Murgil Batxilergoa 1

Aurkibidea

1.IkastunitateaProiektua: Herri/hiriko gida turistikoa egin ...................................................................... 6

Gida turistikoa prestatzen .................................................................................... 11

Ba al zenekien?..................................................................................................... 19

Aurreprodukzioa .................................................................................................... 20

Proiektua ............................................................................................................... 21

Gramatika kutxa .................................................................................................... 22

Ariketa osagarriak ................................................................................................. 31

2. IkastunitateaProiektua: Elkarrizketa bat egin euskaldun bati .............................................................. 44

Elkarrizketa prestatzen ......................................................................................... 49

Ba al zenekien? ................................................................................................... 62


Proiektua ............................................................................................................... 64

Gramatika kutxa .................................................................................................... 65


3.IkastunitateaProiektua: Misteriozko narrazio labur bat sortu............................................................... 76

Narrazioa egiten.................................................................................................... 80

Ba al zenekien?..................................................................................................... 92


Proiektua ............................................................................................................... 94

Gramatika kutxa .................................................................................................... 95


4.IkastunitateaProiektua: Elikadura eta osasunaz informazio testua sortua .......................................... 108

Azalpen testua lantzen.......................................................................................... 112

Ba al zenekien?..................................................................................................... 119


Proiektua ............................................................................................................... 121

Gramatika kutxa .................................................................................................... 122


5.IkastunitateaProiektua: Makina edo gailu baten funtzionamendua azaldu ......................................... 136

Makina baten azalpena egiten .............................................................................. 140

Ba al zenekien?..................................................................................................... 146


Proiektua ............................................................................................................... 148

Gramatika kutxa .................................................................................................... 149


6.IkastunitateaProiektua: Olerki bat sortu............................................................................................... 162

Ba al zenekien?..................................................................................................... 185


Proiektua ............................................................................................................... 188

Gramatika kutxa .................................................................................................... 189


Hiztegia ..................................................................................................... 203

6

Lehenengo ikastunitate honetan bizi zareten edo ezagutzen duzuen herri/hiri bati buruzko deskri-bapena egingo duzue hormirudi batean. Horretarako, ikastunitatean zehar zenbait pauso eta arike-ta eskaintzen zaizkizue. Beraz, berandu baino lehen, azkar-azkar, has zaitezte informazioa biltzen.

1. ikastunitateaProiektua: Herri/hiriko gida turistikoa egin

7

1. Inkesta. Bidaiari ona al zara? Aukeratu erantzuna eta, ondoren, hurrengo orrialdeanjarri dizugun koadroari behatuz puntuatu. Horrela, nolako bidaiaria zaren ikusiko duzu.

1. Zer egiten duzu oporrak iritsitakoan?

a) Gurasoen herrira joaten naiz urtero bezala.b) Hondartzara edo igerilekura joaten naiz.c) Inguruetako zein atzerriko herri bat ezagutzera joaten naiz.

2. Zure lagunek zein nobela oparitzen dizute?

a) Corin Telladoren amodiozko nobela bat.b) Informatika entziklopedia bat.c) Julio Verneren Munduari bira 80 egunetan.

3. Nola definitzen duzu zeure burua?

a) Abenturazalea.b) Hotza eta burutsua.c) Alferra, nagia.

4. Zer eramango duzu bidaia batera?

a) Hiru poltsa handi eta bizkarreko motxila txikia.b) Bizkarreko motxila handi bat eta lozakua.c) Motxila, kanpin-denda eta lozakua.

5. Herri/hiri ezezagun batean…

a) Turismo bulegora joango naiz plano bat eskatzera.b) Kaleko jendeari galdetuko diot.c) Bidai agentzia arduratuko da guztiaz.

6. Herri/hirira heldu ondoren...

a) Bakar-bakarrik ibiliko naiz kalez kale.b) Mapa hartuta, lagun taldearekin ibiliko naiz.c) Bidaiako guztiekin batera, gidari baten atzetik joango naiz.

7. Etxetik kanpora lo egiteko...

a) Lau izarreko hotela hartuko dut bidai agentziaren bidez.b) Kanpin-denda erabiliko dut.c) Koadrilarekin pentsio merke batean hartuko dut ostatu.

8. Bidaia batean zertan igaroko duzu denbora?

a) Gida-liburuetan agertzen diren museo eta monumentu guztiak bisitatzen.b) Goizean leku eta monumentu aipagarrienak bisitatzen, eta arratsaldean erosketak egiten.c) Kaleko jendearekin harremanak egiten.

9. Etxera itzuli baino lehen, zer erosiko duzu?

a) Ez dut opariak erosteko dirurik izango.b) Familiakoentzako oparitxoren bat.c) Etxeko guztientzat turismo bulegoan aholkatutako gauza tipikoren bat.

10. Bidaiatik itzulitakoan, nola gogoratzen dituzu oporrak?

a) Bidaiako jendearekin afari bat egiten dut etxean.b) Zenbait postal eta argazki gordetzen ditut karpeta batean.c) Erreportaje bat idazten dut ikusitakoari buruz, eta hurrengo bidaia prestatzen dut.

8

20-33 puntu. Oso neska/mutil nagia eta kon-formaerraza zara, eta burukomin handia dazuretzat etxetik urruntzea. Bidaietan, berriz,artaldearekin ibiltzea duzu gustuko, eta gura-so edo gidarien babesa estimatzen duzu. Hor-taz, komeni zaizu apur bat askatzea, bai opo-rraldietan eta bai gainerakoetan.

34-42 puntu. Neurrizko bidaiariaren betebe-harrak ezagutzen dituzu: mapak zehatz azter-tu, ibilbideak txukun antolatu, argazkiak ate-ra… Nahikoa diru izanez gero, munduari biraemango zenioke zure lagun taldearekin.

43-50 puntu. Antzinako bidaiarien antza dau-kazula dirudi: bakartia, motxilazalea, premiahandirik gabekoa... Hippy samarra ere bai,zure kide askoren ustetan. Toki ezezagunetan,nahiago duzu zeure erara ibili besteren esane-tara egon baino.

Hiztegia: Bidaiari: bidaiak egiten dituena. Iritsi: heldu. Inguru: alrededor. Atzerri: kanpoko. Hotzaeta burutsua: frío y calculador. Lozaku: saco de dormir. Arduratu: encargarse. Gidari: guía. Ostatuhartu: alojarse. Aipagarri: digno de mención. Aholkatu: aconsejar. Konformaerraz: conformista.Urrundu: alejarse. Artalde: rebaño. Babes: protección. Betebehar: obligaciones. Zehatz aztertu:estudiar concienzudamente.

Puntuazio koadroa

GalderaErantzuna

a b c

1 2 3 5

2 3 2 5

3 5 3 2

4 2 3 5

5 3 5 2

6 5 3 2

7 2 5 3

8 2 3 5

9 5 3 2

10 2 3 5

Iruñea Nafarroako erdialdean kokaturik dagoeta lurralde horretako hiriburua da. Ez txikia,ez jendetsuegia, 190.000 biztanle inguru bizidira bertan, Arga ibaiaren ondo-ondoan. Bide-sare egokia duenez, oso erraz eta denbora gu-txian hel daiteke hiri honetara Euskal Herrikoedozein hiriburutatik. Aroa dela eta, Gasteizenantza duela esaten dute askok; izan ere, Bilboketa Donostiak baino klima lehorragoa eta ho-tzagoa du. Bertako jarduera ekonomikoaridagokionez, hirugarren sektorea (dendak, eri-tetxeak, unibertsitatea...) eta industria diranagusi gaur egun.

Historia apur bat eginez, Ponpeio jeneral erromatarrak fundatu eta izena eman zion hiriari K.a. 74. urtean. Harrezkero, beste giza talde asko igaro dira Iruñetik: frankoak, mairuak, etab. ErdiAroko egitura dute Nafarreria, San Zernin eta San Nikolas auzoek, eta erdialdean daude. Hauekinbatera, aipatzekoak dira, besteak beste, Txantrea, Errotxapea eta San Juan.

Baina zer ikus daiteke Iruñean? Merezi du Harresia, Gaztelu enparantza, Katedrala edota Sara-sate etorbidea bisitatzea. Alde zaharreko kaleetan barrena, berriz, erromanikoaren, gotikoaren etabarrokoaren hainbat aztarna aurkituko ditu bidaiariak. Zenbait izen handi hiri honekin lotuta azal-tzen zaizkigu: alde batetik, bertan jaiotakoak(Sarasate biolinjolea eta Iturralde eta Kanpioneuskaltzaleak) eta, bestetik, bisitari ospetsuak(Hemingway).

Dena dela, hiri hau San Fermin jaiei eskerda ezaguna mundu osoan. Zehatzago, urtero-urtero uztailaren 7an hasita egiten diren zezen-ketek eta entzierroek egin dute ospetsu. Gogo-ratu abestiak dioena: “... 7 de julio, SanFermín. A Pamplona hemos de ir ...”, eta berta-ra hurbilduz gero, parrandaren ondoren ezahaztu ajoarrieroa eta amuarraina jatea.

Eta kito: ondorengo orrialdeetan Iruñeariburuz dakizkizun kontu asko irakurri etaentzungo dituzu, eta ez dakizkizun batzuk erebai.

9

Hiztegia: Erdialde: centro. Kokatu: situar(se). Lurralde: herrialde, probintzia; provincia. Hiriburu:hiri nagusia; capital. Jendetsu: jende askokoa; poblado. Bide-sare: red de carreteras. Aro: clima. K.a.:Kristo aurretik. Harrezkero: geroztik; posteriormente. Giza talde: grupo humano. Erdi Aro: EdadMedia. Egitura: estructura. Aipatzekoak dira: aipagarriak dira; son dignos de mención. Besteak beste:entre otros. Etorbidea: avenida. Zehatzago: concretamente. Zezenketa: corrida de toros. Ospetsu: famahandikoa.

2. Irakurri Iruñeari buruzko testu hau eta egin ondorengo bi ariketak.

10

3. Testu ulertzea. Erantzun BAI ala EZ, eta ezezkoak zuzendu.

Iruñea Nafarroako hegoaldean dago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bilbo Iruñea baino hezeagoa eta euritsuagoa da . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Txantrea, Errotxapea eta San Juan auzoak Erdi Arokoak dira . . . . . . . . . . . . . . . . .

Iruñea mairuak etorri aurretik fundatu zuten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Nafarroako hiriburua batez ere turismoari esker bizi da gaur egun . . . . . . . . . . . . . .

Sarasate musikariak kale bat du bere jaioterrian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

San Fermin jaiak dira Iruñearen ezaugarri nagusia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kokotxak dira Iruñeko platerik ezagunena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Iruñeak Gasteizek baino biztanle gehiago ditu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Euskaltzale iruñear ezagunenaren izena Ponpeio da . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Kokatu ondorengo paragrafoetan Iruñeari buruz emandako informazioa eta jarriparagrafo bakoitzaren izenburua.

– Hiriaren sorrera. – Geografi ezaugarriak. – Biztanleria.

– Eguraldia. – Zer bisitatu. – San Ferminak.

– Ekonomi jarduera. – Gastronomia. – Iristeko modua.

– Pertsonaia ospetsuak. – Jaiak. – Monumentuak.

– Auzoak. – Kokapena. – Hiriaren historia eta egitura.

Izenburua: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Izenburua: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Izenburua: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Izenburua: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Kokapena,

GIDA TURISTIKOA PRESTATZEN

11

Ondorengo orrialdeetan gida turistikoaren atalak eta ereduak aztertuko ditugu. Horrela, askoz erra-zago idatziko duzue zuen herrikoa/hirikoa.

Sarrerako atal honetan deskribatu nahi den tokiaren kokapena, biztanleak, klima eta ekonomi jar-duerak azaltzen dira.

Kokapena (Non?)

.....................-ko (iparraldean, hegoaldean, ekialdean, mendebaldean) kokaturik dago.

Barrualdean; kostaldean; itsasertzean; lautadan; mendialdean.

Menditsua; laua.

...................... ibaiak zeharkatzen du.

......................-tik hurbil (gertu); ......................-tik ............... kilometrora.

Adibidez: Baiona Lapurdiko iparraldean kokaturik dago.

Donostia Gipuzkoako kostaldean dago eta Urumea ibaiak zeharkatzen du.

Tafalla ez da oso menditsua, Nafarroako lautadan dago eta.

Amurrio Arabako iparmendebaldean dago, Bilbotik hurbil.

5. Maparen laguntzarekin eta aurreko ereduak kontuan hartuz, kokatu Gipuzkoako herrihauek.

Getaria: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Eibar: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Beasain: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Urretxu: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1. GEOGRAFI EZAUGARRIAK

12

Biztanleak (Zenbat jende bizi da?)

................(r)en bat biztanle (bizi dira)/(ditu).

................ lagun/biztanle inguru bizi dira.

Jende asko/gutxi bizi da.

Oso jendetsua da. Ez da oso jendetsua.

Adibidez: Bilbo da Euskal Herriko hiririk jendetsuena. Bi milioi pertsona inguru bizi dira bertan.

Donostia ez da Bilbo bezain jendetsua, 170.000 lagun inguru bizi baitira.

Azken erroldaren arabera, 40.050 biztanle bizi dira Baionan.

Donibane Garazin 1.500en bat biztanle bizi dira.

6. Zer dakizu hiri hauetako biztanleriaz? Bilatu entziklopedian eta, aurreko eredueijarraituz, egin esaldi bana.

Lisboa: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Milan: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Budapest: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Amsterdam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Granada: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Klima (Zer eguraldi egiten du?)

Hezea, euritsua /lehorra da.

Negu gogorra/epela izaten da/du.

Oso uda beroa. Uda atsegina.

..............-k .......... gradutik ........... gradura bitarteko hotz-beroa du urte osoan zehar.

Adibidez: Euskal kostaldeko edozein herri bezala, Deba oso hezea eta euritsua da.

Kanpotarrek diotenez, Gasteizko negua Siberiakoa bezain gogorra da.

Hondarribiko uda oso atsegina eta, horregatik, turista askoren oporlekua da.

Gernikak 5 gradutik 30 gradura bitarteko hotz-beroa du urte osoan zehar.

Granada.Lisboa. Milan.

. . . . . .Bilbo, Iruñea eta Gasteiz baino euritsuagoa da, baina negu epelagoak ditu. . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

8. Nafarroako mapa honen laguntzarekin, esan zeindiren herri/hiri hauetako jarduera ekonomikoak.

Lesaka (Industria, basogintza, abeltzaintza) . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Burlata (Zerbitzuak, industria eta nekazaritza) . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Tafalla (Industria eta nekazaritza) . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Erronkari (Basogintza eta abeltzaintza) . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Ekonomi jarduerak (Zertan egiten du lan jendeak?)

Herri/hiri honetako jarduera nagusia nekazaritza/artzantza da.

....................-ko jendeak (paper/ontzi/meha)gintzan egiten du lan.

.................... aberatsa da ..........................-ri esker.

(Industria, turismoa, zerbitzuak) da/dira nagusi ...........................ko ekonomian.

Adibidez: Durango papergintzari esker da ezaguna. Horrez gainera, eraikuntza eta zerbitzuak (mer-kataritza, garraioak) dira bertako jarduera nagusiak.

Ondarroako jendeak batez ere arrantzan egiten du lan.

Industria eta abeltzaintza dira nagusi Oñatiko ekonomian.

Industriak garrantzi handia izan arren, Baiona zerbitzu-hiria dela esan daiteke.

7. Ondorengo koadroaz baliatuz, konparatu hiri hauetako klimak.

Hotz-beroa

Euria urtean Uda Negua

Bilbo 160 egun 25° C 12° C

Iruñea 140 egun 20° C 8° C

Gasteiz 154 egun 20° C 6° C

14

hotz-beroa; nagusietakoa; ekonomiari; inguratzen dute; atsegina; iparraldean; bertan;gune ekonomiko; 1.700.000ren bat.

9. Osatu Bartzelonaren deskribapena ondorengo hitz eta esapideak erabiliz.

10. Datu hauek kontuan hartuz, osatu Erromaren deskribapena.

Bartzelona Iberiar penintsulako ................................... kokatuta dago eta Mediterraneoko por-

turik ....................................... da. Madrilekin batera, estatuko hiririk jendetsuena da eta

.................................... biztanle ditu. Besos eta Llobregat ibaiek ...................................... Kata-

luniako hiriburua. Hain hiri garrantzitsua denez gero, oso ondo komunikatuta dago Espainia eta

Europako ....................................... inportanteenekin. Klima ........................... du urte osoan

zehar, eta batez besteko ........................... Bilbokoa baino epelagoa da. .......................... dago-

kionez, alor guztietako industria dago ..................

– Italiako hiriburua – Italiako erdialdean

– 2.830.000 biztanle – Tiber ibaia

– Klima epela – Italiako errepide guztien gunea

– Turismoa, bizimodu kulturala Europarekin trenez lotua

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15

Atal honetan deskribatu nahi den tokiaren gertakari historiko nagusiak eta bere espazio fisikoa aipa-tuko dira.

Herri/hiriaren sorrera (Noiz sortu zen?)

............. (urtean) fundatu zu(t)en ........................-k.

Harrezkero / geroztik ...................... (herriak) igaro dira .....................-tik.

.......................-n nabarmena da ............................-en aztarna.

Adibidez: Gasteiz Nafarroako Antxo VI.ak fundatu zuen 1181ean..

Zangozatik Frantziako erromesak igaro ziren Erdi Aroan zehar.

Oiartzunen oso nabarmena da erromatarren aztarna.

Atal honetan herri/hiri batean aurki daitezkeen monumentu eta leku ikusgarriei buruzko argibideakematen zaizkio bisitariari.

.........................-n merezi du ..................... bisitatzea.

..........................-ra joanez gero, ez ahaztu ............................... ikustea.

..................................-ren inguruan hainbat turista aurkituko dituzu.

Adibidez: New York-en merezi du Askatasunaren estatua bisitatzea.

Lisboara joanez gero, ez ahaztu hango tranbian eta teleferikoan ibiltzea.

Veneziako San Marcos enparantzan hainbat turista aurkituko dituzu.

Egitura: auzoak, inguruak

Herria/hiria harresiz inguratuta dago.

............................ dira ............................-ko auzorik zaharrenak.

Aipatzekoa da ..............................-ko alde zaharra.

Adibidez: Erdi Arokoa da Avilako harresia eta gaur egun ere hiriosoa inguratzen du.

– Unibertsitatearen eta katedral zaharraren ingurukoakdira Salamancako auzorik zaharrenak.

– Madrilen aipagarriak dira austriatarren eta borboiengaraiko auzoak. Hauen inguruan XIX. eta XX. mende-etako hiri modernoa osatu da.

Avilako harresiak.

2. HERRIAREN/HIRIAREN HISTORIA ETA EGITURA

3. IKUSI BEHARREKOAK: ZER BISITATU

16

– Non bizi da Kataluniako lehendakaria?

– Nola joango dira Bartzelonara gurelagunak? Zergatik?

– Zer ikus daiteke Sant Jaume plazareninguruan?

– Animazio pixka bat nahi izanez gero,nora joan daiteke?

– Zer ikus daiteke Bartzelonako kalerikbitxienean?

11. Entzun Turismo bulegoan grabaketa eta erantzun galderei.

12. Aurreko entzun ariketan Bartzelonako leku ikusgarri asko ez dira aipatzen. Zureondokoarekin batera, aipa itzazue beste bospasei toki edo monumentu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Bartzelonara joaten bagara, badago zer bisitatu: auzo gotikotik hasita, merezi du San Jaumeplazatik abiatu eta katedral zaharra, aztarna erromatarrak eta Erdi Aroko jauregiak astiro ikus-tea. Auzo horretatik kanpora, berriz, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17

13. Aurreko informazio guztia kontuan hartuta, osa ezazu Bartzelonari buruzko Ikusibeharrekoak: zer bisitatu atala. Erabili horretarako aurreko adibideak eta Iruñeatestuaren hirugarren paragrafoa.

14. Lotu ospakizuna eta dagokion herria/hiria.

Atal honetan herri/hiri bateko jai-giroa deskribatzen da: ospakizunik bitxienak, festetako ohituraberezienak, jatekoak...

....................-ren ........-tik .......-ra ospatzen dira ........................................ jaiak.

................................egunetan jai-giro aparta biziko duzu.

......................... eta ...................... dira ..................-ko jaietako ospakizunik berezienak.

Bisitariari bitxia egiten zaio ......................................................... .

........................... dasta dezakezu.

.........................-ek ..............................-t(z)eko ohitura dute.

Adibidez: San Ferminak uztailaren 6tik 14ra ospatzen dira.

Marijaia eta kaleko giroa dira Bilboko Aste Nagusiko berezitasunak.

Bisitariari harrigarria irudituko zaio Gasteizko Zeledonen jaitsiera.

Iruñearrek lepoan zapi gorria jazteko ohitura dute txupinazoa entzun bezain laster.

– Lekeitio – Failak

– Irun – Ardoaren eguna

– Donostia – Maskaradak

– Rio de Janeiro – Antzararen eguna

– Munich – Apirileko feria

– Haro – Inauteriak

– Santurtzi – Sardina banaketa

– Maule – Alardea

– Valentzia – Garagardoaren festa

– Sevilla – Estropadak

4. JAIAK ETA OSPAKIZUNAK

18

hurbiltzen bazara; doinu alaiak; han; bertako; danbor-hots; ondoren

15. Bete hutsuneak hitz eta esamolde hauek erabiliz.

16. Aurreko ereduari jarraituz, deskribatu zure herri/hiriko jaiegunen bat edo ospakizunbereziren bat.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Urtarrilaren 19ko gauean ................................ ikaragarria entzungo duzu Donostiako kaleetan;

izan ere, S. Sebastian bezpera hiriko egun bereziena baita. Auzo eta elkarteetako gizon-ema-

kumeek, bapo afaldu ................., Usandizaga eta Sarriegiren ............................ interpretatze-

ko ohitura dute Konstituzio plazan. ........................ ikusiko dituzu donostiarrak sukaldariz jan-

tzita, gorro eta mantalarekin, euren danborrak astinduz. Gauean parte zaharrera

...................................., jai-giro aparta biziko duzu; eta nekatuz gero, otarte aukera paregabea

edukiko duzu ............................ edozein tabernatan.

– Pablo Sarasate konpositore eta biolinjole nafarra 1844anjaio zen Iruñean.

– Hamar urterekin eman zuen bere lehen biolin kontzertua,Coruñan.

– 1856an, Isabel II.a erreginaren laguntzaz, Parisera joan zenikasketak burutzera.

– Ikasketak bukatu ondoren, Europa osoan zehar ibili zenkontzertuak ematen, eta ordurako ospe handia zuen bio-linjole birtuoso moduan.

– Oso kritikatua izan zen kontzertuetan musika klasikoa era-biltzen ez zuelako. Nahiago zituen fantasietan etaherri–doinuetan oinarritutako moldaketa erromantikoak.

– Biolinerako hainbat obra konposatu zituen: habanerak,jotak, rapsodiak...

– Ernest Miller Hemingway, idazle estatubatuarra, OakParken, Illinoisen, jaio zen 1899an. 1954an literaturakoNobel saria eman zioten.

– Kritikari zenbaiten ustez, Hemingwayen bizitzak haren lite-raturak baino interes handiagoa du: ehiztaria, emakumeza-lea eta parrandazalea, bi mundu gerretan hartu zuen parte.

– Ororen gainetik, literatura eta bidaiak maite zituen estatu-batuarrak. Horregatik, munduko txoko askotan girotutadaude bere nobela ospetsuenak: Jaia (Iruñea); Eguzkia erealtxatzen da (Paris); Kilimanjaroko elurrak (Kenya); Agu-rea eta itsasoa (Kuba).

– Hainbat aldiz egon zen Sanferminetan eta, gai horrekin,Jaia nobela sortu zuen 1926an. Arrakasta handia izan zuenliburuak eta mundu osoan zehar oso ospetsuak bihurtuziren Iruñeko festak.

– Gerra–erreportari lanetan aritu zen Espainiako 1936kogudan. Garai horretan idatzitakoa da Norengatik ari dirakanpaiak? eleberria (1940).

19

BA AL ZENEKIEN?

Hiztegia: Burutu: egin, bukatu. Ospe: fama. Ordurako: para entonces. Oinarritu: basarse, inspirarse.Moldaketa: arreglo. Arrakasta: éxito. Argitaratu: publicar.

Kontrol Zerrenda

AURKEZPENA

– Turismo bulegoetan eskura daitezkeen diptiko (orrialdea bi zatitan) zein triptiko (hiru zatitan)baten itxura eman behar zaio.

– Testua(k) eta marrazkiak elkarrekin uztartuta.

– Letra argia eta txukuna.

– Eskemak honako osagaiak izango ditu:

• (Hiriaren) izena eta dagokion eslogan turistikoa.• Bertako zazpi–zortzi toki ikusgarrienen (monumentu, kale, museo, denda, lorate-

gi...) argazki edo marrazkia orriaren ertzetan.• Bakoitzaren aurkezpentxoa irudipean.• Bisitak hiriko mapa batean kokatu gezien bidez.• Mapak orriaren erdiko gunea hartuko du.

TESTUA

– Aurretik emandako informazioa sailkatu eta osatu.

– Eskema honi jarraitu behar zaio:• Izenburua: hiriaren izena eta ondoan edo azpian eslogan turistiko nagusia; letra eta

neurri berezia(k), kolorea(k), kokapena zaindu behar dira.• Bisita bakoitzaren aurkezpena: nola iritsi; ezaugarri nagusiak (historia zertzeladak,

garrantzia, bitxikeriaren bat); bisita hori gomendatzearen arrazoia.

– Ikastunitatean zehar ikusitako egiturakerabili behar dira: Herriaren/hiriarenhistoria eta egitura eta Ikusi beharre-koak: zer bisitatu ataletan azaltzendirenak bereziki: merezi du ................ikustea, ez ahaztu ..................... ikus-tea, ....................-n eraiki/fundatuzuten, aipatzekoa da ............................

– Testuen luzera:a) Argazki oinak edo irudienazpiko azalpentxoak esaldibakarrekoak izango dira.b) Bisiten aurkezpenak, berriz,berrogei hitz ingurukoak.

20

Binaka, orri turistikoa (diptikoa edo triptikoa) prestatu behar duzue Londresi buruz.

AURREPRODUKZIOA

Westminsterko Abadia

Ikastunitatearen hasieran esan dizuegun bezala, lauko taldean jarrita, zuen herri/hiriaren gida turis-tiko bat egingo duzue hormirudi edo mural batean. Horretarako kontuan hartu kontrol zerrendaneskatzen zaizuena.

21

PROIEKTUA

Kontrol Zerrenda

AURKEZPENA

– Hormirudia edo murala egiteko A3 neurriko kartulina handi bat erabiliko duzue.

– Gida turistikoa zuen herri/hiriko argazki eta marrazkiekin ilustratuko duzue.

– Marrazki edo argazkien azpian azalpen testu txikiak erabili (esaldi bat).

– Letra ulergarria egin, makinaz edo ordenagailuz ahal bada.

– Paragrafoen arteko zuriuneak gorde.

TESTUA

– Kartulinara pasa aurretik, idatzitakoa irakasleari erakutsi testua zuzendu eta komentatzeko.

– Lanaren eskema ikastunitatearen hasieran agertzen den testuarena izan daiteke:

• Izenburua lema baten bidez eman.

• Geografi ezaugarriak: kokapena (mapa baten bidez ere seinalatu), biztanleak,

klima, ekonomi jarduerak…

• Herri/hiriaren historia eta egitura: noiz sortu zen (daturik badugu), egitura: auzoak,

inguruak…

• Ikusi beharrekoak: zer bisitatu…

• Jaiak eta ospakizunak.

• Testuari bukaera ematen dion azken paragrafotxoren bat.

– Ikastunitatean zehar ikusitako gramatika egiturak eta lokailu-juntagailuak erabili:

• Superlatiboa: -(e)NA.

• Lekuzko anaforak: han, bertan, bertatik…

• Konparatiboa: baino …-ago(a)(k), bezain, adina, hain…

• -Z GERO, ba-.

22

GRAMATIKA KUTXA

1. Konparazio perpausak

1. Termino bat agertzen denean

a) Kualitatezkoak (Nola? Nolakoa(k)?):

honen, horren, hain

Adibidez: – Inoiz ere ez dut irakurri honen liburu aspergarririk!– Ezingo duzu ezer egin, horren larri bazaude!– Hain urrun dago Camerun!

b) Kantitatezkoak (Zenbat?):

honenbeste, horrenbeste, hainbeste

Adibidez: – Ene, inoiz ere ez dugu honenbeste bazkaldu!– Zuk ez duzu horrenbeste ikasi, ez zara ezertaz gogora-tzen eta!

– Nola irabazi ote du hark hainbeste diru?

2. Bi termino agertzen direnean

a) Berdintasuna (A = B)

Kualitatezkoak: bezain

Adibidez: – Paris ederra da; Erroma ere ederra da. (Nolakoa?)– Mexiko zikin dago; Tokio ere zikin dago (Nola?)→ Paris Erroma bezain ederra da.→ Mexiko Tokio bezain zikin dago.

Kantitatezkoak: adina/beste

Adibidez: – Toledok dorre asko ditu; Pragak ere asko ditu. (Zenbat?)→ Toledok Pragak adina/beste dorre ditu.

b) Ezberdintasuna (A ≠ B)

Kualitatezkoak: baino ... -ago(a)(k)

Adibidez: – Lekeitio hezea da; Gasteiz, aldiz, lehorra da.(Nolakoa(k)?)

– Hegoaldeko hondartzak txukun daude; Iparraldekoak erebai. (Nola?)→ Lekeitio Gasteiz baino hezeagoa da./Gasteiz Lekei-tio baino lehorragoa da.

→ Iparraldeko hondartzak Hegoaldekoak baino txuku-nago daude.

Kantitatezkoak: baino ... gehiago/gutxiago

Adibidez: – Cuencako pisuek ez dute asko balio; Gasteizkoek, aldiz,asko. (Zenbat?)→ Cuencako pisuek Gasteizkoek baino (diru) gutxiagobalio dute.

→ Gasteizko pisuek Cuencakoek baino (diru) gehiagobalio dute.

23

2. Superlatiboa

-(r)ik ...-en

Aurreko konparatiboetan bi elementu erkatu ditugu. Superlatiboe-tan, berriz, elementu bat eta multzoa erkatzen dira. Labur esanda,superlatiboetan, konparatiboan ez bezala,multzoko elementu bakarbat bereizi eta nabarmentzen da.

Adibidez: – Talde honetako ikasle guztiek hamasei urte dituzte,Robertok izan ezik. Robertok hamazazpi urte ditu.

– Gonbidatu guztiek pastel bana jan dute, Mariak izanezik. Mariak bi pastel jan ditu.→ Roberto da taldeko ikaslerik zaharrena.→ Maria da pastel gehien jan dituen (gonbidatu)a.

Beste adibide batzuk:– Ronaldo Brasileko futbolaririk ospetsuena da.– Zopa da Mafaldari gutxien gustatzen zaiona.– Spielbergek egiten ditu filmik garestienak.– Soineko gorri hori iruditzen zaigu dotoreena.

3. Beste konparatibo batzuk

...-egi

Ohiko konparazioaren erara itzuliz gero, behar baino gehiago/ gu-txiago esan nahi du -egi partikulak.

Adibidez: – Arazo hori zailegia da. (= “Behar baino zailagoa da”).– Neska horiek lotsatiegiak dira. (= “Behar baino lotsa-tiagoak dira”).

Beste adibide batzuk:– Azkarregi zoaz.– Liburua laburregia da.– Gehiegi daki informatikaz.– Gutxiegi bazkaldu dute.

Gero eta ...-agoGero eta ... gehiago/gutxiago

Egitura honek bilakaera adierazi nahi du.

Adibidez: – Jon oso langilea zen iaz. Aurten, ostera, nahiko alferdabil.→ Jon gero eta alferragoa da.→ Jonek gero eta lan gutxiago egiten du.

Beste adibide batzuk:– Gasteizko etxebizitzak gero eta garestiagoak dira.– Gasteizko etxebizitzek gero eta gehiago balio dute.– Gero eta asti gutxiago dugu zinemara joateko.– Gero eta arropa estuagoak egiten dituzte.

24

Beraz, arretaz zaindu behar dira erabilera oker hauek:

– Nire emaitzak zureak baino onagoak dira. (oker)– Nire emaitzak zureak baino hobeak dira. (zuzen)

– Hurrengo batean hobetoago aterako zaizu. (oker)– Hurrengo batean hobeto aterako zaizu. (zuzen)

-ago -egi -en

ON Hobe Onegi Onen/Hoberen

ONDO Hobeto Ondoegi Ondoen

ASKO Gehiago Gehiegi Gehien

GUTXI Gutxiago Gutxiegi Gutxien

4. Irregularrak

Hona hemen aurreko eskemetara biltzen ez diren kasu berezien eske-ma.

Zenbat eta … orduan eta …agoZenbat eta … gehiago/gutxiago … orduan eta … gehiago/gutxiago

Gazteleraz zaila da egitura honen parekoa aurkitzea. Adibide hauenbidez azalduko dugu errazen.

Adibidez: – Gero eta lantegi gehiago dago gure hirian. Horregatik,ke ugari irensten dugu.

– Gero eta lasaiago bizi da Mikel. Horregatik, zoriontsua-goa da.→ Zenbat eta lantegi gehiago eraiki, orduan eta ke

gehiago irensten dugu.→ Zenbat eta lasaiago bizi, orduan eta zoriontsua-

goa da Mikel.Beste adibide batzuk:

– Zenbat eta gehiago jan, orduan eta gehiago eska-tzen du tripaundi horrek.

– Zenbat eta kezka gutxiago eduki, orduan eta pozagobizi dira mutil horiek.

25

Idazlan zuzenketarako, beharrezkoa da eredu praktikoa finkatzea. Hau da,gramatika hutsegite larrienak edo ohikoenak jasoko dituen zeinu multzo batprestatzea. Zuzenketa markez baliatzeak alde on nabarmenak ditu, gureustez:

– Idazlanen zuzenketa moldeak zehaztu eta bateratzen ditu.

– Ikasleari hutsegite larrienak errazago begietaratzen dizkio.

– Ikasle nahiz irakasleari zuzenketa irizpideak mugatzen dizkie.

Haatik, zuzenketa eredu hau gramatikari dagokio soilik, testuaren beste gai-tasun eta alderdi batzuk (aurkezpena, koherentzia, kohesioa, estilistika...)aintzat hartu gabe.

Ondorengo zerrendan gramatika atal nagusiak azaltzen ditugu, eta bi zuta-betan, erabilera baztergarriak eta zuzenak.

Zuzenketa markak

D: Deklinabidea.

A: Aditza.

AA: Aditz aspektua.

ALK: Aditz laguntzailearen komunztadura.

ALM: Aditz laguntzailearen modua.

ALD: Aditz laguntzailearen denbora.

S (-[e]la)/S (-[e]nik): Konpletiboak.

S ([-e]n): Zehar galdera.

S (erl.): Erlatiboa.

S (Nom.): Nominalizazioa.

S (Denb.): Denborazkoak.

S (Konp.): Konparazioa.

S (ere): Kopulatiboak.

HO: Hitz ordena.

U: Ulermena, pasarte iluna.

H: Hiztegia.

O: Ortografia.

AKATSIK OHIKOENAK ETA ZUZENKETAMARKAK

26

D: Deklinabide atzizkien inguruko akats guztiak zuzentzen dira zeinuhonen bidez. Baita erakusle, galdetzaile, adberbio eta izenordain zehaz-tugabeei dagozkienak ere. Adibidez:

Oker Zuzen

Nik oso ondo nago. Ni oso ondo nago.Ni hori uste nuen. Nik hori uste nuen.Garagardo nahi duzue? Garagardoa nahi duzue?Zein kalean bizi zara? Zein kaletan bizi zara?Hau ez du ezertarako balio. Honek ez du ezertarako balio.Medikura joan da. Medikuarenera joan da.Etorri hemen! Etorri hona!Gu Gasteizko gara. Gu Gasteizkoak gara.Gaztako prezioa. Gaztaren prezioa.Komunan dago. Komunean dago.Donostiaren alkatea. Donostiako alkatea.Mikeleri tokatu zaio. Mikeli tokatu zaio.Sagarrezko entsalada. Sagar entsalada.Horiek nekatutak daude beti. Horiek nekatuta daude beti.Urte hau bi aldiz egon gara. Urte honetan/Aurten...Gernikak 18.250 bizilagunak dauzka Gernikak 18.250 bizilagun dauzkaBeste egunean itzultzea espero dugu. Beste egun batean/Hurrengo batean...Poliziarengandik hila. Poliziak hila.Zer esan du? Ezer. Zer esan du? Ezer ez.Ez da etorri inor ez. Ez da inor etorri/Inor ez da etorri.Elkar egon dira. Elkarrekin egon dira.Alfer handi bat da! Alfer handia da!Bere aita bezala da. Bere aita bezalakoa da.Nola da zure eskola? Nolakoa da zure eskola?

AA: Marka honekin aditzaren aspektua adierazi nahi da. Sail honetakoakatsik arruntenak ekintza burutua eta ez burutua nahastetik datoz.Esate baterako:

Oker Zuzen

Zer, kafetxoa hartzera joaten gara? Zer, kafetxoa hartzera joango gara?Orain arte ezin dut egin. Orain arte ezin izan dut egin.Etxera joaten ari naiz. Etxera noa.Joango behar dut. Joan beharko dut.Egunero ikasi behar dute. Egunero ikasi beharko dute.Gustatuko zitzaidan zurekin joatea. Gustatuko litzaidake zurekin joatea.

27

ALK: Pertsona edo numero komunztadura aintzat hartzen da ikur honenbidez. Hala nola:

ALM: Atal honetako erabilera okerrak gertatzen dira laguntzaileak (izaneta ukan bereziki) eta sistemak (nor-nork eta nor-nori-nork batezere) nahasten direnean. Esate baterako:

ALD: Bakanago bada ere, gerta daiteke laguntzailearen denbora oker era-biltzea:

S (-[e]la)/S (-[e]nik): Konpletiboak. Sarritan konpletiboaren atziz-kia (-[e]la) ahaztu egiten da, edota baiezka-koarena (-[e]la) eta ezezkakoarena (-[e]nik)nahastu egiten dira. Ikus:

Oker Zuzen

Han zeuden zu zeure lagunekin. Han zeunden zu zeure lagunekin.Oso harro dabiltzate opari berriekin. Oso harro dabiltza opari berriekin.Hango jendea oso atseginak ziren. Hango jendea oso atsegina zen.Ez daude gailetarik. Ez dago gailetarik.

Oker Zuzen

Ama, Josuk jo dit. Ama, Josuk jo nau.Ezagutzen diot. Ezagutzen dut.Galdetu dit ea zer iruditu genuen diskoa. Galdetu dit ea zer iruditu zitzaigun.Hau guztia azokan saldu gintuzten. Hau guztia azokan saldu ziguten.Goaz etxera! Goazen etxera!Oso ondo pasatu nintzen. Oso ondo pasatu nuen.Esan duzu egia, mesedez! Esan ezazu egia, mesedez!Ai, diru gehiago bagenuke! Ai, diru gehiago bagenu!

Oker Zuzen

Esan digute ondo dago. Esan digute ondo dagoela.Nik uste dut garaiz heldu ginenela. Nik uste dut garaiz heldu ginela.Ez dut uste etorriko dela. Ez dut uste etorriko denik.

Oker Zuzen

Gaur goizean etorri ziren. Gaur goizean etorri dira.

28

S (-[e]n): Zehar galdera. Sail honetakoak, berriz, konpletiboarekin etabaldintzarekin nahasita azaltzen dira. Gainera, gaztelerazkoharridurazko perpausen eraginagatik, -(e)n jateko ohitura osohedatuta dago.

S (erl): Erlatiboa. Erlatiboan pisu handia du gazteleraren eraginak. Bes-teak beste, hitz hurrenkera goitik behera aldrebesten duelako.

S (nom): Nominalizazioa. Lau atzizkiren inguruan biltzen dira atal ho-netako akats gehienak: -0, -t(z)ea, -t(z)eko, -t(z)era. Hona ba-tzuk:

S (denb): Denborazkoak.

Oker Zuzen

Zein ederra da! Zein ederra den!Zenbat dakizu! Zenbat dakizun!Ez dakit joango bada. Ez dakit joango den.Jakin nahi du zer nahi duzula. Jakin nahi du zer nahi duzun.Ez dakit nor denik Ez dakit nor den.

Oker Zuzen

Gernikako arbola, gure ohituren sinboloa Gure ohituren sinboloa den Gernikakodela. arbola.Barazki ahal ikusi genituen artean, Ikusi ahal izan genituen barazkien arteanpiperrak zeuden. piperrak zeuden.Mutila etorri dela. Etorri den mutila.Liburuak ekarri dituzula. Ekarri dituzun liburuak.Mutila etorri dena. Etorri den mutila.

Oker Zuzen

Eskatu diogu garaiz etortzea. Eskatu diogu garaiz etortzeko.Gurekin etortzea nahi dute. Gurekin etorri nahi dute.Ikastera hasi. Ikasten hasi.Irakurtzea ikasi. Irakurtzen ikasi.Egin lortu dut. Egitea lortu dut.Etxera noa afaltzeko. Etxera noa afaltzera.Ez daude ohituta hori egiteko. Ez daude ohituta hori egitera.

Oker Zuzen

Helduko denean, abisatu. Heltzen denean, abisatu.Zu etorri zara eta gero bazkaldu dugu. Zu etorri eta gero bazkaldu dugu.

29

S (konp): Konparazioa. Akats larria gertatzen da elementuren bat(adib.: baino) jaten denean. Baita kualitatezko konparazioaeta kantitatezkoa bereizten ez direnean ere:

Oker Zuzen

Ni zu nekatutago nago. Ni zu baino nekatuago nago.Hura handi gehiago da. Hura handiagoa da.Zu adina aberatsa da hori. Zu bezain aberatsa da hori.Hau ondo dago, eta hori hobetoago. Hau ondo dago, eta hori hobeto.

S (ere): Kopulatiboak. Errakuntza arruntak eta bihurriak dira hauek. Izanere, euskarazko lokailu kopulatiboek gaztelerazkoek baino tokifinkoagoa dute.

Oker Zuzen

Nik ere bai ikasi dut. Nik ere ikasi dut.Bihar joango gara ere bai. Bihar ere joango gara.Mikel hemen dago ere. Mikel ere hemen dago.Marta badoa eta ni ere. Marta badoa eta ni ere bai.Zu ez bazoaz, ni ere. Zu ez bazoaz, ni ere ez.Ere bai aurkitu dut hori. Hori ere aurkitu dut.Metroa dago Madrilen. Baita ere Bilbon. Metroa dago Madrilen. Baita Bilbon ere.

HO: Hitz ordena.

Oker Zuzen

Ikusi dendak eta gero. Dendak ikusi eta gero.Horrela nagusi kalera heldu zen. Horrela kale nagusira heldu zen.Edateko, sagardoa eta ospetsu txakoli. Edateko, sagardoa eta txakoli ospetsua.Gauza lehenengo guk ikusi genuen Ikusi genuen lehenengo gauza autobusaautobusa izan zen. izan zen.Enparantzan egoten ziren postu besteak. Enparantzan zeuden beste postuak.Guzti gauza horiek. Horiek gauza guztiak.Piperrak, babak... eta gauzak horrelako. Piperrak, babak... eta horrelako gauzak.Autoa aitaren. Aitaren autoa.Asko jende. Jende askoZergatik txarto dago? Zergatik dago txarto?Daukazu dirurik? Badaukazu dirurik?Dago kaferik? Badago kaferik?Ez dut ikusi inoiz. Ez dut inoiz ikusi.Ez nahi izan dugulako. Ez dugulako nahi izan.

Oker Zuzen

Zer gertatxen zaizu, ba? Zer gertatzen zaizu, ba?Ori ez da izan. Zihur nago. Hori ez da izan. Ziur nago.

30

U: Ulermena, pasarte iluna. Zaila da perpaus bakar bat hartzea eredutzat.Ikur horren bidez joskera oker multzoa adierazi nahi da, ulermena era-bat iluntzen duen pasarte moldakaitza.

Oker Zuzen

H: Hiztegia. Bi akats mota dira aipagarrienak: erdarakada nabarmenak;gaizki eratutako hitz eratorriak. Hemen jasotzen dira orobat hitzez hitzitzuli nahi diren erdal esamoldeak.

Oker Zuzen

Ni urte hau oso pozik joan naiz. Ni aurten oso pozik joan naiz.Liburu hori asperdura da. Liburu hori aspergarria da.Beldur asko dugu. Beldur handia dugu.Zure aitak zuzendariarekin daude. Zure gurasoak zuzendariarekin daude.Xabierri ilea hartu diote. Xabierri adarra jo diote.

O: Ortografia.

31

Deklinabidea berrikusten

1. Aukeratu erantzun zuzena (1).

1. Diru........ ez omen dakar zoriontasuna. Eskale...... ez dute horrela uste.a) diruak-eskaleek b) diruek-eskaleak c) dirua-eskaleak

2. Lapur......... atzerritar bat...... jipoitu dute.a) lapurra-batek b) lapurrak-bati c) lapurrek-bat

3. Mutil handi (hori) ........................ errusiar ........................ dirudi.a) horrek-errusiarrak b) hori-errusiarra c) horrek-errusiarra

4. Banketxe (hura) ................... ez daukagu diru........... .a) hartan-dirurik b) haretan-dirua c) hartako-dirua

5. Kalean aurkitu genituen Roberto.......... guraso............. .a) Robertoko-gurasoek b) Robertoren-gurasoei c) Robertoren-gurasoak

6. Zure lehengusu............ lau kilo........... sagar.............. erosi zituzten.a) lehengusuak-kiloak-sagarrak b) lehengusuek-kiloak-sagarrac) lehengusuek-kilo-sagar

7. Ixabel......... eta Josu............... joan nintzen atzo institu............. zuzendari.............. .a) Ixabel(ekin)-Josurekin-institutuko-zuzendariarenganab) Ixabel-Josurekin-institututik-zuzendarira c) Ixabel-Josuk-institututik-zuzendarira

8. Zuek tailer........... langile............ lagundu behar diezue.a) tailerraren-langileari b) tailerreko-langileei c) tailerrentzat-langilei

9. Zer ordu........... afaltzen da etxe hau .......................? Bederatzi............... ?a) orduan-hauetan-bederatzian b) ordutan-hauetan-bederatziretanc) ordutan-honetan-bederatzietan

10. Idoia........... guraso......... erabaki dute okulista hura ................................... joatea.a) Idoiako-gurasoak-hari b) Idoiari-gurasoek-hartara c) Idoiaren-gurasoek-harengana

11. Mendi (hau) .................... jaitsi gara eta beste mendi (hura) ............. joan nahi dugu.a) honetatik-hartara b) honetan-haretara c) honetatik-hara

12. Zure auzo............. lagun........... izen................. ahaztu zaizkigu.a) auzoko-lagunak-izenek b) auzoko-lagunen-izenak c) auzoaren-lagunaren-izenak

ARIKETA OSAGARRIAK

32

13. Atera eskuak poltsiko (horiek) ........................ eta jar itzazu mahai (hau) .......................gainean!a) horietara-hauen b) horietatik-honen c) horretan - hauetan

14. Gela (hori) ............................ neska................. eta mutil........... azterketa erraza jarridie irakasle.................... .a) horretako-neskei-mutilei-irakasleak b) horretan-neska-mutilari-irakasleekc) horretatik-neskak-mutilak-irakasleari

15. Herri (hau) ............................... hiri (hori) ........................... 6 km daude.a) honetako-horietara b) honetatik-horretara c) hauetatik - horietara

2. Aukeratu erantzun zuzena (2).

1. 1999............. ekain............... 30.............. oporrak hartuko ditugu.a) 1999aren-ekaineko-30an b) 1999ko-ekaineko-30eanc) 1999ko-ekainaren-30ean

2. Bihar arratsalde........... Miarritze.......... joango naiz guraso................. .a) arratsaldean-Miarritzera-gurasoekin b) arratsaldearen-Biarretzeko-gurasoeic) arratsaldez-Miarritzetik-gurasoetara

3. Mutil............ ezin dira bizi futbol........... hitz egin gabe.a) Mutilak-futbolaz b) Mutilek-futbolaz c) Mutilak-fubolez

4. Neska-mutil hauek elkar .............................. begira daude beti, baina ez diraelkar ...................................... bizi.a) elkarrekin-elkarretaz b) elkarri-elkarrekin c) elkarreri-elkarrez

5. Nire lagun............ bi kilo................. laranja.............. erosi dituzte.a) lagunek-kilo-laranja b) lagunak-kiloak-laranja c) lagunek-kilo-laranjak

6. Gasteiz.............. atera eta Agurain.............. abiatu ginen.a) Gasteizko-Agurainera b) Gasteiztik-Agurainera c) Gasteiztik-Agurainaren

7. Orio................ alkate............... emaztea Toledo............... dator.a) Orioaren-alkateko-Toledoren b) Orioko-alkatearen-Toledotikc) Oriotik-alkateko-Toledora

8. Dentista.......................... nator eta osaba................................ noa orain.a) Dentistatik-osabara b) Dentistaren-osabengana c) Dentistarengandik-osabarengana

9. Institutu................ ikasle................. ez zaie ikastea gustatzen.a) Institutuaren-ikasleei b) Institutuko-ikasleek c) Institutuko-ikasleei

10. Nor............. da liburu hori? Iñaki........... anaia................. da.a) Norena-Iñakiko-anaiarentzat b) Noren-Iñakiren-anaiaric) Norena-Iñakiren-anaiarena

33

3. Hutsuneak bete (1).

1. Iratxe futurologo....................... joaten da sarri. Hura ............................... ez du nunca.......................... huts egiten.

2. Mikel.............. auto............. gorri............. bi milioi............ balio ditu.

3. Urkiola............. zelai................ ez zegoen elur................

4. Euritako merke bi.......... erosi genituen eta bi............. hondatu ziren berehala.

5. Irakasle horiek ................................. aurrean ezin da de cualquier cosa ........................hitz egin.

6. Cualquiera ..................................... daki ariketa hauek egiten. Ez dago nada............................... zailik.

7. Neska guzti............. jolasten dute frontoi hau .............................. .

8. Zein lagun......... egin diozu oparia? Mahai hori .................... dagoen lagun........ .

9. Sendagile hori ........................... ez daki nunca ............................ zer egin.

10. Zer............... hitz egin duzue? Gaurko azterketa................. hitz egin dugu.

11. Atzo goiz............ zortzi............. joan ginen idazkari............................ .

12. Hogeita hamabi............... ikasle daude gela hau ........................................ .

13. Eibarren a alguien ............................... bost milioi tokatu zaizkio loterian, baina gureauzoan a nadie .................................... zaio tokatu.

14. Zein lagun................ etorri zaizu bisita egitera? Bilboko lagun............ etorri zait.

15. Bi leiho.......... daude gela hau ........................ ; eta bi.............. daude itxita.

11. Nire gela................ mutil................ goma................. zapatilak gustatzen zaizkie.a) gelako-mutilei-gomazko b) gelan-mutilaren-gomako c) gelako-mutilen-gomaz

12. Ba al duzu tabako................. ? Ez, ez dut tabako.................... .a) tabakoa-tabakoa b) tabakorik-tabakorik c) tabakotik-tabakoa

13. Durango............... lantegi............ ateak itxi dituzte, ez dagoelako lan................ .a) Durangon-lantegiak-lana b) Durangoko-lantegiek-lanikc) Durangoko-lantegirik-lanik

14. Denda (hura) ........................... aurkituko dituzu zure gustoko alkandora......... .a) hartan-alkandorak b) hartako-alkandorek c) hartan-alkandorek

15. Hemen ........................... hor ....................... joateko zubia igaro behar da.a) Hemengo-hortara b) Hemendik-horietara c) Hemendik-horra

34


1. Alguien ........................ esan dizu algo .......................... zure arazoari buruz? Ez, nadie.......................... dit nada ................................... esan.

2. Sendagile hura ............................ gaixoak eritetxe hura ......................... daude.

3. Aurreko udan gasteiztar.............. asko............ joan dira Lisboa........... erakusketa........ .

4. Sendagile hori ............................ cualquier cosa .................................. egingo du zusendatzeko.

5. Jonek teilatu hau ............................... salto egin zuen eta lorategi hori.............................. erori zen.

6. Atzo goiz........... zortzi............. Gasteiz............. irten eta Donostia.......... heldu ginen.

7. De aquí ............................... zure herriraino bost kilometro............... daude.

8. Gure auto............... ez gaitu eramango hasta allí ...................................... .

9. Zenbat diru............. daukazue poltsa hori ................................. ?

10. Zure poltsiko............. paper.............. beteta daude.

11. Koldo.......... guraso.......... Bilbo.......... dira, baina Donostia................ bizi dira.

12. Armairu gain.......... dauden liburu............. Amaia........... dira.

13. Jende asko.............. ez daki istripu hori ............................. zer gertatu den.

14. Gaixo hori ..................... ez zaio sendagile................. joatea gustatzen.

15. Aizkibel........... kale........... okindegi hura ...................... erosten dugu ogia.

35


– Nik goizean kalean ikusi .................... (haiek).

– Zuk Ainhoa kalean ikusi .......................... atzo goizean.

– Nora eraman ...................... zuek joan den egunean lagunak?

– Guk irakasleak agindutako ariketak egiten ...................... .

– Haiek ez ...................... gurasoak autoz eraman.

– Non utzi ...................... lagunek nire apunteak herenegun?

– Guk ez ..................... zuentzat oparirik ekarri iaz.

– Nik igande arratsaldean ez ................... ezer egin.

– Zuek egia esan ...................... guri gaur goizean.

– Iaz partidu guztiak galdu ................... gure taldeak.

– Zuk liburuak gorde ............... iaz kurtsoa bukatu eta gero.

– Nik aitonari egunkariko berriak irakurtzen .............. egunero.

– Gurasoek seme-alabei opariak egiten ................. Gabonetan.

– Guri auzoko lagun batek erosketak ekartzen ............... ostiralero.

Aditz laguntzailea berrikusten


– Lagunek Bilbora joateko gonbita egin ........................ zuri.

– Lagunek zu Bilbora joatea nahi ...................... .

– Andreak kalean ikusi ...................... ni, baina ez ................... kasurik egin.

– Nik zuek ez ..................... deitu, ez bait................... haiek niri sarrerak oparitu.

– Alukeria ederra egin ................ Jonek zuri eskailerak jaisterakoan. Hark zu bultzatu egin................ .

– Ameriketara bazoaz ere, ez ................... ahaztuko (guk zu), idatziko ........................ .

– Guk zuek asko maite ...................., ez ..................... berriro hori egingo.

– Zuek ez .................. eskerrak eman niri; hurrengoan ez ............... ezer oparituko.

– Zuk gu ez ............................... gonbidatu zure urtebetetzera.

– Ez ................. haiek berriro engainatuko ni, ez ................ barkatuko egin ..............-na.

36


– Egin .............. ariketak behingoz eta isilik egon .......................!

– Bi ordu (eraman) ..................... (guk) hemen eta ez ..................... inork hartu.

– Hiria bisitatu ondoren, gidariak hotelera eraman ................... atzo bidaiariak.

– Herenegun Koliseoa bisitatu ...........................(guk), atzo Vatikanoa ikustera joan..................... eta gaur ez dakit nora eramango ........................-n.

– Herritarrek oso ondo hartu ......................... zuek, ez ..................... kexatuko.

– Bidai ajentziakoek engainatu egin ......................... (ni), baina, lasai, ez .......................ordainduko.

– Egun gutxi geratzen ............... umeei oporrak amaitzeko.

– Hori erraz egin (ahal) ..............., saia .............., bestela damutuko ..................... (zuri).

– Edurneri iaz gurasoak joan ................. Londresera, baina ez ............... eskolan ikusi.

– Erne ibil .................., Arantxa, ez al dakizu zer gertatu ................... iaz?

– Trenez joan (ahal) ................. zuek, merkea da eta ondo pasatuko ................... .

– Joan den urtean ere Madrilera joateko txartelak atera .................. haiek, baina geroMikel gaixotu egin .................... .


– Markelek saltzaileari ezetz esan ................... .

– Haiek niri dantza egiten erakutsi .................... .

– Nori galdu ..................... tortila otartekoa?

– Nire bi anaiek bost sarrera erosi ....................... antzerkira joateko.

– Nora joan ...................... atzo arratsaldean?

– Iaz Alavesek ia partidu guztiak irabazi .......................... .

– Zuk liburuak saldu ............................ niri, baina apurtuta .................. .

– Nire lagunei ez ................................... izozkiak gustatzen.

– Nire arrebari bere urtebetetzean opari asko egin ..................... .

– Lagunduko ......................... ariketa hori egiten?

– Dantzaleku horretako atezainak ez ................. nire lagunei sartzen utzi.

– Non (egon) ............................ gure bizikletak? Lapurtu egin ............................ .

– Atzo giltzak etxean utzi ................... zuek eta ez ........................... konturatu.

– Zuek ariketak egiten lagundu ..................., baina ez ................... eskertu horiek.

37

10. Erkatu herri/hiri hauek eskaintzen zaizkizun elementuak erabiliz.

Londres/New York

baino ... ago(a): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

baino ... hobeto: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

-rik ...-ena: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Paris/Amsterdam

baino ... gehiago: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

bezain: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

baino ... ago(a): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Viena/Erroma

baino ... gutxiago: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

-rik ...-ena: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

adina: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Santurtzi/Bergara

beste: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

baino ... ago(a): . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

baino ... okerrago: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Konparazioak berrikusten

9. Aukeratu bezain ala adina (beste).

– Gasteiz Mosku ....................... hotza da ia.

– Praga ez da Viena ....................... garestia.

– Bartzelonak Madrilek ...................... biztanle ditu.

– Erromak Atenasek ................... bisitari ditu.

– New York Xangai .................... zaratatsua da.

– Oportok ez ditu Lisboak ..................... enparantza.

– Donostian nahi ...................... jatetxe aurki daitezke.

– Debako hondartza ez da Zarauzkoa ..................... zabala.

– Florentziako jauregiak Veneziakoak .................... ikusgarriak dira.

– Eiffel dorrea ez da Pisakoa ..................... zaharra.

Venezia.

Santurtzi.

Amsterdam.

New York.

38

11. Lotu esaldiok konparazioa erabiliz.

– Durangok kutsadura handia du; Elizondok, aldiz, ez.Elizondok Durangok baino kutsadura txikiagoa du.Durango Elizondo baino zikinagoa da./Elizondo Durango baino garbiagoa da.

– Gasteizek berdegune ugari ditu; Barakaldok ez, ordea.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Madrileko El Prado museoa arrakastatsua da; Bilboko Guggenheim, berriz, gehiago.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Altsasun bizitzea merkea da; Zarautzen bizitzea, berriz, oso garestia da.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Bartzelonako akuarioak zazpi marrazo ditu; Donostiakoak, berriz, bi.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Miarritze oso turistikoa da; Errenteria, ostera, ez da batere turistikoa.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Tolosan lantegi ugari daude; Markinan ere bai.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Bilbon auto asko dago; Donostian hainbeste ez.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Guggenheim.El Prado.

39

14. Euskaratu.

– (El clima de) Baiona es más humedo que (el de) Barcelona.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– El acuario de Donostia es el mayor del Cantábrico.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– El coche es más rápido que el tren, pero el tren es más cómodo.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Los turistas no pueden ver los cuadros porque hay demasiada gente.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Roma tiene tantos monumentos como Atenas.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– En Lisboa hace más calor y se vive mejor que en Moscú.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Cuanto más al sur, más calor hace.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. Non dago/daude...

13. Zein da...

Gipuzkoako txakolinik gozoena? Valentzian

Espainiako akuedukturik ospetsuena? Lantzen

Mediterraneoko jairik sutsuenak? Oliten

Bizkaiko arbolarik ezagunena? Getarian

Euskal Herriko ihauteririk berezienak? Segovian

Nafarroako gaztelurik dotoreena? Gernikan

Saltxitxa gehien jaten den hiriburua? Edinburgo

Sagardo gehien egiten den herria? Astigarraga

Daniar gehien biltzen dituen hiriburua? Venezia

Praka gutxien janzten den hiriburua? Detroit

Zubi gehien dituen hiria? Frankfurt

Auto gehien egiten den hiria? Kopenhage

40

15. Berridazketak.

– Anboto Autzagane baino garaiagoa da.Autzagane ez da Anboto bezain garaia.

– Lantzeko ihauteriek Biasterikoek baino ospe handiagoa dute.

.......................................................... baino .........................-agoak .................. .

– Bilbo duela bost urte baino ezagunagoa da turismoari esker.

...................... gero eta .....................-goa...................................................... .

– Gasteizko Andre Mari katedrala beste elizak baino zaharragoa da.

.................................................................................................. -ena.

– Londresko erdialdean hainbat bisitari daude; Varsovian, aldiz, ez dago turistarik ia.

............................................................................................ gutxiago................... .

16. Ordezkatu ondorengo esaldiak, ba- erabiliz.

– Indiara joanez gero, ez ahaztu Ganges ibaian hankak bustitzea.Indiara joaten bazara, ez ahaztu Ganges ibaian hankak bustitzea.

– Kubara joanez gero, oso eguraldi epela aurkituko duzu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Italiara joanez gero, edozein jatetxetan izango dituzu espageti ederrak.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Prahara urrian joanez gero, ez ahaztu berokia eta txanoa eramatea.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Marokoko azoketara inguratuz gero, larruzko salgai ugari ikusiko dituzu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Sherengetiko oihanera joan nahi izanez gero, argazki makina egokia edukitzea komenizaizu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Australiaraino iritsiz gero, ez itzuli kanguruak eta dingoak (basatxakurrak) ikusi gabe.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Sevillako Apirileko Ferian egokituz gero, sevillanak dantzatzen ikasiko duzu.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Santiagoko bidea egin nahi izanez gero, oinetako sendoak eta makila eraman itzazu.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .Santiago.

41

17. Berridatzi esaldiok azpimarratutako atalak –gintza, -tsu eta –ren bat erabiliz.

– Detroiteko aberastasun handiena autoaren industria da.Detroiteko aberastasun handiena autogintza da.

– Xangai eta Beijing hirietan jende ugari bizi da.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Nafar askoren lanbidea ardiak eta abereak zaintzea da.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Hego Afrikak ospe handia du bere harri bitxiei esker.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Kanadako jarduera nagusia egurraren industria da.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Deban bost mila lagun inguru bizi dira.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Coruña oso hezea da eta euri asko egiten du.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Hanburgoko langile asko barkuak egitetik bizi dira.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Gaur egun ere, Durangoko jarduera nagusia paperaren industria da.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

– Gasteizek hamar gizartetxe ditu gutxi gorabehera.

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18. Letra zopa. Bila itzazu hamaika esploratzaile eta abenturazale ospetsurenizenak. Kontuan izan edozein norabidetan ager daitezkeela.

G A E Z U K L I A B U

E M H I H A U Z E E Y

R U S O A N O C I R E

E N O T S G N I S I L

I D U L O E R T C N N

D S B U R T O N O G A

A E H W A C R D T R T

R N A N A C O R T E S

I L I E D O L O P I P

H O L M A I F E K U S

42

19. Lotu sinonimoak: elkar itzazu bi zutabeotako sinonimo bikoteak. Edozeinbidaiatan erabil ditzakezun hitzak dira guztiak.

Bisitatu Zama

Bidaia Antolatu

Erosi Topatu

Irten Ikusi

Zuzendu Ospitale

Fardel Txango

Zaindu Etxeratu

Prestatu Eskuratu

Itzuli Gorde

Aurkitu Jo

Eritetxe Abiatu

20. Ordezka itzazu testuan beltzez dauden hitzak azpiko multzoan aukera eginez.

aldiz – hantxe – nahiko – makina bat – hotz-beroak – guztien

Groenlandiako tenperaturak asko aldatzen dira hegoaldetik iparraldera. Hegoal-dea aski epela da, tenperaturak zero azpiko seitik zero gaineko zazpira bitartean mugi-tzen baitira; iparraldea, berriz, oso hotza, zero azpiko hogeita hamar graduko tenpera-turarekin. Baldintza horiek direla eta, hegoaldeko kostaldea da bizitza ekonomiko etasozial ororen gune. Nuuk kapitala ez ezik, bertan kokatzen dira Gronedal, Julianehab,Frederikshab eta beste hainbat hiri. Iparraldeko hiririk handiena, Thule, Estatu Batuenbase militarra da gaur egun.

Bernardo Atxaga: Groenlandiako lezioa (moldatua)

43

21. Akatsen adibide eta klabeak irakurri ondoren, zuzendu esaldiak.

– Emakumea lan egin behar du hobeto bizitzeko.D

– Nekane ez zaio ulertzen ezer hitz egiten duenean.D

– Udan beti joan gara mendira.AA

– Ekainean joango dugu ikastaro bat egitera.ALM

– Guk zuek kalean ikusi gaituzue.ALM

– Ez dut uste irabaztea lortuko duzula .S (enik)

– Komenigarria da kirola egiten .S (nom.)

– Ur otza ez da egokia dutzatxeko.O O

Klabea

D

ALD

ALM

ALK

S (erl)

S (nom)

O

H O

S (ela, enik, en,

tzeko)

Oker Zuzen

Andrea lana bukatu du. Andreak lana bukatu du.Pasaiako herriko dator notizia. Pasaiako herritik dator notizia.Autobusan lau aulki libre daude. Autobusean lau aulki libre daude.

Bihar oporrak hartu ditugu. Bihar oporrak hartuko ditugu.Atzo gauean etorri gara oporretatik. Atzo gauean etorri ginen oporretatik.Txikitan sarri jokatzen dugu. Txikitan sarri jokatzen genuen.

Nik zu kalean ikusi dizut. Nik zu kalean ikusi zaitut.Bazkari ederra jan gara zure etxean. Bazkari ederra jan dugu zure etxean.

Zinemara jendea berandu etorri dira. Zinemara jendea berandu etorri da.Mendian ibiltzea eta lagunekin egotea Mendian ibiltzea eta lagunekin egoteagustatzen zaizkit. gustatzen zait.

Esan digu bihar etorriko da. Esan digu bihar etorriko dela.Galdetu die ea zer ordu da. Galdetu die ea zer ordu den.

Goizean ikusi dugula liburua 1764koa da. Goizean ikusi dugun liburua 1764koa da.

Debekaturik dago erre. Debekaturik dago erretzea.Badakit zaila dela pianoa jo. Badakit zaila dela pianoa jotzea.

Aprenditzea ona da lana kontsegitzeko. Ikastea ona da lana lortzeko.

Gende azkori guztatzen zaio hori ikustea. Jende askori gustatzen zaio hori ikustea.

Trena hartu duguna ez doa Senperera. Hartu dugun trena ez doa Senperera.Gure lagunei ez emango diegu Gure lagunei ez diegu emango afariafari gehiago. gehiago.

Murgil Batxilergoa 1

Documents

Transcript of Murgil Batxilergoa 1