Cita e introdución. Astrónomas da antiguedade: Enheduanna, Aglaonike e

Hipatia. Século X: Fátima de Madrid. Século XVI: Sophia Brahe. Século XVII: Teresa e Magdalena Manfredi. Século XVIII: Wang Zhenyi e Caroline Herschel. Século XIX: Henrietta Swan Leavitt e Maria Mitchell. Século XX: Jocelyn Bell e Vera Rubin. Conclusión persoal . Relación do tema con outras disciplinas. Fontes de información.

Índice

Introdución

“Esta é unha batalla que terán que loitar as mulleresnovas. Fai 30 anos pensabamos que a batallaacabaría cedo, pero a igualdade é tan elusiva como amateria escura.” –Vera Rubin

Ao longo da historia, a humanidade avanzougrazas a grandes científicos cuxos nomes sonmundialmente coñecidos, pero tamén ás non tancoñecidas mulleres que traballan na sombra parailuminar o mundo de estrelas.

Astrónomas da antiguedade

Enheduanna: 2285-2250 a.C. Foiunha poetisa así como SumaSacerdotisa do Deus da Lúa naNannar na cidade estado Sumeriade Ur (Mesopotamia).Enheduanna era tía do rei AcadioNaram-Sin e foi unha dasprimeiras mulleres da historiacuxo nome se coñece.

Aglaonike: século V a.C.Primeira muller astrónoma daantiga Grecia, predecía eclipsescunha gran precisión para aépoca e por iso era coñecidacomo “quen podía facerdesaparecer a Lúa”.Probablemente, coñecía os cicloslunares e por iso sabía cando íaocurrir un eclipse. Na Grecia daépoca non se concebía que unhamuller puidera ter semellantecoñecemento

“Defende o teu dereito a pensar, porque incluso pensar de maneira errónea é mellor que non pensar” . Hipatia de Alexandría

Hipatia de Alexandría (Ὑπατία) : Alexandría, (355/370-marzo 415/416). Destacou nos campos das matemáticas ena astronomía, membro e cabeza da escola Neoplatónicade Alexandría a comezos do século V. Escribiu sobrexeometría, álxebra e astronomía, mellorou o diseño dosprimitivos astrolabios, instrumento para determinar asposicións das estrelas sobre a bóveda celeste.Morreu asasinada por causas non moi claras, a hipótesemáis estendida é que un grupo de persoas desollárona cocunchas mariñas por crenzas diferentes.

O asteroide Hypatiadescuberto en 1884 e o cráterlunar Hipatia foron bautizadosno seu honor, este últimosituase xunto aos cráteres querecordan ao seu pai Teón e aospatriarcas Cirilo e Teófilo. Enoctubre de 2013 descubriuse acolisión dun cometa coa terraacontecida hai 28 millóns deanos no deserto do Sahara aoque se lle denominou Hipatia.

Século X

Fátima de Madrid (século X) Foiuna astrónoma musulmana dosséculos X-XI, era filla do taménastrónomo e polígrafo Maslama,cuxo nome significa “home deMadrid”. Escribíu numerosostraballos coñecidos comoCorreccións de Fátima. O seu pai eela traballaron sobre calendarios,cálculos sobre a posición Sol, a Lúae os planetas…Gran parte da súa vida transcurriuen Córdoba, entón centro do sabermundial.

Século XVI

Sophia Brahe (1556-1643) foi unhaastrónoma danesa, era irmá de TychoBrahe, ao que sempre axudaba coassúas observacións astronómicas. Naceuno seo dunha familia noble, o seu irmánfoi o que tutelou as súas ensinanzas, apesar do rexeitamento que mostraba asúa familia cara a que ela estudase. Moipronto mostrou interese pola química,horticultura, a medicina, pero sobretodo pola astrónomia. Continuouformándose de maneira autodidacta.Xunto co seu irmán redactou o catálogoda posición dos planetas.

Século XVII

Teresa e MagdalenaManfredi (1679-1767/1673-1744)Non se conserva ningunhadas súas obras, pero foronimportantes contribuíntesaos estudos astrónomicosde Boloña. Axudaron aoseu pai a realizar diversoscálculos e facer observa-cións astronómicas.

Estas irmán realizaban assúas observacións condiversos instrumentosconstruídos na propiacasa, por exemplo “uncatalexo” de 5 metros.Desenvolveron cálculoslongos con todo luxo dedetalles. Aprenderonastronomía, latín ematemáticas na súa casa.

Século XVIII

Wang Zhenyi (1768-1797) estaastrónoma chinesa estudou oseclipses lunares investigando conmodelos que construía no xardín dasúa casa. Escribíu 12 libros sobreastronomía e matemáticas; entre elescabe mencionar Algunhasobservacións sobre as formas efiguras dedicado ás posiciónsestelares. Describiu o cosmos erelación da terra nel. E taménrecompilou datos sobre o tempoatmosférico para previr as secas einundacións na súa rexión.

Caroline Herschel (Hanover, Alemaña1750-1848) Descubriu oito cometas.Naceu nunha familia de músicos e a súanai pensaba que so debía recibir aeducación propia para ser unha boaama de casa. Formouse por si mesma. Eno 1786 posuía o seu propioobservatorio. Xunto co seu irmándescubriron 1000 estrelas dobres e quemoitas delas era sistemas binariosatoparon a primeira proba da existenciada gravidade fóra do sistema solar. No1828 recibiu a medalla de ouro da“Royal Astronomical Society” e foi oprimeiro membro honorario feminino.

Século XIX

Maria Mitchell (1818-1889) Foiunha astrónoma estadounidense,a segunda muller en descubrir uncometa, formándose noobservatorio do seu pai.Empregando un telescopiodescubriu o que agora sedenomina “Miss Mitchell’sComet” (1847) Algúns anos antesfoi galardoada co premioestablecido polo rei Federico VIde Dinamarca o cal consistía enser a primeira persoa en descubrirun cometa telescópico.

Henrietta Swan (1868-1921)Descubriu a relación periodo-luminosidade, un método novidosopara a medida da distancia deobxectos astronómicos. Nun só anodescubriu 843 novas estrelas variablese tamén catro novas. A súaimportancia científica só foi apreciadadespois da súa morte, grazas aointento de nominala para o Nobel. Oseu traballo abriu o camiño paracoñecer o tamaño da nosa galaxia e aescala do noso universo.

Século XX

Vera Rubin (1928.-)é unha astrónomaestadounidense pioneirana medición da rotacióndas estrelas dentrodunha galaxia.Manifestou que aschamadas “curvas derotación galáctica”mantíñanse planas,sendo así a maiorevidencia da existenciada materia escura.

Jocelyn Bell (1943.-) É unhaastrofísica inglesa das máisrelevantes dos últimos anos, deusea coñecer xunto a Antony Hewishpor descubir a primeira radio señaldun púlsar. Dende pequenademostrou unha grande avidez nocampo das ciencias. Concedéronlleo premio Nobel ao seu compañeiropor un traballo que ela realizara;aínda así, foi galardoada condistintos emblemas locais enacionais.

Conclusión persoal

Como xa dixemos na introdución, o nome dun grannúmero de mulleres científicas e astrónomas foiquedando no olvido tapado polos prexuízos sociais dassúas respectivas épocas. Hoxe en día, aínda que omundo debería avanzar, seguimos a relegar o traballodestas mulleres a un segundo plano soterrando o seunome nun cráter de hipocresía. Ninguén dixo que forafácil ser científico e facer algo grande na vida; pero sermuller, científica, aportar descubrimentos importantes áciencia, ser nai e esposa… iso si é difícil.

Algunhas citas:

“Só despois de que as mulleres empezan a sentirse nesta terracomo na súa casa, vese aparecer a unha Rosa Luxemburg, unhamadame Curie. Elas demostran deslumbrantemente que non é ainferioridade das mulleres o que determinou a súainsignificancia”. Simone de Beauvoir.

“No campo da investigación, o azar non favorece maís que aosespíritus preparados”. Louis Pasteur.

Relación do tema con outras disciplinas:

• Relacionado coa literatura:Eduardo Galeano, famoso escritor uruguaio, fala no seu libro Loshijos de los días de Enheduanna:“Enheduanna vivió en el reino donde se inventó la escritura,ahora llamado Irak, y ella fue la primera escritora, la primeramujer que firmó sus palabras, y fue también la primera mujer quedictó leyes, y fue astrónoma, sabia en estrellas, y sufrió pena deexilio, y escribiendo cantó a la diosa Inanna, la luna, suprotectora, y celebró la dicha de escribir, que es una fiesta, comoparir, dar nacimiento, concebir el mundo.”

• Relacionado co cine: Ágora (película do 2009)

http://www.astronomia-iniciacion.com/mujeres-astronomas/aglaonike.html

http://verbiclara.wordpress.com/2009/01/30/fatima-de-madrid-siglos-x-xii/

http://es.wikipedia.org/wiki/Wikipedia

Astronomía2009.es

Fontes de información

Diana Cobas Varela

Santiago Argüeso Galván

Sara Araujo Cortegoso

Bárbara Mosquera Parapar

Lúa Pena Dopazo1º BAC-C

Integrantes: