Montezkue - Tolosako leku izenak

Montezkue Tolosako leku izenak - 1

MONTESKUE AUZOA

Aldarrista leku izena

Egun erabiltzen ez den leku izena. Bakar-bakarrik XVI. mendean agertzen zaigu eta kokapena ere ez daezaguna.

Dokumentazioa:Aldarrista (1547 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 261 en los terminos de Vreta han (fecho) muchas talas de arbolese en Aldarrista 1547/11/23)Aldarrista (1558 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 151r los castaños en Aldarrista 1558/01/11)

Aldaun leku izena

Malaka baserritik hurbil dagoen aurkintza. Badirudi ahoz erabiltzen den Aldaon izenaren atzean herri-eti-mologia dagoela: “Alde ona”.

Ahozko aldaerak:Aldaon (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Dokumentazioa:Aldaun (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 97 v Parttido de Aldaun 1719/06/11)Aldaun (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 145 v Bivero de Aldaun* Razon por menor de los trasplantes derobles y castaños hechos en el año ultimo 1719/09/28)Aldaun (1722 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 313 v Vivero de Aldaun, camino de San Ziprián Lbtos a favor de losviveristas 1722/09/28)Aldaun (1728 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-15 233 v Barrio de Aldaun 1728/09/28)

Altzusta baserria

Ikus Altzustaaundi izen adierakidea.

Altzustaaundi baserria

Altzustaberri baserria eraikitzean antzinako Altzusta baserriizenari handi gaineratu zitzaion, elkarrengandik bereizteko.Dena dela, aski denez izenkideak diren baserriei ezaugarribereizleak ezartzea, sarritan, Altzusta huts-hutsean erabiltzenda. Zeanurin ere bada izen bera duen auzoa. Bertako eliza-ko kanpaian honakoa irakur daiteke: “En los ambitos queresuena mi voz, no triunfará el liberal manso ni feroz”

Aldaerak:Altzustagaraikoa

2 - Tolosako leku izenak Montezkue

Ahozko aldaerak:Altzuzta (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Alzustaundi (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Alzusta Garaicoa (1625-1676 L. Isasti “Compendio Historial de Guipuzcoa”)Alzuzta (1670 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 200 Caseria de Alzuzta 1670/09/20)Alzustta (1682 Tolosako Udal Artxiboa A-1-9 381 v Vezino de la dicha villa sobre la casa de Alzustta 1682/09/29)Alzusta (1706 Tolosako Udal Artxiboa A-1-11 417 * Se nombra comisionado para ajustar las diferencias habidascon Dª Maria Josefa de Elizalde y Elurre en razon a una porcion de tierra adjudicada a Bartolome Munita sobre lacasa de Alzusta 1706/05/09)Alzusta (1714 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 101 Caseria, cuyo manzanal confinaba conterrenos concejiles (101).)Alzusta (Altzusta) (1770 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 2.lib. 97 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Alzusta (1812 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 235 Los guerrilleros que luchaban contra lastropas de Napoleón, quemaron, junto con otras fincas, la casería de Alzusta (235).)Altzusta (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Alzusta Aundia (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Alzusta Aundi (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956)Alzusta Aundi (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Alzusta (Altzusta) (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989 2 B144)

Altzustaazpikoa (-a)baserria

Oraingo honetan Altzusta izenari azpi eta –ko atzizkia erantsi zaizkio.

Ahozko aldaerak:Alzustaazpikoa (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Alzusta Azpicoa (1625-1676 L. Isasti “Compendio Historial de Guipuzcoa”)

Altzustabasoa (-a)mendialdea

Euskaraz, eta toponimian eskuarki, ohikoa den egitura islatzen duen izena.

Dokumentazioa:Alzustabasoa (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 211 ord. Zenb.L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Altzustaberri baserria

Altzusta eta berri izenondoaz osaturiko izena.

Aldaerak:Aizuoa


Ahozko aldaerak:Altzuzta berri (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Alzustaberri(Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Alzusta Berri (1857 Nomenclátor de la Provincia deGuipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Alzusta Berria (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Altzusta-Berri (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas devoces toponomásticas vascas”)Alzusta Berri (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Términomunicipal de Tolosa”. Libro-homenaje a Tolosa.VII Centenario. 1256-1956)Alzustaberri edo Aizuoa (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeakII Alea)Alzusta Berri (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Alzusta Berri (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Altzustaerdi baserria

Ahozko aldaerak:Altzuzterdi (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Alzustaerdi(Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Alzusta Erdicoa (1625-1676 L. Isasti “Compendio Historial deGuipuzcoa” 1625-1676)Alzusta-Erdicoa (1857 Nomenclátor de la Provincia deGuipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundiak argitaratua)Alzusta Erdicoa (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Altzusta-Erdikoa (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Alzusta Erdi (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956)Alzustaerdi (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Alzusta Erdi (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Altzustaerdikoa (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Alzusta Erdi (9) (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia))

Altzustagaraikoa (-a)baserria

Ikus Altzustaaundi izen adierakidea.

Altzustaldea (-a)belardia

Altzusta, alde eta artikuluaz osatutako izena.

Dokumentazioa:Alzustaldea (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)


Anoetako bideabidea

1450. urtekoa da lehen aipamena; Ahanoeta forma agertzen zaigu dokumentatua Anoetan bertan.Oinarrian dagoen Ahano- erroa zer den ez dago argi. Zenbaitek latineko “annonam”-ekin, euskarazkoganadu-jatekoa-rekin, erlazionatu dute, baina Ahanoeta formak salatzen du hori pentsatzea ez delazuzena.-eta atzizkiak, bestetik, toki adiera du. Ikus aipuak.

Dokumentazioa:Ahanoeta (1547 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 246 las calçadas del camyno de 1547/09/27)Ahanoeta (1547 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 248 en el camino de 1547/09/28)Ahanoeta (1547 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 248 pared para enderezar el camino de 1547/09/28)Anoeta (1701 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 319 Se construyó la calzada del camino deAnoeta hasta la caserla de Zuloaga azpicoa, o sea termino de la jurisdicción de Tolosa (319).)

Aranguren baserria

Monteskueaundi baserriaren inguruan kokatuta dago, Hernialdeko mugatik 200 bat metrora. Euskal Herriosoan ohikoa den izen honen osagaiak (h)aran hitza eta guren “ederra” edo “goiengoa” dira.Monteskuearanguren bezala ere agertzen da dokumentatua, baina ezbairik gabe ahoz gehien erabiltzenden izena Paulusenea da. Azken izen honen osagaiak Paulus pertsona izena eta –enea atzizkia dira.

Aldaerak:Monteskuearanguren, Paulusenea

Ahozko aldaerak:Aranguren (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki),Paulusenea (Altuna, J. / Agerre (Hernialde) 1917), Paloxene(Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Dokumentazioa:Aranguren (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Aranguren (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de vocestoponomásticas vascas”)

Aranguren (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956)Aranguren (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Monteskuaranguren (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeakII Alea)Aranguren (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Ariztia (-a)tontorra

Garaiera txikiko mendi tontorra. Alde batean Altzustaberri eta bestean Monteskueaundi baserriak ditu.Izena gardena oso.

Ahozko aldaerak:Aiztiya (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)


Askaetabarrena (-a)leku izena

Hizpide dugun aurkintzaren aipamen bakarra bildu dugu. Izenaren osagaiak, aska hitza, -eta atzizkia,barren eta artikulua dira. Egitura berbera jarraitzen duten makina bat adibide ditugu: Basobarrena,Kalebarrena…

Dokumentazioa:Ascaeta Barrena (1728 Tolosako Udal Artxiboa A-1-15 233 v Paraje llamado Ascaeta barrena 1728/09/28)

Atariko soroa (-a)lur saila

Ikus Berranoaldea izen adierakidea.

Aztiña baserria

-aga atzizkiak maiz sortzen dituen nahasketen lekuko duguadibide hauxe. Begi bistakoa da baserri izen honek ez duelajatorrizko –aga atzizkirik. 1956. urtean agertzen zaigu lehenaldiz okerreko Aziñaga, ustez –aga-duna zelako ustean edosortua.

Ahozko aldaerak:Aztiña (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Aztiña (Joxe AngelOlariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Astiña (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Astiña (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Astiñe (1871 Tolosako Udal Artxiboa C5-I Lib.1 Exp. 9 Actas deslinde y amojonamiento de Tolosa con Ibarra,Leaburu, Gaztelu, Altzo, Billabona y otros. 1871/07/21)Astiña (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Aziñaga (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa”. Libro-homenaje a Tolosa. VIICentenario. 1256-1956)Aztiña (Aztiñaga) (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea1989)Aztiña (Aztiñaga) (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Aztiñaga (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Aztiñaga (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Aztiñaldea (-a)soroa

Aztiña baserri izena, alde eta artikuluaz osaturiko soro izena.

Dokumentazioa:Aztiñaldea (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)


Barrundizelaia (-a)leku izena

Izenaren osagaiak Barrundia leku izena, zelai eta artikulua direla dirudi. Barrundia Arabako Udala da, izenabertako erreka nagusitik hartu duena. Ikus aipua.

Dokumentazioa:Barrundicelaya (1571 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Término en el que Anoeta comenzó alevantar un puente que fué objeto de expediente por parte de Tolosa (34).)

Belategainbelardia

Izen gardena. Belate izenaren osagaiak eta historia ezagutzeko, ikus Tolosa hiriko ataleko Belatepasealekua sarreran esaten dena.

Dokumentazioa:Belate-gain (1929 Tolosako Udal ArtxiboaA-8-2 termino denominado Belate-gain en el barrio de Montezcue)Belategaiñ (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea)

Benta jatetxea

Ahozko aldaerak:Benta (Altuna, J. / Agerre (Hernialde) 1917)

Berrano baserria

Floreaga baserriaren ondoan dago. Izen iluna da, baina deigarria da bokalen arteko –n- desagertu ezizana, ohikoa den bezala. Honi gehitzen badiogu ez duela deiturarik eman, edo gutxienez ez duguezagutzen, izen “berria” dela pentsatu behar dugu, hots, XVII. mendearen hasierakoa.

Ahozko aldaerak:Berrano (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Berrano (Joxe AngelOlariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Berrano (1616 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853El casero de Berrano esta acusado de haber hecho rozadura pegantea los ?mojones de la villa (104).)Berrano (1616, 1775 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa.Contaduría de Hipotecas. 5.lib. 103.zenb. 60 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea)Berrano (1625-1676 L. Isasti “Compendio Historial de

Guipuzcoa” 1625-1676)Berrano (1661 Tolosako Udal Artxiboa A-1-7 138* Lbto. por separar las acequias del vivero que esta sobreBerrano 1661/03/26)Berrano (1663 Tolosako Udal Artxiboa A-1-7 177 v Sobre la casseria de Berrano 1663/01/26)


Verrano (1673 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 310 * Lbto a Nicolas Zeberio y consortes por cuidar el vivero dehacia Verrano 1673/08/22)Berrano (1674 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 355 v * Lbto por salario del cuidador por cerrar los viveros queestan junto a Berrano1674/09/28)Berrano (1676 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Se cita esta caseria en una escritura de permu-ta de terrenos (93).)Berrano (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 155 De la dicha casa de Berrano, y al camino carretil que se da albosque de Guruzeaga hacia la partte de Urquizu 1719/11/08)Berreno (Berrano) (1772 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 3.lib.230 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Berrano (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Berrano (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Berrano (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa”. Libro-homenaje a Tolosa. VIICentenario. 1256-1956)Berrano (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Berrano (9) (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Berrano (9) (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Berranolur saila

Ikus aurreko sarrera.Dokumentazioa:Berrano (1667 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 70 v Por el trabajo que ha tenido porinjerer los castaños de los termi-nos de Berrano, Culaberro y Echaizquia 1667/05/10)Berrano (1670 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 189 v Lbto de gastos de limpiar los viveros que esta dicha villa tieneen Berrano 1670/03/24)Verrano (1672 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 278 v * Lbto a Esteban y Nicolas Zeberio y consortes por el cuidadode un vivero en Verrano 1672/08/12)Berrano (1719 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 La villa permutó terrenos concejiles existenteshacia Berrano (93).)Berrano (1862 P. Gorosabel “Diccionario Histórico-geográfico de Guipuzcoa” 1862)

Berranoaldea (-a)lur saila

Berrano baserri izenaz gainera, -alde atzizkia eta artikulua dauzkagu oraingoan. Atariko soroa bezala eredokumentatzen da.

Aldaerak:Atariko soroa

Dokumentazioa:Berranoaldia (Berranoaldea) (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko mate-rialeak II Alea)Berranoaldea,Atarikosoroa (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Atarikosorua (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 ord.zenb.L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)


Berranoburulur saila

Berrano baserri izena eta buru hitzaz osatutako izena. Buru gaintxoa edo fisikoki buruaren antza duenzerbait izendatzeko erabili ohi da toponimian, baina kasu honetan badirudi Berrano baserriaren gainekolur saila adierazten duela, hots, buru hitzak –azpi posposizioaren aurkako esangura duela dirudi.

Dokumentazioa:Berrano Buru (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 110 v * Lbto a Juan Ansorena y consortes por trasplantararboles en el parttido de Gorridi y Berrano buru 1719/07/29)Berranoburu (1719 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-14 139 v El vibero que a su cargo y cuidado tiene la villa en elparttido de Gorridi y Berranoburu, y trasplanttaron el partido llamado Zulaberro 1719/09/28)Berranoburu (1722 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 313 v Lbtos a favor de los viveristas de Berranoburu1722/09/28)Berranoburu (1774 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 4.lib.131 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea)

Elosegiren parkea herri-parkea

Espezialitate-anbulatorioaren ondoan Antonio Elosegik 80ko hamarkadan erositako finka edo lur-eremuhandian sorturiko herri parkea dugu.

Ahozko aldaerak:Elosegin parkea (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Elosegin parkia (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Elurzulo elurzuloa, karobia, laba

Antzina, izotza sortzeko biderik ez zegoenean, neguko elurra gordetzen zen horretarako egindako lekuberezietan, elurzulo edo neberatan. Horrelakoak lurrean sartzen ziren zilindro itxurako “eraikin”bertikalak ziren, behekaldean kalera zihoan tunel bat ere bazutenak. Neguan elurra bota eta zapaltzenzen gogortu arte eta garia tartekatzen zen isolatzeaz gain, gero moztu ahal izateko. Udaberrian tuneletikizotza atera eta hirietara eramaten zen. XX. mendean, izotz fabrikak agertzean, langintza hau desagertuegin zen. Izotz hau eta txakolina erabiliz freskagarria egiten zen.

Ahozko aldaerak:Elurzulo (Telleria, J. / Artutxa (Albiztur) 1910), Elurzulo (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Elurzulo (1874-75 Estatistikako Udal Artxiboa L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Elurzulo (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Elurzuloaldea (-a)lur saila

Elurzulo, -alde eta artikuluaz osaturiko lur sail hau Ureta inguruan dago.

Ahozko aldaerak:Elurzuloaldia (Telleria, J. / Artutxa (Albiztur) 1910), Elurzuloaldea (Joxe Angel Olariaga /Monteskuetxiki)


Elurzuloburupagadi eta hariztia

Elurzulo eta –azpi posposizioaren aurkako adiera duen –buru hitza dira toponimo honen osagaiak.

Dokumentazioa:Elurzuloburu (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Elurzuloko trozoa (-a)zuhaitz-basoa

Izenaren osagaiak: Elurzulo, -ko leku genitiboaren marka, trozo (zatia, ingurua) hitza eta artikulua.

Dokumentazioa:Elurzulokotrozoa (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea)

Etxaizkileku izena

Ureta aldeko aurkintza. XVI. mendean, 1555. urtean zehazki, Esayzquia, Esayzquiaga eta Essayzquiaga for-mak agertzen dira idatzita. Urtebete beranduago, Esaynsquia aldaera azaltzen da dokumentatua.Geroztik gehien erabiltzen den forma –aga atzizkirik gabekoa da eta egun ahoz erabiltzen dena ereEtxaizki denez, berau arautzea dirudi zuzenena. Hala ere, lehengo aipuak ikusita, pentsa genezake herrietimologia dela medio aldatu dela etse-tik etxe-ra. Aipuak ikus.

Ahozko aldaerak:Etxaizki (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Esayzquia (1555 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 51v castanos que se plantaron en el termino de Esayzquia los hanarruinado e perdido los vezinos de Ernialde 1555/09/02)Esayzquiaga (1555 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 57r los castaños que en el dicho termino de Esayzquiaga estanplantados 1555/11/02)Essayzquiaga (1555 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 57r que se planten en los terminos de Aldaua e Essayzquiagaquinientos pies de castaños 1555/11/02)Esaynsquia (1556 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 92v por plantar en el termino de Aldaba y Esaynsquia1556/05/23)Esazquia (1558 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 153r pongan los castaños en Esazquia y si algunos de los dichoscastaños sobraren se pongan en Hevla 1558/01/30)Echaizquia (1667 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 89 v Los pastos de Uretta Echaizquia y Çulaberro 1667/09/28)Echaizquia (1669 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 185 v * Sobre el aprovechamiento de pastos de los montesque tiene esta villa en los terminos de Culaberro, Echaizquia y Gurucegibel limitrofes de Tolosa y de Hernialde1669/10/12)Echaisquia (1670 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 187 V * Lbto por jornales de monteros ocupados en reconocimien-to de pastos en los montes que tiene esta villa 1670/01/15)Echaizqui (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 132 Las rozaduras que havía en el parttido de Montescue,Echaizqui, Urquizu y barrio de Santa Lucía 1719/09/27)Echaizqui (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 140 Los trasplantaron en los partidos llamados Lizarza zelay,Echaizqui y Iturrieta que son concejiles de esta villa 1719/09/28)Echaizqui (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 145 v * Razon por menor de los trasplantes de robles y cas-


taños hechos en el año ultimo 1719/09/28)Ecayzyqiaga (1771 Tolosako Udal Artxiboa A-1-23 331 v 697 en el partido llamado Ecayzyqiaga o Infernuerreca

1771/12/24)Itxaski (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Etxazki (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Etxaizkizabalzuhaitz-basoa

Etxaizki izenari zabal adjektiboa gehituta sorturiko toponimoa. Ikus Etxaizki.

Dokumentazioa:Echaizquizaval (XVIII-XIX Estado de los propios. Gipuzkoako Foru Aldundia.)Etxaizkizabal (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863.L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Etxeskizabal (Etxaizkizabal) (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Etxaizkizabalgoiena (-a)gaztainadi eta hariztia

Izenaren osagaiak Etxaizkizabal, goi eta –en atzizkia dira, artikulua gehituta.

Dokumentazioa:Echaizquizavalgoyena (XVIII-XIX Estado de los propios. Gipuzkoako Foru Aldundia)

Etxeberri baserria

Ikus Monteskueetxeberri izen adierakidea.

Floreaga baserria

Izen deigarri honen osagaiak Flore, lore hitzaren aldaeratzat jo behar duguna, eta –aga atzizkia dira.Floreaga izeneko baserriak Asteasun, Astigarragan,Villabonan eta Zaldibian daude. Harrigarria bada ere,flore hitza dakarte Landucci-ren hiztegiak eta Leizarragak. Ahoz erabiltzen den forman jatorrizko –agaatzizkiaren hondarra dugu –aga > -a bihurtu baita, tartean dagoen –g- erori denean.

Ahozko aldaerak:Florea (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Florea (Joxe AngelOlariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Floreaga (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa.Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Floreaga (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de vocestoponomásticas vascas”)Floreaga (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal deTolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VII Centenario. 1256-1956)


Floreaga (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Floreaga (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Floreaga (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Floreaga (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Floreagaldeko soroa (-a)belardi eta laborelurra

Osagaiak argiak dira, Floreaga baserri izena, -ko leku genitizko marka, soro hitza eta artikulua.

Dokumentazioa:Floreagaldekosoroa (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 152 ord.zenb .L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Garmenditxikibaserria

Urkolarena etxetik gertu dagoen baserria, Monteskuerako igoeran. Badirudi hemen Garmendia deituraeta txiki izenondoa ditugula.

Ahozko aldaerak:Garmenditxiki (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Garmendi Txiki (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956)Garmenditxiki (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Gure txokoetxea

San Esteban auzoko Gorridi baserriaren ondoan kokatutako etxea. XX. mendean eraikitako etxe askokhartu zuten euskal izena, baina tradizioari muzin eginda itxura berriko izenak ere sortu ziren.Horrelakoetan ohikoa izan zen toki hitza agertzea eta sarri gure jabetza adierazgarria (Gure Kabia,TokiAlai, Gure Ametsa...).

Ahozko aldaerak:Guretxoko (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Gurugu tontorra

Ikus Iramendi izen adierakidea.


Gurutzegibelgaztainadia

Izenaren osagaiak gurutze eta hegoaldean maizago darabilgun “atzealde” hitzaren baliokide den gibel dira.Gurean gaur egun oso ohikoa ez bada ere, antzina arrunta zen eta guztiok ezagutzen dugun Jaizkibel(haitz+gibel), esaterako, lekuko garbia da.

Dokumentazioa:Guruceguibel (1669 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 186 v Therminos de Echaizquia Guruceguibel* Acuerdo deque el comisionado nombrado ajuste la pretension que tenia Hernialde sobre la fruta de los therminos deEchaizquia Guruceguibel 1669/10/01)Guruceguibel (1669 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 185 v Terminos de Culaberro, Echaizquia y Guruceguibel*Sobre el aprovechamiento de pastos de los montes que tiene esta villa en los terminos de Culaberro,Echaizquia y Guruceguibel limitrofes de Tolosa y de Hernialde 1669/10/12)Guruceguibel (1670 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 187 V Terminos de Culaberro y Echaisquia y Guruçeguibel *Lbto por jornales de monteros ocupados en reconocimiento de pastos en los montes que tiene esta villa1670/01/15)Gurutzebil (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Gurutzegibel (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Gurutzegibelgoiena (-a)gaztainadi eta hariztia

Gurutzegibel izenari goi, -en genitiboa eta artikulua gaineratuta sorturiko toponimoa.

Dokumentazioa:Guruzibilgoiena (Gurutzebilgoena) (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazkomaterialeak II Alea 1989)

Hernialdeko erreka erreka

Hernialde eta Monteskue bereizten dituen erreka.

Aldaerak:Zuloagaerreka

Ahozko aldaerak:Ernialdeko erreka (Altuna, J. / Agirre (Hernialde) 1917), Ernialdeko erreka (Joxe Angel Olariaga /Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Arroyo de Zuloaga (1706 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Tolosa y Hemialde establecieronconvenio sobre la construcción de una casa principal por dicho lugar junto al arroyo de Zuloaga (30).)Arroio de Zuloaga (1706 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-1 14 19 Desea hedificar en propio territorio junto al arroiode Zuloaga en que tiene su molino en el paraje llamado Olaverace)Regata de Hernialde (1871 Tolosako Udal Artxiboa C5-ILib.2 Exp. 9 Actas deslinde y amojonamiento de Tolosacon Ibarra, Leaburu, Gaztelu, Altzo, Billabona y otros.1871/07/21)Regata de Zuloaga (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.


VII Centenario. 1256-1956 ...partiendo de la venta de Zuloaga (hoy venta de Hernialde), punto convergente de lostérminos de Anoeta Tolosa y Hernialde, en la desembocadura de la regata de Zuloaga o Hernialde en el río Oria)Regata de Hernialde (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje aTolosa.VII Centenario. 1256-1956 ..partiendo de la venta de Zuloaga (hoy venta de Hernialde), punto convergentede los términos de Anoeta Tolosa y Hernialdeo, en la desembocadura de la regata de Zuloaga o Hernialde en el ríoOria)Ernialde edo Zuloaga (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Hernialde-Erreka (1979 Mapa Topográfico Nacional (1:25000) Instituto Geográfico Nacional)

Iñurritabaserria

Ikus Monteskueetxeberri izen adierakidea.

Iramendi tontorra

340 metroko garaiera duen mendi tontorra. Izenaren osagaiak “garia” esanahia duen ira eta mendi hitzakdira.Gurugu izen adierakidearen ildotik, XX. mendeko kolonialismoaren oihartzuna duen Melillako mendiadela esan daiteke. Zorionez, jatorrizko izena, Iramendi, ez du ordezkatu. Bitxikeria moduan esan daitekeia Bizkaiko herri guztietan izen bereko lekuren bat edo beste badagoela. Izan ere, 1921ean Annualkosarraskiaren garaian, bizkaitar asko borrokan ibili eta hil egin zituzten. Gerrate horretan 15.000 soldaduinguru hil zituzten mairuek aste bakar batean, asko eta asko etsi eta gero lepoa moztuta. Preso zeudensoldaduak askatzeko Etxebarrieta enpresari bizkaitarrak bost miloi pezeta ordaindu zituen eta orduanzabaldu zen Espainia osoan Alfontso XIII.a erregeak hori jakitean esan zuela: “!Qué cara está la carne degallina¡”.

Aldaerak:Gurugu

Ahozko aldaerak:Iramendi (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Iramendi (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki), Gurugu(Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Gurugu (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Iramendi (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)

Iramendieta baserria

1950. urte inguruan eroritako baserria. Iramendi izenari tokianahiz lekua adieraz diezaiokeen –eta atzizkia erantsita sortu-tako baserri izena.

Ahozko aldaerak:Iramendieta (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Iramendieta (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Términomunicipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VII Centenario. 1256-1956)


Iramendieta (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Iramendieta (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Iramendieta (desaparecido) (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)

IzarriturriIturria

Izen gardena, izar eta iturri hitzez osatutakoa.

Ahozko aldaerak:Izariturri (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Justonea (-a)Harrobia

Osagaiak Justo pertsona izena eta –(e)ne atzizkia gehi artikulua dira.

Dokumentazioa:Justonea (1905 Tolosako Udal Artxiboa A-8-2 cantera de pizarra mamposteria Justonea)

Katebidea (-a)bide (ez asfaltatua)

Azalpen gehiegirik behar ez duen toponimoa. Kateak udal arteko zergak kobratzeko lekuetan jartzenziren, eta hori dela eta, ez dago izen hau biltzen ez duen herririk.

Ahozko aldaerak:Kate biria (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Lurretxo leku izena

Lur eta –txo atzizki txikigarriaz eraturiko izena. Lur hitza kontsonantez amaitzen denez, tartean –e-bokala erantsi zaio.

Ahozko aldaerak:Lurretxo (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Malkarra (-a)hegia

Izenak berak garbi erakusten duenez, eremu malkartsuan kokatutako hegia dugu.

Ahozko aldaerak:Malkarra (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)


Markoxene baserria (des)

Desagertutako baserria. Osagaiak Markos pertsona izena, bustidura medio Markox, eta –ene atzizkia dira.

Ahozko aldaerak:Markoxene (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Martintxiki baserria

Martin pertsona izena eta txiki izenondoa dira baserri izenhonen osagaiak. Argaia baserritik oso hurbil dago kokatuta.Dokumentazioari erreparatzen badiogu, Martintxiki etaMartintxikienea formak tartekatzen dira. -ene atzizkiak,besterik gabe, noren etxea den aditzera ematen duenez,atzizkirik gabeko forma arautzea zilegi da.

Ahozko aldaerak:Martin txiki (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Martintxiki(Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Martinchiqui (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Martinchiquinea (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Martintxikinea (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Martintxiki (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Martin Txiki (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Martin Txiki (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Martintxikizuhaitz-baso eta zuhaixka-basoa

Ikus aurreko sarreran esandakoa.

Dokumentazioa:Martintxiki (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea 1989)

Monteskue auzoa

San Esteban eta Urkizu ondoan dituen auzo izateaz gain,Hernialderekin egiten du muga. Beste askotan bezala, auzoizena dena baserri izena da jatorriz.Bailara hitz jatorra ongi erabiltzen da “auzoa” esatekoeuskaraz behar bezala, eta ez azken urteotan, oker, haran-enordez. Izen honen esanahia iluna da, baina ez dirudi inoizproposatu den monte (mendi) gehi azkue zilegi denik, XVI.mendean, lehenengo aldiz agertzean, Monteskue baita.


Ahozko aldaerak:Montesku (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Montesku (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)Montesku ballara (Altuna, J. / Agerre (Hernialde) 1917), Montesku (Telleria, J. / Artutxa (Albiztur)1910), Montesku (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Dokumentazioa:Montescue (1616 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Se habían efectuado rozaduras en el terminode Montescue (104).)Montezku (1672 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 281* Lbto por gastos de colocacion de mojones en Montezku1672/09/21)Monttescue (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 137 v Valor de seis robles que se le dieron en el partido deMonttescue 1719/09/27)Montescue (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 132 Las rozaduras que havía en el parttido de Montescue,Echaizqui, Urquizu y barrio de Santa Lucía 1719/09/27)Monttescue (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 139 v Los arboles que en el parttido de Guruzeaga oMonttescue 1719/09/28)Montescue (1745 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Hubo pleito entre Tolosa y Hernialde sobrepasturacion de ganados y cabras de los vecinos del mismo lugar en los parajes de Montescue y otros confinantes deesta villa (40).)Montescue (1862 P. Gorosabel “Diccionario Histórico-geográfico de Guipuzcoa”)Montescue (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956)Montescue (1979 Mapa Topográfico Nacional (1:25000) Instituto Geográfico Nacional)Monteskue edo Ureta (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak IIAlea 1989)

Monteskue baserria

Ikus Monteskueaundi izen adierakidea.

Monteskuearanguren baserria

Ikus Aranguren izen adierakidea.

Monteskueaundi baserria

Jatorrizko Monteskue baserriak –aundi adjektiboa hartuzuen beste baserri berrietatik bereizteko. Monteskuetxiki etaMonteskuetxeberri baserriak dira ondoan dituenak. Izenarenosagaiak Monteskue eta haundi izenondoa dira.

Aldaerak:

Ahozko aldaerak:Montesku aundi (Tolosa, J. M. / Berrano 1931),Monteskuaundi (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)


Dokumentazioa:Montescue (1625-1676 L. Isasti “Compendio Historial de Guipuzcoa” 1625-1676)Montescur (1672 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Entre los terminos de la casa de Montescuey to concejil había diferencia de jurisdicción (100).)Montezkue (1672 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 266 v * Se acuerda colocar mojones para cortar las diferencias dejurisdiccion habidas entre el dueño de la casa de Montezkue y la villa. 1672/01/25)Montescue (1719 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-14 131 vInquilino de Montescue 1719/09/27)Monteskue (1775 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 3.lib. 228 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea 1989)Monteskue (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989 2 B185)Montescue (1625-1676 L. Isasti “Compendio Historial de Guipuzcoa” 1625-1676)Montescur (1672 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Entre los terminos de la casa de Montescuey to concejil había diferencia de jurisdicción (100).)Montezkue (1672 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 266 v * Se acuerda colocar mojones para cortar las diferencias dejurisdiccion habidas entre el dueño de la casa de Montezkue y la villa 1672/01/25)Montescue (1719 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-14 131 vInquilino de Montescue 1719/09/27)Monteskue (1775 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 3.lib. 228 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea)Monteskue (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Montescu Aundia (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Montescue Aundi (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VII Centenario. 1256-1956)Monteskueaundia (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Monteskue Aundi (1993 Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia)

Monteskueberri baserria

Ikus Monteskuetxeberri izen adierakidea.

Monteskuetxe baserria

Ikus Monteskuetxeberri izen adierakidea.

Monteskuetxeberri baserria

Monteskueaundi eta Monteskuetxiki baserriak ditu inguruan.Monteskuetxe, Monteskueberri, Etxeberri eta Iñurrita formakbaserri honen izen adierakideak ditugu. Etxeberri izenak ezdu azalpenik behar, Iñurrita izenean, berriz, iñurri “zomorroa”eta ohikoa den –eta atzizkia ditugu.

Aldaerak:Etxeberri, Iñurrita, Monteskueberri, Monteskueetxe

Ahozko aldaerak:Etxeberri (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Etxeberri (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)


Dokumentazioa:Etxeberri (1798 Boletín de Amigos del País de Gipuzkoa 102 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeakII Alea)Montescu Berria (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Montescúe-Eche (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)

Monteskue-Etxe (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Monteskuetxeberri (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak IIAlea 1989)Iñurrita (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)

Monteskuetxiki baserria

Monteskueaundi eta Monteskuetxeberri baserrien artean kokatuta dago. Monteskue eta txiki adjektiboadira baserri izenaren osagaiak.

Ahozko aldaerak:Montesku txiki (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Monteskutxiki(Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Montescu Chiquia (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Montescue Txiki (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Términomunicipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VII Centenario.1256-1956)Monteskuetxikia (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Monteskue Txiki (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)

Ogiaundietabelardia

Belardi honen osagaiak argiak dira, ogi hitza, askotan “gari” adiera duena, haundi izenondoa eta lekua zeinugaritasuna adierazten duen –eta atzizkia.

Dokumentazioa:Ogiaundieta (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea 1989)

Olaberatza etxea – benta

Gorosabelek aipatu arren, Hernialden dagoen baserria. Izenaren osagaiak, ola ‘borda’ edo ‘saroia’ etaberatza ‘belardi’ dira.

Dokumentazioa:Olaveraza (1797 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Pleito entre Tolosa y Hernialde por haberestablecido esta carniceria publica en la casa venta de Glaveraza (41).)


Olaberazaleku izena

Ikus aurreko sarrera.

Dokumentazioa:Olaveraza (1706 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Tolosa y Hernialde ajustaron convenio sobre laconstrucción de una casa principiada por dicho lugar junto al arroyo de Zuloaga, en el paraje llamado Olaveraza’(30).)Olaverace (1706 Tolosako Udal Artxiboa A-1-11 419 Desea hedificar en propio territorio junto al propio arroio deZuloaga en que tiene su molino en el paraje llamado Olaverace)

Olanonea (-a)etxea

Olano deitura eta –ene atzizkiaz osaturiko etxe izena. Olano deiturak Gipuzkoako Abaltzisketa, Altzo,Legazpi, Deba, Azkoitia, Usurbil, Orendain, Mutiloa, Azpeitia; Arabako Zigoitia; Nafarroako Betelu etaBizkaiko Zeanuri herrietan dauden etxeetan du jatorria.

Ahozko aldaerak:Olanonea (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Ollangongor iturria

Badirudi jatorrizko izena Ollarrungar duela. Aldaketaren nondik norakoak ezagutzeko dokumentaziogehiago beharko genuke. Hala ere, pentsatzekoa da, tartean herri-etimologiak izan duela eragina.Gorosabelen ustez,Tolosako iturririk zaharrenetakoa da. Aipua ikus.

Aldaerak:Ollarrungar

Ahozko aldaerak:Ollangorko itturriya (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Dokumentazioa:Ollangongor (P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Antiguamente. Probablemente la fuente masantigua de esta villa será la de Ollangongor, antes de Ollarrungar, existente sobre la de Iturrichiqui en la Rondilla(310).)

Ollangongorlur saila

Aurrekoak ikus.

Dokumentazioa:Ollangongor (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)


Ollangongorbaratzabelardia

Ollangongor izena eta baratza hitzaz osatutako toponimoa.

Dokumentazioa:Ollangorbaratza (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea)

Ollangongorburua (-a)zuhaitz-basoa

Ollangongor, buru eta artikulua dira baso izen honen osagaiak.

Dokumentazioa:Ollangorburua (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea)

Ollarrungariturria

Ikus Ollangongor.

Ondarragaiturria

Hizpide dugun iturri izenaren zatiak hondar hitza eta –aga atzizkia dira. Ondarreta aldaera ere agertzenda dokumentatua

Aldaerak:OndarretaDokumentazioa:Ondarraga u Ondarreta (1871 Tolosako Udal Artxiboa C5-I Lib.2 Exp. 9 Actas deslinde y amojonamiento deTolosa con Ibarra, Leaburu, Gaztelu, Altzo, Billabona y otros. 1871/07/21)Ondarraga (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956 manantial de Ondarreta u Ondarraga, punto de captación de las fresquísimas aguas quesurten a nuestra villa de tolosa)Ondarreta u Ondarraga (1871 Tolosako Udal Artxiboa C5-I Lib.2 Exp. 9 Actas deslinde y amojonamiento deTolosa con Ibarra, Leaburu, Gaztelu, Altzo, Billabona y otros .1871/07/21)Ondarreta (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956 manantial de Ondarreta u Ondarraga, punto de captación de las fresquísimas aguas quesurten a nuestra villa de tolosa)

Ondarretaiturria

Ikus Ondarraga.


Patxiena (-a)baserria

Patxi pertsona izena eta –ene atzizkia dira baserri izen honen osagaiak.

Ahozko aldaerak:Patxine (Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Paulusenea (-a) baserria

Ikus Aranguren izen adierakidea.

Pedrojuaneko harrobiaharrobia

Izen garden honek frogatzen digu harrobia hitzaren desagertzea ez dela hain aspaldikoa izan ingurukoeuskaran. Izen honetan deigarria da jabetza adierazteko nongo kasua erabiltzea, eta ez noren. Nolanahidela ere, erabilera hau uste baino hedatuagoa dago, batez ere mendebaldean.

Ahozko aldaerak:Pedrojuaneko arrobiya ( Tolosa, J. M. / Berrano 1931)

Tokialaietxea

Toponimoaren itxuragatik asma daiteke urte asko ez dituen etxe berri batez ari garela. Toki osagaiaduten etxe izenak XX. mendearen hasieran jarri ziren modan eta askotan trufa bidea izan dira. Ezagunada txantxetan etxeari “Toki el Timbre” izena jarriko ziola esan zuen jaunarena. Erdal eremuan modanegon zen Villa (Villa Concha,Villa Mercedes e.a.) baina hau ez omen zen trufagarri jaun agurgarri hor-rentzat.

Ahozko aldaerak:Tokialai (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Urkolarena (-a)etxea

Urkola, ziur aski etxeko jabearen deitura eta –(r)ena atzizkiaz osatutako izena. Garmenditxiki baserritik ezoso urrun.Urkola baserriak Abaltzisketa, Amezketa, Gabiria, Olaberri eta Orendain herrietan ere badira.

Ahozko aldaerak:Urkolana (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)


Urrutisoroerreka

Urruti, toponimian “urrun” baino “beste aldean” esan nahi duena eta soro hitzez osaturiko erreka izena.

Dokumentazioa:Urrutizoro (1871 Tolosako Udal Artxiboa C5-I Lib.2 Exp. 9 Actas deslinde y amojonamiento de Tolosa conIbarra, Leaburu, Gaztelu, Altzo, Billabona y otros.1871/07/21)Urrutizoro (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956 Después de algo más de un kilómetro, el límite entre Tolosa y Hernialde va siendo la regatade Zuloaga, desde unos 150 metros anres del caserío y central de Errekalde siguiendoluego la regata que está anuestra izquierda, hasta su confluencia con el pequeño regato de Urrutizoro unos 150 metros más arriba.)

Usto baserria

Altzustaaundi eta Altzustaerdi baserriak ditu inguruan. Ustoaltzusta bezala ere dokumentatzen da.

Aldaerak:Ustoaltzusta

Ahozko aldaerak:Uzto (Tolosa, J. M. / Berrano 1931), Uxto (Joxe AngelOlariaga / Monteskuetxiki)Dokumentazioa:Usto (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa.Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Usto (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Ustoa (1920 Tolosako Udal Artxiboa C5-I (?) 1920/08/05)

Usto-Alzusta (1920 Tolosako Udal Artxiboa C5-I (?) 1920/04/03)Usto (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Uztoa (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa”. Libro-homenaje a Tolosa. VII Centenario.1256-1956)Utzoa (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Urkoalzusta (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Uztoa (1986 Gipuzkoako Toponimia Aranzadi Zientzi Elkartea)Uztoa (1993Mapa Topografikoa (1:5000) Gipuzkoako Foru Aldundia))

Ustoaltzusta baserria

Ikus Usto izen adierakidea.

Zatarainizena

Hernialde eta Ernio aldean zegoen leku izen hau Aiako deitura da, XVIII.mendean leku izen moduan ageribide dena.


Dokumentazioa:Zatarain (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 129 v Reconocimiento de mojones del parttido de Hernio echoel dia 19 del mismo mes y año. Josseph Anttonio de Uzcudun, síndico.1719/09/27)

Zubigainetxea

Osagai argiko etxe izena.

Ahozko aldaerak:Zubigaiñ (Joaquin Goikoetxea 1946 Irma Goikoetxea 2002/12/27)

Zulaberrolur saila

Izen honen osagaiak zulo eta berro ‘sastraka’ direla susmatu behar dugu. Kontuan hartuta Zuloagaberroere ageri dela dokumentazioan, etimo hau segurutzat eman genezake. Beraz, Zuoloaga baserriaren jabet-za zen ingurua izan daiteke.

Dokumentazioa:Zulaberro (1655 Tolosako Udal Artxiboa A-1-7 12 Trasplantar castaños y robles de los viveros que la villa tenia enZulaberro y en los montes de Aldaba 1655/10/01)Culaberro (1667 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 70 v Por el trabajo que ha tenido porinjerer los castaños de los ter-minos de Berrano, Culaberro y Echaizquia 1667/05/10)Culaberro (1668 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 115 v Los pastos de Uretta Echaizquia y Culaberro 1668/09/04)Çulaberro (1669 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 140 Los del partido de Çulaberro 1669/04/09)Culaberro (1670 Tolosako Udal Artxiboa A-1-8 187 v Terminos de Culaberro y Echaisquia y Guruçeguibel *Lbto por jornales de monteros ocupados en reconocimiento de pastos en los montes que tiene esta villa1670/01/15)Zuloagaberro (XVIII-XIX Estado de los propios. Gipuzkoako Foru Aldundia)Zulaberro (1701 Tolosako Udal Artxiboa A-1-11 3 v Termino de Hernio Hoasca y Zulaberro 1701/09/30)Zulaberro (1703 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Terreno de Hernialde situado en jurisdiccionde Tolosa (30).)Zulaverro (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 110 v Parttido llamado Zulaverro 1719/07/29)Zulaberro (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 139 v El vibero que a su cargo y cuidado tiene la villa en elparttido de Gorridi y Berranoburu, y trasplantaron el partido llamado Zulaberro 1719/09/28)Zuloaberro (1774 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 4.lib. 9-or. L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Zuloarro (Zuloaberro?) (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 136ord. zenb. L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)

Zuloaga *CD-1*baserria (etxea)

Izen gardena, zulo eta –aga atzizkiaz osaturikoa. Zuloagaaundia eta Zuloagaazpikoa bezala ere dokumen-tatzen da.

Aldaerak:Zuloagaaundia, Zuloagaazpikoa


Ahozko aldaerak:Zuloaga (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki), Zula aundi (Altuna, J. / Agerre (Hernialde) 1917)

Dokumentazioa:Zuloaga (1625 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak IIAlea 1989)Zuloaga Azpicoa (1701 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa deTolosa” 1853 Pasaba por esta caserfa la calzada Tolosa?Anoeta(319).)Zuloaga (1706 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-11 418 v Se tratade hedificar y fabricar de nuevo una casa en el barrio llamado deZuloaga 1706/05/31)Zuloaga Azpicoa (1719 Tolosako Udal Artxiboa A-1-14 129 vReconocimiento de mojones del parttido de Hernio echo el

dia 19 del mismo mes y año. Josseph Anttonio de Uzcudun, síndico. 1719/09/27)Zuloaga de avajo (1728 Tolosako Udal Artxiboa A-1-15 233 v Los que confinan con el lugar de Hernialde ydiferentes particulares empezando desde la cassa de Zuloaga de avajo hasta el paraje llamado Ascaeta barrena,se hallan 22 mojones 1728/09/28)Zuluaga la Grande (1760 Tolosako Udal Artxiboa C5-I Lib.1 Exp. 5(6) Reconocimiento mojones Montes yPartido de Belariote y Hernio)Zuloaga (1.768 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas .2.lib. 22 L.M.Mujika Euskaltoponimiazko materialeak II Alea 1989)Zuloaga de abajo (1774 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 102 Se habia hecho amojonamientode los propios de la villa y pertenecidos de la caserfa de Zuloaga de abajo (102).)Zuloaga Aundía (1857 Nomenclátor de la Provincia de Guipúzcoa. Gipuzkoako Foru Aldundia, 1857-64)Zuloaga Aundia (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Zuloaga Aundia (1871 Tolosako Udal Artxiboa C5-I Lib.1 Exp. 9 Actas deslinde y amojonamiento de Tolosa conIbarra, Leaburu, Gaztelu, Altzo, Billabona y otros.1871/07/21)Zuloaga-Aundia (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Zuloaga (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa” Libro-homenaje a Tolosa.VIICentenario. 1256-1956)Zuloaga Azpi (1956 Pedro Elosegi . “Perímetro del Término municipal de Tolosa”. Libro-homenaje a Tolosa. VIICentenario. 1256-1956)Zuloagazpikoa edo Zuloagaundia (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazkomaterialeak II Alea 1989)

Zuloagasaila

Aurrekoak ikus.

Dokumentazioa:Çuloaga (1557 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 124r quiere vender el mançanal de Çuloaga 1557/03/21)Zuloaga (1625 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Se acordó to conveniente para que se restituye-sen a la villa algunos terrenos concejiles que los particulares tenfan ocupados en Zuloaga y otros términos (105).)


Zuloagazubia

Dokumentazioa:Çuloaga (1547 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 257 v fasta la puente de 1547/10/29)Çuloaga (1548 Tolosako Udal Artxiboa A-1-1 273 vcamino para la puente de 1548/03/19)Çuloaga (1548 Tolosako Udal ArtxiboaA-1-1 289v fasta la mytad de la puente de 1548/09/22)

Zuloagaauzunea

Ahozko aldaerak:Zuloaga (José León Egiguren 1942)

Zuloagaaundia (-a)baserria

Ikus Zuloaga izen adierakidea.

Zuloagaazpikoa (-a)baserria

Zuloaga du izen adierakide.

Zuloagabarrutia (-a)lur landugabea

Zuloaga leku izena barruti eta artikulua dira izenaren osagaiak.

Dokumentazioa:Zuloagabarrutia (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea1989)

Zuloagaberriazpia (-a)zuhaitz-basoa

Izen gardena osagaiei dagokienez, baina ez esanahiaz; ez baitago Zuloagaberri huts-hutsean.

Dokumentazioa:Zuluagaberriazpia (XVIII-XIX Estado de los propios. Gipuzkoako Foru Aldundia)

Zuloagaburusoroa

Soro izen gardena, Zuloaga eta buru hitzez osatua.


Dokumentazioa:Zuluagaburu (XVIII-XIX Estado de los propios. Gipuzkoako Foru Aldundia)Zuloagaburua (1989 Amilaramendua. Finantza Ministeritzaren Ordezkaritza Artxiboa 1938-1950 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)

Zuloagaburualdatsetagaztainadia

Izen luze honen osagaiak Zuloagaburu leku izena, aldats ‘aldapa’ eta ohikoa den –eta atzizkia.

Dokumentazioa:Zuloagaburualdazeta (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeakII Alea)

Zuloagagaraikoa (-a)basoa

Zuloaga, garai eta –ko atzizkia dira baso izen honen osagaiak, artikulua gehituta. Egun Zuloagatxiki izenazezagutzen dugun baserriaren jabetza.

Dokumentazioa:Zuloagagaraikoa (1989 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas. 2.lib .88 L.M.MujikaEuskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)

Zuloagagaraikoa baserria

Ikus Zuloagatxiki izen adierakidea.

Zuloagatxiki baserria

Zuloaga baserriaren ondoan dago. Gaur egun jatetxea da.

Aldaerak:Zuloagagaraikoa

Ahozko aldaerak:Zula txiki (Altuna, J. / Agerre (Hernialde) 1917),Zuloagatxiki (Joxe Angel Olariaga / Monteskuetxiki)

Dokumentazioa:Zuloagagaraicoa (1770 Tolosako Jabego Erregistroa.<1863...hipotecó como vienes.., la casa nombradaZuloagagaraicoa con todos sus pertenecidos sito en la villa deTolosa, y se me pidio que puestas la razon y nota correspondi-

entes se vuelba la referida escritura para su uso...L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Zuloagagaraikoa edo Txikia (1775 Oñatiko Gipuzkoar Protokolo Artxiboa. Contaduría de Hipotecas.5.lib.74.zenb . L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea 1989)Zuloaga Chiquia (1776 P. Gorosabel “Bosquejo...de la villa de Tolosa” 1853 Si hizo amojonamiento de los


pertenecidos de la casería de Zuloaga chiquia (102).)Zuluaga Chiquia (1860 Tolosako Udal Artxiboa D-3-2)Zuloaga-Garaikoa (1922-1936 Eleizalde, L. “Listas alfabéticas de voces toponomásticas vascas”)Zuloagatxiki (1989 Tolosako Jabego Erregistroa. <1863 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)Zuloagatxiki (1989 L.M.Mujika Euskal toponimiazko materialeak II Alea)

Zuloagaerrekaerreka

Ikus Hernialdeko erreka.

Montezkue - Tolosako leku izenak

Documents

Transcript of Montezkue - Tolosako leku izenak