Metalurgia

Hiztegia

Vitoria-Gasteiz, 2012

Argitaraldia: 1.a, 2012ko azaroa

Ale-kopurua: 1.500 ale

© argitaraldi honena: Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Internet: www.euskara.euskadi.net/euskalterm

Inprimaketa: XXXXXXXXXXXXXXXXXXX

ISBN: XXXXXXXXXXXXXX

Lege gordailua: XXXXXXXXX

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzaren Liburutegi Nagusiaren katalogoan aurki daiteke:

http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

3

HITZAURREA

Hizkuntza eroso eta erraz hitz egin eta erabiliko bada, baliabide eta tresna egokiak beharrezkoak dira, eta eginkizun horretan leku garrantzitsua betetzen dute hiztegiek. Hizkuntzak etengabe aldatzen dira bizirik badaude, garai eta behar berrie-tara egokitzeko, eta, horrenbestez, hizkuntza baten moderniza-zioaren eta eguneratzearen prozesua ez da inoiz amaitzen. Ho-rregatik, hizkuntzaren altxor lexikoa etengabe elikatu behar da, hizkuntza bera normalizatzeko batetik eta erabiltzaileen beharrei erantzuteko bestetik. Horregatik, helburu horri jarraituta argita-ratzen dugu eskuartean duzun hiztegi hau, zalantzarik gabe, eus-kararen erabilera erraztuko duena.

Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiak, corpus-plangintzari eta euskararen kalitateari dagokienez, Hiztegi Batua amaitu eta argi-taratzea, eta datozen urteotarako terminologia-lanaren plangin-tza egitea agindu zuen (EBPN VI.3.3.a).

Hori horrela, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak (HPS) EBPNk agindutakoa gauzatzeko, hainbat ekimen jarri zuen mar-txan: batetik, “EUSKALTERM Euskal Terminologia Banku Publi-koa” sortu zuen 2001ean; bestetik, Terminologia Batzordea era-tu zuen Euskararen Aholku Batzordearen barruan.

4

EUSKALTERM erabilera publikoko bankua da, Eusko Jaurlaritzak bideratu eta sustatu nahi duen terminologiaren produkzioaren, ku-deaketaren eta hedapenaren muina. Banku hori metodologia eta irizpide jakin batzuen arabera eguneratu eta elikatzen da, beti ere Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa-planak jarraituz.

Beraz, EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa etengabe elikatzen eta zabaltzen ari gara Hizkuntza Politikarako Sailbu-ruordetzatik IVAPekin lankidetzan, euskal terminologiaren nor-malizazioari eta zabalkundeari ekin eta eusteko. Terminologia Batzordeari dagokio, bestalde, terminologia-alorrean dauden lehentasunak finkatzea, lan-proposamenak egin, terminologia-la-nerako irizpideak ezartzea eta abar.

Lan horren guztiaren emaitza da eskuartean duzuen hiztegi hau. Hiztegia jorratzen duen eremuko erabiltzaileen premiak asetze-ko baliagarri izatea nahi genuke, bai eta gure hizkuntzaren nor-malizazio eta eguneraketaren bidean urrats garrantzitsua izatea ere. Hiztegi hau eta honekin batera argitaratzen ditugun guztiak eguneroko jardunean erabiltzera animatzen zaituztegu guztiok, euskaldunok lexiko gero eta aberatsagoa izan dezagun gure egu-neroko bizitzan ere.

Vitoria-Gasteiz, 2012ko urriaren 1a

Lourdes Auzmendi AyerbeHizkuntza Politikarako sailburuordea

5

HiztegiaRi BURUzKO aRgiBiDeaK

Hiztegi hau UZEI Terminologia eta Lexikografia Zentroak egin du EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa (www.euskara.euskadi.net/ euskalterm) eguneratzeko eta elikatzeko entitate horrek Hizkuntza Politi­karako Sailburuordetzarekin (HPS) izenpetutako kontratuen barruan. Kon­tratuok HPSk eta IVAPek finantzatu dituzte, bi erakunde horiek si natutako hitzarmenen bidez.

EUSKALTERM Terminologia Banku Publikoa da Terminologia Batzordeak finkatutako terminologia­lana zabaltzeko ardatza. Aldi berean esan behar da Terminologia Batzordeak onartutako jarduketa­planen barruan ezarritako lehentasunen arabera eguneratzen dela Terminologia Banku Publikoa.

Euskararen Aholku Batzordeko Terminologia Batzordeak1 euskarazko ter­minologia­lanerako finkatu zuen metodologiari jarraituta, hiztegi hau, lehe­nengoz, hizkuntzalariez eta eremuko adituez osatutako batzorde teknikoak aztertu eta landu zuen, Terminologia Batzordeari behin betiko proposamena luzatzeko. Normalizazio­prozesuaren azken urratsa Terminologia Batzordeak onartzea izan da.

Beraz, hemen duzue eremu honetako terminologiaren erabiltzaileei Termi- nologia Batzordeak gomendatzen dien terminologia.

1 176/2007 DEKRETUA, urriaren 16koa, Euskararen Aholku Batzordeari buruzkoa

6

Hiztegian erabilitako ponderazio-markak:

(4) Termino normalizatua / gomendatua(3) Termino onartua (baina ez lehenetsia, beste bat gomendatzen delako)

Hiztegian erabilitako laburtzapenak:

eu euskaraes españolfr françaisen english

Sin. sinonimoaIk. ikus

7

NORmalizaziOa

Batzorde teknikoa

Jexux Aizpurua (Goierri Eskola)Alfontso Mujika (Elhuyar)Iker Etxebeste (UZEI)Koordinatzailea: Jone Agirregoikoa (HPS)

terminologia Batzordea

Lourdes Auzmendi Ayerbe, Hizkuntza Politikarako sailburuordeaMª Encarnacion Echazarra Huguet, IVAPeko zuzendari nagusiaIvan Igartua Ugarte, EABko idazkariaAraceli Díaz de Lezana Fernández de Gamarra, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzako ordezkariaMaite Imaz Leunda, IVAPeko ordezkariaAndoni Sagarna Izagirre, Euskaltzaindiaren ordezkariaIker Etxebeste Zubizarreta, Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxeko (UZEIko) ordezkariaXabier Alberdi Larizgoitia, Euskal Herriko Unibertsitateko Euskara Institutuko ordezkariaIbon Olaziregi Salaberria, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Euskara Zerbitzuaren ordezkariaMertxe Olaizola Maiz, adituaAlberto Atxabal Rada, adituaJoseba Erkizia Itoitz, adituaMiel Loinaz Beristain, adituaAsier Larrinaga Larrazabal, adituaAlfontso Mujika Etxeberria, aditua

9

eRemU - zUHaitza

1 Materialak eta lehengaiak

2 Ezaugarriak, alterazioak, kontzeptu teorikoak

3 Tresnak, aparatuak, makinak

aURKiBiDea

Bokabularioa sailka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111. Materialak eta lehengaiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122. Ezaugarriak, alterazioak, kontzeptu teorikoak. . . . . . 223. Eragiketak, prozedurak eta tratamenduak. . . . . . . . . 304. Tresnak, aparatuak, makinak . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Euskarazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

Gaztelaniazko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

Frantsesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

Ingelesezko aurkibidea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

Erreferentzia bibliografikoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

BOKaBUlaRiOa sailKa

12

Metalurgia

1. MATERIALAK ETA LEHENGAIAK

4aleazio eutektiko (4)Metal­nahastura edo aleazio mota: aleazio horren urtze­puntua txikiagoa da nahastura osatzen duten osagaietako bakoitzak berez duena edo osagai horietako beste batzuekin egindako nahasturak duena baino.es aleación eutécticafr alliage eutectiqueen eutectic alloy

5aleazio eutektoide (4)es aleación eutectoidefr alliage eutectoïdeen eutectoid alloy

6aleazio ez-burdinazko (4)es aleación no férreafr alliage non ferreuxen non­ferrous alloy

7aleazio handiko altzairu (4)Aleazioko elementuetako batek gutxienez % 5etik gorako edukia duen aleazio­altzairua.es acero de alta aleaciónfr acier fortement alliéen high alloy steel

8aleazio hipereutektiko (4)es aleación hipereutécticafr alliage hypereutectiqueen hypereutectic alloy

9aleazio hipereutektoide (4)es aleación hipereutectoidefr alliage hypereutectoïdeen hypereutectoid alloy

1alanbre (4)es alambrefr fil métalliqueen wire

2alanbre-burdina (4)Sin. hari­burdina (3)Berotan ijeztutako produktu bukatua; sekzio trinko eliptikoa, biribila edo poligonala izaten du, gutxienez 5 mm­ko diametroa, eta hariletan bilduta egoten da. Beste bigarren eraldaketaren bat egiten zaio, normalean, erabili ahal izateko.es alambrónfr fil machineen wire rod

3aleazio arin (4)Aluminiozko edo magnesiozko aleazioa, adizio­elementuren bat edo gehiago (hala nola kobrea, silizioa, magnesioa, zinka, nikela, manganesoa edo titanioa) izaten dituena. 2,6 kg/dm³ eta 3 kg/dm³ bitarteko dentsitatea izaten du, eroankortasun handia, atmosferako korrosioaren kontrako erresistentzia eta mekanizagarritasun ona, baina elastikotasun­modulu ahula.es aleación ligerafr alliage légeren light alloy

13

Metalurgia

16altzairu baretu (4)Karbono­oxigenoaren erreakziotik sortutako gasik askatzen ez duen altzairua. Egoera likidoan dagoen bitartean, tratamendu bat aplikatzen zaio; hala, ez solidotu aurreko eta ondorengo hozketan, ez solidotze­prozesuan, ez du gasik askatzen.es acero calmadofr acier calméen killed steel

17altzairu baretugabe (4)Baretu gabeko edo aski baretu gabeko altzairua; oraindik oxido­proportzioren bat dauka, beraz, eta hoztean eta solidotzean karbono oxido pixka bat aska dezake, burbuilak sortuz, agian.es acero efervescentefr acier effervescenten unkilled steel; wild steel;

rimming steel

18altzairu estragogor (4)% 0,700 eta % 1,200 bitarteko karbono­edukia eta 75 kg/mm2­tik gorako erresistentzia duen altzairua. Malgukiak, erremintak, zerrak eta labanak egiteko erabiltzen da.es acero extradurofr acier extra­duren extra­hard steel

19altzairu ferritiko (4)Kromoa eta % 0,1etik beherako karbono­proportzioa dituen altzairua; material magnetikoa da, eta korrosioaren kontrako erresistentzia handia du.es acero ferríticofr acier ferritiqueen ferritic stainless steel; ferritic steel

10aleazio hipoeutektiko (4)es aleación hipoeutécticafr alliage hypœutectiqueen hypoeutectic alloy

11aleazio hipoeutektoide (4)es aleación hipoeutectoidefr alliage hypœutectoïdeen hypoeutectoid alloy

12aleazio homogeneo (4)es aleación homogéneafr alliage homogèneen homogeneous alloy

13aleazio-altzairu (4)Sin. altzairu aleatu (3)es acero aleadofr acier alliéen alloy steel

14aleazio-burdinurtu (4)Sin. burdinurtu aleatu (3)Aleazio­elementuen muga jakin batzuetatik gorako edukia (Ni eta Cu > % 0,30; Cr > % 0,20; Ti, V, Mo eta Al > % 0,10) duen burdinurtua.es fundición aleadafr fonte alliéeen alloy cast iron

15alpaka (4)Zinkez, kobrez eta nikelez osatutako aleazioa. Zilarraren antzeko kolorea eta distira ditu.es alpaca; plata alemanafr alpacaen nickel silver; german silver

altzairu aleatuIk. aleazio­altzairu

14

Metalurgia

24altzairu martensitiko (4)Sin. martensita­altzairu (3)Tenplaketa garaian austenitaren eraldaketa­prozesua erabat bukatu gabe geratu den karbono­altzairua, edo bere austenita­fasea, gutxiago edo gehiago, martensita bihurtua duen altzairua.es acero martensíticofr acier martensitiqueen martensitic steel

25altzairu mikroaleatu (4)es acero microaleadofr acier micro­alliéen micro­alloyed steel

26altzairu normalizatu (4)es acero normalizadofr acier normaliséen normalized steel

27altzairu tenplatu eta iraotu (iz.) (4)es acero bonificado; acero templado

y revenidofr acier trempé et revenuen quenched and tempered steel

28altzairurtu (4)Altzairu arrunta edo aleatua, baina bereziki moldekatzeko erabiltzen dena, ijezteko, forjatzeko edo estanpatzeko erabiltzen denari kontrajarria.es acero moldeado; acero fundido;

acero coladofr acier moulé; acier couléen cast steel

29altzairuzko xafla (4)es chapa de acerofr tôle d’acieren steel sheet; steel plate

20altzairu herdoilgaitz (4)Giro­tenperaturan edo tenperatura nahiko apaletan korrosiorik ez duen altzairua. Kromo edo nikel ugari edukitzen du, eta, sarritan, beste zenbait elementu ere bai, hala nola molibdenoa eta titanioa.es acero inoxidablefr acier inoxydable; acier inoxen stainless steel

21altzairu hipereutektoide (4)Altzairu eutektoideak baino karbono­eduki handiagoa duen altzairua, hau da, % 0,85 baino karbono gehiago baina % 1,5 baino gutxiago duena.es acero hipereutectoidefr acier hypereutectoïdeen hypereutectoid steel

22altzairu hipoeutektoide (4)Altzairu eutektoideak baino karbono­eduki txikiagoa duen altzairua, hau da, % 0,85 baino gutxiago duena.es acero hipoeutectoidefr acier hypœutectoïdeen hypoeutectoid steel

23altzairu laster (4)Erreminta­altzairua, aleazio­elementuen eduki eta karbono­eduki handiak dituena eta 600 ºC arteko tenperaturak onartzen dituena.es acero rápidofr acier rapideen high­speed steel

15

Metalurgia

35bainita (4)Altzairuen osagai mikroskopikoa, ferrita­kristalen eta burdin karburozko kristalen agregatu batez eratua. Austenitatik sortzen da altzairuak hoztean, perlitaren azaltze­tenperaturaren eta martensitaren kristaltze­tenperaturaren tarteko tenperaturan.es bainitafr bainiteen bainite

36bauxita (4)es bauxitafr bauxiteen bauxite

37behe-bainita (4)Tenperaturarik baxuenetan eratzen den bainita.es bainita inferior; bainita acicularfr bainite inférieureen lower bainite

38berdeko pieza (4)Hauts­metalurgian, trinkotua baina oraindik sinterizatu gabe dagoen pieza.es pieza en verdefr pièce à verten green piece; green­state compact

39beroan ijeztutako altzairu (4)es acero laminado en calientefr acier laminé à chauden hot­rolled steel

40berun (4)es plomofr plomben lead

30aluminio (4)es aluminiofr aluminiumen aluminum

31aluminio oxido (4)es óxido de aluminiofr oxyde d’aluminiumen aluminum oxide

32arrabio (4)Labe garaitik ateratzen den lehen galdaketako burdina. % 2,5etik % 5era bitarteko karbono­edukia izaten du, eta silizioa, manganesoa, sufrea eta fosforoa ere bai, gutxiago edo gehiago. Altzairugintzan eta burdingintzan erabiltzen den lehengaia da.es arrabiofr fonte brute; fonte crueen pig iron; pig cast iron

33austenita (4)Gamma burdinan disolbatutako karbono­soluzio solidoa; disolbatutako karbono­proportzioak % 1,7koa izan behar du 1.145 ºC­an.es austenitafr austéniteen austenite

34azal (4)Sin. herdoil­azal (4)Burdin aleazioen gainazalean oxidazioaren eraginez sortzen den geruza.es cascarillafr battitureen scale

16

Metalurgia

47burdinurtu (4)es fundición de hierro; hierro

colado; hierro fundidofr fonte de fer; fer de fonteen cast iron

burdinurtu aleatuIk. aleazio­burdinurtu

48burdinurtu ferritiko (4)es fundición ferríticafr fonte ferritiqueen ferritic cast iron

49burdinurtu gris (4)es fundición grisfr fonte griseen gray cast iron

50burdinurtu nodular (4)es fundición nodular; hierro

nodular; fundición dúctil; fundición con grafito esferoidal

fr fonte nodulaire; fonte ductile; fonte à graphite sphéroïdal

en ductile cast iron; nodular cast iron; spheroidal graphite cast iron

51burdinurtu pikart (4)es fundición atruchadafr fonte truitéeen mottled iron

52burdinurtu zuri (4)es fundición blancafr fonte blancheen white cast iron

41brontze (4)Kobre eta eztainuzko aleazioa. Beste osagai batzuk ere izan ditzake; adibidez, zinka, beruna edo fosforoa.es broncefr bronzeen bronze

42burdin hauts (4)Galdaketa egiten den lantegien inguruetan sortzen den hautsa; autoaren gainean itsasten bada, erre egiten du.es polvo de hierrofr poudre de feren iron powder

43burdin mea (4)es mineral de hierrofr minerai de feren iron ore

44burdin metal (4)Sin. burdinazko metal (3)Burdinatik ateratako edo kimikoki burdinarekin erlazionatutako metala.es metal férreofr métal ferreuxen ferrous metal

45burdin oxido (4)es óxido de hierrofr oxyde de feren iron oxide

46burdina pudelatu (4)es hierro pudeladofr fer puddléen wrought iron

burdinazko metalIk. burdin metal

17

Metalurgia

59esteadita (4)es esteaditafr stéatiteen steadite

60eztainu (4)es estañofr étainen tin

61ferrita (4)es ferritafr ferriteen ferrite

62ferroaleazio (4)Burdina eta karbonozko aleazioa, beste elementu bereziren bat gehituz egindakoa; adibidez, manganesoa, kromoa, molibdenoa, tungstenoa edo banadioa gehitutakoa.es ferroaleaciónfr ferroalliageen ferro­alloy

63ferrokromo (4)es ferrocromofr ferrochromeen ferrochrome

64ferromanganeso (4)es ferromanganesofr ferromanganèseen ferromanganese

65ferrosilizio (4)es ferrosiliciofr ferrosiliciumen ferrosilicon

ferrotungstenoIk. ferrowolfram

53cermet (4)Material metalikoz eta zeramikoz osatutako material konposatua.es cermetfr cermeten cermet

54constantan (4)Erresistentzia handiko eta oso tenperatura­koefiziente txikiko kobre­nikel aleazioa; termopareetan asko erabiltzen da.es constantanfr constantanen constantan

55dendrita (4)es dendritafr dendriteen dendrite

56duraluminio (4)es duraluminiofr duraluminen duralumin; duraluminium

57duranikel (4)es duraníquelfr duranickelen duranickel

58esponja-hauts (4)Esponja metaliko bat birrinduz sortzen diren partikula porotsuez osatutako hautsa; erredukzioz lortutako metal­masa koherente oso porotsua izaten da esponja metalikoa.es polvo de esponjafr poudre d’épongeen sponge powder

18

Metalurgia

71hauts elektrolitiko (4)Metaketa elektrolitikoz lortutako hautsa.es polvo electrolíticofr poudre électrolytiqueen electrolytic powder

72hauts metaliko (4)Sin. metal­hauts (4)es polvo metálicofr poudre métalliqueen metal powder; metallic powder

herdoil-azalIk. azal

73inconel (4)Nikel, kromo eta burdinazko aleazio konplexu baten marka­izena; karbono­, silizio­ eta manganeso­kantitate txikiak ere baditu, eta korrosioaren kontrako erresistentzia handia eta ezaugarri mekaniko oso onak ditu.es inconelfr inconelen inconel

74inhibitzaile (4)es inhibidorfr inhibiteuren inhibitor

75karbono (4)es carbonofr carboneen carbon

66ferrowolfram (4)Sin. ferrotungsteno (4)es ferrowolframio; ferrotungstenofr ferrotungstèneen ferrotungsten

67ganga (4)Mineral baten metalik gabeko partea, metala ateratzean baztertuta uzten dena.es gangafr gangueen gangue

68goi-bainita (4)Tenperatura altuenetan eratzen den bainita.es bainita superior; bainita

arborescentefr bainite supérieureen upper bainite

hari-burdinaIk. alanbre­burdina

69hauts atomizatu (4)Galdatutako metal edo aleazio bati gasezko edo urezko zurrusta bat aplikatzen zaionean grabitatez barreiatu eta erortzen den hauts metalikoa.es polvo atomizadofr poudre atomiséeen atomized powder

70hauts aurrealeatu (4)Urtutako aleazio baten atomizazioz lortzen den aleazio­hautsa.es polvo prealeadofr poudre préalliéeen pre­alloyed powder

19

Metalurgia

81kobre-nikel aleazio (4)Kobre eta nikelezko aleazioa; normalean, % 50 baino nikel gutxiago izaten du, eta burdina eta manganeso pixka bat, gainera.es cuproníquelfr cupronickelen cupronickel

82koke (4)Erregai artifizial solidoa, gutxi­asko porotsua; materia lurrunkor askoko harrikatz koipetsuak tenperatura altuan destilatuz ateratzen da.es cok; coquefr cokeen coke

83konposatu erregogor (4)Korrosioarekiko eta tenperaturarekiko oso erresistentea den konposatua. Adibidez, oxidoak, boruroak, karburoak, nitruroak, siliziuroak, cermetak eta Pyrocerama.es compuesto refractariofr composé réfractaireen refractory composite; refractory

compound

84konposatu intermetaliko (4)Bi metalez edo gehiagoz osatutako konposatua, metal puruenak ez diren ezaugarri fisikoak eta kristal­egitura dituena.es compuesto intermetálicofr composé intermétalliqueen intermetallic compound

76karbono konbinatu (4)Altzairuan edo burdinurtuan burdinarekin edo beste elementu batzuekin konbinatuta egoten den karbonoa (burdinazkoa zementita, eta bestelakoak karburoak izaten dira); beraz, grafitoa bezala libre egoten ez dena. Konposatu kimiko oso gogorrak eta hauskorrak osatzen ditu.es carbono combinadofr carbone combinéen combined carbon

77karbono-altzairu (4)es acero al carbonofr acier au carboneen carbon steel

78karburo metaliko (4)Karbonoa beste metal batzuekin (W, Mo, Co, V, Cr) aglomeratuz edo moldekatuz egiten den konposatu gutxi­asko konplexua; nagusiki, ebaketa­erremintak egiteko erabiltzen da.es carburo metálicofr carbure métalliqueen carbide

79kastina (4)Nagusiki kaltzio karbonatoz osatutako harri sedimentarioa; urgarri gisa erabiltzen da, urtu nahi den meak buztin­kantitate handia duenean.es castinafr castineen castine

80kobre (4)es cobrefr cuivreen copper

20

Metalurgia

es lingotefr lingoten ingot

91magnesio oxido (4)es óxido de magnesiofr oxyde de magnésiumen magnesium oxide

92manganeso (4)es manganesofr manganèseen manganese

93manganeso oxido (4)es óxido de manganesofr oxyde de manganèseen manganese oxide

94martensita (4)Altzairu tenplatuaren osagai solidoa, karbonoz eta burdinaz osatua, austenita bat­batean hoztuz sortzen dena.es martensitafr martensiteen martensite

martensita-altzairuIk. altzairu martensitiko

95material zeramiko sinterizatu (4)es material cerámico sinterizadofr matériau céramique frittéen sintered ceramic material

96mazarota (4)Soberako metal­masa, oso pieza handiak galdatzen direnean molde bertikaletan (moldearen ahoan) kontrakzioak konpentsatzeko uzten dena.

85konposatu interstizial (4)Trantsizio­metalek hidrogenoarekin, oxigenoarekin, karbonoarekin, boroarekin eta nitrogenoarekin osatzen dituzten konposatuetako bakoitza. Bost elementu horien atomoak diametro txikikoak direnez, metalaren sare espazialeko tarteetan edo hutsuneetan sartzen dira.es compuesto intersticialfr composé interstitielen interstitial compound

86korindoi (4)Aluminio oxido purua, Mohs eskalako 9 gogortasun­maila duena.es corindónfr corindonen corundum

87kromo (4)es cromofr chromeen chromium

88ledeburita (4)es ledeburitafr ledeburiteen ledeburite

89letoi (4)es latónfr laitonen brass

90lingote (4)Ondorengo prozeduretarako (hau da, forjatzeko edo beroan ijezteko) egokia den molde batean galda likidoa isuriz lortutako produktua. Erdiproduktua edo produktu bukatua izan daiteke.

21

Metalurgia

102mikroalezio (4)es microaleaciónfr micro­alliageen microalloy

103molibdeno (4)es molibdenofr molybdèneen molybdenum

104nikel (4)es níquelfr nickelen nickel

105nikel-kobre aleazio (4)es aleación de base níquel­cobrefr alliage de cuivre et nickelen copper nickel alloy; nickel­cop­

per base alloy

106oinarrizko metal (4)es metal basefr métal de base; métal baseen base metal; parent metal

107osmio (4)es osmiofr osmiumen osmium

108paladio (4)es paladiofr palladiumen palladium

109perlita (4)es perlitafr perliteen perlite; pearlite

es mazarotafr masselotteen riser

97mea (4)Gai metalduna, eta batez ere burdinaduna, meategitik ateratzen den egoeran, inola garbitu gabea.es menafr mineraien ore

98mekanizazio errazeko altzairu (4)es acero de fácil mecanizaciónfr acier de décolletageen free cutting steel

99metal (4)es metalfr métalen metal

100metal erre (4)Atmosfera oxidatzailean ia solidus tenperaturaraino berotutako metala; horren ondorioz, pikor arteko oxidazioa sortzen da, eta erresistentzia eta plastikotasuna galtzen.es metal quemadofr métal brûléen burnt metal

101metal ez-burdinazko (4)Burdinurtua, altzairua edo bi horien arteko aleazioren bat ez den bestelako metala.es metal no férreofr métal non ferreuxen nonferrous metal

metal-hautsIk. hauts metaliko

22

Metalurgia

118rutenio (4)es ruteniofr ruthéniumen ruthenium

119solutu (4)es solutofr solutéen solute

120sorbita (4)Altzairuen eta burdinurtuen osagaia; martensitaren 450­650 ºC bitarteko tenplaketa eta iraoketazko tratamendu termikoz edo elementu bereziak (kromoa, nikela, manganesoa) gehituz lortzen da.es sorbitafr sorbiteen sorbite

121totxo (4)Galdategitik ateratzen den altzairuzko lingote aurreijeztua edo erdiproduktua; ijezketaren hasierako faseak bakarrik pasatu ditu, eta, ondoren, lortu nahi den produktu bukatuaren arabera, xaflak, barrak, erreiak edo habexkak egiteko makinan sartuko da.es tochofr bloomen bloom

122totxo karratu (4)Sekzio karratuko erdiproduktua, 120 mm­tik gorako lodiera duena.es desbaste cuadradofr bloom carré; ébauché carréen square bloom

110perlita fin (4)es perlita finafr perlite fineen fine pearlite

111perlita globular (4)es perlita globularfr perlite globulaireen globular pearlite

112perlita larri (4)es perlita bastafr perlite grossièreen coarse pearlite

113perlita orritsu (4)es perlita laminarfr perlite lamellaireen lamellar pearlite

114pieza sinterizatu (4)es pieza sinterizadafr pièce frittéeen sintered compact

115platinita (4)es platinitafr platiniteen platinite

116platino (4)es platinofr platineen platinum

117rodio (4)es rodiofr rhodiumen rhodium

23

Metalurgia

130zementatzaile (4)es cementantefr poudre à cémenteren cementation powder

131zementita (4)Burdinaren eta karbonoaren konposatu kristalinoa, oso gogorra (700­800 Brinell) eta hauskorra. Burdinurtu zurietan, tenplatuetan, altzairu zementatuetan eta altzairu hipereutektoideetan azaltzen den osagai nagusia da.es cementitafr cémentiteen cementite

132zepa (4)es escoriafr scorie; laitier; crasseen slag; cinder; dross

133zilar (4)es platafr argenten silver

134zink (4)es cincfr zincen zinc

135zirkonio (4)Titanioaren antzeko metal gris argia; iturgintzan erabiltzen da korrosioaren kontra duen erresistentzia handiarengatik eta ezaugarri mekaniko onengatik.es circoniofr zirconiumen zirconium

123totxo lau (4)50 mm­ko edo gehiagoko lodiera duen erdiproduktua, eta 4tik gorako zabalera/lodiera proportzioa duena.es desbaste planofr brame plateen flat slab

124troostita (4)es troostitafr troostiteen troostite

125txatar (4)Burdina, altzairu edo burdinurtuzko pieza eta pieza­zatien multzoa; oro har, metalezko objektu baztertuen multzoa.es chatarrafr ferraille; riblonen scrap; junk

126urgarri (4)es fundentefr fondanten flux

127urre (4)es orofr oren gold

128zain (4)es vetafr veineen vein

129zamak (4)es zamakfr zamaken zamak

24

Metalurgia

2. EZAUGARRIAK, ALTERAZIOAK, KONTZEPTU TEORIKOAK

141aurpegietan zentraturiko sare kubiko (4)es red cúbica centrada en las caras;

red cúbica de caras centradas; f.c.c.fr réseau cubique à faces centréesen face­centred cubic lattice

142berdeko dentsitate (4)es densidad en verdefr densité à verten green density

143berotze-abiadura (4)es velocidad de calentamientofr vitesse de chauffageen heating rate

144biskositate (4)Fluido baten barruan molekulen kohesioarengatik sortzen den barne­marruskadura; elkarren ondoan aurkitzen diren fluidoaren geruzen artean higidura erlatibo bat sortzeko aurkitzen den eragozpena.es viscosidadfr viscositéen viscosity

Brinell gogortasun-saiakuntzaIk. Brinell saiakuntza

145Brinell saiakuntza (4)Sin. Brinell gogortasun­saiakuntza (4)es ensayo Brinell; ensayo de dureza

Brinellfr essai de dureté Brinell; essai

Brinellen Brinell hardness test; Brinell test

afinitate elektronikoIk. elektroafinitate

136ale-egitura (4)es estructura de grano; estructura

granularfr structure granulaireen granular structure

137ale-ertz (4)es contorno de granofr bord du grainen grain boundary

138ale-tamaina (4)Metal baten pikorren edo kristalen batez besteko neurria.es tamaño de granofr grosseur de grainen grain size

139alotropia (4)Gorputz batek era bateko baino gehiagoko egoera kristalinoetan kristaltzeko duen ezaugarria; ondorioz, hartzen duen egituraren arabera, ezaugarri fisiko desberdinak izan ditzake.es alotropíafr allotropieen allotropy

140altzairu gainberotu (4)es acero sobrecalentadofr acier surchaufféen overheating steel

25

Metalurgia

152elastikotasun (4)Kanpoko indarren aplikazioz eragindako deformazioaren ondoren gorputz batek edo sistema batek indar horien eragina mozten denean berriro jatorrizko neurrietara itzultzeko duen gaitasuna.es elasticidadfr élasticitéen elasticity

153elastikotasun-muga (4)es límite de elasticidadfr limite d’élasticité; limite élastiqueen elastic limit

154elektroafinitate (4)Sin. afinitate elektroniko (3)Elementu neutro batek elektroi bat onartzen duenean, hau da, atomoak karga negatiboa hartzen duenean askatzen den energia. Ionizazio­energiaren kontrako kasua da.es electroafinidad; afinidad

electrónicafr électroaffinité; affinité électroni­

queen electroaffinity; electron affinity

155elektrometalurgia (4)es electrometalurgiafr électrométallurgieen electrometallurgy

156enbutizio-saiakuntza (4)es ensayo de embuticiónfr essai d’emboutissageen dishing test; cup test

146burbuila (4)Sin. poro (4)Galdaketaz egindako edo soldatutako piezetan, solidotzean harrapatuta geratu diren gas­burbuilek utzitako zuloetariko bakoitza.es poro; sopladura; burbuja de

fundiciónfr pore; soufflureen pore; blowhole

147deformazio (4)es deformaciónfr déformationen deformation

148deskarburazio (4)es descarburaciónfr décarburationen decarburization

149difusibitate (4)es difusividadfr diffusivitéen diffusivity

150dislokazio (4)Kristal­sarearen nahasmendu edo asaldu lokala ematen duen akats lineala.es dislocaciónfr dislocationen dislocation

151egitura polikristalino (4)es estructura policristalinafr structure polycristallineen polycrystalline structure

26

Metalurgia

163forjaketa-saiakuntza (4)es ensayo de forjafr essai de forgeabilitéen forgeability test; forge test

164fusio-puntu (4)Sin. galdatze­puntu (3)es punto de fusiónfr point de fusionen melting point

165galdaketa (4)Mea edo metal­material bat oso tenperatura altuan urtzean datzan eragiketa; ezpurutasunak baztertuz metal galdatua bereiztea edo egoera likidoko metal sulfuroen nahastura bat lortzea da helburua.es fusiónfr fusionen smelting

galdatze-puntuIk. fusio­puntu

166garraztasun (4)Hotzeko deformazio baten ondorioz gogortasun, hauskortasun eta erresistentzia handiagoa duen metalaren ezaugarria.es acritudfr fragilisation; fragilité à froiden embrittlement; cold­shortness

167gogortasun (4)Material batek marraduraren edo urraduraren kontra duen erresistentzia.es durezafr duretéen hardness

157energia aske (4)es energía librefr énergie libreen free energy

158eroankortasun termiko (4)es conductividad térmicafr conductivité thermiqueen thermal conductivity

159erresilientzia (4)es resilienciafr résilienceen resilience

160eutektiko (iz.) (4)Bi fase solido edo gehiago aldi berean tenperatura konstantez elkarren ondoan solidotzen direnean azaltzen den aleazioen osagai heterogeneoa.es eutécticofr eutectiqueen eutectic

161eutektoide (iz.) (4)Eutektikoaren antzeko egitura. Solidotze­tenperatura baino tenperatura apalagoan sortzen da, soluzio solido batetik. Altzairuen eta burdinurtuen perlita izeneko osagaia, adibidez, ferritaz eta zementitaz osatutako eutektoide bat da.es eutectoidefr eutectoïdeen eutectoid

162fluidotasun (4)Sin. jariakortasun (3)es fluidezfr fluiditéen fluidity

27

Metalurgia

172haustura harikor (4)Sin. zizailadura­haustura (3)Aurpegietan zentraturiko sare kubikoko kristal­egitura duten materialen ezaugarria: harikortasuna mailaka eta modu jarraituan galtzen joaten dira, erabat galdu gabe; beraz, zizailaduraz bakarrik hausten dira.es fractura por cizallamiento;

fractura dúctilfr fracture de cisaillement; fracture

ductileen ductile fracture

173hauts-metalurgia (4)es metalurgia de polvos; pulvimeta­

lurgiafr métallurgie des poudresen powder metallurgy

174herdoil (4)Sin. uger (4)Burdin oxidoa, kolore gorrikoa, hezetasunarekin kontaktuan dauden burdinazko materialen gainean ateratzen dena babesik gabe edo gaizki babestuta daudenean.es herrumbre; roñafr rouilleen rust

175hozte-abiadura (4)es velocidad de enfriamientofr vitesse de refroidissementen cooling rate

176hozte-denbora (4)es tiempo de enfriamientofr temps de refroidissementen cooling time

168gogortasun-saiakuntza (4)es ensayo de durezafr essai de duretéen hardness test

169gorputzean zentraturiko sare kubiko (4)es red cúbica centrada en el cuerpo;

red cúbica de cuerpo centrado; b.c.c.

fr réseau cubique centré; réseau cubique à maille centrée

en body­centred cubic lattice

170harikortasun (4)Metal batek edo aleazio batek hotzean deformatua edo tenkatua izateko duen gaitasuna; hari bihurtzeko duen erraztasuna.es ductilidadfr ductilitéen ductility

171haustura (4)Metal batek jasaten duen deformazio iraunkorra; muga elastikoaren gainetik dagoen tentsio bat aplikatzen denean gertatzen da, iritsitako lehenengo balio kritikoa tentsio normalari dagokiona baldin bada. Horren ondorioz, deformazio­gaitasun txikia edo nulua duen plano batetik pitzatzen da kristala.es fracturafr fracture; ruptureen rupture

28

Metalurgia

181inklusio (4)Galdaldia egiteko unean halabeharrez metalean dauden eta, metala solidotzean, mekanikoki metalarekin nahasita geratzen diren ezpurutasun­partikulen multzoa (zikinak, oxidoak, sulfuroak, silikatoak...).es inclusiónfr inclusionen inclusion

182inokulazio (4)Metal likidoari kristalizazio­nukleo edo hozi­lana egiten duten hauts­pikorrak gehitzea, pikorra fintzeko.es inoculaciónfr inoculationen inoculation

183interstizio (4)Kristal­sare bateko atomoen edo molekulen arteko tarteak edo hutsuneak.es intersticiofr intersticeen interstice

184iraoketako hauskortasun (4)Tenplatu eta iraotutako zenbait altzairutan azaltzen den hauskortasun itzulgarria; gutxi gorabehera 450­525 ºC bitarteko tenperaturan edukitzen direnean edo, tenperatura­bitarte horretan, oso mantso hozten direnean azaltzen da.es fragilidad de revenidofr fragilité de revenuen reversible temper embrittlement

177hozte-kurba (4)Lagin baten hozte­prozesuan, denboraren eta tenperaturaren arteko erlazioa ematen duen kurba.es curva de enfriamientofr courbe de refroidissementen cooling curve

178hurrupadura (4)Uzkurduraren ondorioz edo behar adina elikadura­metal ez izateagatik geratzen den hutsunea. Metala egoera likidotik solidora pasatzen den bitartean gertatzen da akats hori, azkeneko solidotzen diren moldekatze­guneetan.es rechupefr retassureen shrink hole

179idi-begi egitura (4)Sin. idi­begi motako egitura (3)es estructura de ojo de bueyfr structure à œil de bœufen bull’s eye structure

idi-begi motako egituraIk. idi­begi egitura

180ihintz-puntu (4)Sinterizazio­labeetako puntu kritikoa, atmosferak ur­lurrun gehiago eduki ezin duenean lehenengo tanta likidoak azaltzen hasten diren unea.es punto de rocíofr point de roséeen dew point

29

Metalurgia

190klibaje-haustura (4)Gorputzean zentraturiko sare kubiko eta hexagonaleko kristal­egitura duten materialen ezaugarria: giro­tenperaturaren inguruan harikortasun­maila aski handia izaten dute, baina beira edo zeramika bezain hauskor bihurtzen dira tenperatura baxuetan.es fractura por clivaje; fractura frágilfr fracture par clivageen cleavage fracture

191konformagarritasun (4)Metal batek deformazio plastikoak jasateko duen gaitasuna.es conformabilidadfr aptitude au formage; formabilitéen formability

192korrosio lokalizatu (4)es corrosión localizadafr corrosion localiséeen local corrosion; localized corrosion

193koskadura-korrosio (4)Gainazaleko puntu jakin batzuetan azaltzen den korrosio lokalizatua, krater moduko zulogune edo mokokaden tankerakoa.es corrosión por picaduras;

corrosión selectivafr corrosion par piqûresen pitting corrosion

194luzapen (4)Trakzio­indar aski handia aplikatzen zaienean metalek eta metal­aleazioek indarraren norabidean duten neurri­hazte nabaria.es alargamientofr allongementen elongation

185isurpen (4)Material batek, gutxi gorabehera bere urtze­puntuari dagokion tenperaturaren erdiraino berotu eta zama konstante bat ezartzen bazaio, denboraren arabera izaten duen deformazio­gehikuntza.es fluenciafr fluageen creep

186isurpen-puntu (4)es punto de fluenciafr point de fluageen yield point

187isurpen-saiakuntza (4)es ensayo de fluencia; ensayo de

fluencia lenta; ensayo de creep; ensayo de fluencia serpeante

fr essai de fluage; essai de résistance au fluage

en creep test

188itxurazko dentsitate (4)es densidad aparentefr densité apparenteen apparent density

jariakortasunIk. fluidotasun

189Jominy saiakuntza (4)es ensayo Jominyfr essai Jominyen Jominy test

30

Metalurgia

200neke-saiakuntza (4)es ensayo de fatigafr essai de fatigueen fatigue test; endurance test

201norabide kristalografiko (4)es dirección cristalográficafr direction cristallographiqueen crystallographic direction

202oxidazio (4)es oxidaciónfr oxydationen oxidation

203pikor arteko korrosio (4)Metal edo aleazio baten aleen arteko tarteetan sortzen den korrosioa.es corrosión intergranularfr corrosion intergranulaireen intergranular corrosion

204pitzadura (4)Deformazio mekanikoek edo efektu termikoek eragindako barne­tentsioen ondorioz pieza baten gainazalean zartatu meheak sortzea.es fisuraciónfr fissurationen stress cracking; crazing

poroIk. burbuila

205puntu kritiko (4)es punto críticofr point critiqueen critical point

195maklaketa (4)Sistema baten plano kristalografikoak plano jakin batekiko (maklaketa­planoarekiko) paralelo lerratuz sortzen den deformazio plastikoa; orientazio desberdineko bi partetan zatituta geratzen da sarea.es macladofr maclageen twinning

196makroegitura (4)es macroestructurafr macrostructureen macro­structure

197mekanizagarritasun (4)Material batek makina­erreminta batez landua izateko duen gaitasuna.es maquinabilidadfr usinabilitéen machinability

198mekanizagarritasun- saiakuntza (4)es ensayo de maquinabilidadfr essai d’usinabilitéen machinability test

199mikroegitura (4)Material baten egitura osatzen duten elementuen ezaugarri geometrikoen multzoa, mikroskopioarekin edo bestelako teknika bereziekin bakarrik ikus daitekeen eskalan hartuta.es microestructurafr microstructureen microstructure

31

Metalurgia

213solidotze-puntu (4)es punto de solidificaciónfr point de solidificationen freezing point

214spring-back (4)Trinkotutako piezak matrizetik ateratzen denean jasaten duen deformazio elastikoa.es spring­backfr détenteen spring­back

215tenplagarritasun (4)Altzairu batek tenplaketa­piezaren barruraino sartzen uzteko duen gaitasuna.es templabilidad; capacidad de

templefr trempabilitéen hardenability

216tenplagarritasun-kurba (4)es curva de templabilidad; curva de penetración del templefr courbe de trempabilitéen hardenability curve

217tenplaketa eta iraoketa (4)Altzairua lehenengo tenplatuz (disoluzio solido gainasea lortzeko) eta ondoren iraotuz (osagarri gogortzaileak prezipitatzeko) egiten den tratamendu termikoa.es templado y revenidofr trempe et revenuen quenching and tempering; harde­

ning and tempering

206sare hexagonal trinko (4)es red hexagonal compactafr réseau hexagonal compacten hexagonal close­packed lattice

207segregazio (4)Galdaketako akatsa, aleazio solido (ez eutektiko) bateko hainbat punturen konposizio kimikoan heterogeneotasuna azaltzean datzana; bi fasetako oreka­eremuak eta tenperaturarekin aldatzen den konposizioa dira horren eragileak.es segregaciónfr ségrégationen segregation

208siderurgia (4)es siderurgiafr sidérurgieen siderurgy

209sinterizagarritasun (4)es sinterabilidadfr frittabilitéen sinterability

210sinterizazio-atmosfera (4)es atmósfera de sinterizaciónfr atmosphère de frittageen sintering atmosphere

211sinterizazio-dentsitate (4)es densidad de sinterizaciónfr densité de frittageen sintering density

212soldagarritasun (4)es soldabilidadfr soudabilitéen weldability

32

Metalurgia

ugerIk. herdoil

222X izpi bidezko saiakuntza (4)X izpiak edo gamma izpiak erabiliz egiten den saiakuntza ez­suntsitzailea.es ensayo radiográficofr essai radiographiqueen x­ray test

223xaflakortasun (4)es maleabilidadfr malléabilitéen malleability

224zailtasun (4)es tenacidadfr ténacitéen toughness

zizailadura-hausturaIk. haustura harikor

218tenplaketa-ingurune (4)es medio de templefr milieu de trempeen quenching medium

219tenplaketa-zorroztasun (4)Hozteko ingurune baten eraginkortasuna neurtzen duen ezaugarria. Piezaren gainazaleko hozte­abiadura erregulatzen duen H = M/2K erlazioaz kalkulatzen da, M izanik aurpegi­tarteko mintz­koefizientea edo eroankortasun termikoa eta K piezaren metalak duen eroankortasun termikoa.es severidad de templefr sévérité de trempeen hardening intensity

220trakzio-saiakuntza (4)es ensayo de tracciónfr essai de tractionen tensile test; tension test

221transformazio isotermiko (4)Austenitaren eraldaketa­prozesua, eraldaketako tenperatura azpikritikoen eremuan sartzen den tenperaturetako batean gertatzen dena.es transformación isotérmicafr transformation isothermeen isothermal transformation

33

Metalurgia

3. ERAGIKETAK, PROZEDURAK ETA TRATAMENDUAK

229austempering (4)Sin. tenplaketa bainitiko (4)Burdin aleazioari eraldaketa­puntuaren gainetik geratzen den tenperaturan hoztuz ematen zaion tratamendu termikoa; egitura bainitikoa lortzea izaten da helburua, hau da, austenita bainita bihurtzea.es austempering; temple bainíticofr trempe bainitiqueen austempering

230austenizazio (4)Burdin aleazio bat eraldaketa­tenperaturaren gainetik berotu eta egoera austenitikora eramatea.es austenizaciónfr austénisationen austenitizing

231autoiraoketa (4)Martensitak tenplaketa bitartean jasaten duen iraoketa espontaneoa.es autorrevenidofr auto­revenuen self­tempering; auto­tempering

beroan egindako forjaIk. beroko forjaketa

beroan egindako konformazioIk. beroko konformazio

232beroko forjaketa (4)Sin. beroan egindako forja (3)es forjado en calientefr forgeage à chauden hot forging

225aireko tenplaketa (4)es temple al airefr trempe à l’airen air quenching

226aluminizazio (4)Altzairua edo burdinurtua aluminio­geruza mehe batekin babestea; aluminio urtuzko bainu batean tenplatuz egiten da (tenplaketazko aluminizazioa) edo hutsean egindako lurrunketaz (hutseko aluminizazioa).es aluminizaciónfr aluminisation; aluminiageen aluminizing; aluminization

227aluminotermia (4)Metalak lortzeko prozedura, xeheki zatitutako aluminioak metal­oxido askotan duen erredukzio­ahalmen handia baliatzen duena. Errailak soldatzeko ere erabiltzen da, adibidez.es aluminotermiafr aluminothermieen aluminothermy

228aurresinterizazio (4)Pieza presio txikian trinkotu ondoren, prentsaketa normala eta behin betiko sinterizazioa egin aurretik egiten den sinterizazio ez­osoa.es presinterizaciónfr préfrittageen presintering

34

Metalurgia

238egonkortze-suberaketa (4)Sin. tentsioak baretzeko suberaketa (3)Altzairuzko piezetan tenplaketaren edo tratamendu mekanikoen (forja, ijezketa, artezketa, etab.en) ondorioz sortu diren barne­tentsioak kentzeko eta altzairuaren egitura orekatzeko tratamendua.es recocido de alivio de tensiones;

recocido de estabilizaciónfr recuit de stabilisation; recuit de

détenteen stabilizing annealing; stress­an­

nealing

239ehotze (4)es moliendafr broyageen milling; grinding

240enbutizio (4)Orri­formako metalak hotzean, deformazio plastikoz, eraldatzeko prozedura. Nahi den formarekin ebakitako xafla mehe bat matrize batean puntzoi mugikor baten bidez sarraraziz egiten da.es embuticiónfr emboutissageen die­stamping; drawing

241estaldura (4)Material bati gainazalean jartzen zaion geruza ia beti metalikoa; materiala babesteko, itxura jakin bat emateko edo ezaugarri fisiko jakin batzuk gehitzeko ezartzen da.es revestimientofr revêtementen coating

233beroko konformazio (4)Sin. beroan egindako konformazio (3)Metala berotuz lortutako deformazio­baldintza eta tenperaturetan egiten den konformatze­eragiketa.es conformación en calientefr façonnage à chaud; formage à

chauden hot forming

234beroko prentsaketa (4)es prensado en calientefr pressage à chauden hot pressing

235berregituratze-suberaketa (4)Pieza muga kritikoaren gainetik dagoen tenperaturan berotu, tenperatura hori aldi batean mantendu eta, ondoren, mantso­mantso hozten utziz egiten den tratamendu termikoa. Deformatutako altzairu­pikorrei beren jatorrizko kristal­egitura itzultzeko egiten da.es recocido de regeneraciónfr recuit de régénérationen regenerative annealing

birkristaltze-suberaketaIk. garraztasunaren aurkako suberaketa

236birrinketa mekaniko (4)es triturado mecánicofr trituration mécaniqueen mechanical grinding

237destenplatu (4)es destemplarfr détremperen anneal

35

Metalurgia

246gainazal-tratamendu (4)Metalezko piezen gainazaleko egitura aldatzeko ematen den tratamendua. Estaldurak ez dira, oro har, kontzeptu honetan sartzen.es tratamiento superficialfr traitement de surfaceen surface treatment

247gainazaleko tenplaketa (4)es temple superficialfr trempe superficielle; trempe de

surfaceen case hardening; surface hardening

248gainberotu (iz.) (4)Gehiegizko tenperatura jasan duen eta nahi ez den pikor­egitura duen pieza baten egoera. Metal gainberotua ez da, nahitaez, behin betiko kaltetuta geratzen; erretako metalaren kasuan ez bezala, zuzendu egin daiteke tratamendu termiko egoki bat aplikatuz, lanketa mekanikoz edo bi prozeduren konbinazioz.es sobrecalentadofr surchaufféen overheated

249galbanizazio (4)Burdin metal bat (burdina, altzairua edo burdinurtua) geruza batez babesteko prozedura; metala zink urtuan sartuz eratzen da geruza hori.es galvanizado; galvanizaciónfr galvanisationen galvanizing; galvanization

242estrikzio (4)Trakzio­esfortzu bat aplikatzen zaionean pieza batek zeharkako sekzioan izan dezakeen mehartze lokalizatua.es estricciónfr strictionen necking; striction

243finketa (4)Prozesu metalurgikoa, helburu hauek dituena: galdaketatik ateratzen den produktu gordin landugabeari kendu behar zaizkion ezpurutasunak kentzea edo, gutxienez, ezpurutasun horiek ahalik eta kalte gutxien egin dezatela lortzea.es afinofr affinageen refining

244gainazal-akabera (4)es acabado superficialfr fini de surfaceen surface finish

245gainazal-gogortze (4)Metalezko piezen gainazalean gogortasuna edo higadurarekiko erresistentzia hobetzeko eta, aldi berean, muinean metalaren jatorrizko ezaugarriak kontserbatzeko egiten den tratamendua.es endurecimiento superficialfr durcissement superficielen surface hardening

36

Metalurgia

253granailaketa (4)Burdinurtu edo altzairuzko pikor txiki eta zorrotzak pieza baten gainazalaren kontra indar handiz jaurtiz (aire konprimatuz edo indar zentrifugoz) egindako gainazal­tratamendua.es granalladofr grenaillageen grit blasting; shot blasting

hauts-nahasteIk. hauts­nahastura

254hauts-nahastura (4)Sin. hauts­nahaste (4)Konposizio kimiko desberdineko bi hauts edo gehiago ahalik eta modurik uniformeenean nahasiz lortutako hautsa.es mezcla de polvosfr mélange de poudresen mix

255hotzeko forjaketa (4)es forjado en fríofr forgeage à froiden cold forging

256hotzeko konformazio (4)es conformado en fríofr formage à froiden cold forming

257hotzeko prentsaketa (4)es prensado en fríofr pressage à froiden cold pressing

250galdaketa (4)Metal urtu batez molde erregogor bat betez piezak fabrikatzeko prozedura. Eragiketa hauek egiten dira galdaketan: eredugintza, hareen prestaketa, arren fabrikazioa, moldekatzeak, moldearen muntaketa, urtzea, isurketa, moldearen desmuntaketa edo desmoldekatzea, harea kentzea, batzuetan tratamendu termikoa, bizarrak kentzea eta akabera.es fundiciónfr fonteen casting

251garraztasunaren aurkako suberaketa (4)Sin. birkristaltze­suberaketa (3)Karbono­kantitate txikia (% 0,3 baino gutxiago) duten altzairuei aplikatu ohi zaien tratamendu termikoa, altzairua beheko tenperatura kritikoen azpitik berotuz kristalen egitura berrantolatzean datzana. Materiala hotzean egindako ijezketaz edo tenkaketaz deformatu denean erabiltzen da, hau da, kristalen deformazioz metala asko gogortu denean eta harikortasuna eta luzatzeko gaitasuna galdu dituenean.es recocido contra acritud; recocido

de recristalizaciónfr recuit de recristallisationen recrystallization annealing

252gatz-bainuko tenplaketa (4)Pieza berotu eta jarraian gatz­bainu batean edo urtutako gatz­nahastura batean hoztuz egiten den tenplaketa.es temple en baño de sal; temple en

salmuerafr trempe en bain de selen salt bath hardening

37

Metalurgia

263iraoketa (4)Metal bati tenplaketaren ondoren ematen zaion tratamendu termikoa. Batzuetan, tenpleak eman dion gogortasuna neutralizatzeko izaten da, eta, beste batzuetan, gogortasuna handitzeko. Lortu nahi den gogortasunaren eta erresilientziaren arteko konbinazioak mugatu ohi ditu altzairuaren iraoketa­denbora eta ­tenperatura.es revenidofr revenuen tempering

264isurketa (4)Urtzeko labean galdatutako altzairu likidoa labearen beheko aldean dagoen galda­isurbidetik ateratzea; ondoren, isurketa­zalira pasatzen da, eta adreilu erregogorrez egindako kanal batera husten.es coladafr couléeen casting

265kadmioztaketa (4)Korrosiotik babesteko, metal bat kadmio­geruza batez estaltzea. Elektrolisiz egiten da.es cadmiadofr cadmiageen cadmium plating

258hozte (4)Fluidoak aplikatuz, berotutako pieza batek beroa galtzea.es enfriamientofr refroidissementen cooling

259hutseko tratamendu (4)es tratamiento al vacíofr traitement sous videen vacuum treatment

260ijezketa (4)es laminado; laminaciónfr laminageen rolling

261ilunketa (4)Altzairu leunduaren edo burdinurtuaren gainean oxido­geruza urdin mehe bat eratzea, dela airean berotuz, dela disoluzio oxidatzaile kontzentratuetan murgilduz.es pavonadofr bleuissageen blueing

262injekziozko moldekatze (4)Metal galdatua presiopean injektatuz molde batean sartzea; berotutako zilindro baten bidez hodi batetik (edo kanal edo sarrera batetik) pasaraziz sartzen da gai hori molde itxiaren barruan.es moldeo por inyecciónfr moulage par injectionen injection moulding

38

Metalurgia

270lehergai bidezko prentsaketa (4)es prensado por explosiónfr pressage par explosionen explosive pressing

271lurrun-tratamendu (4)es tratamiento al vaporfr traitement à la vapeuren vapour treatment

272martempering (4)Sin. tenplaketa martensitiko (3)Burdin aleazio austenitiko baten tenplaketa mailakatua: austenizazio­tenperaturatik abiatuz, aurrena piezak gatz­bainu batean edo metal urtuzko bainu batean hozten dira, eraldaketa martensitikoa hasteko tenperatura baino goraxeagoko tenperatura bateraino; gero, tenperatura horretan mantentzen dira pieza guztian tenperatura hori lortu arte, baina austenita eraldatzen hasten utzi gabe; ondoren, bainutik atera eta giro­tenperaturan hozten dira bat­batean.es martempering; temple martensí­

ticofr trempe martensitiqueen martempering; martensitic

hardening

273metalizazio (4)Metalezkoa ez den bestelako euskarri egoki baten gainean metalezko geruza mehe bat ezartzea; tenplaketaz, proiekzioz, hutseko lurrunketaz edo elektrolisi bidez egin daiteke.es metalización; metalizadofr métallisationen metallizing

266karbonitrurazio (4)Sin. nitrokarburazio (4)Altzairua karbonoz eta nitrogenoz zementatzeko tratamendu termokimikoa. Zementazio klasikoaren antzekoa da, baina gas­atmosfera karbono oxidoz, hidrokarburoz eta amoniakoz osatuz egiten da. 700­850 ºC­ko tenperatura­bitartean egiten da.es carbonitruración; nitrocarbura­

ciónfr carbonitruration; nitrocarbura­

tionen carbonitriding; nitrocarburizing

267karburazio (4)Metalezko produktu baten gainazaleko karbono­kontzentrazioa handitzeko tratamendu termokimikoa.es carburaciónfr carburationen carburizing

268kobreztaketa (4)Objektu bat kobrezko geruza batekin estaltzea, korrosioaren kontra babesteko. Elektrolisiz, prozedura kimikoz, pistola bidezko metalizazioz edo plakatze bidez egiten da.es cobreadofr cuivrageen copper plating

269kromoztaketa (4)es cromadofr chromageen chromium plating; chromium

coating

39

Metalurgia

278oliotako tenplaketa (4)es temple en aceitefr trempe à l’huileen oil quenching

279plakatze (4)Metala korrosioaren kontra babesteko prozedura: gainazalean babes­geruza bat ezartzea, oinarrizko materialarekin bat eginez. Galdaketaz edo beroan ijeztuz egin daiteke.es placado; plaqueadofr placageen cladding

280prentsaketa isostatiko (4)es prensado isostáticofr pressage isostatiqueen isostatic pressing

281presiozko moldekatze (4)es moldeo por presiónfr moulage par pressionen pressure moulding

282sherardizazio (4)Barreiadurako prozedura termikoa erabiliz altzairua zinkarekin babesteko metodoa. Piezak kutxa itxi batean jartzen dira, zink­hauts finarekin eta beste produktu inerte eta erreduzitzaileen nahastura batekin egindako zementu batekin batera, eta atmosfera erreduzitzailea sortzen da 330­400 ºC­ko tenperaturan.es sherardizadofr shérardisationen sherardizing

274moldekatze zentrifugo (4)Metal galdatua molde birakari edo zabukari batera isuriz egiten den moldekatzea.es moldeo centrífugofr coulée centrifugeen centrifugal casting

275nikeleztaketa (4)Gainazal baten gainean nikelezko estaldura metaliko bat eratzea. Elektrolisiz (oinarrizko metala izanik katodoa), prozedura kimikoz (nikel­gatz baten erredukzio katalitikoz), pistola bidezko metalizazioz edo plakatze bidez egiten da.es niqueladofr nickelageen nickel plating

nitrokarburazioIk. karbonitrurazio

276nitrurazio (4)Nitrogenoarekin egindako zementazio­tratamendu termokimikoa. Piezak amoniako­korronte baten barruan 500­550 ºC­an berotuz egiten da.es nitruraciónfr nitrurationen nitriding

277normalizazio (4)Altzairuei ematen zaien tratamendu termikoa; tenperatura kritiko gorenaz goitik 55 ºC berotuz eta ondoren aire barean, giro­tenperaturan, hoztuz egiten da.es normalizadofr normalisationen normalizing

40

Metalurgia

287sulfinizazio (4)Gainazalean sufre, nitrogeno eta karbonozko geruza bat sortzeko egiten den tratamendu termokimikoa. Tratamendu horrekin lubrifikazioa eta higaduraren kontrako erresistentzia hobetzen dira, bai eta ikadura saihesten.es sulfinizaciónfr sulfinisationen sulfinu process

288tenplaketa (4)Tratamendu termikoa, pieza bat oreka egonkorrekoa ez den bestelako egoera batean uzteko egiten dena. Horretarako, pieza, berotu ondoren, oso azkar hoztu behar da, eta zenbait hozte­ingurune eta ­prozedura erabiltzen dira.es templefr trempeen quenching; hardening

tenplaketa bainitikoIk. austempering

tenplaketa martensitikoIk. martempering

tentsioak baretzeko suberaketaIk. egonkortze­suberaketa

289tratamendu termiko (4)es tratamiento térmicofr traitement thermiqueen heat treatment

290tratamendu termiko selektibo (4)es tratamiento térmico selectivofr traitement thermique sélectifen selective heat treatment

283siliziurazio (4)Burdin aleazioen gainazalean silizioz aberastutako geruza bat lortzeko egiten den tratamendu termokimikoa.es siliciuraciónfr siliciurationen siliconizing

284sinterizazio (4)Aurretik hotzean metalezko molde batean konprimatu diren partikula finak nahasturaren osagai nagusiaren urtze­puntuaren azpitik dagoen tenperaturan berotu eta aglomeratzea. Partikulak elkarrekin bat egitea izaten da helburua, konprimatuari eman zaion forma izango duen masa solido bat lortzeko.es sinterización; sinterizadofr frittage; sintérisationen sintering

285soldadura (4)es soldadurafr soudageen welding

286suberaketa (4)Berotu ondoren oso astiro hoztuz produktu metalurgikoei ematen zaien tratamendu termikoa. Beste tratamendu termiko batzuengatik edo mekanikoki lantzeagatik propietate naturalak galdu dituen metal bati propietate horiek itzultzea da tratamendu honen helburua.es recocidofr recuiten annealing

41

Metalurgia

296uretako tenplaketa (4)es temple en aguafr trempe à l’eauen water hardening; water

quenching

297urreztaketa (4)Metalezko pieza bati gainetik urrezko estaldura metalikoa egitea.es doradofr dorureen gilding; gold coating; gold plating

298zahartze artifizial (4)Metal baten ezaugarriak aldaraztea, dela tenperatura txikian berotuz, hoztuz, tenperatura­oszilazio bidez, ekintza mekaniko bidez edo baliabide horietako bat baino gehiago elkarrekin konbinatuz.es envejecido artificialfr vieillissement artificielen artificial ageing

299zementazio (4)Metalezko pieza baten gainazaleko konposizio kimikoa aldatzeko egiten den tratamendu termokimikoa.es cementaciónfr cémentationen cementation

300zepagabetze (4)Altzairugintzan, altzairu urtuari isurketa egin aurretik zepa kentzea.es desescoriadofr décrassageen slagging off; removal of slag

291tratamendu termokimiko (4)Metalaren gainazalaren konposizio kimikoa aldatzeko egiten den tratamendu termikoa.es tratamiento termoquímicofr traitement thermochimiqueen thermochemical treatment

292tratamendu termomekaniko (4)es tratamiento termomecánicofr traitement thermomécaniqueen thermomechanical treatment

293trinkotze (4)Hauts­metalurgian, presioa aplikatzea metal­hautsezko masa konpaktu bat lortzeko, forma eta bolumen jakineko objektu manipulagarri bihur dadin. Sinterizazioaren aurretik egiten den eragiketa da.es compactado; comprimidofr compression; compactionen pressing; compaction

294trinkotze-presio (4)es presión de compactaciónfr pression de compactionen compacting pressure

295txigorketa (4)Beroa aplikatuz eta oxidazioko erreaktibo baten eraginaz baliatuz (adibidez, aireaz), mineral bat edo kontzentratu bat oxido edo sulfato bihurtzeko prozesua. Galdaketaren aurreko prozesua izaten da, norma-lean, txigorketa.es tostaciónfr torréfactionen roasting

42

Metalurgia

303zinkeztaketa (4)Xafla bat edo altzairu gozozko pieza bat zink­geruza mehe batekin estaliz babestea; urtutako zink­bainu batean murgilduz (galbanizazioa), jalkin elektrolitikoz (zinkeztaketa elektrolitikoa), zink­hautsetan berotuz (sherardizazioa) edota pistolarekin birrinduz (metalizazioa) egiten da.es cincadofr zingageen zinc coating

301zianurazio (4)Altzairua karbonoarekin eta nitrogenoarekin gatz­bainu batean zementatzeko tratamendua.es cianuraciónfr cyanurationen cyaniding; cyanidation; cyanide

hardening

302zilarreztaketa (4)es plateadofr argentureen silver plating; silvering

43

Metalurgia

4. TRESNAK, APARATUAK, MAKINAK

309lingote-ontzi (4)es lingoterafr lingotièreen ingot mould

310maskor (4)Metalezko molde iraunkorra, gehienetan bi zati dituena (bata finkoa eta bestea higikorra); barnean, hustuta, piezaren formari dagokion hutsunea izaten du zehaztasun guztiekin, eta behar diren isurbide eta arnasbide guztiak gainera. Pieza­serie handiak ± 0,2 mm­ko doitasunarekin ateratzeko erabiltzen da presiopeko moldekatze­lanetan.es coquillafr coquilleen child; child mould

sinterizatzeko labeIk. sinterizazio­labe

311sinterizazio-labe (4)Sin. sinterizatzeko labe (3)es horno de sinterizarfr four de frittage; four à fritteren sintering furnace

312zeharzulo (4)es bigotera; piquera de escoriarfr trou à crasse; trou à laitieren floss hole; slag notch; slag hole

304arragoa (4)es crisolfr creuseten melting pot; crucible

305Bessemer bihurgailu (4)es convertidor Bessemerfr convertisseur Bessemeren Bessemer converter

306galdategi (4)es fundiciónfr fonderieen foundry

307haizebide (4)es toberafr tuyèreen tuyere; nozzle

308labe garai (4)Upel sakoneko labe bertikala, oso neurri handikoa (20­32 m­ko altuera eta 7­10 m­ko diametroko sabela); burdin mea kastinarekin eta ikatzarekin txandakatuz kargatzen da, eta jarraian lan egiten du, kargan zehar indar handiz putz egindako aire beroarekin.es alto hornofr haut fourneauen blast furnace

eUsKaRazKO aURKiBiDea

46

Metalurgia

aluminio oxido, 31aluminizazio, 226aluminotermia, 227arrabio, 32arragoa, 304aurpegietan zentraturiko sare

kubiko, 141aurresinterizazio, 228austempering, 229austenita, 33austenizazio, 230autoiraoketa, 231azal, 34

Bbainita, 35bauxita, 36behe­bainita, 37berdeko dentsitate, 142berdeko pieza, 38beroan egindako forja, 232beroan egindako konformazio, 233beroan ijeztutako altzairu, 39beroko forjaketa, 232beroko konformazio, 233beroko prentsaketa, 234berotze­abiadura, 143berregituratze­suberaketa, 235berun, 40Bessemer bihurgailu, 305birkristaltze­suberaketa, 251birrinketa mekaniko, 236biskositate, 144Brinell gogortasun­saiakuntza, 145Brinell saiakuntza, 145brontze, 41burbuila, 146

Aafinitate elektroniko, 154aireko tenplaketa, 225alanbre, 1alanbre­burdina, 2ale­egitura, 136ale­ertz, 137ale­tamaina, 138aleazio arin, 3aleazio eutektiko, 4aleazio eutektoide, 5aleazio ez­burdinazko, 6aleazio handiko altzairu, 7aleazio hipereutektiko, 8aleazio hipereutektoide, 9aleazio hipoeutektiko, 10aleazio hipoeutektoide, 11aleazio homogeneo, 12aleazio­altzairu, 13aleazio­burdinurtu, 14alotropia, 139alpaka, 15altzairu aleatu, 13altzairu baretu, 16altzairu baretugabe, 17altzairu estragogor, 18altzairu ferritiko, 19altzairu gainberotu, 140altzairu herdoilgaitz, 20altzairu hipereutektoide, 21altzairu hipoeutektoide, 22altzairu laster, 23altzairu martensitiko, 24altzairu mikroaleatu, 25altzairu normalizatu, 26altzairu tenplatu eta iraotu, 27altzairurtu, 28altzairuzko xafla, 29aluminio, 30

47

Metalurgia

Eegitura polikristalino, 151egonkortze­suberaketa, 238ehotze, 239elastikotasun, 152elastikotasun­muga, 153elektroafinitate, 154elektrometalurgia, 155enbutizio, 240enbutizio­saiakuntza, 156energia aske, 157eroankortasun termiko, 158erresilientzia, 159esponja­hauts, 58estaldura, 241esteadita, 59estrikzio, 242eutektiko, 160eutektoide, 161eztainu, 60

Fferrita, 61ferroaleazio, 62ferrokromo, 63ferromanganeso, 64ferrosilizio, 65ferrotungsteno, 66ferrowolfram, 66finketa, 243fluidotasun, 162forjaketa­saiakuntza, 163fusio­puntu, 164

burdin hauts, 42burdin mea, 43burdin metal, 44burdin oxido, 45burdina pudelatu, 46burdinazko metal, 44burdinurtu, 47burdinurtu aleatu, 14burdinurtu ferritiko, 48burdinurtu gris, 49burdinurtu nodular, 50burdinurtu pikart, 51burdinurtu zuri, 52

Ccermet, 53constantan, 54

Ddeformazio, 147dendrita, 55deskarburazio, 148destenplatu, 237difusibitate, 149dislokazio, 150duraluminio, 56duranikel, 57

48

Metalurgia

herdoil, 174herdoil­azal, 34hotzeko forjaketa, 255hotzeko konformazio, 256hotzeko prentsaketa, 257hozte, 258hozte­abiadura, 175hozte­denbora, 176hozte­kurba, 177hurrupadura, 178hutseko tratamendu, 259

Iidi­begi egitura, 179idi­begi motako egitura, 179ihintz­puntu, 180ijezketa, 260ilunketa, 261inconel, 73inhibitzaile, 74injekziozko moldekatze, 262inklusio, 181inokulazio, 182interstizio, 183iraoketa, 263iraoketako hauskortasun, 184isurketa, 264isurpen, 185isurpen­puntu, 186isurpen­saiakuntza, 187itxurazko dentsitate, 188

Ggainazal­akabera, 244gainazal­gogortze, 245gainazal­tratamendu, 246gainazaleko tenplaketa, 247gainberotu, 248galbanizazio, 249galdaketa, 165, 250galdategi, 306galdatze­puntu, 164ganga, 67garraztasun, 166garraztasunaren aurkako

suberaketa, 251gatz­bainuko tenplaketa, 252gogortasun, 167gogortasun­saiakuntza, 168goi­bainita, 68gorputzean zentraturiko sare

kubiko, 169granailaketa, 253

Hhaizebide, 307hari­burdina, 2harikortasun, 170haustura, 171haustura harikor, 172hauts atomizatu, 69hauts aurrealeatu, 70hauts elektrolitiko, 71hauts metaliko, 72hauts­metalurgia, 173hauts­nahaste, 254hauts­nahastura, 254

49

Metalurgia

Llabe garai, 308ledeburita, 88lehergai bidezko prentsaketa, 270letoi, 89lingote, 90lingote­ontzi, 309lurrun­tratamendu, 271luzapen, 194

Mmagnesio oxido, 91maklaketa, 195makroegitura, 196manganeso, 92manganeso oxido, 93martempering, 272martensita, 94martensita­altzairu, 24maskor, 310material zeramiko sinterizatu, 95mazarota, 96mea, 97mekanizagarritasun, 197mekanizagarritasun­saiakuntza, 198mekanizazio errazeko altzairu, 98metal, 99metal erre, 100metal ez­burdinazko, 101metal­hauts, 72metalizazio, 273mikroalezio, 102mikroegitura, 199moldekatze zentrifugo, 274molibdeno, 103

Jjariakortasun, 162Jominy saiakuntza, 189

Kkadmioztaketa, 265karbonitrurazio, 266karbono, 75karbono konbinatu, 76karbono­altzairu, 77karburazio, 267karburo metaliko, 78kastina, 79klibaje­haustura, 190kobre, 80kobre­nikel aleazio, 81kobreztaketa, 268koke, 82konformagarritasun, 191konposatu erregogor, 83konposatu intermetaliko, 84konposatu interstizial, 85korindoi, 86korrosio lokalizatu, 192koskadura­korrosio, 193kromo, 87kromoztaketa, 269

50

Metalurgia

Rrodio, 117rutenio, 118

Ssare hexagonal trinko, 206segregazio, 207sherardizazio, 282siderurgia, 208siliziurazio, 283sinterizagarritasun, 209sinterizatzeko labe, 311sinterizazio, 284sinterizazio­atmosfera, 210sinterizazio­dentsitate, 211sinterizazio­labe, 311soldadura, 285soldagarritasun, 212solidotze­puntu, 213solutu, 119sorbita, 120spring­back, 214suberaketa, 286sulfinizazio, 287

Ttenplagarritasun, 215tenplagarritasun­kurba, 216tenplaketa, 288tenplaketa bainitiko, 229tenplaketa eta iraoketa, 217

Nneke­saiakuntza, 200nikel, 104nikel­kobre aleazio, 105nikeleztaketa, 275nitrokarburazio, 266nitrurazio, 276norabide kristalografiko, 201normalizazio, 277

Ooinarrizko metal, 106oliotako tenplaketa, 278osmio, 107oxidazio, 202

Ppaladio, 108perlita, 109perlita fin, 110perlita globular, 111perlita larri, 112perlita orritsu, 113pieza sinterizatu, 114pikor arteko korrosio, 203pitzadura, 204plakatze, 279platinita, 115platino, 116poro, 146prentsaketa isostatiko, 280presiozko moldekatze, 281puntu kritiko, 205

51

Metalurgia

XX izpi bidezko saiakuntza, 222xaflakortasun, 223

Zzahartze artifizial, 298zailtasun, 224zain, 128zamak, 129zeharzulo, 312zementatzaile, 130zementazio, 299zementita, 131zepa, 132zepagabetze, 300zianurazio, 301zilar, 133zilarreztaketa, 302zink, 134zinkeztaketa, 303zirkonio, 135zizailadura­haustura, 172

tenplaketa martensitiko, 272tenplaketa­ingurune, 218tenplaketa­zorroztasun, 219tentsioak baretzeko suberaketa, 238totxo, 121totxo karratu, 122totxo lau, 123trakzio­saiakuntza, 220transformazio isotermiko, 221tratamendu termiko, 289tratamendu termiko selektibo, 290tratamendu termokimiko, 291tratamendu termomekaniko, 292trinkotze, 293trinkotze­presio, 294troostita, 124txatar, 125txigorketa, 295

Uuger, 174uretako tenplaketa, 296urgarri, 126urre, 127urreztaketa, 297

gaztelaNiazKO aURKiBiDea

54

Metalurgia

aleación no férrea, 6alotropía, 139alpaca, 15alto horno, 308aluminio, 30aluminización, 226aluminotermia, 227arrabio, 32atmósfera de sinterización, 210austempering, 229austenita, 33austenización, 230autorrevenido, 231

Bb.c.c., 169bainita, 35bainita acicular, 37bainita arborescente, 68bainita inferior, 37bainita superior, 68bauxita, 36bigotera, 312bronce, 41burbuja de fundición, 146

Ccadmiado, 265capacidad de temple, 215carbonitruración, 266carbono, 75carbono combinado, 76carburación, 267carburo metálico, 78cascarilla, 34

Aacabado superficial, 244acero al carbono, 77acero aleado, 13acero bonificado, 27acero calmado, 16acero colado, 28acero de alta aleación, 7acero de fácil mecanización, 98acero efervescente, 17acero extraduro, 18acero ferrítico, 19acero fundido, 28acero hipereutectoide, 21acero hipoeutectoide, 22acero inoxidable, 20acero laminado en caliente, 39acero martensítico, 24acero microaleado, 25acero moldeado, 28acero normalizado, 26acero rápido, 23acero sobrecalentado, 140acero templado y revenido, 27acritud, 166afinidad electrónica, 154afino, 243alambre, 1alambrón, 2alargamiento, 194aleación de base níquel­cobre, 105aleación eutéctica, 4aleación eutectoide, 5aleación hipereutéctica, 8aleación hipereutectoide, 9aleación hipoeutéctica, 10aleación hipoeutectoide, 11aleación homogénea, 12aleación ligera, 3

55

Metalurgia

Ddeformación, 147dendrita, 55densidad aparente, 188densidad de sinterización, 211densidad en verde, 142desbaste cuadrado, 122desbaste plano, 123descarburación, 148desescoriado, 300destemplar, 237difusividad, 149dirección cristalográfica, 201dislocación, 150dorado, 297ductilidad, 170duraluminio, 56duraníquel, 57dureza, 167

Eelasticidad, 152electroafinidad, 154electrometalurgia, 155embutición, 240endurecimiento superficial, 245energía libre, 157enfriamiento, 258ensayo Brinell, 145ensayo de creep, 187ensayo de dureza, 168ensayo de dureza Brinell, 145ensayo de embutición, 156ensayo de fatiga, 200ensayo de fluencia, 187

castina, 79cementación, 299cementante, 130cementita, 131cermet, 53chapa de acero, 29chatarra, 125cianuración, 301cinc, 134cincado, 303circonio, 135cobre, 80cobreado, 268cok, 82colada, 264compactado, 293comprimido, 293compuesto intermetálico, 84compuesto intersticial, 85compuesto refractario, 83conductividad térmica, 158conformabilidad, 191conformación en caliente, 233conformado en frío, 256constantan, 54contorno de grano, 137convertidor Bessemer, 305coque, 82coquilla, 310corindón, 86corrosión intergranular, 203corrosión localizada, 192corrosión por picaduras, 193corrosión selectiva, 193crisol, 304cromado, 269cromo, 87cuproníquel, 81curva de enfriamiento, 177curva de penetración del temple, 216curva de templabilidad, 216

56

Metalurgia

fractura por clivaje, 190fragilidad de revenido, 184fundente, 126fundición, 250, 306fundición aleada, 14fundición atruchada, 51fundición blanca, 52fundición con grafito esferoidal, 50fundición de hierro, 47fundición dúctil, 50fundición ferrítica, 48fundición gris, 49fundición nodular, 50fusión, 165

Ggalvanización, 249galvanizado, 249ganga, 67granallado, 253

Hherrumbre, 174hierro colado, 47hierro fundido, 47hierro nodular, 50hierro pudelado, 46horno de sinterizar, 311

ensayo de fluencia lenta, 187ensayo de fluencia serpeante, 187ensayo de forja, 163ensayo de maquinabilidad, 198ensayo de tracción, 220ensayo Jominy, 189ensayo radiográfico, 222envejecido artificial, 298escoria, 132estaño, 60esteadita, 59estricción, 242estructura de grano, 136estructura de ojo de buey, 179estructura granular, 136estructura policristalina, 151eutéctico, 160eutectoide, 161

Ff.c.c., 141ferrita, 61ferroaleación, 62ferrocromo, 63ferromanganeso, 64ferrosilicio, 65ferrotungsteno, 66ferrowolframio, 66fisuración, 204fluencia, 185fluidez, 162forjado en caliente, 232forjado en frío, 255fractura, 171fractura dúctil, 172fractura frágil, 190fractura por cizallamiento, 172

57

Metalurgia

metal no férreo, 101metal quemado, 100metalización, 273metalizado, 273metalurgia de polvos, 173mezcla de polvos, 254microaleación, 102microestructura, 199mineral de hierro, 43moldeo centrífugo, 274moldeo por inyección, 262moldeo por presión, 281molibdeno, 103molienda, 239

Nníquel, 104niquelado, 275nitrocarburación, 266nitruración, 276normalizado, 277

Ooro, 127osmio, 107oxidación, 202óxido de aluminio, 31óxido de hierro, 45óxido de magnesio, 91óxido de manganeso, 93

Iinclusión, 181inconel, 73inhibidor, 74inoculación, 182intersticio, 183

Llaminación, 260laminado, 260latón, 89ledeburita, 88límite de elasticidad, 153lingote, 90lingotera, 309

Mmaclado, 195macroestructura, 196maleabilidad, 223manganeso, 92maquinabilidad, 197martempering, 272martensita, 94material cerámico sinterizado, 95mazarota, 96medio de temple, 218mena, 97metal, 99metal base, 106metal férreo, 44

58

Metalurgia

Rrechupe, 178recocido, 286recocido contra acritud, 251recocido de alivio de tensiones, 238recocido de estabilización, 238recocido de recristalización, 251recocido de regeneración, 235red cúbica centrada en el cuerpo, 169red cúbica centrada en las caras, 141red cúbica de caras centradas, 141red cúbica de cuerpo centrado, 169red hexagonal compacta, 206resiliencia, 159revenido, 263revestimiento, 241rodio, 117roña, 174rutenio, 118

Ssegregación, 207severidad de temple, 219sherardizado, 282siderurgia, 208siliciuración, 283sinterabilidad, 209sinterización, 284sinterizado, 284sobrecalentado, 248soldabilidad, 212soldadura, 285soluto, 119sopladura, 146sorbita, 120spring­back, 214sulfinización, 287

Ppaladio, 108pavonado, 261perlita, 109perlita basta, 112perlita fina, 110perlita globular, 111perlita laminar, 113pieza en verde, 38pieza sinterizada, 114piquera de escoriar, 312placado, 279plaqueado, 279plata, 133plata alemana, 15plateado, 302platinita, 115platino, 116plomo, 40polvo atomizado, 69polvo de esponja, 58polvo de hierro, 42polvo electrolítico, 71polvo metálico, 72polvo prealeado, 70poro, 146prensado en caliente, 234prensado en frío, 257prensado isostático, 280prensado por explosión, 270presinterización, 228presión de compactación, 294pulvimetalurgia, 173punto crítico, 205punto de fluencia, 186punto de fusión, 164punto de rocío, 180punto de solidificación, 213

59

Metalurgia

tratamiento térmico, 289tratamiento térmico selectivo, 290tratamiento termomecánico, 292tratamiento termoquímico, 291triturado mecánico, 236troostita, 124

Vvelocidad de calentamiento, 143velocidad de enfriamiento, 175veta, 128viscosidad, 144

Zzamak, 129

Ttamaño de grano, 138templabilidad, 215templado y revenido, 217temple, 288temple al aire, 225temple bainítico, 229temple en aceite, 278temple en agua, 296temple en baño de sal, 252temple en salmuera, 252temple martensítico, 272temple superficial, 247tenacidad, 224tiempo de enfriamiento, 176tobera, 307tocho, 121tostación, 295transformación isotérmica, 221tratamiento al vacío, 259tratamiento al vapor, 271tratamiento superficial, 246

FRaNtsesezKO aURKiBiDea

62

Metalurgia

aluminium, 30aluminothermie, 227aptitude au formage, 191argent, 133argenture, 302atmosphère de frittage, 210austénisation, 230austénite, 33auto­revenu, 231

Bbainite, 35bainite inférieure, 37bainite supérieure, 68battiture, 34bauxite, 36bleuissage, 261bloom, 121bloom carré, 122bord du grain, 137brame plate, 123bronze, 41broyage, 239

Ccadmiage, 265carbone, 75carbone combiné, 76carbonitruration, 266carburation, 267carbure métallique, 78castine, 79cémentation, 299

Aacier allié, 13acier au carbone, 77acier calmé, 16acier coulé, 28acier de décolletage, 98acier effervescent, 17acier extra­dur, 18acier ferritique, 19acier fortement allié, 7acier hypereutectoïde, 21acier hypœutectoïde, 22acier inox, 20acier inoxydable, 20acier laminé à chaud, 39acier martensitique, 24acier micro­allié, 25acier moulé, 28acier normalisé, 26acier rapide, 23acier surchauffé, 140acier trempé et revenu, 27affinage, 243affinité électronique, 154alliage de cuivre et nickel, 105alliage eutectique, 4alliage eutectoïde, 5alliage homogène, 12alliage hypereutectique, 8alliage hypereutectoïde, 9alliage hypœutectique, 10alliage hypœutectoïde, 11alliage léger, 3alliage non ferreux, 6allongement, 194allotropie, 139alpaca, 15aluminiage, 226aluminisation, 226

63

Metalurgia

détente, 214détremper, 237diffusivité, 149direction cristallographique, 201dislocation, 150dorure, 297ductilité, 170duralumin, 56duranickel, 57durcissement superficiel, 245dureté, 167

Eébauché carré, 122élasticité, 152électroaffinité, 154électrométallurgie, 155emboutissage, 240énergie libre, 157essai Brinell, 145essai de dureté, 168essai de dureté Brinell, 145essai de fatigue, 200essai de fluage, 187essai de forgeabilité, 163essai de résistance au fluage, 187essai de traction, 220essai d’emboutissage, 156essai d’usinabilité, 198essai Jominy, 189essai radiographique, 222étain, 60eutectique, 160eutectoïde, 161

cémentite, 131cermet, 53chromage, 269chrome, 87coke, 82compaction, 293composé intermétallique, 84composé interstitiel, 85composé réfractaire, 83compression, 293conductivité thermique, 158constantan, 54convertisseur Bessemer, 305coquille, 310corindon, 86corrosion intergranulaire, 203corrosion localisée, 192corrosion par piqûres, 193coulée, 264coulée centrifuge, 274courbe de refroidissement, 177courbe de trempabilité, 216crasse, 132creuset, 304cuivrage, 268cuivre, 80cupronickel, 81cyanuration, 301

Ddécarburation, 148décrassage, 300déformation, 147dendrite, 55densité à vert, 142densité apparente, 188densité de frittage, 211

64

Metalurgia

fracture de cisaillement, 172fracture ductile, 172fracture par clivage, 190fragilisation, 166fragilité à froid, 166fragilité de revenu, 184frittabilité, 209frittage, 284fusion, 165

Ggalvanisation, 249gangue, 67grenaillage, 253grosseur de grain, 138

Hhaut fourneau, 308

Iinclusion, 181inconel, 73inhibiteur, 74inoculation, 182interstice, 183

Ffaçonnage à chaud, 233fer de fonte, 47fer puddlé, 46ferraille, 125ferrite, 61ferroalliage, 62ferrochrome, 63ferromanganèse, 64ferrosilicium, 65ferrotungstène, 66fil machine, 2fil métallique, 1fini de surface, 244fissuration, 204fluage, 185fluidité, 162fondant, 126fonderie , 306fonte, 250fonte à graphite sphéroïdal, 50fonte alliée, 14fonte blanche, 52fonte brute, 32fonte crue, 32fonte de fer, 47fonte ductile, 50fonte ferritique, 48fonte grise, 49fonte nodulaire, 50fonte truitée, 51forgeage à chaud, 232forgeage à froid, 255formabilité, 191formage à chaud, 233formage à froid, 256four à fritter, 311four de frittage, 311fracture, 171

65

Metalurgia

Nnickel, 104nickelage, 275nitrocarburation, 266nitruration, 276normalisation, 277

Oor, 127osmium, 107oxydation, 202oxyde d’aluminium, 31oxyde de fer, 45oxyde de magnésium, 91oxyde de manganèse, 93

Ppalladium, 108perlite, 109perlite fine, 110perlite globulaire, 111perlite grossière, 112perlite lamellaire, 113pièce à vert, 38pièce frittée, 114placage, 279platine, 116platinite, 115plomb, 40point critique, 205point de fluage, 186

Llaitier, 132laiton, 89laminage, 260ledeburite, 88limite d’élasticité, 153limite élastique, 153lingot, 90lingotière, 309

Mmaclage, 195macrostructure, 196malléabilité, 223manganèse, 92martensite, 94masselotte, 96matériau céramique fritté, 95mélange de poudres, 254métal, 99métal base, 106métal brûlé, 100métal de base, 106métal ferreux, 44métal non ferreux, 101métallisation, 273métallurgie des poudres, 173micro­alliage, 102microstructure, 199milieu de trempe, 218minerai, 97minerai de fer, 43molybdène, 103moulage par injection, 262moulage par pression, 281

66

Metalurgia

Sscorie, 132ségrégation, 207sévérité de trempe, 219shérardisation, 282sidérurgie, 208siliciuration, 283sintérisation, 284soluté, 119sorbite, 120soudabilité, 212soudage, 285soufflure, 146stéatite, 59striction, 242structure à œil de bœuf, 179structure granulaire, 136structure polycristalline, 151sulfinisation, 287surchauffé, 248

Ttemps de refroidissement, 176ténacité, 224tôle d’acier, 29torréfaction, 295traitement à la vapeur, 271traitement de surface, 246traitement sous vide, 259traitement thermique, 289traitement thermique sélectif, 290traitement thermochimique, 291traitement thermomécanique, 292transformation isotherme, 221trempabilité, 215

point de fusion, 164point de rosée, 180point de solidification, 213pore, 146poudre à cémenter, 130poudre atomisée, 69poudre de fer, 42poudre d’éponge, 58poudre électrolytique, 71poudre métallique, 72poudre préalliée, 70préfrittage, 228pressage à chaud, 234pressage à froid, 257pressage isostatique, 280pressage par explosion, 270pression de compaction, 294

Rrecuit, 286recuit de détente, 238recuit de recristallisation, 251recuit de régénération, 235recuit de stabilisation, 238refroidissement, 258réseau cubique à faces centrées, 141réseau cubique à maille centrée, 169réseau cubique centré, 169réseau hexagonal compact, 206résilience, 159retassure, 178revenu, 263revêtement, 241rhodium, 117riblon, 125rouille, 174rupture, 171ruthénium, 118

67

Metalurgia

Vveine, 128vieillissement artificiel, 298viscosité, 144vitesse de chauffage, 143vitesse de refroidissement, 175

Zzamak, 129zinc, 134zingage, 303zirconium, 135

trempe, 288trempe à l’air, 225trempe à l’eau, 296trempe à l’huile, 278trempe bainitique, 229trempe de surface, 247trempe en bain de sel, 252trempe et revenu, 217trempe martensitique, 272trempe superficielle, 247trituration mécanique, 236troostite, 124trou à crasse, 312trou à laitier, 312tuyère, 307

Uusinabilité, 197

iNgelesezKO aURKiBiDea

70

Metalurgia

Ccadmium plating, 265carbide, 78carbon, 75carbon steel, 77carbonitriding, 266carburizing, 267case hardening, 247cast iron, 47cast steel, 28castine, 79casting, 250, 264cementation, 299cementation powder, 130cementite, 131centrifugal casting, 274cermet, 53child, 310child mould, 310chromium, 87chromium coating, 269chromium plating, 269cinder, 132cladding, 279cleavage fracture, 190coarse pearlite, 112coating, 241coke, 82cold forging, 255cold forming, 256cold pressing, 257cold­shortness, 166combined carbon, 76compacting pressure, 294compaction, 293constantan, 54cooling, 258cooling curve, 177cooling rate, 175

Aair quenching, 225allotropy, 139alloy cast iron, 14alloy steel, 13aluminization, 226aluminizing, 226aluminothermy, 227aluminum, 30aluminum oxide, 31anneal, 237annealing, 286apparent density, 188artificial ageing, 298atomized powder, 69austempering, 229austenite, 33austenitizing, 230auto­tempering, 231

Bbainite, 35base metal, 106bauxite, 36Bessemer converter, 305blast furnace, 308bloom, 121blowhole, 146blueing, 261body­centred cubic lattice, 169brass, 89Brinell hardness test, 145Brinell test, 145bronze, 41bull’s eye structure, 179burnt metal, 100

71

Metalurgia

Eelastic limit, 153elasticity, 152electroaffinity, 154electrolytic powder, 71electrometallurgy, 155electron affinity, 154elongation, 194embrittlement, 166endurance test, 200eutectic, 160eutectic alloy, 4eutectoid, 161eutectoid alloy, 5explosive pressing, 270extra­hard steel, 18

Fface­centred cubic lattice, 141fatigue test, 200ferrite, 61ferritic cast iron, 48ferritic stainless steel, 19ferritic steel, 19ferro­alloy, 62ferrochrome, 63ferromanganese, 64ferrosilicon, 65ferrotungsten, 66ferrous metal, 44fine pearlite, 110flat slab, 123floss hole, 312fluidity, 162flux, 126

cooling time, 176copper, 80copper nickel alloy, 105copper plating, 268corundum, 86crazing, 204creep, 185creep test, 187critical point, 205crucible, 304crystallographic direction, 201cup test, 156cupronickel, 81cyanidation, 301cyanide hardening, 301cyaniding, 301

Ddecarburization, 148deformation, 147dendrite, 55dew point, 180die­stamping, 240diffusivity, 149dishing test, 156dislocation, 150drawing, 240dross, 132ductile cast iron, 50ductile fracture, 172ductility, 170duralumin, 56duraluminium, 56duranickel, 57

72

Metalurgia

hardening intensity, 219hardness, 167hardness test, 168heat treatment, 289heating rate, 143hexagonal close­packed lattice, 206high alloy steel, 7high­speed steel, 23homogeneous alloy, 12hot forging, 232hot forming, 233hot pressing, 234hot­rolled steel, 39hypereutectic alloy, 8hypereutectoid alloy, 9hypereutectoid steel, 21hypoeutectic alloy, 10hypoeutectoid alloy, 11hypoeutectoid steel, 22

Iinclusion, 181inconel, 73ingot, 90ingot mould, 309inhibitor, 74injection moulding, 262inoculation, 182intergranular corrosion, 203intermetallic compound, 84interstice, 183interstitial compound, 85iron ore, 43iron oxide, 45iron powder, 42isostatic pressing, 280isothermal transformation, 221

forge test, 163forgeability test, 163formability, 191foundry, 306free cutting steel, 98free energy, 157freezing point, 213

Ggalvanization, 249galvanizing, 249gangue, 67german silver, 15gilding, 297globular pearlite, 111gold, 127gold coating, 297gold plating, 297grain boundary, 137grain size, 138granular structure, 136gray cast iron, 49green density, 142green piece, 38green­state compact, 38grinding, 239grit blasting, 253

Hhardenability, 215hardenability curve, 216hardening, 288hardening and tempering, 217

73

Metalurgia

martensitic hardening, 272martensitic steel, 24mechanical grinding, 236melting point, 164melting pot, 304metal, 99metal powder, 72metallic powder, 72metallizing, 273microalloy, 102micro­alloyed steel, 25microstructure, 199milling, 239mix, 254molybdenum, 103mottled iron, 51

Nnecking, 242nickel, 104nickel plating, 275nickel silver, 15nickel­copper base alloy, 105nitriding, 276nitrocarburizing, 266nodular cast iron, 50non­ferrous alloy, 6nonferrous metal, 101normalized steel, 26normalizing, 277nozzle, 307

JJominy test, 189junk, 125

Kkilled steel, 16

Llamellar pearlite, 113lead, 40ledeburite, 88light alloy, 3local corrosion, 192localized corrosion, 192lower bainite, 37

Mmachinability, 197machinability test, 198macro­structure, 196magnesium oxide, 91malleability, 223manganese, 92manganese oxide, 93martempering, 272martensite, 94

74

Metalurgia

Rrecrystallization annealing, 251refining, 243refractory composite, 83refractory compound, 83regenerative annealing, 235removal of slag, 300resilience, 159reversible temper embrittlement, 184rhodium, 117rimming steel, 17riser, 96roasting, 295rolling, 260rupture, 171rust, 174ruthenium, 118

Ssalt bath hardening, 252scale, 34scrap, 125segregation, 207selective heat treatment, 290self­tempering, 231sherardizing, 282shot blasting, 253shrink hole, 178siderurgy, 208siliconizing, 283silver, 133silver plating, 302silvering, 302sinterability, 209sintered ceramic material, 95

Ooil quenching, 278ore, 97osmium, 107overheated, 248overheating steel, 140oxidation, 202

Ppalladium, 108parent metal, 106pearlite, 109perlite, 109pig cast iron, 32pig iron, 32pitting corrosion, 193platinite, 115platinum, 116polycrystalline structure, 151pore, 146powder metallurgy, 173pre­alloyed powder, 70presintering, 228pressing, 293pressure moulding, 281

Qquenched and tempered steel, 27quenching, 288quenching and tempering, 217quenching medium, 218

75

Metalurgia

toughness, 224troostite, 124tuyere, 307twinning, 195

Uunkilled steel, 17upper bainite, 68

Vvacuum treatment, 259vapour treatment, 271vein, 128viscosity, 144

Wwater hardening, 296water quenching, 296weldability, 212welding, 285white cast iron, 52wild steel, 17wire, 1wire rod, 2wrought iron, 46

sintered compact, 114sintering, 284sintering atmosphere, 210sintering density, 211sintering furnace, 311slag, 132slag hole, 312slag notch, 312slagging off, 300smelting, 165solute, 119sorbite, 120spheroidal graphite cast iron, 50sponge powder, 58spring­back, 214square bloom, 122stabilizing annealing, 238stainless steel, 20steadite, 59steel plate, 29steel sheet, 29stress cracking, 204stress­annealing, 238striction, 242sulfinu process, 287surface finish, 244surface hardening, 245, 247surface treatment, 246

Ttempering, 263tensile test, 220tension test, 220thermal conductivity, 158thermochemical treatment, 291thermomechanical treatment, 292tin, 60

76

Metalurgia

Zzamak, 129zinc, 134zinc coating, 303zirconium, 135

Xx­ray test, 222

Yyield point, 186

eRReFeReNtzia BiBliOgRaFiKOaK

78

Metalurgia

ARNAU REITG, R. Lèxic terminològic de concentració de menes. Barcelona: Uni­versitat Politècnica de Catalunya. Institut de Ciències de l’Educació, 1989.

ARRASATEKO ESKOLA POLITEKNIKOA. Altzairuen tratamendu termi-koak. Usurbil: Elhuyar, 2000. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.ja­kinbai.com/lanbideki/familia/zikloa/moduloa?mod=FM­XX9GS903>

ARRASATEKO ESKOLA POLITEKNIKOA. Material metalikoak. Usur­bil: Elhuyar, 2003. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/Material_metalikoak?mod=FM­XX9GS903>

ARRASATEKO ESKOLA POLITEKNIKOA. Materialen saiakuntza meka-nikoak. Usurbil: Elhuyar, 2003. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/Materialen_saiakuntza_mekanikoak?­mod=FM­XX9GS903>

AVNER, S.H. Introducción a la Metalurgia Fisica. Larios Aracama, L. [itz.]. Madrid: Ed. del Castillo, 1966.

BESSÉ, B. de. Lexique anglais-français de l’aciérie électrique. Québec: Éditeur officiel du Québec, DL 1975. (Terminologie technique et industrielle)

CLASON, W.E. Elsevier’s dictionary of metallurgy and metal working: in six languages: English/American, French, Spanish, Italian, Dutch and Ger-man. Amsterdam [etc.]: Elsevier Scientific, 1978.

COCA REBOLLEDO P.; INASMET. Moldaketa bidezko konformazioa. Galdaketaren metalurgia. Madril: PIRAMIDE argitaletxea, 2004.[Kon­tsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/Gal­daketa_Prozesuak01?mod=FM­PF3GS132>

COLLIGNON, E. Glossaire des normes de l’acier = Steel standards glossary = Stahlnomrmen glossar = Glossario delle normes dell’acciaio = Staalnormen glossarium = Glosar over stalstandarder. Bruxelles; Luxembourg: CECA: CEE: CEEA, 1978.

Dictionary of metal terminology. Valencia, CA.: MTP Incorporated, [2007] [linean]. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://mtpinc­exporter.com/me­tals/dictionary/dictlist.htm>

Dictionary of metal terminology. Commerce, CA: MetalMart International, cop. 1996­2006.[Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.metal­mart.com/Dictionary/dictlist.htm>

GERMAN, R.M. A-Z of powder metallurgy. Oxford [etc.]: Elsevier, 2005.

79

Metalurgia

Glossaire. [S.l.]: Canada. Affaires indiennes et du Nord Canada, 2004. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.ainc­inac.gc.ca/pr/pub/bldg/min/glss_f.html>

Glossary. [S.l.]: Corrosionsource.com, cop. 2000. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://64.224.111.143/handbook/glossary/>

Glossary of pump and seal terms. Sand Key Estates Ct. Clearwater, Fl.: The McNally Institute, 2006. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.mc­nallyinstitute.com/Charts/Glossary­html/Glossary_index.html>

Glossary of terms. Sandusky, OH: Industrial Nut Corporation, cop. 2002. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.industrialnut.com/glossary_of_terms.htm>

The Glossary section for casting and molding processes terms. [S.l.]: Wynn Dan­zur Marketing, 2007. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.wynndan­zur.com/glossary.htm>

GOIERRI LANBIDE ESKOLA. Materialen soldagarritasuna. Ordizia: Goierri Lanbide Eskola. 2004. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/2_Materialen_soldagarritasuna?­mod=FM­FU2GM158>

GOIERRI LANBIDE ESKOLA. Hiztegi Bateratua. Galdaragintza eta Metal Eraikuntza. Ordizia: Goierri Lanbide Eskola, [s.d.].

GOIERRI LANBIDE ESKOLA. Fabrikazio Prozesua eta altzairuaren kon-formazioa. Ordizia: Goierri Lanbide Eskola. 2004. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/1_Fabrikazio_proze­sua?mod=FM­FU2GM158>

GOIERRI LANBIDE ESKOLA. Materiaren ezagutza. Ordizia: Goierri Lanbide Eskola, [s.d.].

GOIERRI LANBIDE ESKOLA. Metalurgia aplikatua. Ordizia: Goie­rri Lanbide Eskola, 2004.[Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/3_Metalurgia_aplikatua?mod=FM­­FU2GM158>

HOGANAS PM­School. Diseinua eta propietate mekanikoak. Usurbil: Elhu­yar, [s.d.]. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbide­ki/edukiak/3Diseinuaetapropietatemekanikoak?mod=FM­PF3GS131>

HOGANAS PM­School. Materialen propietateak [linean]. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/1_Mate­rialenpropietateak?mod=FM­PF3GS131>

80

Metalurgia

HOGANAS PM­School. Osagai sinterizatuen ekoizpena [linean]. [Kontsul­ta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/2_Osa­gaisinterizatuenekoizpena?mod=FM­PF3GS131>

LLC’s SteelLog glossary. Parsippany, N.J.: All Metals & Forge, LLC, cop. 1996­2002. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.steelforge.com/in­foservices/steellog/step1.asp>

MAKINA ERREMINTAREN INSTITUTUA. Materialen erresistentzia. Elgoibar: Makina Erreminten Institutua. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakinbai.com/lanbideki/edukiak/Materialaren_erresisten­tzia?mod=FM­DP3GS115>

MARQUET i FERIGLE, L. Vocabulari de metal·lúrgia: equivalències català- castellà. Barcelona: Universitat Politècnica de Catalunya. Servei de Pu­blicacions, 1984.

MERCIER, J. Lexique des tours et du tournage des métaux: anglais-français. Qué­bec: Gouvernement du Québec. Office de la langue française, DL 1982.

MERCIER, J.; BÉLANGER, F. Vocabulaire du travail des métaux en feuilles, barres, tubes et profilés: anglais-français. Québec: Gouvernementdu Qué­bec. Office de la langue française, 1984. (Cahiers de l’Office de la langue française. Terminologie technique et industrielle)

OERLIKON SOLDADURA. Glosario de términos [linean]. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.oerlikon.es/comunidad/glosario/index.php?cat=a>

Muntador/a de tancaments metàl·lics i de PVC: català-castellà = Carpintero/ra metálico/ca y de PVC: castellà-català. Barcelona: Generalitat de Catalun­ya. Departament de Treball, Indústria, Comerç i Turisme, 2003. (Glos­saris ocupacionals; 19. Indústria pesant i construccions metàl·liques). [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.gencat.net/treballiindustria/doc/doc_16078384_1.PDF>

Principal metals glossary. Woburn, MA: Principal Metals, cop. 1997­1999. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.principalmetals.com/glossary/step1.asp>

RUIZ, J.M.; GARCÍA L.; TORRALBA, J.M.; VELASCO, F. Galdaketa eta hauts-metalurgia. Madrid: Universidad Politécnica de Madrid, Univer­sidad Carlos III, 1999. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.jakin­

81

Metalurgia

bai.com/lanbideki/edukiak/Galdaketaetahauts_metalurgia?mod=FM­­PF3GS130>

Steel glossary. Washington: American Iron and Steel Institute, 2004. [Kon­tsulta: 2007­08­22]. <http://www.steel.org/Content/NavigationMenu/LearningCenter/SteelGlossary/Steel_Glossary.htm>

TERMCAT, Centre de Terminologia. Lèxic d’indústria bàsica i productes metàl·lics. Barcelona: Enciclopèdia Catalana, 1998. (La Indústria a Cata­lunya). [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.gencat.net/ctc/llengua/eines_per_a_lempresa/lexics/basicmet.htm>

TERMCAT, Centre de Terminologia. Lèxic de béns d’equipament. Barcelo­na: Enciclopèdia Catalana, 1998. (La Indústria a Catalunya). [Kontsul­ta: 2007­08­22]. <http://www.gencat.net/ctc/llengua/eines_per_a_lem­presa/lexics/bensequip.htm>

Terminology related to nuts and bolts. Lancashire: Bolt Science, [2007] [li­nean]. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.boltscience.com/pages/glossary.htm>

Terms & definitions. [S.l.]: Metal Technologies, cop. 2000­2005. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.metal­technologies.com/Terms.aspx>

TOMESCU, M. «L’Usinage des metaux: le tournage (Procédés d’usinage par enlèvement de copeaux: types de tous)». UniTerm (2006), núm. 4. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.litere.uvt.ro/documente_pdf/aticole/uniterm/uniterm4_2006/moira_tomescu.pdf>

Tuber/a industrial: català-castellà = Tubero/ra industrial: castellà-català. Barce­lona: Generalitat de Catalunya. Departament de Treball, Indústria, Co­merç i Turisme, 2003. [10], [7] p. (Glossaris ocupacionals; 5. Indústria pesant i construccions metàl·liques). [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://www.gencat.net/treballiindustria/doc/doc_11974502_1.PDF>

VILA, P. Diccionario inglés-español de siderurgia. Madrid: Universidad Po­litécnica de Madrid. Escuela Técnica Superior de Ingenieros Industria­les, [2007]. [Kontsulta: 2007­08­22]. <http://siderurgia.etsii.upm.es/diccionario/Diccio.ASP>