mendi irteera 2013 apirila

10
MENDI IRTEERAK (2012-2013) 6. IRTEERA: 2013-04-21, GOIZEKO 8.30etan, Ergonen Hasierako ibilbidea: ERGONE – ATXURRENE – GALTZADAZARREKO BORDA – BELTSOARAS – BENTAZAR – JASARRI - BERRENOA – OTSOBIDE – INTSUSBURU – ZUMARDI – ATXURRENE - ERGONE LUZERA: 11 KM (4 ORDU) PARTAIDEAK: 16 lagun (9 haur eta 7 heldu) 6. irteera honetan, Berrenoako kaltzada ezagutzeko aukera izan genuen. Kaltzada hau, garai batean Lizarrustiko bidea ireki aurretik, Ataundik Sakanara joateko bidea zen. Eta bertatik mandoak edo astoak erabiliz mandazainek ibiltzen ziren alde batetik bestera olioa, garia, etab., ekarri eta eramanez. Oraindik ere bistan daude harri eta losa bikainak bidean zehar, eta zenbait lekutan oso ondo kontserbatuta daude. Horrez gain, bidean gaztainadi eta pagadi ederrak zeharkatzen dira, gaztainondo eta pago ederrak ikusten direlarik. Bukaeran, Berrenoan eta Intsusburun trikuharriak ikusteko aukera dago. Bide hau PR Gi09 bezala da ezaguna eta bidean zehar marra hori eta zuriak daude. Zenbait lekutan ez oso argi egon arren. Bukatzeko, jentilen eta sorginen historiak ere hemen oso ezagunak dira eta txosten honekin batera Sakanako mandazainari Dantzalekun gertatukoa gehitu diogu. EGURALDIA: Goizeko 8.30etan, Ergoneko zubian bildu ginen 4-5 gradurekin, uste baino epelagoa zen hozberoa. Aurreko eguneko iragarpenak hotz handiagoa eta izotza esaten zuten, bainan nahiko giro onarekin abiatu ginen. Goizean zehar zerua garbitu zenez, bukaeran 14-15 gradu inguruan bukatu genuen ibilbidea. IRAUPENA: Lau ordu iraun zuen ibilbideak. Goizeko 8.30etan irten ginen Ergonetik eta eguerdiko 12.45etan iritsi ginen abiapuntura. Kontutan hartu behar da, Intsusburun, 20-25 minutu inguru eman genitula hamaiketakoarekin. Berrenoatik Ergonera igoerako ibilbidea erabili izan bagenu, iraupena antzekoa izango zen, baina Intsusburutik Atxurrenera beste bide bat hartu genuen bidea eta iraupena mozteko, bainan lehen helburua lortu genuen baina iraupena antzekoa izan zen.

description

mendi irteera 2013 apirila

Transcript of mendi irteera 2013 apirila

Page 1: mendi irteera 2013 apirila

MENDI IRTEERAK (2012-2013)

6. IRTEERA: 2013-04-21, GOIZEKO 8.30etan, Ergonen

Hasierako ibilbidea: ERGONE – ATXURRENE – GALTZADAZARREKO BORDA – BELTSOARAS – BENTAZAR – JASARRI - BERRENOA – OTSOBIDE – INTSUSBURU – ZUMARDI – ATXURRENE - ERGONE LUZERA: 11 KM (4 ORDU) PARTAIDEAK: 16 lagun (9 haur eta 7 heldu) 6. irteera honetan, Berrenoako kaltzada ezagutzeko aukera izan genuen. Kaltzada hau, garai batean Lizarrustiko bidea ireki aurretik, Ataundik Sakanara joateko bidea zen. Eta bertatik mandoak edo astoak erabiliz mandazainek ibiltzen ziren alde batetik bestera olioa, garia, etab., ekarri eta eramanez. Oraindik ere bistan daude harri eta losa bikainak bidean zehar, eta zenbait lekutan oso ondo kontserbatuta daude. Horrez gain, bidean gaztainadi eta pagadi ederrak zeharkatzen dira, gaztainondo eta pago ederrak ikusten direlarik. Bukaeran, Berrenoan eta Intsusburun trikuharriak ikusteko aukera dago. Bide hau PR Gi09 bezala da ezaguna eta bidean zehar marra hori eta zuriak daude. Zenbait lekutan ez oso argi egon arren. Bukatzeko, jentilen eta sorginen historiak ere hemen oso ezagunak dira eta txosten honekin batera Sakanako mandazainari Dantzalekun gertatukoa gehitu diogu. EGURALDIA: Goizeko 8.30etan, Ergoneko zubian bildu ginen 4-5 gradurekin, uste baino epelagoa zen hozberoa. Aurreko eguneko iragarpenak hotz handiagoa eta izotza esaten zuten, bainan nahiko giro onarekin abiatu ginen. Goizean zehar zerua garbitu zenez, bukaeran 14-15 gradu inguruan bukatu genuen ibilbidea. IRAUPENA: Lau ordu iraun zuen ibilbideak. Goizeko 8.30etan irten ginen Ergonetik eta eguerdiko 12.45etan iritsi ginen abiapuntura. Kontutan hartu behar da, Intsusburun, 20-25 minutu inguru eman genitula hamaiketakoarekin. Berrenoatik Ergonera igoerako ibilbidea erabili izan bagenu, iraupena antzekoa izango zen, baina Intsusburutik Atxurrenera beste bide bat hartu genuen bidea eta iraupena mozteko, bainan lehen helburua lortu genuen baina iraupena antzekoa izan zen.

Page 2: mendi irteera 2013 apirila

IBILBIDEKO GORABEHERAK:

Lehen aipatzen genuen bezala, ibilbidean aldaketak izan genituen. Ergoneko zubian, abiatzerakoan aipatu nuen irteeraren aurreratzea, Intsuburura joateko aukera, etab. Jose Benitok berehalaxe esan zuen Intsusburutik Ergonera bazegoela bidetxur bat jaisteko, eta horrela bidea moztu eta denboraz ere lehenago iristeko aukera zegoela. Bera, basurdetan leku horietan ibilitakoa zegoela eta ondo ezagutzen zuela behera jaisteko bidea eta horregatik, Intsusburura igotzea erabaki genuen eta handik Ergonera jaitsi. Horrez gain, Xabier eta Elik alaba txikia ekarri zutenez, hau bizkarrean eraman zuten bide guztian zehar, horrek daukan zailtasunarekin eta merituarekin. Gainera, lagun berriak izan genituen, Logan Irastortza eta bere ama Dana. Bukaeran gustora amaitu zutenez, beste ibilbideetan parte hartzera ea animatzen diren.

Bidean abiatu ginen, inongo arazorik gabe. Erditik aurrera, Galtzadazelaietako parajean nahasketa txiki bat izan genuen baina berehalaxe konturatu ginen oker geundela eta bost minutuko atzerapen bat izan besterik gabe. (Jose Benitok segituan esaten zuen hau beste bide bat dek, hau aldatuta zegok, etab.). Hamarrak eta laurdenean iritsi ginen Berrenoara eta handik beste hogei minutu behar izan genituen Intsusburua iristeko, PR bidearen paraleloan, baina Gipuzkoako aldetik. Hamaiketakoa bertan egin eta Sakanarko mandazainen historioa kontatu behar izan nuen (txaloak edo txistuak jaso ez nituenez konforme gelditu nintzen). Bertan argazkia atera eta handik ikusten ziren Nafarroako paisaiei begira egon ginen (Altasu, Urbasa, Aratz, Aizkorri, etab.)

Beherako bidea hartu genuen gainez gain. Ataungo mugatik aldendu eta basoan sartu ginen berriz ere mapan ikusten denez. Urdiaingo mutiko batekin topatu ginen eta bere ahuntzei segika zebilela esan zigun. Handik bost minutura ahuntz horiek aurkitu genituen bainan Gipuzkoako partean, mutikoarengandik nahiko aparte. Hasieran bide bat bazegoen, ez oso garbia bainan erabilitakoa ematen zuen. Bainan, une batzuetan, bide garbirik ez eta gainera moztu egiten genuen orbeletatik jaitsiz. Bide horiek berriz ere kaltzadara eramaten zutelako. Zenbait lekutan oso aldapatsuak zirenez, lasai-lasai hartu behar zen eta batez ere Ainhoa Barandiaranen gurasoak, umea motxilan zeramatelako. Orbela, belartxoak etab., pasatu ondoren, Muñoaundiko aldamenetik jaitsiz Atxurrenera iritsi ginen eta gero handik Ergonera, 12.45etan. Beraz, beheraka, ordu bat eta 30 minutu behar izan genituen. Mapa batetan, hasierako ibilbidea dago eta bestean azkenean egin genuena.

PARTAIDEAK: 16

Page 3: mendi irteera 2013 apirila

Umek: 9 Eneko Imaz, Logan Irastortza, Ixiar Barandiaran, Ainhoa Barandiaran, Kepa Galparsoro, Endika Apalategi, Iagoba Apalategi, Markel Senar eta Josu Arratibel. Helduak: 7 Iñaki Imaz, Jon Ander Senar, Jose Benito Apalategi, Dana Johnson, Arantxa Agirrebarrena, Xabier Barandiaran eta Eli Razkin. ARGAZKIA: Xabier Barandiaranek ateratakoa

Page 4: mendi irteera 2013 apirila
Page 5: mendi irteera 2013 apirila
Page 6: mendi irteera 2013 apirila

���������������������

������

�������

���� � ������

���

��

� ��� ���

�����

�����

���

��

��

������ ������ �

��������

���

����

���

��

���

����

����

��

���

� ��

����

����

���

��

���� �������

����������

���������

��������������

�����������

�� ����������

���� ����������

�� ������� ������������

�� �� !�������

���������������

"�����#��

����������� ������

���������� �� �����

���������� ������ �����

�������� �������

������� �� ���

��������� ������

������ ����������

�����

����������������� � ���������� �� ����� ������������ � ������

���������������� ����������� �������

�����������

��������������

� �

������������

��� � �������

����!�����

����������

�������������

������

������

���������������������

� ��� � ��� � ��� � ��� � ��� ��� ����� � ��� �

�����������

��������

�����������

��������

�������

������!��

"�#��

� ���

Page 7: mendi irteera 2013 apirila

!�����������!�����"����������������$�� ����� �������������#�!��� ��������� �����������������%�&��� �����������'�����������(���������!������ ��!��������#�������� ���������������

������������� !������(������� ���#����!���� �������#��#��������#��!������� ��������������������� �� ����� ���#�����'��������� �� ������������� �����

"���#��������������������# ��������������������������������#������ ����'�������� ������������������ ��)�����#��������������� �

$���� %��&��!��'�#�&���������������������������������'���������* �����������!����#������ �����# ����#����������#������������������ ������� �������������������� ��������������

(������� ������������������������'�������� ����������������������������������#����+������#������� �,�(����#�������������� ��������(�������� �����-.�#���������������������������������������������� ���'�������� ��������

)���'�%���� ���������������������������� �#�����!������������ �� ����������������������� ���'��������

*������� '��������� �� ���� ������ �����#����/0���������1��������������������������������2���3���-��� ���������45������6�������7� ��������������� �������������� �����������������������������#��������������������������� ������������#��#�����#���!����������*����! ��������������!���������������������������!������������ �� ���#�!���� �#�����!�����#�!��� �������8� ���� �#����#����'�������� ������!���������-.������ ���'������������������� ������������!����������� �������������������� �����������

��������� ���������������� !�����

+(������$���������!���������# ����������������� ���������������� ���#������#�!�������� ������

,������� �����$���������#�!����� ���#�����'�������� ��������(���������� �#��������������

+����-�������� !������(������� ���#����������� ������#����� ��#��#�����

��#�!���

$���� �� ��� ������� � !����� #������ 989�)������������������������� ���������������������������������� �#����������� ����� �����:�������� #������ ��� ������ �� ����������������������!���

� �� ��������������

����!������ �����#���� � ��� ����!������������������������� �� ������ �� �������!���#������ � ������� � ������� �� �����$���������� ��#�� � ���#���� � ���� ���� ���!����������������� ��������� ������������ �������)����#����� �!����������������������#�������!���+ (��������������������������������������� �������������������������� �������������������������6������#����#���'������������� 6�������������#���4�������� �������#�����������7���������������

� �� ����������$����

������������������������������

Page 8: mendi irteera 2013 apirila

8. Sakanako mandazaina dantzalekun

GUNE MITOLOGIKOA:Berrenoa

Nafarroako Sakanako mandazain bat Ataunera etortzen omen zen gatza saltzera. Etxerik etxe ibiltzen omen zen lanbide horretan. Behin, Ataundik etxera zihoala, bidean berandutu eta basoan ilundu omen zitzaion. Ustez hobe beharrean, Berrenoako zelaian, beharbada Dantzaleku izeneko zabalean, gelditzea erabaki omen zuen. Mandoa bazter batean lotu omen zuen eta zelaiko pago baten lepora igo zen. Hantxe jarri omen zen gaua igarotzeko, basoko piztien beldurrik ez baitzuen nonbait. Han zegoela, gauerdi inguruan, lagun-talde baten hizketa hotsa aditu omen zuen eta Berrenoako lepora zetozela iruditu. Berehala iritsi omen ziren sorginak, talde handian, eta dantzari ekin zioten iskanbila batean. Denboraren buruan, Maripetraliñ agertu omen zen, eta lagun bat hartu eta pago-ondo batean jarri omen zuen bere alboan. Hauxe esan zion: - Ba al dakin erregeren alaba gaixo dagoela, hiltzeko zorian? - Nik ez – erantzun omen zion besteak. - Ez zekiten asko zergatik dagoen horrela. - Zergatik bada? - Aurreko igandean, neska hau elizan mezetan zegoela, besteei bezala ogi bedeinkatua eman ziotenean puska bat erori zitzaion, eta azpiko hilobi-harriaren ertzeko zulotik behera ezkutatu zen. Orain zapo batek zeukan eztarrian, ezin irentsirik. Zapo horri hori kendu eta holako iturritan garbitu eta gaixoari janarazten badiote, berehala sendatuko da. Berehala oilarrak kukurruku jo omen zuen eta sorginek bat-batean alde egin. Mandazainak ondo ikasi omen zuen sorginen esana eta, eguna argitzean, pagotik jaitsi, mandoa hartu eta bere herrira itzuli omen zen. Gero erregerengana joan zen. Erregeri kontatu omen zion Berrenoan entzuna, eta erregek egin beharrekoak egin, eta alaba sendatu ere bai. Hala bada, mandazaina erabat aberastu omen zuen erregek. Mandazain horrek ba omen zuen anaia bat ere, istorio hau entzutean mandazain hastea erabaki zuena. Ataundik etxera zetorren batean, Berrenoako zelaian gelditu omen zen, mandoa ezkutatuta eta pago gainera igota. Gauerdian hasi omen zen sorgin-bilera, Maripetraliñ ere azaldu zelarik: - Ba al dakin erregeren alaba sendatu dela? - Ez. Ea baten bat guri zelatan egoten den... - Baliteke, gero. Begira ditzagun bazterrak badaezpada. Berehala aurkitu omen zuten mandoa, baita mandazaina pago-gainean. Handik jaitsi eta bere mandoarekin sasiz sasi ibili omen zuten. Eskerrak oilarrak kukurruku jo zuela eta sorginek alde egin beharra izan zutela. Eguna argitzean, mandazaina bere mandoarekin, elbarri eta errenka, lanbide horretan aritzeko gogorik gabe itzuli omen zen etxera.

Page 9: mendi irteera 2013 apirila
Page 10: mendi irteera 2013 apirila