A r g i t a l p e n b e r e z i a

20

ju

kanpo

kz

2012Abendua

Ludopatia eta GeneroIndarkeria

au

rkib

ide

a Artikulua“Ludopatia eta indarkeria”

Elkarrizketa“Paz de Corral”

Arazoa duen pertsona baten testigantza“Elkarrizketa Mariari”

Hiritarren erantzuna“Ludopatian genero-indarkeria”

Baliabideak“Genero-indarkeriako emakume biktimak”

Gomendioak“Gomendatutako liburua eta DVDa”

Iritziak“Beldur Barik”

1

2

3

4

5

6

zk. 20

Argitalpen bereziaLudopatia eta Genero Indarkeria

7

Argitaratzailea: ASAJER. Erreabilitazioan direnArabako Jokalarien Elkartea

Laguntzaileak: Gizarte Ongizaterako ForuErakundea (Arabako Foru Aldundia) etaOsasun eta Kontsumo Saila(Vitoria-GasteizkoUdala).

Argazkiak: Asajer

Diseinua: ERDU

maketazioa: KOMUNIKA DIGITAL 2.0

Itzulpenak: Higan Itzulpen Zerbitzuak

Inprimatzailea: Vicuña Grafikoak

Lege-Gordailua: VI - 356 / 07

Gaur egun, indarkeria kasu ugari ematen dira gizartean: ikasleenartekoa, gurasoek seme-alabengan eragindakoa, seme-alabekgurasoengan eragindakoa, genero indarkeria, etxeko indarkeria,sexu-abusuak, etab.

Buletin honetan genero indarkeria jorratu nahi dugu, ludopatiarekinduen lotura aztertuz. Horretarako, arlo horretan esperientzia handiaduen psikologo baten iritzia jasoko dugu eta, era berean,ludopatiarekin arazoak izan dituen eta genero indarkeria pairatuduen emakume baten bizipenak izango ditugu.

Profesionalki ludopatiarekin arazoak dituzten pertsonekin eta berensenideekin lan egin izan dut. Lan-esperientzia horretanbikotearengandik indarkeria-egoerak jaso dituzten zenbaitemakume ezagutu ditut. Horietako emakume batzuk ludopatakziren eta beste batzuk ludopaten senideak. Emakume horiekpairatutako indarkeria-mota psikologikoa da gehienbat: irainak,errespeturik eza, laidoak edota xantaia emozionalak. Min egitekomodu hori ez da aldian behin ematen den egoera. Aitzitik, urteaskoan zehar irauten duen jokaera da. Jokoak ez du laguntzen,izan ere, jokatzen den bitartean guztia ezabatu eta errealitatetikat egoten da pertsona.

Emakume batentzat ba al dago egunero familia aurrera ateratzekokezka izatea baino gauza gogaikarririk? Gaur nahikoa diru izangoal dut jan eta zorrak kitatzeko? Nire senarraren laguntza ukangodut ala berriro jokatzera joango da?

Ludopata ez da pertsona bortitza izaten. Nahikoa pertsona pasiboaizaten da eta ingurukoei utzikeria horrexek eragiten die min, hots,arazoei aurre ez egiteko jarrera horrek, haren laguntza ez izateak.Emakume ludopatak, aldiz, oso aktiboak dira, familia-zama handiadutenak eta, orokorrean, haiek dute familiara ongizatea eramatekoardura. Horregatik, huts egiten dutenean, familiaren gainbeheraoso nabaria izan ohi da.

Halaber, bikotearengandik tratu txarrak pairatu dituen gizonludopataren bat ere ezagutu dut. Hala ere, ezkutatu egiten duteindarkeriaren biktima izaera, lotsagatik.

Ideia bat helarazi nahi dut argi eta garbi: INDARKERIARI TOLERANTZIAIZPIRIK EZ, edozein izanik ere indarkeria-mota eta eragilea.

Tratu txarrak pairatzen dituzten edo pairatu dituzten emakumeakadoretu nahi ditut halako indarkeria-motari aurre egiteko laguntzaeska dezaten eta jokoaren aterpean ez sartzeko esango nieke,izan ere, epe luzera egoera okertu baino ez da egingo.

ANA HERREZUELOASAJERREKO PSICOLOGA

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

3

Ludopatiaeta Indarkeria

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

rtik

ulu

a

a

4

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

1. Nola hasi ziren lanean ludopatiaren esparruan? Zein izanzen problematika horrekin izan zenuen lehen esperientzia?

Psikologia Klinikoko gure Ikerketa Taldea Enrique Echeburuakzuzentzen du. Talde horrek mendekotasunen gaia lantzen duorokorki. 80ko hamarkadan bat egin zuten hainbat egoerak:1) makina txanponjaleak agertu ziren eta makinekinharrapatuta zeuden pertsonak laguntza terapeutikoa eskatzenhasi ziren; 2) Zuzendariak drogarik gabeko mendekotasunaketa psikologikoki esku-hartzeko moduak, urte horietan arteanikertzeke zeudenak, aztertzeko interesa agertu zuen; 3) Horridagokionez, ikerketa-ildo bat zuzentzeko parada eman zen(Conchi Baezek ludopatiari buruz egindako doktorego-tesia);eta 4) Gipuzkoan Ekintza-Dasalud sortu zen 90ekohamarkadaren hasieran eta, aldi berean, haiekin adostasunbatera iristeko abagunea sortu zen ludopatia pairatzen zutenpertsonei eta haien senideei doako tratamendu profesionalaeskaintzeko. Modu horretan, Elkarteak berez eskaintzen zituenharrera eta babesaz gain, ikerketa bat egiteko aukera sortuzen, bertaratzen ziren pertsonen profil eta izaerak ezagutzeko.Gainera, doako tratamendu profesionala eskaini ahal zitzaien.

2. 2009an Euskal Herriko Unibertsitateko (EHU) PsikologiaFakultateak eta ludopatiaren laguntzarako Gipuzkoako Ekintza-Dasalud elkarteak jokoarekiko mendekotasuna duenemakumearen profil psikopatologikoaren gainean egindakoIkerketa baten ondorioak aurkeztu ziren. Zuk ikerketa horretanparte hartu zenuen. Nola sortu zen ikerketa hori egiteko asmoa?

2000. urtean Ekintza elkartera beraientzako tratamenduaeskatuz gero eta emakume gehiago bertaratzen zirela ikusizen. Ordura arte bertaratzen ziren emakume gehieneksenideentzat eskatzen zuten tratamendua. Gure ikerketa-taldea gaia aztertzen hasi zen, emakume ludopaten profilespezifikoa ezagutu eta tratamendu egoki bat eskaini ahalizateko (ez da derrigorrean gizonei eskaintzen zaientratamenduaren parekoa izan behar). 2003an dagoenekonazioarteko zenbait datu genituen eskura. Datu horiek Ekintzaelkartean ikusten ziren datuen antzekoak ziren. Horrenbestez,proiektu bat diseinatzen hasi ginen, 2004an formalizatugenuena. Pertsonalki, proiektu horretan sartzea erabaki nuen,orduan genero indarkeriarekin lotutako gaietan lan egiten arinintzelako eta emakumeei eragiten zieten gaiak ezagutu nahinituelako. Espainiako beste Elkarte batzuetara jo behar izangenuen (Katalunia, Aragoa, Nafarroa eta Euskal Herria, horienartean Asajer) lagin bat osatzeko, izan ere, Gipuzkoan ikustengenuen emakume kopurua ez zen nahikoa ikerketa zientifikobat egitea ahalbidetuko zuen lagin egoki bat osatzeko.

Paz de Corral

Paz de Corral

Psikologia klinikokoirakasle titularra.Euskal HerrikoUnibertsitatea

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

Lka

rriz

ke

ta

e

5LU

DO

PA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

3. Zure ustez, ludopatiari dagokionez badago alderik gizoneta emakumeen artean?

Gure ikerketako emaitzen so, hainbat ezberdintasunhautematen dira. Hala, joko-motei dagokienean, emakumeeknahiago dute bingoa eta gizonek makina txanponjaleakdituzte gogoko. Jokatzeko motibazioa ere ezberdina da:emakumeek bakardadetik eta asperduratik ihes egitekojokatzen dute; gizonek, berriz, kitzikapena bilatzen dute, etadirua irabazteko grina dute. Mendekotasunaren prozesuanere bada alderik: emakumeek denbora askoz gutxiago behardute jokoaren sarean erortzeko eta, gainera, adinaridagokionean, beranduago hasten dira.

4. Zer-nolako presentzia du ludopatiak EAEn? Nola banatzenda generoaren arabera?

Biztanleria orokorraren gainean egindako ikerketaepidemiologikoek erakusten dutenez, ludopaten %30emakumeak dira. Hala ere, emakumeen %10 baino ez dabertaratzen zentro batera laguntza eske. Emakumea nagiagoada laguntza eskatzerakoan, emakume ludopataren inguruangizartean txertatuta dagoen estigma dela eta. Ikerketaknazionalak dira eta, horrenbestez, ez dago gure erkidegoariburuzko datu espezifikorik.

5. Zein faktorek azal dezakete ludopatia emakumeengan?eta gizonengan?

Gizonen kasuan, ludopatia estu lotuta dago alkoholaren etadrogen gehiegizko kontsumoarekin, eta baita izaera-ezaugarri jakin batzuekin ere (oldarkortasuna, sentsazioakbilatzeko irrika, etab.). Emakumeen kasuan, ludopatiadepresioarekin eta isolatze sozialarekin lotuta dago.

6. Nola garatzen da arazoa? Prozesu bera ematen da gizonnahiz emakumeengan?

Arazoa pixkanaka garatzen da. Joko sozialetik jokoproblematikora egiten da jauzi, eguneroko bizitzan eraginnegatiboa duena. Zenbaitetan, gainera, ondoren ludopatiaraegiten da. Orduan kontrola galdu eta mendekotasun nabariaagertzen da. Prozesua nahikoa antzekoa da bi sexuetan.Dena den, emakumea beranduago hasten da jokoan eta,gizona baino lehenago erortzen da mendekotasunean.

7. Zure ustez, ludopatiarekin arazoak dituzten emakumeakbaztertu egiten dira?

Sozialki onartuago dago gizona ludopata izatea. Ziurrenera,iritzi negatibo horrek eragina du emakumeak arazoa aitortzekoeta laguntza eskatzeko orduan.

8. Arazoari aurre egiterakoan, babes bera dute emakumezein gizonek?

Tradizionalki, Ludopatia duten Pertsonen LaguntzarakoElkarteetara emakume asko bertaratzen ziren, halako arazoakzituzten senideei laguntzera.Hiruhilabetekaria

ERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

Lka

rriz

ke

ta

e

Berez, senideei laguntzeko taldeak daude eta, ia betiludopataren emazteak, alabak, neskalagunak edo amakizaten dira kideak. Haatik, gaur egun, emakume ludopatekdituzten arazoak ezagutzeko ahalegin gehiago egiten dugueta haientzako zerbitzuak eskaintzen dira. Horrela, gizonekjasotzen duten tratamendu bera jasotzen dute, arreta etakalitate aldetik. Hala ere, senideak nagi samar agertzen diraemakume ludopatei laguntzerakoan. Eta sozialki, halakoarazoa duen emakumea ez da horren erraz onartzen.

9. Arestian aipatu dugun ikerketan hainbat ondorio ematendira. Horietako baten arabera, emakume ludopaten %70, aldiberean, tratu txarren biktima dira. Nola azal daiteke hori?

Elkarrizketetan hainbat galdera egiten genituen. Horietakobat genero indarkeriarekin lotutakoa zen eta, halaxe da, laginhorretako %70ak tratu txarrak jaso zituela berretsi zuen. Kopuruoso kezkagarria da, baina ikertzen jarraitu behar da, izan ere,ikerketan ez zegoen gai horren inguruan sakontzeko aukerarik.Denbora eta ahalegina behar dituen gaia da, emakumehoriek dituzten arazoetako asko ulertze aldera.

10. Ludopatiarekin lotutako genero indarkeria aipatzendugunean, bi egoeren artean bada kausalitate jakin bat alakointzidentzia baino ez da? Zein agertzen da lehenago?

Ez dugu galdera horri erantzuteko behar adina datu. Aipatududan gisan, gai hori sakon ikertu behar da oraindik.Zenbaitetan bikote harreman bortitzean sortzen den ondoezaemozionaletik ihes egiteko modua da jokoa (aurre egitekoestrategia). Beste kasu batzuetan, ordea, emakumea jokoanbarneratu eta bikotea gainbeheran joatearen ondorioa daindarkeria.

11. Horren harira, badira ludopata ez diren baina zeharkaludopatia pairatzen duten emakumeak, arazo hori duensenarra, anaia, aita edo semea alboan izateagatik. Zure ustez,emakume horiek genero indarkeria pairatzen dute gizonezkoludopatengandik?

Alboan arazo hori duen pertsona bat izateak eraginnabarmena du inguruan dituen pertsonen ondoez horretan.Ludopatiak egoera emozional biziak eragiten ditu irabazteaneta, batez ere, galtzean. Apustuan soldata edo aurrezkiakgaldu izana aitortzea oso zaila da eta, hori dela eta, ludopataaskok erraz esaten dute gezurra. Horrek segurtasunik etakonfiantzarik eza nabaria eragiten du eta, jakina, familiarenekonomia okertu egiten da. Horrela, gizonezko ludopatekbikoteen mespretxua jaso dezakete eta horren aurreanindarkeriaz erantzun dezakete.

12. Ezagutzen duzu indarkeria pairatu duen gizonezkoludopaten kasurik?

Halako arazoak daudenean, norbera zaurgarriagoa da eta,horrenbestez, errazago ematen dira bizikidetzarekin lotutakobeste arazo batzuk, etxean zein etxetik kanpo. Gizonezkoludopatek indarkeria psikologikoa paira dezakete, bainaindarkeria fiskoa ez da horren ohikoa halako kasuetan.

6

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

Lka

rriz

ke

ta

e

!ELKARRIZKETA MARIARIMaria 55 urteko emakumea da. Duela 38 urte ezkondu zen

eta 4 seme-alaba ditu 32 eta 37 urte bitartekoak.

1. Noiz eman zenion jokoari eta zein joko-mota duzu gogoko?Duela 30 urte hasi nintzen. 25 urte nituenean loteria erosten hasinintzen eta, beranduago, makina txanponjaletan jokatzen hasinintzen.

2. Zergatik eman zenion jokoari? Bakarrik jokatzen zenuen edobeste norbaitekin? Kasualitatez, zoriari bere txanda emateko edo.Senarrarekin hasi nintzen.

3. Nola sentitu ziren hasiera horretan? Ongi sentitzen nintzen.Sari bat jasotzen nuenean pozik jartzen nintzen. Hasieran zorteaizan nuen, gutxi jokatzen genuen eta dirua jasotzen genuen. 32urterekin dagoeneko etxea ordainduta genuen, duela gutxi galdududana.

4. Noiz ohartu zinen jokoa arazoa zenaz? Senarrak eta biokjokoa utziko genuela erabaki genuen, baina nik ez dut lortu. Biokkontrolik gabe aritzen ginen, ni bera baino gehiago, berezikibakarrik jokatzen nuenean eta, are gehiago, senarrarekineztabaidaren bat izanez gero. Duela 25 urte hasi nintzen arazoanuenaz ohartzen, izan ere, nire betebeharrak ez nituela betetzenikusi nuen: etxea antolatu gabe, seme-alabak…Azken lau urtehauetan ez dut senarrarekin jokatu.

5. Zure kabuz ohartu zinez arazoaz ala norbaitek lagundu zizunludopatiarekin arazo bat zenuenaz jabetzen? Nire kabuz konturatunintzen arazoaz. Gogoan dut amari dirua eskatu eta nola esanzidan ez zidala emango arazo bat nuenaz jabetu nendin.Makinetan jokatzen zuen izeba bat gibeleko minbiziak jota zenduzen. Harekin parekatzen naiz sarritan. Zenbaitetan hari gertatuzitzaiona gertatuko zaidala pentsatzen dut.

6. Ba al dago ludopatiarekin lotzen duzun egoeraren bat?Tratu txarrak. Indarkeria jaso dut nire aitaren eta senarraren aldetik.Kaka putza sentitzen nintzen, nire buruari egozten nion gertatzenzitzaidana. Duela 17 urte depresioa izan nuen. Garai hartan neurrihandiagoan galdu nuen jokoarekiko kontrola. Haren ostean osasun-arazoak izan ditut (bizkarra, gibela, etab.), jokatzera bultzatunautenak. Bakardadeak eta denbora gehiago izateak ere eraginaizan dute jokoaren aterpean sartzeko.

7. Zer da jokoarekin bilatzen duzuna? Konpainia, dibertsioa,kaka putza sentitzeaz ahaztea. Jokatzen nuen artean ahaztuegiten nuen, baina gero arazoak izaten nituen eta okerragosentitzen nintzen. Nire senarrak ez daki zenbateraino eragitennauen jokoak, ez du arazoaren tamaina ezagutzen. Norekinnengoan eta jokatzen nuen ala ez, horixe zen axola zitzaionbakarra. Berak nahi duena falta ez bada, arazorik ez. Nire senarraoso jeloskorra da, telebista ikusten badut ere jeloskor jar daiteke.

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

7

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

stig

an

tza

te

arazoa duen

pertsona bat

!8. Noiz jabetu zinen tratu txarren biktima zinela eta nola?

Ezkondu nintzen egun berean ohartu nintzen pertsona posesibomenderatzaile eta jeloskor batekin ezkontzen ari nintzela. Jelosiakjota egiten zituen umekeriekin ohartu nintzen. Artean senargai zelaaldarte txarra zuenaz jabetu nintzen. Esaten zizkidan hainbatgauza: dagoeneko bazaude inoren zain? Ubelduren bat ikustenbazidan, zera esaten zidan, dagoeneko beste batekin izan zara?

9. Nola egin zenion aurre egoera horri? Zein baliabide baliatuzenituen? Ezkondu eta 6 urtera banandu egin nintzen, ezin nuengehiago. Ez dut jipoirik jaso, baina eraso fisikoak bai. Berezikigogoratzen dut bat, hirugarren haurra espero nuenean. Abokatub a t e r a j o e t a b a n a n t z e a e s k a t u n u e n .Gizarte Zerbitzuetara jo nuen. Handik bizirauteko laguntzaekonomiko bat jaso nuen, izan ere, 4 seme-alaba txiki nituen. Lanabilatu nuen. Senarrak ez zidan seme-alabentzat dirurik ematen.Banandu eta 3 hilabetera, senarrarekin itzuli nintzen. Senarra ezergertatu ez balitz bezala itzuli zen. Beti egiten du berdin; istilua sortueta ondoren ezer gertatu ez balitz bezala jokatzen du. Nekatunaiz barkatzeaz, ez dut ulertzen zergatik tratatzen nauen horrela.

10. Zure ustez, bada antzekotasunik bi egoeren artean? Zerkastindu dizu gehien emozionalki? Tratu txarrak izan dira niganeragin gehien izan dutenak. Jokoa indarkeriari ihes egiteko moduaizan da. Jokoarekin nire burua erasotzen dut. Halaber, jokoak ezbereizteko balio izan du.

11. Zer ikasi duzu tratu txarren biktima modura? Gehiagoerrespetatu behar nautela ikasi dut.

12. Zer esango zenieke halako egoera pairatzen dute besteemakume batzuei, hau da, genero indarkeria pairatu eta egoeratikihes egiteko jokora jotzen dutenei? Ez dezatela jokatu; seme-alaben, lagunen eta senitartekoen laguntza eska dezatela. Zureingurukoekin hitz egin gertatzen ari denaren inguruan. Nik, berriki,amari aipatu diot ludopatiaren arazoa. Bazuen arazo horren berribaina ez zekien zenbaterainoko eragina duen.

13. Lagundu al zaitu inork tratu txarren kontuarekin? Etajokoarekin? Egoeraren berri izan dute ahizpa batek, alaba bateketa nire amak, baina emozionalki ez dut laguntzarik jaso. Ahizpakegoera horretan ez jarraitzeko esan zidan eta amak senarramehatxatu zuen jotzen bazidan haren berri izango zuela esanez.Jokoarekin ez dut laguntzarik bilatu, gaiarekin lotsatu egiten nintzeneta arazoa ezkutuan gorde besterik ez nuen nahi. Orain familiakbadu horren berri, izan ere, azaldu egin diet.

14. Gaur egun, pairatzen duzu genero indarkeriarik? Bai,zalantzarik gabe. Gaur egun, eraso fisikoak desagertu egin diraeta irainak ez dira lehengoak, baina oraindik pairatzen dut halakorik.Senarrak aldarte txarra du eta oraindik ez nau errespetatzen.Hobeto jasaten ikasi dut, eta erantzun beharrean, egoeratik aldeegiten dut.

Mariak 2012ko ekainean jo zuen ASAJER elkartera, jokoarekinduen arazoa konpondu asmoz.

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

8

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

stig

an

tza

te

ud

ad

an

o

ci

9LU

DO

PA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

42 urteko gizon ludopata, Gasteiz.

1. Ez dut halakorik uste. Genero indarkeria eman daiteke baldin etahainbat faktore elkartzen badira: ez dago jokorako dirurik, pertsonaoldarkorra zara eta etxeko ekonomiaren ardura emakumeak du(emaztea, ama, etab.). Antsietateak eragin dezake hori.

2. Ez dakit, gizon jokalaria esango nuke, jokatzeko premiak bultzatuta.

Jokoarekin arazoak dituen emakumearen senarra, apika, hasierabatean jeinu bizian jarriko litzateke, baina oldarkortasun hori beste erabatera bideratuko luke.

3. Uste dut bortitzagoa izan daitekeela gizon jokalaria emakumejokalariaren bikotea baino.

Jokatu nahi izategatik, dirua lortu nahi izategatik, ondorio pertsonalnahiz familiakoetan ez pentsatzearren eta kalte ekonomikoengatik.

4. Ondoan duen pertsona ez maitatzeak, ekonomikoki soilik balioesteak.Pertsona benetan maite bada, haserretu egingo litzakete, bainamaitasuna gailenduko litzateke eta beste alternatiba batzuk bilatzensaiatuko litzateke.

5. Uste dut, gutxienez, emakumeak ulerkorragoak izaten direla,hotzagoak, eta irtenbide bila jotzeko joera handiagoa dute. Gertatzenbada, aurreko galderan azaldu dudan egoera bera izango litzateke.

55 urteko emakume ludopata, Gasteiz.

1. Ez dakit.

2. Jokoarekin arazoak dituen emakumearen senarrak.

3. Ez dut genero indarkeria egoerarik ikusi jokoarekin arazoak izandituen gizonengan. Auskalo etxean zein jarrera zuen.

4. Matxismoak, arazoa ez ulertzeak, grina gaixto modura ikusteak,alkoholak, jelosiak, etab.

LUDOPATIA ETA GENERO INDARKERIA

1. Zure ustez, ludopatiak izan dezake lotura genero indarkeriaren arazoarekin?

2. Genero indarkeria ematen denean, zure ustez nork eragindakoa izan daiteke, gizon ludopatak edo jokoarekin arazoak dituen emakumearen senarrak?

3. Zure ustez, zergatik eragiten du genero indarkeria gizon ludopatak?

4. Zure ustez, zerk eramaten du ludopatiarekin zeharkako lotura duen gizona genero indarkeria eragitera?

5. Zure ustez, badago beren bikotearen aldetik indarkeria pairatzen duen gizon ludopatarik?

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

erantzuna

hi

rita

rre

n

5. Egongo dira. Uste dut emakumeak babes gehiago ematen diolapertsona ludopatari, eta gehiago ulertzen saiatzen da.

58 urteko emakume ludopata, Gasteiz.

1. Uste dut kasu batzuetan baietz, izan ere, arazoa handitzen doanheinean arazoak elkarren atzetik etortzen dira, eta bikotean tentsioahanditu egiten da. Gainera, familiaren ekonomia nabarmen arintzenda. Horrek guztiorrek bikotea muga oso zorrotzetara eramaten du. Nikez dut indarkeria fisikorik bizi izan, baina psikologikoa urte askoan biziizan dut eta, are gehiago esango nuke, halakorik ez bagenuen izanbietako bat etxetik ateari kolpea emanez ateratzen zelako izan zen(zenbaitetan ateko kolpeak interpretazio beldurgarria du, hots, zu ezjotzearren banoa).

2. Gehienetan gizonak, nahiz eta emakumea izan ludopatia pairatzenduena.

3. Lehenik eta behin, uste dut egoerak sorrarazten duen antsietatearenondorioz, ez dutela zentzuz jokatzen. Horrez gain, heziketa kontua erebadela esango nuke. Matxismoa herrialdean oso sustraituta dagoeta, are, gizarteko geruza gazteenetan gorantz doan joera da.

4. Kontrola eta normaltasuna berreskuratzeko itxaropena galtzendirenean, hori da bide “errazena”. Gainera, legea ez da justua generoindarkeria egoerekin, izan ere, gizarteko geruza guztietan ematen denzerbait da (are gehiago zaurgarrienen kasuan). Sarritan isilpeanmantentzen da, baita erasoa jaso duen pertsonaren aldetik ere.

5. Ez, egon daiteke salbuespen bat edo beste, baina bizitzan gauzaguztiek dute salbuespena. Emakumeak oihu gehiago egiten du,banandu egingo dela esaten du edo denbora batez ez ikusiarenaegiten du bikotearekin, baina hori da berarekiko tratu txar guztia.

Emakume ludopataren senarra, x urte, Arrasate.

1. Nire kasuan ez. Orokorrean ere ez dut uste, nahiz eta kasuren bategon daitekeen, izan ere, pertsona bakoitzaren erreakzioak osoezberdinak dira norberaren izateko modu eta aldartearen arabera.

2. Ez da hori nire kasua, baina portzentaje oso handia batean jokoarekinarazoak dituen emakumearen senarra dela esango nuke.

3. Uste dut pertsona bati mundua gainera erori eta nola erreakzionatuez dakienean eta gertatzen dena isilpean mantentzen badu, eginbeharko lukeen lehen gauza emazte, bikote edota lagunari guztiaaitortzea dela. Horrela, arazo larri horri irtenbidea ematen hasi ahalda, lehenbailehen konpon dadin.

4. Gizon eta emakumeen erreakzioak ezberdinak dira, erabat.Gizonaren eta emakumearen oldarkortasuna, zorionez, ezberdinakdira. Naturaz, gizona oldarkorragoa da, ondorioz emakumeak gehiagosufritzen du.

5. Ez da ohikoena izango, baina ziur badela halakorik. Halakorik bada,jokabidea nolakoa izan beharko litzateke, berdina? Ala ezberdina?Hori diot, izan ere, oso naturala ez izan arren, diotenez emakumeekkasu horretan min asko egin dezakete, eta gizonentzat hori kanporatzealotsagarria dela dirudi.

10

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

hi

rita

rre

n

GENERO-INDARKERIAKOEMAKUME BIKTIMAK

11LU

DO

PA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

MU

JER

ES

VÍC

TIM

AS

DE L

AV

IOLE

NC

IA D

E G

ÉN

ER

O

2011ko ekainean generoi n d a r k e r i a r e n B i k t i m e nArretarako Zuzendaritzak(Eusko Jaurlaritzaren BarneSaila) argitaraturiko materiala,emakumeei b idera tua .Helburua genero indarkeriaidentifikatzea, nahiz esku-h a r t z e k o j a r r a i b i d e a k ,laguntzak eta baliabideakematea da, oso lagungarriakd i r e n a k e t a h a l a k oindarkeriarik jasotzekotanerabiltzekoak.

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

alia

bid

ea

k

b

GENERO-INDARKERIAKOEMAKUME BIKTIMAK

12

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

alia

bid

ea

k

b

13LU

DO

PA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

Egileak: Olga Castanyer Mayer-Spiess (Coord.),Pepa Horno Goicoechea, Antonio Escudero Nafs,Inés Monjas Casares.Argitaletxea: Desclée de Brouwer.Argitalpen-data: 2009.

Egungo gizartean tratu txarrak gertatzen dira.Sinestezina dirudi, dugun garapen-maila ikusita,baina prentsak eta soziologia-ikerketek zifralazgarriak erakusten dituzte tratu txarren inguruan.Datu horiekin desitxuratu egiten da erabat gureezeta gure inguruneaz eman nahi dugun irudi eztieta atsegin hori. Eta tratu txarrak dauden lekuanbiktimak daude. Biktima horiek ez dute betiulermena eta babesa jasotzen eta, are, errudunizan eta gaizkiletzat jotzearen zama gehigarriajasan behar izaten dute. Egin duten bakarra,ordea, bidean tratu txarrak ematen dituenpertsona batekin elkartzea da, bere estrategiaguztiak abian jarri dituena bere biktima hutseratueta hondoratzeraino.

LA VÍCTIMA NO ES CULPABLE. Indarkeriaren estrategiak.

TE DOY MIS OJOSZuzendaria: Icíar Bollaín.Guidoia: Icíar Bollaín, Alicia Luna.Generoa: Drama. Urtea: 2003.

Aktoreak: Laia Marull, Luis Tosar, Candela Peña,Rosa María Sardá, Kiti Manver, ElisabetGelabert, Sergi Calleja, Nicolás FernándezLuna, Chus Gutiérrez, Elena Irureta, DaveMooney, Antonio de la Torre.

SINOPSIA

Neguko gau bat, Pilar etxetik atera da, ihesi.Gainean lau gauza baino ez ditu, eta Juansemea. Antoniorengandik ihesi dabil, tratutxarrak eragiten dizkion senarra, zeinarekin 9urte daramatzan ezkondurik. Antonio bere biladoa berehala. Pilar bere maitea da eta,gainera, “begiak eman dizkio”.

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

om

en

dio

ak

g

gomendatutako

liburua

gomendatutako

dvda

LUD

OPA

TIA

ETA

GEN

ER

O IN

DA

RK

ER

IA B

ER

EZIA

14

BeldurBarik

Zer da Beldur Barik?

Beldur Barik ez da bakarrik lehiaketa bat. Beldur Barik prozesubat da. Orain dela lau urte, Berdinsarean lan egiten dutenberdintasunaren aldeko teknikariek hurrengo datuak irakurrigenituen: Euskadiko salaketen % 42 32 urtetik beherakoemakumeenak izan ziren. Bikote esparruko tratu txarrez, gain,indarkeria sexistak hamaika aurpegi ditu eta neskek alderdiaskotan paiaten dute, askotan oharkabean: kalean, klasean,gauean eta familian gertatzen diren eraso eta jazarpen anitzak,alegia. Horregatik prozesu parte-hartzaile bilakatu zen kanpainabat sustatu genuen. Helburua gazteak gaiari buruz pentsatzeazen eta euren inplikazio aktiboa sustatu.

Beldur Barik programa Eudel-ek Azaroaren 25aren (Emakumeenkontrako indarkeriaren aurkako Nazioarteko Eguna) ingurukokanpainari lotuta dago, eta ondoko instituzioen euskarria dauka:euskal diputazioak, Emakunde eta Eusko Jaurlaritzako GeneroIndarkeriaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza. Euskal HerrikoUnibertsitateak (UPV/EHU), Eusko Jaularitzaren Hezkuntza Sailaketa EITB-k laguntzen dute.

http://www.beldurbarik.org

Indarker ia sex is tarenaurkako programa honeklehiaketak, topaketak etahezkuntza ek imenakbultzatzen ditu, gazteenjabekuntza prozesuaindartzeko.

HiruhilabetekariaERREABILITAZIOAN DIREN ARABAKOJ O K A L A R I E N E L K A R T E A

rit

zia

k

i