1. 1. LETRAS GALEGAS 2005 LORENZO VARELA
2. 2. Lorenzo Varela coa sa familia
3. 3. 1916 Lorenzo Varela (Jess Manuel Lorenzo Varela Vzquez) nace na travesa entre Vigo e A Habana, a bordo do vapor La Navarre. Os seus pais, Jos Ramn e Perpetua, vivan en Fufn, no concello de Monterroso e emigran ante as dificultades econmicas e as desavenencias de Perpetua coa sa familia, que non a quera deixar casar. 1917 A aventura cubana de Jos Ramn e Perpetua dura s catro meses e regresan a Fufn. Ao longo destes anos, Lorenzo Varela aprende o galego, lingua na que blasfemar ao longo da sa vida. 1920 A familia emigra de novo, desta volta a Buenos Aires. Establcense no barrio de Nueva Pompeya, cerca da Ponte Alsina que logo aparece na Murga de Coplas (1946). 0 seu pai traballa de estibador no porto.
4. 4. Exame de aritmtica
5. 5. 1931 Perpetua regresa co seu fillo a Galicia e instlanse en Lugo. Lorenzo comeza a estudar o bacharelato e participa nas folgas para pedir melloras no instituto. Frecuenta a compaa de Ramn Pieiro, nxel Fole e Saturno Lois, segundo testemuo de Xess Alonso Montero. 1932 Coece a Federico Garca Lorca, que vai a Lugo pronunciar unha conferencia sobre Mara Blanchard, gloria e angustia da pintura moderna. Tamn asiste ao recital que o poeta andaluz d na casa de Martnez Lpez. Funda, xunto a outros activistas, o Ateneo Popular de Lugo, que dura at 1933. Escribe os seus primeiros poemas en galego. Le a Baudelaire, ,un autor que o acompaar toda a vida, e a Juan Ramn Jimnez, que o influencia grandemente e co que mantn posteriormente unha relacin epistolar. Ten o seu primeiro amor, Julita lvarez.
6. 6. 1933 Fndanse as Mocidades Galeguistas de Lugo e ocupa un cargo directivo. Intersase por Trotski e afliase a unha agrupacin trotskista, o cal motiva a sa expulsin das Mocidades. Asiste representacin en Lugo dunha obra de monicreques de Rafael Dieste que levan as Misins Pedagxicas da man de Antonio Snchez Barbudo, ao que logo reencontrar e co que compartir numerosos proxectos literarios e vitais. 1934 Participa nas manifestacins de apoio ao proceso revolucionario de Asturias, duramente reprimidas pola polica e ante a presin sobre o grupo trotskista, marcha estudar Filosofa e Letras a Madrid. Conecta co grupo PAN (Dieste, Otero Espasandn). 1935 Entra en contacto cos ambientes polticos e culturais madrileos. Participa nas tertulias de Gmez de la Serna no Caf Pombo e nas de La Granja del Henar, onde se xuntan numerosos galegos, como Snchez Mazas. Coece a Maruxa Mallo e divrtese con Pablo Neruda. Ingresa nas Misins Pedagxicas e percorre a provincia de Huesca con Rafael Dieste e Carme Muoz. Escribe para a revista PAN. 0 compositor Rodolfo Halfter logra que o contraten como critico literario do peridico El Sol, o mais prestixioso da poca. Traballa nun libro que destre.
7. 7. 1936-38 No pronunciamento militar de 1936, Lorenzo Varela defende a legalidade democrtica. Vai voluntario s milicias. Abandona o trotskismo e entra no Partido Comunista. Nomano comisario poltico de brigada do V Corpo do Exrcito e, posteriormente, comisario do divisin. Participa en numerosas batallas, entre elas a do Ebro. un activista da Asociacin de Escritores Antifascistas e colabora na redaccin do manifesto dos escritores espaois no Congreso Internacional de Escritores Antifascistas (Valencia, 1937). Publica artigos e poemas en revistas como El Mono Azul, Hora de Espaa, etc.
8. 8. Lorenzo Varela entre dous xefes do Exrcito Popular
9. 9. 1939 Os militares vencen s tropas democrticas e, en febreiro, internado nun dos campos de concentracin franceses para os refuxiados espaois, o de Saint- Cyprien. liberado pouco despois e permanece en Toulousse. Tamn puido facer unha escapada a Pars, anda que non est documentada. En maio, embarca no Sinaia cara a Mxico xunto a Snchez Barbudo e a sa familia. No porto de Veracruz, agrdaos Octavio Paz, que lles busca acomodo cerca da sa casa e os invita a participar na sa revista Taller.
10. 10. 1940 Crea, con Snchez Barbudo, a revista Romance, de grande eco en Hispanoamrica, con apoios de Gabriela Mistral, Cernuda, Juan Ramn Jimnez, Victoria Ocampo, Borges, Jos Bergamn ou Salinas Guilln. A redaccin da revista compltase con outros catro exiliados, Juan Rejano, Adolfo Snchez Vzquez, Herrera Petere e Miguel Prieto. Aos problemas entre eles, smase o conflito co empresario e o desexo dun escritor mexicano, Martn Lus Guzmn, de tomar as rendas da publicacin. Pouco a pouco, expulsan aos redactores iniciais e Guzmn acaba de director, con outro exiliado espaol, Juan Jos Domenchina, como colaborador. Domenchina publica un longo poema contra Varela e os seus amigos. Varela contstalle cun librio de escarnio, Elegas espaolas, que provoca unha guerra literaria.
11. 11. 1941 Lorenzo Varela volve a Buenos Aires cunha pequena estada en Cuba. Entrevistase con Santiago lvarez, comisario poltico do V Corpo do Exrcito. En Buenos Aires, onde anda vive o seu pai, recibido por Dieste e Lus Seoane, que o integran nos seus proxectos culturais. Asiste s tertulias do Caf Tortoni e reencntrase con Maruxa Mallo.
12. 12. Gravado de Seoane para o poemario Torres de Amor 1942 Publica Torres de amor, con prlogo de Dieste e ilustracins de Seoane, na Editora Nova. Para esta editorial, dirixe varias coleccins. Funda, xunto ao exiliado Serrano Plaja, a revista De Mar a Mar.
13. 13. 1943 Dirixe xunto a Seoane e Cuadrado a revista Correo Literario,un fito nas publicacins arxentinas daquel tempo. Colabora noutras publicacins, como Sur, de Victoria Ocampo, e traduce a Baudelaire para a editorial Poseidn.
14. 14. 1944 Morre Perpetua, a sa nai, en Fufn. Publica Catro poemas para catro gravados, para o lbum de Lus Seoane Mara Pita e tres retratos mis. Publica en Correo Literario o poema Ofrenda a los franceses para festexar a liberacin de Pars.
15. 15. Mara Balteira, gravado de Seoane para Catro poemas pra catro gravados
16. 16. Mara Pita, gravado de Seoane para Catro poemas pra catro gravados
17. 17. Rui Xordo, gravado de Seoane para Catro poemas pra catro gravados
18. 18. Os exiliados mantiveron fortes vnculos de amizade.Aqu, dando unha conferencia, ten entre o pblico a Daniel Castelao.
19. 19. 1947 Namrase de Estela Canto e marchan vivir a Uruguai. Rafael Alberti prstalles a sa casa de Punta del Este. Ambos comparten o amor literatura e ao comunismo. 1952 Rompe con Estela Canto e establcese de novo en Buenos Aires.
20. 20. 1946 Colabora na revista Cabalgata de Lus Seoane e publica o estudo Murillo na editorial Poseidn. 1948 Ao longo dos prximos anos, traballa sobre todo como periodista e publica numerosas criticas de arte. A Seoane dedcalle unha monografa en Botella al Mar. 1949 Snchez Barbudo bscalle un traballo de profesor en Estados Unidos pero impdenlle a entrada no pas por pertencer ao Partido Comunista.
21. 21. Caricaturas de Lorenzo Varela feitas por Lus Seoane
22. 22. 1953 Coece anticuaria e galerista xuda Marika Gerstein, que organiza clebres tertulias na sa casa. 1954 A relacin con Gerstein faise estable. Publica o poemario Lonxe, a sa obra fundamental en galego.
23. 23. Gravados de Lus Seoane para Lonxe
24. 24. Gravados de Lus Seoane para o poema Lugo LUGO Na fonte de ferro, no coito dos bois, no espello do vento, da navalla e da frol. No recn da herba, no lobo e no can, nos ollos da meiga, na pedra do lar. No refaixo dela, na ponte do aln, no andar das ovellas, no ar do mencer. No cabalo quente, no vio millor, no que non se perde no meu corazn. Na noite senlleira, no lio tecido, na madeira tenra dos vellos castiros. Na vida e na morte, no amor e no ren, loubareite, Lugo de aceiro e de mel.
25. 25. 1955 Comeza a traballar no peridico La Razn. Traduce regularmente do francs e do portugus para distintas editoriais. 1956 Casa con Marika Gerstein.
26. 26. Fotografado por Horacio Cppola 1962 o responsable do programa radiofnico Hora Once de Radio Excelsior, no que colabora o fotografo Horacio Coppola. Este programa emtese ata o ano 1972.
27. 27. 1960 Regresa no trasatlantico Dodero a Galicia, onde esta o seu pai acomodando as avinzas. S permanece uns das. Reencntrase con Julita lvarez, o seu primeiro amor de Lugo e volve a Buenos Aires no mesmo barco. 1963 Publica o poema Homenaje a Picasso. 1969 Colabora no libro Castelao na voz dos poetas. 1971 Ensaio sobre o pintor Dal: Los hombres, Dal. 1973 Viaxe por Europa.
28. 28. 1976 Exliase da Arxentina tras o golpe militar, encabezado por Jorge Rafael Videla. Pasa un tempo en Pars e establcese en Espaa. Busca traballo en Madrid, pero non lle sae ningn que lle agrade. Instlase con Marika nun piso cerca da Castellana, cun bar nos baixos. Volve beber pese recomendacin dos mdicos.
29. 29. Con Valentn Paz Andrade
30. 30. Con Neira Vilas. 1977
31. 31. Con Isaac Daz Pardo e a sa dona Carmela Arias. Vigo, 1977
32. 32. 1978 Morre o 25 de novembro dun ataque de corazn. E enterrado no cemiterio municipal da Almudena de Madrid.
33. 33. Na galera Sargadelos de Madrid ano 1978 1979 Aparecen as Homaxes pstumas que lle edita Lus Seoane con poemas nunca recollidos en libro. Seoane non chega a ver o volume: morre mentres o faca. Edicins do Castro publica a Poesa de Lorenzo Varela cos seus tres libros e o longo poema de Homenaje a Picasso (1963). Xornadas de recordo en Monterroso nas que participan, entre outros, Rafael Dieste, Daz Pardo, Chichi Campos, Carlos Casares, Lueiro Rey e Fernando Salgado. A galera Sargadelos de Compostela dedcalle unha mostra bibliogrfica e iconogrfica.
34. 34. 1981 Os restos de Lorenzo Varela trasldanse ao cemiterio de Fufn
35. 35. Lorenzo Varela fotografado para o peridico La Regin. 2004 Os membros da Real Academia Galega deciden, sen unanimidade, dedicarlle a Lorenzo Varela o Da das Letras Galegas do ano 2005.