Bazkide onuradunakBazkide koordinatzailea

HARREMANETARAKOe-mail: arcoslife@uniovi.eswebsite: www.arcoslife.eu twitter: @infoarcoslife • facebook: facebook.com/arcoslife

LAGA

KO H

ONDA

RTZA

BIZ

KAIA

, IBA

RRAN

GELU

Urda

ibai

ko it

sasb

azte

rrak

eta

padu

rak

Kont

serb

azio

Ber

eziko

Ere

mua

Urdaibaiko itsasbazterrak eta padurak KBEko dunak hobetzeko

kontserbazio jarduerak

NATURA 2000 SAREA

Natura 2000 Sarea munduko naturagune babestuen sare handiena da eta Europa osoan hedatzen da. Batasuneko Garrantzizko Lekuak (BGL) eta Hegaztientzako Babes Bereziko Guneak (HBBG) kontuan hartuta, Espainian 1.470 gune daude sarean sartuta.

Gutxi gorabehera, Espainiako lurraldearen % 27a dago naturagune babestuen sare honen barruan. Zu zauden lekua sare honen zati bat da.

LIFE FINANTZAKETA PROGRAMA

LIFE Europar Batasunaren tresna finantzarioa da, Europa osoan ingurumeneko, natura zaintzeko eta aldaketa klimatikoaren aurkako proiektuei babesa emateko. 1992tik, LIFEk 4.500 proiektu baino gehiago kofinantzatu ditu. 2014-2020 aldirako, LIFEk 3.400 milioi euroko ekarpena egingo du ingurumena eta klima babesteko.

URDAIBAIKO ITSASBAZTERRAK ETA PADURAK KBE (ES2130007)2013. urtearen bukaera aldera, Eusko Jaurlaritzak 358/2013 Dekretua

argitaratu ondoren, Batasuneko Garrantziko Leku hau, Kontserbazio Bereziko Eremu izendatu zuen Urdaibai eta Gaztelugatxeko Donieneko beste eremu batzuekin batera. KBE gune hauen izendapenean, kontserbazio neurriei buruzko dokumentuak onartu ziren. Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren Erabilera eta Kudeaketa Zuzentzeko Planak N2 Itsasertzeko Guneko Lagako duna sistema integratzen du. Honek Matxitxako lurmuturra eta Arbolitz Punta arteko itsasertzeko

eremua eta Izaro,Txatxarramendi eta Sandinere irlak barneratzen ditu.

LIFE+ARCOS PROIEKTUA

Life+ARCOS (ARenales COSteros) izeneko proiektuaren xedea da Kantauriko itsasertzeko duna-habitaten kontserbazio egoera hobetzea Batasuneko Garrantzizko Lekutzat jotako 10 gunetan. Gune horiek kudeatzen dituzten autonomia erkidegoek Kontserbazio Bereziko Eremu izendatu dituzte. Horretarako, jarduera hauek garatzen ari dira:

• Bertakoak ez diren zuhaitzak eta espezie exotiko inbaditzaileak kentzea.

• Hondar-biltzaileak instalatzea hondarraren erretentzioa errazteko.

• Leheneratze esparruak mugatzea jarduera eremuak hesituz eta seinaleztatuz.

• Duna landaredia indartzea, landare egituratzaileen bidez, hala nola areondoa (Ammophila arenaria) eta askiluzea (Elytrigia juncea subsp. boreoatlantica).

• Duna habitatetako espezieak berriro sartzea eta sendotzea.

NON ARI DA LANEAN LIFE+ARCOS

Asturiasen: Penarronda-Barayo KBE (ES0000317), Busto-Luanco Lurmuturra KBE (ES1200055) eta Vega Hondartza KBE (ES1200022).

Kantabrian: Liencreseko dunak eta Paseko estuarioa KBE (ES1300004), Puntaleko dunak eta Mierako estuarioa KBE (ES1300005) eta Santoña, Victoria y Joyel-eko padurak KBE (ES1300007).

Euskadin: Barbadun itsasadarra KBE (ES2130003), Urdaibaiko itsasbazterrak eta padurak KBE (ES2130007), Urola itsasadarra KBE (ES2120004) eta Iñurritza KBE (ES210009).

LIFE13 NAT/ES/000883 LIFE+ARCOSIRAUPENA : 2014-2018 • AURREKONTUA : 1.327.816 €

EUROPAR BATASUNAREN EKARPENA: 945.428 €

Life+ARCOS proiektua garatzen ari den Laga hondartzako gunearen

(zur iz ) eta gainont zeko guneen (urdinez) kokapena

Ecología Litoral sl

Eskertzak

IbarrangelukoUdala

KBEren kokapena (gorriz) hainbat udalerrietan. Proiektuaren ekintzak Ibarrangelun burutuko dira.

Laga_Euskera_4_210x100_v1.indd 1 13/9/18 8:30

LANDARE INBADITZAILEEN KONTRA LEHIAN

Landare inbaditzailea, berea ez den ekosistema natural edo erdi natural batean sartzen dena eta jatorriko biodibertsitatean aldaketak eragiten dituena da. Hauen sartzapenak beti gizakiak eragindakoak izaten dira, zoriz zein nahita. Lagan honako espezie inbaditzaileak topatuko ditugu: Conyza canadensis, bitxilore afrikarra (Arcthoteca calendula), oeneterak (Oenothera glazioviana eta Oenothera x fallax), sanagustin bazka (Stenotaphrum secundatum) edota Paspalum distichum eta Paspalum dilatatum espezietako gramineak. Pinuak eremu honetan eraldatzeko gaitasuna eskuratzen du bere haziei modu errazean sakabanatzean, beraz, pinu ale batzuk ezabatuak izango dira. Espezie inbaditzaile hauen kontrolerako eskuzko zein baliabide mekanikoak erabiliko dira.

SARBIDEEN ANTOLAKETA

Dunetako landareak zapalketekiko oso sentiberak direnez, hondartzarako sarbideen antolamendu egokia behar-beharrezkoa da dunen barneko mugimendua saihesteko. Egurrezko zutabe eta sokak erabiliz duna babesten duen eta hondartzarako sarbide den itxitura zati bat konponduko da. Horrela dunako landaredia zapaltzearen eragin negatiboa gutxitzen da, eta ziurtatzen da landaketak modu egokian hazten direla, batez ere, harenondokoena (Ammophila arenaria).

BIODIBERTSITATEAREN GUNE GARRANTZITSUA

Laga hondartzan mehatxatuta dauden honako espezieak topa daitezke: itsas arenaria (Honckenya peploides), hondartza honetan landare-populazio txikia duena. Beste bi espezie, itsas alpapa (Medicago marina) eta Chamaesyce peplis bertan izan dira orain dela urte gutxi arte. Duna-sistema honetan ezabatutzat eman dena hondartzetako bitxilorea da (Matricaria maritima subsp. maritima), honen ale batzuk soilik geratzen dira Urdaibaiko paduran. Duna tertziarioa nahiko ongi irudikatua dago Lagako duna-sisteman, ondorioz, ekintzak orain dunan dauden espeziek indartzera eta botere inbaditzailea duten espezieak ezabatzera mugatuko dira.

Life+ARCOS proiektua Europar Batasunak finantzatzen du LIFE programaren bidez. Bere xedea da Natura 2000 Sarean dauden Kantauriko Itsasertzeko 10 Gune Babestuko duna-

habitatak berreskuratzea

30 m

LAGA HONDARTZAREN IRAGANA ETA ORAINA

Laga-ko duna-sisteman, hondar metaketa periodoak higadura periodoak baino handiagoak izaten dira. Zehazki, dunako frontearen 6cm-ko aurrerakada atzeman da 1957-2014 periodoen bitartean. Frontearen aurrerakada periodo nagusia 1957-2007 artean izan zen, 17,5cm-ko aurrerakadarekin (kantabrikoko hareatzen mediatik gora). Jarraian, 2011-2014 bitartean higadura eta 12cm-ko dunen atzeratzea izan zen kontinenteruntz. Intentsitate handi eta tarteko aktibitate eolikoa jasateko arriskuan dauden lur eremuak (duna zuriak) gutxiagotu egin dira aktibitate gutxiko lur eremuen alde (duna grisak). Hala ere, azken urteetan haizearen suspertze bat atzeman da ekialdeko zerrendan.

CENTRO NACIONAL DE INFORMACIÓN GEOGRÁFICAC/ General Ibáñez de Ibero, 3 - 28003 Madrid - España

Tel: +34 915979548/9628/9696- Fax: 915532913www.cnig.es - fototeca@cnig.es

Fecha de vuelo del fotograma: 09/10/56 Nombre del fichero: 33k_ES_comp_PAN_21mic_etrs89_UTM-hu30_H50_0038_fot_28802.ecw Escala del vuelo: 32000 Escala aproximada de la ampliación: 1/3000 Fecha: 06/08/2018 RESERVADO CNIG: Vuelo AMS-56. Ministerio de Defensa (CEGET) Solicitado por:La imagen mostrada en este documento es reproducción de un fotograma aéreo original, por tanto no ha sido sometida a las correciones geométricas necesarias para que tenga el rigor métrico de un mapa

CENTRO NACIONAL DE INFORMACIÓN GEOGRÁFICAC/ General Ibáñez de Ibero, 3 - 28003 Madrid - España

Tel: +34 915979548/9628/9696- Fax: 915532913www.cnig.es - fototeca@cnig.es

Fecha de vuelo del fotograma: 25/10/2017 Nombre del fichero: h50_0038_fot_02-5181.ecw Escala del vuelo: 20000 Escala aproximada de la ampliación: 1/3000 Fecha: 06/08/2018 RESERVADO CNIG: Solicitado por:La imagen mostrada en este documento es reproducción de un fotograma aéreo original, por tanto no ha sido sometida a las correciones geométricas necesarias para que tenga el rigor métrico de un mapa

Oen

eter

en e

skuz

ko ez

abaketa (Oenothera glazioviana). Espezie inbaditzailea

2017

MEHATXU NAGUSIAK

Bizilagun den Laida duna-sisteman uneoro hondarra galtzearen ondorio, lehen atsegin hartzeko hondartza honek zuen erabilera modu handian Laga hondartzara lekualdatzen ari da.

Horregatik, Laga hondartzako duna-sistema gero eta erabiliagoa da uda garaian, eta honek babes neurriak hartzera garamatza gerta daitekeen dunaren zatiketa gutxiagotzeko, eremu babestuetako erabiltzaileen ondorioz. Dirudienaren kontra, dunetako espezieak oso sentiberak dira dunak zapaltzean haien sustraiei eragiten diegun presioarekiko.

Landare inbaditzaileak dira oraindik horrelako ekosistemen mehatxu nagusietako bat. Denboran luzatzen diren landare hauen ezabaketarako ekintzak eta barneratze puntu berrien antzemate goiztiarra beharrezkoak dira mota honetako inbasio biologikoak kontrolatzeko.

Ekia

ld

eko d

utxen birkokapena, ekimenak gauzatu ahal izateko

Itxitu

rek

hond

artz

arak

o sa

rbid

ea an

tolatu eta zapalketen aurrean duna babesteko balio dute

Irudiak © Instituto Geográfico Nacional de España. Hegaldi amerikarra B seriea eta ortofotoa PNOA 2017

1956

Zaha

rber

ritze

a beh

arrezkoa duen zapaldutako erem

uaren adibidea

N

Irundiak © 2018 Google

Laga hondartza, Ibarrangeluko udalerrian, kontserbazio egoera nahiko onean dago, non erraz bereiz daitezkeen kantabrikoko kostako dunako berezko marrak: duna enbrionarioa, duna zuria eta duna grisa.

LAGA HONDARTZA

Duna

ko e

rem

u gr

isar

en ga

inean dauden pinu heldu eta gazteak ezabatuak izango dira

Hon

dar k

aptat

zailee

n instalazioa dunaren form

a berreskuratzeko

Itxia izango den sarbidea

Duna grisaren gainean pinuen

garbiketa

Jatetxea

APARKALEKUA

APARKALEKUA

Duna

grisa

Duna

grisa

Duna gr

isa

Land

atze

erem

ua

Erre

fortz

u ere

mua

Laga_Euskera_4_210x100_v1.indd 2 13/9/18 8:30