LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta...

22
I. LANBIDE-HASTAPENERAKO PROGRAMEN IKUSPEGI OROKORRA

Transcript of LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta...

Page 1: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

I.LANBIDE-HAST APENERAKO

PROGRAMEN IKUSPEGIOROKORRA

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 9

Page 2: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

1. LANBIDE-HAST APENAK BAZTERKET AREN AURKAKO GIZAR TE-BERME GISA

Hezkuntzari eta eskolatik lanera iragaiteari dagokionez Europan egin diren hainbatazterlanetan ondorioztatzen denaren arabera oinarrizko trebetasunak eskuratu gabe es-kola uzten duten gazteak arrisku larrian dira lan-merkatura sartzerakoan eta, horren-bestez, gizarte-bazterketa jasateko arrisku bizian dira. Batetik, ez dute gizarte aldakorbatean moldatzeko beharrezko ezagutzarik eta, bestetik, gurearen moduko hezkuntza-sistemetan ikasketak amaitzearen titulua lortzea ezinbesteko baldintzatzat hartzen daLanbide Heziketa arautura eta Batxilergoetara heltzeko eta, ondorioz, enplegu gehie-netara heltzeko.

Azterlan hauek adierazten dutenez, eskolatik bizitza aktiborako iragaitearen testuin-guruan bazterketa-arriskua saihesteko edo murrizteko funtsezkoa da irakurketaren, idaz-ketaren eta kalkuluaren alorrean maila egokia bermatzea, besteak beste.

Era berean, «Hezkuntzari eta prestakuntzari buruzko liburu zuriak» mundu moder-noan ezagutza, zentzu zabalean, oinarrizko ezagutzen, ezagutza teknikoen eta gizarte--gaitasunen metatze gisa defini daitekeela ematen du aditzera.

— Oinarrizko ezagutzaknorbanakoak enplegurako duen gaitasuna eraikitzeko oina-rri dira. Derrigorrezko Hezkuntzaren etapari dagozkio eta prestakuntza nagusiada.

— Ezagutza teknikoaklanbide batekin gehien identifikatzen diren ezagutzak dira.— Gizarte-gaitasunenbarruan harreman-gaitasunak, lanean izaten den portaera eta

laneko erantzukizun-mailari dagozkion zenbait trebetasun barne hartzen dira: lan-kidetzan jarduteko gaitasuna, taldean lan egiteko gaitasuna, sormena eta kalitateabilatzea.

Norbanako batek ezagutza hauek guztiak enplegurako duen jarreraren, bere autono-miaren eta egokitzeko ahalmenaren bitartez aldatzeko eta bilakatzeko aukera du. Norba-nakoa bere kualifikazioaren eragile eta eraikitzaile nagusi bihurtzen da: norbanakoa berelanbide-praktikaren bitartez eta prestakuntzaren alorrean izan dituen ekimen pertsonalenbitartez eskuratutako gaitasunak eta instituzio formalek transmititutako gaitasunak kon-binatzeko gai da.

Laburbilduz, oinarrizko heziketak duen garrantzia nabarmendu behar da, batez ereoinarrizko gaitasunek duten garrantzia: pentsatzeko gaitasuna, irakurtzen duena ulert-zeko gaitasuna, egoki kalkulatzeko gaitasuna eta ahoz zein idatziz eraginkortasunez ko-munikatzeko gaitasuna. Gainera, oinarrizko gaitasun eta ezagutza hauek eraginkorrakizango badira, jarrera eta balore egokien laguntza izan beharko dute. Testuinguru hone-tan, zailtasunak dituzten gazteek eta bereziki eskola behar baino lehen uzteko arriskuandauden gazteek neurri hobeak edo hezkuntza-programa sendoagoak lortu behar dituz-tela ondoriozta daiteke —gizarte aldakor honetan herritar aktibo eta kritiko gisa jokatuahal izateko oinarrizko gaitasunetara ahalik eta gehien hurbiltzeko bereziki egoki-tuak—.

11

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 11

Page 3: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

2. DERRIGORREZKO HEZKUNTZA ET A LANBIDE-HAST APENERAKOPROGRAMAK

Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrerako Legeak (LOGSE) hezkuntza-sis-tema berriro antolatzea eragin zuen, gaur egungo gizartearen prestakuntza eta hezkuntzaeskakizunetara hobe egokitzeko asmotan. Lege honen bitartez hezkuntza etorkizun hur-bileko gizarte, kultura eta ekonomiaren arloko testuingurura egokitzeko ahalegina eginda.

Derrigorrezko Hezkuntzak pertsona guztiak esparru pertsonaletan eta gizarte-espa-rruetan osotasunean gara daitezen sustatu nahi du eta pertsonak bizitza aktiboan sartzekoedo Erdi-mailako Lanbide Heziketaren bitartez ondorengo heziketan edo Batxilergoansartzeko prestatu nahi ditu.

Era berean, egiten den hezkuntza-planteamenduaren arabera, eskolak prestakuntza--aukera bera, antzeko hezkuntza-esperientzia eta garapen pertsonal eta sozialerako au-kera bera eskaini behar dizkie ikasle guztiei. Ikastetxeek, beraz, gaitasun, interes,erritmo, motibazio eta beste alderdi batzuetako aniztasunari erantzuteko aukera emangoduten askotariko estrategiak pentsatu eta finkatu beharko dituzte.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzak aurreko ikuspegia nolabait gauzatzen dutenhainbat neurri finkatu ditu aniztasunari aurre egiteko.

Bi neurrik ikasleen interesei modu pribilegiatuagoan aurre egiteko aukera emandute: curriculum-hautazkotasuna eta curriculum-aukerakotasuna. Honela ikasleak ikas-tetxeak berak egiten duen askotariko eskaintzaren bitartez bere curriculumari buruzkoerabakiak har ditzake. Honek bi helburu ditu: ikasleak hezkuntzari dagokionez dituenkezkak bideratuko dira eta bakoitzaren proiektu pertsonalak hobe definitzea erraztukoduten egoeretara hurbilduko da.

Etapa honetan guztian ikastegiek Hezkuntza Errefortzua antolatuko dute. Errefortzuhau irakasleek diseinatutako banako zein taldeko hezkuntza-neurriez osatuta dago etahezkuntza-neurri hauek hezkuntza-prozesuaren uneren batean, ebaluazio baten ondo-ren, unitate didaktiko batean, kurtsoan, heziketa-zikloan edo heziketa-etaparen bateangaratu beharreko helburuak lortzeko zailtasunen bat duten ikasleei laguntzea dute hel-buru.

Honez gain, ohiko curriculumaren bitartez proposatutako helburuak lortzeko zailta-sunak dituzten eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan jarraitu nahi duten 16 urte bainogehiagoko ikasleei curriculum desberdinak eratzea eskainiko diete ikastetxeek. Curricu-lum desberdinak eratzearen bitartez edukiak hautatzeko eta antolatzeko aukera dago etahorrela arlo jakin bateko edukiak alda edo ezaba daitezke, beste arlo batzuetako edukiakindar daitezke, alderdi praktikoak aurreikus daitezke… Modu honetan etaparen berezkohelburuak garatuko dira eta ikasle hauek Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren titulualortu ahal izango dute.

Halaber, irakatsi eta ikasteko prozesua bultzatuko duten eta prozesu honetan lagun-duko duten giza baliabideak izango dira. Giza baliabide hauen artean orientatzailea

12

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 12

Page 4: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

dago, bai eta sistemaren premietara gehiago hurbiltzen diren irakasleentzako espeziali-tate berriak ere, hala nola musika-irakaslea, teknologiako irakaslea…

Arestian aipatu ditugun neurri hauek guztiak oinarrizko esku-hartzearen printzipioa-ren inguruan egituratzen dira muinbakar-irakaskuntza baten barruan: aniztasunaren trata-mendua; hau da, hainbat hezkuntza-neurri finkatu behar dira ikasle guztiek beren gaita-sunak garatzeko prestakuntza-aukera bera izan dezaten.

Ikasle bakoitzari finkatutako oinarrizko gaitasunak garatzea ahalbidetuko duten ikas-kuntza-egoerak eskaintzeko adierazi diren neurriak finkatu badira ere, ikasle batzuekDerrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren Graduatua lortu ahal izateko beharrezko gaitasu-nak lortu gabe hezkuntza-sistema utziko dutela aurreikus daiteke.

Horrenbestez, beharrezkoa gertatzen da oinarrizko gaitasunak, batez ere ikasleenheldutasun pertsonalarekin lotzen direnak eta gizarte eta laneko bizitza aktiboan sartzea-rekin lotzen direnak, garatzeko ahalegina sakontzeko lagungarriak izango diren besteegitura batzuk bideratzea. Kolektibo hauei erantzuteko Lanbide Hastapenakantolatu etaegituratu dira, Gizarte Bermeko programa gisa.

Lanbide Hastapenerako Programak Bigarren Hezkuntzako gaitasunak lortu ezdituzten eta beren garapen pertsonalari eta profesionalari jarraipena emateko bidegisa lanbide bat ikastea pentsatzen duten hamasei urte baino gehiagoko ikasleent-zako programak dira. Programa hauek oinarrizko gaitasunez gain, lan-munduarekinlotzen diren beste gaitasun batzuk garatuko dituzte eta, horretarako, hezkuntza-ar-loko esku-hartzeak antolatuko dira eta aniztasunaren tratamenduaren bitartez ikaslebakoitzarentzat banako erantzunak emango dira. Interesak, erritmoak, aurretiazkoezagutzak errespetatuko dira eta «arrakastaren iguripenetik» egokitutako norbanakoibilbideak landuko dira.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako helburuak lortzen ez dituzten ikasleentzat gi-zarte-bermeko berariazko programak antolatuko dira. Honela, ikasle hauei bizitza akti-boan sartzea edo Lege honetan arautzen diren hainbat irakaskuntzetan, batez ere erdi-mailako berariazko lanbide-heziketan, ikasten jarraitzeko aukera eman dien oinarrizkoprestakuntza eta lanbide-prestakuntza eskainiko zaie, Lege honen 32.1. artikuluak au-rreikusten duen prozeduraren bitartez. Tokiko administrazioak hezkuntza-administra-zioekin jardun ahal izango du lankidetzan programa hauek garatzeko zereginean.(LOGSE, 23. artikulua.)

13

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 13

Page 5: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

14-1

6 ur

te

12-1

4 ur

te

10-1

2 ur

te

8-10

urt

e

6-8

urte

3-6

urte

0-3

urte

H H I

D E R R I G O R R E Z K O A

Tart

eko

tekn

ikar

iak

Lan

kual

ifika

tua

lan

erdi

-kua

lifik

atua

Uni

bert

sita

tea

Bat

xile

rgoa

k(B

i kur

tso)

Lanb

ide-

ikas

kete

kin

lotz

en d

iren

UE

Goi

-mai

lako

hezi

keta

-zik

loak

(Irau

pen

alda

korr

a)

Erd

i-mai

lako

hezi

keta

-zik

loak

(Irau

pen

alda

korr

a)

Giz

arte

-be

rmea

*

*

*

Pro

ba b

idez

ko e

do b

erar

iazk

o ba

ldin

tza

bide

zko

sarb

idea

Lanb

ide-

titul

ua

Ber

aria

zko

sarb

idea

Sar

bide

oro

korr

a

HE

ZK

UN

TZ

A-S

IST

EM

AR

EN

EG

ITU

RA

OR

OK

OR

RA

EZ-

DE

RR

IGO

RR

EZK

OA

14

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 14

Page 6: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

3. LANBIDE-HAST APENERAKO PROGRAMAK ET APROFESIONALTASUNAREN KONTZEPTUA

Lanbide Hastapenerako Programek profesionaltasunaren kontzeptu berriaren ideiajasotzen dute eta bertan lanbide-gaitasunen bat garatzeari lotzen zaizkion gaitasunak jo-rratzea nabarmentzen da. Ildo honetan, garatu beharreko lanbide-gaitasunei zuzeneanlotzen zaizkien prestakuntza-programak finkatzen dituzte, bai eta irakatsi eta ikastekoprozesuak ulertzeko modu eguneratuak ere.

Merkatuaren azterlanak aditzera ematen duenez, hainbat lanpostu betetzeko ez dabeharrezkoa erdi-mailako edo goi-mailako titulazioek eskaintzen duten kualifikazioalortzea, kualifikazio hau lagungarria baino ez da

Izatez, pentsa daiteke Bigarren Hezkuntzako Graduatua lortu duen ikasle batekDerrigorrezko Bigarren Hezkuntzak eskaintzen duen oinarrizko lanbide-heziketa (OLH)eskuratu duela. Nolanahi ere, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzak garatu nahi duen oina-rrizko prestakuntza honetan gabeziak dituen gazte batek berariazko lanbide-heziketazgain derrigorrezko hezkuntzan inplizituak diren oinarrizko gaitasunetan aurrera egitekolaguntza behar du.

Lanbide Hastapenerako Programen profesionaltasuna ez da lanbide bateko bera-riazko tekniketan trebatze huts gisa ulertzen, profesionaltasuna hainbat gaitasunetantrebatzea da eta gaitasun hauen artean ondokoak nabarmentzen dira: antolamendu-gai-tasunak, gaitasun sistemikoak, kontingentziei aurre egiteko gaitasunak eta gaitasun tek-nikoak.

4. LANBIDE-HAST APENERAKO PROGRAMEN XEDEAK

Hezkuntza Sistemaren Antolamendu Orokorrari buruzko urriaren 3ko 1/1990 LegeOrganikoaren 23.2. artikuluan ezartzen denari jarraituta, Lanbide Hastapenerako Progra-mek ondoko xedeak izango dituzte:

— Gazteen heldutasun pertsonala garatzea eta sustatzea, kultura anitzeko gizartedemokratiko batean pertsona gisa guztiz gara daitezen.

— Gazteek bizitza aktiboan barne har daitezen ahalbidetzea (lanbide baten oina-rrizko ezagutzak eta teknikak menperatzearen bitartez).

— Hezkuntza-sisteman berriro barne hartzeko prestatzea, batez ere erdi-mailakolanbide-heziketako sarbide-probaren bitartez.

15

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 15

Page 7: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

5. HELBURUAK

Helburuak orokorrak dira, askotariko errealitateetarako baliagarriak izan daitezen,eta, hortaz, errealitate hauetako bakoitzean zehaztu beharko dira. Ondokoak dira ikas-leek garatu beharko dituzten gaitasunak:

a) Heldu-bizitzarako ibilbidea positiboa izan dadin lagungarria izango zaion gi-zarte-gaitasuna garatzeko, erkidegoan moldatzeko eta eguneroko bizitzako ara-zoak ebazteko ezagutzak, trebetasunak eta jarrerak garatzea.

b) Beste pertsonekin harremanetan izatea eta taldeko jardueretan parte hartzea, el-kartasun eta tolerantziako jarrerak azalduz.

c) Nork bere buruaren irudi egoki eta positiboaren bitartez bere interes, motibazioeta gatazka pertsonalekin lotzen diren arazoak ebazteko trebatuko duen orekaafektiboa eta soziala lortzea.

d) Beren gaitasun kritikoa garatzea, beren inguruko gizarte-esparruaren barruan du-ten egoera pertsonalaz jabe daitezen eta beren gizarte-ingurunean aktiboki mol-datzeko estrategiak egituratzeko gai izan daitezen.

e) Lanbide-arlo bati dagokion lanbide bateko ezagutza, trebetasun eta jarrera komu-nak garatzea, ondoren lanpostu batera egokitzeko beharrezko trebetasunak eta oi-narriak eskainiz.

f) Ikasleak bizitza aktibora iragaiteko prozesu egokia izan dezan ahalbidetukoduten lan-munduratzeko eta gizarteratzeko estrategiak eta gaitasunak garat-zea.

g) Hainbat kode eta testuingurutan eraikitako mezuak, informazioak, pentsamen-duak eta asmoak ulertzea eta sortzea, errealitatearen askotariko alderdiak inter-pretatzeko eta adierazteko modu gisa.

h) Kultur ondarearen eta tradizioaren oinarrizko jarrera eta baloreak ezagutzea, pre-ziatzea eta hauetan parte-hartze aktiboa izatea, hauek kritikoki baloratzea etapertsona gisa erabat garatzeko erraztuko duten aukerak hautatzea.

i) Gizarte-arloko parte-hartzearen, arduraren, elkartasunaren, justiziaren, tolerant-ziaren eta beste kultura batzuekiko zabaltzearen baloreekin bat datozen jarreraketa portaerak azaltzea.

j) Gizarte- eta natura-sistemen funtzionamendu eta egituraren ikuspegi integratzai-lea garatzea eta hauen hobekuntzan parte-hartze aktiboa izatea.

16

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 16

Page 8: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

6. LANBIDE-HAST APENERAKO PROGRAMEN EZAUGARRIAK

1. Lanbide Hastapenerako Programak ez dira irakaskuntza arautua

Lanbide Hastapenerako Programak sistema arautuaz kanpo daudenez gero, pro-grama hauen bidez ez da lanbide-titulaziorik lortzen, ez eta Bigarren Hezkuntzako Gra-duaturik lortzen, lanbide-gaitasunen egiaztagiri bat baizik.

Hala eta guztiz ere, Lanbide Hastapenerako Programak Erdi-mailako Heziketa Zi-kloetara sartzeko sarbide-probaren bitartez, aukera ematen dute, bai eta Bigarren Mai-lako Graduatua lortzekoa Helduen Hezkuntzaren bitartez.

2. Lanbide Hastapenerako Programak oinarrizko gaitasunen garapena sustatzekoalternatiba gisa

Lanbide Hastapenerako Programak hiritar eta langile gisa behar bezala gizarterat-zeko baliagarriak diren gaitasunak garatzera eta, hala badagokie, beren ikasketei jarrai-pena ematera bideratzen den prestakuntza eskuratzeko beste aukera bat eskaintzen dieBigarren Hezkuntzako Graduatua lortzen ez duten ikasleei.

Hori dela-eta, ez dira derrigorrezko irakaskuntzan finkatzen diren gaitasunetatikasko urruntzen.

3. Lanbide Hastapenerako Programak gizarteratzeko eta lan-munduratzeko pro-grama gisa

Gazteak gizarteratzeari eta, bereziki, lan-mundu aktiboan murgiltzeari dagokio-nez Lanbide Hastapenak duen xedeari erantzun ahal izateko, programen presta-kuntza-ekintza lanbiderako prestaketa berezian amaitzen ez dela hartu beharko daaintzat; izatez, lan-munduratzen laguntzea gizarteratze positiboa lortzeko bitartekonagusia da.

Interesgarria da prestakuntza-egiturak udalerrietako eta mankomunitateetako en-plegu-behatokiekin harremanetan izatea ondoko arlo hauei dagokienez: enplegua sus-tatzeko programei; lanerako prestakuntza-egiturei; eta langabeziaren, pobreziaren etazailtasunak dituzten gazteen bereizketaren eta bazterketaren aurkako ekimenei dagokie-nez.

Horrenbestez, harreman eta informazio ugari izateak lana bilatzea eta gazteen lan-munduratzea erraztuko du. Era berean, komenigarria izango litzateke udalerriaren, es-kualdearen eta herrialdearen mailan enpresa eta udalerrien arteko lankidetza-hitzarmenengisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien bitartez lan-munduratzeko aukerei, lan-mundu-ratzeko prozesuei, lanpostuekin lotzen diren prestakuntzei eta abarri buruzko aholkula-ritza eskainiko dute.

Era berean, gazteari lanpostura hurbiltzen lagunduko dioten programak barne hartubeharko dira.

17

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 17

Page 9: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

4. Lanbide Hastapenerako Programek Erdi-mailako Lanbide Heziketa arautuansartzeko prestatzen dute

Lanbide Hastapenerako Programek hezkuntza-sistema arautuan berriro sartzea bult-zatuko dute. Erdi-mailako Heziketa Zikloak eraginkortasunez egin nahi duten ikasleakErdi-mailako Heziketa Zikloetara sartzeko probak gainditzeko prestatuko dira eta honelaikasle hauei produkzio-sisteman kualifikatuago lan-munduratzeko aukera zabaldukozaie.

5. Lanbide Hastapenerako programek esparru komun eta malgua eskaintzen dute

Lanbide Hastapenerako Programak antolamendu- eta curriculum-esparru zabala etamalgua dira eta Lanbide Hastapenerako Programen bidez ikasle bakoitzak bere gaitasunorokorrak eta profesionalak garatzeko espazioa bilatu ahal izango du. Eduki hauek edoeduki hauetako batzuk bi kurtsotan zatika daitezke, hasiera batean eguneroko bizitzarakoeta lan-bizitzarako funtzional eta oinarrizkoenak diren edukiak bultzatuko dira eta, on-doren, Erdi-mailako Heziketa Zikloen bitartez ikasketei jarraipena emateko gaitasunekingehiago lotzen diren edukiak sartuko dira, betiere ikasleen ibilbidea, erritmoa eta intere-sak errespetatuta.

6. Lanbide Hastapenerako Programak, zailtasunak dituzten ikasleen premien ara-berako programak

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasleen egoerak, premiak eta ezaugarriakaskotarikoak dira, gero eta nabarmenago etapak aurrera egin ahala, eta, hori dela-eta,beharrezkoa gertatzen da erantzun bereiziren bat. Horretarako beren egoera pertsonalahartu behar da abiapuntu, eta gaitasun jakin batzuk garatzeko dituzten aukerak hartubehar dira oinarri. Hala, programa hainbat modalitatetan eskainiko da eta modalitatehauetako bakoitzaren barruan hainbat norbanako ibilbide sortzeko beharra hartzen daaintzat.

7. Lanbide Hastapenerako Programak, ikaskuntzaren funtzionalitatea eta integra-zioa ardaztzat hartzen dituzten proposamenak

Lanbide Hastapenerako Programek ikasleen aniztasunari aurre egingo dioten lan-il-doak sustatu behar dituzte, antolamendu mailan zein maila metodologikoan, taldean lanegiteko beste modu bat sustatuz eta beren gaitasunak ahalik eta gehien garatuz. Edukienorokortasunaren eta elkarren arteko menpekotasunaren ikuspegitik aukeratutako eta an-tolatutako ikaskuntza funtzional eta esanguratsuak proposatuko dira, beste neurri bat-zuen artean.

8. Lanbide Hastapenerako Programak hezkuntza-taldearen erantzukizun parteka-tua

Ikastetxearen Hezkuntza eta Curriculum Proiektuan oinarritutako Lanbide Hastape-nerako oinarrizko programa abiapuntu izanik garatuko da ikastetxe arruntetako LanbideHastapenerako programa. Programak emateko beharrezko espazioen eta ordutegien an-tolamendua ikasketa-buruari dagokio, baina programa honetarako Koordinazio Pedago-

18

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 18

Page 10: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

gikoko Batzordeak finkatutako irizpideei jarraitu beharko die (irizpide hauek Ikastetxea-ren Curriculum Proiektuan jasotzen dira). Programazioak lantzea programa ematen duenirakasle-taldearen erantzukizuna izango da.

Lanbide Hastapenerako Ikastegietan Gizarte eta Hezkuntza Proiektuak jasoko duikastegiaren funtzionamendua. Proiektu hau zuzendariak koordinatuko du eta hezkuntza--taldeko gainerako kideek parte hartuko dute.

9. Lanbide Hastapenerako programak sareko jardun-esparrutik

Ikasle hauen desabantailaren arrazoiak eskolan soilik ez daudenez gero eta arrazoiakingurune pertsonalera eta familia- eta gizarte-ingurunera zabal daitezkeenez gero, edo-zein esku-hartzeko programak maila horietara bideratu beharko du bere arreta eta, beraz,beharrezkoa izango da erkidegoko erakunde eta zerbitzu desberdinen arteko lankidetzaeta koordinazioa: Hezkuntza, Gizarte Zerbitzuak, Osasun Zerbitzuak, Lan-arloa, Udale-tako zerbitzuak...

7. KOLEKTIBO HAR TZAILEAK

Ikasteko zailtasunak, motibazio-eza, gizartera moldatzeko zailtasunak eta Derrigo-rrezko Bigarren Hezkuntzako gaitasunak eskuratzea eta, ondorioz, Bigarren Hezkunt-zako Graduatua lortzea eragozten dieten antzeko arazoak edo zailtasunak dituzten gaz-teei erantzun nahi die Lanbide Hastapenerako Programak, betiere lan-munduratzeaktiboan murgiltzeko gaitasunak edo Erdi-mailako Lanbide Heziketan sartzeko proba-ren bitartez hezkuntzaren munduan berriro sartzeko gaitasunak areagotuko dituenprestakuntza-prozesuan sartu nahi badute.

Kolektibo hartzailea gizarte, kultura, ekonomia edo geografiako testuinguru desber-dinetakoa izango da. Ikasleak guztiz heterogeneoak dira eta beren norbanako interesakpiztuko dituzten eta beren premietarako alternatibak eskainiko dituzten hezkuntza-estra-tegiak bideratu beharko dira. Horretarako, hezkuntza-tratamendu egokia eskaini beharzaie, gehien behar duenari berariazko laguntza eman beharko zaio eta arreta berezia es-kainiko zaio arrazoi psikologiko, sozial eta/edo ekonomikoen ondorioz arreta hori beharduenari.

Ikasle hauen artean produkzio-mundura bideratutako alternatiba baten bitartez berenprestakuntzari jarraipena eman nahi dioten hamasei urte baino gehiagoko ikasleakdaude, bai eta Erdi-mailako Lanbide Heziketara hurbiltzeko aukera emango dieten ikas-ketei jarraipena eman nahi dieten ikasleak, beren hezkuntza-premia bereziengatik oina-rrizko gaitasunak garatzeko eta erkidegoan moldatzeko berariazko prestakuntza beharduten ikasleak, lan-munduratzeko lanbide jakin baten zereginen irakaskuntzan oinarri-tuko den lanbide-heziketa behar duten ikasleak eta gizarteratzeko laguntza behar dutengizarte-arrisku handiko egoeratan dauden ikasleak ere.

Ezaugarri hauetako programa batean ikasleak murgildu aurretik, komenigarriaizango litzateke kasu guztietan eskolaratze arruntaren barruan bidera daitezkeen neurri

19

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 19

Page 11: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

guztiak aztertzea —hala nola, curriculum desberdinak eratzea, hezkuntza-errefortzuakeskaintzea, ziklo edo kurtso batean urtebete baino gehiago ematea—, ikasleek bigarrenhezkuntzako titulua lor dezaten eta programa hauetarako sarbidea benetan egoera kriti-koan dauden edo eskola utzi duten hamasei urtetik gorako ikasleentzat gera dadin. Ildohonetan ondoko kolektiboak bereiz daitezke:

— Ikasteko zailtasunak dituztenez gero, Bigarren Hezkuntzako helburuak lortzen ezdituzten arren lan-munduratzeko edo, hainbat kasutan, beren eskolaratzeari jarrai-pena emateko gutxieneko ezagutzak eta gaitasunak lortu nahi dituzten 18 urtebaino gehiagoko ikasleak. Programa hau ikaskuntza arautuan berriro sartzekoabiapuntutzat hartzen dute.

— Beraiekin lan egiten duen hezkuntza-taldearen iritziz etaparen helburuak lortzekobaldintzetan ez dauden eta curriculum desberdinak eratuta eskolaratuta jarrait-zeko interesik ez duten edo programa hau egin duten eta titulazioa lortu ez duten16 urte baino gehiagoko ikasleak, bai eta eskola uzteko arrisku handian daudenedo lan-munduratzeko oso interes nabarmena duten 16 urte baino gehiagoko ikas-leak ere.

— Enplegu normalizatua, lagundua edo babestua eskuratzeko baliagarriak zaizkiengaitasun pertsonalak, lan-mundukoak eta gizarte-mailakoak lortu nahi dituzteneta, hortaz, hezkuntza-premia bereziak dituzten hamasei urte baino gehiagokogazteak.

Oro har, Lanbide Hastapenerako Programetan murgiltzen diren ikasleak askota-rikoak dira: askotariko interesak, premiak, kulturak, ikaskuntzak eta abar dituzte.Dena den, guztiontzat edo gehiengoarentzat komunak diren bi alderdi adieraz dai-tezke —egoeren arabera pisu desberdina izango duten arren—: eskola-porrota etaahalik eta azkarren lan-munduratzeko lanbide bat ikasteko interesa. Bide arruntakagortu ondoren lanbide-ikasketei jarraipena emateko nahia ere azaltzen da, kasu gut-xiagotan bada ere.

Eskola-porrota oinarrizko gaitasunen eta trebetasunen garapen egokia lortzeko zail-tasunaren ondorio da eta, aldi berean, gaitasunen eta trebetasunen garapen egokia era-gozten du. Gainera gaitasun-ezaren kontzientzia sorraraz dezake eta, batzuetan, bazter-ketako egoerak eragin edo areago ditzake.

Berehala lan-munduratzeko interesa (porrot-egoerak eta beste aukerei dagokieneziguripenik ez izateak neurri batean edo bestean bultzatuta) ikaskuntzak bideratzeko mo-tibazio-iturria da, betiere ikaskuntzen funtzionalitatea antzematen bada.

Alderdi hauen arabera eta ezaugarri pertsonalekin, bilakaeraren unearekin, gizarte--ingurunearekin, identifikatzeko ereduzko helduak izatearekin eta beste antzeko ezauga-rri batzuekin lotzen diren alderdien arabera, pertsona hauen garapen pertsonal eta sozia-lerako oinarrizko elementuetan hezkuntza-premia jakin batzuk azalera daitezke. Premiahauen definizioa dinamikoa, erlatiboa eta elkarreragilea da, une eta egoera zehatz ba-koitzean behar bezala aztertu eta baloratu behar dena.

Azaltzen diren hezkuntza-premiak ondoko esparruetan bil daitezke:

20

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 20

Page 12: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

— Autokontzeptuan:nork bere buruaren irudi positiboa garatzeko beharra, edozeinegoera aldatzeko nork berak dituen aukeretan konfiantza izateko beharra, asmoeta iguripen handiagoak ezartzeko beharra, hainbat egoera pertsonal eta soziale-tan izandako arrakastak gainerakoek baloratzeko beharra eta alderdirik akademi-koenetan arrakasta izateko beharra.

— Garapen afektiboan:bere ikaskideekin eta helduekin harreman positiboak fin-katu ahal izateko moduko giro atsegina bilatzeko beharra, hauekin identifikatuahal izateko edo egoki alderatzeko.

— Autonomian:beren prozesuen eta erabakien protagonista izateko beharra, gai-nerakoek beren interes eta ezaugarri pertsonalak aintzat hartzeko eta errespetat-zeko beharra. Hau guztia lortzeko askotariko egoerei (egoera pertsonalei zeiningurunea interpretatu eta ingurunearekin harremanetan jartzekoei, lan-mundukonplexuan moldatzekoei…) aurre egiterakoan autonomia handiagoaz jardu-teko lagungarriak izango zaizkion baliabideak eta estrategiak eskuratu beharkoditu.

— Harremanetan:eguneroko egoerak, gatazkak eta abar ulertu ahal izateko etahauei erantzun egokia eman ahal izateko baliabideak garatzeko beharra; baliabidehauek elkarrekintza aberasgarriak izateko aukera emango diete (egoera hauen au-rrean erantzun erasokor edo pasiboen aurrean eta babesik ezako jarreren aurreanbaliabide alternatiboak).

— Tresnetan: informazioaren gizartean moldatzeko eta lan-munduratzeko oinarrigisa baliagarriak diren hizkuntzak (ahozkoa, idatzia, matematikoa, informatikoa)eta teknika eta erreminta desberdinak (problemen ebazpena, talde-lana, lanarenantolamendua, argibideen jarraipena, lanbide jakin baten teknikak…) hobetzekoeta garatzeko beharra.

— Ezagutzazkoetan:eskola-historien, ezaugarri pertsonalen edota ingurunearenezaugarrien eta baliabideen ondorioz behar beste sustatu ez diren gaitasun kogni-tibo konplexuak garatzeko beharra (plangintzak egitea, aztertzea, gogoeta egitea,ebaluatzea, ikasten ikastea…). Gaitasun hauek bere inguruko munduaren inter-pretazio kritikoa errazten duten eta inguruko mundu horretan aktiboki gizarterat-zea erraztuko duten gaitasunak dira.

8. LANBIDE-HAST APENERAKO PROGRAMEN EGITURA

Lanbide Hastapenerako Programek programetan parte hartzen duten ikasle guztient-zat orokorra eta komuna den zati baten eta etorkizuneko interesekin estuago lotzen denaukerako zati baten bitartez antolatzen den egitura dute. Komun-Aukerako egitura hauorokorra da modalitate eta testuinguru guztietarako eta bi kurtso edo mailatan garatzenda.

21

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 21

Page 13: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Zati komuna lanbide baten hastapenera eta lan-munduratzeko eta gizarteratzeko oi-narrizko gaitasun funtzionalenen garapenera bideratzen da. Kultur maila handiagoa lort-zeko ezagutzak eta prestatzen ari den lanbidea hobeto betetzeko eta Lanerako presta-kuntzaren beste baliabide batzuk hobeto aprobetxatuta garatzeko ezagutzak eskainikodizkion oinarrizko gaitasunak eskuratu beharko ditu.

Lanpostu bat erreferentzia izanik egituratzen den zati komun honetan lan-mota jakinbaterako trebakuntza eta balizko lan-munduratzea landuko dira. Honela, zati komun haujarraibide-prozesu baten moduan eratuko da eta prozesu honen bitartez langile batek lan-ingurune jakin batean funtzio bat betetzeko lanbide-kualifikazio bat izan dezan beha-rrezko jarrerak eta gaitasunak garatuko dira.

Aukerako zatian ikasle bakoitzari bere etorkizuneko prestakuntza bere interes, ja-rrera eta gaitasun pertsonalen arabera bideratzeko aukera eskaintzen zaio. Une horretan,ikasle bakoitzak Lanbide Hastapenerako Ikastegiaren beraren laguntza eta orientabideaizango duen prozesu honen barruan hartu beharreko bidea erabaki beharko du.

Aukerako zati honetan hautabide bat izango da Sarbide-proba prestatzea, erdi-mailako lanbide-heziketarako sarbide-probak prestatzea alegia, lehentasunez presta-kuntzaren sistema arautuan berriro sartu nahi duten eta, horrenbestez, berariazkolanbide-heziketaren bitartez beren ikasketei jarraipena eman nahi dieten ikasleei zu-zendua.

8.1. Ikasle guztientzat komunak diren prestakuntza-multzoak

Lanbide Hastapenerako Programek ondoko prestakuntza-multzoak barne hartzen di-tuzte zati komunean:

Zati komuna

Oinarrizko prestakuntza

Oinarrizko lanbide-teknikak

Tutoretza eta orientabidea

Lantokiko prestakuntza+

Lan-munduratzeko jarduerak

Aukerako zatia

Sarbide-proba prestatzea

LANBIDE-HASTAPENERAKO PROGRAMEN EGITURA

22

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 22

Page 14: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Oinarrizko Prestakuntzako Multzoa

Oinarrizko prestakuntzak eta prestakuntza funtzionalak berreskuratzeko eta finkat-zeko baliagarria izan beharko duen Oinarrizko Prestakuntza Multzoak prestakuntzaorokorreko hainbat proposamen biltzen ditu eta, proposamen hauen bitartez, ikasleeklanbide-kualifikazioa lortzeko edo, hala badagokio, ikasketei jarraipena emateko edo bi-zitza aktiboan murgiltzeko ezinbestekotzat jotzen diren ezagutzak, trebetasunak eta ja-rrerak garatzeko aukera izango dute.

Multzo hau hiru arlotan egituratzen da:

— Gizarte Trebetasunak eta Komunikaziorako Trebetasunak:bertan komunikazio-rako oinarrizko trebetasun eta ezagutzarekin eta gizarteratzearekin lotzen direnhainbat helburu, eduki eta ebaluazio-irizpide biltzen dira.

— Tresna Zientifikoak:bertan zenbakizko eta espaziozko adierazpenarekin eta iza-diaren zientziekin lotzen diren hainbat helburu, eduki eta ebaluazio-irizpide bilt-zen dira.

— Informazioaren eta Komunikazioaren Teknologiak: bertan informatika-tresnenerabiltzailearen mailako oinarrizko ezagutzekin eta erabilerekin lotzen diren hel-buruak, edukiak eta ebaluazio-irizpideak biltzen dira.

Multzo honen barne-antolamendua egin behar da, baldin eta hiru arloak OinarrizkoLanbide-Tekniketako Multzoarekin batera landu ahal izango badira eta abiapuntu des-berdinak eta intentsitate desberdinak —ikasle bakoitzaren iguripen zehatzen araberakoaketa sartzerakoan izan duen mailaren araberakoak— izango dituzten norbanako progra-mak osatu ahal izango badira.

Oinarrizkoprestakuntzako

multzoa

Oinarrizkolanbide-tekniketako

multzoa

Tutoretza etaorientabideko

multzoa

23

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 23

Page 15: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Oinarrizko Lanbide-Tekniketako multzoa

Multzo hau artisautzaren eta lanbide tradizionalen esparruko lanbideekin edo lanpos-tuekin lotzen diren eta nolabaiteko berariazko lanbide-heziketa eskatzen duten lanbide--gaitasunak (gaitasun teknikoak, harreman-gaitasunak, antolamendurako gaitasunak etaabar) garatzean oinarritzen da.

Honez gain,Oinarrizko Teknologiarekin lotzen diren alderdietako prestakuntza es-kainiko du, bai eta lan-sektore desberdinetan lan-munduratzeko izaera orokorreko pres-takuntza ere, komunikazio eta harreman pertsonaletako gaitasunei, objektuak eta mate-rialak manipulatzeko gaitasunei, behatzeko eta arreta jartzeko gaitasunei, ordena etasegurtasuneko gaitasunei eta antzeko beste gaitasun batzuei dagokienez.

Tutoretzako eta Orientabideko Multzoa

Tutoretzako eta orientabideko multzoa alderdi eta interes pertsonalak eta autoesti-mua lantzeko eta izaera orokorragoa duten beste alderdi batzuk lantzeko baliagarriaizango da.

Multzo honen barruan tutoretza-ekintza da funtsezkoa, hezkuntza-jardueraren berez-koa da eta, hortaz, prestakuntza-prozesu osoan garatuko da etenik gabe. Ekintza honetantaldeko ekintza zehatzak barne hartuko dira eta ekintza hauen bitartez autoestimua, moti-bazioa, gizarte-mailako integrazioa eta inplikazioa eta autokontrolaren gisako alderdiaklanduko dira.

Lantokiko prestakuntza eta lan-munduratzeko jarduerak

Lantokiko prestakuntzako denbora barne hartuko da, ikasleek enplegua lortzeko au-kerak areago ditzaten eta jarduera edo lanpostu errealetara loturiko lanbide-esperientzialortzeko aukerak areago ditzaten.

Lantokiko prestakuntza honetan produkzioaren errealitateari eta enpresako harre-man tekniko eta sozialen sistemari lotzen zaizkion zereginak eta egoerak barne hartzendira eta enpresako eta lanpostuko ekipo, aparatu eta informazio errealak erabiltzendira.

Enpresako prestakuntzaren edukiak jarduera edo lanpostu errealak abiapuntu izanikpentsatu behar dira beti; alabaina, praktika hauek prestakuntza-izaera izan beharko dute.Prestakuntza-ekintzaren izaera osagarriak benetako lanpostu bati lotzen zaizkion proze-durazko eta jarrerazko ezagutzetan trebatzea bultzatzen du.

Praktiketako tutoreak eta produkzio-zentroko irakasleak dinamizatu egingo dituzteenpresetan egiten diren praktikak proiektuan, programazioan, jarraipenean eta ebalua-zioan. Programa honen arrakasta adierazitako bi eragile hauen arteko koordinazio ego-kiaren araberakoa izango da eta hauen koordinazioaren arabera sartuko dira etorkizune-rako bidezko aldaketak.

24

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 24

Page 16: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Lan-munduratzeko jarduerak

Ez da berez prestakuntza-multzo bat eta ez du ikasleentzako berariazko ordutegi bat.Ikasleen enplegua bilatzeko prozesuan norbanako jarraipena egituratzean dautza.

Horretarako, prestakuntza-prozesuaren barruan garatu diren ikaskuntzak, hau da, Oi-narrizko Prestakuntzako Multzoan zein Tutoretza eta Orientabideko Multzoan eta enple-gua bilatzeko prozesuarekin zuzenean lotzen diren beste prestakuntza-multzoetako al-derdietan garatu diren ikaskuntzak kasu errealetan praktikan jartzeko prozesuarenjarraipena egin nahi da, ikasle bakoitzaren prozesuaren tutoretza egin nahi da.

Beste alderdi batzuen artean 4. ebaluazio-irizpidearekin («enplegua bilatzeko estra-tegia autonomoak garatzea, informazio-iturri egokietara joz eta xede horretarako teknikaegokiak abian jarriz») lotzen diren alderdiak nabarmendu behar dira.

Tutoretza honek, era berean, hautespen-probak gainditzeko trebakuntza lantzea, en-plegua lortzeko elkarrizketetarako entrenamendua egitea, irudi pertsonala lantzea,ahozko komunikazioa trebatzea eta abar barne har dezake berariazko curriculuma izangabe; izatez, egoera bakoitzean enplegua bilatzen ari diren ikasleen tutoreek sortu be-harko dute berariazko curriculum hori.

Nolanahi ere, interesgarria da Lanbide Hastapenerako Ikastegi bakoitzean bertanematen diren lanbide-profilekin lotzen den «Enplegu-behatoki» txiki bat antolatzea.INEM, LANGAI, gremio-elkarte, udalen enplegu-ekimen, sektoreko patronalekiko etasindikatuekiko kontaktu, kontaktu pertsonal, ingurune hurbileko enpresa, autoenplegukoaukera eta abarren erreferentziak izango ditu enplegu-behatoki honek. Erreferentziahauek behar bezala antolatuta eta prozesatuta egongo dira eta Lanbide HastapenerakoIkastegiko enplegu-eskatzaileen, praktikak egiten ari diren ikasleen eta enplegatzaileeneskaeren beren ekarpenekin eguneratu ahal izango den datu-basea osatuko dute.

8.2. Aukerako prestakuntza-multzoak

Erdi-mailako lanbide-heziketan sartzeko proba prestatzea

Azkenik, beren ikasketei erdi-mailako zikloen bitartez jarraipena eman nahi die-ten eta beren prestakuntzaren eta interesen arabera horretarako baldintzetan daudenikasleentzat erdi-mailako heziketa-zikloetara sartzeko probak prestatzekoaldi bat an-tolatuko da eta bertan Bigarren Hezkuntzako gaitasunetatik hurbil dauden edukiaksartuko dira; izan ere, Lanbide Hastapenerako ikasleentzako berariazko proba batizango da.

9. ORIENTABIDE-PROZESUA

Lanbide Hastapenerako Programen sartzen diren nerabeek Bigarren HezkuntzakoGraduatua ez dute lortu. Horrek dakar desmotibazioa eta autoebaluazio negatiboa, pert-sona-mailan zein gizarte-mailan.

25

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 25

Page 17: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Lanbide Hastapenerako Programen xedeetako bat autoestimua areagotzeko proze-suak berpiztea eta gazte hauen energiak norabide positibo baterantz bideratzea bada,orientabide pertsonalak, akademikoak eta bokazionalak funtsezkoa izan beharko du,ekintza guztiak, prozesuaren diseinu osoa, antolamendua, ikastegiaren beraren egituraketa abar gidatu behar baititu.

Gazteak hainbat erabaki garrantzitsu hartu beharko ditu hezkuntza-prozesuan ber-tan:

— Programan sartzea erabaki beharko du.— Lan-aurreko ikaskuntzak sakontzea eta bere prestakuntza-prozesuari lanerako

Hastapenerako Programaren bitartez jarraipena ematea erabaki beharko du.— Erdi-mailako Heziketa Zikloetan sartzeko aukera eta komenigarritasuna balorat-

zea eta horretarako prestatzea erabaki beharko du.— Bigarren Hezkuntzako Graduatua lortzeko egin beharreko prestaketarako hel-

duentzako prestakuntza-programa batean sartuko den erabaki beharko du.— Enplegua bilatzeko prozesuei hasiera ematea erabaki beharko du.— . . .

Azken finean, bere bizitzako hainbat alderdi berriro formulatzea erabaki behar du,helduen munduan arrakastaz murgiltzea nolabaiteko bermez burutuko badu.

Orientabidea ez da bereziki pertsona espezializatuei eskatzen zaien zeregina: orien-tabidea hezkuntza-talde osoak partekatu beharreko erantzukizuna da. Orientatzeko pro-zesuaren oinarria hezitzaile bakoitzaren zereginean datza bereziki, hezitzaile honen hez-kuntza-arloko esku-hartzeak ikasleen gaitasunak eta jarrerak antzeman eta identifikatubeharko ditu eta bere metodoen bitartez ikasle hauen gaitasunen gehieneko garapenalortu beharko du. Honez gain, prestakuntza-jardueren bidez, edukiak ingurunearekin lotubeharko dira eta interesak eta iguripenak sustatu beharko dira. Era berean, erabakiakhartzea, gatazkak ebaztea eta abar ahalbidetu beharko da.

Orientabidea ez da une bakan batzuetara gutxi gorabehera murriztuko den ekintzapuntualtzat hartu behar. Orientabidea prozesu jarraitua da: gazteak prozesuan sartzeaeskatzen duen unean ematen zaio hasiera, eta hezkuntza-taldeak gazte bakoitzari hel-duen munduan, bizitza aktiboan, lanbide-heziketan edo lan-munduan sartzeko jarraiditzakeen ibilbide, norabide edo irteerei buruzko orientabideak ematen dizkioneanamaituko da.

Era berean, arrakastaren aldeko motibazioa areagotuko duten prestakuntza-elemen-tuak garatu beharko dira. Halaber, gizarte-trebetasunak, enplegua bilatzeko trebetasunak,parte-hartzeko trebetasunak eta norbanakoen, taldekoen, familiakoen, gizarte-erkidegoa-ren zailtasunak gainditzeko trebetasunak garatuko dituzten prestakuntza-elementuak jo-rratu beharko dira. Izan ere, porrotaren biografiaren parte izanik, eragozpen hauek guz-tiek eraman dute gaztea zailtasun bereziko egoerara.

Horrenbestez, orientabidea funtsezko giltzarria da Lanbide Hastapenerako hezkunt-zan, hau da, Programan adskribitzeko prozesuan, hasierako harreran, programa norba-

26

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 26

Page 18: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

nako bakoitzaren premietara egokitzean, norbanakoen ibilbideak definitzean, ebaluat-zeko prozesuetan eta sakontzeko ikastaroaren jarraitasunari buruzko orientabidean.

9.1. Lanbide-hastapenerako programetan sartzea

Hasteko, behintzat, Lanbide Hastapenerako Programetan parte hartu nahi dutengazte guztiek hainbat baldintza bete behar dituzte:

— Hamasei urte baino gehiago eta hogeita bat baino gutxiago izan beharko dute.— Ez dute Bigarren Hezkuntzako Titulua izan behar.

Sartzeko lehentasunak gizarte-mailako zein pertsona-mailako premia handienarenarabera finkatuko dira. Hortaz, hainbat alderdi hartu beharko dira aintzat:

— Eskola-uztea.— Gizartean moldatzeko zailtasun handiagoak.— Aukera ekonomiko txikiagoak.— Prestakuntza-premia handiagoak (sartzeko lehentasunen artean hezkuntza-premia

bereziak dituzten ikasleak hartu beharko dira kontuan, taldeetan premia berezie-tako bi ikasle).

— Programaren aurrean motibazio eta interes handiagoa.— Programa sustatzen duten erakundeak udalerriak edo udalerrien mankomunita-

teak direnean, udalerri hauetakoak izatea.— Jatorrizko ikastetxeko orientabide-taldearen txostenaren balorazioa, hala badago-

kio.— . . .

Bestalde, ikastetxearen orientabide-taldeak ondoko alderdiak adierazteko egingoduen txostena ere beharrezkoa izango da: beste neurri batzuek baztertzearen arrazoiak(curriculum desberdinak eratzea esate baterako), programan sartzeko aukera, derrigo-rrezko eskolaratzean nerabearen esku izan diren neurrien zerrenda… Txosten honetanbesteak beste ondoko alderdiak balora daitezke:

— Ikasketen historiala eta aniztasuna tratatzeko erabili diren neurriak.— Arlo edo esparruen araberako curriculum-gaitasunak.— Ikasketen gaineko interesa.— Lan-ohiturak.— Autonomia.— Ikaskuntza-erritmoa.— Iguripenak: bere iguripen pertsonalen eta Lanbide Hastapenerako programek

eman ditzaketen prestakuntza-erantzunen arteko erlazioa aztertzea.— Beren familia- eta gizarte-ingurunearen ezaugarririk nabarmenenak.— BPGrako sarrera justifikatzen duten arrazoiak. Beste bide batzuk agortu dira.— . . .

27

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 27

Page 19: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Ebaluazio honen arabera ondoko alderdiak barne hartuko dituen aholku eta proposa-men orientatzaile bat diseinatuko da:

— Gomendatzen den lanbide-arloa.— Landu daitezkeen edukiak.— Esku-hartze egokieneko estrategiak.— . . .

Eskolaratuta ez dauden ikasleen kasuan eskolaratu ziren ikastetxeetatik edota ingu-runeko bidezko zerbitzuetatik ahalik eta informazio gehien bildu beharko da.

Hezkuntza-premia bereziak dituzten eta ezohiko egoeretan dauden pertsonak sart-zeko beste alderdi hauek ere hartu beharko dira aintzat:

— Hezkuntza-premia bereziak dituen gaztearen norbanako iragaite-plana (halakorikbadu).

— Zereginetako ikaskuntza-geletan izan duen egonaldiari eta lortutako gaitasuneiburuzko txostena.

— Bere eskolaratzean izan dituen curriculum-egokitzapenak.— Hezkuntza-premia bereziak dituzten pertsonentzako prestakuntza-programak ego-

kitzeko orientabideak.— Gizarteratzeko eta gizarte-bazterketaren aurkako borrokako proiektuen barruan

duen kokapena.— . . .

Gazte hauen hasierako ebaluazioak, beraz, ondokoa egin beharko du zehazki:

— Norbanako ibilbidea landu beharko du.— Bidezko curriculum-egokitzapenak lantzeko orientabideak landu beharko ditu.— Espezialitate baterako adskripzioa egin beharko du.

Bestetik, Programako ikaslea hartzen duen ikastegiko hezkuntza-taldeak HasierakoEbaluazioa egingo du, baina ebaluazio hau ez da proba estandarizatuei buruzkoa izango,Lanbide Hastapenerako Programa egingo duten gazteen informazioa lortzeko buruzkoabaizik. Bertan ondoko alderdiak gutxienez barne hartu beharko dira:

— Ikastegian bertan egin beharreko ebaluazio-prozesuak (ohar eta abarri buruz-koak).

— Elkarrizketa pertsonalak.

Ebaluazio hau ondoko alderdiei buruzko informazioa jasotzera zuzenduko da batikbat:

— Gazteak ikaskuntza instrumentalei dagokienez garatutako oinarrizko gaitasunariburuzko informazioa.

28

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 28

Page 20: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

— Lanbide Hastapenerako Programan sartzeko interes eta motibazioei buruzko in-formazioa.

— Lanbide Hastapenerako Programan garatzen diren lanbide-arloarekin lotzen direngaitasunei buruzko informazioa.

— Eskatzen den programarekin lotzen diren prestakuntza-premien definizioari bu-ruzko informazioa.

— Lanbide Hastapenerako Programaren barruan egin daitekeen ibilbideari buruzkoinformazioa (prestakuntza-multzoetako bakoitzean landu beharreko alderdiak,programan irautearen aurreikuspena, lehentasunez garatu beharreko lanbide-gai-tasunak…). Ibilbide hau orientagarria izango da.

— . . .

Ebaluazio honen arabera diseinatuko da gaztearen gaitasun, interes eta asmo pertso-nalei dagokienez egin daitekeen prestakuntza-ibilbiderik egokiena. Kontuan hartu beharda prestakuntza-prozesuaren konplexutasunak eta Lanbide Hastapenerako programa ba-tean eskolaratze-denbora osoan egiten jarraituko den etengabeko ebaluazioaren emaitzekbaldintzatuko dituztela estrategiak.

10. EBALUAZIOA

10.1. Ebaluazioaren zentzua eta ezaugarriak

Hainbat bitartekoren bidez lortutako informazioa abiapuntu izanik, hezkuntza-proze-suaren edo bere emaitzen alderdi desberdinei buruzko erabakiak hartzeko aukera ematenduen prozesua hartzen da ebaluaziotzat.

Lanbide Hastapenerako programa baten barruan ebaluazioa argi eta garbi lotzen daprestakuntza-ebaluazioaren kontzeptuarekin. Hau da, ebaluazioak irakaslea zein ikasleaprestakuntzaren garapenean informatzea eta orientatzea du helburu. Ideia honi jarraituta,ebaluazioa hezkuntza-prozesuaren zerbitzura dagoen tresna da eta ebaluazioaren bitartezhezkuntza-arloko esku-hartzea eta honen bidez sortzen den ikaskuntza ahalik eta aberat-sen izan daitezen lortu nahi da.

Prestakuntza-ebaluazioa ondoko alderdi hauek ezagutzeko izango da lagungarri:ikaskuntza garatzeko abiapuntua, ikasleak zein alderdi menperatzen dituen, zein alderdi-tan esku hartu behar den nagusiki, nola ikasten duen eta ikasi beharrekoa hobe eskurat-zeko modua zein den. Era berean, ikasleari berari bere aurrerapena eta bere lanarenemaitza ezagutzeko aukera emango dio, ikasteko motibatuko du eta bere erabakienprotagonista egingo du. Ebaluazioak hainbat zentzu ditu prozesuko parte-hartzaile des-berdinen arabera:

— Ebaluazioaren zentzua ikasleentzat:Lanbide Hastapenerako programaren bat ja-rraitzen duten ikasleentzat ebaluazioa etengabeko frustrazioa izan da ikastetxedesberdinetan. Ebaluazioak ikasleen alderdirik defizitarioenak ez ezik, lortu nahidituzten helburuak lortzeko ahaleginean izan duten porrota ere islatzen du.

29

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 29

Page 21: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Lanbide Hastapenerako programa batean gazteak informazio argia eta fidagarria be-har du ikasten ari denari buruz, garatzen ari den prozesuari buruz eta lortzen ari dengaitasunei buruz. Ebaluazioak gogoeta egiteko eta alderatzeko elementu bihurtu be-har du, ikasleen interesen garapena motibatzeko eta laguntzeko tresna bihurtu behardu eta ikasleek prestakuntzan duten parte-hartzea hobetzeko tresna bihurtu behar du.

— Ebaluazioaren zentzua irakasleentzat:beren hezkuntza-arloko esku-hartzeareneraginkortasuna, curriculumaren plangintza eta garapena, ikaskuntzaren emaitzenegiaztapena eta beren esku-hartzea etengabe berraztertzea ahalbidetuko die.Hauxe da hezkuntza-profesional batentzat ebaluazioak duen balioa. Jakina badiragarrantzia duten beste alderdi batzuk baina normalean ez dira hain zuzen lotzenhezkuntza-lanarekin.

Prestakuntza-ebaluazio honen garapenak hainbat funtsezko une izango ditu:

a) Hasierako ebaluazioa:funtsezkoa da, Lanbide Hastapenerako programa bathasten duen gaztea zein egoeratan dagoen erakusten du. Ebaluazio honetatikabiatuta egituratzen da taldeko gainerako pertsonekin erlazionatu beharko dennorbanako lan-plana.

b) Etengabeko ebaluazioa:gaztea burutzen ari den garapen eta ikaskuntzako pro-zesuaren berri ematen du. Ebaluazio honek prozesua berriro bideratzeko eta, ho-nela, lortu nahi ziren helburuetarantz zuzentzeko aukera ematen du.

c) Azken ebaluazioa:gazteak programan zehar izan duen aurrerapena egiaztatzekoeta bere ikaskuntzaren emaitzak jasotzeko baliagarria da.

Ondokoak dira ebaluazio honek izan behar dituen ezaugarrietako batzuk:

— Gazteak Lanbide Hastapenerako programara heltzerakoan benetan dituen premiaeta gaitasunak izan behar ditu abiapuntu.

— Ebaluazio indartzailea eta trebatzailea izan behar du, hau da, gaztearen gaitasunakjaso behar ditu eta ez gaztearen «ezintasunak».

— Ebaluazioak orientatzailea izan behar du, gaztearen garapena erraztu beharko du,bai lan-bizitzan, bai, hala badagokio, irakaskuntza arauturako itzuleran.

— Norbanakoa izan behar du, gaztea bere banako garapenean, bere ikaskideekin al-deratu gabe, hartu behar du aintzat.

— Deskribatzailea izan behar du, ez du ikaskuntzaren alderdi puntualetan edota za-tiko alderdietan kuantifikatu behar, ez eta kalifikazioen moduan kuantifikatu be-har ere.

10.2. Ebaluazio-prozedura

Lanbide Hastapenerako programetan eskaintzen diren lanbide-profilekin lotzen denprestakuntzak, Lanbide Heziketaren gainerakoak bezalaxe, moduluen araberako egituradu eta, honela, lanbide-gaitasunaren egiaztapena ahalbidetu eta erraztuko da eta Lane-rako Lanbide Heziketaren moduluekiko korrespondentzia egin ahal izango da.

30

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 30

Page 22: LANBIDE-HAST OROKORRAPROGRAMEN IKUSPEGI I. APENERAKO · gisako ekimenei ekitea, enplegua eta lan-munduratzea sustatzeko programa komunak fin-katzearren. Horretarako, udal-teknikarien

Orokorrean eta Lanbide Hastapenerako programetako ikasle guztientzat, lanbide--gaitasunen egiaztapen honek ikasleak gaitasun hauetako bakoitzari dagokion ikaskunt-zak behar bezala eskuratu dituela adierazten du. Kasu honetan ez da beharrezkoa egiaz-tapenak berak adierazten duenaz harantzagoko nota jakin bat finkatzea.

Nolanahi ere, erdi-mailako ikasketetan sartzeko proba egitea hautatu duten ikasle-entzat bestelako prozedura finkatu beharko da. Izan ere, sarbide-probaren behin betikonota garrantzi handikoa da, arestian adierazi dugun bezalaxe, Lanbide Hastapenerakoprograman egindakoaren eta lortutakoaren nota orokorra.

Proba gainditzekotan, bertan lortutako notak garrantzia du prematrikula egin due-neko heziketa-zikloan ikaspostu izateko.

31

0 Marco Curricular (e) 13/11/01 16:03 P�gina 31