Informatika

Egilea: Mireia Molinero

Aurkibidea

Datuak eta informazioa

Datuak egoerak, baloreak, kondizioak edo gertaerak deskribatzen dituzten sinboloak dira.

Hauek letra bat ,zenbaki bat edo edozein sinbolo izan daitezke, neurria, kantitatea, hitza edo deskripzioa adierazten dutenak.

Informazioa datuz osatutako multzoa da, gertakari zahatz baten mezua eratzen duena.

Zenbaki sistema:Hamartarra:

● Zenbaki-sistema hamartarra hamar zenbaki ezberdinez osaturiko zenbaki-sistema da.

● Posizio-sistema bat da, hau da, zenbaki bakoitzak duen posizioaren arabera balio bat du.

● Honen jatorria eskuak erabiltzearen ondorioa , hamar hatz baititugu.

Bitarra:Zenbaki-sistema bitarra '0' eta '1' zenbakietan oinarritzen den zenbaki-sistema da.

Ez dira zeinuak kontutan hartzen baina batzuetan eragiketak egiteko beharrezkoak dira zenbaki zeinudunak.

Lehenengo zenbakia 1 baldin bada zenbaki negatiboa izango da, berriz, lehenengo zenbakia 0 baldin bada positiboa izango da.

Zortzitarra:Zortzitarra:

Zenbaki-sistema Zenbaki-sistema zortzitarrazortzitarra 8ko oinarria 8ko oinarria duen zenbaki-sistema duen zenbaki-sistema da, normalean 0-7 da, normalean 0-7 ikurrak erabiliz.ikurrak erabiliz.

Hamaseitarra:

Zenbaki-sistema hamaseitarra 16ko oinarria duen zenbaki-sistema da, normalean 0-9 eta A-F ikurrak erabiliz.

Ascii kodea

Alfabeto latinean oinarritutako karaktereen kodea da.

1963an sortu zuen Estatu Batuetako Estandarren Batzordeak (ASA) telegrafian erabilitako kodeen eboluzio bezala.

Beranduago, 1967an, letra xeheak gehitu eta kontrol kode batzuk berriz definitu ziren, US-ASCII deritzon kodea sortuz.

Informazio neurria

Informazioa bits-etan neurtzen da.

8 bits = 1 byte1024 bytes = 1 kilobyte=1kB1024 kilobytes=1 megabyte=1MB1024 megabytes=1 gigabyte=1GB1024 gigabytes= 1 terabyte=1TB

Memoria

Rom:● Irakurpen bakarreko

memoria da.

● Memoria hau ordenagailua martxan jartzeko behar diren programak gorde eta diagnostikoak burutzen ditu.

● Ordenagailu gehienak memoria kantitate txikia dute.

Ram:● RAM memoriak eragiten

du prozesadorea argibideak jasotzea eta bertan erantzunak gordetzea.

● Adibideak: DRAM (DynamicRAM) VRAM (Vídeo RAM)

Birtuala: Informatikan , existitzen ez den memoria nagusia (RAM nagusiki) simulatzeko software teknika da.

Honen bitartez konputagailu batek aplikazio programa handiagoak edota aldi berean aplikazio programa gehiago egikaritzeko ahalmena du.

Cache:

Memoria nagusiaren datu kopiatu batzuen bilduma da.

Cache memoria, behar diren datuak azkar atzitzeko posibilitatea izateko erabiltzen da.

Komunikazio portuak edo konektoreak

Konektore espezifikoak:Teklatua eta sagua konektore espezifiko batzuen bitartez ordenagailura konektatzen dira.

Gaur egun infragorri bitarteko haririk gabeko teklatu eta saguak existitzen dira.

Komunikazio portuak:Serie portuak:

Informazioa modu motel batean besteganatu egiten du sagua edo informazio asko transferitu behar ez duten beste edozein dispositiboak konektatzeko.

Paralelo portuak:

Informazio asko transmititzen duten dispositiboak konektatzeko erabiltzen da.Adb: Imprimagailua.

USB portuak: Informazioaren transferentzia 480Mbps-ekoa.

Fire wire portuak: Bideoak transferitzeko erabiltzen dira. USB antzekoak dira.

Sarrera, irteera eta sarrera-irteera gailuak:

Sarrera:● Teklatua● Sagua● Joystick● Lapitza optikoa● Mikrofonoa● Webcam● Eskanerra● Barra kodearen

eskanerra

Irteera:

● Monitorea● Bozgoragailua● Aurikularrak● Imprimagailua● Plotter● Proiectorea

Sarrera-irteera:

● Biltegi gailuak● CD● DVD● Modem● Fax● Memory

cards● USB● Router● Ukimen-

pantaila

Biltegiak :Disko gogorra:

Informazio asko gordetzeko gai diren biltegiak dira baina ez dira malguak.

Diskete-unitatea:

1,44 MBko memoria duten biltegiak dira.

Ez dute memoria asko baina informazioa borratzeko eta berridazteko gai dira. Hauek oso erosoak dira.

CD-ROM:CD-ROM:

Hauek bakarrik Hauek bakarrik irakurtzeko dira.irakurtzeko dira.

Hemen datuak gorde Hemen datuak gorde daitezke baino ezin dira daitezke baino ezin dira aldatu. aldatu.

700MB-eko kapazitatea 700MB-eko kapazitatea daukadauka

CD-RW:

Hauek oso azkar grabatzen, irakurtzen eta berriz ere grabatzen dute informazioa.

900 MBko memoria dute.

DVD-ROM:

CD-ROM-en antzekoak CD-ROM-en antzekoak dira baina hauek 17 dira baina hauek 17 GBeko kapazitatea GBeko kapazitatea daukate.daukate.

DVD-RW:

Datuak , soinuak eta irudiak irakurtzeko, grabatzeko… gai dira.

650 MB a 9 GB- eko kapazitatea dauka.

Disko magneto-Disko magneto-optikoa:optikoa:

Datuak irakurtzeko eta Datuak irakurtzeko eta idazteko gai dira.idazteko gai dira.

Hauek kapazitate Hauek kapazitate asko duten diskoak asko duten diskoak onartzen dituzte. onartzen dituzte.

Seguritaterako kopiak Seguritaterako kopiak egiteko oso onak dira.egiteko oso onak dira.

Memoria txartel irakurtzailea:

Flash memorietan idazten edo irakurtzen duten periferikoak dira.

Hauek oso gogorrak dira.

Ordenagailuen arkitektura

Lau ataletan bereizten dira:Lau ataletan bereizten dira:

1.-Memoria:1.-Memoria:

2.-Prozesadorea2.-Prozesadorea::

3.-Kontrolen unitatea:3.-Kontrolen unitatea:

4.-Sarrera-irteera dispositiboak:4.-Sarrera-irteera dispositiboak:

Sare motak:

Lan: Lan sarea ordenagailuen sare lokalari deritzo.

Sare hauek esparru txikiak estaltzen dituzte: etxeak, bulegoak, aireportuak, eraikinen talde txiki bat...

Gaur egun, bi kable-sare teknologia daude LANerako, Ethernet eta Token Ring.

Lan sarean badira kablerik gabeko teknologiak ere eta ekipo mugikorretarako beharrezkoak dira.

Wlan:

Wlan kablerik gabeko lan sarea da eta informatikan zabaltzen ari den joera baten isla besterik ez da.

Sareak egiteko hardware behar da:

● Interfaze-txartela (NIC). Adib: sare-txartela

● Hub, swicth, zubiak, router (Ordenagailuak elkar konektatzeko gailua)

● UPS (etenik gabeko elikadura). Ordenagailuak babesteko indar-sistema, elektrizitate-indarra joaten denean edo gehiegi jaisten denean elikadura etetea eragozten duena.

● Sare baliabideak: sare-inprimagailua, biltegiratze periferikoak (RAID)

● Segurtasunenerako unitateak. Adib: DAT zinta-unitateak

● Konputagailuak

Software:

Ordenagailu bateko atal bigunak edo euskarriak, bertan gordetzen dira ordenagailuak sortzen

dituen datuak.

Sistema eragileak dira beharrezkoak ordenagailuan.

Motak:Sistema eragileak:

Ordenagailua martxan jartzean abiarazten dena da, aplikazio guztien exekuzioa kontrolatzen duena.

Aplikazioak:

Funtzio konkretu bat exekutatzen duten programak dira.

Software librea:

Eskuratu ondoren erabili, kopiatu, aztertu, moldatu eta banatu daitekeen softwarea da.

Software librea dela esan ohi da hurrengo lau eskubide hauek betetzen dituenean:

● helburua edozein dela ere exekutatu ahal izatea (pribatua, hezkuntza, publikoa, komertziala, eta abar).

● aztertu eta aldatu ahal izatea (horretarako beharrezkoa da kodea eskuratu ahal izatea).

● kopiatu ahal izatea.● hobetu, eta hobekuntzak horiek publiko egin ahal izatea,

komunitatearen onurarako.