L 087 13 1 hechosconstruidos bx

11
1 ciclo de conferencias 2013/14 delegaciÓn del coag en a coruÑa hechos construidos er 13+1

description

 

Transcript of L 087 13 1 hechosconstruidos bx

Page 1: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

1 ciclo de conferencias 2013/14delegaciÓn del coag en a coruÑa

hechos construidos

er

13+1

Page 2: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

1

La Delegación del Colegio O�cial de Arquitectos de Galicia en A Coruña, en colaboración con la empresa DESARROLLA, inicia con:

su primer ciclo de conferencias sobre la realidad construida de la arquitectura gallega contemporánea. Desde el 23 de octubre de 2013, hasta el 29 de enero de 2014, por la sala de la Delegación pasarán 7 equipos de arquitectos, de distintas generaciones, que nos mostrarán su trabajo centrándose en dos únicas obras, seleccionadas y construídas por ellos mismos, como exponente de su hacer y pensamiento arquitectónico.

A lo largo de estas siete sesiones del ciclo se presentará un variado panorama de la realidad construída gallega, que nos permitirá ser conscientes tanto de la calidad como del esfuerzo del trabajo realizado, permitiendo y animando a la necesaria labor de su conocimiento, valoración y divulgación.

Los hechos construidos son arquitectura en si misma. La construcción de arquitectura forma su propia necesidad, es su realidad física y última. Así, los hechos construidos constituyen el esfuerzo del proceso de proyecto, son la plasmación cierta , y por tanto concreta, mensurable y perceptible del espacio, del lugar ideado.

El proceso de proyecto, desde su ideación hasta su construcción, es una destilación lenta que, como todas las destilaciones, necesita un tiempo propio, por ello el relato de un proyecto construído, el relato del proceso que tiene por �n una obra, es el relato de los tiempos de la arquitectura y es el de la arquitec-tura misma. Al igual que el granito del que hablaba Adolf Loos, que no adquiría su valor hasta que no era transformado por el trabajo humano, la arquitectura no adquiere todo su valor hasta que no se construye. Tal vez. Mostrar, re�exio-nar sobre esto es pues alguna de las intenciones de este primer ciclo

2

COORDINACIÓN Jorge Meijide Tomás

DISEÑO José C. Iglesias

EDICIÓN Concepción García José C. Iglesias Carlos Pita

"13+1 hechos construidos"

"13+1 hechos construidos" Jorge Meijide Tomás.-coordinador del ciclo

PATROCINA

Page 3: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

RESTAURACIÓN DAS CUBERTAS DO PÓRTICO DA GLORIASANTIAGO DE COMPOSTELAProyecto: 2011. Construcción: 2013

SALA DE ARMAS DO ARSENAL DE FERROLFERROLProyecto: 2003. Construcción: 2008

O proxecto da restauración das cubertas do Pórtico se somete ao principio de cautela e mesura. Enténdese que o proxecto é mesurado posto que se enmarca nunha clara conservación crítica, onde o predominante é a comprensión do edi�cio na súa dimensión histórica, sen deixar de comprendelo, igualmente, na súa dimensión arquitectónica e artística, coas ideas que contén e transmite, sexan fundacionais, funcionais ou acumuladas no seu dilatado proceso como ben de interese cultural.

Trátase de acometer unha Conservación, o que, en principio, non ten maior intención que a do mantemento dos valores materiais e espirituais acumulados e transmitidos ata os nosos días, e con elo, evitar o perigo da perda da integridade da arquitectura e do grupo escultórico policromado. Un intento de rescatar os valores, tanto materiais como inmateriais, que están velados ou ausentes, así como manter os existentes e actuar preventiva-mente para evitar o decelerar unha perda que, diría Ruskin, as máis das veces parece irremediable.

Co semellante método e pensamento, mais indo unhos pasos máis alá, o proxecto da Sala de Armas se organiza en torno á recuperación das trazas orixinais, liberando as fábricas do edi�cio evitando que a inserción do extenso programa novo non as roce. Trátase de recuperar a continuidade visual das fábricas interiores e a evocación do contedor orixinal que recollía o grande baleiro limitado, no interior, polas fábricas das tres caixas de luz (unha delas é a das escaleiras centrais). Deste xeito, aqueles límites do grande baleiro seguen presentes e cumprindo a súa función evocadora en toda a planta do novo uso.

3 4

IAGO SEARA

PLANTA BAJA

N

10m520

SALA DE ARMASARSENAL MILITAR DE FERROL

Page 4: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

CASA GUITIÁNSANTIAGO DE NAVIA. VIGOProyecto: 2010. Construcción: 2012

PABELLÓN DE CELEBRACIONES EN PAZO DE CEANIGRÁN. PONTEVEDRAProyecto: 2011. Construcción: 2012

Las circunstancias en las que trabajamos, en este comienzo de siglo, son complicadas. Desde todas las direccio-nes, el proyecto de arquitectura se intenta convertir en un documento legal, en una prueba para un futuro juicio, en una justi�cación de todas las normativas posibles e imposibles, por sensatas o peregrinas o contradictorias que puedan ser, en un gran saco donde meter las mejores intenciones de una sociedad que, al mismo tiempo, no se toma estas intenciones demasiado en serio… hay una presión real para convertirnos en proveedores de servicios, consultorías, bufetes, pymes o cualquier otra cosa con la que un economista de segunda se pueda sentir cómodo.

Y sin embargo, un trabajo de arquitectura debe de estar comprometido, como siempre, con un paisaje y una gente, con una forma de construir, con unos antecesores y una memoria, con una determinada verdad, no la gran verdad del fundamentalista, pero sí una verdad que sólo se puede alcanzar con la construcción de un lugar.

Encontrar este espacio desde el que poder hablar de lo que realmente nos interesa, lo que siempre nos ha interesado, es el mayor reto de un estudio o un taller de arquitectura aquí y ahora; mantener la independencia y comprometerse, a través del o�cio, con una sociedad, una cultura y un territorio mucho más abiertos y mucho más vivos que la construcción mercantil y administrativa que se nos intenta imponer como única posible. Es necesario no conocer las respuestas de antemano, ya que, por mucho que nos insistan, no puede haber respues-tas de antemano, sino sólo las que seamos capaces de construir

5 6

JOSÉ VILLACÉ Y MARTÍN DE COMINGES

Page 5: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

CASA VELLA. REHABILITACIÓN DE VIVIENDA Y ANEXOS EN NÚCLEO RURALPORTO DO SON. A CORUÑAProyecto: 2005. Construcción: 2008

CASA DA XUVENTUDE. ALBERGUE Y PARQUE URBANOSRIVEIRA. A CORUÑAProyecto: 2005. Construcción: 2009

Hace poco el director Jim Jarmusch comentaba que �lmaba sus películas siempre en presente, con pequeñas variaciones sobre temas ya conocidos, que convertían las historias en nuevas. Creo que en nuestro trabajo ocurre algo parecido, cuando interviniendo sobre programas o necesidades existentes (vivienda, trabajo, descanso, etc...) planteamos soluciones diferentes. Incluso a veces, si las condiciones son favorables, podemos llegar más lejos, inventando o innovando, en otras debemos conformarnos con hacer un buen trabajo, con la corrección.

En esta onda se presentan estas dos obras, comienzo en la profesión.

En la primera, destinada a vivienda, se trataba de respetar y adaptar unas preexistencias, con un limitado presupuesto, para acomodar la vida de una pareja joven. Bien. A estas condiciones, se añadieron varios problemas logísticos, de medios y materiales, que hubo que resolver, incluso sortear, para intentar llegar a un resultado válido, decente. Por el camino, mucho esfuerzo y diálogo, con no pocas renuncias sobre lo inicialmente previsto. La casa está actualmente en uso y esperemos al menos vivida con intensidad. Trabajo correcto, se cree.

Segundo caso. Obra pública para la juventud (ociosa) de nuestros días. Un lugar donde reunirse, intercambiar experiencias, pasar el tiempo en compañía, aprender, disfrutar, etc... De nuevo presupuesto limitado, recortes. No pasa nada. Se hacen los ajustes oportunos, se resuelven problemas y se llega a un resultado apropiado, incluso sugerente... A partir de ahí correspondería a los usuarios, actuales y futuros, tratar con respeto, atención, incluso cariño, lo que algunas personas han construido, se intuye, con dedicación y pequeñas dosis de imaginación. Se piensa en posible aportación.

La buena arquitectura nos exige a todos, sí, pero devuelve con creces lo que se ha invertido, con honestidad, en ella. Viva la arquitectura, ahora que, siendo igual de necesaria, parece que no interesa.

7 8

JULIO GRANDE

Page 6: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

HOSPITAL MARÍTIMO DE OZAA CORUÑAProyecto: 1993. Construcción: 1995

VIVIENDA UNIFAMILIAR EN O BATÁNNOS. OLEIROS. A CORUÑAProyecto: 1989. Construcción: 1996

El Hospital Marítimo de Oza nace de la necesidad de descongestionar el Hospital General, albergando tres especialidades: agudos psiquiátricos, cuidados paliativos y rehabilitación.El lugar en que se emplaza fue escenario de hechos históricos como para preguntarse por qué se da esta circuns-tancia tan reiteradamente.Las dimensiones del lugar y del nuevo edi�cio obligan a considerar la intervención en la gran escala. La arquitec-tura que nace está en relación con el territorio, estableciendo un diálogo con él. Y al mismo tiempo requiere el diseño de objetos que pueden justi�carse por sí mismos con total autonomía.El tránsito de la gran escala a los objetos no es un recorrido simplemente, es la contemplación de la arquitectura y su circunstancia, entendida en la misma forma en que Ortega de�nió al ser humano: “Yo soy yo y mi circuns-tancia”.

La casa en O Batán es una re�exión sobre el hecho de habitar, pero al coincidir en la misma persona el comitente y el autor, la arquitectura se hace campo de experimentación, aspecto que habitualmente tenemos restringido, por no decir negado.Junto al acierto aparecerá el error, del que también se aprende, y quizá la consecuencia más relevante de la soberbia de los arquitectos, ignorando el mundo de lo rural.Cuantitativamente, la casa pertenece a la pequeña escala, pero la concentración de usos, la proximidad de la epidermis de las personas y la permanencia de estas en el mismo espacio obligan a considerarla como un proyec-to tan difícil como apasionante. En los dos casos la relación con el territorio es tan profunda que obliga a a�rmar que no existe arquitectura sin lugar. Y aquello que �ota en el aire, esperando depositarse en cualquier sitio, puede cali�carse de muchos modos, como arquitectura nunca.

9 10

ANDRÉS REBOREDO

Page 7: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

AYUNTAMIENTO, BIBLIOTECA, CHIRINGUITO Y PLAZA EN CAMAS SEVILLAProyecto: 1986. Construcción: 1991

En un enorme vacío situado en el centro de Camas, el proyecto debía por un lado resolver el programa – Ayunta-miento, Biblioteca Municipal y Chiringuito con aseos, tiendas y pequeño bar- y por otro, dar solución adecuada a la presencia de medianeras y al espacio público resultante.El Ayuntamiento se sitúa al fondo de la plaza, con una planta en L que recoge el espacio y que permite una buena disposición de lo político y lo administrativo. Adosada a una de las medianeras, la Biblioteca es un cuerpo casi ciego con tres grandes lucernarios. El Chiringuito se pega casi como un molusco a la otra medianera, la de enfrente, y que nos parecía mejor no ocultar. La Plaza, de gran tamaño, se divide en dos longitudinalmente, acentuando su inicial proporción alargada, la mitad pavimentada dando acceso a los dos edi�cios principales, y la otra mitad, de tierra, con árboles y bancos .

11 12

ALBERTO NOGUEROL Y PILAR DIEZ

Page 8: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

AMPLIACIÓN DE BODEGA VIÑA MEINLEIRO. OURENSEProyecto: 2002. Construcción: 2004

HOTEL Y SPA EN VILAVELLAA MEZQUITA. OURENSEProyecto: 2004. Construcción: 2009

Dos obras que acaban ocupando una década y ya empiezan a reposar en el tiempo llevándonos al interrogante de cómo viven ya lejos de uno.La una, Mein, generada al �n como una secrección de la madre, la antigua (1994) bodega que abraza al “con” original ,se descuelga por el terraplén hasta las balsas de aguas, sin cumplir otra misión que la de intercambiador ,resolviendo desde fuera tan accidentada geografía : cuatro puertas, cuatro, y un marco para el penedo matriz.Allí hay alambiques para el aguardiente en un altar en semisótano,semiexterior, semigaseoso, una oportunidad de espacio nuevo. Luego rampa dorsal ligando barricas, almacenes y �nalmente la sala de catas que se expande a la terraza curva.La otra , Vilavella, ha tenido una gestión casi de ciudad, uno quisiera que de zoco árabe, trepando desde la carrete-ra su antigüedad reocupada por medio de plazas y rampas en busca de los antiguos castaños, cabellera del monte , a mil metros. Allí hay de todo, de comer ,de dormir, aguas y gimnasios , nieve y sol en las alturas fronteri-zas de Galicia,Castilla y Portugal.

13 14

FERNANDO BLANCO

Page 9: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

CASA “CUARTO Y MITAD”CABANAS. A CORUÑAProyecto: 2011. Construcción: 2013

AMPLIACIÓN de GATOCÁN (ASOCIACIÓN PROTECTORA DE ANIMALES)COIRÓS. A CORUÑAProyecto: 2011. Construcción: 2011

Es curioso cómo empiezan las cosas. Nos preguntan si en una parcela de 6 metros de ancho y 20% de pendiente se puede hacer una casa que esté bien. ¡Claro!Lo vimos desde el principio, debíamos hacer una piedra clavada, una torre que se levantase y dominase el paisaje. Un volumen a dos aguas, con la forma de casa. La colocamos en la parcela evitando las edi�caciones existentes , disfrutando del terreno. Un poco girada, buscando vistas. El garaje queda a la entrada y se baja por una escalera. En ese paseo empieza la casa, cerrada de momento, ya que se abrirá cuando deba. Dentro, la vivienda se disloca en medias alturas, ocupando lo mínimo en planta y alzándose lo máximo que nos permite la normativa. En el centro, las partes húmedas, unas encima de otras, y en cada mitad, un cuarto. Todas con vistas. Constructivamen-te sencilla, ventilación cruzada, muros muy aislantes, protección solar...sostenible. Todo por 700 €/m2. Sostenible también...Ahora la casa ya forma parte del paisaje, sin complejos.

El encargo para Gatocan consistía en ampliar las instalaciones en 20 caniles. Contamos con unos recursos escasísimos (70.000 euros para 400 m2) y una parcela regalada, de topografía difícil salteada por granitos que solo nos dejó un camino, el camino de la economía. Empleamos este concepto, entendido no sólo como una cuantía económica, sino como un proceso de contención, de llevar el problema a lo esencial, lo que hace que los elemen-tos empleados sean e�caces y expresivos al tiempo, generando un sistema económico. La ampliación de Gatocan es una arquitectura llevada a la esencia, económica en todas sus acepciones y expresiva en su sencillez.

15 16

SOMA ARQUITECTURA IMASD

Page 10: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

O nome de este ciclo de conferencias ven dun pé de foto que atópase no libro "Une petit maison", publicado por Le Corbusier en Editions Girsberger de Zurich no ano 1954. Libro que, como vostedes coñecen, o mestre dedica a enorme casiña feita pra os seus país nas ribeiras do lago Leman. Ediciones In�nito de Buenos Aires publicou, no 2005, unha edición en español. Este mesmo pé de foto, coa fondura do signi�cado que contén, deu titulo ao libro " Los hechos de la arquitectura", que Ediciones ARQ de Santiago de Chile publicou no 1999, onde Alejandro Aravena, Fernando Pérez e José Quintanilla fan un dos máis interesantes exercicios escritos sobre historia da arquitectura.

Feitos da arquitectura - Feitos construídos. O matiz, se ben é importante, tampouco quere dicir máis do que evidentemente todos entenden . Sobran explicacións.

O ciclo de conferencias “13+1 hechos construidos” nace coa vontade de ser unha cita �xa na axenda cultural galega, que cos anos váiase a�rmando como un espazo onde o feito arquitectónico atope o lugar que lle corresponde na de�nición da construcción dunha realidade mellor pra Galicia.

A xunta directiva da Delegación do COAG na A Coruña quere agradecer a xenerosa colaboración de todos os participantes, así como do inestima-ble apoio recibido, dende o primeiro momento, pola empresa Desarrolla; esteo imprescindible sen o cal este ciclo non tería sido posible. Os nosos máis agarimosos recoñecementos.

carlos pita.- presidente da Delegación do COAG en A Coruña

17 18

Page 11: L 087 13 1 hechosconstruidos bx

Octubre 2013RESTAURACIÓN DAS CUBERTAS DO PÓRTICO DA GLORIA

SALA DE ARMAS DO ARSENAL DE FERROLIAGO SEARA

CASA GUITIÁNPABELLÓN DE CELEBRACIONES EN PAZO DE CEA

JOSÉ VILLACÉ Y MARTÍN DE COMINGES

CASA VELLACASA DA XUVENTUDE EN RIVEIRA

JULIO GRANDE

VIVIENDA UNIFAMILIAR EN O BATÁNHOSPITAL MARÍTIMO DE OZA

ANDRÉS REBOREDO

AYUNTAMIENTO, BIBLIOTECA, CHIRINGUITO Y PLAZA EN CAMAS

ALBERTO NOGUEROL Y PILAR DIEZ

AMPLIACIÓN DE BODEGA VIÑA MEINHOTEL SPA EN VILAVELLA

FERNANDO BLANCO

CASA “CUARTO Y MITAD”AMPLIACIÓN GATOCÁN

SOMA ARQUITECTURA IMASD

Noviembre 2013

Diciembre 2013

Enero 2014

23

06

04

20

18

15

29