Konfinamendua EZ DA JOLASA - Etakittoirekitzea. eLiburutegia erabiltzeko sarrera erraztu zien Eusko...

KonfinamenduaEZ DA JOLASA

AHOLKULARITZA

Ifar-kale, 1943-204291

ARTEKARITZA

T. Etxebarria, 1943-204299

ZERBITZUINMOBILIARIOAK

T. Etxebarria, 1943-200358

Z u r e z e r b i t z u r a u n e h a u e t a n e r e

Irribarreetan adituakEtor zaitez gu ezagutzera

Zure beharretara egokitutako finantziazio-planak

Irribarreetan adituakEtor zaitez gu ezagutzera

JARRAI IEZAGUZU

. esk. RPS

173/

15

3...eta kitto! 2020-III-27

Martxoak 12

Martxoaren 8an Emakumearen Nazioarteko Egunaren bueltan aldarrikapenmoreak kaleak normaltasunez hartu bazituen ere, handik bi egunera ondo-ren bizi izango genituen lehenengoko zantzuak hasi ginen nabaritzen, mar-

titzen horretan Eibar eta Realaren arteko partidua ateak itxita jokatzeaerabaki zutenean.

Beste bi egun pasatu behar izan ziren neurri larriagoak barneratzen has-teko: hilaren 12an, eguenean, Zaldibar Argitu plataformak deitutako la-nuztea eta eguerdiko mobilizazioa egin baziren ere, Eitzagan amaitu beharzen arratsaldekoa atzeratu egin zuten. Egun berean Eusko JaurlaritzakEAEko ikastetxe guztiak ixteko erabakia hartu zuen eta eskola-jarduerapresentziala etetea hurrengo hamabost egunetan. Aldi berean, Osasun Sai-lak jubilatu etxeak itxi eta jarduerak bertan behera lagatzea gomendatuzuen eta Eibarko Pentsiodunen Plataformak bertan behera laga zituenastelehenetako mobilizazioak.


Martxoak 13

Hurrengo egunean, martxoaren 13an, Eibarko Udalak bere esku daudenekintza kulturalak eta aisialdikoak bertan behera laga eta udal-instala-

zioak itxi zituen eguerdiko 12:00etan. Horrekin batera, ikastaro guztiak etaAntzerki Jardunaldiak bertan behera lagatzeaz aparte, Coliseo antzokiaeta kirol instalazioak itxi egin ziren, eta eguaztenetako merkadilloa ber-

tan behera laga. Gizarte Zerbitzuen sailean eta Pegoran metakrilatozkopantailak jartzea erabaki zuten eta pegora guztietan kartel informatiboakjarri zituzten. Miguel de los Toyos alkateak Eibarren ordura arte koronabiruskasurik ez zegoela esan zuen. Barixaku horretan ...eta kitto!-k ere hainbatneurri hartu zituen: azken eguna biziko zuen VI. Gilda Lehiaketa bertan

behera lagatzea, martxoaren 26rako deituta zegoen euskara elkartearenurteko batzar nagusia atzeratzea eta barne-funtzionamendurako beste ba-tzuk. Hori bai, lortu genuen astekaria zuen etxeetara heltzea.


Martxoak 14/15

Behin asteburuan sartuta, zapatuan bertan, Eibarren koronabirusaren

lehen kasuak baieztatu zituen Udalak, prebentzio-neurriak handitzeko era-bakiarekin batera. Horrela, herriko haur-parke guztiak prezintatu ziren,lagun asko biltzen diren tokiak direlako, eta Udaleko aurrez-aurreko arretabertan behera laga zuten. Jaurlaritzak, bestalde, hurrengo egunean inda-rrean sartuko ziren hainbat neurriren berri eman zuen: eguneko zentroak

ixtea, egoitza publiko zein pribatuetan bisitak murriztea eta museo, era-kusketa areto, ostalaritza, kirol instalazioak, joko lokal, txoko, elkarte gas-tronomiko edo gurtza zentroetan edozein jarduera etetea. Aurrekoarekinbatera, metro eta erdiko gutxieneko segurtasun tartea errespetatzeko es-kaera egin zuten. Espainiako gobernuak, bere aldetik, herritarren mugi-menduak mugatuko zituen dekretua onartu zuen eta astelehenean abiatukozen konfinamendua ezarri zuen. Horren arabera, etxetik bakarrik ondo-rengo kasuetan lagako da irteten: elikagaiak, produktu farmazeutikoak etabehar-beharrezkoak direnak erosteko, osasun-zentroetara, lantokira eta fi-nantza-erakundeetara joateko eta gasolina-zerbitzuguneetako hornikuntzaegiteko. Adinekoei eta desgaitasuna duten pertsonei laguntza eta zaintzaemateko aukera ere ematen zaie. Martxoaren 14 horretan Espainian 6.200

kutsatu zeuden eta 191 hildako. EAEn 419 ziren kutsatuak. Domekan,hilaren 15ean, Eibarko Gazte Mugimenduak kalera irteteko arazoak di-tuztenentzat laguntza eskaini zuen, gazte boluntarioekin kontaktuan jar-tzeko 630 721758 telefono zenbakia eskainiz.

RAY MUÑOZ“Txinatar gereziondoa loratzen”


Martxoak 16

Astelehenean, hilaren 16an, berri kaskarrarekin esnatu ginen, Soraluzen

33 urteko bizilaguna atxilotu zutelako 74 urteko bere ama hiltzea egotzita.Tren, metro, autobus eta tranbien eskaintza %40 eta %60 artean murriztuzuten Euskadiko garraio publikoan. Espainiako gobernuak 60.000 euro ar-teko isunak jarriko zirela iragarri zuen osasun neurriak ez betetzeagatik.Eusko Jaurlaritzak eta banatzaileek, bestalde, erosketak arduraz egiteko

eskatu zuten eta protokoloei jarraitzeko. Erosketetan eskularruak erabil-tzeko gomendatzen zuten eta pertsonen artean zentzuzko tartea gordetzea.Gipuzkoako Sendagaigileen Elkarteak, bere aldetik, farmazietan gel etamaskarak ez erosteko deia egin zuen. Loteria jokoak bertan behera geratuziren alarma egoera amaitu arte, bai Loterías y Apuestas del Estado-koaketa baita ONCEko guztiak ere. Aurreko egunetan itxaroten zen berria ereheldu zen azkenik, eta apirilaren 5eko EAEko hauteskundeak atzeratu

egin zituzten. Lanbideren bulegoak ordutik aurrera ez zuela inor aurrezaurre artatuko jakinarazi zuen, telefonoz zein Internet bidezko arreta ema-ten jarraituko bazuten ere. Osakidetzak bertan behera laga zituen progra-matutako kontsulta eta ebakuntza ia guztiak osasun zentroetan etaospitaleetan. DYA Gipuzkoa familia-laguntzarik ez duen arrisku-popula-zioaren zerbitzura jarri zen. Herriko trafikoan hainbat aldaketa ezarri zituz-ten: TAO sistema bertan behera geratzea, Toribio Etxebarria kaleaoinezkoentzako ez izatea eta asteburuetan trafikoari ixten zaizkion kaleakirekitzea. eLiburutegia erabiltzeko sarrera erraztu zien Eusko Jaurlaritzakherritarrei. Eta, aurretik Eibarko Txirrindulari Elkarteak antolatzen duen IV.CCE Sari Nagusia bertan behera geratzeaz aparte, Euskal Herriko Itzulia

ere atzeratu zuten, UCIren aginduei jarraituta.


– Nola zaude? Noiz hasi zinen lehen sintome-

kin, eta nola jakin zenuen koronabirusa zela?

Koronabirusak eragindako neumoniarekin nagoorain, eta egia esan, badu bere larrintasun puntua.Izan ere, egun batzuetako tratamenduaren ondo-ren, ez du hobera egiten. Zorionez, txarrera ereez, beraz, pixkanaka egin beharko aurrera.– Kontatuko diguzu zein izan den hasieratik

orain arteko prozesua?

Martxoaren 6an, ostirala, hasi zen dena. “Burutikbeherakoarekin” nengoen, eta arratsalde parteankalenturarekin hasi nintzen. Hori dela eta, etxeangeratzea erabaki nuen. Hurrengo egunetan makalsamar nengoen, eta igandean Poliklinikara joannintzen eta bi egun pasa nituen ingresatuta. Baina,printzipioz ez neukanez harreman zuzenik Italiako,Txinako edo horrelako tokietako inorekin, korona-birusa oraindik deskartatuta zegoen. EgueneanMendarora hurbildu nintzen plaka bat egitera, etaemaitzetan ikusten zena ez zen ona: bi birikietanneumonia zatar bat ikusten zen, analisietan ere de-fentsa bajuak nituela atera zen eta koronabirusa-ren proba egitea pentsatu zuten. 24 ordu emangenituen etxeko laurok etxetik atera gabe emaitzenzain, eta barixakuan abisatu zidaten, zalantza ba-tzuen ondoren, nire froga positiboa zela. Medikuaknire egoera aztertzeko batu ziren eta hoberena in-gresatzea zela erabaki zuten.– Sintoma fisikoez gain, imaginatzen dut psi-

kologikoki ere eragingo duela gaixotasunak,

ezta? Izan ere, badakigu gehienak sendatzen

direla, eta benetako arriskua gutxi batzuen-

tzako baino ez dela. Baina, norberari tokatzen

zaionean, nola eramaten da hori?

Anbulantzia bat etorri zen etxera nire bila etabarixakuan bertan ingresatu ninduten. Gaur arte(martxoak 16) ni nintzen Mendaroko ospitalekokoronabirus kasu bakarra. Fisikoki ez naiz haingaizki sentitzen, okerrena kalentura izan da, osotenperauta altuak izan baititut. Egunero egitendizkidate kontrolak, eta poliki-poliki joan beharda. Psikologikoki ere, ez nago oso gaizki, egiada askotan beldurra sortzen zaidala, izan ere, te-lebistan hildako asko daudela esaten dute. Bainanik ez daukat aurretiko patologiarik, beraz, aldehorretatik, lasai nago. Hala ere, bajoiak ere ba-ditut, bakarrik nagoelako, ezin dudalako inorikusi…– Ingurukoek (etxekoek, lagunek…) nola era-

man dute?

Positiboaren berri izan nuenean, Osakidetzatikgaldetu zidaten ia norekin egon nintzen harrema-netan azken egunetan. Etxekoak, nire gurasoak,anaia…. kontrolpean daude ordutik eta momentuzdenak daude ondo. Nahiz eta haiekin egon ez, la-saitasuna ematen die ni ospitalean egoteak, ba-dakitelako ondo zainduta nagoela. Gainera,bideoen eta horrelakoen bitartez elkar ikusteko etaentzuteko aukera daukagunez, eramangarriagoaegiten zaigu.– Gertutik ikusi duzu zein egoera latza den os-

pitaleko langileentzako ere. Zein izan da zure

esperientzia eurekin?

Ospitaleko jendearekin maiteminduta nago. Osojatorrak dira, oso pendiente daude beti, edozergauzatarako prest… Ezin hobeto ari dira porta-tzen nirekin. Elkarrizketa hau baliatu nahi dut nireeskerrik beroenak emateko ospitaleko langileei.

NAIARA SAMPER, KORONABIRUSAREKIN GAIXOTUTAKO EIBARTARRA:

“Nire ingurukoak, momentuz,

ondo daude”


Martxoak 17

Martitzenean, martxoaren 17an, Covid-19aren eragin ekonomikoak arint-

zeko premiazko neurriak onartu zituen Eusko Jaurlaritzak, berehala apli-katzekoak: Covid-19 programa, Finantzen Euskal Institutuaren finantzaketalerroa, Zirkulatzaile lerro berria eta, azkenik, Finantza-baldintzak malgutzea,birfinantzatzea eta egokitzea Gauzatu, Bideratu eta Indartu programetan.Ekonomia arloan jarduteko hiru lehentasun ezarri zituen: Euskal OsasunSistema indartzea, Enpresei zuzendutako neurriak eta Pertsonei eta fami-liei zuzendutakoak, laguntza fiskalekin batera. Selektibitatea atzeratzea

ere adostu zuten Espainiako Gobernuak eta Autonomia Erkidegoek. Egunhorretan erabaki zuten ere Eurokopa foball lehiaketa 2021era atzeratzea.Eibarko Armagintzaren Museoak, bestalde, bisita birtuala egiteko aukeraeskaini zuen, munduko beste museo batzuetara bisita egiteko sarbideekinbatera. Gaueko 21:00etarako indarkeria matxistarengatik hildako emaku-meengatik kazerolada deitu zuten.


– Bizitzen ari garen egoera korapilatsu honen

aurrean, lanean ari diren gutxienetariko batzuk

zuek zarete, botikariak. Nola ari zarete bizi iza-

ten egoera hau, batez ere, jendearen jarrerari

dagokionez?

Jendearen artean urduritasuna nabari da oraindela egun asko, baina urduritasun hori gehitu eginda eguenetik, eskolak itxi zituztenetik. Ordutikhona egoera uste zutena baino larriagoa dela kon-turatu da jendea eta botikara jo dute informazio-eta prebentzio-produktu bila.– Zein izan da tokatu zaizun egoerarik deiga-

rriena?

Produktu batzuen hornidura-falta dugunez, far-mazian dauzkagunak modu egokian banatzen arigara ahalik eta jende gutxien kaltetzeko. Horidela eta, tira-biraren bat izan dugu, lehen aipatu-tako urduritasunagatik. Anekdota moduan, be-zero batek gel desinfektatzailea eskatu zigunbere txakurrarentzat.– Ze erosten du jendeak gehien?

Orain eskari gehien duten produktuak, batez ere,produktu desinfektatzaileak, termometroak, alko-hola, eskularruak eta maskarilak dira. Azken ho-rien eskaria bereziki handia izan da Zaldibarkohondamendiaren ondorioz.– Zentzuz erosten dugu? Gainontzekoak kon-

tuan izanda edo bakoitzak bereari begiratzen

dio?

Izan dira erosketa masiboak egin dituzten ba-tzuk. Koronabirusa hasi zenean, Txinan bizi denneska euskaldun batek, esaterako, 5.000 mas-karila bidaltzeko eskatu zigun, baina, oroko-rrean, jendeak zentzuz jokatzen du eta besteenbeharretan pentsatzen du. Hala ere, gaur jakindugu medikamentuak faltatzen hasi direla, al-mazenak oso unitate gutxi bidaltzen hasi direla.Horregatik, jendeari esaten ari gara benetanbehar duena eramateko, eta etxean medika-menturik ez pilatzeko.– Zein prebentzio-neurri hartu dituzue zuen bo-

tikan? Nola erantzuten du jendeak horren au-

rrean? Errespetatu egiten dira neurriak?

Gobernuak alarma egoera dekretatu zuenetik,Farmazilarien Elkargo Ofizialak hainbat prebent-zio-neurri gogortzea eskatu digu. Egunero mos-tradorea eta farmaziako gune desberdinak

produktu desinfektatzailearekin garbitzen ditugu.Farmazilariok eskularruekin egiten dugu lan. Se-gurtasuna bermatzeko gutxieneko distantziaerrespetatzen dela ziurtatzen saiatzen gara, gukeurekin eta baita euren artean ere, lurrean markakezarriz. Egun hauetan tentsioa hartzea edota glu-kosa- eta kolesterol- azterketak alde batera utzi di-tugu. Batzuek ez diete gure segurtasun neurreierreparatzen, baina pixkanaka badoaz ohitzen.Optimismoz hartzen dugu egoera eta espero duguneurri horiek eraginkorrak izatea koronabirusa gel-diarazteko. Hala ere, nahiz eta jendeari askotanerrepikatu etxean geratu behar direla, ikusten dutkosta egiten dela hori onartzea.– Ordutegi zabalagoak dituzue orain, edo le-

hengoei eutsi diezue, betiko txandak eta ordu-

kopuruak errespetatuz?

Farmaziako ordutegiak berdina izaten jarraitzendu, baina geure arteko txandak murriztu egin di-tugu geure segurtasuna bermatzeko; izan ere,osasun sektorean lan egiten dugun neurrian, gurearriskuak berdina izaten jarraitzen du. Orain bitxandatan egiten dugu lan. Batzuk goizez etabeste batzuk arratsaldez, egoerak horrela jarraitubitartean.

AMAIA ALBIZU, BOTIKARIA:

“Jendeari behar duena baino

gehiago ez erosteko eskatzen diogu”

ANTENAK

iinnssttaallaakkuunnttzzaakk eettaa kkoonnppoonnkkeettaakkaanntteennaakk

Bidebarrieta, [email protected]

Tfnoa. 943 20 05 08Faxa. 943 20 04 94

Ego Gain, 2 - Bac

Tfnoa. 943 12 73 50www.trinmer.com

TELEKOMUNIKAZIOANP R O F E S I O N A L A K

GARBIKETAK

Tfnoa. 943 031 082Mobila 688 609 171 www.multiservicioseibar.com Arragueta, 18-2.D

Superfizie mota guztietako garbiketa eta mantenimendu zerbitzua

LimpiezaMultiservicio

Eibar

PINTURAK

Azitain Industrialdea, 3 H PabilioiaTfnoa. 943-120108

www. i r a zaba l . n e t

IGELTSEROAK

Errebal, 21 www.bagliettoeibar.comTel: 943 201 922 [email protected]

Zoru mota guztiakPinturak

Dekorazioa

bagliettoPINTOREAK

Eraikuntza

Erreformak

Igeltseritza

ERREFORMAK

RROOSSAARRIIOO,, 1155 --EELLGGOIIBAR--6055 713 168 94433 774444 001199

PROIEKTUAK - ERREFORMAKGREMIOEN KOORDINAZIOA

Zure etxea, bulegoa, tailerra...aldatzen laguntzen dizugu

etorkizun hobeaz goza dezazun

994433--220066777766

gremioen gida

ERAIKINEN MANTENUA

www.kolorlan.com 667 54 89 16

TELEKOMUNIKAZIOAKELEKTRIZITATEAENERGIA BERRIZTAGARRIAK

2244 orrdduuko uurrggenntzziiaakk

610 532 922 www.thelecer.com

ELEKTRIZITATEA

677 51 24 62630 95 73 45943 20 06 97

Ego Gain, 9 [email protected]


Martxoak 18

Hilaren 18an, eguaztenean, Debabarrenako Mankomunitateak hainbatneurri hartu zituen egoeraren aurrean: errefusaren edukiontzien (grisak)

sarrailak irekitzea, garbiketa zerbitzuko langileek herriko kaleak ura eta hi-poklorito sodikoko nahasketa batekin garbitzea, baldeoa ere erabiliz, garbi-guneen irekiera orduak errespetatzea eta, azkenik, altzariak eta tresneriajasotzeko doako zerbitzua etetea. Horrez gain, nagusi eta mendekoen-

tzat laguntza zerbitzua abiatu zuen Udalak, Gurutze Gorriarekin jarduera-protokolo bat ezarriz. Baserritarren produktuak interneten saltzeko“Baserriko plaza” ekimena jarri zuten martxan egun berean. Antzerki Jar-dunaldietako sarreren diruz itzultzeko bideak zehaztu zituzten, sarrerakerosteko erabilitako kanal berak erabiliz. Eta Eibarko Txirrindulari Elkarteakantolatzen duen afizionatuen mailako estatuko lasterketa garrantzitsuena,Valenciaga Oroitzarrea, bertan behera laga zuten.


– Lau egun daramatzagu etxean eta ez dakigu

noiz arte egongo garen horrela. Batzuk lanera

ateratzen gara, baina beste batzuk guztiz kon-

finatuta daude. Orokorrean nolako aholkuak

emango zenituzke?

Hasteko, esan beharra dago bizitzen ari garenegoera hau berria dela denontzat. Lehenik etabehin, lasaitasunez hartu behar dugu egoera. Alar-mismoa eta histerismoa alde batera utzi behar di-tugu, ez gaituztelako inora eramango eta gureburuari kalte besterik ez digutelako egingo. Gurebarneko ahotsak entzuteko une ona da hau. Betibizi gara presaka eta ezertarako astirik gabe.Orain gelditzea tokatzen zaigun honetan gurepentsamentuak antolatu, ordenatu eta maitasunezemozioak armonizatzeko momentu paregabeadugu. Gure osasunak eskertuko digu, horrela in-munologi-sistema indartzen baitugu.– Berdin jan behar dugu? Edo egoera berriak

bultzatzuta beste pauta batzuk jarraitzea ko-

meni da?

Sedentarismoari aurre egin behar diogu. Tele-bista, internet, aldizkariak… ondo daude eta en-tretenigarri izango zaizkigu egun hauetan, baina,aldi berean, aukera ona da beti gerorako uzten di-tugun etxeko lanak egiteko. Egunak ordu asko ditueta gauza asko egiteko denbora emango digu. Le-henengo eta behin, garrantzitsuena antolaketa da.Onena eguneko edo asteko plangintza egitea da.Planning horretan, besteak beste, ariketa fisikoa,erlajazioa edo meditazioa, irakurketa, musika,etxeko garbiketak, erosketak eta janari prestaketaazaldu behar dira batez ere.– Ahalik eta gutxien irtetzeko esan digute eta

momentu puntual batzuetan baliteke elikagai-

ren baten faltan izatea. Zer gomendatzen

duzu? Gutxieneko nutriente batzuk behar di-

tugu?

Erosketak egitera joan aurretik, ezinbestekoa dazerrenda bat egitea. Era horretan beharrezko eli-kagaiak besterik ez ditugu erosiko. Ez gaitezengehiegizko eta alferrikako erosketetan erori. Gureosasuna mantentzeko eta indartzeko, odol kalitateon bat izatea beharrezkoa dugu. Horretarakoodola azidifikatzen duten elikagaiak ekidin eta al-

kalinizatzen dituztenak jan behar ditugu. Ekidin be-harrekoak: alkohola, kafeina, teina, azukre etagasdun edariak, azukreak, txokolatea, pastel in-dustrialak, esnekiak, solanazeak, jaki eta edarihotzak, haragi gorri eta koipetsuak, elikagai gordi-nak (ensalada eta fruta gordinak). Azken hauekbarne hezetasuna eta barne hotza sortuko dizki-gute eta une honetan barne lehorra eta beroabehar ditugu birusa biderkatu eta ugaritu ez dadin.– Eta zer jan dezakegu orduan gure organis-

moa indartzeko eta osasuntsu mantentzeko?

Zereal integralak, lekariak, berdura guztiak oro-korrean (sustraidunak eta borobilak bereziki),misho sopa, haziak, algak, fruitu lehorrak, haragizuria eta arraina. Defentsak altxatzeko echinacea,artemisa annua…, eta infekzioentzat propoleoaedo oregano olioa gomendatuko nizueke. Eguneronahi beste edan dezakegu Kukicha infusioa, jen-gibre, ezti eta limoi zukuarekin eginiko edaria. Bes-talde, eztarria garbi izateko gargarak eginditzakegun: ura eta “árbol de te” olioaren tanta ba-tzuekin; edo ezkai (tomillo) infusioari limoi, gatzaeta bikarbonatoa nahastu eta gargarak egin.

JAIONE YEREGI, NUTRIZIONISTA:

“Jaten duguna kontuan hartu

behar dugu birusa ez ugaritzeko”


– Zein da zure gaur egungo lan egoera?

Familia- eta komunitate-arretako egoiliarra naiz,baina momentu honetan nire lanpostua aldako-rra da, beharren arabera honako hauek egitenditut: anbulatorioan, larrialdietan, ospitaleko plan-tan, telefono-deiak egiten… Une honetan etxekoospitalizazioan nago eta Donostia Ospitaleko La-rrialdietan egiten ditut txandak.– Gripea eta koronabirusa parekatu ohi ditugu.

Mediku-ikuspegitik, zein alde dago bataren eta

bestearen artean? Zuzena da parekatze hori?

Tratamendua bera da?

Bi gaixotasunak, gripea eta koronabirusa,arnas-bidetik kutsatzen dira. Antza denez, Covid-19ak ohiko gripeak baino transmititzeko ahalmenhandiagoa dauka. Gripearen kasuan, populazioa-ren zati handi batek inmunitatea garatu edo txer-toa jarri du. Bestalde, Covid-19a berria denez,printzipioz memoria inmunologikoa ez dago gurealde. Horrek eragiten duena da, batetik, popula-zioaren parte handiagoa kutsatu ahal izatea aldiberean. Horren ondorioz, bestetik, kasu gehiagodaudenez, pertsona larri gehiago daude momentuberean eta osasun-sistema kolapsatzeko aukerahandiagoa da. Covid-19aren hilkortasun-tasa ezdago finkatuta, baina uste da gripea baino altua-goa dela. Covid19aren sintomak gripearen osoantzekoak dira: sukarra, artikulazioetako mina, ez-tarriko mina, eztula eta arnasteko zailtasuna. In-fekzio biriko guztietan bezala, printzipioz,tratamendua sintomatologikoa da.– Ibuprofenorik hartu behar ez dela zabaldu da

sare sozial eta komunikabideetan, arriskutsua

izan daitekeelako. Horrela da?

AEMPSk (Agencia Española de Medicamentos yProductos Sanitarios) jakinarazi du gaur egun ezdagoela daturik ibuprofenoak infekzioa okertzenduela baieztatzeko. Hala ere, gida berriek paraze-tamola erabiltzea gomendatzen dute sukarra da-goenean, baina, oraingoz ez dago kontraindikatutaibuprofenoaren erabilera.– Esan eta esan ari zaizkigu oso beharrezkoa

denean baino ez jotzeko ospitaleetara. Baina,

hain egoera gogorraren aurrean, ez da erraza.

Nola bizi duzue zuek jende kolapso hau ospi-

taleetan?

Egia da azken asteetan urgentzietako kargaasistentziala murriztu egin dela. Gomendioak ja-rraitu egin direla adierazten du horrek eta zerbi-tzuen erabilera egokia egin dela. Aldi berean,erakusten du urtean zehar baliabideen erabileradesegokia egiten dela. Beraz, emergentzia-ego-era honetan sistemaren funtzionamendu egokianpentsatzen dugun bezala, urtean zehar ere hone-kin kontzientziatuta egotea garrantzitsua da. Mo-mentuz, ospitalea (kasu larriak artatzeko gunea)ez dago kolapsatua, baina, kasu larriak ez direnaktratatzeko guneek (anbulatorioak, arreta-telefo-noak….) lan- karga handia daukate dagoeneko.Hala ere, aurreikusten da datozen asteetan ego-era aldatu egingo dela eta ospitaleetako karga erenabarmen handituko dela.– Zein aholku emango zenieke herritarrei ego-

era hau ahalik eta hoberen eramateko?

Argi izan behar dugu aldi baterako egoeraizango dela. Hori dela eta, behin eta berriz errepi-katu diren eta denok ezagutzen ditugun gomendioeta neurriak jarraitzea ezinbestekoa da kutsatzeberriak prebenitzeko eta kutsatutako pazienteguztien arreta bermatzeko.

MIREN ARISTI BERNEDO, MEDIKUA:

“Egoera aldatzearekin batera,

ospitaletako karga ere handituko da”


– Zer ari da gogorrena izaten lan-jardunean?

Hainbeste ordu zeraman behar izatea babes-jantzia soinean. Batetik, buzoa, maskara, betau-rreko bereziak… ez dira erosoak, min handiaegiten dute, eta jardunaren amaierarako igarri egi-ten da hori. Bestetik, isolamendu-gunean bero han-dia egiten du eta hainbeste tramankulurekinitogarria da. Sekulako beroa pasatzen baita hain-beste orduren ondoren; bateko bata, besteko be-taurrekoak, txanoa… aurpegian hazka egin nahiduzu eta ezin! Niri dagokidanez, horixe da gogo-rrena. Gaixoei begira, berriz, isolamedua oso go-gorra da: ezin dute etxekoekin edota ingurukoekinharremanik izan (birusa kutsakorra izan daitekeenbitartean, behintzat), eta egoera latza da bakarrikpasatzeko, aspertu egiten dira… Hori ikustea eregogorra izaten dihardu.– Garrantzi handia ematen ari zaio zuen lanari,

eta ez da gutxiagorako. Suposatzen dut zuek

ere beldurra izan duzuela, zuengatik, etxeko-

engatik, gertukoengatik… Nola sentitzen zara

horrelako egoera baten aurrean?

Egia da jendearen beldurra sumatzen dela; baitakezka ere, familiarengatik, lagunengatik, inguru-koengatik… Era berean, nabaritzen da jendea gu-gatik, osasun arloko langileongatik, kezkatutadagoela, eta interesa duela nola gauden jakiteko,batez ere, birusarekin kontaktu zuzena dugunean.Egia esan, asko eskertzen da jarrera hori. Egune-roko txalo-zaparradarena ere hunkigarria da! Niridagokidanez, ez nago beldurtuta, guztiz babestutaaritzen baikara, eta, uste dut errazagoa dela lane-tik kanpo kutsatzea lanean bertan baino. Osaki-detzak ezarritako protokoloak guztiz ziurrak dira,eta alde horretatik oso pozik nago.– Pentsatzekoa da psikologikoki ere gogo-

rra izango dela egoera honetan bizitzea. Nola

egiten duzu eramangarriagoa izateko?

Dudarik gabe, egoera latza da, baina askoz ari-nagoa egiten da jakinda inguruko jendearen ba-besa duzula, beti zugatik eta zure osasunagatikkezkatuta. Nire kasuan, Eibarren bakarrik na-goen arren, ingurukoen babesa eta maitasuna pantaila bidez edo telefonoz jasotzen dut Asturiase-tik. 22 urte baino ez ditudan arren, uste dut ego-era gogor honetatik asko ikasiko dudala.

– Esan eta esan ari dira oso beharrezkoa de-

nean baino ez jotzeko ospitaleetara. Baina,

hain egoera gogorraren aurrean, ez da erraza.

Nola bizi duzue zuek jende kolapso hau ingu-

ruko ospitaleetan?

Gauza jakina da egoerak histeria kolektiboasortu duela, baina, nire iritziz, osasun arlokook la-saiago gaude, gure kezka bestelakoa baita: ospi-taleak gainezka egitea, planta betetzea, pertsonalfalta egotea… Gu, gure aldetik, egoerari dagoz-kion prebentzio-neurriak oso zorrotz betetzen arigara birusarekin harremanetan gauden bakoi-tzean: eskuak etengabe garbitu, babes-neurriak…– Zein aholku emango zenieke herritarrei ego-

era hau ahalik eta hoberen eramateko?

Eman nahi ditudan aholkuak Osasun Ministeri-tzak etengabe ematen dituen berberak dira: etxeangeratu behar da, denbora betetzen saiatu jardueraatseginak eginez, desplazamenduak saihestuedota mugatu… Guzti hori berrogeialdiak irautenduen bitartean, horrela bakarrik lortuko baita hain-bestetan aipatzen den kurba gelditzea. Nork bereharri-koskorra jarriz gero eta arduraz jokatuta,apurka-apurka aurre egingo diogu egoerari, besteherrialde batzuetan gertatzen ari den bezala.

MARIA SERRANO, ERIZAINA:

“Gogorrena babes-jantzia hainbeste

denboran soinean eramatea da”


Martxoak 19/20

San Jose egunarekin hasiko zen beste egoera batean lau eguneko zubiazgozatzeko aukera eskainiko zigun tartea. Eguen horretan 1.190 gaixo zeu-den EAEn, euretako bederatzi Eibarren. Ordura arteko hildakoen kopurua53koa zen, euretako hamahiru azken orduetan; Bizkaiko ospitale bateko

erizain bat zegoen tartean, osasungintzako lehen langilea. Araban kutsa-tutakoak 621 ziren, 393 Bizkaian eta 176 Gipuzkoan; erietxeetan, bestalde,455 zeuden.

Martxoaren 20an Covid-19 positibo bat atzeman zuten Egogain Geronto-

logia Zentroan. Azken 24 orduetan 16 heriotz gehiago izan ziren EAEn eta21 sendatu ziren. Gipuzkoan 223 positibo zeuden, euretatik 79 ospitaliza-tuta. San Andres Zaharren egoitzan bizi zuten egoera salatu zuten egunhorretan eta Eibarko Udalak ere bat egin zuen laguntza eskatzean. UdalakOsakidetzaren esku laga zituen bai Torrekua eta baita Ipuruako Merkatu

Plaza ere; gauza bera egin zuten euren azpiegitura eta altzariekin Hotel Un-zaga Plazak, Eibarrooms-ek eta Ixua Hotelak. Nagusilanek, bestalde, Zi-

larrezko Haria doako telefono bidezko zerbitzua indartu zuen, solasaldiatsegin batekin bakardadean aurkitzen diren adineko pertsonei laguntzeko.Eta, osasun-krisiari aurre egiteko neurri moduan, 120 euroko dirulaguntza

zehaztu zuten Eibarko ume eta gazte bakoitzarentzat; horrela, “UmeakEskolara” eta “Dirulaguntzak ikasleei” programetarako partida 570.000 eu-roraino handituz.


– Ikastetxeak ixteko agindua joan den astean

iritsi zen eta ordutik ikasleak etxean daude.

Nola ari zarete moldatzen egun hauetan?

Irakasle gehienak online ari dira, eta horretarakogure webgunea moldatu behar izan dugu. Bertangela bakoitzaren ordutegia zehaztu dugu, eguneroegin beharreko lanekin. Beraz, ikasle bakoitzakbere etxetik eguneko plangintza ikus dezake. Ego-era honek jarraitzen duen bitartean garrantzitsuada ikasleak sarearen bidezko lotura eta jarraipenaegitea. Zentzuz jokatu behar dugu, ziurtatu behardugu denak gutxieneko batzutara ailegatzen di-rela, baina ez dugu bidezkoa ikusten egunero 6 or-dutan lanean jardutea. Ikasleek etxetik ezin dutehainbeste egin. Ezin diegu larregi eskatu, baina,aldi berean, aurrera egin behar dute. Nola neurtuhori? Oso zaila da.– Irakasleak ikastetxean zaudete edo etxetik di-

harduzue lanean?

Lehenengo hiru egunetan zuzendaritzako kideeta irakasle batzuk ikastetxean egon gara, bainaatzotik denak etxean gaude. Kontua da aginduakapurka-apurka joan direla iristen, eta egunetikegunera gero eta zorrotzagoak izan direla. Ikas-leak eta irakasleak, orohar, hasieran ez gara ara-zoaren garrantziaz jabetu eta Hezkuntzatik ere ezdizkigute mezu zehatzik bidali. Egoeraren larrita-sunaz jabetu gabe, ikasle batzuk (ez denak) la-saiegi joan ziren etxera eta ikas-materiala geletanutzi zuten (liburuak, apunteak…). Lehen egunetanikasle horiei eta etxetik ikasteko oztopoak dituzte-nei arreta ematen egon gara. Baina, esan bezala,neurriak zorrozten joan dira eta, azkenean, ikas-tetxea guztiz itxita geratu da.– Beraz, ikasle batzuek ez dauzkate bitarteko-

rik etxetik ikasi ahal izateko…

Hori da arazoetako bat. Gehienek badituzte ba-liabideak, baina gutxi batzuek ez daukate ordena-gailurik edo wifirik. Gainera, batzutan gertatzenda tresna falta zaiela ikasketetan arazo gehiendauzkaten ikasleei. Saiatu gara ikastetxean ego-ten inprimatutako materiala emateko, baina Uda-letik debekatu egin digute. Presio handia izandugu eta, azkenean, ixtea erabaki dugu, egoerakhorrela eskatzen duelako gainera. Gure kezka danola heldu ikasle gutxi batzuengana: ohiko jar-

dueran zaila bada, oraingoan are gehiago. Buel-tatzen garenean, Aste Santutik bueltan ziurrenik,egon diren kalteak edo galerak nola konpentsa-tzen ditugun ikusi beharko dugu.– Nola moldatzen ari dira irakasleak euren lana

etxetik egiteko?

Telematikoki lan egiteko esan digute, baina ezdigute esan nola egin eta dena oso zabalik gel-ditu da. Irakasle batzuk materia bideokoferentziabidez ematen ari dira, beste batzuk bideoak gra-batuz, emailez… Guretzako ere egoera hau guz-tiz berria da eta apurka-apurka daukagunerrealitatera egokitzen ari gara, bakoitzaren tre-betasunaren arabera.

ROSA JAUSSI, EIBAR BHI-KO ZUZENDARIA:

“Ikasleak sarearen bidezko lotura eta

jarraipena egitea garrantzitsua da”


– Zein da zure zeregina erizain moduan?

Gure egoitzan 103 egoiliar daude eta txanda ba-koitzean erizain bat egoten da eurekin (goiz etaarratsaldeko txandak ditugu). Lan karga handiaizaten ari da. Gero, solairu bakoitzean lau erizain-laguntzaile izaten ditugu eta eurek lan handia egi-ten dute. Goizetan Osakidetzatik etortzen densendagile bat egoten da, eta psikologoarekin, gi-zarte-langilearekin eta fisioterapeutarekin taldeaosatzen dugu.– Nolako egoera bizi duzue zahar etxean koro-

nabirusaren ondorioz?

Momentuz ez dugu koronabirus kasurik, guk da-kigunez behintzat, baina zapatutik aurrera egoi-tzako ateak itxi ziren eta langileak bakarrik sartugaitezke. Familiarrak ezin dira bisitan joan etaegoiliarrak ezin dira kalera irten. Batzuk autono-moak dira eta kalera irteten ziren buelta bat ema-tera, baina orain aislatuta daude. Bestalde, egoitzabarruan mugatu egin dugu egoiliarren mugimen-dua solairuetan gora eta behera ez ibiltzeko.Beraz, lo egiten duten solairutik ezin dira mugitu.Burua ondo dutenei kostatu egiten zaie, egoerahonek desorientatu egiten dielako. Lehen libreibiltzen ziren egoitza barruan, baina orain ekintzakbarruan egiten dira, tokatzen den solairuan, eta bi-zimodua aldatu egin da.– Nola kudeatzen dute familiarrak ikusi gabe

egotea eta behin eta berriz hedabideetan koro-

nabirusa adineko pertsonentzako oso arris-

kutsua dela entzutea?

Kognitiboki ondo dauden egoiliarrek beldurradute. Badakite arrisku-taldearen barruan daudela.Momentuz burbuila baten barruan daude eta ezdugu koronabirus kasurik. Arnas-patologiak edosukarra izan dutenak aislatu egin izan ditugu,baina tratamenduarekin sendatzen joan dira etapentsatzen dugu ez dugula positiborik.– Koronabirusa duten edo ez jakiteko testak

egiten zaizkie?

Ez. Arnas-patologiak koronabirus kasuak bezalatratatzeko esan digute eta zuzenean pazienteaaislatzeko, eta maskara eta guanteak ipintzeko.Kasuren bat asko okertzen bada, langileok babe-serako jantzia jantzi beharko genuke.

– Langileek nola bizi duzue egoera hau?

Orokorrean dugun lan karga normalaz gain,beste gainkarga bat dugu orain. Betiko patologiekhor jarraitzen dute, eta erorketak, edemak eta ho-rrelakoak gertatzen jarraituko dute. Guzti honekestres gehiago sortzen digu guztioi. Langileok pa-zienteak kutsatzeko beldurra dugu, gu izatea ko-ronabirusaren eramaileak, asintomatikoa izanikbirusa transmititu daitekeelako. Zahar etxean lan-gileok gara foku bakarra.– Ez duzue lan makala aurretik.

Azkenean lana atera egin behar da eta ea pa-satzen den eta ez zaigun guri tokatzen, guri toka-tuz gero egoera asko zailduko zelako.– Arlo psikologikoa modu berezian lantzen

duzue langileen artean eta adineko pertso-

nekin?

Guztiontzako da arraroa egoera hau eta moduberezian bizi dugu sektore guztietan. Egoiliarrekfamiliarrak asko botatzen dituzte faltan eta gogorrada. Familiarrak ezin direnez bisitan etorri, telefonodeien bitartez komunikatzen dira. Horrela badaere, garrantzitsua da harremana mantentzea etakontaktua ez galtzea.

AITZIBER URKIOLA, ERIZAINA BERGARAKO ZAHARREN EGOITZAN:

“Langileok pazienteak

kutsatzeko beldurra dugu”


Martxoak 21

Zapatuan, martxoaren 21ean, Debabarrenan 22 ziren kutsatuak, euretako13 Eibarkoak; egun horretan Elgoibarren hiru zeuden, Ermuan bi eta ba-karra zuten Deba, Mendaro, Mutriku eta Soraluzen. Mallabiak ez zuen gai-xorik. Arabak zituen gaixo gehien EAEn (801, 98 kasu berrirekin), Bizkaiarenaurretik (651, 112 berriak) eta Gipuzkoan 273 zeuden, 50 kasu berrirekin.Egun horretan debekatu ziren hileta-elizkizunak eta agurrak; hala ere,ehorzketa-enpresek gutxieneko zerbitzuak eskaintzen jarraitu zuten. Agu-rrak pandemiatik irtetzerakoan egingo zirela jakinarazten hasi ziren eske-

letan. Bestalde, ospitaletan erabiltzeko materiala 3D inpresorekin egitekoplataforma sortu zuten. Azkenik, zabortegian desagertuta segitzen dutenJoaquin eta Albertoren omenezko kantua egin zuen Mursegok.


– Nola moldatu zara egoera berrira?

Guztiontzat da egoera txarra, baita kirolarientzatere. Erresistentziako kirol indibidualeko kirolarie-kin egiten dut lan eta kasu askotan orain zutenhasia denboraldia. Beraz, plan guztiak pikutarajoan dira. Beste arazo bat da ez dakigula noizegingo diren atzeratu diren txapelketak. Orduan,arazoa bikoitza da. Joan den astean EspainiakoTxapelketa lehiatu behar zuten kirolariak entre-natzen ditut, euren denboraldiko helburu garran-tzitsuenetako bat, baina ezin izan zuten egin etaurritik egindako lan guztiak ez zuen ezertarakobalio izan. Orain ez dakigu zerotik hasiko garenedo zer, baina ezin dute forma jaitsi, hau pasatzendenean txapelketak hasiko direlako berriz ere.– Egoera honen aurrean zein izango litzateke

zure aholkua?

Lehenik eta behin, estresa alde batera uztea, ezzoratzea. Egoera berak estresa sortzen digu etaezin gara zoratu kirola egiten. Arlo mentalak kaltehandia egiten dio kirolariari. Orduan, erresisten-tziako kirolariek arrabola egin dezakete, korrikaegiteko zinta dutenek korrika egin… egunero 45minutu asko jota, burua garbitzeko eta forma man-tentzeko. Bestetik, indarra lantzeko ariketa asko

egin ahal dira: ur botilekin, motxilak kargatuz, go-mekin… ez da material berezia behar. Nirekin da-biltzan kirolari batzuek, adibidez, inoiz bainogehiago entrenatuko dute orain, denbora gehiagodutelako. Forma galdu beharrean, hobetu egingodute batzuek.

KIROLARI EIBARTARRAK:

etxean bai, baina geldirik ez

ANDER ROMARATE, IGERILARI ETA ENTRENATZAILEA:

“Egoera berrira moldatu beharra daukagu, jendeguztiak moduan. Agian zailena noiz eta nola bu-katuko den ez jakitea da. Hau da, argi dago geni-tuen helburuak atzeratu edo bertan behera gelditudirela, baina gogorrena agian ez da hori, baizik etahelburu berriak markatzeko zailtasuna. Inork ezdaki noiz bukatuko den guzti hau eta, beraz, ezinhelburu berri garbirik eduki.Nik triatloia egiten dut, eta ohitura daukat bizikletaarrabolan ipini eta bertan entrenatzeko. Beraz,alde horretatik arazorik ez. Lesio baten erdian ha-rrapatu nau honek eta korrika egiteko arazoakditut, beraz ez diot buelta handirik eman, bestelaez dakit zer egingo nukeen (barreak). Igeriketaegitea bai dela ezinezkoa.Momentuz asko entrenatzen dihardut etxean, bi-zikleta egiten dut egunero eta baita indarra lant-zeko ariketak ere. Gutxienez dena bukatutakoanberriro zerotik ez hasteko”.

PELLO OSORO, TRIATLETA:


– Zelan jarraitzen duzu entrenatzen?

Entrenamenduak bertan behera geratu dira,baina hautsa hartzen zegoen bizikleta estatikoaetxera igo dut, baita pesa batzuk ere. Errutina bathartuz, forma mantendu eta buelta hain gogorraez izateko ahal dudana egiten dut etxean dagoenespazioan.– Nola aldatu da denboraldia zuentzat honen

ondorioz?

Ez dakigu zenbat luzatuko den egoera hau, etauste dut liga berriz hasi beharko dugula. Azken en-trenamenduan bagenekien bi jardunaldi etengo zi-rela, eta bi aste izango balira, bi aste beranduagobukatuko genuen liga. Baina egoera honen aurreanhirugarren jardunaldia ere etengo da eta luzerakodoa. Gure ustez, liga berriz martxan jartzen bada,une horretan tokatzen zaigunaren aurka jolastukodugu. Atzeratutako partiduak astean zehar jokatukoditugu agian. Baina momentuz hau guztia pasabehar da eta, horretarako, bizi dugun egoeraz kon-tziente izan behar gara eta gauzak ondo egin.

KIROLARI EIBARTARRAK:

etxean bai, baina geldirik ez

AXIER GISASOLA, ESKUBALOI JOKALARIA:

– Nola egiten duzu kirola etxean?

Arabola egiten dut bizikletaren inguruko entre-namenduak egiteko eta, bestela, ariketa fisikoakegiten ditut (material nahikoa daukat, eskerrak).

Mugikortasuna ez galtzea eta forma ahal den hei-nean mantentzea da helburua. Arrabola egiten dutbatez ere, ordenagailura konektatuta eta pro-grama berezi batekin (Zwift). Triatloikoek taldetxoasortu dugu eta online geratzen gara bakoitza bereetxetik baina elkarrekin egin ahal izateko. Motibatuegiten gara horrela, baina egoera berri hau nahikogogorra da kirolariontzat. Kirola etxe barruan egi-tea ez da gauza bera, ez fisikoki ez mentalki.– Egoera honek nolako kaltea eragin dizu den-

boraldiari begira?

Eibarko Duatloia bertan behera geratu zen.Gero, Espainiako Kopa egin nahi nuen. Lehenik,Iruñeko triatloia maiatzean, baina bertan beherautziko dutela uste dut. Bigarrenik, Bizkaia Triatlon,Urdaibai egiten dena. Eta gero, beste pare bat.Maiatzeko probak bertan behera geratuko direlauste dut, ikusi beharko da. Gutxienez, etxean ak-tibo egoten jarraitzen dut, lana ere egiten dut etaez naiz geldirik egoten. Burua entretenituta dut etamugitu egiten naiz. Gainera, kirola egiten duzunmomentuetan burua pixka bat garbitzen duzu.

AITZIBER URKIOLA, TRIATLETA:


Martxoak 22

Hilaren 22ko domekan aurretik zabaldu zen zurrumurrua egiaztatu zen etaEspainiako gobernuak alarma egoera beste bi astez, apirilaren 12ra arte,luzatu zuen. Eibar Ospitalean 18 gaixo zeuden ospitalizatuta koronabiru-sagatik eta beste bederatzi Mendaron. Araba Ospitalean (Txagorritxu etaSantiago) 326 zeuden ingresatuta; Bizkaian, Gurutzetan 119 zeuden etaGaldakaon 111; eta Gipuzkoako Donostiako Ospitalean 50. Guztira 812

pertsona zeuden ospitalizatuta EAEn, euretako 17 Eibarkoak. Zaldibar

Argituk kazerolada deitu zuen arratsaldeko 20:30rako; ordu eta erdi gero-agorako, 22:00etarako, erabateko konfinamendua eskatzeko beste kaze-

rolada bat deitu zuten Urkullu lehendakaria ETBn elkarrizketatu beharzutela aprobetxatuta. Egun horretan iragarri zuten baita Udal Kirol Patrona-toaren eta Udal Musika, Zeramika eta Marrazki eskolen tasak itzuliko di-tuztela, zati proportionalean.


Martxoak 23

Martxoaren 23an, “zubitik” bueltan, 2.421 lagun ziren kutsatutakoak EAEn

eta 120 koronabirusak jota hil zirenak. Egun horretara arte, 7.047 zirenegindako detekzio-probak: bezperan bakarrik 862 egin ziren. Gure eskual-dean 39 ziren baieztatutako koronabirus kasuak, euretako 18 Eibarren.Atzetik zetozen Elgoibar (7), Deba (5), Mutriku (4), Ermua (3) eta Mendaroeta Soraluze (banarekin). Mallabian kasu barik jarraitzen zuten. Kontsu-

mobidek arretarako bigarren telefono-linea bat zabaldu zuen. Gureak tal-

deko 2.500 beharginen jarduera etetea adostu zuten enpresak etasindikatuek. Eta foball profesionala geldirik egongo dela erabaki zuten,Espainiako gobernuak baimena eman arte.


Martxoak 24

Martitzenean, martxoaren 24an, Eroskik haurdun, zahar, ezindu eta osasunarloko langileei lehentasuna ematea erabaki zuen erosketak egiterakoan,eurendako ordutegi bereziak prestatuz; aurrekoarekin hainbat gomendio ka-leratu zituzten. Arratsaldez Egogain eta San Andres zaharren egoitzak des-

infektatu zituzten. Herriko kaleak, egunean birritan jarraitu zuten egiten:lehenik egunez, jende gehien pilatzen den tokietan, eta bigarrenik gauez,kontainerretan. Udalak egindako deiari erantzunez, bestalde, eibartarrekosasun- eta higiene-material ugari eskaini zuten San Andres egoitzarakoeta udal zerbitzuetarako, udaltzainen bitartez jasoz. EAEn 2.728 lagun zirenkutsatutakoak eta 133 hildakoak, Osasun sailburuak esan zuenez. Egindakodetekzio-probak 7.646 ziren eta ospitaleko alta jasotakoek 96. Eibarren 21

koronabirus kasu baieztatu ziren eta Elgoibarren zortzira igo zen kopurua;eskualde osoan 46ra. Eusko Jaurlaritzak 841 milioi euro bideratuko zituelajakinarazi zuen osasun-sistema indartu eta herritarrei laguntzeko; etaOsasun Sailaren kontingentzia-planak Zaintza Intentsiboetako Unitateetanohe-kopurua bikoiztea ahalbidetuko zuela. Armeria Eskolan 3D inprima-

gailuekin osasun langileentzako biserak fabrikatzen ziharduten, DYAren bi-tartez banatzeko. Udalak Eibar Merkataritza Gune Irekiari dirulaguntza

bikoiztuko ziola egoerari aurre egiten laguntzeko kaleratu zuen, 38.900 eu-rotik 77.800era igota. Bestalde, Zaldibarko zabortegian Alberto eta Joaquinbilatzeko operatiboak lanean jarraitzen duela esan zuen Jaurlaritzak, obrazibileko ekipoa 100 lagun inguruk osatzen dutela jakitera ematearekin bat. AsBurgas Galiziako Etxeak urtero maiatzerako antolatzen dituen “Dia das le-

tras galegas” jaiak bertan behera lagatzea erabaki zuen. …eta kitto! Eus-kara Elkarteak Eibarko dendari eta ostalariekin bat egiten duela kaleratuzuen, doaneko aholkularitza eta itzulpen zerbitzua eskainiz.


Martxoak 25

Eguaztenean, hilaren 25ean, 56 ziren ordurako Debabarrenan kutsatu-

tako herritarrak, horietako 24 Eibarren. Eskualdeko ospitaletan 31 lagunzeuden ingresatuta: 20 Eibar ospitalean eta 11 Mendarokoan. AECC Gi-

puzkoak Eibarren duen egoitzatik minbizia duten gaixoei eta haien seni-deei laguntza emateko doako zerbitzua indartu zuela jakinarazi zuen.Maskarak egiten lagundu duten boluntarioei DYAk esker ona adieraztenzuen egun horretan, jatorri egipziarreko Neama Fawzy eibartarrak etxeanberak zelan egiten dituen erakutsi zuen Interneten. Kirola, yoga eta dantzaetxean egiteko aholkuak ere eman zituen Kirol Patronatuak, hainbat loturainteresgarri partekatuz. Arropak eta garbigailua koronabirusaren aurkadesinfektatzeko moduak ere jakinarazi zizkiguten. Beste jai batzuk, orain-goan Santa Kurutzekoak, atzeratu egingo dituztela jakinarazi ziguten. Etajendeak bikain erantzun zion bi egun lehenago Ego Ibarrak publikatutakoEli Lakuestaren argazkian agertzen ziren pertsona gehienak identifikatuta.Gazte askoren buruetan zebilen gaiari ere data ezarri zioten egun horretan:Selektibitatea uztailaren 6tik 8ra egingo dela erabaki zuten. Ezohiko deial-dia uztailaren 20tik 22ra bitartean laga zuten.


– 10 egun daramatzagu konfinatuta eta beste 17

egun egon beharko gara horrela gutxienez. Nola

egin diezaiokegu aurre egoera honi?

Egoera hau jasatea besterik ez zaigu geratzen, ezdigute beste aukerarik uzten. Egoera honetan jarrigaituzte eta aginduak besterik ez dizkigute eman,animaliak izango bagina bezala. “Zuek etxera!”. Es-painiako erregeak eta presidenteak diskurtsoak egindituzte (gizartean alarma sortuz), baina zergatik ezdira epidemiologoak irten azalpenak ematera? Azkenfinean, eurek dute egoera honen inguruko jakintza.Koronabirusa zer den, nolako arriskuak sortu ditza-keen, sortzen dituen patologiek nolako garrantziaduten… azaldu beharko lukete. Epidemiologoenagerpena beharrezkoa da, beldurra erabili barik ego-era azaltzeko, eta telebista kate guztiek eman be-harko lukete euren agerpena. Gero, informaziohorrekin bakoitzak erabaki dezala zein neurri hartu,higienikoak batez ere. Asko nabarmendu da maska-ren garrantzia, bi metroko distantzia mantendu behardela eta abar, baina ez hainbeste norbanakoen hi-gienea. Hainbat tokitan agertu izan dira zientzialaribatzuk, baina guztiok dakizkigun lau arruntasun esandituzte. Hori da jaso dugun informazio urria, besteguztia aginduak izan dira.– Epidemiologoek azalpen gehiago emanez gero,

herritarrok beste modu batean kudeatuko genuke

egoera hau?

Noski. Modu errealago batean ulertuko genuke ego-era hau, modu zientifikoago batean. Eta, batez ere,beldurra edukitzea ekidingo genuke. Beldurra inoiz ezda ona izaten, sekula. Beldurrak egoera kaotikoak etaharrigarriak sortzen ditu. Beldurrarekin jendeak agin-dutakoa betetzen du, bestela errepresaliatuko, zigor-tuko edo ospea kenduko digutelakoan. Beldurrakjendea kikiltzen du, pentsarazi beharrean. Eta, zentzuhorretan, astakeriak egiten dira. Momentu honetanegoera kaotikoa bizi dugu beldurrak lagunduta. – 15 eguneko konfinamendua ezarri zuten lehenik,

orain epe hori luzatu dute eta ez dakigu berriz ge-

hiago luzatuko duten. Koarentena luze izango dela

onartzea komeni zaigu edo egunez egun joan

behar gara?

Gauza biak egin beharko genituzke. Luzea izangodela sartu behar dugu buruan, baina egunerokoa dagarrantzitsuena. Inportantea da esnatzen garen mo-mentutik zereginak edukitzea.

– Noiz pasako da egoera hau?

Berandu baino lehen. Genero honetako epidemiek3 edo 4 hilabete irauten dute. Beraz, pandemiahonek ez du 4 edo 5 hilabete baino gehiago iraungo,gripe arruntarekin alderatuz antzeko portaera biraladuelako. Batzuetan patologia larriagoak sortzen diraeta beste batzuetan ez hainbeste. Dena dela, zen-bakiak aipatuz, gaur arte 2.000 pertsona inguru hildira Espainian koronabirusarekin. Iaz, adibidez,300.000 minbizi kasu erregistratu ziren eta erdia hilkoda epe laburrean. Eta 2018an, bestetik, 40.000 lagunhil ziren kutsaduraren ondorioz. Zifra horiek ez dirahainbeste aipatzen eta larriak dira baita ere. Horrekpentsarazi egin behar gaitu eta koarentena sasoi hauona izan daiteke horretarako, pentsatzeko.– Nola itzuliko gara normaltasunera? Nola era-

gingo digu guzti honek?

Gizakiak ahazteko gaitasun handia du. SigmundFreudek esan zuen bezala: “pasatu dena pasatu eginda eta ez du arrastorik ere uzten”. Bizitakoa errepri-mitzeko eta ahazteko gaitasun handia dugu. Nork go-goratzen du orain A gripearen pandemia? Inork.Sufriarazi diona ahazteko gaitasun handia du gizakiak,eta hori oso positiboa da.

JUAN SANCHEZ VALLEJO, PSIKIATRA:

“Beldurrarekin pentsamena

usurpatu digute”


Martxoak 26

Hilaren 26ko eguena argitzearekin batera jakin genuen koronabirusak ku-tsatutako 15 kasu berri izan zirela Gipuzkoako zaharren egoitzetan, eure-tako bi gure herriko San Andres egoitzan. Eskualdean 24 ordu aurretikbaino 12 gaixo gehiago zeuden eta Mallabia jarraitzen zuen izaten gaixo-

rik gabeko herri bakarra Debabarrenan: Eibarren guztira 28 zeuden, Elgoi-barren 14, Ermuan eta Deban zortzina, Mutrikun sei, eta Mendaron etaSoraluzen bi bakoitzean. EAEko gaixoen kopurua 4.000ra zihoan gertu-

ratzen, azken egun horretako 675rekin. Lurraldeka Bizkaiak Arabari aurreahartu zion dagoeneko (1.850 kutsatu, eta 1.425, hurrenez hurren), eta Gi-puzkoan 661 ziren positiboak. Ordura arte 10.142 detekzio-proba egin zi-tuzten EAEn. Programatutako kontsultetara ez joateko eskaera egin zuenDebabarreneko ESIko zuzendaritzak: Mendaroko eta Eibarko Ospitaleta-koetaz aparte, baita osasun-zentroetako kasuetan ere. Bezperan komuni-kabide bati eskainitako elkarrizketan Miguel de los Toyos alkateak aurreraegiteko batasun politikoa berebizikoa izango zela zioen eta, iritsiko den krisiekonomikoaren aurrean, herritarrei, ostalariei eta enpresei laguntzeko duenkonpromisoa adierazi zuen. Aurreko egunetan moduan, udal brigadako

zazpi langilek hiri-altzarietan desinfekzio-lanak egiten jarraitu zuten herrikoauzo guztietan. Orain dela pare bat astetik hona San Andres elizako kan-

paiak geldirik egotea ez du zerkusirik koronabirusarekin; kanpandorrerainodoazen eskailerak konpontzeko lanen ondorioa dela esan zigun Xabi Zubi-zarreta parrokoak, eta baita ezin dela mezarik eta hileta elizkizunik egin ber-tan. Gehiengo sindikalak, azkenik, protesta egunerako deia egin zuengaurko, interes ekonomikoak osasunaren gainetik jartzea leporatuz agintarieta enpresariei.


Koronabirusak gizarte osoan du eragina, baita bizi-tzaren zikloan azken katebegia osatzen duen piezanere, ehorztetxeetan. Inoiz ez da erraza izaten eurenlana, baina sasoi honetan are gutxiago. “Oso neurrizorrotzak hartu behar ditugu orain”, LOREN BASKA-RAN Funeuskadiko langileak aipatu digunez. Lanatentsio handiarekin egiten dutela dio Baskaranek. “Hil-dako guztiei ez diete koronabirusaren probak egiten.Beraz, ez dakigu zer gerta daitekeen. Lanetik kanpobizitza bat dugu, familia, eta arduratuta gaude”. Bas-karanek, gainera, asma gogorra du eta koronabirusabereziki kaltegarria da gaitz hori dutenentzat. Beraz,telelana egiten du ahal den neurrian.

Baliabide justuak

Momentuz Eibarren ez dute koronabirusaren ondo-rioz hil den pertsonarik hartu, baina bai GasteizkoTxagorritxu ospitaletik ekarritako bi. Koronabirusarenondorioz hildakoak jasotzeko protokolo zehatza dagoezarrita eta NBEak (Norbere Babeserako Ekipoak)jantzi behar dituzte ehorztetxeetako langileek. Jan-tziak erabili ondoren, bota egin behar dituzte. “Ara-zoa da merkatuan ez dagoela NBE askorik. Ba-tzuklortu ditugu, baina ez ditugu soberan. Azken finean,guk kasu berezietan erabili izan ditugu horrelakoak,ebolaren kontuarekin eta abar, baina normalean ez”.NBE gehiago eskatu dituzte, baina zain daude. Etahildakoen kopurua hazten bada? “Posible izango li-

tzateke guzti honek gainezka egitea eta beharrakasetzeko nahikoa baliabide ez izatea. Madrilen, adi-bidez, gertatu da, eta oso baldintza larrietan dihar-dute lanean”.

Ia agurtu barik

Koronabirusa duen pertsona bat hiltzen denean, gor-pua zaku estanko batean sartu behar dute lehenik. “Ezdago hileta elizkizunik edo agurrik, ezta beilarik ere,eta kutxa ondo itxi eta desinfektatu ondoren, tanato-riora, errausketa-labera edo kanposantura eramatendugu. Hilerrira familiako kide gutxi batzuk bakarrik joandaitezke, beti ere segurtasuneko distantziari eutsiz”.Errausketaren aldetik, gainera, gorpuak ahalik eta az-karren erretzea eskatu diete, eta horrela zehaztu duteboletin ofizialean. “Larrialdi egoera honetan, pertsonabat hiltzen den momentutik 24 ordu pasa baino lehe-nago erretzeko baimena dugu orain”.Koronabirusa ez den beste kausa batengatik hiltzendiren pertsonen familiei, bestetik, zera gomendatzendie: “Etxean hil badira, agurra etxean egitea; eta ospi-talean hil badira, ospitalean agurtzea. Gero, gu joangogara gorpuaren bila. Kasu hauetan ez ditugu NBEakerabiltzen, bestela traje barik geratuko ginatekeelako,baina maskarak eta eskularruak erabiltzen ditugu, etagure esku dauden neurri guztiak hartzen ditugu”. Bas-karanek dio jendeak ulertzen duela neurri berezihauek hartzea, egoera berezia delako.

Neurri zorrotzak eta ardura

handia ehorztetxeetan

merchandising

serigrafia

lanerako erropa

[email protected] 943 701 497 / 687 879 667

Armagin, 3-5 beheak


Eusko Jaurlaritzak emandako azken datuen arabera(25/03/2020, 20:00ak arte), Debabarrenean68 lagunek eman dute positiboa koronabirusean.Kasu gehienak Eibarren daude, guztira 28. Ondoren,Elgoibar daukagu, 14 gaixorekin. Ermuan eta Deban8 gaixo daude, eta Mutrikun 6. Soraluzen etaMendaron bina daude, eta Mallabiak gaixorik ezduen eskualdeko herri bakarra izaten jarraitzen du.

COVID-19a Eibarren eta

Debabarreneko beste herrietan

Covid-19 gaitzaren hedapenaren grafiko honetan koronabirusareneboluzioa nolakoa ari den izaten ikus dezakezue. Goranzko pendizakurba bihurtu eta apaldu ahala, koronabiruari irabazten diogun seinaleaizango da. CodeSyntax-ek egin du grafiko hau eta domeinu publikokoada (Creative Commons CC-0). Horretarako datu publikoak erabiltzen aridira (Osakidetza-Open Data Euskadi, eta Osasunbidea), eguneroeguneratuak. Grafikoa dinamikoa da eta egunez egun berritzen da.

Eibar ....................... 28

Elgoibar ................. 14

Ermua ....................... 8

Deba ......................... 8

Mutriku ..................... 6

Mendaro ................... 2

Soraluze ................... 2

Mallabia .................... 0


- Zer da koronabirusa?

Animaliei eragin ohi dieten birusen familia zabaladira koronabirusak. Batzuek, baina, animalien-gandik pertsonengana transmititzeko gaitasunadute eta, hori gertatzen denean, koadro klinikoaksorrarazten dituzte, hotzeria arruntetik hasi etagaixotasun larriagoetara iritsi arte.SARS-CoV-2 koronabirus mota berri bat da etapertsonengan eragina izan dezake. Lehen aldiz2019ko abenduan detektatu zuten, Txinan, Hubeiprobintzian dagoen Wuhan hirian.

- Nork du gaixotasunaren forma larri bat iza-

teko arriskua?

Konplikazioak izateko arriskurik handiena adinekopertsonek dute, baita gaixotasun kronikoak (gai-xotasun kardiobaskularrak, diabetesa, arnas gai-xotasun kronikoa, immunoeskasiak...) dituztenekere. Une honetan, gure ingurunean, COVID-19kkutsatutako pertsonen heriotza-tasa %4koa da.

- Nola hedatzen da birus hau?

Infekzioa, batez ere, 5 mikratik gorako arnas tan-ten bidez eta infektatutako pertsonen jariakinekikozuzeneko kontaktuaren bidez transmititzen da,pertsonatik pertsonara. Hala ere, badirudi ezin dai-tekeela transmititu metro bat eta bi arteko distan-tzietatik gora.Kontaktua zuzenekoa izan daiteke, edota eskue-tan edo beste objektu batzuetan (teklatuetan,saguetan, barandetan, txanponetan...) egon dai-tezkeen kutsatutako materialaren bidezkoa. Ho-rregatik da horren garrantzitsua eskuak sarritangarbitzea.Sintomarik ez duten pertsonekin kutsatzeko arris-kua oso txikia da. Hala ere, egia da pertsona ba-tzuek oso sintoma arinak dituztela eta, beraz,gerta daiteke horiek gaixo ez sentitzea, baina baikutsatzeko gaitasuna izatea.

- Zeintzuk dira sintomak?

Sintoma ohikoenak sukarra, eztula eta aire-fal-taren sentsazioa dira. Kasu larrienetan, infek-zioak pneumonia, arnasa hartzeko zailtasunhandia, giltzurrun-hutsegitea eta heriotza ereeragin dezake.Oro har, konplikazio horiek adineko pertsonen-gan edo beste gaixotasunen bat dutenengangertatzen dira.

- Zenbat irauten du inkubazio-aldiak?

Inkubazio-aldia, infekzioa gertatzen denetik gai-xotasunaren sintoma klinikoak agertu arteko den-borari esaten zaio. Orain arteko kalkuluen arabera,inkubazio-aldia 1-14 egun bitartekoa da, bainabatez bestekoa 5-6 egunetan ezarri dute.

- Birusa pasatu badut, berriro har dezaket?

Txinan gertatu dira horrelako kasu batzuk. Halaere, birusa berria denez, ez dago informazio as-korik horren inguruan, besteak beste oraindik ezinizan dutelako azterketarik egin biztanleen artean.Uste da, beste gaixotasun batzuetan gertatzenden bezala, infekzioa igaro ondoren gorputzak in-munitatea sortzen duela eta, beraz, zaila izangolitzatekeela berriz infektatzea.

- Zenbat irauten du birusak gainazal batean?

Badirudi beste koronabirus batzuek bezala joka-tzen duela honek ere eta, beraz, koronabirusakgainazal batean ordu gutxi batzuetatik egun ba-tzuetara bitartean iraun dezakeela.Gainazal bat kutsatuta egon daitekeela uste ba-duzu, desinfektatzaile arrunt batekin garbitu birusaezabatzeko.

Zer dio

Osakidetzak?


CCOORROO AAZZKKAARRRRAAGGAA AALLOONNSSOO2020ko martxoaren 25ean hil zen

“Zure irrifarrak iraungo du gure bizitzak eta bihotzak argitzen”

ZURE FAMILIAB e t i g u r e b i h o t z e a n

ORDU ALDAKETA

Ordubete gutxiago

konfinatuta egotekoGauza asko aldatu bazaizkigu ere azkenaldian, martxoko azken domekan udabe-rriko ordutegia indarrean sartzeko ohitu-rari eutsiko diogu oraingoan ere: 60minutu gutxiago derrigortuta etxean sar-tuta egoteko. 28tik 29rako gauean, zapa-tutik domekarako goizaldeko 02:00akailegatzean, erloju guztiak ordubete au-rreratu egin beharko ditugu, 03:00ak arte.Ofizialki ORDUBETE GUTXIAGO izangodu asteburuko domekak. Horrela, aguresango diogu indarrean izan den negukoordutegiari. Udako ordutegi berriak urria-ren 25era arte iraungo du; egun horretannegukoa jarriko da berriro indarrean. Ur-teroko ordu-aldaketa hori kentzeko hain-bat iritzi ere badira aspalditik, bainamomentuz Europar Batasunak 2021eraatzeratu zuen herrialde guztien artekoerabakia hartzea.

Udalak bihar

“PLANETAREN

ORDUA”

ekimenarekin bat

egitera deitu ditu

herritarrakCOVID-19ren pandemiak eragindakoezohiko egoeran gauden arren, planetakgure arreta eskatzen jarraitzen duela go-gorarazi nahi digu Eibarko Udalak. Horidela eta, aurten ere bat egingo du mundumailan egingo den “Planetaren Ordua”ekimenarekin eta, deiari erantzunez,bihar (martxoak 28) 20:30etik 21:30eraUdalak argiak amatatu egingo ditu (Unt-zaga plazakoak, udaletxekoak, erlojukoaketa arkupeetakoak), “klima-aldaketarenkontrako keinu sinboliko gisara”. Horre-kin batera, Udalak eibartar guztiak ani-matu nahi “naturaren defentsarakomugimendu global handi honekin bat egi-tera, ordubetez argia itzaltzea bezainerraza den keinu bat eginda”.

RAMON BEITIA“Urkora iritsi da udaberria”

Konfinamendua EZ DA JOLASA - Etakittoirekitzea. eLiburutegia erabiltzeko sarrera erraztu zien Eusko...

Documents

Transcript of Konfinamendua EZ DA JOLASA - Etakittoirekitzea. eLiburutegia erabiltzeko sarrera erraztu zien Eusko...