KOMIKIA PIL PILEAN - urremendi.orgurremendi.org/uploads/5.pdf · gaz batera dago.Lehen...

URREMENDi 3

ZUZENDARIAK: Miren Lourdes Garay,

Pedro María Garay

ERREDAKZIO ZZUZENDARIA:Miren Lourdes Garay

ARTE ZZUZENDARIA:Pedro María Garay

DOKUMENTAZIOA:Rafael Urien

ERREDAKZIOA: Lourdes Arroitajauregui, Rafael Urien,

Miren Lourdes Garay, Laura Perez.

EUSKERA KKORDINATZAILEA:Esther Korta

DISEINUA EETA MMAKETAZIOA:Alicia Rojo

KOMIKIGILEA: Alex Orbe, Egoitz Moreno

ARGAZKIAK: Pedro Garay, Rafael Urien, Laura

Pérez, AZTI-Tecnalia, M.U.

KOLABORATZAILEAK:Antonio Pou, Mikel Unzueta,

Azti-Tecnalia.

ADMINISTRAZIOA: 94 625 76 09

PUBLIZITATEA:688 61 66 22/ 657 790 836

KORDINATZAILEA:Nueva Europa Diseño, Imagen y

Comunicación, S.L

INPRIMATEGIA: Grafinorte, S.A

ALE KKOPURUA: 16.000 ale

ARGITARATZAILEA:URREMENDi, Gernika-Bermeo

Landagarapen Alkartea. DomingoAlegria Enparantza, z/g. 48300

Gernika-Lumo (Bizkaia)e-mmail:

[email protected] oorria:

www.urremendi.orge-mmail:

[email protected] oorria:

www.busturialdea-urdaibai.com

LEGE GGORDAILUA: BI-2675-06

3 EDITORIALA4 KOMIKIA5 PIL PILEAN6 GAURKOTASUNA

Busturialdeko industrialdea. B-HERRIAK

20 AMALURLUR ABERATS. Del Serrín al Pellet. Erinotza. ITSASGORA. Berdelaren Harrapaketa. Mihi Arraina.

26 GEURE ALTXORRAK. Foruko Erromatar Herrixkea.28 ZER EGIN ETA NORA JOAN

Garaien Ibilbidea.Gastronomia. El Castillo de Arteaga.

34 MUNDUTIK ZEHAR. Entre reservas: la Palma, Isla Bonita.

36 ARTISTAK. George L. Steer.40 PERTSONAIA. Luciano Astiazaran.42 GEURE KIROLAK. Gizon probak.46 IRAGARKIAK

04. zbk • 2007-ko MartiaLABUR

20 LUR ABERATSDel serrin al pelet: un residuotradicional transformado enmaterial estratégico.

28 ZER EGIN ETANORA JOANGaraien Ibilbidea

34 MUNDUTIKZEHAREntre reservas: La Palma, isla bonita

36 ARTISTAKGeorge L. Steer: Boombeen kontrako plumea.

w w w . b u s t u r i a l d e a u r d a i b a i . c o m

EDITORIALAGu geuk

Gernikako piparrak, indabak eta tomateak, Nabarnizeko naboak...Urriko Azkenengo Astelehen bakotxa geure ortuetako produktuen erakusleku bihurtzen da. Euskadiguztiko baserritarrak Gernika-Lumora joaten dira euren ortuetako jenerorik onenak munduari erakuste-ko.Tradizio hau folklorea baino gehiago da. Garrantzitsuena jai usaina daukon erakusleku horren atzeandagoan jarduerea indartzea da. Busturialdean nekazal aberastasuna, baso aberastasunagaz eta arrantza-gaz batera dago. Lehen sektorea, turismoagaz, komertzioagaz eta industriagaz batera dago. Horregaitik,lekua eta proiektuak erdibanatzea posible da eta horixe da hain zuzen be, eskualdeko 20 udalekUrremendi Landa Garapenerako alkartearen bidez aurrera daroena.

Nekazal eskualdea gara,lurgintza mistoa eta profesionala bateragarriak osagarriak eta beharrezkoak diragure ekonomia,gure baserriak,gure paisaiak,geure izatea mantentzeko.Baina etorkizunari begira,manten-tzeak,gaur egun,beste esangura bat dauko,planifikatu,asmatu eta garatu esan gura dau.Gizartea aldatuegin da,andrea ez da etxean geratzen eta gazteek urtenbide profesionalak eta beharlekuak behar dabez,etorkizun seguru bat eta gaur egun,egia esan,ez dira asko euren burua baserrian ikusten dabenak.Egoerealehenera bueltau ahal da.Geure estrategia egin behar dogu,nekazal jarduerea osorik hartzen dauana "balo-re kate osoan,hasi ortuaditik, landu eta potoetan sartzetik eta banaketa eta industrializaziora" .

Euskal Autonomia Erkidegoko Landa Garapen Iraunkorreko Planean agertzen dan lez.Gainera,plan horrensektore planifikazioaren elementuen artean,barrikuntzea indartzea,teknologia besteenganatzea eta presta-kuntzea hartuten dira helburutzat.Eta horixe da Busturialdean behar doguna,ikerketearen ondorioz hazionak,teknologia barriei esker lurgintza ona,ekoizpen profesionalari esker uzta onak eta prozesu industrialaskoz be hobeak merkatua zabaltzeko balore gehigarri baten bila erabilitako barrikuntzeari esker.

Hau dana lortzeko derrigorrezkoa da bai Erakundeek bai ekimen pribatuak batera jokatzea. Holan, lehensektore tradizionala, lehen sektore BIO-profesionala egingo dogu eta danak entzuteko moduan azaltzeabaino ez da geratuko, Biosferaren Erreserba batean kalitatea dala lehiatzeko bereizgarria.

ZZEERR EERREEIINN HHOORRIIXXEE HHAARRTTUUNN

URREMENDi 54 URREMENDi

KOMIKIA PIL PILEAN

DONDE ESTA ELA-STV?Son numerosas las noticias que últimamente inundan los periódicos que versan sobre el desarrollo soste-nible ampliamente propugnado tanto por los principales agentes sociales como por las Administraciones.

En esta nuestra comarca ha existido una iniciativa que llama a la Administración a realizar un desarrollo socieco-nómico sostenible de la comarca, " Busturialdean Lan eta Bizi". La iniciativa avalada por sindicatos como ELA yLAB y agrupaciones políticas como GAI y Batasuna muestran sin embargo, su posición contraria al desarrollo deespacios rurales para su conversión en suelos urbanos ya sean residenciales o industriales.

Entiendo que partidos políticos como GAI o Batasuna quieren pescar en las aguas electorales, sin embar-go muestro como joven y ciudadano residente en este espacio natural y afín a ELA mi extrañeza a estaposición.. ¿ Qué actuaciones se han realizado hasta ahora por los sindicatos aludidos y en especial porELA en esta comarca para la defensa de l@s jóvenes que se encuentran en puertas de su primer empleo?¿ Cómo puede defenderse una posición contraria al desarrollo de un nueva zona industrial cuando alparecer este espacio natural tiene limitado el destino de espacios de vega y otros al uso industrial?

Son estas las posiciones que ponen en duda mi participación en grupos que entiendo históricamentehan mantenido un lugar intachable en el desarrollo de nuestro entorno, pero que actuaciones como laseñalada quiebran este recorrido ejemplar. J.L

TURISMOA GEURE ESKUALDEANOraintsu pasa da Aste Santua eta aurten ere azkenengo urteetan gertatzen ari den bezala gure eskualdekoherriak pil-pil-ean egon dira jende kanpotarrez gainezka. Hona eta hara ikusten genituen eta ez da arraroa izanere gure eskualdeak turismorako dituen erakargarritasun guztiak izanda; paisaia ederrak, kultur ondarea, ondarehistorikoa, eta abar, harritzekoa da inguru hau turismo aldetik garatuagoa ez izatea. Egia da orain dela gutxirarteindustri erako ekonomi batean murgilduta izan garela eta horrek turismoari begira jartzea atzeratu duela, bainaekonomi mota honen beherakada ondoren eta Urdaibai Biosfera Erreserba izendatu eta gero, ekonomi aktibita-te berrien artean argi dago turismoarena dela eskualde honentzat egokiena.

Honekin ez dut esan nahi hau Benidorm berri batean bilakatu behar denik, itsasertzean ehundaka gela dituztenhotelak jarriz, guztiz kontrakoa, naturgune birjinak mantentzen saiatu behar gara, landa turismoa garatu eta era-bateko eta kalitatezko eskaintza eman. Azken finean eskaintza desberdin eta batez ere kalitatezkoa izateak era-mango du Busturialdean turismoa benetako aktibitate ekonomiko bilakatzera. Eta lan honetan denok daukaguzeregina, guk ere eguneroko jardueretan, gure proiektuetan, gure lanpostuetan, jatetxeetan, alojamenduetan,eta bestelako turismo enpresetan gure aldetik jarri behar dugu turismo iraunkor eta kalitatezko hori lortzeko.Beti ere orain arte egindako lan guztia gutxietzi gabe, izan ere badakigu erakunde publikoetatik gauza asko etaoso onak egin direla, guk geuk turismoaren kontu honetan sinestu ere egiten ez genuenean. Ordua da guztiokelkarlanean aritzeko eta elkar laguntzeko denok nahi ditugun helburu hoiek lortzeko. M.O.

los lectores opinan


GAURKOTASUNA GAURKOTASUNA

BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEKKOO IINNDDUUSSTTRRIIAALLDDEEAA SS..AA..,,LLAA AAPPUUEESSTTAA DDEE TTOODDOOSS LLOOSS AAYYUUNNTTAAMMIIEENNTTOOSS DDEE BBUUSSTTUURRIIAALLDDEEAAPPOORR EELL DDEESSAARRRROOLLLLOO SSOOSSTTEENNIIBBLLEE

La decadencia de la industria tradicional en la comarca ha dejado, a los municipios de Busturialdea,en una frágil situación económica. En este contexto, los veinte Ayuntamientos de Busturialdea hancreado el Polígono Industrial Comarcal de Muxika, planteado como una alternativa real, viable, y defuturo para el progreso de la comarca.

En los últimos años la industria de nuestraComarca ha ido desapareciendo progresivamente.La falta de suelo del tamaño adecuado y las malascondiciones de servicios y accesibilidad, ponga-mos como ejemplo Autzagane, han impedidocrear una industria competente. La fuga de empre-sas y la pérdida de empleos, que implica esta situa-ción, ha derivado en una considerable disminu-ción de la población de toda la Comarca. Los 20ayuntamientos que integran la comarca deBusturialdea junto con Sprilur S.A. y la DiputaciónForal de Bizkaia, promotores de BusturialdekoIndustrialdea S.A., han elaborado un proyecto para

la construcción de un modelo industrial sostenibleeconómica y ambientalmente, con la intención de

frenar la decadencia industrial que amenaza a laeconomía comarcal, y promover el desarrollo eco-nómico y el empleo en Busturialdea.

La localización del futuro parque industrial en elbarrio de Vista Alegre de Muxika, por su importan-cia, ha sido fruto de un análisis largo, concienzudo yexhaustivo de las distintas variables ambientales,sociales y económicas. Muxika, tanto por su ubica-

ción comarcal como por su cercanía con las princi-pales redes de carreteras del territorio, y por su dis-ponibilidad de suelo en el que poder construir elpolígono industrial, se ha convertido en la mejoroportunidad para atraer una nueva actividad eco-nómica e industrial para toda la Comarca.

Hasta hace pocos años,los problemas ambientales nose consideraban un factor a tener en cuenta paradecidir la ubicación de las zonas industriales. Por eso,la decisión tomada por Busturialdeko IndustrialdeaS.A, ha inquietado a muchos muxikarras, que ven elpolígono como una amenaza a su entorno medioam-biental.Sin embargo,el asentamiento del Polígono deMuxika está regulado por normas y medidas protec-toras del medio ambiente. Estas medidas supondránun ahorro energético y de recursos y evitarán la con-

Busturialdeko alkate eta alkatesak Eskualdeko garapen ekonomikoa bultzatzeko hitzarmen sinatzearen egunean.

pasa a la página siguiente

Busturialdeko Industrialdeapoligonoaren infografia.

Busturialdeko Industrialdeaetorkizunean kokatuta joan-

go dan terrenoaren irudia.

Busturialdeko Industrialdearen eragileek,Busturialdeko hogei udalek, Sprilur S.A etaBizkaiko Foru Aldundiak, ekonomiko eta

ingurugirorako jasangarria izango dan ereduindustrial bat eratzeko proiektua garatu dabe.Asmoa, eskualdeko ekonomiaren kontra doan

gainbehera industrialak geldiaraztea, eta garapenekonomikoa eta emplegua sustatzea Busturialdean.

Muxika, bere kokapenagatik bizkaiko errepidesare nagusietatik hurbil, eta gune industrialaeraikitzeko lurra izatean, eskualde osorako

aktibitate ekonomikoa eta industriala erakartzeko aukerarik onena bilakatu da.


EEUUSSKKOO LLAABBEELL:: KKAALLIITTAATTEEAA FFUUNNDDAAZZIIOOAARREENN MMAARRKKAA

Hori guztia aurrera eramateko, bereizgarri nagusibat dau Kalitateak: Eusko Label.

Kalitatearen K ikurra da Eusko Label markaren adie-razpide grafikoa eta horren bidez Euskadin ekoitzi,eraldatu eta/edo prestatutako nekazaritzako elika-gaiak identifikatu eta bereizi egiten dira,horien kalita-tea, maila edo berezitasuna batez bestekoa bainohandiagoa da betiere.

Bere helburu nagusiak hauexek dira: Kontsumitzailearikalitate-maila handia bermatzea,produktuen jatorria etabenetakotasuna segurtasun osoz identifikatzea, ekoizle-en lana defendatzea eta kalitatezko ekoizpena sustatzea.

Eusko Labeldun produktu guztiak ArautegiTekniko baten mende daude eta hura ondo bete-tzen dabela bermatzeko hainbat kontrol eginbehar dabez. Hain zuzen ere, kontrol eta egiazta-pen lana oso garrantzitsua da, berorren bidez pro-duktuaren benetakotasuna bermatzen baita Lanhori kontsumitzaileek gero eta gehiago baliosten

eta aitortzen dabe eta garbi geratzen da gero etasentsibilizazio handiagoa dekiela jaten dabezenelikagaien kalitatearekin eta kontrol eta egiazta-penak daukan garrantziarekin. Hori nabarmenduegin da elikagaien krisi garaietan, adibidez behieroen gaitzarekin eta hegazti gripearekin. EuskoLabeldun Baserriko Oilaskoaren kasuan esaterako,kontsumitzaileak oso ondo erantzun dau. Hasieransalmentetan jaitsiera bat egon bazen ere, berehalaerrekuperatu ziren eta berriz ere garbi geratu dakontsumitzaileak krisi garaietan Eusko Labelagazkonfidantza guztia dekola, batez ere segurtasunaeta bermea eskaintzen deutsielako.

Denera Eusko Label bereizgarriarekin 12 produktumerkaturatzen dira: Euskal Okela, Euskal BaserrikoOilaskoa, Euskal Esne Bildotsa, Hegaluzea etaHegalaburra, Goi Mailako Esne Pasterizatua, EuskalBabarrunak (Tolosakoa, Arabako Pintoa etaGernikakoa) , Euskal Eztia, Arabako Patata,Gernikako Piperra, Ibarrako Piparrak, KalitatekoEuskal Tomatea eta Baserriko Arrautzak.

Kalitatea Fundazioaren eginkizuna nekazaritza, arrantza eta elikadura sektoreko produktuak bultza-tzea, sustatzea eta garatzea, eta kontsumitzaileari haien jatorria, segurtasuna eta kalitatea bermatzea

da. Horrela, produktuen lehiakortasuna hobetu eta ekoizleek eta enpresek behar daben errentagarrita-suna handituz. Horrez gainera, produktuen balioa eta nabaritasuna handiagotu eta sektore horrek

dauen natur eta kultur ondarea zaintzen eta babesten laguntzen dau Kalitatea Fundazioak.

GAURKOTASUNAPUBLIERREPORTAIA URREMENDI

KA

LITA

TEA

FU

ND

AZI

OA

viene de la página anterior taminación. Además de las mismas, la condición de laComarca de Busturialdea como Reserva de Biosfera,garantiza la protección de Urdaibai, y el cumplimien-to de la ley del Patronato, una normativa creada parala perfecta integración del medioambiente y el des-arrollo social y económico.En este sentido, el objetivodel proyecto es contribuir al impulso de un desarrollosostenible. Se van a inventariar los valores naturales yecológicos que se deben preservar y potenciar, deeste modo se mantendrán los elementos naturales,contando con los ríos y arroyos como elementosestructuradores. Además Busturialdeko IndustrialdeaS.A. se ha comprometido a cumplir con un plan, quegarantice la eficiencia energética,y la eficacia en el usodel agua y en su abastecimiento en espacios verdes,zonas comunes...Se facilitarán espacios para la recogi-da selectiva de residuos y se llevarán controles perió-dicos de vertidos residuales. Igualmente, se instalaránsistemas de generación de energía limpia y se implan-tarán redes separativas pluviales y residuales.

La necesidad de concentrar la industria en unazona con las infraestructuras, servicios, y accesi-bilidad adecuada, propia de los tiempos actua-les, que evite la dispersión de empresas, mejorela competitividad y contribuya a generar nuevospuestos de trabajo en el sector industrial, es larazón de ser de esta iniciativa comarcal. El incre-mento del empleo tiene como consecuenciadirecta la mejora de la calidad de vida.

Este proyecto, ideado como un instrumento de res-peto al entorno y de progreso, permitirá centralizarlos servicios de administración, hostelería, reunio-nes, además de la gestión de la información relacio-nada con temas útiles para las empresas (legisla-ción, subvenciones, bases de datos...) y será instru-mento de difusión empresarial, que ayudará a laimagen tanto de la comarca como de las empresasposibilitando la expansión de las mismas.

El planteamiento del polígono busca el beneficiode todos los habitantes de la Comarca tanto en elámbito laboral como en el social, para queBusturialdea crezca de forma saludable, económi-ca, social y medioambientalmente. Manteniendolos equilibrios que la comarca nos demanda paravivir, trabajar y disfrutar de nuestro entorno.

Busturialdeko Industrialdearen proiektuanirisgarritasuna bermatzeko, industrial gunera sartzeko eta trafikoa herritik ateratzeko biribilguneak egingo dira.

Gune industrialaren planteamenduakEskualdeko biztanle guztientzako onurak

bilatzen dauz, lan munduan eta baita gizarte alorrean. Horrela, Busturialdea ekonomikoki, sozialki eta ingurugiroa

errespetatuz osasuntsu hazteko.

Busturialdeko Industrialdearen proiektuan irisgarritasuna bermatzeko, industrial gunera sartzeko eta trafikoa

herritik ateratzeko biribilguneak egingo dira.

10 URREMENDi

GAURKOTASUNABherriakBusturia

Bherriak

DANONTZAKO BEHARREZKOAK DIRANAZPIEGITURAK HOBETZEAREN ALDE

ForuaBUSTURIA, EUSKAL HERRIKO BIODIBERTSITATEAREN ZENTROA Gero eta gutxiago falta da Busturiko Madariaga Dorreko Biodibertsitate Zentroa martxanhasteko.Eusko Jaurlaritzaren,Bizkaiko Foru Aldundiaren eta Busturiko Udalaren akordioz sortuzan, baina biodibertsitate mailan erreferentea izateko, arlo honen ikerketea bultzatzeko etaingurune naturala zabaltzeko tresna izateko premisapean.

Foruko Udalak herritarrei kalitatezko zerbitzua emon gura deutse eta horretarako,Baldatika auzoko ur eta saneamendu sarea barriztauko dauz. Foruko Udalak,Busturialdeko Ur Patzuergoak eta Bizkaiko Foru Aldundiak egin dabe proiektua, etabertako auzotarren laguntza estimagarria izan dau.

Urdaibaiko Erreserban,Busturiko MadariagaDorrean egongo da Eusko Jaurlaritzakkudeatuko dauan Euskal Herriko Biodiber-tsitate Zentroa. Zentroan, ikertzaileek, jakin-tsuek zein edonok dokumentatu,informatuedo bertara hurreratu eta begiratu ahalizango dau faunea, landaretza eta itsasmedioaren ezaugarriak eta aberastasuna.Busturiko Udalak ingurugiro zentro bat egi-teko emon eban Madariaga Dorreak hirualde eukiko dauz helburu banagaz: erakus-keta aldea edo interpretaziorakoa, kongre-soen aldea eta Biodibertsitatearen behato-kia. Erakusketa aldean edo Interpretaziora-koan biodibertsitatearen kontzeptua zabal-

du eta arlo guztietan interpretatu ahal izate-ko erremintak eskainiko dira. Alde honetaninformazio-panelak, erretratoak, ikus-entzu-nezko efektuak eta efektu interaktiboak iku-siko doguz, bisitariak ekosistema naturalakdeskubritu dagiazan, batez be Urdaibaikoa.Ekosfera bat ipintzea be aurrikusita dago,sistema bizi bat kristalezko burbuila batenbarruan, ekosistema bat eskala txikian.Proiektuan ipini dan azkenengo elementuaUrdaibaiko habitatak erreproduzidukodituan akuario erraldoi bat izan da.Bisitariakin situ ikusi ahal izango dau UrdaibaikoErreserbako paisaiaren edertasun natura-la.Gainera, zentroak umeentzako txokoa beeukiko dau "Biodiver" .

Kongresuen aldeak, kongresoetarakoareto haundi bat eta beharreko taldeen-tzako gelak eukiko dauz, mobidu daiteke-zan tabikeekaz; etorkizunean EHUrenudako ikastaroak hartu ahal izango dauz.

Biodibertsitatearen behatokiaren alde-an, faunea, landaretza eta itsas medioa-ren gaineko informazio orokorra emon-go da, Euskal Autonomia Erkidegokoahain zuzen. Biodibertsitatearen ezagu-tza osatzeko beharrezko ikerketa bide-ak hemendixik zuenduko dira eta Weborri baten bitartez emongo dira jakitera.

Beharrrak Baldatika auzoko azpiegiturakbarriztau nahian egingo dira, orain arteauzoak bere ur eta saneamendu sistemeaizan dauz. Sare biak sortzeko proiektuaOletan be garatuko da eta auzotar guztienaurrean azaldu da proiketua. Organu etaarlo guztietako erakundeen baimena dau-koz eta auzo horretan gaur egun bizi dira-nei, 30 pertsona ingururi, eta izango dira-nei, ehunen bat izatera heltzea itxarotendabe, zerbitzu egoki eta barriztau eskain-tzeko egingo da.Hornidura sare barriagaz,lur azpiko pozo batetik aterako da urabonbeoz eta behin atarata 100m3kodeposito baten gordeko da; hiru eguneta-rako ura bermatuta egongo da;holan edo-zein larrialditarako, siketea dala edo abe-riaren bat dala,ura eukiko dabe.Orain arteauzoak bere burua hornitzen eban, bainaur-etorria eta hornitze arazo asko eukezan,batez be udan. Askotan ur gabezia dalaeta, kamioi zisternatan eroan behar izanda ura bertara. Horregaitik ipini eban

martxan Udalak proiektua, zerbitzua izan-go eben auzotarren esku ipini eban gaine-ra, aztertu ekien; baiezko biribila emoneben. Proiektuaren kostuaren zati bat lursailen jabeekaz egindako hitzarmen urba-nistiko bateri esker ordainduko da.

Saneamendu sareari jagokonez, pozubiologiko bat ipiniko da hondakinak bota-teko, 368.000 euroko aurrekontua daukoeta Udalak, Bizkaiko Foru Aldundiaren etaBusturialdeko Ur Patzuergoaren lagun-tzea eukiko dau. Baldatika Foruko erdigu-netik lau kilometrora dagoan auzoa da,388 metroko altidudean, auzo honekazpiegitura barri-barriak daukoz: sarbi-deak, argiak, zabor zerbitzua... zentrosoziala, gastronomiko-kulturala be badau-ko auzoko eskola zaharren eraikinean etaumeentzako olgetarako lekua.Ureta sane-amendu sarea barrizten diranean,bizi kali-tatea ona izateko beharrezko zerbitzuguztiak eukiko dauz.

1.- Busturiko Madariaga Dorrean egiten ari diren Euskal Herriko Biodibertsitatearen zentroa.

2.- Akuario erraldoi bat be bisitatu ahal izango da Busturiko Biodibertsitate zentroan.

3.- Bisitariak zentrotik ikusi ahal izango dau UrdaibaikoErreserbako paisaiaren edertasun naturala.

Baldatika Foruko erdigunetik laukilometrora dagoen auzoa da.

Baldatika auzoko etxegunea.

1

2 3


BherriakElantxobe

BherriakEaPORTU MODERNO ETA ATSEGINA

HERRITARRAK ETA BISITARIAK GOZATZEKOElantxobeko portuak, bizkaiko kostaldeko tradizionalenak, garai barrietara eta uda-lerriaren beharizan barrietara egokitzen jakin dau. Herriko kaia hobetzeko planarenbarruan egoan portuan lehorreratzeko ranpea konpontzea; ondorioz, oinezkoentzakoeta aparkatzeko aldea zabalagoa da eta ingurua urbanizatu egin da. Portuko sakone-rea be aldatu da eta igarri-igarrian dago ze ez dago hainbeste olaturik.

Elantxobeko moila konponduta, ontziak leho-rreratzeko leku gehiago dago, olatu gitxiagodago lehengo ranpearen inguruan, hormakgogortu egin dira eta ingurua urbanizatu eginda, beharrokaz danak irabazi dau. Gainera,Elantxobeko moila guztiak homogeneizatzeko-tan, honeri emon jakon tratamendu urbanisti-koa, beste kaiena modukoa izan da.

Lehorreratzeko ranpea egin zanean, beste helbu-ru bategaz eraiki zan, baina ez zan sekula horreta-rako erabili. Orain itxuraldatzean,oinezkoen aldeahobetu egin da, leku gehiago dago aparkatzekoeta gidariek maniobratzeko, ze orain arte sekulako-ak egiten ebezan portuan buelta emoteko.

Moilan barrikuntza batzuk egin dira, lehenagoEuskadiko hainbat portutan egozan arkuen modu-koak ipini dira. Elantxobeko Udalak, portuarengaur egungo egiturea ikusita, auzotarrak bainatze-ko lekua egin gura dau bertan, batez be, udarako.Ranpeak eukon funtzioa berreskuratzeko, baitamarie bajatzen zanean farolaren moila hasten dankurban geratzen zan hondartza zatiak edo harri-tzak eukona be, berreskuratzeko, ElantxobekoUdala urtenbide on bat topetan dabil. EuskoJaurlaritzak egin dauan aurreproiektuan, sakonu-ne amortiguadorea edo marien igerileku modukobata egitea agertzen da; bai marie behean dagoa-nean, bai goian dagoenean erabili ahal izateko .

1.- Moilaren berriztapenagaz oinezkoentzat eta kotxeentzako gune zabalago bat lortu da.

2.- Elantxobeko alkatesa portuko inaugurazio egunean.

1

2

EAN ARITZA HONDARTZAKO ZERBITZUAK EGOKITU EGINGO DIRA Eako hondartzea udan jendez beteta egoten da, herritar zein bisitariz josita. Sarbideakhobetu guran eta atseden lekua haunditzeko, komuna beste leku baten ipintzea plante-atu da, herriko saneamendu sareagaz zuzenean bat egiteko moduan, gainera.

Bizkaiko beste hondartzetan moduan hemen be udadenboran komun portatilak edo eroangarriak ipintzendira. Eako Aritza hondartzaren kasuan, Bizkaiko ForuAldundiak herriko frontoiaren atzean ipini eban komu-na, hondartza hasten dan lekuan bertan. Ez eukon urbaltzak zuzenean nora botarik eta egunero ataratenebezan batze-zerbitzukoek.

Eako hondartzaren aparteko ezaugarriek,bere uri izae-reak eta bertara heltzea herriko kale estuetan zehargatxa izateak, izan be,ur baltzak batzen ebazan autoa-ri sarri suertatu jakozan problemak, beste urtenbidebat pentsatu beharra ekarri dau. Oraingo lekutik 15metrora ipiniko da komuna. Bandera urdina eta hon-dartzako informazio panelak dagozan lekuan; platafor-ma bat ipiniko da eta beronen gainean komuna.Gainera, edateko ur sareagaz eta saneamendu sarea-gaz alkartzeko konezinoak ipiniko dira.

Hondartzan dagozanak errazago helduko dira eta hon-dartza ingurua libre geratuko da jendearentzat. Ea ibaiaren bokalea, Aritza hondartzan.

Oraingo lekutik 15 metrora ipiniko da komuna. Bandera urdina eta hondartzako informazio panela dagozan lekuan eta saneamendu sareagaz alkartzeko konezio zuzenak ipiniko dira


BherriakGernika-Lumo Ajangizeko Udalak herriko edadeko jendearen beha-

rra estimatu guran, "Urte Askotarako... AjangizkoNagusien Eguna" lemapean, omenaldia preparatudau. Egun berean Ajangizeko Leon Intxausti beatoaribe omenaldi hunkigarria egin deutse. Zelebrazinobiok maiatzaren 6an izan dira; ordubatetako mezanaguziagaz hasi zan omenaldia, ostean "Ajangizeko Ume Dantza Taldea" eta txistu-larien ekitaldia izan da. Herriko lau pertsonarik zaharrenek, 1912 eta 1914an jaioata-koek hain zuzen, hartu eben danen izenean oroitzapen plakea. Ekitaldia amaitzekoherri bazkaria izan zan txistulariekaz.

AJANGIZ

ARRATZUArratzuko Udalak udalerriak sarbide hobeak izateko etaaparkatzearena antolatzeko, Belendiz auzoan aparkale-ku publikoa ipini dau.Inguru hau ona da herritarrek zeinbisitariek euren autoak inon lurretan edo kaminoanbertan itzi barik, ondo aparkatu dagien. Auzoaren erdi-

gunetik 200 bat metrora dago, eleizaren eta etxeen ondoan eta 30 ibilgailuntzako lekuadauko. Gainera, Udalak Belendizen laster, olgeta parkea be konponduko dau, oraingoazaharra da eta hondatuta dago.110.000 euroko aurrekontuagaz, dagozan joko guztiakkendu eta barriak jarriko dira eta lur egokia ipiniko da umeak seguru ibili daitezen.

BERMEOBermeoko Udalak, herrian sastar-batze zerbitzu eraginkor,azkarra eta garbia eskeintzeko asmoz, sistema barria jarridau martxan. Lehenengo fasean karga albotik hartzendauan kamioi barri bat erabiltzen hasi da, eta kontainererabilgarriagoak eta edukiera handiagokoak, 3200 litroko-ak ipini dira.Alde Zaharrean auzokoek,orain arte moduan,sastar poltsak lurrean itzi beharrean, kontainerretara botateko aukerea izango dabe, etainguru hau garbi mantentzeko asmoz, edukiontziak mugikorrak izango dira. Kamioi txi-kiak edo sateliteak 15 kontainer ipiniko dauz egunero Alde Zaharreko hainbat lekutanarratsaldeko 20:00ak baino arinago, eta batu gaueko 23:00etan batuko dauz. Ordu horre-etatik kanpo inguruan ipini diran beste 19 edukiontzi fijoetan bota ahal izango dira sasta-rrak. Bermeoko Udalak aurten sastar-batze sistemearen bigarren fasea be martxan ipin-tzeko asmoa dauko.Bigarren kamioi satelitea erosiko dau,herriko kale estuetan sartu ahalizateko, eta kontainerren eta euron inguruaren garbitasunaz arduratuko da. Herriko guneguztientzako egokia izango dan zerbitzu orokor eta eraginkor bat lortzeko eta bide batez,herriko garbitasuna bermatzeko, Udaletik danon laguntasuna eskatu dabe.

EREÑOEreñoko Udala baserri bideak egoera onean egon daite-zan ahalegintzen da. Beharrezkoa da gainera, udalerrianhan hemen dagozan baserri guztiek sarbide onak izatekoeta aparteago dagozanen hartuemonak hobetzeko, hainzuzen. Ereñoko Udalak orain dala gitxi agindu dauzGabika auzoko bidea asfaltatzeko beharrak, lehen maila-ko materialagaz asfaltatuko da eta erretenak garbitu eta

konpondu egingo dira. 20 urte badira bide hau ez zana konpontzen.Maiatzerako amai-tzea aurrikusten da. Onuragarria izango da bertakoentzat, segurtasun eta erosotasunhaundiagoa eukiko dabe eta. Aurrekontua 30.000 eurotakoa da.

Bherriak

GERNIKA JAI ALAI FRONTOIAK NAZIOARTEKO ARKITEKTURA MODERNOAREN ONESPENA LORTU DAU

DOCOMOMO Iberikoaren RENOVARSE O MORIR? VI. Biltzarreko batzorde zientifi-koak Gernika Jai Alai frontoia nazioko eta nazioarteko Arkitektura Modernoaren ere-durik onenetarikotzat jo dau eta XX.mendeko kirol espaziorik nabarmenenentzat.

Biltzarrean, Gonzalo Beaskoetxea joan zan Gernika-Lumoko Udalaren ordezkari, Lilia Maure RubioMadrileko Goi Mailako Arkitektura Eskola Teknikokoirakasle izenduna, arkitektoa eta Secundino Zuazorenobran aditua. "El Frontón Jai Alai de Guernica de 1963.La prevalencia del edificio frente a la vigencia de sufunción"txostena aurkeztu eban eta SecundinoZuazoren obrarik esanguratsuenaren kontserbazinoarazoak azaldu ebazan, Gernika-Lumoko Jai Alai fron-toiarenak, hain zuzen be. Eraikinean zabaltasuna,barruko gardentasuna, argiztapen ezin hobea eta erai-kitze egokia nabarmentzen dira. Balore honeek danokfuntzionaltasun bidean laguntzen dautse:ikusgaitasunosoa, eta zesta punteari egokitutako akustika etaargiak. Ezaugarriok zesta puntan jokatzeko frontoirikzabalena eta onena bihurtzen dabe.

Eraikina Bizkaiko Foru Aldundiarena da,baina Gernika-Lumoko Udalak gestinoa egin eban eta 50 urterakolortu ebazan eskubideak, gainera Eusko JaurlaritzakoIzartutik diru-laguntzea be jaso eban, frontoiaren kiroldinamizazinoa,sozio-kulturala eta turistikoaren proiek-tu bategaz. Proiektua aditu batzordeko planteamen-duagaz bat dator, adituek zaharbarritu egin behar daladiñoe, materialak, eraikuntzako elementuak eta altza-riak ondo ipintzeko, baita jatorrizko jarduereari ekintzaosagarriak topatu be,eraikinaren baloreak eurek galdubarik, berraktibazio ekonomikoa izan dagian.

Gainera, DOCOMOMO Iberikoa, izen bera daukonnazioarteko erakundearen parte dan fundazioa,1989an sortu zan Mugimendu Modernoaren ondarea-ren inbentarioa egin, zabaldu eta babesteko etaGernika Jai Alai frontoia euren ondasun babestuenkatalogoan sartuko dau, izan be, horrek laguntasunhaundia emoten dautso eraikina kontserbatu etabarriztatzeko orduan.

Gernika Lumoko Jai Alai frontoiaren instalazioak 1963.urtean.

Secundino Zuazo arkitektoak egindako Jai Alai frontoiaren fatxadearen aurretiazko zirriborroa.


Errrigoitiko Udalak onartu dau La Villa auzoaren, herriarengune nagusia, eraberritze urbanistikorako behin-behinekoarauen modifikazinoa, eta itxurea guztiz aldatuko jako.Proiektua idatzi eta gero, planean azpiegitura nagusi lezhirugarren adinekoentzako erresidentzia bat, udaletxebarria, Kultur Etxea, medikuaren kontsultea eta plaza eraikitzea dagoz. Erresidentziak 50pertsonarentzako lekua izango dau, lehentasuna errigoitiarrak eukiko dabe, dana dalalekua geratzekotan inguruko herriek Morgak edo Arrietak be aukerea izango dabe.Udaletxe barrian Kultur Etxea, liburutegia eta erabilera askotarako gelea egongo dira.Planean 50 etxebitzi eraikitzea be aurrikusten da,34 prezio tasatu ta prezio libre tartekoak,eta besteak bi familiarentzako zein familia batentzakoak. Auzorako sarbideak hobetzeko,errotonda barria egingo da eta oinezkoentzako aldea segurtasunagaitik.

Gautegiz Arteagako Udalak eskolak konponduko dauz, HaurHezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako umeek eskola egokia eukidagien. Gaur egun eskolea lehengo nesken eskolea zana da, oraindala 3 urte konpondu eta haunditu zan.Baina herrian gero eta umegehiago dagoanez,eskolea txiki geratu da eta beharrezkoa da barri-

ro be haunditzea. Udalak eskoleak aurrean daukon lehengo mutilen eskolea konpontzeaerabagi dau. Aurrekontua 480.000 eurokoa da. Lehenengo faserako, Eusko JaurlaritzakoHezkuntza Sailetik aurrekontuaren %70 lortu dau Udalak.Fase honetan egiturea gogortu,eraikina berregin eta Haur Hezkuntzako umeentzako gelea egingo da beheko solairuan.Bigarren fasean, lehenengo solairua konponduko da irakasle gelea eta administrazino-bulegoak ipintzeko. Igogailua be jarriko da eta errekreotarako jolasleku estalia be bai.

Ibarrangeluko Udalak udan zein urtean zehar, Laidan etaLagan errespetuz jokatzeko eta erabiltzaileentzat oinarriz-ko jokabide arauak ezartzeko asmoz, hondartza bien erabi-lerarako udal-ordenantzea onartu dau, apiriletik aurreraindarrean egongo da. Beste neurri batzuen artean, udanmarea goian dagoenean, ezin izango da kirol jokorik egin hondartzan zehar, ez fut-bolean, ez pelotaka ez palaka; sokak edo euskarriak daukezan jokoak be, haizeakeroan ahal dauazanak, ezin izango dira praktikatu, eta golf-a bez. Arrantzarako etaanimaliak hondartzara eroateko orduak be mugatzen dauz ordenantzeak eta toldo-ei edo sonbrilei jagokenez, ezin izango da ondokoa molestatu. Arau-hausteak, arinak,larriak eta oso larriak izango dira eta Ibarrangeluko Udalak isunak ipiniko dauz.

ERRIGOITI

GAUTEGIZ ARTEAGA

IBARRANGELU

Bherriak

KORTEZUBI

Bherriak

MENDATA

MORGA

Mundakako Udalak herrirako sarbideak eta auzotarzein bisitariei eskaintzen jakezan zerbitzuak hobetze-ko ahalegin ikaragarria egiten dihardu. HerrikoItxaropena aldean aparkamentu publikoa egingo da,lurpekoa izango da 210 autontzako lekuagaz; herriandagoan aparkamentu gabeziari aurre egiteko balia-garria izango da. 18.000 eurotan emongo da plaza

bakotxa. Datorren bagilean auzotarren esku izango ei dira. Itxaropenako aparkamen-du publikoa martxan hasten danean ikusiko dau Mundakako Udalak ia herritarrenaparkatzeko beharrizanak bete diran ala ez, aurrerantzean zelan jokatu erabagitzeko.

Morgako Udalak herriko auzoak hobetzeko eta atontzekopolitikea daroa aurrera eta Ganbe auzoko eraikuntzarik enble-matikoena,eskola zaharra, berreskuratu gura dau.Etxea erabi-lera askotakoa izatea gura dabe eta holan Morgako aldehoneri bizia emon. Hasierako fasean, eraikina errehabilitatueta ingurua urbanizatu ebezan. Laster hasiko da bigarrenfasea, eskatza industriala ipiniko dabe; aurrekontua 21.200€ingurukoa da. "Ganbeko eskolak" zentro sozial lez berresku-ratzeaz batera,San Juan jaiak be berreskuratu gura dabez.Ganbe auzoa 80.hamarkadatikhona Morgarena da, lehen Mungiakoa zan. Ordutik aurrera Morgako Udalak zerbitzu etaazpiegitura guztiak ipini dauz bertan, esate baterako, saneamendua edo herriko argiak.

Kortezubiko Udalak udalerriaren dinamizaziosozio-kulturala gura dau eta horretarako,Udaletxeko plazan dagoan erabilera askota-ko eraikina konponduko dau. EraikinaUdalarena da eta garrantzitsua herriarenbizitza kulturalerako edo aisialdiarako; izanbe, hortxe batzen dira auzotarrak. Gaur egun

Taberna Zarra Alkartea eta Gure Etxea Jubilatuen Alkartea dagoz bertan. Baina urteasko dauko eta alperrik galduta dago; Udalak eraikina goitik behera konpotzeaaurrikusi dau, gaurkotutako zerbitzuak izan dagiazan. Horretarako, barrualdea kon-pondu, saneamendu sarea eta argiak ipini, iturgintza beharrak egin, berogailua sartu

Mendatako Udalak Albizeko zentro sozio-kulturala konpon-duko dau, herriaren dinamizazio kulturala indartzeko asmoa-gaz.Lokal honetan auzokoak batzen dira,txokotzat be erabil-tzen dabe eta ekintza kultural batzuk egiteko be bai. Udalaklokalak daukon zerbitzua hobetzeko beharrezko azpiegitureaizan dagian, teilatua eta aurrealdea konponduko deutsoz.Beharren aurrekontua 50.000€ ingurukoa da eta ekitaldihonetan aurrikusitako partidarik nabarmenena da. Laster

hasiko dira beharrak eta datorren udea baino arinago amaituta egotea gura dabe.

MUNDAKA

eta dana margotuko dau. Eraikinera errezago sartzeko lau pertsonentzako igogailuhidraulikoa be jarriko da.Aurrekontua 150.000€ ingurukoa da, %45 EuskoJaurlaritzako EREIN programeak emon dau.

MURUETAMuruetako Udalak Goierri-Aurre bide barriaren bigarrenfaseari ekingo deutso.Bide honek Eleizaldetik Goierrirakoherri bidea eta Foru errepidearen arteko lotura barri batidegiten dau, inguru honetan zabalduten dan lur urbanounedaren barruan.Amaitu barri izan dan lehenengo fasea70 metroko luzeran egin da eta oraingoan beste ehun batmetro inguru burutuko dira.Goierre-Aurre bidea uri azpie-gitura guztiekaz osotuko da: kaltzada eta ezpaloia ezezesaneamendu, euri ur, elektrizidade, telekomunikazio eta abarreko hoduteriaz be hornitu-ko da. Udalak Foru Aldundiaren diru laguntza hartu dau egitasmoa aurreratuteko etabagilerako uste da lizitazino tramiteak hastea. Guztira 65.000 euroko aurrekontua du.

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

GER

NIK

A O

FF-R

OA

D

GGEERRNNIIKKAA OOFFFF-RROOAADD:: GGOORRSSPPOORRTT TTAALLDDEE BBAARRRRIIAA,,

EERRRROONNKKAA BBAARRRRIIAAKK15urteetan zehar motoziklismo munduan,Enduro eta Moto-Kros lehiaketetarako hainbat froga antolatu eta

gero,euron artean 2005eko eta 2006eko Munduko Enduro Txapelketarako frogak;aurten GERNIKA OFF-ROAD-ek,aurrerapausu bat eman gura izan dau.Horretarako GOR Sport,Enduro eta Moto-Kros konpetizio taldea sortu dau.

Urdaibai,Lea Artibai eta inguruko 36 bat pilotuk osatzendabe GOR Sport taldea,eta bertoko gidariei babes apro-posa emoteaz gain, "off-road"-eko pilotuen artean espe-zialitate ezberdinetan nabarmendu diranei beharrezkoazpiegitura eskeini gura deutse GERNIKA OFF-ROAD-ek.Moto-Krosean Txomin Arana ereñotarra, inguruetakoproiekzio handieneko pilotua da. Kirol honetan era-kuzten dabezan zaletasunak ustiatzea da GOR Sport-en helburu nagusienetariko bat. Txomin, aurtenEuskadiko Moto-Kros txapelketan, Espainiako Moto-Kros MX1 eta MX2 lehiaketan, Frantziako elite OpenTxapelketan eta Akitanian dabil konpetiduten, bere

asmoa Euskadikoa irabaztea, Espainiakoan lehen 15gidarien artean sartzea eta besteetan ikastea da.Enduron, oinarria klubeko Enduroko pilotoen arteanfroga ezberdinetan partaidetza bultzatzea da, adiski-detasuna eta talde giroa indartuz.Mendiko motorraren munduak aspaldian hartudauan indarra ikusita, aitatzekoa da GOR Sportekeskualdeko bizilagunen izaerea erakusten dauala,baita jendea eta gidariak ze hurrean dagozan be.GERNIKA OFF-ROAD-ek antolatuko dauan hurrengo fro-gea maiatzaren 26an izango da, Gautegiz ArteagakoMoto-Krosa,Euskadiko Txapelketarako balioko dauana.


BherriakMUXIKA

NABARNIZ

Muxikako Udalak maiatzetik aurrera Web orriaizango dau: www.muxikakoudala.com. Batetik,herria eta ingurua ezagutzera emoteko eta bes-tetik informazio tresnatzat eskaintzeko baliokodau. Muxikako web orriak informazio zehatzaemongo dau hainbat ataletan eta euskaraz zeinerdaraz egongo da. Herriko elementu nagusiakagertuko dira bertan: ingurune naturala, historia eta auzoen deskripzio zehatzaargazkiekaz. Udalerrian oinez egiteko ibilbide batzuk be agertuko dira eta apar-teko atal bat egongo da herriko ekintza kulturalentzat, esaterako, Muxikan ber-tsolaritzak daukon garrantzia edo urteko jarduera guztiak.Udal eskoleak beeukiko dau bere tartetxua. Gainera, helbideak eta informazio interesgarria lortuahal izango dira. Liburutegiaren, medikuaren edo Udalaren ordutegia, herrikobarriak edo diru-laguntzak lortzeko betebeharrak, besteak beste. Agiriak edoeskabide-orriak be bajatu ahal izango dira.

Udalerriaren oroimen historikoa berreskuratueta mantentzekotan,eta Narbaniz eta bertako-ak ezagutzera emoteko,Udalak Elezaldeko pla-zan panel bat ipiniko dau herriko ia 90 base-rrien edo familien argazkiekaz. Auzotarrenartean lehenagoko erretratoak batu eta era-kusketea egin zan; Gizarte Lokalean hiru hila-betetan egon zan ikusgai. Orduntxe sortu zan

ideia hau.Turismoa erakartzeko beste elementu bat izango da, bertan lehenagoko etaoraingo baserrien ezaugarriak, herriko familiak eta bizimoduak ezagutu ahal izango dira.

SUKARRIETA Sukarrietako Udala azpiegitura eta sarbide egokiakegiten dabil herrian, oraingoan, Toña hondartzarakoeskilarak eta balizak konponduko dauz. Hondartzahonetara herritar eta bisitari ugari joaten da;horregai-tik, udan batez be, egoki egoteko erreformearenbeharra dauko. Hare barria botako da, lehen eukonbeste izan dagian, egurrezko pasabidean denborale-ak eragindako triskantzak konponduko dira eta hondartzara bajatzeko eskilarea barriz-tauko da. Udala beharrok egiteko proiektua tramitatzen dabil Bizkaiko ForuAldundiagaz. Sukarrietako Udalak eskabidea egin eta gero, Bizkaiko Foru Aldundiakbeharrezko tramiteak bideratuko dauz datorren uda aurretik dana amaituta egoteko.

20 URREMENDi

AMALUR AMALURLur Aberats Lur Aberats

DDEE SSEERRRRIINN AA PPEELLLLEETT:: UUNN RREESSIIDDUUOO TTRRAADDIICCIIOONNAALLTTRRAANNSSFFOORRMMAADDOO EENN MMAATTEERRIIAALL EESSTTRRAATTÉÉGGIICCOO

URREMENDI: En Busturialdea que estamos espe-cialmente sensibilizados con los conceptos soste-nibilidad, energía renovable y con todo lo quesuene a verde. ¿Cómo surge la idea de montar unaplanta productora de pellet en Muxika? MARTÍN ASCACIBAR, director de Innovación yDesarrollo Tecnológico del Departamento deAgricultura, Pesca y Alimentación del Gobierno Vascoexplica las propiedades y el desarrollo de este nuevocombustible: La madera es una materia viva, proce-dente de la naturaleza, que ofrece dos alternativaspara producir energía. Quemar madera para producirelectricidad que se venda a la red, nos lleva a las plan-tas productoras de luz.A partir de la biomasa, la alter-nativa es puramente térmica y consiste en producircalor. Europa tiene unos objetivos muy claros de des-

arrollo de energía renovable para cubrir un porcentajecreciente de su consumo energético. Por ello una delas líneas de desarrollo del sector maderero se haorientado al sector energético. El objetivo es, no con-sumir combustibles fósiles, ni petróleo, ni gasóleo, nipropano ni gas natural. La alternativa es consumir uncombustible o una energía que sea renovable, comopueden ser la energía térmica, fotovoltaica,eólica,...Pero también se produce energía a partir de bioma-sa, que es un producto procedente de la naturalezacon un alto poder calorífico y que por tanto puedequemarse. Esta línea de trabajo que ha dado comoresultado la introducción progresiva de un novedo-so combustible denominado PELLET, que es serrínultraprensado, con muy alto poder calórico.

U.: A primera vista el serrín no parece un combus-tible práctico para la vida moderna.M.A.: Estamos hablando de un productopequeño, que por apariencia y tamaño se pare-ce al pienso de los conejos. No son las briquetasgrandes que se ven en las gasolineras. Es ungranulado estandarizado en cuanto a tamañosy dimensiones. Limpio, cómodo y fácil de alma-cenar, transportar y dosificar, que permite lacarga automática de las calderas.

El Pellet, un material biocombustible, que se obtiene a partir del serrín prensado, es una alternativa eficaza los combustibles fósiles, para la calefacción. La combustión de gas o gasóleo emite a la atmósfera carbo-no del subsuelo. Su utilización propicia el efecto invernadero. Estas aportaciones adicionales de CO2 no seproducen si se utiliza pellet para producir calor, ya que la cantidad de carbono que se emite es igual a la queabsorben los árboles durante su crecimiento. Además los árboles son un recurso sostenible. A medida quese talan se replantan y se reproduce el ciclo. Estas y otras cualidades hacen del pellet una fuente de ener-gía renovable que potencian las instituciones. El Gobierno Vasco, ha desarrollado una estrategia energéticaque incluye la promoción del pellet como una de las mejores alternativas de aprovechamiento energéticode la biomasa y Busturialdea es una candidata natural para albergar una unidad productora de pellet.

Aspecto que presenta el producto terminado.

U.: ¿Y su eficacia energética? M.A.: El poder calorífico varía según la calidad del pellet,pero básicamente 2kg de pellet equivalen a un litro degasóleo. Hay una relación 2 a 1 en peso y de 3 a 1 envolumen. Pero los precios de los combustibles fósiles,fundamentalmente gasoil y propano, van a seguirsubiendo, y el calor producido a pellet, calefacción endefinitiva,tiene ventajas objetivas:

es renovableen cuanto a emisiones ofrece un balance neutro deCO2.Se emite a la atmósfera el mismo CO2 que se haabsorbido a través del crecimiento de los árboles es más baratoes más sano, porque genera calor equilibradoen humedad.

U.: ¿Qué se requiere para producir pellet?M.A.: Para hacer pellet se necesita serrin de árbol, demuy buena calidad,que no tenga ningún tipo de aña-dido.Este serrín se produce en las Sierras y en Muxikatenemos la mayor sierra de Euskadi:EBAKI 21.Ella solaproduce 30.000 toneladas de serrin húmedo al año.En Euskadi el serrin,tradicionalmente va a un mercadoen el que su valor es el de tablero.Pero como combus-tible se le puede sacar mayor rentabilidad que comotablero. Así que al productor le interesará más la alter-nativa y si por otro lado estamos buscando que nues-tras sierras sean lo más competitivas posible, nosencontramos con un proyecto que casa con la políticaenergética del gobierno y cuya materia prima la produ-cimos aquí mismo. Con estas premisas se ha montadola planta más grande de pellet, de Euskadi, en Muxikadonde se juntará todo el serrín de Bizkaia, para produ-cir 35.000 tn/año.Va a haber otra planta en Gipuzkoa yotra en Araba. Esto quiere decir que podemos ahorraruna importante cantidad de energía,sobre todo gasoil.Un ahorro importante.El precio del pellet en equivalen-te térmico, es decir para la misma cantidad de calor, esun 30% más barato que el del gasóleo.

U.: A quién se dirige la producción de pellet?M.A.: Las calderas son grandes y pueden dar servi-cio a espacios públicos, polideportivos, ikastolas,grupos de viviendas e incluso a un pueblo entero,como ocurre en Dinamarca, Holanda y Alemaniadonde ya existen muchas instalaciones centraliza-das.El próximo invierno también se comercializaránestufas a pellet, con diseños atractivos para instalaren una sala u habitación. Para alimentarlas secomercializarán sacos pequeños, de 1kg. de pellet.

U.: ¿Existe algún plan para introducir y generalizar lacalefacción a pellet?M.A.:El gobierno vasco ha apostado por promo-ver, aquí, el consumo de pellet. Desde el punto devista del consumidor. Para la instalación de las cal-deras la administración proporcionarán ayudas deun 30% a fondo perdido. Para el otro 70% laempresa productora de calderas, CAPELVI, estánegociando financiación a través de microcrédi-tos, que en instalaciones de cierta dimensión, per-mitan pagar la inversión con el propio consumo.Además, para instalaciones agrícolas y de desarro-llo rural se van a eliminar las ayudas para instala-ciones fósiles (propano y gas natural) y se van aproponer para energías renovables.

El serrín es la materiaprima con la que se elabora el pelet.

La empresa de Muxika Ebaki 21 cuenta con la planta más grande de fabricación de Pellet de Euskadi.

Euskadiko pellet fabrikarik handiena MuxikakoEbaki 21 enpresan kokatzen da. Bertan urtean

30.000 tona zerrauts produzitzen da.Pellet-a berokuntzan erabiltzeko bioerregaia

da, zerrauts prentsatutik lortzen dana.Hauxe da biomasaren ustiapen energetikoaren


AMALURLur Aberats

AMALURItsasgora

EERRIINNOOTTZZAA,, SSAAKKOONNUUNNEE GGEERRIIZZPPAATTSSUUEETTAANN

Apiril eta maiatzaren bitartean loratzen da. Espeziedioikoa da, ze loreak arrak zein emeak izan daitekez,itxurea guztiz desberdina izaten dabe biok. Fruituakurte bereko udazkenean heltzen dira, azeituna txikibaten antza eukiten dabe eta kolorea, berdea lehe-nengotan eta baltza heltzen joan ahala.Urdaibain antzinako hariztien lekuan pinadiak dagoz,beti berde dagozan basoak eta gora igoten dabenlandareak,danok batera,oihan itxura nashastua emo-ten deutse. Eta itsasaldeko honexeetan leku ilunetaneta sakonune hezeetan topatu ahal dogu erinotza,beste osto iraunkorreko arbola eta zuhaixken artean.Moltzoka, baso txikitxu lez agertu ahal da, bainagehienetan han bat hor bestea egoten dira. Betierabili izan da sukaldaritzan gozagarri lez eta nor-mala da espezie honen arloak topatzea.Kuriosidade lez, bere egurragaz kurutzeak egin etasoloetan ipintzen ziran uzta babesteko.Txatxarramendiko Parke Botanikoan espezie ugaridago eta erinotza be topatu ahal dogu. Ogoñotontorretik dagoan arrezifeetako kareharrien pai-saian erinotz eder ederrak ikusten dira. Arratzunbe badagoz, Artzubizubira doan bidea hartu ezke-ro, bidea zelai eta sastraka artetik doa eta hainbatarbusto dagoz. Erinotza eurotako bat..

Erinotza ederra Busturialdean.

Urdaibaiko Erreserban, Artadi Kantauriarrean, ostoiraunkorreko zuhaixka hau eta gurbixak dagoz.Itsasbazterrean dagozan kareharridun lurretan ikusiahal da,gehienetan Artadiko behe-basoetan.Erinotzazuhaixkea da (arbolatzat be hartzen da) 12 metrokoluzerea baino gehiago ez dau izaten, enborra zuzenaeta azala leuna eta kolore gris samarrekoa dauko.Adarburu bete betea eta irregularra eukiten dau ostodisdiratsuekaz.

Laurus Nobilis (latineraz)Laurel ( gazteleraz)

Erinotzaren lorea.

BBEERRDDEELLAA,, GGEEUURREE AARRRRAANNTTZZAALLEEEENN EETTOORRKKIIZZUUNNEEKKOO BBIIZZIIBBIIDDEEAA??Antxoaren krisia gibelean dela, aurtengo berdelkostereak arrain asko dakar eta kalidade haundikoa.Halan da guztiz be, eta geure arrantzaleen erostakentzunda, arrantza baliabide honen prezioak beheajo dau bizkaiko lonjatan, iazko aldean 10 zentimogitxiago. Horren ordez, urteetan itsasoetako "MariErrauskin" izan danak, gero eta estimazino haundia-goa dauko kontsumitzaileen artean. Berdela gureelikadurearen parte izaten hasi da eta bere kontsu-moa zeozelan gaurkotu gura da.

KANPAINA ONA?Bizkaiko berdelaren kosterearen zifrak dantzan dabilz.Atrapatutako kantidadeei jagokenez, aurten Bermeon,2006an atrapatutako sei miloi kilo baino kantidadehaundiagoa izango dala kalkulatzen dabe. Arrainarenkalidadea hobea da,berdelak aurreko kanpainan bainoederragoak eta sendoagoak dira.Baina lonjako prezioa,arrantzaleei jaten emoten deutsena hain zuzen, geroeta bajuagoa da.Horregaitik, arduratu-arduratuta dau-koz, egunero, zezeilaren eta apirilaren bitartean portu-tik urten eta itsasora txontxorren bila doazenak."Aspaldion arrain asko dabil eta tamaino ederrekoak

gainera,pasa dan apirilaren 3 arte, 5.226.000 kilo berdeleukezan atrapatuta, baina iaz sasoi bardinean 0.51eurotan pagetan eben eta aurten 0,41 eurotan" keja-tzen da Felix Sanz Bermioko Arrantzaleen Kofradiakopresidentea. Egia esan, kanpainearen momentu dife-renteetan joan da bajatzen. Europako Merkatuak markatzen dauan minimoa 0,23€ kiloa da. Minimook,atrapatu dan berdel kantidadeari alderantziz propor-tzionalak dira "merkatua gainezka badago prezioabajatu egiten da, kuota bat ezartzea urtenbide ona li-tzateke,baina sasoiz,urteak eta urteak daroaguz 24.000 kilo-tik gora atrapetan urtean" diñoe Bermeoko Kofradiakoek.

La costera del verdel trae este año buenas "picadas" en calidad y cantidad de pescado, pero el precio de este recursopesquero ha bajado a plomo en las lonjas bizkainas, a una media de 10 céntimos menos que en el año pasado.

Berdelak zuzeneko eta zeharkako beharleku asko sortzen dauz Busturialdean.

Berdela gabaz sareagaz atrapatzen da, eta egunez ostera amuagaz.

Berdel mordoa porturatu dabe arrantzaleek kostera honetan.

hurrengo orrialdera doa

ARRANTZARAKO ARTEAKBermeon 49 barko ibili dira berdeletan kostera hone-tan, eta 344 arrantzale, %95 eskualdekoak. Berdelakzuzeneko eta zeharkako beharleku asko sortzen dauzBusturialdean. Freskoa eta izoztua saltzeak, esate bate-rako, familia askori emoten dautso beharra. BermeokoMatxikorta moilako izoztegian, arrantza kanpaineakirauten dauan denboran, 9 behargin fijo eta 60 aldibaterako daukez. 2 milioi eta erdi arrain kilontzakokapazidadea daukon planta honetan,prozesu mekani-zatu baten bidez apartaten dira arrainak tamainoka.Izozten dan arraina Portugalera edo Argentinara es-portatzen da, eskabetxean jateko edo amutzat erabil-tzeko. Freskoaren kasuan, berdela ondo jagoten da,arraina zapalduta geratu ez daiten. Barkuan bertan bejagoten da, amuekaz harrapatzen da eta portura bal-dintza ezin hobeetan helduko dala bermatzen da.Amuaz atrapatutako berdela sareagaz atrapatutakoabaino estimatuagoa da eta bentan prezio altuagoa egi-ten dau.Gaur egun amuagaz berdel atrapetara doazenbarkoak motorizatuak dira,karnata bako amuekaz,izanbe,berdela dan jatunaz zinta gorri bat nahikoa da.

ARRAINONTZI FLOTEA "BESTEEN MAILAN"Gaur egun barkoak sonarrak, traine erabiltzen dabenekarraina batzeko sistemak, hau da, teknologia barriak dau-kez kosterak hobeak izateko.Holan ba, Azti-Tecnaliako Itsas-Arrantza IkerketarakoInstitutoan flotea modernizatzeko, arrantza arteen sailka-penean hobetzeko edo teknologia arrantzaren prospe-zioan aplikatzeko ikerketa bideak garatzen dabez. Bainaikerketa, segurtasun eta teknologia mailan be egiten dabehar etorkizuneko elikagai barrietan (prestatuak,enbasa-tuak...).Portura heltzen dan berdela komertzializatzen danmerkatua eta egiteko erea erabarritze prozesuan dagoz,merkatu itxaropenei erantzun guran. Bermeoko izozte-gian, izoteaz gain, berdelaren haragia prestatu etaGizaburuagako enpresa batera bialtzen dabe, "Omegasdel Norte" edo berdel hanburgesak egiteko.Momentukourtenbidea da arrantzalei ogia emoteko beharrezkoabihurtu dan arrantza honentzat. Beste alde batetik,Bermeoko Arrantzaleen Kofradiak berdela manipulatzekoplanta baten inbertitu dau.Berdelaren arrautzakaz egingodau behar, merkatuan estimazino ona dauke eta. Holanbigarren transformazioko mekanikeak bizirik irautea etabeharlekua barriak sortzea lortuko da..


AMALURItsasgora

AMALURItsasgora

MMIIHHII-AARRRRAAIINNAA

60 zentimetroko luzeerea eta 3 kiloko pisuaeuki ahal dauz. Begiak eskumako aldean dau-koz eta aho txikia, arraintxuak, moluskuak etaitsaso hondoan dagozan beste ornogabeakjateko. Alde itsuan bizar antzekoak daukozazterka egin eta lurpean dagozan harrapaki-nak topetako.

Bere haragi zuri eta fina oso estimatua dasukaldaritzan; horregaitik, akuikulturarakohelburu aproposa da.

Mihi Arraina.

Arrain zapal hau bere ezkerreko aldearengainean egoten da etzunda basatzan edohondarra dagoan lekuetan (10-60 metrokosakoneran) bertan mimetizatu egiten da etagatxa da ikusten. Hegatak astinduaz hondarraeta mobiduten dauz bere burua tapatzeko,dana edo gehiena behintzat; ia ikustezinabihurtzen da. Holan alde haundia dauko zela-tan egonda, harrapakinak harrapatzeko; betigabaz ehizatzen dau. Egunez erdi enterratutaegoten da, begiak baino bistan ez daukozala.Gabeko arrain bakartia da.

(Solea solea)

Hoy en día se mima el verdel, ya no se apilan encajas a rebosar para que no se aplasten las pie-

zas. Se cuida también desde el barco, con lapesca con anzuelos, se garantiza que el verdel

llegue a puerto en mejores condiciones.

En la planta congeladora de Bermeo, ademásdel congelado, se encargan también de preparar

la carne del verdel, con la que una empresaespecializada elabora las denominadas "

Omegas del Norte" o hamburguesas de verdel.En la futura nueva planta de la Cofradía bermeotarra

se prevé manipular las huevas del verdel.

aurreko orrialdetik dator

Bermeoko planta kongeladoran beharrean.

Bermeoko Izoztegian Berdela tamainoka apartaten da prozesu mekanizatu baten bidez. Arrantzaleen kofradiak

berdelak manipulatzeko planta barri baten inbertitu dau.


GEURE ALTXORRAK GEURE ALTXORRAK

FFOORRUUKKOO EERRRROOMMAATTAARR HHEERRRRIIXXKKEEAA

Bigarrena, 85 eta 87 urteetan zulatu zan eta lehe-nengoaren sektore berean dago, baina hegoalde-rago. Gela errektangularra da, egongela batzukdaukoz, Kristo ondorengo II. mendekoa da. Estratohonen azpian beste bat agertu zan; bost estruktu-ra zulatu ondoren, tipologia kontuan izanda, bur-dingaia urtzeko labak dira K.o. II. mendekoak.

Hirugarren estrukturea aztarnategiaren II. Sektoreantopatu zan,VI. Kanpainan. Ez dago osorik, ze hegoal-dean eta ekialdean ebagita dago, bertatik Forua-Gernika kaminoa doalako. 1989 eta 1995 urteetanindustu zan eta okupazio maila bi agertu ziran, gela-tzat eta burdinaren metalurgiarako.

Laugarren estrukturea aztarnategiko II. sektoreandago. 89-92 urteetan industu zan eta okupazio

maila bi zehaztu ziran metalurgia tailerra zan den-borakoa bata eta bestea, oraintsukoena gela lez.

1991eko kanpainan sondeoa egin zan Arronategietxean, beste eraikuntza batzuk topatzeko. Horrekbeste estruktura posible bat topetan lagundueban, bosgarrena, 1992 egin zan indusketea etaguztiz hondatu egoala ikusi eben.

1998-2002ko kanpainetan seigarren estruktu-rea industu zan eta barri bat topatu, zazpigarre-na etxearen beheko partean, mugarritu egineben eta zati bat zulatu.

2003ko kanpainan 2002ko ekitaldian erositako lur sai-lari gaineko azala kendu jakon eta hiru estrukturabarri agertu ziran; 2004-2006 urteetan industu dira.Foruko erromatar-herrixkea euskal itsasaldeko erro-matarren asentamenduen adibiderik bakarretakoada, abantaila bat dauko: bere kontserbazio ona, ezjakon gertatu beste erromatar aztarnategiei gertatujakena (Lekeitio, Zarauz edo Irun) ze ez eben okupatuez orduan, ez Erdi Aroan, ezta era modernoan be.

Foruko erromatr herrixkak dogu erromatarr asenta-menduaren adierazlea euskal itsasaldean. Herrixkeakgela egitura bera (domus) errepikatzen dau moduezberdinetan metalurgia tailerrakaz batera lekuzabal batean eta plano urbanistiko barik.

Ko.I. mendearen hasieran bertara heldu ziranbizilagunek eroan eben Erromatarren kulturea-ren eta bertako inguruko babestutako herrix-kek, Kosnoagako Kastroa (Gernika-Lumo) etaArrolako Kastroa (Nabarniz) adierazten ebenkulturearen topalekua izan zan. Eleizaldeko ton-torrean antolatu eta gestionatu zan Urdaibaikoeta inguruko komertzioa eta politikea erroma-tar inperioan. (K.o. I-V. mendeak).

Foruko Aztarnategian 24 urte beharrean emonostean (1982-2006) erromatar-herrixka bat dagoe-la dokumentatu da, kronologiaren aldetik K.o. IetaV. Mendeen artekoa. Eleizaldeko mendi tonto-rretik zabaltzen da eta gitxi gorabehera 60.000 m2kontserbatzen dira.

Orain arte egindako beharrei esker industriarakoedo gelatzat erabilitako estrukturak topatu dira:Lehenengoa iparreko aldean dago (franktziskota-rren lehengo komentua) 83 eta 84an zulatu eben.Zimentazino hormak eta karkabak eukozan. Hiruestrato bereiztu ziran: lehenengoak eta moderno-enak, burdingaia urtzeko labe batzuk daukoz, kro-nologikoki kristo ondorengo III. mendekoa da;hirugarrenak, harri-koskorrez betetako lurra daukoeta Kristo ondorengo Igo mendekoa da.

Zazpigarren estrukturearen patioa.

keramikazko erromatar lapikoa.

Foruko San Martin Eleizaren aldarea.

URREMENDi 29

ZER EGIN eta NORA JOAN

28 URREMENDi

Ibilbidea

ZER EGIN eta NORA JOAN

Ibilbidea

GGAARRAAIIEENN IIBBIILLBBIIDDEEAAIbilbide interesgarri hau hasi eta amaitu Nabarnizen egingo dogu. Berton paseo-txuaren aurretik edo atzetik merezi dau geratzea, herriaz gozatzeko. Ibilbide honekbaserri mundua eta ingurunea batera, harmonian bizi diran inguru aparta ezagutze-ko aukerea emoten deusku. Azalpen-panelak eta lehenengo gezia NabarnizekoSanta Maria eleizaren atzealdean dagoz.

Hemendik Merika auzora zuzenduko gara, han bidezidor bat hartu eta zelaiz zelaierrepidera joko dogu. Laster beste gezi batek beste bide bat markatzen deusku,Uribarri auzoraino doana intxaur eta gaztain arbolen artean, Uribarrin barriztaubarria dan San Migelen baselizea ikusiko dogu. Markari segidu eta laster baserri itze-lak agertuko jakuz begien aurrean, Ikazurieta auzora heldu gara. Hortik aurrera pinuartean jarraituko dogu. Errepidera ostera be urten orduko, San Cristobal baselizeaikusiko dogu. Ikazurietara bueltatuko gara, baina oraingoan ezkerretik igongo dogu.Hemen Ibargueneko garaia ikusi barik ezin da segidu, Bizkaian ondoen kontserbatu-takoa. Burdibide eder aldapatsu batetik Kurtziagane tontorrera helduko gara, eskual-deko bistak parebakoak dira. Hemendik aurrera paisaia aldatu egiten da, naturakagintzen dau. Azken zatia Airo pagadian gora egingo dogu, eskualdean geratzendiren banaketakoa. Illunzarren espaldak inguratuz goi-mendien zelaietatik, barriro beNabarnizera joko dogu. Herria ezaguna da jate kontuetan, eta horixe egingo dogu,jan indarbarritzeko.

Garaien Ibilbidea Nabarniztik igarotzen da.

LLAA RRUUTTAA DDEELL HHOORRRREEOOComenzamos y terminamos esta interesante y variada ruta en la conocida localidad de Nabarniz, en laque antes o después del paseo, merece la pena perderse un rato. Éste recorrido, nos brinda la oportunidadde conocer un entorno donde el mundo rural ha convivido en perfecta armonía con el medio natural.

Ruta del Horreo (Narbaniz).

El panel explicativo de la ruta y la primera flecha,estánen la parte trasera de la iglesia de Santa María deNabarniz.Desde aquí,nos dirigimos hasta el barrio deMerika, donde tomamos un sendero que baja entrecampas hasta la carretera. En pocos minutos, una fle-cha nos indica la entrada a otro sendero y entre casta-ños y nogales llegamos hasta el barrio de Uribarridonde podemos admirar la ermita de San Miguel,recientemente restaurada.Seguimos las marcas y enseguida salimos al monu-mental barrio de caseríos de Ikazurieta.Todo el siguiente tramo discurre por pinares. Unpoco antes de volver a salir a la carretera, podemosver la ermita de San Cristobal. De vuelta a

Ikazurieta, subimos ahora a la izquierda. En estepunto, merece la pena visitar el hórreo deIbarguen, el mejor conservado de Bizkaia. Un boni-to "burdibide" con una cierta pendiente, nos lleva-rá hasta el alto de Kurtziagane, con magníficas vis-tas sobre la comarca. A partir de aquí, vamos aencontrar un paisaje muy diferente, en el quemanda la naturaleza. El último tramo de subida loharemos a través del precioso hayedo de Airo, unode los pocos que quedan en la comarca.Bordeando las laderas de Illunzar, por campas conambiente de alta montaña, volvemos a Nabarniz, quecon su bien ganada fama en materia gastronómica,esel punto ideal para reparar fuerzas tras la caminata.


ZER EGIN eta NORA JOAN Gastronomía


CCAASSTTIILLLLOO DDEE AARRTTEEAAGGAA:: LLAA IIMMPPOORRTTAANNCCIIAA DDEE LLAA PPRREESSEENNCCIIAASu imagen se recorta contra el cielo en los brillantes días de verano y su majestuosa planta en la llanurapuede apreciarse desde puntos tan alejados como las faldas del monte Ereñozar, en cuyo interior seencuentran las cuevas de Santimamiñe.

Ubicado en el término municipal de Gautegiz-Arteaga,cerca de Ajangiz y Kortebuzi, la construcción data delsiglo XIII, pero en el año 1358 fue destruída por Pedrode Castilla.Se reconstruyó de nuevo, fue escenario deguerras en el siglo XV y también la residencia personaldel general carlista Velasco. La emperatriz Eugenia deMontijo, esposa de Napoleón III de Francia y vincula-da familiarmente con la familia Arteaga, hizo que losarquitectos franceses Couverchef y Ancelet lo recons-truyeran en 1856.

Hoy en día y tras haber permanecido varios añoscerrado, el edificio fue adquirido por el Grupo

Zaldúa que, en un principio, buscaba un espaciodonde reacondicionar su asador de Pedernales. Enenero de 2001 se iniciaron las obras de restaura-ción y el castillo abrió nuevamente sus puertas el10 mayo de 2003.

Desde entonces, la progresión ha sido la constan-te de este establecimiento tanto a nivel del res-taurante como en la ocupación de habitacionesya que, el castillo de Arteaga cuenta también con14 estancias para pernoctar que se unen al come-dor de diario situado en el primer piso de la torre,con capacidad para unas 35 personas. El edificio

conserva los suelos originales, las chimeneas, lasmaderas de empanelados y diversos elementosde la decoración originaria. Es frecuente encon-trar en el Castillo clientes de empresas, grupos detrabajo y, cómo no, turistas (tanto procedentes delámbito estatal como internacional) que acuden aGautegiz-Arteaga atraídos tanto por el entornocomo por el aspecto gastronómico.

La variada oferta que el cliente encuentra en el res-taurante del Castillo aúna en sí misma el gusto conel aspecto visual, factores que se aprecian en lamisma ubicación del comedor, un espacio entre lamuralla externa y una de las paredes de la torre,cubierto por un techo acristalado. "Con un buengusto y un buen visual, las sensaciones se vancomplementando y esto es lo más importante".

Las magníficas características del entorno convier-ten el castillo de Arteaga en un lugar muy deman-dado a la hora de celebrar eventos. "Las bodasestán dentro de los apartados más importantes. El

espacio físico es irrepetible y la oferta que hemosestablecido, tanto en cocina como en el servicio hatenido una aceptación total. De hecho, en estostres años ha crecido a un nivel muy considerable".

El restaurante trabaja habitualmente la carta yofrece la posibilidad de degustar el "Menú ElCastillo", donde pueden encontrarse platos delsiglo XIX adaptados al entorno y el "Menú MªEugenia", un poco más elaborado, todo ello sindejar de lado un apartado de cocina creativa, ade-más de productos determinados que el estableci-miento ofrece en un momento determinado,como los perretxikos.

UN TOQUE TRADICIONALZaldúa es un nombre de reconocida tradición yprestigio en el mundo de la restauración. Unade sus señas de identidad es trabajar la brasa,"un toque tradicional con un punto moderno".El aspecto moderno lo constituye la presenta-ción, más refinada, "no porque el producto cam-

pasa a la página siguienteEstibaliz Mekolalde. Jefa de Cocina del Castillo de Arteaga.

Pichón. Pechugas asadas, muslos estofados en setas silvestres y panceta ahumada.



INGREDIENTES 200 gr. de leche65 gr. de nata líquida4 gr. de leche en polvo2 hojas de gelatina100 gr. de aceitunas negras100 gr. de aceite de oliva

Para preparar la espuma de patata y pimentón,se emulsionan en la thermomix patata cocida,aceite de oliva, pimentón dulce y sal. Se metenen el sifón, se carga y se deja reposar.En cuanto al helado, se atempera leche connata líquida, se disuelve leche en polvo y las doshojas de gelatina y se reservan. Por otra parte, setrituran las aceitunas negras con el aceite deoliva, se mezclan y se turbinan en la heladora.Para la presentación final, se decora el plato conuna línea de pimentón y el jugo de oliva negraemulsionado.Se coloca en el centro el tentáculo delpulpo hecho a la brasa, una quenefa de helado y laespuma de patata y pimentón atemperada.

PULPO ASADO EN LA BRASA CON JUGO DE OLIVAS HELADO Y PATATA ESPUMOSA

PREPARACIÓNSe pone una marmita con agua al fuego y cuando lle-gue al punto de ebullición se introduce el pulpo. Eltiempo de cocción dependerá del tamaño del animal.Una vez cocido, se deja enfriar en su propiocaldo. A continuación, se separan los tentáculosde la cabeza, se sazona y se pone a la parrilla, pul-verizando con aceite de oliva. Una vez que hayacogido una tonalidad dorada, se le da la vuelta.

bie, porque es un asado, sino porque es el com-plemento lo que determina de alguna manerael final del plato".

Aunque el pescado es un producto demanda-do, la carne de Zaldúa cuenta con una tradiciónarraigada que traspasa el entorno de la comar-ca. "Nosotros hemos creado un estilo de asadode carne, a través de una carne elegida y de unaregularidad establecida. La carne es muy varia-ble en cuanto a la calidad del producto y elpoder hacer una elección no es algo fácil.Durante estos años hemos creado una calidadde carne que no es fácil tener regularmentepero que en nuestro caso, afortunadamente, sípodemos ofrecer al cliente". Zaldúa afirma que elcriterio general es utilizar siempre producto de la

zona. "Procuramos abastecernos de lo que tene-mos en nuestro entorno, nuestras huertas,pescadosde aquí. Ocasionalmente puede haber productosque vengan de fuera pero están muy adaptadosa lo que es la gastronomía y los gustos".

En cuanto a los vinos, "en general la calidad hasubido muchísimo, lo que sucede es que el vascoes de Rioja, aunque siempre hay gente que estábuscando novedades en el mercado, pero hay quediferenciar lo que es el goteo del vino y el consu-mo de éste. En Bizkaia, fundamentalmente, siguesiendo Rioja y los distintos tipos de ésta que pue-dan encontrarse. Lo cierto es que la oferta de estadenominación en la actualidad no tiene nada quever con la que hacía antes y desde ese punto devista hay una innovación importantísima".

Viene de la página anterior

Verduras de temporada salteadas con higado de pato en oliva virgen.


MUNDUTIK ZEHARMUNDUTIK ZEHAR antonio pou

LLAA PPAALLMMAA,, IISSLLAA BBOONNIITTAA

Desde lo alto del Teide,mirando hacia Poniente,a laderecha de Gomera, entre frecuentes brumas, apare-ce y desaparece la silueta de La Palma. Dicen que poresos horizontes de nubes perfiladas juega al escondi-te con la imaginación la isla de San Borondón, míticoparaíso que se creyó real durante largo tiempo; aun-que es difícil imaginar con qué otro paraíso pudieransoñar aquellas gentes, dado que la Palma es ya en síun fantástico sueño.

Desde el aire parece un gigantesco trasatlánticoverde, surcando inmóvil el océano, con la proa alnorte, desgastada por el avance, y achatada por laamura de estribor por tanta ola invernal. Antañonavegó con motor potente y aún destaca la formi-dable superestructura de su chimenea, el volcán dela Caldera de Taburiente. Hoy está apagada, abiertaen canal, desgarrada por las aguas que bajan por elBarranco de las Angustias hasta alcanzar Tazacorte,en el costado de babor. Para el tamaño de la isla,

unas tres veces la superficie de Urdaibai, la a tura dela chimenea es la más elevada del mundo: 2426metros en el Roque de los Muchachos.

El motor volcánico perdió con el tiempo virulenciay fue desplazándose hacia el sur, dejando porCumbre Vieja una crestería de chimeneas volcáni-cas entre los 1900 y 1500 metros de altitud. La últi-ma puesta en marcha de ese volcán duró un mes ytuvo lugar en 1971 y las coladas de lava delTeneguía llegaron hasta la estrecha popa de la isla,junto a las salinas de Fuencaliente.

Desde el avión, mientras se prepara para aterrizaren una pista que más bien parece un escueto por-taviones atracado a estribor del verde trasatlánti-co, se ve, abrigada de los alisios por un recodo dela montaña, Santa Cruz, la capital. Inicialmente sellamó Villa de Apurón; una población pequeñapero con encanto, en la que los nuevos edificios no

han conseguido eclipsar el carácter de ciudadcolonial, de finales de siglo XIX.

Al poniente de la cresta de Cumbre Vieja se extien-den los fértiles Llanos de Aridane, donde crecieronviñedos y caña de azúcar, sustituidos por el mono-cultivo del plátano desde el siglo XIX. Las palmasde las plataneras, asomando por encima de lasvallas de miles de pequeñas propiedades, formanun enrejado de verdes brillantes que llega hasta lamisma línea de costa, que no playas, pues éstasson más bien escasas y confinadas, aunque no poreso dejen de ser recoletas y encantadoras.

Los vientos alisios que llevaron a Colón hasta lasAméricas acarician la fachada Nordeste de la isla, talcomo sugiere el nombre de la población que allí seubica: Barlovento. El mar de nubes que mueven esosvientos,empapan los bosques de media ladera en lasque crecen exuberantes laureles, tilos y brezos arbo-

rescentes, así como el pino canario de largas, finas yblandas hojas. Es la famosa Laurisilva Macaronesia,lujosa vegetación que se extiende desde Azoreshasta las islas de Cabo Verde y de la que tambiénquedan en la Península unos minúsculos enclaves enlos montes que están junto a Algeciras.

A medio camino entre costa y cresterías, las medianíashan ido conquistando terreno a los bosques de laurisilva.Allí crecen esplendorosas legumbres, frutas y hortalizas,junto a castaños que ahora brotan por doquier comomalas hierbas;todo ello dando la impresión que lo únicoque necesita ese inmenso cuerno de la abundancia es unpar de golpes de azada de vez en cuando.Precisamentecon el objetivo de proteger los bosques de las laderas delBarranco del Agua, en San Andrés, se creó en 1983 laReserva de Biosfera del Canal y los Tiles. Pero sobre esohablaremos en el próximo número.

http://www.lapalmabiosfera.es/

Fuencalientes-eko sumendia . San Andres-eko "Los Tiles" basoa.


ARTISTAKGeorge L. Steer

ARTISTAK

George L. Steer

GGEEOORRGGEE LL.. SSTTEEEERR,,BBOONNBBEENN KKOONNTTRRAAKKOO PPLLUUMMEEAADenborea hazaina guztien areriorik haundienetakoa da, George L. Steer, kazetari beldurbakoarenganostera, bere alde dago. Badira 70 urte gerra zibilean euskaldunen kontra jaurti ziran bonba eta gezurrengainean idazten hasi zala, bere pluma bizkorragaz. 1937ko apirilaren 26ko Gernika-Lumoko basakeriarengainekoa da bere kronikea, hainbeste baloratu eban egiaren defentsarako armarik onena.

George L. Steer Egiptoko gerratean be egon zan.(*)George L. Steer kazetaria.(*)

NOR DA GEORGE L. STEER?George L. Steer, barri emolea eta historiaren leku-koa da, bere parte izatera helduko da, 1937koastelehen haretan Gernikan gertatu zanaren gai-neko egia nazioartera eroan eban kazetaria izanzan. "Berau izan zan munduan Gernika bonbarde-atu ebela zabaldu ebana" Nicholas Rankin"Crónica desde Guernica, George Steer, corres-ponsal de guerra" liburuaren autoreak be holan-txik dino. Liburuan "The Times"-eko kazetariaren

beharra gomutatzen dau. Rankin kazetariakPicassoren koadroaren atzean zer egoan ikertzenhasi arte ez eukola Steerren barririk be onartzendau. "Gizon apasionatua, egintzen barruan sar-tzen zan kazetari adoretsua. Gernikan sarraskihorren egilea nor zan jakin behar zan eta beharragatxa izan arren, berak egin eban"., Steerren erre-portaia, luzeena eta zehaztuena izan zan eta hun-kigarria ez bazan be, Gernikan pasatu zanazehatz-mehatz adirazoten eban.

EGIAREN OHOREZGeorge L. Steer-ek egia esan gura eban beti, horixezan bere araua "kazetariak, daukon podereagaitik,egia danan gainetik ipini behar dau"esaten eban.Bere semea dan George Barton Steer-ek ez ebanondo ezgautu bere aita, gazte hil zan, 35 urtegazBirmanian auto istripuan, baina egia esaten ebangizontzat dauko. " Nire aita gizon kementsua izanzan berak holan pentsatu ez arren. Egiaren bilaebilen, gizonen askatasunean eta errukian sines-ten eban, eta beti egiaren alde egiten eban"

1937an Frankistek euskaldunak eurek izan ziralaGernika eta Durango bonbardeatu ebezenak sines-tuazo gura eutsoen munduari eta George L. Steer-ei"inoiz entzundako gezurrik haundiena eta burubako-ena" begitandu jakon. Steer Agirre lehendakariarenaldekoa zan eta Eusko Jaurlaritzaren konfidantzeaeukon, ezin eban sinistu Gernikako sarraskiaz esatenzana. Bonbardeoaren gaineko kronikean, apainketabarik, kontatzen dau pasatutakoa: "Gernika,Euskaldunen herririk zaharrena eta tradizio kulturala-ren bihotza, atzo arratsaldean matxinatuen hegazki-nek bonbardeatu egin eben.Herri zabala eta frentetikurrun egoana zan eta bonbardeoak, hiru ordu etalaurden iraun eban,eskuadrila alemaneko hiru hegaz-kin klasek bota ebezan bonbak:Junkers bonbardero-ek, Heinkelek eta Heinkel kaza-hegazkinek. Herriarengainera mila librako bonbak bota ebezan geratu bariketa batzuen ustez, libra biko sua eragiteko hiru milaproiektiletik gora be bai. Kaza-hegazkinek, bien bitar-tean, herritik aldendu eta zelaiterantz ezkutaleku bilajoazanen kontra botaten eben." Kronika honetanbonbardeaketearen helburua zein zan be komenta-tzen dau Steerrek, "Gernika objetibo militarra ez

George L.Steer, informador y testigo de lahistoria, pasará a formar parte de ella,como el periodista que llevó al plano

internacional la verdad sobre lo que ocurrióen Gernika aquel terrible lunes de 1937."Era el hombre que dio la noticia sobre el

bombardeo de Gernika al mundo".

Su hijo George B. Steer no llegó a conocer a su padre, que falleció joven, pero reconoce en él a unhombre responsable con la verdad: " Mi padre fue un hombre valiente, buscaba siempre la verdad".


Gerra Zibilaren gainean George Steer-ek 1938an idatzitakoThe Tree of Gernika- El Árbol de Guernica- sasoi hartako

argitalpenik garrantzitsuenetarikoa da.(*)

Nikolas Rankin ek G.L. Steer en biografia idatzi eban.(*)

zanez, zibilak desmoralizatu eta euskal arrazaran sor-terria suntsitu gura eben".

BERE ARRASTOA HISTORIANGeorge L. Steer 37an heldu zan Bilbora gerra zibi-leko barriemole lez, arinago Etiopian, Finlandian,Libian eta Egipton be egona zan.

Herri honetan pasatu zanaren gainean egia esaneban, ez zan ibili isilgordeka, eta bere Gernikakokazetari beharrek garrantzia nabarmena hartueben, "geldiro geldiro zatitu egin zan" herrian ger-tatutakoa bera izan zan egia kontatu eban kazeta-ria eta. Baina Steer sarraskeria haren bihotzera beheldu zan, bonben zarateak ez eban isildu egiatopatzaile honen beharra. Bera harago joan zan,

George Barton Steer, bere semeak diñoan legez:"benetako eragin soziala, bere kroniketan euskal-dunen aparteko izaera eta errukiortasuna aitu etaaitzera emon eta bizirik mantendu ebala izan zan".

Bonbardeaketearen biharamonean Gernikara joanzan erruki barik suntsitu eben herriaren egoereakontatzera, hainbestekoa izan zan Steer-en kroni-karen eragina bai semeak, bai Nicholas Rankin bio-grafoak diñoela Picassoren lanean be zer ikusiaeuki ebala. Gernika-Lumon barriemole honenomenez, bere busto bat dago. Holan, berak hemengertatu zana kontatzeko bota eban txilio garbia-ren moduan, herriak berak be gomutatzen dau etahistorian lekutxua dauko beretzat.

38 URREMENDi URREMENDi 39

ARTISTAK

En la crónica de Steer se habla del objetivodel bombardeo, según cuenta, al no serGernika objetivo militar, no era otro que

"desmoralizar a la población civil y destruirla cuna de la raza vasca".

Tal fue el impacto y la repercusión de lacrónica de Steer, que tanto su hijo como el

biógrafo Nicholas Rankin, entre otros, señalan que influyó en la obra de Piccaso.

George L. Steer


PERTSONAIALuciano Astiazaran

LLUUCCIIAANNOO AASSTTIIAAZZAARRAANN:: SSIINNPPAATTIIEE,, JJAARRRRAAIIKKOORRTTAASSUUNNAA EETTAA KKOONNPPRROOMMIISSUUAA Gitxi izango dira Bermeon Luciano, "Luis" lagunentzat, nor dan ez dakienak. Gizon alaia, beste gauzaaskoren artean, 20 urte emon dauz zinegotzi Bermeoko udaletxean. Luciano Astiazaran bizi-pozez biziizan da eta bizi da, bere herria eta familia maite dauz eta ez daki ezetzik esaten beharrari. Aurten bete-ko dauz 77 urte, eta berak diño "botak eskegiko dodaz" familiagaz egoteko. Eta betiko moduan,Lucianok etapa barri hau be humoretsu hartzen dau.

Aste Santuko prozesioam Santa Veracruz kofradiaren tesoreroa da Luciano.

HASIERA LATZAKBermeoko Agarre auzoko baserri baten jaio zanLuciano 1930ean. Zazpi urtegaz gerrea etorri zaneta bere etxe inguruan borroka gogorra egon zan.Etxetik urten egin behar izan eben, egun batzuetangorriak ikusi ebezan, baina frentea Bilbotik pasatuzanean, ostera be baserrira joan ziran. "Etxea hutsikegoan, soinekoagaz geratu ginan, momentu latzak

izan ziran, gerra ostea be bai; Frankok errotak zarra-tu euskuzan eta urte baltzak etorri ziran, Frankokbegien bistatik kendu gura gintuan" Sekulako ikas-lea zan, ona benetan, erraz gainditu ebazan"Benezianoetan" emoten ziran 5 urteak, dana dala,baserriaren kargu egin behar izan eban "aitakorduan zerran egiten eban behar, nire anaia zaharrasoldadu joan zan eta horregaitik, baserrirako geratu


George B.Steer bere aitaren omenez Gernika Lumon ezarritako bustoaren inaugurazioan 2006ko apirilak 26an.

* © George Barton Steer Gernikako Bonbardeaketari buruzko Dokumentazio Zentrua utzitako argazkiaGernikako Bakearen Museoa Fundazioa

ANEKDOTAK, TXISTEAK ETA BERTSOAK Bizipenak gogoratuaz kontatzen dau: 1985. urteaneuskaldun batzuk Madrilera joan ziran telebistakoprograma batera, berak pentsaten eban txisteakkontatzera joiala. Heldu ziranean, itsusien lehiake-tea zala esan eutsen.

"Nik ordurarte ez nekien aurpegiko gimnasia "gim-nasia facial" hori zer danik be" Baina sailkatu ezke-ro Pariseko Europako txapelketara joango ziralaesan eutsienean "neuk pentsatu bez esan neban,gero neuri Luis Marianona pasetako, badakizueezta? Luis Mariano Parisera joan zanean Luis

Mariano zan eta bueltatu zanean, Luis Mary eta nikez neban gura Luciano joan eta Lucy etorri". Bestebehin, Meñakako eleizan bertso bat bota eutsonberau joaten zan taberna bateko kamarereariezkondu egiten zan eta . Izan be, esan neutson "35urtegaz ez zala ezkonduko, baina ezkontzenbazan, bertsoak botako neutsozala eleizan etahorixe egin neban, txalo pilo itzela jo eusten".

Berau entzunda bertsolari trazea badauko, bainaberak diño bertsozalea dala eta eskolan bertsoakikasteko modurik ez izanaz damutzen dala.Luciano sukaldaritza txapelketetan epailea, jaiegu-netan spikerra Santa Veracruz kofradiako diruzai-na, Bermeoko Udaleko "ohialeroa" eta aitxitxe da.Eta datozen urteetarako asmoa horixe da, aitxitxeizatea, bermeotar askok guztiz erretiratuko dalasinestu ez arren. Hemendik aurrera, bere familiazarduratu eta gozatu baino ez dau gura.



BERTSOAK....Izaro irlea zeinena dan eta, Bermio eta Mundakaren arteko gorabeheren gainean,

Madalena egunerako Lucianok egin eban bertsoa:" Garai bateko aitonak ere, "Erdi erdian daukagu eta,bazuen euren grazia, inondik ez da aparte,arraun lanetan jokatu zuen, zorionean bermiotarrok,eztabaidaren auzia. lan egiten gera alkarteOrain norena dogun Izaro, nahi ta Mundakak bihotz erditik,Dagoi ondo ikusia, beti izan duen maite, Bermiorena bermiotarrak bermiotarrak gozako dogu,Kosta ta irabazia". mundua mundu dan arte".

nintzan,etxeko traktorea izan nintzan, behar askoegindakoa naz " dinosku berak. 17 urtegaz nabege-tan joan zan, 9 urte ibili zan itsasoan, zazpi nabege-tan eta bi soldadutza egiten "uretan..., ur gainean"diño barreka. 30 urtegaz ezkondu zan "egun horre-tan loteria tokatu jatan, andra ona, 46 urte daroaguzalkarregaz".1957an anaia batek, koinatuak etaberak, hiruren artean, kamioi bat erosi eben obreta-ko materiala eroateko, denboragaz eta behar askoeginda, 5 kamioi euki ebezan. 64 urtegaz jubilatuzan arte ibili zan behar honetan.

20 URTEKO KONPROMISUA1987an sartu zan zinegotzi Luciano Bermeoko uda-letxean "eta hemen segiduten dot jo ta ke, baserri

auzoen zinegotza daukot, behar haundia egin dogueurok laguntzeko, kaminoak konpondu, ur depura-tua eroan, saneamendua, herriko argiak..." diño.Lucianontzat momentu txarrak zein onak egon dira.Onen artean, herrian egin diran beharrak "askoegoan egiteko". Txarren artean, azken urtean izan-dako gorabeherak baserritar batzuekaz, bere beha-rrari trabak baino ez eutsoezan ipintzen eta."Orainarte gustora ibili naz, baina aurten, ikaragarrisufritu dot, baina neure humore onak baztertzendauz danak" Luciano beti pozik eta barreka, ezagu-tzen dabenak badakie. Mila istorio daukoz etadanak humore eta pikardia ikututxuaz.

Lucianok kartetan gutxi ibilitako dala esaten dau, “suertoso en el amor nada que hacer en el juego”dino barreka, baina hemen mus txapelketa bat irabazi ostean ateratako argazkia.

El humor y la alegría acompañan cada paso de la vida de Luciano,

quienes lo conocen lo saben. De ahí que sus anécdotas se

cuenten por miles, y todas con una pincelada de humor y picardía.

Luciano Astiazaran ha dedicado 20 años de su vida al trabajo como concejal en el

Ayuntamiento de Bermeo. Este año, a sus casi 77 primaveras, como

él mismo cuenta, “cuelga las botas”, para dedicarse de pleno a su familia.

Jurado en concursos culinarios, speaker en actosfestivos, tesorero de la Cofradía Santa Veracruz,

y abanderado “ohialero” del Ayuntamiento deBermeo son algunos de sus otros quehaceres.



Luciano bere alabaren ezkontzan bertsoa botaten.

BURDINAZKO GIZONAK"Markinako leoia", "Jaio", Jon Olea "Sakoneta", "Bikandi","Gabika","Txopitxe",Agustín Unamunzaga,"Koba",IñigoUndabeitia, Mikel Alzola, ... Bizkaiko orduko eta gaurkoProba Gizonen izenak dira, burdinazko gizontzat har-tzen ziranen izenak.

700, 800, 900 kiloko harria mobiduteko kapaz zira-nenak, indarra, mainea eta teknikea baino ez ebenerabiltzen."Danetik behar da apurtxu bat, indarrabadaukozu baina kolpea emoten ez badakizu,alperrik; teknikea be inportantea da, zenbat etabeherago emon kolpea orduan eta hobeto mobi-duten da harria, teknikea eta indarra biak behardira.", dinosku Mikel Alzola gernikar gazteak. Berauda momentuko Bizkaiko Txapelduna.8 bider lortudau txapela eta Euskadiko Txapelketea 7 bider.

Orduko eta gaurko probalariek arau horregaz batdatoz, indarra harria mobiduteko da eta gaur egunteknikea dana lehenago mañea zan. Gauza gitxialdatu dira herri gizon proban, idi,zaldi edo asto pro-ben antzekoa da eta plazea. Gaur egun EuskadikoHerri Kiroletarako Federazioko Txapelketetan gizonbatek 750 kilo inguruko harri bateri tiratu behar

dautso probalekuan 30 minututan. Probalaria pro-bea hasi aurretik janzten da, gerria ondo babestekogerrikoak bata bestearen gainean ipintzen dauz,gero manta bat eta danan gainetik, narruzko gerrikoeder eta sendo bat. Narruzko gerrikoak burdinazkoargoila bat dauko eta hortxe kate bat lotzen jakogantxo bategaz, eta katea harriari eta prest dagoa-nean, bere boteileroaren laguntzeagaz (entrena-tzailea eta laguntzailea) hazten da harriari tiraka.

MARKAK HAUTSIZProbalari bakoitzak tiretuteko modu bat dauko etaprobaleku bakotxak bere ezaugarriak, normalena,hiru lau untza egitea da, bost untza inoiz."Nabarnizen egin zan Euskadiko Txapelketea,2003an,, probaleku barrian, Alzolak 5 untza eta hirumetro egin ebazan, fenomeno bat da", diño JuanMari Zubizarretak, "Nabarnizko Herri Kirolak" talde-aren arduradunak. Gaur egun, Bizkaiko etaEuskadiko txapelketak dagoz, pisu librean eta kate-goria bitan, 85 kilotik beherako probalarientzakoabata eta hortik gorakoentzat bestea. Probalari gaz-terik ez dagoanez, kategoria tradizionalak ia ia des-agertu egin dira: Kinttope, 21 urtetik beherako gaz-

teentzat, pisu neurtua 85 kilotik beherako probala-rientzat eta generala. Gernikan bizi dan Iñaki Arrieta"Jaio" Bolibarreko bere jaiotza baserriko izena hartueban probarako, behin hiru kategoriatan irabazieban, hazaina itzela, gitxik lortzen dabena. San Juanbatzutan izan zan Munitibarreko probalekuan.Beronek be beste denbora batzuk zirala diño, " pisuertainaren kategoria 80 kilotik behera egoan, etajateko gaurko beste egon ez arren be,pisuan egote-ko gosea pasaten genduan" Lehen 5 kilo gehiagoipintzen ziran harri gainean, 85 kilotik gora probala-riak eukon gehiegizko kilo bakotxeko.

DESAFIOAKIñigo Undabeitia mendatarrak, 85 kilotik beherakoprobetan beti hartu izan dau parte,parejaka joianeanbe bai. Sasoi baten bi, hiru eta sei gizon harriari tirakaibiltzen ziran txapelketak be baegoazan."taldekaparte hartzen danean ondo ezagutu behar dira adis-kideak, batera behar egin" diño Iñigok.

1989an, Elorrion Harri Haundien Euskadiko Txapelketeataldeka burutu zan, sei gizon 3.200 kiloko harriari tiretu-ten. Taldeetako baten: Jose Luis Aguirre, "Urtaintxu",Yurrebaso, Onaindia anaiak eta Mendatako IñigoUndabeitia; beste baten: Iñaki Arrieta "Jaio", "Iketza","Gabika", "Markinako leoia", "Pagorrixa", eta AgustínUnamunzaga, irabazleak. Baina probalariak proba egu-nean alkarren arerioak izan arren,momentu onak pasa-tzen dabez alkarregaz eta hartuemon ona dauke kantxa-tik kanpo. Haserrea, pikea apostuen iguruan dago. Juan

Mari Zubizarretak kontetan dau Nabarnizen sasoi batenasko jokatzen zala,batez be Ameriketan diru egindakoaketorten ziranean,"dolarrak pinuen kontra,gaur egun bedirua mobiduten da eta gero eta gazte gehiago anima-tzen da, baina ez gura beste".Mikel Alzolak berak tiretu-ten dagoan bitartean jendeak egiten dabezan posturakindarra emoten dautsela diño, adorea segiduteko "laueta erdi ezetz entzuten danean....zeure buruari esatendeutsozu:lortu egin behar dot ba!"

Lehiaketetatik kanpo herrietako jaietako erakustaldieiesker irauten dabe bizirik Gizon Probek, gazteenganahurreratzeko modua da, eurok probalariaren indareta adore beragaz, herri kirol hau tiretuten lagundudagien; tradizioren eta indarraren erakustadia.


GEURE KIROLAK GEURE KIROLAK

GGIIZZOONN PPRROOBBAAKK:: TTRRAADDIIZZIIOOAARREENN EETTAAIINNDDAARRRRAARREENN EERRAAKKUUSSTTAALLDDIIAALehenagoko baserritar gazteek enbor ikaraga-rriak nahi harri itzalak mobiduten ebezan egunerobasoan. Beharrizanak indartsu egin ebazan etaindarrak neurtzen hasi ziran. Sekulako esfortzuakegiten ebezan, eta hortixik urten eban gaur egun"Gizon Proba" lez ezagutzen doguna. Gizonen pro-bak, gizonak eta ez idiak, zaldiak edo astoak, gizo-nak neurtzen dabez euren indarrak eta harriari tiraegiten deutse karrajoan.

El probalari se atavía previamente protegiéndosebien la cintura, con un gerriko sobre otro. Se

coloca un cinturón de cuero con argolla de hierro,y enganchado a una cadena, y en compañíade su botillero empieza a tirar. Es capaz de

mover piedras de 700, 800 y 900 kilos.

"El botillero es una figura importante en losGizon Probak, acompaña al probalari por todoel carrejo, y le da consejos, y ánimos, le guía.Pero no puede ayudarle si se cae, y tampoco

le puede dar agua, si no se penaliza."

Mikel Alzola gernikarra golpea emon eta atsedena hartubeharrean ez da gelditzen untzara heldu arte.

Hemen, Iñigo Undabeitia Mendatarra ta Fernando Zarrabe Markinarra,Mendatan 1988an jokatu zan Bikoteen Bizkaiko Txapelketan.

Botileroa elementu garrantzitsua da Gizon Probetan, probalaria laguntzen dau karrajoan, aholkuak eta

animoak emoten dautsoz eta giatu egiten dau.

Sasoi baten bi, hiru eta sei gizon harriari tiraka ibiltzen ziran txapelketak bebaegoazan. Hemen Gernikako Jose Antonio Elorrieta Sancho gaztetan.

Por cada golpe el probalari mueve unos 10 cmla piedra. El joven gernikes Mikel Alzola, actualcampéon de Bizkaia,y 7 veces Campeón deEuskadi, usa una técnica novedosa, no para

hasta llegar al clavo,descansa, y vuelve a tirar.

Busturialdeko Gazte Planaren proiektuan partehartzen daben 18 udalek Bizkaiko Foru AldundikoKultura Sailari herri mailan Gazte Plana aurreraeroateko diru laguntzak eskatu deutsez. UdalekBusturialdeko belaunaldi barrientzako zerbitzuaketa jarduerak bultzatu gura dabez, gazteen denbo-ra librea eta bizitza soziala eta kulturala indartukodauazan proiektu dinamiko baten bidez. Planamartxan hasi da, lehenengo eta behin gazteria tek-niko bi kontratatu dira, eta eurok arduratuko diraPlaneko ekinbideak aurrera ataraten.

ESPAZIO PROPIOA, BEHARREZKO ONESPENADanok behar dogulako geure lekua eta gazteekorain arte ez dabelako euki, udalek lokalak egoki-tzen hasi dira gazteen gozamenerako.

DANENTZAKO PLANAK;DENBORA LIBRE ALTERNATIBOADanori gauza bardinak gustetan ez jakuzala dakigula-ko,udalerri bakoitzak bere programak egin dauz:kirollehiaketak, mendira urtenaldiak, senderismoa, sukal-daritza eta argazkigintza ikastaroak...gazteei denboralibrerako aukerak emongo deutsiezan ekintzak.

GAUZAK LOTZENGazteak modagaz doazelako, proiektu honentzatsortutako markaren irudia dauken kamisetakdiseinatu doguz.Zaletasunak eukitzea haztea dalako, Gernika Off-road taldea, eskualdeko gazteen motorista alkar-tea, lagundu gura dogu.

BURUA AGERIAN DAUKON ETORKIZUNAGazteen artean Internetek daukon estimazinoa eza-gutzen dogulako eta hartuemon tresna lez daukonbalorea jakinda, Gazte Planaren web orria ipinikodogu martxan www.urremendi/gazteria.com.

PUBLIERREPORTAIA URREMENDI

GA

ZTE

PLA

NA

BUSTURIALDEAKO UUDALERRI TTXIKIAK: GAZTEEN AALDEKO AAPOSTU AARGI EETA ZZEHATZA


46 URREMENDi

IRAGARKIAK

Envianos tus anuncios a:> correo ordinario: Urremendi, Gernika-Bermeo, Ladagarapen Alkartea.

Domingo Alegria Enparantza, Z/G. 48300 Gernika-Lumo (Bizkaia)> teléfonos: 94 625 06 06/ 688 61 66 22/ 657 79 08 36> correo electrónico: [email protected]

ETXEA ALOKATUBIKOTE GAZTE BATEK ETXEBAT ALOKATU NAHI GURA

DAU GERNIKAN EDO INGURUETAN, AHAL DALAPREZIO EKONOMIKOAN.

INTERESATURIKBALEGO DEITU MESEDEZ

656 77 20 12.

SE OFRECE SEÑORA DE GERNIKA PARA

TRABAJOS DE HOSTELERÍA Y CUIDADO DE MUJERES MAYORES.

DISPONIBILIDAD DE HORARIO DE 16:00HORAS A 11:00 DE LA MAÑANA.

TELEFONO 615 76 65 34 MANOLI

SE OFRECE ABOGADA,AINTZANE AYASTUY TORREALDAY

C/ GRAN VÍA 8, 1º, dpto, 7BLBAO 48001

TELEFONO Y FAX: 94 424 16 11MOVIL: 629097150MUNDAKA- BILBAO

CLASES DE INGLÉSLICENCIADO DA CLASES PARTICULARES DE INGLÉS EN GERNIKA.

TODOS LOS NIVELES, PREPARACIÓN DE EXÁMENES,EOI, FCE, REFUERZO, CONVERSACIÓN, ETC.

TELEFONO PARA CONTACTAR:94465385 - 680228233

BUSCO TERRENOSE BUSCA TERRENO EN

ALQUILER PARA PLANTACIÓNDE KIWI. ALQUILER DE LARGA

DURACIÓN.

LLANO O CON POCO DESNIVEL.MÍNIMO 5 HAS. CON

POSIBILIDAD DE CAPTACIÓNDE AGUA PARA RIEGO

AGRÍCOLA.

CONTACTAR CON:630 06 83 84 (Lander)

o94 625 76 09 (Urremendi)

ANUNCIATE GRATIS

SI QUIERES BUSCAR U OFRECER EMPLEO, ANUNCIAR DEMANDA Y OFERTA DE VIVIENDA, COMPRA-VENTA DE

VEHÍCULOS, PRODUCTOS AGRÍCOLAS, ANIMALES,INSTRUMENTOS MUSICALES, ETC...

LLÁMANOS 94 625 06 06

ZEURE IRAGARKIA DOHAIN EMPLEGU BILATU EDOTA ESKEINI, ETXEA EROSI EDO

SALTZEKO, KOTXEAK, BASERRIKO PRODUKTUAK, ANIMALIAK,MUSIKA INSTRUMENTUAK, ETABAR...

DEITU GEURE TELEFONORA 94 625 06 06

BUSTURIALDEKO GAZTE PLANARAKO ANIMAZIO SOZIOKULTURALAREN

TEKNIKARIA BEHAR DA.ESKUALDEA EZAGUTZEA ETA GAZTEA

IZATEA ESKATZEN DA.TELEFONOA: 94 625 76 09

(Urremendi)

BERMEON SALGAIMIKEL DEUNA AUZOAN BERRIZTAGARRIA DAN

60M²-KO ETXEA ETA 6000 M²-KO

TERRENOA SALTZEN DIRA.

AKSEZO ONA ETA HERRITIK HURBIL.

BERMEORA BISTA BIKAINAK.TELEFONOA: 615 740 564

KOTXEA SALGAIFORD FUSIÓN 1.6 TDCI 90 c.v

2008ko GARAGILARARTE GARANTIAN.19.000 KM.KOLOREA BALTZA METALIZATUA.

PREZIOA:11.000 € TRASFERENTZIA ETA GUZTI .

ALEAZIOZKO HAGUNAK ETA ELURRARRAKOGARAGILARARTE ESKURATZEKO AUKERAGAZ

( HAUEK 400 €GAITIK SALTZEN DIRA)

TELEFONOA: 696 91 17 08 JOKIN.

KOMIKIA PIL PILEAN - urremendi.orgurremendi.org/uploads/5.pdf · gaz batera dago.Lehen...

Documents

Transcript of KOMIKIA PIL PILEAN - urremendi.orgurremendi.org/uploads/5.pdf · gaz batera dago.Lehen...