KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika...

125
Kimikako Oinarrizko Lexikoa Euskaltzaindiaren Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi Batua zientzia eta teknologiaren arloetako kontzeptuez eta haiek adierazteko hitzez aberastea. Euskal- tzaindiak erabaki du Hiztegi Batuaren uneko bertsioan sartu ez diren baina bi alderdi hauetatik begiratuta sartu behar liratekeen hitzak biltzea eta gizarteratzea: Hezkuntzan irakasten den kontzeptua izatea: Bigarren Hezkuntza, Batxilergoa eta Unibertsitateko lehen mailak. Zientzia eta teknologiaren dibulgazioan (komunikabideetan, liburuetan. . . ) erabilia izatea. Horretarako, arloka egiten da lan, eta, arlo bakoitzean, ZTHB lantaldeak arloko adituz osatutako berariazko talde baten laguntza du. Arloko testuetako tradizioa eta erabilera aztertu ondoren, eta Eus- kaltzaindiaren lexikorako irizpide orokorrak kontuan izanik, lantaldeak arloko oinarrizko kontzeptuetarako euskarazko adierazleak proposatzen dizkio Euskaltzaindiari. Helburu hori lortzeko, bi lan hauek egin behar izan ditu lantaldeak: Lehenik, Hiztegi Batuan onartu diren arloko hitzak bildu. Bigarren, Hiztegi Batuan ez dauden eta lantaldearen ustez hara biltzea merezi luketen arloko hitzak hautatu. Lan horien emaitzak bilduz, arlo bakoitzeko "oinarrizko lexikoa" osatzen da. Lan-prozedurak hiru urrats ditu: Arloko materiala bildu eta lantzea, baliabide lexikalak eta testualak erabiliz. Horren emaitza arloko hautagai-zerrenda da. Erabilera-datuak eta hiztegietako informazioa ere bildu da. Arloko aditu-taldeak aurreko hautagaien multzotik kontzeptuak eta horiek adierazteko hitzak hau- tatzea. ZTHB lantaldeak adituek hautatutako kontzeptuak adierazteko hitzak areago dokumentatzea, aztertzea eta, adituekin adostu ondoren, Euskaltzaindiari aurkeztekoa den proposamena lantzea. Euskaltzain osoek proposamena aztertzea eta, egoki baderitzote, osoko bilkuran onartzea. Lan hori egiteko, lantaldeak baliabide hauek erabili ditu: Baliabide lexikalak: Hiztegi Batua, Euskalterm datu-banku publikoa, Elhuyarren Zientzia eta Tek- nologiaren Hiztegi Entziklopedikoa, Ibon Sarasolaren Zehazki hiztegia, Bostak Bat elkartearen Adorez saileko Hiztegia 5000 , Labayru Ikastegiaren Euskara-Gaztelania/Castellano-Vasco hiztegia, eta Elhuyar Hiztegia (eu-es/es-eu). Testu-baliabideak: Arloko testu-bilduma, egitasmo honetarako berariaz bildua (2 025 719 hitz): – ANAKABE, E.; ARRASATE, S. Kimika Organikoa. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2012. – ANAKABE, E.; ARRASATE, S.; VICARIO, J.L. Kimika organikoaren oinarriak. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2007. – ANDRÉS, F.; ARRIZABALAGA, A.; ITURBE, J. Formulazioa eta nomenklatura kimikan: IUPAC arauak. UPV/EHU, Argitalpen Zerbitzua, 1994. – ANTXUSTEGI, M.M.; FERNÁNDEZ, F.; AROTZENA, A. Erreakzio Kimikoaren Inge- niaritzarako Sarrera. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2012. – ARANA, G.; DE DIEGO, A.; ETXEBARRIA, N.; Martinez Arkarazo, I.; USOBIAGA Epelde, A.; ZULOAGA, O. Kimika analitikoaren esperimentazioa. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2011. 1

Transcript of KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika...

Page 1: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

Kimikako Oinarrizko LexikoaEuskaltzaindiaren Zientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da HiztegiBatua zientzia eta teknologiaren arloetako kontzeptuez eta haiek adierazteko hitzez aberastea. Euskal-tzaindiak erabaki du Hiztegi Batuaren uneko bertsioan sartu ez diren baina bi alderdi hauetatik begiratutasartu behar liratekeen hitzak biltzea eta gizarteratzea:

• Hezkuntzan irakasten den kontzeptua izatea: Bigarren Hezkuntza, Batxilergoa eta Unibertsitatekolehen mailak.

• Zientzia eta teknologiaren dibulgazioan (komunikabideetan, liburuetan. . . ) erabilia izatea.

Horretarako, arloka egiten da lan, eta, arlo bakoitzean, ZTHB lantaldeak arloko adituz osatutakoberariazko talde baten laguntza du. Arloko testuetako tradizioa eta erabilera aztertu ondoren, eta Eus-kaltzaindiaren lexikorako irizpide orokorrak kontuan izanik, lantaldeak arloko oinarrizko kontzeptuetarakoeuskarazko adierazleak proposatzen dizkio Euskaltzaindiari.Helburu hori lortzeko, bi lan hauek egin behar izan ditu lantaldeak:

• Lehenik, Hiztegi Batuan onartu diren arloko hitzak bildu.

• Bigarren, Hiztegi Batuan ez dauden eta lantaldearen ustez hara biltzea merezi luketen arloko hitzakhautatu.

Lan horien emaitzak bilduz, arlo bakoitzeko "oinarrizko lexikoa" osatzen da. Lan-prozedurak hiru urratsditu:

• Arloko materiala bildu eta lantzea, baliabide lexikalak eta testualak erabiliz. Horren emaitza arlokohautagai-zerrenda da. Erabilera-datuak eta hiztegietako informazioa ere bildu da.

• Arloko aditu-taldeak aurreko hautagaien multzotik kontzeptuak eta horiek adierazteko hitzak hau-tatzea.

• ZTHB lantaldeak adituek hautatutako kontzeptuak adierazteko hitzak areago dokumentatzea,aztertzea eta, adituekin adostu ondoren, Euskaltzaindiari aurkeztekoa den proposamena lantzea.

• Euskaltzain osoek proposamena aztertzea eta, egoki baderitzote, osoko bilkuran onartzea.

Lan hori egiteko, lantaldeak baliabide hauek erabili ditu:

• Baliabide lexikalak: Hiztegi Batua, Euskalterm datu-banku publikoa, Elhuyarren Zientzia eta Tek-nologiaren Hiztegi Entziklopedikoa, Ibon Sarasolaren Zehazki hiztegia, Bostak Bat elkartearenAdorez saileko Hiztegia 5000 , Labayru Ikastegiaren Euskara-Gaztelania/Castellano-Vasco hiztegia,eta Elhuyar Hiztegia (eu-es/es-eu).

• Testu-baliabideak:

◦ Arloko testu-bilduma, egitasmo honetarako berariaz bildua (2 025 719 hitz):– ANAKABE, E.; ARRASATE, S. Kimika Organikoa. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2012.– ANAKABE, E.; ARRASATE, S.; VICARIO, J.L. Kimika organikoaren oinarriak. UPV/EHU,Testu Biltegia, 2007.

– ANDRÉS, F.; ARRIZABALAGA, A.; ITURBE, J. Formulazioa eta nomenklatura kimikan:IUPAC arauak. UPV/EHU, Argitalpen Zerbitzua, 1994.

– ANTXUSTEGI, M.M.; FERNÁNDEZ, F.; AROTZENA, A. Erreakzio Kimikoaren Inge-niaritzarako Sarrera. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2012.

– ARANA, G.; DE DIEGO, A.; ETXEBARRIA, N.; Martinez Arkarazo, I.; USOBIAGAEpelde, A.; ZULOAGA, O. Kimika analitikoaren esperimentazioa. UPV/EHU, TestuBiltegia, 2011.

1

Page 2: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

– ARBELOA, T. Kimikaren oinarriak. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2011.– ATKINS, P.W. Erreinu periodikoa. Zientzia Irakurle Ororentzat – ZIO bilduma. UPV/EHU,

Argitalpen Zerbitzua, 2001.– Atmosferara Egindako Isurien Kontrola. Jakinbai, 2005.– Atmosferaren kutsadura: laginketa eta analisia. Jakinbai, 2011.– AYASTUY, J.L. Ingeniaritza kimikoaren oinarriak. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2008.– CARTMELL, E.; FOWLES, G. W. A. Balentzia eta egitura molekularra. UPV/EHU,

Argitalpen Zerbitzua, 1998.– Eguratserako isurien kontrola. Jakinbai, 2005.– EGURROLA, J.J. Plastikoen eta kautxuaren transformazioko kalitate-kontrola. Jakinbai,2013.

– Elhuyar (Askoren artean). Kimika inorganikoko praktikak, 2011.– ELORTZA, J.M.; IRUIN, J.J. Kimika fisiko makromolekularra. UEU, 1998.– FIGUERUELO, J.E.; MARINO, M.; ITURBE, J. Ingurugiroa: prozesuak eta kimika fisi-koa. UEU, 2013.

– GISPERT, J. C. Egitura atomikoa eta lotura kimikoa. UPV/EHU, Argitalpen Zerbitzua,2009.

– Hondakinen kontrola. Jakinbai, 2009.– Hondakin-kontrola. Metal astunak sedimentuetan: kalteak, analisia eta kudeaketa. Ja-kinbai, 2005.

– HOSTEINS, A. Materialak eta entsegu fisikoak. Jakinbai, 2006.– IRIARTE, U.; J AYASTUI, J.L. Erreaktore kimikoak II. Erreaktore kimiko homogeneojarraituen optimizazioa. UPV/EHU, Testu Biltegia, 2012.

– ITURRASPE, E; RIBERA, A. Analisi kimikoa eta tresna bidezkoa. Jakinbai, 2002.– LOPEZ-GAZPIO, J.; MILLÁN, E. Elektroforesi Kapilarraren Oinarriak. UPV/EHU, TestuBiltegia, 2013.

– MIJANGOS, F.; ANAKABE, E.; ARRASATE, S.; BUENO, G.; OLIVARES, E. Transes-terifikazioak. Biodieselak. Nola lortu biodiesela sukaldeko olioa erabiliz? UEU, 2011.

– RODRIGUEZ, B. Elikadura-toxikologia, 2009.– SILBEY, R. J.; ALBERTY, R. A.; GOENAGA, A.; LASA, A. Kimika fisikoa. UPV/EHU,Argitalpen Zerbitzua, 2006.

– TREVIÑO, M; VAZQUEZ, I. Farmazia- eta parafarmazia-produktuen prestaketa. Jakin-bai, 2003.

– UEUren Kimika Saila. Kimika orokorra (2. argitalpena). UEU, 1998.– Ur-arazketa. Jakinbai, 2005.– URRETXA, I.; ITURBE J. Kimikako problemak (3. argitalpena). UEU, 1999.– VICARIO, J.L.; MORENO, M.I. Kimika organiko industriala. UPV/EHU, Testu Biltegia,2010.

– VOLHARDT, K. P. C.; SCHORE, N. E.; OROBENGOA, O.; JAUREGI, S. Kimika Or-ganikoa: egitura eta funtzioa. UPV/EHU, Argitalpen Zerbitzua, 2008.

– Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoan argitaratutako kimika-arloko artikuluentziklopedikoak (2010).

Testu-bilduma horretatik, termino hautagaiak automatikoki erauzi dira, Elhuyar eta Ixa tal-dearen Erauzterm termino-erauzlea erabiliz.

◦ Arloko web-corpusa, Elhuyarrek Internetetik automatikoki eratua, bere I+G sailak garatutakoCO3 aplikazioaren bidez (778 520 hitz). Aurrekoan bezala, honetan ere Erauzterm erabili datermino hautagaiak lortzeko.

2

Page 3: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

◦ Espezialitate-corpusak: Zientzia eta Teknologiaren Corpusa (ZTC). Aurrekoan bezala, hone-tan ere Erauzterm erabili da termino hautagaiak lortzeko (ZTCko "Materia eta energiarenzientziak" eremuko azpicorpusa; 504 406 hitz).

◦ Corpus orokorrak: Euskaltzaindiaren Lexikoaren Behatokia, EHUko Euskara InstitutuarenEgungo Testuen Corpusa, Elhuyar Web-corpusa (euskarazko elebakarra), eta Elhuyarren Cor-peus tresna, Internet corpus gisa kontsultatzeko.

• Aditu-taldea:

◦ Sonia Arrasate. EHUko Kimika Zientzien Fakultatea - Kimika Organikoa II◦ Dolo Azpiroz. IRALE◦ Maria Jesus Barandiaran. EHUko Kimika Zientzien Fakultatea - Kimika Aplikatua.◦ Eider Carton. Elhuyar Fundazioa.◦ Juankar Hernandez. EIMA.◦ Marian Iriarte. EHUko Kimika Zientzien Fakultatea - Polimeroen Zientzia eta Teknologia.◦ Jacinto Iturbe. EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko irakasle ohia.◦ Martin Olazar. EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultatea - Ingeniaritza Kimikoa saila

Euskaltzaindiak 2017ko urtarrilaren 27an onartua, Donostian.

3

Page 4: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

Euskara-erdarak zerrenda

aberastu du ad. Uranio aberastua.en: enriches: enriquecerfr: enrichir

abiadura-konstanteen: rate constantes: constante de velocidadfr: constante cinétique

absolutuen: absolutees: absoluto, -afr: absolu, -e

absorbantziaen: absorptancees: absorbanciafr: absorptance

absorbatu du ad.sin. xurgatu

en: absorbes: absorberfr: absorber

absortziosin. xurgapen

en: absorptiones: absorciónfr: absorption

adarkaduraen: ramificationes: ramificaciónfr: ramification

adhesiosin. atxikidura

en: adhesiones: adhesiónfr: adhésion

adierazle iz.sin. indikatzaile

en: indicatores: indicadorfr: indicateur

aditibosin. gehigarri

en: additivees: aditivofr: additif

adizioen: additiones: adiciónfr: addition

adsorbatzaile iz.en: adsorbentes: adsorbentefr: adsorbant; agent adsorbant

adsortzioen: adsorptiones: adsorciónfr: adsorption

aerosolsin. esprai

en: aerosol; sprayes: aerosol; sprayfr: aérosol; spray

afinen: affinees: afínfr: affin, -ine

afinitateen: affinityes: afinidadfr: affinité

afinitate elektronikoen: electron affinityes: afinidad electrónicafr: affinité électronique

agente erreduzitzailesin. erreduktore

en: reducing agent; reductantes: agente reductor; reductorfr: agent de réduction; réducteur

agente oxidatzailesin. oxidatzaile

en: oxidant; oxidizing agentes: agente oxidante; oxidantefr: agent oxydant; oxydant

agente tentsioaktibosin. surfaktante

en: surface-active agent; surfactantes: agente tensioactivo; agente tensoactivo;

surfactantefr: agent de surface; agent tensioactif;

surfactant

agregatu iz.en: aggregatees: agregadofr: agrégat

4

Page 5: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

agregazioen: aggregationes: agregaciónfr: agrégation

agregazio-egoerasin. materiaren egoera

en: state of aggregation; state of matteres: estado de agregación; estado de la

materiafr: état d’agrégation; état de la matière

ahul adj. Azido ahula. Base ahula.en: weakes: débilfr: faible

aireen: aires: airefr: air

akrilikoen: acrylices: acrílico, -afr: acrylique

aktibatzaile iz.en: activatores: activadorfr: activant; activeur

aktibazioen: activationes: activaciónfr: activation

aktibazio-energiaen: activation energyes: energía de activaciónfr: énergie d’activation

aktiboen: activees: activo, -afr: actif, -ive

aktinido iz. (IUPACen gomendioa:aktinoide)en: actinide; actinoides: actínidofr: actinide

aktinioen: actiniumes: actiniofr: actinium

akuoso adj. Disoluzio akuosoa.en: aqueouses: acuoso, -afr: aqueux, -euse

alanbikeen: stilles: alambiquefr: alambic

albo-erreakziosin. erreakzio paralelo

en: parallel reaction; side reaction;simultaneous reaction

es: reacción lateralfr: réaction parallèle

albo-produktuen: secondary productes: producto secundariofr: produit secondaire

aldehidoen: aldehydees: aldehídofr: aldéhyde

aleazioen: alloyes: aleaciónfr: alliage

alifatiko adj. Hidrokarburo alifatikoa.en: aliphatices: alifático, -afr: aliphatique

alkalien: alkalies: álcalifr: alcali

alkalinitatesin. basikotasun

en: alkalinity; basicityes: alcalinidad; basicidadfr: alcalinité; basicité

alkalino1 adj. Disoluzio alkalinoa.sin. basiko

en: alkaline; basices: alcalino, -a; básico, -afr: alcalin, -ine; basique

2 adj. Elementu edo metal alkalinoak.en: alkali (izenaren aurretik)es: alcalino, -afr: alcalin, -ine

alkaloideen: alkaloides: alcaloidefr: alcaloïde

5

Page 6: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

alkanoen: alkanees: alcanofr: alcane

alkaterna iz. ‘harrikatza, petrolioa eta bestezenbait gai destilatuz ateratzen den gai ilun etalikatsua’sin. mundrun; gudroi

en: tares: alquitránfr: goudron

alkenoen: alkenees: alquenofr: alcène

alkilazioen: alkylationes: alquilaciónfr: alkylation

alkinoen: alkynees: alquinofr: alcyne

alkoholen: alcoholes: alcoholfr: alcool

alkohol etilikosin. etanol

en: ethanol; ethyl alcoholes: alcohol etílico; etanolfr: alcool éthylique; éthanol

alkohol metilikosin. egur-alkohol; metanol

en: methanol; methyl alcohol; wood alcoholes: alcohol de madera; alcohol metílico;

metanolfr: alcool méthylique; esprit de bois;

méthanol

alkoholimetroen: alcoholimeter; alcoholmeter;

alcoholometeres: alcoholímetro; alcohómetrofr: alcoolmètre; alcoolomètre; alcoomètre

aluminaen: aluminaes: alúminafr: alumine

aluminioen: aluminium; aluminumes: aluminiofr: aluminium

alunbreen: alumes: alumbrefr: alun

amalgamaen: amalgames: amalgamafr: amalgame

amerizioen: americiumes: americiofr: américium

amidaen: amidees: amidafr: amide

aminaen: aminees: aminafr: amine

aminoen: aminoes: aminofr: amino

amoniakoen: ammoniaes: amoniaco; amoníacofr: ammoniac

amonioen: ammoniumes: amoniofr: ammonium

amorfoen: amorphouses: amorfo, -afr: amorphe

analisisin. analisi kimiko

en: analysis; chemical analysises: análisis; análisis químicofr: analyse; analyse chimique

analisi kimikosin. analisi

en: analysis; chemical analysises: análisis; análisis químicofr: analyse; analyse chimique

analisi kualitatiboaren eskemasin. martxa analitiko

en: qualitative analysis schemees: marcha analíticafr: schéma d’analyse qualitative

6

Page 7: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

analitoen: analytees: analitofr: substance à analyser

anfetaminaen: amphetaminees: anfetaminafr: amphétamine

anfotero adj./iz.en: amphoterices: anfótero, -afr: amphotère

anhidridoen: anhydridees: anhídridofr: anhydride

anhidro adj. Sulfato anhidroa.en: anhydrouses: anhidro, -afr: anhydre

anilinaen: anilinees: anilinafr: aniline

anioien: aniones: aniónfr: anion

anisotropoen: anisotropices: anisótropo, -afr: anisotrope

anodiko adj. Oxidazio anodikoa.en: anodices: anódico, -afr: anodique

anodoen: anodees: ánodofr: anode

antiazidoen: antacides: antiácidofr: antiacide

antimonioen: antimonyes: antimoniofr: antimoine

antioxidatzaile adj./iz.en: antioxidantes: antioxidantefr: antioxydant (iz.); antioxydant, -ante

(adj.)

antrazenoen: anthracenees: antracenofr: anthracène

aparen: foames: espumafr: mousse

apar sintetikoen: synthetic foames: espuma sintéticafr: mousse synthétique

apolar adj. Disolbatzaile apolarra.en: apolares: apolarfr: apolaire

aqua regiaen: aqua regiaes: agua regia; aqua regiafr: eau régale

arazketa iz. ‘ezpurutasunak kentzea’ (batezere, hondakin, emisio eta antzekoekin erabiltzenda) Hondakin-uren arazketa. Atmosferaraegindako emisioen arazketa-sistemak.sin. purifikazio

en: purificationes: depuración; purificaciónfr: épuration; purification

araztegi iz. Ur zikinen araztegia.en: purification plantes: depuradora; planta depuradorafr: station d’épuration

araztu da/du ad. ‘ezpurutasunak kendu’(batez ere, hondakin, emisio eta antzekoekinerabiltzen da) Hondakin-urak arazteko sistema.Errekuntzan sortzen diren hondar-gasak araztu.sin. purifikatu

en: purifyes: depurar; purificarfr: épurer; purifier

argizarisin. ezko

en: waxes: cerafr: cire

7

Page 8: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

argonen: argones: argónfr: argon

aromatiko adj. Hidrokarburo aromatikoa.en: aromatices: aromático, -afr: aromatique

aromatikotasunen: aromaticityes: aromaticidadfr: aromaticité

arragoaen: crucible; melting potes: crisolfr: creuset

Arrheniusen ekuazioen: Arrhenius equationes: ecuación de Arrheniusfr: équation d’Arrhenius

artsenikoen: arsenices: arsénicofr: arsenic

ase1 adj. [disoluzioa]en: saturatedes: saturado, -afr: saturé, -ée

2 adj. [konposatua] Gantz-azido aseak.en: saturatedes: saturado, -afr: saturé, -ée

asegabe1 adj. [disoluzioa]en: unsaturatedes: insaturado, -a; no saturado, -afr: insaturé, -ée

2 adj. [konposatua] Hidrokarburo asegabea.en: unsaturatedes: insaturado, -a; no saturado, -afr: insaturé, -ée

asetasunen: saturationes: saturaciónfr: saturation

asfaltoen: asphaltes: asfaltofr: asphalte

aspartamoen: aspartamees: aspartamofr: aspartame

aspirinasin. azido azetilsaliziliko

en: acetylsalicylic acid; aspirines: ácido acetilsalicílico; aspirinafr: acide acétylsalicylique; aspirine

astatoen: astatinees: astatofr: astate

aterakinsin. erauzkin; estraktu

en: extractes: extractofr: extrait

atmosfera iz. ‘fenomeno edo prozesu batgertatzen den gas-ingurune edo -giroa’Nitrogeno-atmosferan eginiko erreakzioekproduktuaren oxidazioa eragozten dute.en: atmospherees: atmósferafr: atmosphère

atomiko adj. Masa atomikoa.en: atomices: atómico, -afr: atomique

atomoen: atomes: átomofr: atome

atomobakarsin. monoatomiko

en: monatomic; monoatomices: monoatómico, -afr: monoatomique

atomo-eredusin. eredu atomiko

en: atomic modeles: modelo atómicofr: modèle atomique

atomo-masasin. masa atomiko

en: atomic masses: masa atómicafr: masse atomique

atomo-zenbakisin. zenbaki atomiko

en: atomic numberes: número atómicofr: numéro atomique

8

Page 9: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

atxikidurasin. adhesio

en: adhesiones: adhesiónfr: adhésion

Avogadroren zenbakien: Avogadro constant; Avogadro number;

Avogadro’s numberes: número de Avogadrofr: nombre d’Avogadro

azeleratzaile iz.en: acceleratores: aceleradorfr: accélérateur

azeotropiko adj. Nahaste azeotropikoa.en: azeotropices: azeotrópico, -afr: azéotropique

azeotroposin. nahaste azeotropiko

en: azeotrope; azeotropic mixturees: aceótropo; azeótropo; mezcla

aceotrópica; mezcla azeotrópicafr: azéotrope; mélange azéotropique

azetaldehidosin. etanal

en: acetaldehyde; ethanales: acetaldehído; etanalfr: acétaldéhyde; éthanal

azetatoen: acetatees: acetatofr: acétate

azetiko adj. Azido azetikoa. Hartziduraazetikoa.en: acetices: acético, -afr: acétique

azetilazioen: acetylationes: acetilaciónfr: acétylation

azetilenosin. etino

en: acetylene; ethynees: acetileno; etinofr: acétylène; éthyne

azetilsaliziliko adj. Azido azetilsalizilikoa.en: acetylsalicylices: acetilsalicílicofr: acétylsalicylique

azetonasin. propanona

en: acetone; propanonees: acetona; propanonafr: acétone; propanone

azidifikatu du ad.sin. azidotu

en: acidifyes: acidificarfr: acidifier

azidoen: acides: ácidofr: acide

azido ahulen: weak acides: ácido débilfr: acide faible

azido azetikoen: acetic acides: ácido acéticofr: acide acétique

azido azetilsalizilikosin. aspirina

en: acetylsalicylic acid; aspirines: ácido acetilsalicílico; aspirinafr: acide acétylsalicylique; aspirine

azido karboxilikoen: carboxylic acides: ácido carboxílicofr: acide carboxylique

azido klorhidrikoen: hydrochloric acides: ácido clorhídricofr: acide chlorhydrique

azido konjugatuen: conjugate acides: ácido conjugadofr: acide conjugué

azido laktikoen: lactic acides: ácido lácticofr: acide lactique

azido nitrikoen: nitric acides: ácido nítricofr: acide nitrique

azido organikoen: organic acides: ácido orgánicofr: acide organique

9

Page 10: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

azido sendoen: strong acides: ácido fuertefr: acide fort

azido sulfurikoen: sulfuric acid; sulphuric acides: ácido sulfúricofr: acide sulfurique

azido urikoen: uric acides: ácido úricofr: acide urique

azido zianhidrikoen: hydrocyanic acides: ácido cianhídricofr: acide cyanhydrique

azido zitrikoen: citric acides: ácido cítricofr: acide citrique

azido-base erreakzioen: acid-base reactiones: reacción ácido-basefr: réaction acido-basique

azido-base orekaen: acid-base equilibriumes: equilibrio ácido-basefr: équilibre acide-base

azidotasunen: acidityes: acidezfr: acidité

azidotu du ad.sin. azidifikatu

en: acidifyes: acidificarfr: acidifier

azpigeruzasin. azpimaila

en: sublevel; subshelles: subcapa; subnivelfr: sous-couche

azpimailasin. azpigeruza

en: sublevel; subshelles: subcapa; subnivelfr: sous-couche

balantzaen: balance; scaleses: balanzafr: balance

baldintza estandar iz. (pl.) (IUPACenarabera, 105 pascal eta 0 ◦C)sin. kondizio estandarrak

en: standard conditionses: condiciones normalesfr: conditions normales

baldintza normal iz. (pl.) (erakundenorma-emailearen arabera aldatzen dira; ohikobatzuk: 1 atm eta 25 ◦C)sin. kondizio normalak

en: normal conditions; standard ambienttemperature and pressure conditions

es: condiciones estándarfr: conditions ambiantes de température et

de pression

balentzia iz. Balentzia ionikoa.en: valence; valencyes: valenciafr: valence

balentzia-elektroien: valence electrones: electrón de valenciafr: électron de valence

balentzia-geruzaen: valence shelles: capa de valenciafr: couche de valence

baliokideen: equivalentes: equivalentefr: équivalent

baloratu du ad. (Heg.) Kloruro ioia zilarrezbaloratzen da.sin. titulatu

en: titratees: titular; valorarfr: titrer

balorazio iz. (Heg.) Disoluzioarenbalorazioa.sin. titulazio

en: titrationes: titulación; valoraciónfr: titrage

banadioen: vanadiumes: vanadiofr: vanadium

banda-espektroen: band spectrumes: espectro de bandasfr: spectre de bandes

10

Page 11: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

baporesin. lurrun

en: vapor; vapoures: vaporfr: vapeur

bapore-presiosin. lurrun-presio

en: vapor pressure; vapour pressurees: presión de vaporfr: pression de vapeur

baporizazio iz. ‘likidoa gas bihurtzea’sin. lurruntze

en: vaporization; volatilizationes: vaporización; volatilizaciónfr: vaporisation; volatilisation

barioen: bariumes: bariofr: baryum

barne-energiaen: internal energyes: energía internafr: énergie interne

barne-trantsizioko elementuen: inner transition elementes: elemento de transición internafr: élément de transition interne

baseen: basees: basefr: base

base ahulen: weak basees: base débilfr: base faible

base konjugatuen: conjugate basees: base conjugadafr: base conjuguée

base sendoen: strong basees: base fuertefr: base forte

basikosin. alkalino

en: alkaline; basices: alcalino, -a; básico, -afr: alcalin, -ine; basique

basikotasunsin. alkalinitate

en: alkalinity; basicityes: alcalinidad; basicidadfr: alcalinité; basicité

beiraen: glasses: vidriofr: verre

bentzenoen: benzenees: bencenofr: benzène

berilioen: berylliumes: beriliofr: béryllium

berkelioen: berkeliumes: berkeliofr: berkélium

bernizen: varnishes: barnizfr: vernis

bero soren: latent heates: calor latentefr: chaleur latente

berunen: leades: plomofr: plomb

betunen: bitumenes: betúnfr: bitume

bikarbonatoen: bicarbonatees: bicarbonatofr: bicarbonate

bike iz. ‘mundruna eta beste zenbait gaiorganiko destilatuz lortzen den gai likatsu edoerdisolidoa’sin. brea; galipot

en: pitches: brea; pezfr: brai

bimolekularen: bimoleculares: bimolecularfr: bimoléculaire

11

Page 12: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

biniloen: vinyles: vinilofr: vinyle

biodegradagarrien: biodegradablees: biodegradablefr: biodégradable

biodieselen: biodieseles: biodiéselfr: biodiesel

bisfenolen: bisphenoles: bisfenolfr: bisphénol

biskosimetroen: viscometeres: viscosímetrofr: viscosimètre

biskositatesin. likatasun

en: viscosityes: viscosidadfr: viscosité

bismutoen: bismuthes: bismutofr: bismuth

bitartekarisin. erreakzio-bitartekari

en: intermediate; reaction intermediatees: intermedio; intermedio de reacciónfr: intermédiaire réactionnel

bizitza-denboraen: life timees: tiempo de vidafr: temps de vie

bohrioen: bohriumes: bohriofr: bohrium

bolumen askeen: free volumees: volumen librefr: volume libre

bolumen molaren: molar volumees: volumen molarfr: volume molaire

bolumetriaen: volumetryes: volumetríafr: volumétrie

boroen: borones: borofr: bore

brea iz. ‘mundruna eta beste zenbait gaiorganiko destilatuz lortzen den gai likatsu edoerdisolidoa’sin. bike; galipot

en: pitches: brea; pezfr: brai

bromazioen: brominationes: bromaciónfr: bromation

bromoen: brominees: bromofr: brome

bromuroen: bromidees: bromurofr: bromure

Buchner inbutuen: Buchner funneles: embudo Buchnerfr: entonnoir de Buchner

bulkanizazioen: vulcanizationes: vulcanizaciónfr: vulcanisation

Bunsen erregailuen: Bunsen burneres: mechero Bunsenfr: bec Bunsen

burdinaen: irones: hierrofr: fer

buretaen: buret; burettees: buretafr: burette

butanoen: butanees: butanofr: butane

12

Page 13: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

CFCsin. klorofluorokarbono; klorofluorokarburo

en: CFC; chlorofluorocarbon;chlorofluorocarbon compound

es: CFC; clorofluorocarbono; compuestoclorofluorocarbonado

fr: CFC; chlorofluorocarbone; composéchlorofluorocarboné

cisen: cises: cisfr: cis

cis-trans isomeriaen: cis-trans isomerismes: isomería cis-transfr: isomérie cis-trans

crackingen: crackinges: cracking; craqueofr: cracking; craquage

Daltonen legesin. proportzio anizkoitzen lege

en: Dalton’s law; law of multiple proportionses: ley de Dalton; ley de las proporciones

múltiplesfr: loi de Dalton; loi des proportions

multiples

darmstadtioen: darmstadtiumes: darmstadtiofr: darmstadtium

DDT iz. (diklorodifeniltrikloroetanoren sigla)en: DDTes: DDTfr: DDT

degradatu da/du ad.en: degradees: degradarfr: dégrader

degradazio iz. Gantz-azidoen degradazioa.en: degradationes: degradaciónfr: dégradation

dekantatu du ad.en: decantes: decantarfr: décanter

dekantazioen: decantationes: decantaciónfr: décantation

dekantazio-inbutuen: separating funnel; separatory funneles: embudo de decantaciónfr: ampoule à décanter

delikueszenteen: deliquescentes: delicuescentefr: déliquescent

delikueszentziaen: deliquescencees: delicuescenciafr: déliquescence

dentsitate elektronikosin. elektroi-dentsitate

en: electron densityes: densidad electrónicafr: densité électronique

deribatu iz. Bentzenoaren deribatuak.en: derivativees: derivadofr: dérivé

desaktibazioen: deactivationes: desactivaciónfr: désactivation

deshidratatu da/du ad.en: dehydratees: deshidratarfr: déshydrater

deshidratazioen: dehydrationes: deshidrataciónfr: déshydratation

deshidrogenazioen: dehydrogenationes: deshidrogenaciónfr: déshydrogénation

desionizazioen: deionizationes: desionizaciónfr: déionisation

deskonposaketasin. deskonposatze; deskonposizio

en: decompositiones: descomposiciónfr: décomposition

deskonposatu da/du ad.en: decomposees: descomponerfr: décomposer

13

Page 14: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

deskonposatze iz.Deskonposatze-erreakzioa.sin. deskonposaketa; deskonposizio

en: decompositiones: descomposiciónfr: décomposition

deskonposizio iz. Materialen deskonposiziotermikoa.sin. deskonposaketa; deskonposatze

en: decompositiones: descomposiciónfr: décomposition

deslokalizatu da/du ad. (eskuarki,izenondo gisa erabiltzen da) Elektroideslokalizatuak. Lotura deslokalizatua.en: delocalise; delocalizees: deslocalizarfr: délocaliser

desoxigenazioen: deoxygenationes: desoxigenaciónfr: désoxygénation

desparekatu adj. Elektroi desparekatuak.en: unpairedes: desapareado, -afr: non apparié

destilagailuen: distilleres: destiladorfr: appareil de distillation; distillateur

destilatu du ad.en: distil; distilles: destilarfr: distiller

destilazioen: distillationes: destilaciónfr: distillation

destilazio frakzionatusin. destilazio zatikatu

en: fractional distillationes: destilación fraccionadafr: distillation fractionnée

destilazio zatikatusin. destilazio frakzionatu

en: fractional distillationes: destilación fraccionadafr: distillation fractionnée

destilazio-zutabeen: distillation column; distillation toweres: columna de destilación; torre de

destilaciónfr: colonne de distillation

destrogiroen: dextrorotatoryes: dextrógiro, -afr: dextrogyre

detergenteen: detergentes: detergentefr: détergent; détersif

deuterioen: deuteriumes: deuteriofr: deutérium

dialisien: dialysises: diálisisfr: dialyse

diastereoisomeroen: diastereoisomeres: diastereoisómerofr: diastéréoisomère

diatomikoen: diatomices: diatómico, -afr: diatomique

dibalenteen: divalentes: divalentefr: divalent

dienoen: dienees: dienofr: diène

diesel1 iz. [zikloa, motorra] Diesel motorra.en: dieseles: diéselfr: diesel

2 iz. [erregaia]sin. gasolio

en: diesel fuel; diesel oil; gas oiles: diésel; gasóleofr: diesel; gasoil; gas-oil; gazole

dikromatoen: dichromatees: dicromatofr: dichromate

14

Page 15: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

diluitu da/du ad.en: dilutees: diluirfr: diluer

diluzioen: dilutiones: diluciónfr: dilution

dimerizazioen: dimerizationes: dimerizaciónfr: dimérisation

dimeroen: dimeres: dímerofr: dimère

diolsin. glikol

en: diol; glycoles: diol; glicolfr: diol; glycol

dioxidoen: dioxidees: dióxidofr: dioxyde

dioxinaen: dioxines: dioxinafr: dioxine

dipolaren: dipolares: dipolarfr: dipolaire

diskretuen: discretees: discreto, -afr: discret, -ète

disolbaezinsin. disolbagaitz

en: insolublees: indisoluble; insolublefr: insoluble

disolbagaitzsin. disolbaezin

en: insolublees: indisoluble; insolublefr: insoluble

disolbagarrien: solublees: solublefr: soluble

disolbagarritasunen: solubilityes: solubilidadfr: solubilité

disolbagarritasun-biderkadurasin. disolbagarritasun-konstante

en: solubility constant; solubility productes: constante de solubilidad; producto de

solubilidadfr: constante de solubilité; produit de

solubilité

disolbagarritasun-konstantesin. disolbagarritasun-biderkadura

en: solubility constant; solubility productes: constante de solubilidad; producto de

solubilidadfr: constante de solubilité; produit de

solubilité

disolbatu da/du ad.en: dissolvees: disolverfr: dissoudre

disolbatzaile adj./iz.en: dissolvent (iz.); solvent (iz./adj.)es: disolventefr: solvant (iz.); solvant, -ante (adj.)

disolbatzaile apolaren: non-polar solventes: disolvente apolarfr: solvant apolaire

disolbatzaile polaren: polar solventes: disolvente polarfr: solvant polaire

disoluziosin. soluzio

en: solutiones: disolución; soluciónfr: dissolution; solution

disoluzio akuososin. ur-disoluzio

en: aqueous solution; water solutiones: disolución acuosafr: solution aqueuse

disoluzio indargetzailesin. indargetzaile; tanpoi

en: buffer; buffer solutiones: disolución amortiguadora; disolución

tampón; tampónfr: solution tampon

15

Page 16: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

disoziatu da/du ad.en: dissociatees: disociarfr: dissocier

disoziazioen: dissociationes: disociaciónfr: dissociation

disoziazio-energiaen: dissociation energyes: energía de disociaciónfr: énergie de dissociation

disoziazio-konstanteen: dissociation constantes: constante de disociaciónfr: constante de dissociation

dispertsioen: dispersiones: dispersiónfr: dispersion

disprosioen: dysprosiumes: disprosiofr: dysprosium

dubnioen: dubniumes: dubniofr: dubnium

ebaporazio iz. ‘likidoa gas-egoerara irakingabe iragatea’sin. lurruntze

en: evaporationes: evaporaciónfr: évaporation

ebonitaen: ebonitees: ebonitafr: ébonite

efektu esterikoen: steric effectes: efecto estéricofr: effet stérique

efektu induktiboen: inductive effectes: efecto inductivofr: effet inductif

eferbeszentziaen: effervescencees: efervescenciafr: effervescence

egitura elektronikoen: electron structure; electronic structurees: estructura electrónicafr: structure électronique

egitura kristalinosin. kristal-egitura

en: crystal structure; crystalline structurees: estructura cristalinafr: structure cristalline

egitura molekularen: molecular structurees: estructura molecularfr: structure moléculaire

egitura-formulasin. formula garatu

en: displayed formula; structural formulaes: fórmula desarrollada; fórmula estructuralfr: formule structurale

egoera-aldaketasin. fase-aldaketa; fase-trantsizio

en: change of phase; change of state; phasetransition

es: cambio de estado; cambio de fasefr: changement d’état; changement de

phase; transition de phase

egonkor adj. Egoera egonkorra.en: stablees: establefr: stable

egonkortasun iz. Egonkortasuntermodinamikoa.en: stabilityes: estabilidadfr: stabilité

egur-alkoholsin. alkohol metiliko; metanol

en: methanol; methyl alcohol; wood alcoholes: alcohol de madera; alcohol metílico;

metanolfr: alcool méthylique; esprit de bois;

méthanol

einsteinioen: einsteiniumes: einsteniofr: einsteinium

ekuazio estekiometrikoen: stoichiometric equationes: ecuación estequiométricafr: équation stoechiométrique

16

Page 17: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

ekuazio kimikoen: chemical equation; equationes: ecuación; ecuación químicafr: équation; équation chimique

elektrodoen: electrodees: electrodofr: électrode

elektrodo-potentzialen: electrode potentiales: potencial de electrodofr: potentiel d’électrode

elektrofilo adj.sin. elektroizale

en: electrophilees: electrófilo, -afr: électrophile

elektroforesien: electrophoresises: electroforesisfr: électrophorèse

elektroien: electrones: electrónfr: électron

elektroi desparekatuen: unpaired electrones: electrón desapareado; electrón

desparejadofr: électron non apparié

elektroi parekatuen: paired electrones: electrón apareadofr: électron apparié

elektroi-bikoteen: electron paires: par de electronesfr: paire d’électrons

elektroi-dentsitatesin. dentsitate elektroniko

en: electron densityes: densidad electrónicafr: densité électronique

elektroi-emaileen: donor; electron donores: dador de electrones; donador de

electrones; electrodonantefr: donneur d’électrons; électrodonneur

elektroi-hartzaileen: acceptor; electron acceptores: aceptor; aceptor de electronesfr: accepteur; électroaccepteur

elektroi-hodeien: electron cloudes: nube electrónicafr: nuage électronique

elektroizale adj.sin. elektrofilo

en: electrophilees: electrófilo, -afr: électrophile

elektrokimikaen: electrochemistryes: electroquímicafr: électrochimie

elektrokimikoen: electrochemicales: electroquímico, -afr: électrochimique

elektrolisien: electrolysises: electrólisisfr: électrolyse

elektrolitoen: electrolytees: electrólitofr: électrolyte

elektronegatibitateen: electronegativityes: electronegatividadfr: électronégativité

elektronegatiboen: electronegativees: electronegativo, -afr: électronégatif, -ive

elektropositiboen: electropositivees: electropositivo, -afr: électropositif, -ive

elementusin. elementu kimiko

en: chemical elementes: elemento; elemento químicofr: élément; élément chimique

elementu adierazgarrisin. talde nagusiko elementu

en: main group element; representativeelement

es: elemento del grupo principal; elementorepresentativo

fr: élément normal; élément représentatif

17

Page 18: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

elementu alkalinosin. metal alkalino

en: alkali element; alkali metales: elemento alcalino; metal alcalinofr: métal alcalin

elementu astunen: heavy elementes: elemento pesadofr: élément lourd

elementu erradioaktibosin. erradioelementu

en: radioactive element; radioelementes: elemento radiactivo; radioelementofr: élément radioactif; radioélément

elementu halogenosin. halogeno

en: halogen; halogen elementes: elemento halógeno; halógenofr: halogène

elementu kimikosin. elementu

en: chemical elementes: elemento; elemento químicofr: élément; élément chimique

elementu lurralkalinosin. metal lurralkalino

en: alkaline earth element; alkaline earthmetal

es: elemento alcalinotérreo; metalalcalinotérreo

fr: élément alcalino-terreux; métalalcalino-terreux

elementu metalikoen: metallic elementes: elemento metálicofr: élément métallique

eliminazio iz. Eliminazio-erreakzioa.en: eliminationes: eliminaciónfr: élimination

elkarrekintza iz. Molekulen artekoelkarrekintzak.sin. interakzio

en: interactiones: interacciónfr: interaction

eluzioen: elutiones: eluciónfr: élution

emultsioen: emulsiones: emulsiónfr: émulsion

emultsionatu du ad.en: emulsifyes: emulsionarfr: émulsionner

emultsionatzaile adj./iz. Agenteemultsionatzailea.en: emulgent (adj.); emulsifier (iz.)es: emulgente; emulsionantefr: émulsifiant (iz.); émulsifiant, -ante (adj.)

enantiomeroen: enantiomeres: enantiómerofr: énantiomère

endotermikoen: endothermices: endotérmico, -afr: endothermique

entalpia iz. Entalpia estandarra.en: enthalpyes: entalpíafr: enthalpie

entropiaen: entropyes: entropíafr: entropie

epoxi erretxinaen: epoxy resines: resina epoxifr: résine époxyerasoen: attackes: atacarfr: attaquer

erauzi du ad. ‘Substantzia bat dagoennahastetik prozedura fisikoak erabiliz bereizi’en: extractes: extraerfr: extraire

erauzketasin. estrakzio

en: extractiones: extracciónfr: extraction

erauzkinsin. aterakin; estraktu

en: extractes: extractofr: extrait

18

Page 19: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

eraztunen: ringes: anilloofr: anneau; noyau

eraztun aromatikoen: aromatic ringes: anillo aromáticofr: anneau aromatique; noyau aromatique

erbioen: erbiumes: erbiofr: erbium

erdiiragazkor adj. Mintz erdiiragazkorra.en: semipermeablees: semipermeablefr: hémiperméable

eredu atomikosin. atomo-eredu

en: atomic modeles: modelo atómicofr: modèle atomique

erlenmeyersin. Erlenmeyer matraze

en: conical flask; Erlenmeyer flaskes: erlenmeyer; matraz Erlenmeyerfr: erlenmeyer; fiole Erlenmeyer

Erlenmeyer matrazesin. erlenmeyer

en: conical flask; Erlenmeyer flaskes: erlenmeyer; matraz Erlenmeyerfr: erlenmeyer; fiole Erlenmeyer

erloju-beiraen: watch glasses: vidrio de relojfr: verre de montre

erradikalsin. erradikal aske

en: free radical; radicales: radical; radical librefr: radical; radical libre

erradikal askesin. erradikal

en: free radical; radicales: radical; radical librefr: radical; radical libre

erradio atomikoen: atomic radiuses: radio atómicofr: rayon atomique

erradio ionikoen: ionic radiuses: radio iónicofr: rayon ionique

erradioaktiboen: radioactivees: radiactivo, -afr: radioactif, -ive

erradioelementusin. elementu erradioaktibo

en: radioactive element; radioelementes: elemento radiactivo; radioelementofr: élément radioactif; radioélément

erradioisotoposin. isotopo erradioaktibo; isotopo ezegonkor

en: radioactive isotope; radioisotope;unstable isotope

es: isótopo radiactivo; radioisótopofr: isotope radioactif; radioisotope

erradiokimikaen: radiochemistryes: radioquímicafr: radiochimie

errautsen: ashes: cenizafr: cendre

erreaktibo1 adj. ‘erraz erreakzionatzen duena’en: reactivees: reactivo, -afr: réactif, -ive

2 iz. ‘analisi kimikoan erabiltzen densubstantzia’en: reagentes: reactivofr: réactif

erreaktibotasunen: reactivityes: reactividadfr: réactivité

erreaktoreen: reactores: reactorfr: réacteur

erreakziosin. erreakzio kimiko

en: chemical reaction; reactiones: reacción; reacción químicafr: réaction; réaction chimique

19

Page 20: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

erreakzio endotermikoen: endothermic reactiones: reacción endotérmicafr: réaction endothermique

erreakzio exotermikoen: exothermic reactiones: reacción exotérmicafr: réaction exothermique

erreakzio fotokimikoen: photochemical reactiones: reacción fotoquímicafr: réaction photochimique

erreakzio heterogeneoen: heterogeneous reactiones: reacción heterogéneafr: réaction hétérogène

erreakzio homogeneoen: homogeneous reactiones: reacción homogéneafr: réaction homogène

erreakzio kimikosin. erreakzio

en: chemical reaction; reactiones: reacción; reacción químicafr: réaction; réaction chimique

erreakzio nuklearen: nuclear reactiones: reacción nuclearfr: réaction nucléaire

erreakzio paralelosin. albo-erreakzio

en: parallel reaction; side reaction;simultaneous reaction

es: reacción lateralfr: réaction parallèle

erreakzio-abiaduraen: rate of reactiones: velocidad de reacciónfr: vitesse de réaction

erreakzio-berosin. erreakzio-entalpia

en: heat of reaction; reaction enthalpyes: calor de reacción; entalpía de reacciónfr: chaleur de réaction; enthalpie de

réaction

erreakziobidesin. erreakzio-mekanismo

en: reaction mechanismes: mecanismo de reacciónfr: mécanisme de réaction

erreakzio-bitartekarisin. bitartekari

en: intermediate; reaction intermediatees: intermedio; intermedio de reacciónfr: intermédiaire réactionnel

erreakzio-entalpiasin. erreakzio-bero

en: heat of reaction; reaction enthalpyes: calor de reacción; entalpía de reacciónfr: chaleur de réaction; enthalpie de

réaction

erreakzio-mekanismosin. erreakziobide

en: reaction mechanismes: mecanismo de reacciónfr: mécanisme de réaction

erreakzionatu du ad.en: reactes: reaccionarfr: réagir

erreakzionatzaile adj./iz. ‘Erreakziobatean parte hartzen duen substantzia’en: reactantes: reaccionante; reactantefr: réactant

erreakzio-ordenaen: order of reactiones: orden de reacciónfr: ordre de réaction

erredoxsin. oxidazio-erredukzio

en: oxidation-reduction; oxidoreduction;redox

es: oxidación-reducción; oxidorreducción;redox

fr: oxydation-réduction; oxydoréduction;redox

erredox erreakziosin. oxidazio-erredukzio erreakzio

en: oxidation-reduction reaction; redoxreaction

es: reacción de oxidación-reducción;reacción redox

fr: réaction d’oxydo-réduction; réactionredox

erreduktore iz.sin. agente erreduzitzaile

en: reducing agent; reductantes: agente reductor; reductorfr: agent de réduction; réducteur

20

Page 21: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

erredukzioen: reductiones: reducciónfr: réduction

erredukzio-potentzialen: reduction potentiales: potencial de reducciónfr: potentiel de réduction

erreduzitu du ad.en: reducees: reducirfr: réduire

erreduzitzaile adj.en: reducinges: reductor, -afr: réducteur, -trice

erregaien: fueles: combustiblefr: combustible

errekuntzasin. konbustio

en: combustiones: combustiónfr: combustion

errekuntza-berosin. konbustio-bero

en: heat of combustiones: calor de combustiónfr: chaleur de combustion

errendimendusin. etekin

en: yieldes: rendimientofr: rendement

erresonantziasin. mesomeria

en: mesomerism; resonancees: mesomería; resonanciafr: mésomérie; résonance

erresonantzia magnetiko nuklearen: nuclear magnetic resonancees: resonancia magnética nuclearfr: résonance magnétique nucléaire

erretortaen: retortes: retortafr: cornue

erretxinaen: resines: resinafr: résine

esekidurasin. suspentsio

en: suspensiones: suspensiónfr: suspension

esentziaen: essencees: esenciafr: essence

eskandioen: scandiumes: escandiofr: scandium

espektro iz. Espektro molekularra.Erresonantzia magnetiko nuklearraren espektroa.en: spectrumes: espectrofr: spectre

espektrofotometriaen: spectrophotometryes: espectrofotometríafr: spectrophotométrie

espektroskopioen: spectroscopees: espectroscopiofr: spectroscope

espezie kimikoen: chemical specieses: especie químicafr: espèce chimique

espontaneo adj. Erreakzio espontaneoa.en: spontaneouses: espontáneo, -afr: spontané, -ée

espraisin. aerosol

en: aerosol; sprayes: aerosol; sprayfr: aérosol; spray

estazionario adj. Egoera estazionarioa.sin. geldikor

en: stationary; steadyes: estacionario, -afr: stationnaire

estekatzaile iz.sin. ligando

en: ligandes: ligandofr: liant

21

Page 22: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

estekiometriaen: stoichiometryes: estequiometríafr: stoechiométrie

estekiometrikoen: stoichiometrices: estequiométrico, -afr: stoechiométrique

esteren: esteres: ésterfr: ester

estereoespezifikoen: stereospecifices: estereoespecífico, -afr: stéréospécifique

estereoisomeriaen: stereoisomerismes: estereoisomeríafr: stéréo isomérie

estereoisomeroen: spatial isomer; stereoisomeres: estereoisómerofr: stéréoisomère

estereokimikaen: stereochemistryes: estereoquímicafr: stéréochimie

esterifikazioen: esterificationes: esterificaciónfr: estérification

esterikoen: sterices: estérico, -afr: stérique

estirenoen: styrenees: estirenofr: styrolène

estraktu iz. Estraktu lehorra.sin. aterakin; erauzkin

en: extractes: extractofr: extrait

estrakziosin. erauzketa

en: extractiones: extracciónfr: extraction

estrikninaen: strychninees: estricninafr: sthrychnine

estrontzioen: strontiumes: estronciofr: strontium

eszitatu da/du ad.sin. kitzikatu

en: excitees: excitarfr: exciter

eszitaziosin. kitzikapen

en: excitationes: excitaciónfr: excitation

etanalsin. azetaldehido

en: acetaldehyde; ethanales: acetaldehído; etanalfr: acétaldéhyde; éthanal

etanoen: ethanees: etanofr: éthane

etanolsin. alkohol etiliko

en: ethanol; ethyl alcoholes: alcohol etílico; etanolfr: alcool éthylique; éthanol

etapa-polimerizaziosin. kondentsazio-polimerizazio

en: block polymerization; condensationpolymerization

es: polimerización por condensación;polimerización por etapas

fr: polymérisation par condensation

etekinsin. errendimendu

en: yieldes: rendimientofr: rendement

etekin kuantikoen: quantum yieldes: rendimiento cuánticofr: rendement quantique

etenosin. etileno

en: ethene; ethylenees: eteno; etilenofr: éthène; éthylène

22

Page 23: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

eteren: etheres: éterfr: éther

etilenosin. eteno

en: ethene; ethylenees: eteno; etilenofr: éthène; éthylène

etiliko adj. Alkohol etilikoa.en: ethylices: etílico, -afr: éthylique

etinosin. azetileno

en: acetylene; ethynees: acetileno; etinofr: acétylène; éthyne

europioen: europiumes: europiofr: europium

euskarrien: supportes: soportefr: support

eustoinen: retort standes: soportefr: statif

eutektiko1 adj. Puntu eutektikoa.en: eutectices: eutéctico, -afr: eutectique

2 iz.sin. nahaste eutektiko

en: eutectic; eutectic systemes: eutéctico; mezcla eutécticafr: eutectique; mélange eutectique

exotermikoen: exothermices: exotérmico, -afr: exothermique

ezantzasin. gasolina

en: gasoline; petroles: gasolinafr: essence

ezegonkor adj. Egoera ezegonkorra.en: instable; unstablees: inestablefr: instable

ezkosin. argizari

en: waxes: cerafr: cire

ez-metalen: nonmetal; non-metales: no metalfr: non-métal

ez-organikosin. inorganiko

en: inorganices: inorgánico, -afr: inorganique

ez-polar adj. Lotura ez-polarra.en: non-polares: no polarfr: non-polaire

ezpurutasun iz. (batez ere pl.)Ezpurutasunak kendu.en: impurityes: impurezafr: impureté

eztainuen: tines: estañofr: étain

fase-aldaketasin. egoera-aldaketa; fase-trantsizio

en: change of phase; change of state; phasetransition

es: cambio de estado; cambio de fasefr: changement d’état; changement de

phase; transition de phase

faseartesin. interfase

en: interfacees: interfacia; interfasefr: interface

fase-diagramaen: phase diagrames: diagrama de fasesfr: diagramme de phases

23

Page 24: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

fase-trantsiziosin. egoera-aldaketa; fase-aldaketa

en: change of phase; change of state; phasetransition

es: cambio de estado; cambio de fasefr: changement d’état; changement de

phase; transition de phase

fenolen: phenoles: fenolfr: phénol

fenolftaleinaen: phenolphthaleines: fenolftaleínafr: phénolphtaléine

fermioen: fermiumes: fermiofr: fermium

findegi iz. Petrolio-findegia.en: refineryes: refineríafr: raffinerie

findu du ad.en: refinees: refinarfr: raffiner

flaskoen: glass bottlees: frascofr: flacon

flerovioen: fleroviumes: fleroviofr: flérovium

flogistoen: phlogistones: flogistofr: phlogiste

fluoren: fluorinees: flúorfr: fluor

fluorazio1 iz. ‘fluorrarekin konbinatzea’en: fluorinationes: fluoraciónfr: fluoration2 iz. ‘urari fluoruro ioia gehitzea’en: fluoridationes: fluoraciónfr: fluoration

fluoruroen: fluoridees: fluorurofr: fluorure

formaldehidosin. metanal

en: formaldehyde; methanales: formaldehido; metanalfr: formaldéhyde; méthanal

formazio-berosin. formazio-entalpia

en: enthalpy of formation; heat of formationes: calor de formación; entalpía de

formaciónfr: chaleur de formation; enthalpie de

formation

formazio-entalpiasin. formazio-bero

en: enthalpy of formation; heat of formationes: calor de formación; entalpía de

formaciónfr: chaleur de formation; enthalpie de

formation

formazio-erreakzioen: formation reactiones: reacción de formaciónfr: réaction de formation

formolen: formalines: formolfr: formol

formulasin. formula kimiko

en: chemical formula; formulaes: fórmula; fórmula químicafr: formule; formule chimique

formula enpirikoen: empirical formulaes: fórmula empíricafr: formule brute; formule empirique

formula garatusin. egitura-formula

en: displayed formula; structural formulaes: fórmula desarrollada; fórmula estructuralfr: formule structurale

formula kimikosin. formula

en: chemical formula; formulaes: fórmula; fórmula químicafr: formule; formule chimique

24

Page 25: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

formula molekularen: molecular formulaes: fórmula molecularfr: formule moléculaire

formulazioen: formulationes: formulaciónfr: formulation

fosfatoen: phosphatees: fosfatofr: phosphate

fosforiko adj. Azido fosforikoa.en: phosphorices: fosfórico, -afr: phosphorique

fosforoen: phosphoruses: fósforofr: phosphore

fosgenoen: phosgenees: fosgenofr: phosgène

fotodegradagarrien: photodegradablees: fotodegradablefr: photodégradable

fotodisoziaziosin. fotolisi

en: photodecomposition; photodissociation;photolysis

es: fotodisociación; fotólisisfr: photodissociation; photolyse

fotokimikaen: photochemistryes: fotoquímicafr: photochimie

fotokimikoen: photochemicales: fotoquímico, -afr: photochimique

fotolisisin. fotodisoziazio

en: photodissociation; photolysises: fotodisociación; fotólisisfr: photodissociation; photolyse

frakzio iz. Petrolioaren frakzioak.en: fractiones: fracciónfr: fraction

frakzio molaren: mole fractiones: fracción molarfr: fraction molaire

frantzioen: franciumes: franciofr: francium

fruktosaen: fructosees: fructosafr: fructose

fuel-olioen: fuel oiles: fuel; fuel-oil; fuelóleofr: fioul; mazout

fullerenoen: fullerenees: fullerenofr: fullerène

funtzioen: functiones: funciónfr: fonction

funtzio-taldesin. talde funtzional

en: functional groupes: grupo funcionalfr: groupe fonctionnel

furanoen: furanes: furanofr: furanne

fusio iz. [egoera-aldaketa] Fusio-puntua.sin. urtze

en: fusion; meltinges: fusiónfr: fusion

gadolinioen: gadoliniumes: gadoliniofr: gadolinium

gainase du ad. Disoluzio gainasea.en: oversaturatees: sobresaturarfr: sursaturer

galioen: galliumes: galiofr: gallium

25

Page 26: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

galipot iz. ‘mundruna eta beste zenbait gaiorganiko destilatuz lortzen den gai likatsu edoerdisolidoa’sin. bike; brea

en: pitches: brea; pezfr: brai

gantz-azidoen: fatty acides: ácido grasofr: acide gras

garsin. sugar

en: flamees: llamafr: flamme

garraio molekularsin. molekula-garraio

en: molecular transportes: transporte molecularfr: transport moléculaire

gas errealen: real gases: gas realfr: gaz réel

gas ideal iz. Gas idealen legea.sin. gas perfektu

en: ideal gas; perfect gases: gas ideal; gas perfectofr: gaz parfait

gas nobleen: noble gases: gas noblefr: gaz noble

gas perfektusin. gas ideal

en: ideal gas; perfect gases: gas ideal; gas perfectofr: gaz parfait

gasen teoria zinetikoen: kinetic theory of gaseses: teoría cinética de los gasesfr: théorie cinétique des gaz

gas-kromatografiaen: gas chromatographyes: cromatografía de gasesfr: chromatographie des gaz

gasolinasin. ezantza

en: gasoline; petroles: gasolinafr: essence

gasoliosin. diesel

en: diesel fuel; diesel oil; gas oiles: diésel; gasóleofr: diesel; gasoil; gas-oil; gazole

gatz1 iz. ‘egitura ionikoko konposatua’Potasio-gatzak.en: saltes: salfr: sel

2 iz. ‘sodio kloruroaren izen arrunta’sin. gatz arrunt

en: common salt; saltes: sal; sal comúnfr: sel; sel commun

gatz arruntsin. gatz

en: common salt; saltes: sal; sal comúnfr: sel; sel commun

gatzatu da/du ad.sin. koagulatu

en: coagulatees: coagularfr: coaguler

gatzatzaile adj.sin. koagulatzaile

en: coagulantes: coagulantefr: coagulant, -ante

gatz-zubien: salt bridgees: puente salinofr: pont salin

Gay-Lussacen legeen: Gay-Lussac’s lawes: ley de Gay-Lussacfr: loi de Gay-Lussac

gehigarrisin. aditibo

en: additivees: aditivofr: additif

26

Page 27: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

gelen: geles: gelfr: gel

geldikor adj. Erregimen geldikorra.sin. estazionario

en: stationary; steadyes: estacionario, -afr: stationnaire

geldo adj. Gas geldoak. Hondakin geldoak.sin. inerte

en: inertes: inertefr: inerte

germanioen: germaniumes: germaniofr: germaniumgeruzaen: electron shell; shelles: capa; capa electrónicafr: couche; couche électronique

gisusin. kare

en: limees: calfr: chaux

glikolsin. diol

en: dialcohol; dihydric; diol; glycoles: dialcohol; diol; glicolfr: dialcool; diol; glycol

glizerinaen: glycerin; glyceroles: glicerinafr: glycérine

gluzidosin. karbohidrato; sakarido

en: carbohydrate; glucide; saccharidees: carbohidrato; glúcido; hidrato de

carbono; sacáridofr: carbohydrate; glucide; hydrate de

carbone; saccharide

gogortasunen: hardnesses: durezafr: dureté

grabimetriaen: gravimetryes: gravimetríafr: gravimétrie

graduen: degreees: gradofr: degré

grafenoen: graphenees: grafenofr: graphène

gudroisin. alkaterna; mundrun

en: tares: alquitránfr: goudron

hafnioen: hafniumes: hafniofr: hafnium

hagaxka iz. Beirazko hagaxka.en: rodes: varillafr: baguette

halogenatu adj.en: halogenatedes: halogenado, -afr: halogéné, -ée

halogeno1 iz. Halogenoen taldea.sin. elementu halogeno

en: halogen; halogen elementes: elemento halógeno; halógenofr: halogène

2 adj. Lanpara halogenoa.en: halogenes: halógeno, -afr: halogène

halogenurosin. haluro

en: halidees: halurofr: halogénure

halurosin. halogenuro

en: halidees: halurofr: halogénure

hartziduraen: fermentationes: fermentaciónfr: fermentation

27

Page 28: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

hasarazle iz.en: initiatores: iniciadorfr: initiateur

hassioen: hassiumes: hassiofr: hassium

hauspeakinsin. prezipitatu

en: precipitatees: precipitadofr: précipité

hauspeatu da ad.sin. prezipitatu

en: precipitatees: precipitarfr: précipiter

hauspeatzesin. prezipitazio

en: precipitationes: precipitaciónfr: précipitation

hauspeatze-ontzisin. prezipitatu-ontzi

en: beakeres: vaso de precipitadosfr: bécher

helioen: heliumes: heliofr: hélium

Henryren legeen: Henry’s lawes: Ley de Henryfr: Loi d’Henry

Hessen legeen: Hess’s lawes: ley de Hessfr: loi de Hess

heteroatomoen: heteroatomes: heteroátomofr: hétéroatome

heterozikloen: heterocycle; heterocyclic compoundes: compuesto heterocíclico; heterociclofr: composé hétérocyclique; hétérocycle

hexanoen: hexanees: hexanofr: hexane

hibridazioen: hybridizationes: hibridaciónfr: hybridation

hidratatu du ad.en: hydratees: hidratarfr: hydrater

hidratazioen: hydrationes: hidrataciónfr: hydratation

hidratoen: hydratees: hidratofr: hydrate

hidrazinaen: hydrazinees: hidracina; hidrazinafr: hydrazine

hidrofiloen: hydrophilic; hydrophilouses: hidrófilofr: hydrophile

hidrofoboen: hydrophobices: hidrófobo, -afr: hydrophobe

hidrogenazioen: hydrogenationes: hidrogenaciónfr: hydrogénation

hidrogenoen: hydrogenes: hidrógenofr: hydrogène

hidrogeno-loturasin. hidrogeno-zubi

en: hydrogen bondes: enlace de hidrógeno; puente de

hidrógenofr: liaison d’hydrogène; liaison hydrogène

hidrogeno-zubisin. hidrogeno-lotura

en: hydrogen bondes: enlace de hidrógeno; puente de

hidrógenofr: liaison d’hydrogène; liaison hydrogène

hidrokarburoen: hydrocarbones: hidrocarburofr: hydrocarbure

28

Page 29: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

hidrokarburo alifatikoen: aliphatic hydrocarbones: hidrocarburo alifáticofr: hydrocarbure aliphatique

hidrokarburo aromatikoen: aromatic hydrocarbones: hidrocarburo aromáticofr: hydrocarbure aromatique

hidrokarburo aseen: saturated hydrocarbones: hidrocarburo saturadofr: hydrocarbure saturé

hidrokarburo asegabeen: unsaturated hydrocarbones: hidrocarburo insaturado; hidrocarburo

no saturadofr: hydrocarbure non saturé

hidrokarburo halogenatuen: halocarbon; halogenated hydrocarbones: halocarbono; halocarburo; hidrocarburo

halogenadofr: halocarbone; halocarbure; hydrocarbure

halogéné

hidrolisien: hydrolysises: hidrólisisfr: hydrolyse

hidrolizatu du ad.en: hydrolyzees: hidrolizarfr: hydrolyser

hidroxido iz. Sodio hidroxidoa.en: hydroxidees: hidróxidofr: hydroxyde

hidroxiloen: hydroxyles: hidroxilofr: hydroxyle

hidruroen: hydridees: hidrurofr: hydrure

hipertoniaen: hypertonicityes: hipertoníafr: hypertonie

hipertonikoen: hypertonices: hipertónico, -afr: hypertonique

hipokloritoen: hypochloritees: hipocloritofr: hypochlorite

hipotoniaen: hypotonicityes: hipotoníafr: hypotonie

hipotonikoen: hypotonices: hipotónicofr: hypotonique

hiri-gasen: city gas; town gases: gas ciudad; gas de ciudadfr: gaz de ville

hodi kapilaren: capillary tubees: tubo capilarfr: tube capillaire

holmioen: holmiumes: holmiofr: holmium

homologoen: homologouses: homólogo, -afr: homologue

homonuklearen: homonucleares: homonuclearfr: homonucleaire

hondakin-ur iz. (batez ere pl.)en: sewage; sewage effluent; waste wateres: aguas residualesfr: eaux résiduaires; eaux usées; effluent

d’eau usée

hozgarri iz. [substantzia, materiala]en: coolantes: refrigerantefr: refroidisseur; réfrigérant

hoztaile iz. [tresna]sin. kondentsadore

en: condenseres: condensador; refrigerantefr: condensateur; condenseur; réfrigérant

hutseko destilazioen: vacuum distillationes: destilación al vacío; destilación en vacíofr: distillation sous vide

29

Page 30: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

hutseko iragazketaen: vacuum filtrationes: filtración al vacíofr: filtration sous vide

huts-kanpaien: vacuum belles: campana de vacíofr: cloche à vide

huts-ponpaen: vacuum pumpes: bomba de vacíofr: pompe à vide

ikatz aktibatusin. ikatz aktibo

en: activated carbon; activated charcoales: carbón activado; carbón activofr: charbon actif; charbon activé

ikatz aktibosin. ikatz aktibatu

en: activated carbon; activated charcoales: carbón activado; carbón activofr: charbon actif; charbon activé

imidaen: imidees: imidafr: imide

iminaen: iminees: iminafr: imine

inbutu iz. Dekantazio-inbutua.sin. onil

en: funneles: embudofr: entonnoir

indar intermolekularsin. molekularteko indar

en: intermolecular forcees: fuerza intermolecularfr: force intermoléculaire

indar ionikoen: ionic force; ionic strengthes: fuerza iónicafr: force ionique

indargetzailesin. disoluzio indargetzaile; tanpoi

en: buffer; buffer solutiones: disolución amortiguadora; disolución

tampón; tampónfr: solution tampon

indigoen: indigoes: índigofr: indigo

indikatzaile iz.sin. adierazle

en: indicatores: indicadorfr: indicateur

indioen: indiumes: indiofr: indium

inerte adj. N2, CO2 eta beste gas inertebatzuk.sin. geldo

en: inertes: inertefr: inerte

ingeniaritza kimikosin. kimika tekniko

en: chemical engineeringes: ingeniería química; química técnicafr: génie chimique

inguruneen: mediumes: mediofr: milieu

inhibitu da/du ad.en: inhibites: inhibirfr: inhiber

inhibitzaile iz.en: inhibitores: inhibidorfr: inhibiteur

inhibizioen: inhibitiones: inhibiciónfr: inhibition

inorganikosin. ez-organiko

en: inorganices: inorgánico, -afr: inorganique

interakzio iz. Ioi-disolbatzaile interakzioa.sin. elkarrekintza

en: interactiones: interacciónfr: interaction

30

Page 31: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

interfasesin. fasearte

en: interfacees: interfacia; interfasefr: interface

intsulinaen: insulines: insulinafr: insuline

intxaur iz. ‘matxardak eustoinari lotzekopieza’en: clamp holderes: nuezfr: noix

iodoen: iodinees: yodofr: iode

iodoformoen: iodoformes: yodoformofr: iodoforme

iodometriaen: iodometryes: yodometríafr: iodométrie

ioduroen: iodidees: yodurofr: iodure

ioien: iones: iónfr: ion

ioniko adj. Lotura ionikoa.en: ionices: iónico, -afr: ionique

ionizatu da/du ad.en: ionizees: ionizarfr: ioniser

ionizazioen: ionisation; ionizationes: ionizaciónfr: ionisation

ionizazio-energiasin. ionizazio-potentzial

en: ionization energy; ionization potentiales: energía de ionización; potencial de

ionizaciónfr: énergie d’ionisation; potentiel

d’ionisation

ionizazio-potentzialsin. ionizazio-energia

en: ionization energy; ionization potentiales: energía de ionización; potencial de

ionizaciónfr: énergie d’ionisation; potentiel

d’ionisation

irabiagailuen: stirreres: agitadorfr: agitateur

iragazi da/du ad.en: filteres: filtrarfr: filtrer

iragazkien: filteres: filtrofr: filtre

iragazpaperen: filter paperes: papel de filtrofr: papier à filtrer; papier filtre

irakiteen: ebullitiones: ebulliciónfr: ébullition

iridioen: iridiumes: iridiofr: iridium

isolatu du ad.en: isolatees: aislarfr: isoler

isomeriaen: isomerismes: isomeríafr: isomérie

isomerizazioen: isomerizationes: isomerizaciónfr: isomérisation

isomeroen: isomeres: isómero, -afr: isomère

isomorfoen: isomorphouses: isomorfo, -afr: isomorphe

31

Page 32: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

isoprenoen: isoprenees: isoprenofr: isoprène

isotermikoen: isothermales: isotérmico, -a; isotermo, -afr: isotherme

isotonikoen: isotonices: isotónico, -afr: isotonique

isotopoen: isotopees: isótopofr: isotope

isotopo erradioaktibosin. erradioisotopo; isotopo ezegonkor

en: radioactive isotope; radioisotope;unstable isotope

es: isótopo radiactivo; radioisótopofr: isotope radioactif; radioisotope

isotopo ezegonkorsin. erradioisotopo; isotopo erradioaktibo

en: radioactive isotope; radioisotope;unstable isotope

es: isótopo radiactivo; radioisótopofr: isotope radioactif; radioisotope

iterbioen: ytterbiumes: iterbiofr: ytterbium

itrioen: yttriumes: itrio; ytriofr: yttrium

itzulezin adj. Erreakzio itzulezina.en: irreversiblees: irreversiblefr: irréversible

itzulgarri adj. Erreakzio itzulgarria.en: reversiblees: reversiblefr: réversible

jalki da ad.sin. sedimentatu

en: settlees: depositar; sedimentarsefr: déposer; sédimenter

jalkinsin. sedimentu

en: sedimentes: sedimentofr: sédiment

jalkitzesin. sedimentazio

en: sedimentation; settlinges: sedimentaciónfr: sédimentation

jarraitu adj.en: continuouses: continuo, -afr: continu, -ue

kadmioen: cadmiumes: cadmiofr: cadmium

kafeinaen: caffeinees: cafeínafr: caféine

kalifornioen: californiumes: californiofr: californium

kalkogeno adj./iz. Elementu kalkogenoak.en: chalcogenes: calcógenofr: chalcogène

kaltzinatu du ad.sin. kiskali

en: calcinees: calcinarfr: calciner

kaltzio iz. Kaltzio karbonatoa. Kaltziooxidoa.en: calciumes: calciofr: calcium

kanforen: camphores: alcanforfr: camphre

kapsulaen: capsulees: cápsulafr: capsule

karbanioien: carbaniones: carbaniónfr: carbanion

32

Page 33: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

karbohidratosin. gluzido; sakarido

en: carbohydrate; glucide; saccharidees: carbohidrato; glúcido; hidrato de

carbono; sacáridofr: carbohydrate; glucide; hydrate de

carbone; saccharide

karbokatioien: carbocationes: carbocatiónfr: carbocation

karbonatazioen: carbonatation; carbonationes: carbonataciónfr: carbonatation

karbonato iz. Kaltzio karbonatoa.en: carbonatees: carbonatofr: carbonate

karboniko adj. Azido karbonikoa.en: carbonices: carbónico, -afr: carbonique

karboniloen: carbonyles: carbonilofr: carbonyle

karbono iz. Karbono dioxidoa. Karbonomonoxidoa.en: carbones: carbonofr: carbone

karbono-14 iz. Karbono-14 bidezkodatazioa.en: carbon-14es: carbono-14fr: carbone-14

karboxiliko adj. Azido karboxilikoa.en: carboxylices: carboxílico, -afr: carboxylique

karboxiloen: carboxyl; carboxyl groupes: carboxilofr: carboxyle

karburoen: carbidees: carburofr: carbure

karesin. gisu

en: limees: calfr: chaux

katalisien: catalysises: catálisisfr: catalyse

katalitiko adj. Cracking katalitikoa.en: catalytices: catalítico, -afr: catalytique

katalizatu du ad.en: catalyzees: catalizarfr: catalyser

katalizatzaile iz.en: catalystes: catalizadorfr: catalyseur

kateen: chaines: cadenafr: chaine

kate-erreakzioen: chain reactiones: reacción en cadenafr: réaction en chaîne

katioien: cationes: catiónfr: cation

katodiko adj. Erredukzio katodikoa.en: cathodices: catódico, -afr: cathodique

katodoen: cathodees: cátodofr: cathode

kaustikoen: caustices: cáusticofr: caustique

kautxuen: rubberes: cauchofr: caoutchouc

33

Page 34: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

kerosenoen: kerosenees: querosenofr: kérosène

kimikaen: chemistryes: químicafr: chimie

kimika analitikoen: analytical chemistryes: química analíticafr: chimie analytique

kimika ez-organikosin. kimika inorganiko

en: inorganic chemistryes: química inorgánicafr: chimie inorganique

kimika fisikoen: physical chemistryes: química físicafr: chimie physique

kimika industrialen: industrial chemistryes: química industrialfr: chimie industrielle

kimika inorganikosin. kimika ez-organiko

en: inorganic chemistryes: química inorgánicafr: chimie inorganique

kimika kuantikoen: quantum chemistryes: química cuánticafr: chimie quantique

kimika organikoen: organic chemistryes: química orgánicafr: chimie organique

kimika teknikosin. ingeniaritza kimiko

en: chemical engineeringes: ingeniería química; química técnicafr: génie chimique

kimiko adj.en: chemicales: químico, -afr: chimique

kimikoki adb. Kimikoki aktiboa.en: chemicallyes: químicamentefr: chimiquement

kimiolumineszentziaen: chemi-luminescence; chemiluminescencees: quimioluminiscenciafr: chimiluminescence; chimioluminescence

kininaen: quininees: quininafr: quinine

kiralen: chirales: quiralfr: chiral, -ale

kiralitateen: chirality; handednesses: quiralidadfr: chiralité

kiskali da/du ad.sin. kaltzinatu

en: calcinees: calcinarfr: calciner

kitzikapensin. eszitazio

en: excitationes: excitaciónfr: excitation

kitzikatu da/du ad.sin. eszitatu

en: excitees: excitarfr: exciter

kloratoen: chloratees: cloratofr: chlorate

klorazioen: chlorinationes: cloraciónfr: chloration

klorhidriko adj. Azido klorhidrikoa.en: hydrochlorices: clorhídrico, -afr: chlorhydrique

kloroen: chlorinees: clorofr: chlore

34

Page 35: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

klorofluorokarbonosin. CFC; klorofluorokarburo

en: CFC; chlorofluorocarbon;chlorofluorocarbon compound

es: CFC; clorofluorocarbono;clorofluorocarburo; compuestoclorofluorocarbonado

fr: CFC; chlorofluorocarbone;chlorofluorocarbure; composéchlorofluorocarboné

klorofluorokarburosin. CFC; klorofluorokarbono

en: CFC; chlorofluorocarbon;chlorofluorocarbon compound

es: CFC; clorofluorocarbono;clorofluorocarburo; compuestoclorofluorocarbonado

fr: CFC; chlorofluorocarbone;chlorofluorocarbure; composéchlorofluorocarboné

kloroformo iz. Kloroformoaren izensistematikoa triklorometano da.en: chloroformes: cloroformofr: chloroforme

kloruro iz. Sodio kloruroa.en: chloridees: clorurofr: chlorure

koagulatu da/du ad.sin. gatzatu

en: coagulatees: coagularfr: coaguler

koagulatzaile adj.sin. gatzatzaile

en: coagulantes: coagulantefr: coagulant, -ante

koagulazioen: coagulationes: coagulaciónfr: coagulation

kobalente adj. Lotura kobalentea.en: covalentes: covalentefr: covalent, -ente

kobalentziaen: covalence; covalencyes: covalenciafr: covalence

kobaltoen: cobaltes: cobaltofr: cobalt

kobreen: copperes: cobrefr: cuivre

kokainaen: cocainees: cocaínafr: cocaïne

koligatiboen: colligativees: coligativo, -afr: colligatif, -ive

koloidal adj. Dispertsio koloidala.en: colloidales: coloidalfr: colloïdal, -ale

koloideen: colloides: coloidefr: colloïde

koloragarri1 iz.sin. koloratzaile; koloregai

en: dyees: colorantefr: colorant

2 adj.sin. koloratzaile

en: dyees: colorantefr: colorant, -ante

koloratzaile1 iz.sin. koloragarri; koloregai

en: dyees: colorantefr: colorant

2 adj.sin. koloragarri

en: dyees: colorantefr: colorant, -ante

koloregai iz.sin. koloragarri; koloratzaile

en: dyees: colorantefr: colorant

35

Page 36: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

kolorimetriaen: colorimetryes: colorimetríafr: colorimétrie

konbertsio iz. Erreaktibo baten konbertsioaerreakzio kimiko batean.en: conversiones: conversiónfr: conversion

konbinatu da ad.en: combinees: combinarfr: combiner

konbustiosin. errekuntza

en: combustiones: combustiónfr: combustion

konbustio-berosin. errekuntza-bero

en: heat of combustiones: calor de combustiónfr: chaleur de combustion

kondentsadoresin. hoztaile

en: condenseres: condensador; refrigerantefr: condensateur; condenseur; réfrigérant

kondentsazioen: condensationes: condensaciónfr: condensation

kondentsazio-polimerizaziosin. etapa-polimerizazio

en: block polymerization; condensationpolymerization

es: polimerización por condensación;polimerización por etapas

fr: polymérisation par condensation

kondizio estandar iz. (pl.) (IUPACenarabera, 105 pascal eta 0 ◦C)sin. baldintza estandarrak

en: standard conditionses: condiciones normalesfr: conditions normales

kondizio normal iz. (pl.) (erakundenorma-emailearen arabera aldatzen dira; ohikobatzuk: 1 atm eta 25 ◦C)sin. baldintza normalak

en: normal conditions; standard ambienttemperature and pressure conditions

es: condiciones estándarfr: conditions ambiantes de température et

de pression

konfigurazioen: configurationes: configuraciónfr: configuration

konfigurazio elektronikoen: electron configuration; electronic

configurationes: configuración electrónicafr: configuration électronique

konformazioen: conformationes: conformaciónfr: conformation

konjugatu adj. Lotura bikoitz konjugatuak.en: conjugatees: conjugado, -afr: conjugué, -ée

konplexusin. koordinazio-konposatu

en: complex; coordination compoundes: complejo; compuesto de coordinaciónfr: complexe; composé de coordination

konplexu aktibatuen: activated complexes: complejo activadofr: complexe activé

konposatuen: compoundes: compuestofr: composé

konposatu ez-organikosin. konposatu inorganiko

en: inorganic compoundes: compuesto inorgánicofr: composé inorganique

konposatu inorganikosin. konposatu ez-organiko

en: inorganic compoundes: compuesto inorgánicofr: composé inorganique

36

Page 37: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

konposatu organiko iz. Konposatuorganiko lurrunkorrak.en: organic compoundes: compuesto orgánicofr: composé organique

konpositeen: compositees: compositefr: composite

konposizioen: compositiones: composiciónfr: composition

konstanteen: constantes: constantefr: constante

kontzentratuen: concentratees: concentrarfr: concentrer

kontzentrazioen: concentrationes: concentraciónfr: concentration

koordinazio-konposatusin. konplexu

en: complex; coordination compoundes: complejo; compuesto de coordinaciónfr: complexe; composé de coordination

kopernizioen: coperniciumes: coperniciofr: copernicium

kopolimerizazioen: copolymerizationes: copolimerizaciónfr: copolymérisation

kopolimeroen: copolymeres: copolímerofr: copolymère

korrosiboen: corrosivees: corrosivo, -afr: corrosif, -ive

korrosioen: corrosiones: corrosiónfr: corrosion

kriptonen: kryptones: criptón; kriptónfr: krypton

kristalen: crystales: cristalfr: cristal

kristaldu da/du ad.sin. kristalizatu

en: crystallizees: cristalizarfr: cristalliser

kristal-egiturasin. egitura kristalino

en: crystal structure; crystalline structurees: estructura cristalinafr: structure cristalline

kristalinoen: crystallinees: cristalino, -afr: cristallin, -e

kristalizatu da/du ad.sin. kristaldu

en: crystallizees: cristalizarfr: cristalliser

kristalizaziosin. kristaltze

en: crystallizationes: cristalizaciónfr: cristallisation

kristal-saresin. sare; sare kristalino

en: crystal lattice; latticees: red; red cristalinafr: réseau; réseau cristallin

kristaltzesin. kristalizazio

en: crystallizationes: cristalizaciónfr: cristallisation

kromatoen: chromatees: cromatofr: chromate

kromatografiaen: chromatographyes: cromatografíafr: chromatographie

37

Page 38: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

kromatografoen: chromatographes: cromatógrafofr: chromatographe

kromoen: chromiumes: cromofr: chrome

kromoforoen: chromophorees: cromóforo, -afr: chromophore

kuaternario adj. Karbono kuaternarioa.en: quaternaryes: cuaternario, -afr: quaternaire

kurioen: curiumes: curiofr: curium

kurrika iz. (pl.)en: tongses: tenazasfr: tenailles

labilen: labilees: lábilfr: labile

laktiko adj. Azido laktikoa. Hartziduralaktikoa.en: lactices: láctico, -afr: lactique

laktosaen: lactosees: lactosafr: lactose

lantanido iz. (IUPACen gomendioa:lantanoide)en: lanthanide; lanthanoides: lantánidofr: lanthanide

lantanoen: lanthanumes: lantanofr: lanthane

latexen: latexes: látexfr: latex

lawrentzioen: lawrenciumes: laurencio; lawrenciofr: lawrencium

Le Chatelierren printzipioen: Le Chatelier’s principlees: ley de Le Chatelier; principio de Le

Chatelierfr: loi de Le Chatelier; principe de Le

Chatelier

lebogiroen: levorotatoryes: levógiro, -afr: lévogyre

leherketaen: explosiones: explosiónfr: explosion

lehorgailuen: desiccatores: desecadorfr: dessiccateur

Lewis azidoen: Lewis acides: ácido de Lewisfr: acide de Lewis

Lewis baseen: Lewis basees: base de Lewisfr: base de Lewis

Lewis egituraen: Lewis structurees: estructura de Lewisfr: structure de Lewis

ligandosin. estekatzaile

en: ligandes: ligandofr: liant

likatasunsin. biskositate

en: viscosityes: viscosidadfr: viscosité

likidotu da/du ad. Petrolioaren gaslikidotuak.en: liquefy; liquifyes: licuarfr: liquéfier

38

Page 39: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

likidotze iz. Hidrogenoarenlikidotze-tenperatura.en: liquefactiones: licuefacciónfr: liquéfaction

lindanoen: lindanees: lindanofr: lindane

liofilizatu du ad.en: freeze dry; lyophilizees: liofilizarfr: lyophiliser

liofilizazioen: dehydrofreezing; freeze-drying;

lyophilizationes: criodeshidratación; liofilizaciónfr: cryodéshydration; cryodessication;

cryosublimation; dessication souscongélation; lyophilisation

lipidoen: lipides: lípidofr: lipide

litioen: lithiumes: litiofr: lithium

livermorioen: livermoriumes: livermoriofr: livermorium

lixibaen: bleaches: lejíafr: lessive

lixibiatu1 du ad.en: leaches: lixiviarfr: lessiver; lixivier

2 iz.en: leachatees: lixiviadofr: eaux de lessivage; lixiviat

lixibiazioen: leaching; lixiviationes: lixiviaciónfr: lessivage; lixiviation

lokalizatu da/du ad. (eskuarki, izenondogisa erabiltzen da) Lotura lokalizatua.en: localise; localizees: localizarfr: localiser

loturasin. lotura kimiko

en: bond; chemical bondes: enlace; enlace químicofr: liaison; liaison chimique

lotura anizkoitzen: multiple bond; multiple bondinges: enlace múltiplefr: liaison multiple

lotura bakunsin. lotura sinple

en: single bondes: enlace sencillo; enlace simplefr: liaison simple

lotura bikoitzen: double bondes: doble enlacefr: double liaison

lotura hirukoitzen: triple bondes: enlace triplefr: liaison triple

lotura ionikoen: ionic bondes: enlace iónicofr: liaison ionique

lotura kimikosin. lotura

en: bond; chemical bondes: enlace; enlace químicofr: liaison; liaison chimique

lotura kobalenteen: covalent bondes: enlace covalentefr: liaison covalente

lotura metalikoen: metallic bondes: enlace metálicofr: liaison métallique

lotura sinplesin. lotura bakun

en: single bondes: enlace sencillo; enlace simplefr: liaison simple

39

Page 40: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

lotura-angeluen: bond angle; valence anglees: ángulo de enlacefr: angle de liaison

lotura-energiaen: bond energy; chemical binding energyes: energía de enlacefr: énergie de liaison

lotura-luzeraen: bond lengthes: longitud de enlacefr: longueur de liaison

lurralkalino adj. Elementu edo metallurralkalinoak.en: alkaline-earth (izenaren aurretik)es: alcalinotérreo, -afr: alcalino-terreux, -euse

lurrunsin. bapore

en: vapor; vapoures: vaporfr: vapeur

lurrunkoren: volatilees: volátilfr: volatil

lurrunkortasunen: volatilityes: volatilidadfr: volatilité

lurrun-presiosin. bapore-presio

en: vapor pressure; vapour pressurees: presión de vaporfr: pression de vapeur

lurruntze1 iz. ‘likidoa gas bihurtzea’sin. baporizazio

en: vaporization; volatilizationes: vaporización; volatilizaciónfr: vaporisation; volatilisation

2 iz. ‘likidoa gas-egoerara irakin gabe iragatea’sin. ebaporazio

en: evaporationes: evaporaciónfr: évaporation

lutezioen: lutetiumes: luteciofr: lutécium

magnesiaen: magnesiaes: magnesiafr: magnésie

magnesioen: magnesiumes: magnesiofr: magnésium

makromolekulaen: macromoleculees: macromoléculafr: macromolécule

manganesoen: manganesees: manganesofr: manganèse

manometroen: manometer; pressure gaugees: manómetrofr: manomètre

martxa analitiko iz. (Heg.)sin. analisi kualitatiboaren eskema

en: qualitative analysis schemees: marcha analíticafr: schéma d’analyse qualitative

masa atomikosin. atomo-masa

en: atomic masses: masa atómicafr: masse atomique

masa molaren: molar masses: masa molarfr: masse molaire

masa molekularsin. pisu molekular

en: molecular mass; molecular weightes: masa molecular; peso molecularfr: masse moléculaire; poids moléculaire

masa-espektrometroen: mass spectrometeres: espectrómetro de masasfr: spectromètre de masse

masaren kontserbazioaren legesin. masaren kontserbazioaren printzipio

en: law of conservation of mass; principle ofmass conservation

es: ley de conservación de la masa; principiode conservación de la masa

fr: loi de conservation de la masse; principede la conservation de la masse

40

Page 41: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

masaren kontserbazioarenprintzipiosin. masaren kontserbazioaren lege

en: law of conservation of mass; principle ofmass conservation

es: ley de conservación de la masa; principiode conservación de la masa

fr: loi de conservation de la masse; principede la conservation de la masse

material nanokonposatusin. nanokonposite

en: nanocomposite; nanocomposite materiales: material nanocompuesto;

nanocompuestofr: matériau nanocomposite; nanocomposite

materiaren egoerasin. agregazio-egoera

en: state of aggregation; state of matteres: estado de agregación; estado de la

materiafr: état d’agrégation; état de la matière

matrazeen: flask; matrasses: matrazfr: ballon; fiole; matras

matraze aforatusin. matraze bolumetriko

en: volumetric flaskes: matraz aforadofr: fiole de jaugée

matraze bolumetrikosin. matraze aforatu

en: volumetric flaskes: matraz aforadofr: fiole de jaugée

matxarda iz. Bureta-matxarda.en: clampes: pinzafr: pince

meitnerioen: meitneriumes: meitneriofr: meitnerium; meitnérium

mendelevioen: mendeleviumes: mendeleviofr: mendélévium

mentolen: mentholes: mentolfr: menthol

merkurioen: mercuryes: mercuriofr: mercure

mesomeriasin. erresonantzia

en: mesomerism; resonancees: mesomería; resonanciafr: mésomérie; résonance

metakrilatoen: methacrylatees: metacrilatofr: méthacrylate

metalen: metales: metalfr: métal

metal alkalinosin. elementu alkalino

en: alkali element; alkali metales: elemento alcalino; metal alcalinofr: métal alcalin

metal lurralkalinosin. elementu lurralkalino

en: alkaline earth element; alkaline earthmetal

es: elemento alcalinotérreo; metalalcalinotérreo

fr: élément alcalino-terreux; métalalcalino-terreux

metal noble iz. Platinoa, urrea, zilarra etabeste metal nobleak.en: noble metales: metal noblefr: métal noble

metaloideen: metalloides: metaloidefr: métalloïde

metanalsin. formaldehido

en: formaldehyde; methanales: formaldehido; metanalfr: formaldéhyde; méthanal

metanoen: methanees: metanofr: méthane

41

Page 42: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

metanolsin. alkohol metiliko; egur-alkohol

en: methanol; methyl alcohol; wood alcoholes: alcohol de madera; alcohol metílico;

metanolfr: alcool méthylique; esprit de bois;

méthanol

metilenoen: methylenees: metilenofr: méthylène

metiliko adj. Alkohol metilikoa.en: methylices: metílico, -afr: méthylique

metiloen: methyles: metilofr: méthyle

metilo-gorrien: methyl redes: rojo de metilofr: rouge de méthyle

metilo-laranjaen: methyl orangees: naranja de metilofr: méthylorange; orange de méthyle

mikroskopioen: microscopees: microscopiofr: microscope

milioiko parte iz. (idatziz, ppm erabili ohida) 2015ean, airearen % 0,04 inguru CO2 zen,hau da, milioiko 400 parte (ppm).en: parts per milliones: partes por millónfr: parties par million

minioen: minium; red leades: miniofr: minium

mizelaen: micellees: micelafr: micelle

molen: molees: molfr: mole

molalen: molales: molalfr: molale

molalitateen: molalityes: molalidadfr: molalité

molaren: molares: molarfr: molaire

molaritateen: molarityes: molaridadfr: molarité

molekulaen: moleculees: moléculafr: molécule

molekula-garraiosin. garraio molekular

en: molecular transportes: transporte molecularfr: transport moléculaire

molekularen: moleculares: molecularfr: moléculaire

molekularteko indarsin. indar intermolekular

en: intermolecular forcees: fuerza intermolecularfr: force intermoléculaire

molibdenoen: molybdenumes: molibdenofr: molybdène

monoatomikosin. atomobakar

en: monatomic; monoatomices: monoatómico, -afr: monoatomique

monobalenteen: monovalent; univalentes: monovalentefr: monovalent; univalent

monomeroen: monomeres: monómerofr: monomère

42

Page 43: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

monosakaridoen: monosaccharidees: monosacáridofr: monosaccharide

morfinaen: morphinees: morfinafr: morphine

mundrun iz. ‘harrikatza, petrolioa eta bestezenbait material destilatuz ateratzen den gaiilun eta likatsua’sin. alkaterna; gudroi

en: tares: alquitránfr: goudron

naftaen: naphthaes: naftafr: naphte

naftalenoen: naphthalenees: naftalenofr: naphtalène

nahasezinen: immisciblees: inmisciblefr: immiscible

nahaskortasunen: miscibilityes: miscibilidadfr: miscibilité

nahaste iz. Nahaste homogeneoak etaheterogeneoak. Nahaste-entalpia eta -entropia.en: mixturees: mezclafr: mélange

nahaste azeotropikosin. azeotropo

en: azeotrope; azeotropic mixturees: aceótropo; azeótropo; mezcla

aceotrópica; mezcla azeotrópicafr: azéotrope; mélange azéotropique

nahaste eutektikosin. eutektiko

en: eutectic; eutectic systemes: eutéctico; mezcla eutécticafr: eutectique; mélange eutectique

nanohodien: nanotubees: nanotubofr: nanotube

nanokonposatu adj. Materialnanokonposatuak.en: nanocompositees: nanocompuesto, -afr: nanocomposite

nanokonposite iz.sin. material nanokonposatu

en: nanocomposite; nanocomposite materiales: material nanocompuesto;

nanocompuestofr: matériau nanocomposite; nanocomposite

nanopartikulaen: nanoparticlees: nanopartículafr: nanoparticule

napalmen: napalmes: napalmfr: napalm

neodimioen: neodymiumes: neodimiofr: neodymium

neonen: neones: neónfr: néon

neoprenoen: neoprenees: neoprenofr: néoprène

neptunioen: neptuniumes: neptuniofr: neptunium

neutralizatu du ad.en: neutralizees: neutralizarfr: neutraliser

neutralizazioen: neutralizationes: neutralizaciónfr: neutralisation

neutroen: neutrales: neutrofr: neutre

neutroien: neutrones: neutrónfr: neutron

43

Page 44: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

nikelen: nickeles: níquelfr: nickel

nikotinaen: nicotinees: nicotinafr: nicotine

niobioen: niobiumes: niobiofr: niobium

nitratoen: nitratees: nitratofr: nitrate

nitrazioen: nitrationes: nitraciónfr: nitration

nitriko adj. Azido nitrikoa. Oxido nitrikoa.en: nitrices: nítrico, -afr: nitrique

nitriloen: nitrilees: nitrilofr: nitrile

nitritoen: nitritees: nitritofr: azoite; nitrite

nitrogenatu adj.sin. nitrogenodun

en: nitrogenouses: nitrogenado, -afr: azoté, -ée

nitrogenoen: nitrogenes: nitrógenofr: azote

nitrogenodunsin. nitrogenatu

en: nitrogenouses: nitrogenado, -afr: azoté, -ée

nitrogeno-oxido iz. (batez ere pl.)(nitrogenoaren oxido guztiak izendatzeko era; ez

da konposatu jakin bat) Airekonitrogeno-oxidoen (NOx) kontzentrazioa.en: nitrogen oxides; nitrous oxideses: óxidos de nitrógenofr: oxydes d’azote; oxydes nitreux

nitroglizerinaen: nitroglycerines: nitroglicerinafr: nitroglycérine

nobelioen: nobeliumes: nobeliofr: nobélium

noble adj. Gas nobleak. Metal nobleak.en: noblees: noblefr: noble

nomenklaturaen: nomenclaturees: nomenclaturafr: nomenclature

normal adj. [disoluzioez mintzatuz ]en: normales: normalfr: normal

normalitate iz. [kontzentrazioaren neurria]en: normalityes: normalidadfr: normalité

nukleidoen: nuclidees: nucleido; núclidofr: nucléide

nukleoen: nucleuses: núcleofr: noyau

nukleofilo adj.sin. nukleozale

en: nucleophilees: nucleófilo, -afr: nucléophile

nukleozale adj.sin. nukleofilo

en: nucleophilees: nucleófilo, -afr: nucléophile

nylonen: nylones: nailon; nylonfr: nylon

44

Page 45: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

oklusioen: occlusiones: oclusiónfr: occlusion

oktanoen: octanees: octanofr: octane

olefinaen: olefines: olefinafr: oléfine

oligomeroen: oligomeres: oligómerofr: oligomère

olioen: oiles: aceitefr: huile

onil iz.sin. inbutu

en: funneles: embudofr: entonnoir

orbitalen: orbitales: orbitalfr: orbitale

orbital antilotzaileen: antibonding orbitales: orbital antienlazantefr: orbitale anti-liante

orbital atomikoen: atomic orbitales: orbital atómicofr: orbitale atomique

orbital ez-lotzaileen: nonbonding orbital; non-bonding orbitales: orbital no enlazantefr: orbitale non-liante

orbital lotzaileen: bonding orbitales: orbital de enlace; orbital enlazantefr: orbitale liante

orbital molekularen: molecular orbitales: orbital molecularfr: orbitale moléculaire

ordezkapen iz. Ordezkapen-erreakzioa.en: substitutiones: sustituciónfr: substitution

ordezkatzaile adj./iz. Talde ordezkatzailea.en: substituentes: sustituyentefr: substituant (iz.); substituant, -ante

(adj.)

orekasin. oreka kimiko

en: chemical equilibrium; equilibriumes: equilibrio; equilibrio químicofr: équilibre; équilibre chimique

oreka kimikosin. oreka

en: chemical equilibrium; equilibriumes: equilibrio; equilibrio químicofr: équilibre; équilibre chimique

oreka-konstanteen: equilibrium constantes: constante de equilibriofr: constante d’équilibre

organikoen: organices: orgánico, -afr: organique

osmioen: osmiumes: osmiofr: osmium

osmometriaen: osmometryes: osmometríafr: osmométrie

osmosien: osmosises: ósmosisfr: osmose

osmotiko adj. Presio osmotikoa.en: osmotices: osmótico, -afr: osmotique

oxidatu da/du ad.en: oxidizees: oxidarfr: oxyder

oxidatzaile iz.sin. agente oxidatzaile

en: oxidant; oxidizing agentes: agente oxidante; oxidantefr: agent oxydant; oxydant

45

Page 46: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

oxidazioen: oxidationes: oxidaciónfr: oxydation

oxidazio-egoeraen: oxidation statees: estado de oxidaciónfr: état d’oxydation

oxidazio-erredukziosin. erredox

en: oxidation-reduction; oxidoreduction;redox

es: oxidación-reducción; oxidorreducción;redox

fr: oxydation-réduction; oxydoréduction;redox

oxidazio-erredukzio erreakziosin. erredox erreakzioen: oxidation-reduction reaction; redox

reactiones: reacción de oxidación-reducción;

reacción redoxfr: réaction d’oxydo-réduction; réaction

redox

oxidazio-zenbakien: oxidation numberes: número de oxidaciónfr: degré d’oxydation

oxido iz. Kaltzio oxidoa.en: oxidees: óxidofr: oxyde

oxigenatu da/du ad.en: oxygenatees: oxigenarfr: oxygéner

oxigenazioen: oxygenationes: oxigenaciónfr: oxygénation

oxigenoen: oxygenes: oxígenofr: oxygèneozono iz. Ozono-geruza.en: ozonees: ozonofr: ozone

paladioen: palladiumes: paladiofr: palladium

parafinaen: paraffines: parafinafr: paraffine

pentanoen: pentanees: pentanofr: pentane

periodo iz. ‘taula periodikoko errenkadetakobakoitza’en: periodes: periodofr: période

permanganato iz. Potasiopermanganatoa.en: permanganatees: permanganatofr: permanganate

peroxido iz. Hidrogeno peroxidoa.en: peroxidees: peróxidofr: peroxyde

petrokimikaen: petrochemistryes: petroquímicafr: pétrochimie

petrolioen: oil; petroleumes: petróleofr: pétrole

pHen: pHes: pHfr: pH

pH-metroen: pH meteres: pH-metrofr: pH-mètre

pH-paperen: pH testing paperes: papel pHfr: papier pH

pi loturaen: pi bondes: enlace pifr: liaison pi

pigmentuen: pigmentes: pigmentofr: pigment

46

Page 47: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

pilasin. pila elektrokimiko; pila galvaniko

en: cell; electrochemical cell; galvanic celles: pila; pila electroquímica; pila galvánicafr: cellule galvanique; pile électrique; pile

électrochimique; pile galvanique

pila elektrokimikosin. pila; pila galvaniko

en: cell; electrochemical cell; galvanic celles: pila; pila electroquímica; pila galvánicafr: cellule galvanique; pile électrique; pile

électrochimique; pile galvanique

pila galvanikosin. pila; pila elektrokimiko

en: cell; electrochemical cell; galvanic celles: pila; pila electroquímica; pila galvánicafr: cellule galvanique; pile électrique; pile

électrochimique; pile galvanique

pinturaen: paintes: pinturafr: peinture

pipetaen: pipettees: pipetafr: pipette

piridinaen: pyridinees: piridinafr: pyridine

pirolisien: pyrolysises: pirólisisfr: pyrolyse

pirrolen: pyrrol; pyrrolees: pirrolfr: pyrrol; pyrrole

pisu atomikoen: atomic weightes: peso atómicofr: poids atomique

pisu molekularsin. masa molekular

en: molecular mass; molecular weightes: masa molecular; peso molecularfr: masse moléculaire; poids moléculaire

plastifikatzaile iz.en: plasticizeres: plastificantefr: plastifiant

plastikoen: plastices: plásticofr: plastique

platinoen: platinumes: platinofr: platine

plutonioen: plutoniumes: plutoniofr: plutonium

polaren: polares: polarfr: polaire

polaritateen: polarityes: polaridadfr: polarité

polarizatu da/du ad.en: polarizees: polarizarfr: polariser

polarizazioen: polarizationes: polarizaciónfr: polarisation

poli(binil kloruro) iz. (parentesidunidazkera da teknikoki zuzena, baina,espezialitatekoak ez diren testuetan, parentesirikgabeko idazkerak ere erabili ohi dira: polibinilkloruruoa, polibinilkloruroa)sin. PVC

en: polyvinyl chloride; polyvinylchloride;PVC

es: poli(cloruro de vinilo); PVCfr: chlorure de polyvinyle; polychlorure de

vinyle; PVC

poliamidaen: polyamidees: poliamidafr: polyamide

poliatomikoen: polyatomices: poliatómico, -afr: polyatomique

poliesteren: polyesteres: poliésterfr: polyester

47

Page 48: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

poliestirenoen: polystyrenees: poliestirenofr: polystyrène

polietilenoen: polyethylenees: polietilenofr: polyéthylène

polikarbonatoen: polycarbonatees: policarbonatofr: polycarbonate

polimeriko adj. Material polimerikoak.en: polymerices: polimérico, -afr: polymérique

polimerizatu da ad.en: polymerizees: polimerizarfr: polymériser

polimerizazio iz. Adizio- etakondentsazio-polimerizazioak.en: polymerizationes: polimerizaciónfr: polymérisation

polimeroen: polymeres: polímerofr: polymère

polimorfikosin. polimorfo

en: polymorphes: polimorfo, -afr: polymorphe

polimorfismoen: polymorphismes: polimorfismofr: polymorphisme

polimorfosin. polimorfiko

en: polymorphes: polimorfo, -afr: polymorphe

poliolefinaen: polyolefines: poliolefinafr: polyoléfine

polipropilenoen: polypropylenees: polipropilenofr: polypropylène

polisakaridoen: polysaccharidees: polisacáridofr: polysaccharide

poliuretanoen: polyurethanees: poliuretanofr: polyuréthane

polonioen: poloniumes: poloniofr: polonium

porta iz. ‘Mikroskopiorako laginak jartzekobeirazko xafla’en: microscope slidees: portaobjetosfr: lame; lame porte-objets

potasaen: potashes: potasafr: potasse

potasioen: potassiumes: potasiofr: potassium

potentziometriaen: potentiometryes: potenciometríafr: potentiométrie

praseodimioen: praseodymiumes: praseodimiofr: praséodyme

presio osmotikoen: osmotic pressurees: presión osmóticafr: pression osmotique

prezipitatu1 iz.sin. hauspeakin

en: precipitatees: precipitadofr: précipité

48

Page 49: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

2 da/du ad.sin. hauspeatu

en: precipitatees: precipitarfr: précipiter

prezipitatu-ontzisin. hauspeatze-ontzi

en: beakeres: vaso de precipitadosfr: bécher

prezipitaziosin. hauspeatze

en: precipitationes: precipitaciónfr: précipitation

primario adj. Karbono primarioa.en: primaryes: primario, -afr: primaire

probetaen: graduated cylinder; measuring cylinderes: probetafr: éprouvette graduée

produktuen: productes: productofr: produit

prometioen: promethiumes: prometiofr: prométhéumpropanoen: propanees: propanofr: propanepropanonasin. azetona

en: acetone; propanonees: acetona; propanonafr: acétone; propanone

propietate iz. Propietate fisiko etakimikoak.en: propertyes: propiedadfr: propriété

proportzio anizkoitzen legesin. Daltonen lege

en: Dalton’s law; law of multiple proportionses: ley de Dalton; ley de las proporciones

múltiplesfr: loi de Dalton; loi des proportions

multiples

protaktinioen: protactiniumes: protactiniofr: protactinium

proteinaen: proteines: proteínafr: protéine

protoien: protones: protónfr: proton

psikrometroen: psychrometeres: psicrómetrofr: psychromètre

purifikatu da/du ad. ‘ezpurutasunak kendu’Airea purifikatzeko gailua. Erreakzio-produktuapurifikatu.sin. araztu

en: purifyes: depurar; purificarfr: épurer; purifier

purifikazio iz. ‘ezpurutasunak kentzea’Edateko uraren purifikazioa. Konposatuorganikoen purifikazioa. Metalenpurifikazio-teknikak.sin. arazketa

en: purificationes: depuración; purificaciónfr: épuration; purification

puruen: purees: puro, -afr: pur, -e

purutasunen: purityes: purezafr: pureté

PVCsin. poli(binil kloruro)

en: polyvinyl chloride; polyvinylchloride;PVC

es: poli(cloruro de vinilo); PVCfr: chlorure de polyvinyle; polychlorure de

vinyle; PVC

radioen: radiumes: radiofr: radium

49

Page 50: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

radonen: radones: radonfr: radon

Raoulten legeen: Raoult’s lawes: Ley de Raoultfr: loi de Raoult

renioen: rheniumes: reniofr: rhénium

rodioen: rhodiumes: rodiofr: rhodium

roentgenioen: roentgeniumes: roentgeniofr: roentgenium

rubidioen: rubidiumes: rubidiofr: rubidium

rutenioen: rutheniumes: ruteniofr: ruthénium

rutherfordioen: rutherfordiumes: rutherfordiofr: rutherfordium

saio-hodien: test tubees: tubo de ensayofr: tube à essais

sakaridosin. gluzido; karbohidrato

en: carbohydrate; glucide; saccharidees: carbohidrato; glúcido; hidrato de

carbono; sacáridofr: carbohydrate; glucide; hydrate de

carbone; saccharide

sakarimetroen: saccharimeteres: sacarímetrofr: saccharimètre

sakarinaen: saccharines: sacarinafr: saccharine

sakarosaen: saccharose; sucrosees: sacarosafr: saccharose

samarioen: samariumes: samariofr: samarium

saponifikazioen: saponificationes: saponificaciónfr: saponification

saresin. kristal-sare; sare kristalino

en: crystal lattice; latticees: red; red cristalinafr: réseau; réseau cristallin

sare kristalinosin. kristal-sare; sare

en: crystal lattice; latticees: red; red cristalinafr: réseau; réseau cristallin

sare-energiaen: lattice energyes: energía reticularfr: énergie réticulaire

seaborgioen: seaborgiumes: seaborgiofr: seaborgium

sedimentatu da ad.sin. jalki

en: settlees: depositar; sedimentarsefr: déposer; sédimenter

sedimentaziosin. jalkitze

en: sedimentation; settlinges: sedimentaciónfr: sédimentation

sedimentusin. jalkin

en: sedimentes: sedimentofr: sédiment

sekundario adj. Karbono sekundarioa.en: secondaryes: secundario, -afr: secondaire

50

Page 51: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

selenioen: seleniumes: seleniofr: sélénium

sendo adj. Azido sendoa. Base sendoa.en: stronges: fuertefr: fort

serieen: serieses: seriefr: série

sigma loturaen: sigma bondes: enlace sigmafr: liaison sigma

silanoen: silanees: silanofr: silane

silikatoen: silicatees: silicatofr: silicate

silikonaen: siliconees: siliconafr: silicone

silizioen: silicones: siliciofr: silicium

sinbolosin. sinbolo kimiko

en: chemical symbol; symboles: símbolo; símbolo químicofr: symbole; symbole chimique

sinbolo kimikosin. sinbolo

en: chemical symbol; symboles: símbolo; símbolo químicofr: symbole; symbole chimique

sineresien: syneresises: sinéresisfr: synérèse

sintesien: synthesises: síntesisfr: synthèse

sintetikoen: synthetices: sintético, -afr: synthétique

sintetizatu da/du ad.en: synthesizees: sintetizarfr: synthétiser

sistema periodikosin. taula periodiko

en: periodic system; periodic tablees: clasificación periódica; sistema

periódico; tabla periódicafr: classification périodique; système

périodique; tableau périodique

soda iz. ‘sodio karbonatoa’en: soda; soda ash; washing sodaes: sosa; sosa Solvayfr: soude; soude Solvay

soda kaustiko iz. ‘sodio hidroxidoa’en: caustic sodaes: sosa cáusticafr: soude caustique

sodikoen: sodices: sódico, -afr: sodique

sodioen: sodiumes: sodiofr: sodium

solen: soles: solfr: sol

solbatazioen: solvatation; solvationes: solvataciónfr: solvatation; solvation

solidotu da ad.en: solidifyes: solidificarfr: solidifier

solidotzeen: solidificationes: solidificaciónfr: solidification

solutuen: solutees: solutofr: soluté

51

Page 52: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

soluziosin. disoluzio

en: solutiones: disolución; soluciónfr: dissolution; solution

sublimatu da/du ad.en: sublimatees: sublimarfr: sublimer

sublimazioen: sublimationes: sublimaciónfr: sublimation

substantziaen: substancees: substanciafr: substance

substratuen: substratees: sustratofr: substrat

sufreen: sulfur; sulphures: azufrefr: soufre

sufredun adj. Konposatu organikosufredunak.sin. sulfuroso

en: sulfurous; sulphurouses: sulfuroso, -afr: sulfureux, -euse

sugarsin. gar

en: flamees: llamafr: flamme

sukoien: flammable; inflammablees: inflamablefr: inflammable

sulfato iz. Igeltsua kaltzio sulfato hidratatuada. Kobre(II) sulfatoa.en: sulfate; sulphatees: sulfatofr: sulfate

sulfitoen: sulfite; sulphitees: sulfitofr: sulfite

sulfuriko adj. Azido sulfurikoa.en: sulfuric; sulphurices: sulfúrico, -afr: sulfurique

sulfuroen: sulfide; sulphidees: sulfurofr: sulfure

sulfuroso1 adj. (nomenklaturan) Azido sulfurosoa.en: sulfurous; sulphurouses: sulfuroso, -afr: sulfureux, -euse

2 adj. ‘konposizioan sufrea duena’ Ursulfurosoak.sin. sufredun

en: sulfurous; sulphurouses: sulfuroso, -afr: sulfureux, -euse

superfosfatoen: superphosphatees: superfosfatofr: superphosphate

surfaktantesin. agente tentsioaktibo

en: surface-active agent; surfactantes: agente tensioactivo; agente tensoactivo;

surfactantefr: agent de surface; agent tensioactif;

surfactant

suspentsiosin. esekidura

en: suspensiones: suspensiónfr: suspension

talde iz. ‘taula periodikoko zutabeetakobakoitza’ Taula periodikoko taldeak.en: groupes: grupofr: groupe

talde funtzionalsin. funtzio-talde

en: functional groupes: grupo funcionalfr: groupe fonctionnel

talde nagusiko elementusin. elementu adierazgarri

en: main group element; representativeelement

es: elemento del grupo principal; elementorepresentativo

fr: élément normal; élément représentatif

52

Page 53: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

talioen: thalliumes: taliofr: thallium

taninoen: tannines: taninofr: tanin

tanpoisin. disoluzio indargetzaile; indargetzaile

en: buffer; buffer solutiones: disolución amortiguadora; disolución

tampón; tampónfr: solution tampon

tanta-kontagailuen: drop counteres: cuentagotasfr: compte-gouttes

tantaloen: tantalumes: tántalofr: tantale

taula periodikosin. sistema periodiko

en: periodic system; periodic tablees: clasificación periódica; sistema

periódico; tabla periódicafr: classification périodique; système

périodique; tableau périodique

tefloien: Teflones: teflónfr: téflon

teknezioen: technetiumes: tecneciofr: technétium

telurioen: telluriumes: teluriofr: tellure

teoria atomikoen: atomic theoryes: teoría atómicafr: théorie atomique

terbioen: terbiumes: terbiofr: terbium

termoegonkoren: thermoset; thermostablees: termoestablefr: thermostable

termokimikaen: thermochemistryes: termoquímicafr: thermochimie

termokimiko adj. Erreakzio termokimikoa.en: thermochemicales: termoquímico, -afr: thermochimique

termometroen: thermometeres: termómetrofr: thermomètre

termoplastikoen: thermoplastices: termoplásticofr: thermoplastique

tertziario adj. Karbono tertziarioa.en: tertiaryes: terciario, -afr: tertiaire

tetrabalente adj. Sufre tetrabalentea.en: tetravalentes: tetravalentefr: tétravalent, -ente

titanioen: titaniumes: titaniofr: titane

titulatu du ad. Azido ahul bat base sendobatekin titulatzea.sin. baloratu

en: titratees: titular; valorarfr: titrer

titulazio iz. Titulazio-kurba.sin. balorazio

en: titrationes: titulación; valoraciónfr: titrage

TNTsin. trilita; trinitrotolueno

en: TNT; trinitrotoluenees: TNT; trilita; trinitrotoluenofr: TNT; trinitrotoluène

toluenoen: toluenees: toluenofr: toluène

53

Page 54: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

torioen: thoriumes: toriofr: thorium

transen: transes: transfr: trans

transposizioen: transpositiones: transposiciónfr: transposition

transuranido iz.en: transuranices: transuránico; transuránidofr: transuranien

trantsizio-egoeraen: transition statees: estado de transiciónfr: état de transition

trantsizio-elementusin. trantsizio-metal

en: transition element; transition metales: elemento de transición; metal de

transiciónfr: élément de transition; métal de

transition

trantsizio-metalsin. trantsizio-elementu

en: transition element; transition metales: elemento de transición; metal de

transiciónfr: élément de transition; métal de

transition

tribalenteen: trivalentes: trivalentefr: trivalent

trilitasin. TNT; trinitrotolueno

en: TNT; trinitrotoluenees: TNT; trilita; trinitrotoluenofr: TNT; trinitrotoluène

trinitrotoluenosin. TNT; trilita

en: TNT; trinitrotoluenees: TNT; trilita; trinitrotoluenofr: TNT; trinitrotoluène

tripodeen: tripodes: trípodefr: trépied

tulioen: thuliumes: tuliofr: thulium

tungstenosin. wolfram

en: tungsten; wolframes: tungsteno; wolframiofr: tungstène; wolfram

udareen: pipette bulbes: pera; pera de succión; propipetafr: poire; poire à pipetter; propipette

uren: wateres: aguafr: eau

ur astunen: heavy wateres: agua pesadafr: eau lourde

ur bigunen: soft wateres: agua blandafr: eau douce; eau mou

ur destilatuen: distilled wateres: agua destiladafr: eau distillée

ur gogoren: hard wateres: agua durafr: eau dure

ur oxigenatu iz. Ur oxigenatua hidrogenoperoxidoa da.en: oxygenated wateres: agua oxigenadafr: eau oxygénée

uranio iz. Uranio-235 isotopoa.en: uraniumes: uraniofr: uranium

ur-disoluziosin. disoluzio akuoso

en: aqueous solution; water solutiones: disolución acuosafr: solution aqueuse

ureaen: ureaes: ureafr: urée

54

Page 55: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

ur-lurrunen: steames: vapor de aguafr: vapeur d’eau

urreen: goldes: orofr: or

urtu1 da/du ad. ‘solidoa likido bihurtu’ Metal urtua.en: meltes: derretir; fundirfr: fondre

2e. disolbatu

urtze iz. [egoera-aldaketa] Urtze-beroa.Urtze-tenperatura.sin. fusio

en: fusion; meltinges: fusiónfr: fusion

Van der Waalsen indarraken: van der Waals forceses: fuerzas de Van der Waalsfr: forces de Van der Waals

wolframsin. tungsteno

en: tungsten; wolframes: tungsteno; wolframiofr: tungstène; wolfram

xaboien: soapes: jabónfr: savon

xenonen: xenones: xenónfr: xénon

xilenoen: xylenees: xilenofr: xylène

xurgapensin. absortzio

en: absorptiones: absorciónfr: absorption

xurgatu du ad.sin. absorbatu

en: absorbes: absorberfr: absorber

zeluloideen: celluloides: celuloidefr: celluloïd

zenbaki atomikosin. atomo-zenbaki

en: atomic numberes: número atómicofr: numéro atomique

zentrifugazioen: centrifugationes: centrifugaciónfr: centrifugation

zerioen: ceriumes: ceriofr: cérium

zesioen: caesium; cesiumes: cesiofr: césium

zetonaen: ketonees: cetonafr: cétone

zianhidrikoen: hydrocyanices: cianhídricofr: cyanhydrique

zianuroen: cyanidees: cianurofr: cyanure

zikloen: cyclees: ciclofr: cycle

zilaren: silveres: platafr: argent

zinetikasin. zinetika kimiko

en: chemical kinetics; kineticses: cinética; cinética químicafr: cinétique; cinétique chimique

zinetika kimikosin. zinetika

en: chemical kinetics; kineticses: cinética; cinética químicafr: cinétique; cinétique chimique

55

Page 56: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

zinken: zinces: zincfr: zinc

zirkonioen: zirconiumes: circoniofr: zirconium

zortzikoteen: octetes: octetofr: octet

56

Page 57: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

Ingeles-euskara zerrenda

absolute absolutu

absorb absorbatuxurgatu

absorptance absorbantzia

absorption absortzioxurgapen

accelerator azeleratzaile

acceptor elektroi-hartzaile

acetaldehyde azetaldehidoetanal

acetate azetato

acetic azetiko

acetic acid azido azetiko

acetone azetonapropanona

acetylation azetilazio

acetylene azetilenoetino

acetylsalicylic azetilsaliziliko

acetylsalicylic acid aspirinaazido azetilsaliziliko

acid azido

acid-base equilibrium azido-base oreka

acid-base reaction azido-base erreakzio

acidify azidifikatuazidotu

acidity azidotasun

acrylic akriliko

actinide aktinido

actinium aktinio

actinoid aktinido

activated carbon ikatz aktibatuikatz aktibo

activated charcoal ikatz aktibatuikatz aktibo

activated complex konplexu aktibatu

activation aktibazio

activation energy aktibazio-energia

activator aktibatzaile

active aktibo

addition adizio

additive aditibogehigarri

adhesion adhesioatxikidura

adsorbent adsorbatzaile

adsorption adsortzio

aerosol aerosolesprai

affine afin

affinity afinitate

aggregate agregatu

aggregation agregazio

air aire

alcohol alkohol

alcoholimeter alkoholimetro

alcoholmeter alkoholimetro

alcoholometer alkoholimetro

aldehyde aldehido

aliphatic alifatiko

57

Page 58: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

aliphatic hydrocarbon hidrokarburo alifatiko

alkali alkali

alkali [izenarenaurretik]

alkalino

alkali element elementu alkalinometal alkalino

alkali metal elementu alkalinometal alkalino

alkaline alkalinobasiko

alkaline earth element elementu lurralkalinometal lurralkalino

alkaline earth metal elementu lurralkalinometal lurralkalino

alkaline-earth [izenarenaurretik]

lurralkalino

alkalinity alkalinitatebasikotasun

alkaloid alkaloide

alkane alkano

alkene alkeno

alkylation alkilazio

alkyne alkino

alloy aleazio

alum alunbre

alumina alumina

aluminium aluminio

aluminum aluminio

amalgam amalgama

americium amerizio

amide amida

amine amina

amino amino

ammonia amoniako

ammonium amonio

amorphous amorfo

amphetamine anfetamina

amphoteric anfotero

analysis analisianalisi kimiko

analyte analito

analytical chemistry kimika analitiko

anhydride anhidrido

anhydrous anhidro

aniline anilina

anion anioi

anisotropic anisotropo

anode anodo

anodic anodiko

antacid antiazido

anthracene antrazeno

antibonding orbital orbital antilotzaile

antimony antimonio

antioxidant antioxidatzaile

apolar apolar

aqua regia aqua regia

aqueous akuoso

aqueous solution disoluzio akuosour-disoluzio

argon argon

aromatic aromatiko

aromatic hydrocarbon hidrokarburo aromatiko

58

Page 59: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

aromatic ring eraztun aromatiko

aromaticity aromatikotasun

Arrhenius equation Arrheniusen ekuazio

arsenic artseniko

ash errauts

aspartame aspartamo

asphalt asfalto

aspirin aspirinaazido azetilsaliziliko

astatine astato

atmosphere atmosfera

atom atomo

atomic atomiko

atomic mass atomo-masamasa atomiko

atomic model atomo-eredueredu atomiko

atomic number atomo-zenbakizenbaki atomiko

atomic orbital orbital atomiko

atomic radius erradio atomiko

atomic theory teoria atomiko

atomic weight pisu atomiko

attack eraso

Avogadro constant Avogadroren zenbaki

Avogadro number Avogadroren zenbaki

Avogadro’s number Avogadroren zenbaki

azeotrope azeotroponahaste azeotropiko

azeotropic azeotropiko

azeotropic mixture azeotroponahaste azeotropiko

balance balantza

band spectrum banda-espektro

barium bario

base base

basic alkalinobasiko

basicity alkalinitatebasikotasun

beaker hauspeatze-ontziprezipitatu-ontzi

benzene bentzeno

berkelium berkelio

beryllium berilio

bicarbonate bikarbonato

bimolecular bimolekular

biodegradable biodegradagarri

biodiesel biodiesel

bismuth bismuto

bisphenol bisfenol

bitumen betun

bleach lixiba

block polymerization etapa-polimerizaziokondentsazio-polimerizazio

bohrium bohrio

bond loturalotura kimiko

bond angle lotura-angelu

bond energy lotura-energia

bond length lotura-luzera

bonding orbital orbital lotzaile

boron boro

59

Page 60: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

bromide bromuro

bromination bromazio

bromine bromo

Buchner funnel Buchner inbutu

buffer disoluzio indargetzaileindargetzailetanpoi

buffer solution disoluzio indargetzaileindargetzailetanpoi

Bunsen burner Bunsen erregailu

buret bureta

burette bureta

butane butano

cadmium kadmio

caesium zesio

caffeine kafeina

calcine kaltzinatukiskali

calcium kaltzio

californium kalifornio

camphor kanfor

capillary tube hodi kapilar

capsule kapsula

carbanion karbanioi

carbide karburo

carbocation karbokatioi

carbohydrate gluzidokarbohidratosakarido

carbon karbono

carbon-14 karbono-14

carbonatation karbonatazio

carbonate karbonato

carbonation karbonatazio

carbonic karboniko

carbonyl karbonilo

carboxyl karboxilo

carboxyl group karboxilo

carboxylic karboxiliko

carboxylic acid azido karboxiliko

catalysis katalisi

catalyst katalizatzaile

catalytic katalitiko

catalyze katalizatu

cathode katodo

cathodic katodiko

cation katioi

caustic kaustiko

caustic soda soda kaustiko

cell pilapila elektrokimikopila galvaniko

celluloid zeluloide

centrifugation zentrifugazio

cerium zerio

cesium zesio

CFC CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

chain kate

60

Page 61: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

chain reaction kate-erreakzio

chalcogen kalkogeno

change of phase egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

change of state egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

chemical kimiko

chemical analysis analisianalisi kimiko

chemical binding energy lotura-energia

chemical bond loturalotura kimiko

chemical element elementuelementu kimiko

chemical engineering ingeniaritza kimikokimika tekniko

chemical equation ekuazio kimiko

chemical equilibrium orekaoreka kimiko

chemical formula formulaformula kimiko

chemical kinetics zinetikazinetika kimiko

chemical reaction erreakzioerreakzio kimiko

chemical species espezie kimiko

chemical symbol sinbolosinbolo kimiko

chemically kimikoki

chemiluminescence kimiolumineszentzia

chemi-luminescence kimiolumineszentzia

chemistry kimika

chiral kiral

chirality kiralitate

chlorate klorato

chloride kloruro

chlorination klorazio

chlorine kloro

chlorofluorocarbon CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

chlorofluorocarboncompound

CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

chloroform kloroformo

chromate kromato

chromatograph kromatografo

chromatography kromatografia

chromium kromo

chromophore kromoforo

cis cis

cis-trans isomerism cis-trans isomeria

citric acid azido zitriko

city gas hiri-gas

clamp matxarda

clamp holder intxaur

coagulant gatzatzailekoagulatzaile

coagulate gatzatukoagulatu

coagulation koagulazio

cobalt kobalto

cocaine kokaina

colligative koligatibo

colloid koloide

colloidal koloidal

colorimetry kolorimetria

61

Page 62: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

combine konbinatu

combustion errekuntzakonbustio

common salt gatzgatz arrunt

complex konplexukoordinazio-konposatu

composite konposite

composition konposizio

compound konposatu

concentrate kontzentratu

concentration kontzentrazio

condensation kondentsazio

condensationpolymerization

etapa-polimerizaziokondentsazio-polimerizazio

condenser hoztailekondentsadore

configuration konfigurazio

conformation konformazio

conical flask erlenmeyerErlenmeyer matraze

conjugate konjugatu

conjugate acid azido konjugatu

conjugate base base konjugatu

constant konstante

continuous jarraitu

conversion konbertsio

coolant hozgarri

coordination compound konplexukoordinazio-konposatu

copernicium kopernizio

copolymer kopolimero

copolymerization kopolimerizazio

copper kobre

corrosion korrosio

corrosive korrosibo

covalence kobalentzia

covalency kobalentzia

covalent kobalente

covalent bond lotura kobalente

cracking cracking

crucible arragoa

crystal kristal

crystal lattice kristal-saresaresare kristalino

crystal structure egitura kristalinokristal-egitura

crystalline kristalino

crystalline structure egitura kristalinokristal-egitura

crystallization kristalizaziokristaltze

crystallize kristaldukristalizatu

curium kurio

cyanide zianuro

cycle ziklo

Dalton’s law Daltonen legeproportzio anizkoitzen lege

darmstadtium darmstadtio

DDT DDT

deactivation desaktibazio

decant dekantatu

decantation dekantazio

62

Page 63: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

decompose deskonposatu

decomposition deskonposaketadeskonposatzedeskonposizio

degradation degradazio

degrade degradatu

degree gradu

dehydrate deshidratatu

dehydration deshidratazio

dehydrofreezing liofilizazio

dehydrogenation deshidrogenazio

deionization desionizazio

deliquescence delikueszentzia

deliquescent delikueszente

delocalise deslokalizatu

delocalize deslokalizatu

deoxygenation desoxigenazio

derivative deribatu

desiccator lehorgailu

detergent detergente

deuterium deuterio

dextrorotatory destrogiro

dialcohol glikol

dialysis dialisi

diastereoisomer diastereoisomero

diatomic diatomiko

dichromate dikromato

diene dieno

diesel [zikloa, motorra.] diesel

diesel fuel dieselgasolio

diesel oil dieselgasolio

dihydric glikol

dilute diluitu

dilution diluzio

dimer dimero

dimerization dimerizazio

diol diolglikol

dioxide dioxido

dioxin dioxina

dipolar dipolar

discrete diskretu

dispersion dispertsio

displayed formula egitura-formulaformula garatu

dissociate disoziatu

dissociation disoziazio

dissociation constant disoziazio-konstante

dissociation energy disoziazio-energia

dissolve disolbatu

dissolvent disolbatzaile

distil destilatu

distill destilatu

distillation destilazio

distillation column destilazio-zutabe

distillation tower destilazio-zutabe

63

Page 64: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

distilled water ur destilatu

distiller destilagailu

divalent dibalente

donor elektroi-emaile

double bond lotura bikoitz

drop counter tanta-kontagailu

dubnium dubnio

dye (iz.) koloragarrikoloratzailekoloregai

dye (adj.) koloragarrikoloratzaile

dysprosium disprosio

ebonite ebonita

ebullition irakite

effervescence eferbeszentzia

einsteinium einsteinio

electrochemical elektrokimiko

electrochemical cell pilapila elektrokimikopila galvaniko

electrochemistry elektrokimika

electrode elektrodo

electrode potential elektrodo-potentzial

electrolysis elektrolisi

electrolyte elektrolito

electron elektroi

electron acceptor elektroi-hartzaile

electron affinity afinitate elektroniko

electron cloud elektroi-hodei

electron configuration konfigurazio elektroniko

electron density dentsitate elektronikoelektroi-dentsitate

electron donor elektroi-emaile

electron pair elektroi-bikote

electron shell geruza

electron structure egitura elektroniko

electronegative elektronegatibo

electronegativity elektronegatibitate

electronic configuration konfigurazio elektroniko

electronic structure egitura elektroniko

electrophile elektrofiloelektroizale

electrophoresis elektroforesi

electropositive elektropositibo

elimination eliminazio

elution eluzio

empirical formula formula enpiriko

emulgent (adj.) emultsionatzaile

emulsifier (iz.) emultsionatzaile

emulsify emultsionatu

emulsion emultsio

enantiomer enantiomero

endothermic endotermiko

endothermic reaction erreakzio endotermiko

enrich aberastu

enthalpy entalpia

enthalpy of formation formazio-beroformazio-entalpia

64

Page 65: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

entropy entropia

epoxy resin epoxi erretxina

equation ekuazio kimiko

equilibrium orekaoreka kimiko

equilibrium constant oreka-konstante

equivalent baliokide

erbium erbio

Erlenmeyer flask erlenmeyerErlenmeyer matraze

essence esentzia

ester ester

esterification esterifikazio

ethanal azetaldehidoetanal

ethane etano

ethanol alkohol etilikoetanol

ethene etenoetileno

ether eter

ethyl alcohol alkohol etilikoetanol

ethylene etenoetileno

ethylic etiliko

ethyne azetilenoetino

europium europio

eutectic (adj.) eutektiko

eutectic (iz.) eutektikonahaste eutektiko

eutectic system eutektikonahaste eutektiko

evaporation ebaporaziolurruntze

excitation eszitaziokitzikapen

excite eszitatukitzikatu

exothermic exotermiko

exothermic reaction erreakzio exotermiko

explosion leherketa

extract (iz.) aterakinerauzkinestraktu

extract (ad.) erauzi

extraction erauzketaestrakzio

fatty acid gantz-azido

fermentation hartzidura

fermium fermio

filter (ad.) iragazi

filter (iz.) iragazki

filter paper iragazpaper

flame garsugar

flammable sukoi

flask matraze

flerovium flerovio

fluoridation fluorazio

fluoride fluoruro

fluorination fluorazio

fluorine fluor

foam apar

formaldehyde formaldehidometanal

formalin formol

65

Page 66: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

formation reaction formazio-erreakzio

formula formulaformula kimiko

formulation formulazio

fraction frakzio

fractional distillation destilazio frakzionatudestilazio zatikatu

francium frantzio

free radical erradikalerradikal aske

free volume bolumen aske

freeze dry liofilizatu

freeze-drying liofilizazio

fructose fruktosa

fuel erregai

fuel oil fuel-olio

fullerene fullereno

function funtzio

functional group funtzio-taldetalde funtzional

funnel inbutuonil

furan furano

fusion fusiourtze

gadolinium gadolinio

gallium galio

galvanic cell pilapila elektrokimikopila galvaniko

gas chromatography gas-kromatografia

gas oil dieselgasolio

gasoline ezantzagasolina

Gay-Lussac’s law Gay-Lussacen lege

gel gel

germanium germanio

glass beira

glass bottle flasko

glucide gluzidokarbohidratosakarido

glycerin glizerina

glycerol glizerina

glycol diolglikol

gold urre

graduated cylinder probeta

graphene grafeno

gravimetry grabimetria

group talde

hafnium hafnio

halide halogenurohaluro

halocarbon hidrokarburo halogenatu

halogen [elementua] elementu halogenohalogeno

halogen [lanpara] halogeno

halogen element elementu halogenohalogeno

halogenated halogenatu

halogenatedhydrocarbon

hidrokarburo halogenatu

handedness kiralitate

hard water ur gogor

hardness gogortasun

66

Page 67: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

hassium hassio

heat of combustion errekuntza-berokonbustio-bero

heat of formation formazio-beroformazio-entalpia

heat of reaction erreakzio-beroerreakzio-entalpia

heavy element elementu astun

heavy water ur astun

helium helio

Henry’s law Henryren lege

Hess’s law Hessen lege

heteroatom heteroatomo

heterocycle heteroziklo

heterocyclic compound heteroziklo

heterogeneous reaction erreakzio heterogeneo

hexane hexano

holmium holmio

homogeneous reaction erreakzio homogeneo

homologous homologo

homonuclear homonuklear

hybridization hibridazio

hydrate (ad.) hidratatu

hydrate (iz.) hidrato

hydration hidratazio

hydrazine hidrazina

hydride hidruro

hydrocarbon hidrokarburo

hydrochloric klorhidriko

hydrochloric acid azido klorhidriko

hydrocyanic zianhidriko

hydrocyanic acid azido zianhidriko

hydrogen hidrogeno

hydrogen bond hidrogeno-loturahidrogeno-zubi

hydrogenation hidrogenazio

hydrolysis hidrolisi

hydrolyze hidrolizatu

hydrophilic hidrofilo

hydrophilous hidrofilo

hydrophobic hidrofobo

hydroxide hidroxido

hydroxyl hidroxilo

hypertonic hipertoniko

hypertonicity hipertonia

hypochlorite hipoklorito

hypotonic hipotoniko

hypotonicity hipotonia

ideal gas gas idealgas perfektu

imide imida

imine imina

immiscible nahasezin

impurity ezpurutasun

indicator adierazleindikatzaile

indigo indigo

indium indio

67

Page 68: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

inductive effect efektu induktibo

industrial chemistry kimika industrial

inert geldoinerte

inflammable sukoi

inhibit inhibitu

inhibition inhibizio

inhibitor inhibitzaile

initiator hasarazle

inner transition element barne-trantsiziokoelementu

inorganic ez-organikoinorganiko

inorganic chemistry kimika ez-organikokimika inorganiko

inorganic compound konposatu ez-organikokonposatu inorganiko

insoluble disolbaezindisolbagaitz

instable ezegonkor

insulin intsulina

interaction elkarrekintzainterakzio

interface fasearteinterfase

intermediate bitartekarierreakzio-bitartekari

intermolecular force indar intermolekularmolekularteko indar

internal energy barne-energia

iodide ioduro

iodine iodo

iodoform iodoformo

iodometry iodometria

ion ioi

ionic ioniko

ionic bond lotura ioniko

ionic force indar ioniko

ionic radius erradio ioniko

ionic strength indar ioniko

ionisation ionizazio

ionization ionizazio

ionization energy ionizazio-energiaionizazio-potentzial

ionization potential ionizazio-energiaionizazio-potentzial

ionize ionizatu

iridium iridio

iron burdina

irreversible itzulezin

isolate isolatu

isomer isomero

isomerism isomeria

isomerization isomerizazio

isomorphous isomorfo

isoprene isopreno

isothermal isotermiko

isotonic isotoniko

isotope isotopo

kerosene keroseno

ketone zetona

kinetic theory of gases gasen teoria zinetiko

kinetics zinetikazinetika kimiko

68

Page 69: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

krypton kripton

labile labil

lactic laktiko

lactic acid azido laktiko

lactose laktosa

lanthanide lantanido

lanthanoid lantanido

lanthanum lantano

latent heat bero sor

latex latex

lattice kristal-saresaresare kristalino

lattice energy sare-energia

law of conservation of masaren kontserbazioarenmass lege

masaren kontserbazioarenprintzipio

law of multipleproportions

Daltonen legeproportzio anizkoitzen lege

lawrencium lawrentzio

Le Chatelier’s principle Le Chatelierren printzipio

leach lixibiatu

leachate lixibiatu

leaching lixibiazio

lead berun

levorotatory lebogiro

Lewis acid Lewis azido

Lewis base Lewis base

Lewis structure Lewis egitura

life time bizitza-denbora

ligand estekatzaileligando

lime gisukare

lindane lindano

lipid lipido

liquefaction likidotze

liquefy likidotu

liquify likidotu

lithium litio

livermorium livermorio

lixiviation lixibiazio

localise lokalizatu

localize lokalizatu

lutetium lutezio

lyophilization liofilizazio

lyophilize liofilizatu

macromolecule makromolekula

magnesia magnesia

magnesium magnesio

main group element elementu adierazgarritalde nagusiko elementu

manganese manganeso

manometer manometro

mass spectrometer masa-espektrometro

matrass matraze

measuring cylinder probeta

medium ingurune

meitnerium meitnerio

69

Page 70: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

melt urtu

melting fusiourtze

melting pot arragoa

mendelevium mendelevio

menthol mentol

mercury merkurio

mesomerism erresonantziamesomeria

metal metal

metallic bond lotura metaliko

metallic element elementu metaliko

metalloid metaloide

methacrylate metakrilato

methanal formaldehidometanal

methane metano

methanol alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

methyl metilo

methyl alcohol alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

methyl orange metilo-laranja

methyl red metilo-gorri

methylene metileno

methylic metiliko

micelle mizela

microscope mikroskopio

microscope slide porta

minium minio

miscibility nahaskortasun

mixture nahaste

molal molal

molality molalitate

molar molar

molar mass masa molar

molar volume bolumen molar

molarity molaritate

mole mol

mole fraction frakzio molar

molecular molekular

molecular formula formula molekular

molecular mass masa molekularpisu molekular

molecular orbital orbital molekular

molecular structure egitura molekular

molecular transport garraio molekularmolekula-garraio

molecular weight masa molekularpisu molekular

molecule molekula

molybdenum molibdeno

monatomic atomobakarmonoatomiko

monoatomic atomobakarmonoatomiko

monomer monomero

monosaccharide monosakarido

monovalent monobalente

morphine morfina

multiple bond lotura anizkoitz

70

Page 71: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

multiple bonding lotura anizkoitz

nanocomposite (iz.) material nanokonposatunanokonposite

nanocomposite (adj.) nanokonposatu

nanocomposite material material nanokonposatunanokonposite

nanoparticle nanopartikula

nanotube nanohodi

napalm napalm

naphtha nafta

naphthalene naftaleno

neodymium neodimio

neon neon

neoprene neopreno

neptunium neptunio

neutral neutro

neutralization neutralizazio

neutralize neutralizatu

neutron neutroi

nickel nikel

nicotine nikotina

niobium niobio

nitrate nitrato

nitration nitrazio

nitric nitriko

nitric acid azido nitriko

nitrile nitrilo

nitrite nitrito

nitrogen nitrogeno

nitrogen oxides nitrogeno-oxidoak

nitrogenous nitrogenatunitrogenodun

nitroglycerin nitroglizerina

nitrous oxides nitrogeno-oxidoak

nobelium nobelio

noble noble

noble gas gas noble

noble metal metal noble

nomenclature nomenklatura

nonbonding orbital orbital ez-lotzaile

non-bonding orbital orbital ez-lotzaile

non-metal ez-metal

nonmetal ez-metal

non-polar ez-polar

non-polar solvent disolbatzaile apolar

normal [disoluzioezmintzatuz ]

normal

normal conditions baldintza normalakkondizio normalak

normality[kontzentrazioarenneurria]

normalitate

nuclear magneticresonance

erresonantzia magnetikonuklear

nuclear reaction erreakzio nuklear

nucleophile nukleofilonukleozale

nucleus nukleo

nuclide nukleido

nylon nylon

71

Page 72: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

occlusion oklusio

octane oktano

octet zortzikote

oil olio

oil petrolio

olefin olefina

oligomer oligomero

orbital orbital

order of reaction erreakzio-ordena

organic organiko

organic acid azido organiko

organic chemistry kimika organiko

organic compound konposatu organiko

osmium osmio

osmometry osmometria

osmosis osmosi

osmotic osmotiko

osmotic pressure presio osmotiko

oversaturate gainase

oxidant agente oxidatzaileoxidatzaile

oxidation oxidazio

oxidation number oxidazio-zenbaki

oxidation state oxidazio-egoera

oxidation-reduction erredoxoxidazio-erredukzio

oxidation-reduction erredox erreakzioreaction oxidazio-erredukzio

erreakzio

oxide oxido

oxidize oxidatu

oxidizing agent agente oxidatzaileoxidatzaile

oxidoreduction erredoxoxidazio-erredukzio

oxygen oxigeno

oxygenate oxigenatu

oxygenated water ur oxigenatu

oxygenation oxigenazio

ozone ozono

paint pintura

paired electron elektroi parekatu

palladium paladio

paraffin parafina

parallel reaction albo-erreakzioerreakzio paralelo

parts per million milioiko parte

pentane pentano

perfect gas gas idealgas perfektu

period periodo

periodic system sistema periodikotaula periodiko

periodic table sistema periodikotaula periodiko

permanganate permanganato

peroxide peroxido

petrochemistry petrokimika

petrol ezantzagasolina

petroleum petrolio

pH pH

pH meter pH-metro

72

Page 73: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

pH testing paper pH-paper

phase diagram fase-diagrama

phase transition egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

phenol fenol

phenolphthalein fenolftaleina

phlogiston flogisto

phosgene fosgeno

phosphate fosfato

phosphoric fosforiko

phosphorus fosforo

photochemical fotokimiko

photochemical reaction erreakzio fotokimiko

photochemistry fotokimika

photodecomposition fotodisoziazio

photodegradable fotodegradagarri

photodissociation fotodisoziaziofotolisi

photolysis fotodisoziaziofotolisi

physical chemistry kimika fisiko

pi bond pi lotura

pigment pigmentu

pipette pipeta

pipette bulb udare

pitch bikebreagalipot

plastic plastiko

plasticizer plastifikatzaile

platinum platino

plutonium plutonio

polar polar

polar solvent disolbatzaile polar

polarity polaritate

polarization polarizazio

polarize polarizatu

polonium polonio

polyamide poliamida

polyatomic poliatomiko

polycarbonate polikarbonato

polyester poliester

polyethylene polietileno

polymer polimero

polymeric polimeriko

polymerization polimerizazio

polymerize polimerizatu

polymorph polimorfikopolimorfo

polymorphism polimorfismo

polyolefin poliolefina

polypropylene polipropileno

polysaccharide polisakarido

polystyrene poliestireno

polyurethane poliuretano

polyvinyl chloride poli(binil kloruro)PVC

polyvinylchloride poli(binil kloruro)PVC

73

Page 74: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

potash potasa

potassium potasio

potentiometry potentziometria

praseodymium praseodimio

precipitate (iz.) hauspeakinprezipitatu

precipitate (ad.) hauspeatuprezipitatu

precipitation prezipitazio

precipitation hauspeatze

pressure gauge manometro

primary primario

principle of mass masaren kontserbazioarenconservation lege

masaren kontserbazioarenprintzipio

product produktu

promethium prometio

propane propano

propanone azetonapropanona

property propietate

protactinium protaktinio

protein proteina

proton protoi

psychrometer psikrometro

pure puru

purification arazketapurifikazio

purification plant araztegi

purify araztupurifikatu

purity purutasun

PVC poli(binil kloruro)PVC

pyridine piridina

pyrolysis pirolisi

pyrrol pirrol

pyrrole pirrol

qualitative analysis analisi kualitatiboarenscheme eskema

martxa analitiko

quantum chemistry kimika kuantiko

quantum yield etekin kuantiko

quaternary kuaternario

quinine kinina

radical erradikalerradikal aske

radioactive erradioaktibo

radioactive element elementu erradioaktiboerradioelementu

radioactive isotope erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

radiochemistry erradiokimika

radioelement elementu erradioaktiboerradioelementu

radioisotope erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

radium radio

radon radon

ramification adarkadura

Raoult’s law Raoulten lege

rate constant abiadura-konstante

rate of reaction erreakzio-abiadura

react erreakzionatu

reactant erreakzionatzaile

74

Page 75: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

reaction erreakzioerreakzio kimiko

reaction enthalpy erreakzio-beroerreakzio-entalpia

reaction intermediate bitartekarierreakzio-bitartekari

reaction mechanism erreakziobideerreakzio-mekanismo

reactive erreaktibo

reactivity erreaktibotasun

reactor erreaktore

reagent erreaktibo

real gas gas erreal

red lead minio

redox erredoxoxidazio-erredukzio

redox reaction erredox erreakziooxidazio-erredukzioerreakzio

reduce erreduzitu

reducing erreduzitzaile

reducing agent agente erreduzitzaileerreduktore

reductant agente erreduzitzaileerreduktore

reduction erredukzio

reduction potential erredukzio-potentzial

refine findu

refinery findegi

representative element elementu adierazgarritalde nagusiko elementu

resin erretxina

resonance erresonantziamesomeria

retort erretorta

retort stand eustoin

reversible itzulgarri

rhenium renio

rhodium rodio

ring eraztun

rod hagaxka

roentgenium roentgenio

rubber kautxu

rubidium rubidio

ruthenium rutenio

rutherfordium rutherfordio

saccharide gluzidokarbohidratosakarido

saccharimeter sakarimetro

saccharin sakarina

saccharose sakarosa

salt [egitura ionikokokonposatua]

gatz

salt [sodio kloruroarenizen arrunta]

gatzgatz arrunt

salt bridge gatz-zubi

samarium samario

saponification saponifikazio

saturated [disoluzioa] ase

saturated [konposatua] ase

saturated hydrocarbon hidrokarburo ase

saturation asetasun

scales balantza

scandium eskandio

seaborgium seaborgio

75

Page 76: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

secondary sekundario

secondary product albo-produktu

sediment jalkinsedimentu

sedimentation jalkitzesedimentazio

selenium selenio

semipermeable erdiiragazkor

separating funnel dekantazio-inbutu

separatory funnel dekantazio-inbutu

series serie

settle jalkisedimentatu

settling jalkitzesedimentazio

sewage hondakin-ur

sewage effluent hondakin-ur

shell geruza

side reaction albo-erreakzioerreakzio paralelo

sigma bond sigma lotura

silane silano

silicate silikato

silicon silizio

silicone silikona

silver zilar

simultaneous reaction albo-erreakzioerreakzio paralelo

single bond lotura bakunlotura sinple

soap xaboi

soda soda

soda ash soda

sodic sodiko

sodium sodio

soft water ur bigun

sol sol

solidification solidotze

solidify solidotu

solubility disolbagarritasun

solubility constant disolbagarritasun-biderkaduradisolbagarritasun-konstante

solubility product disolbagarritasun-biderkaduradisolbagarritasun-konstante

soluble disolbagarri

solute solutu

solution disoluziosoluzio

solvatation solbatazio

solvation solbatazio

solvent disolbatzaile

spatial isomer estereoisomero

spectrophotometry espektrofotometria

spectroscope espektroskopio

spectrum espektro

spontaneous espontaneo

spray aerosolesprai

stability egonkortasun

stable egonkor

standard ambienttemperature andpressure conditions

baldintza normalakkondizio normalak

standard conditions baldintza estandarrakkondizio estandarrak

76

Page 77: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

state of aggregation agregazio-egoeramateriaren egoera

state of matter agregazio-egoeramateriaren egoera

stationary estazionariogeldikor

steady estazionariogeldikor

steam ur-lurrun

stereochemistry estereokimika

stereoisomer estereoisomero

stereoisomerism estereoisomeria

stereospecific estereoespezifiko

steric esteriko

steric effect efektu esteriko

still alanbike

stirrer irabiagailu

stoichiometric estekiometriko

stoichiometric equation ekuazio estekiometriko

stoichiometry estekiometria

strong sendo

strong acid azido sendo

strong base base sendo

strontium estrontzio

structural formula egitura-formulaformula garatu

strychnine estriknina

styrene estireno

sublevel azpigeruzaazpimaila

sublimate sublimatu

sublimation sublimazio

subshell azpigeruzaazpimaila

substance substantzia

substituent ordezkatzaile

substitution ordezkapen

substrate substratu

sucrose sakarosa

sulfate sulfato

sulfide sulfuro

sulfite sulfito

sulfur sufre

sulfuric sulfuriko

sulfuric acid azido sulfuriko

sulfurous [konposizioansufrea duena]

sufredunsulfuroso

sulfurous[nomenklaturan]

sulfuroso

sulphate sulfato

sulphide sulfuro

sulphite sulfito

sulphur sufre

sulphuric sulfuriko

sulphuric acid azido sulfuriko

sulphurous[konposizioan sufreaduena]

sufredunsulfuroso

sulphurous[nomenklaturan]

sulfuroso

superphosphate superfosfato

support euskarri

surface-active agent agente tentsioaktibosurfaktante

77

Page 78: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

surfactant agente tentsioaktibosurfaktante

suspension esekidurasuspentsio

symbol sinbolosinbolo kimiko

syneresis sineresi

synthesis sintesi

synthesize sintetizatu

synthetic sintetiko

synthetic foam apar sintetiko

tannin tanino

tantalum tantalo

tar alkaternagudroimundrun

technetium teknezio

Teflon tefloi

tellurium telurio

terbium terbio

tertiary tertziario

test tube saio-hodi

tetravalent tetrabalente

thallium talio

thermochemical termokimiko

thermochemistry termokimika

thermometer termometro

thermoplastic termoplastiko

thermoset termoegonkor

thermostable termoegonkor

thorium torio

thulium tulio

tin eztainu

titanium titanio

titrate baloratutitulatu

titration baloraziotitulazio

TNT TNTtrilitatrinitrotolueno

toluene tolueno

tongs kurrikak

town gas hiri-gas

trans trans

transition element trantsizio-elementutrantsizio-metal

transition metal trantsizio-elementutrantsizio-metal

transition state trantsizio-egoera

transposition transposizio

transuranic transuranido

trinitrotoluene TNTtrilitatrinitrotolueno

triple bond lotura hirukoitz

tripod tripode

trivalent tribalente

tungsten tungstenowolfram

univalent monobalente

unpaired desparekatu

unpaired electron elektroi desparekatu

unsaturated [disoluzioa] asegabe

78

Page 79: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

unsaturated[konposatua]

asegabe

unsaturatedhydrocarbon

hidrokarburo asegabe

unstable ezegonkor

unstable isotope erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

uranium uranio

urea urea

uric acid azido uriko

vacuum bell huts-kanpai

vacuum distillation hutseko destilazio

vacuum filtration hutseko iragazketa

vacuum pump huts-ponpa

valence balentzia

valence angle lotura-angelu

valence electron balentzia-elektroi

valence shell balentzia-geruza

valency balentzia

van der Waals forces Van der Waalsen indarrak

vanadium banadio

vapor baporelurrun

vapor pressure bapore-presiolurrun-presio

vaporization baporizaziolurruntze

vapour baporelurrun

vapour pressure bapore-presiolurrun-presio

varnish berniz

vinyl binilo

viscometer biskosimetro

viscosity biskositatelikatasun

volatile lurrunkor

volatility lurrunkortasun

volatilization baporizaziolurruntze

volumetric flask matraze aforatumatraze bolumetriko

volumetry bolumetria

vulcanization bulkanizazio

washing soda soda

waste water hondakin-ur

watch glass erloju-beira

water ur

water solution disoluzio akuosour-disoluzio

wax argizariezko

weak ahul

weak acid azido ahul

weak base base ahul

wolfram tungstenowolfram

wood alcohol alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

xenon xenon

xylene xileno

yield errendimenduetekin

ytterbium iterbio

yttrium itrio

zinc zink

zirconium zirkonio

79

Page 80: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

Gaztelania-euskara zerrenda

absoluto, -a absolutu

absorbancia absorbantzia

absorber absorbatuxurgatu

absorción absortzioxurgapen

aceite olio

acelerador azeleratzaile

aceótropo azeotroponahaste azeotropiko

aceptor elektroi-hartzaile

aceptor de electrones elektroi-hartzaile

acetaldehído azetaldehidoetanal

acetato azetato

acético, -a azetiko

acetilación azetilazio

acetileno azetilenoetino

acetilsalicílico azetilsaliziliko

acetona azetonapropanona

acidez azidotasun

acidificar azidifikatuazidotu

ácido azido

ácido acético azido azetiko

ácido acetilsalicílico aspirinaazido azetilsaliziliko

ácido carboxílico azido karboxiliko

ácido cianhídrico azido zianhidriko

ácido cítrico azido zitriko

ácido clorhídrico azido klorhidriko

ácido conjugado azido konjugatu

ácido de Lewis Lewis azido

ácido débil azido ahul

ácido fuerte azido sendo

ácido graso gantz-azido

ácido láctico azido laktiko

ácido nítrico azido nitriko

ácido orgánico azido organiko

ácido sulfúrico azido sulfuriko

ácido úrico azido uriko

acrílico, -a akriliko

actínido aktinido

actinio aktinio

activación aktibazio

activador aktibatzaile

activo, -a aktibo

acuoso, -a akuoso

adhesión adhesioatxikidura

adición adizio

aditivo aditibogehigarri

adsorbente adsorbatzaile

adsorción adsortzio

aerosol aerosolesprai

80

Page 81: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

afín afin

afinidad afinitate

afinidad electrónica afinitate elektroniko

agente oxidante agente oxidatzaileoxidatzaile

agente reductor agente erreduzitzaileerreduktore

agente tensioactivo agente tentsioaktibosurfaktante

agente tensoactivo agente tentsioaktibosurfaktante

agitador irabiagailu

agregación agregazio

agregado agregatu

agua ur

agua blanda ur bigun

agua destilada ur destilatu

agua dura ur gogor

agua oxigenada ur oxigenatu

agua pesada ur astun

agua regia aqua regia

aguas residuales hondakin-ur

aire aire

aislar isolatu

alambique alanbike

álcali alkali

alcalinidad alkalinitatebasikotasun

alcalino, -a [basikoa] alkalino

alcalino, -a [elementua,metala]

alkalinobasiko

alcalinotérreo, -a lurralkalino

alcaloide alkaloide

alcanfor kanfor

alcano alkano

alcohol alkohol

alcohol de madera alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

alcohol etílico alkohol etilikoetanol

alcohol metílico alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

alcoholímetro alkoholimetro

alcohómetro alkoholimetro

aldehído aldehido

aleación aleazio

alifático, -a alifatiko

alqueno alkeno

alquilación alkilazio

alquino alkino

alquitrán alkaternagudroimundrun

alumbre alunbre

alúmina alumina

aluminio aluminio

amalgama amalgama

americio amerizio

amida amida

amina amina

amino amino

amoniaco amoniako

81

Page 82: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

amoníaco amoniako

amonio amonio

amorfo, -a amorfo

análisis analisianalisi kimiko

análisis químico analisianalisi kimiko

analito analito

anfetamina anfetamina

anfótero, -a anfotero

ángulo de enlace lotura-angelu

anhídrido anhidrido

anhidro, -a anhidro

anilina anilina

anillo eraztun

anillo aromático eraztun aromatiko

anión anioi

anisótropo, -a anisotropo

anódico, -a anodiko

ánodo anodo

antiácido antiazido

antimonio antimonio

antioxidante antioxidatzaile

antraceno antrazeno

apolar apolar

aqua regia aqua regia

argón argon

aromaticidad aromatikotasun

aromático, -a aromatiko

arsénico artseniko

asfalto asfalto

aspartamo aspartamo

aspirina aspirinaazido azetilsaliziliko

astato astato

atacar eraso

atmósfera atmosfera

atómico, -a atomiko

átomo atomo

azeotrópico, -a azeotropiko

azeótropo azeotroponahaste azeotropiko

azufre sufre

balanza balantza

bario bario

barniz berniz

base base

base conjugada base konjugatu

base de Lewis Lewis base

base débil base ahul

base fuerte base sendo

basicidad alkalinitatebasikotasun

básico, -a alkalinobasiko

benceno bentzeno

berilio berilio

berkelio berkelio

82

Page 83: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

betún betun

bicarbonato bikarbonato

bimolecular bimolekular

biodegradable biodegradagarri

biodiésel biodiesel

bisfenol bisfenol

bismuto bismuto

bohrio bohrio

bomba de vacío huts-ponpa

boro boro

brea bikebreagalipot

bromación bromazio

bromo bromo

bromuro bromuro

bureta bureta

butano butano

cadena kate

cadmio kadmio

cafeína kafeina

cal gisukare

calcinar kaltzinatukiskali

calcio kaltzio

calcógeno kalkogeno

californio kalifornio

calor de combustión errekuntza-berokonbustio-bero

calor de formación formazio-beroformazio-entalpia

calor de reacción erreakzio-beroerreakzio-entalpia

calor latente bero sor

cambio de estado egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

cambio de fase egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

campana de vacío huts-kanpai

capa geruza

capa de valencia balentzia-geruza

capa electrónica geruza

cápsula kapsula

carbanión karbanioi

carbocatión karbokatioi

carbohidrato gluzidokarbohidratosakarido

carbón activado ikatz aktibatuikatz aktibo

carbón activo ikatz aktibatuikatz aktibo

carbonatación karbonatazio

carbonato karbonato

carbónico, -a karboniko

carbonilo karbonilo

carbono karbono

carbono-14 karbono-14

carboxílico, -a karboxiliko

carboxilo karboxilo

carburo karburo

catálisis katalisi

83

Page 84: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

catalítico, -a katalitiko

catalizador katalizatzaile

catalizar katalizatu

catión katioi

catódico, -a katodiko

cátodo katodo

caucho kautxu

cáustico kaustiko

celuloide zeluloide

ceniza errauts

centrifugación zentrifugazio

cera argizariezko

cerio zerio

cesio zesio

cetona zetona

CFC CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

cianhídrico zianhidriko

cianuro zianuro

ciclo ziklo

cinética zinetikazinetika kimiko

cinética química zinetikazinetika kimiko

circonio zirkonio

cis cis

clasificación periódica sistema periodikotaula periodiko

cloración klorazio

clorato klorato

clorhídrico, -a klorhidriko

cloro kloro

clorofluorocarbono CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

clorofluorocarburo klorofluorokarbonoklorofluorokarburo

cloroformo kloroformo

cloruro kloruro

coagulación koagulazio

coagulante gatzatzailekoagulatzaile

coagular gatzatukoagulatu

cobalto kobalto

cobre kobre

cocaína kokaina

coligativo, -a koligatibo

coloidal koloidal

coloide koloide

colorante [iz.] koloragarrikoloratzailekoloregai

colorante (adj.) koloragarrikoloratzaile

colorimetría kolorimetria

columna de destilación destilazio-zutabe

combinar konbinatu

combustible erregai

combustión errekuntzakonbustio

complejo konplexukoordinazio-konposatu

complejo activado konplexu aktibatu

84

Page 85: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

composición konposizio

composite konposite

compuesto konposatu

compuestoclorofluorocarbonado

CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

compuesto decoordinación

konplexukoordinazio-konposatu

compuesto heterocíclico heteroziklo

compuesto inorgánico konposatu ez-organikokonposatu inorganiko

compuesto orgánico konposatu organiko

concentración kontzentrazio

concentrar kontzentratu

condensación kondentsazio

condensador hoztailekondentsadore

condiciones estándar baldintza normalakkondizio normalak

condiciones normales baldintza estandarrakkondizio estandarrak

configuración konfigurazio

configuraciónelectrónica

konfigurazio elektroniko

conformación konformazio

conjugado, -a konjugatu

constante konstante

constante dedisociación

disoziazio-konstante

constante de equilibrio oreka-konstante

constante de solubilidad disolbagarritasun-biderkaduradisolbagarritasun-konstante

constante de velocidad abiadura-konstante

continuo, -a jarraitu

conversión konbertsio

copernicio kopernizio

copolimerización kopolimerizazio

copolímero kopolimero

corrosión korrosio

corrosivo, -a korrosibo

covalencia kobalentzia

covalente kobalente

cracking cracking

craqueo cracking

criodeshidratación liofilizazio

criptón kripton

crisol arragoa

cristal kristal

cristalino, -a kristalino

cristalización kristalizaziokristaltze

cristalizar kristaldukristalizatu

cromato kromato

cromatografía kromatografia

cromatografía de gases gas-kromatografia

cromatógrafo kromatografo

cromo kromo

cromóforo, -a kromoforo

cuaternario, -a kuaternario

cuentagotas tanta-kontagailu

curio kurio

dador de electrones elektroi-emaile

85

Page 86: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

darmstadtio darmstadtio

DDT DDT

débil ahul

decantación dekantazio

decantar dekantatu

degradación degradazio

degradar degradatu

delicuescencia delikueszentzia

delicuescente delikueszente

densidad electrónica dentsitate elektronikoelektroi-dentsitate

depositar jalkisedimentatu

depuración arazketapurifikazio

depuradora araztegi

depurar araztupurifikatu

derivado deribatu

derretir urtu

desactivación desaktibazio

desapareado, -a desparekatu

descomponer deskonposatu

descomposición deskonposaketadeskonposatzedeskonposizio

desecador lehorgailu

deshidratación deshidratazio

deshidratar deshidratatu

deshidrogenación deshidrogenazio

desionización desionizazio

deslocalizar deslokalizatu

desoxigenación desoxigenazio

destilación destilazio

destilación al vacío hutseko destilazio

destilación en vacío hutseko destilazio

destilación fraccionada destilazio frakzionatudestilazio zatikatu

destilador destilagailu

destilar destilatu

detergente detergente

deuterio deuterio

dextrógiro, -a destrogiro

diagrama de fases fase-diagrama

dialcohol glikol

diálisis dialisi

diastereoisómero diastereoisomero

diatómico, -a diatomiko

dicromato dikromato

dieno dieno

diésel [zikloa, motorra] diesel

diésel [erregaia] dieselgasolio

dilución diluzio

diluir diluitu

dimerización dimerizazio

dímero dimero

diol diolglikol

dióxido dioxido

86

Page 87: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

dioxina dioxina

dipolar dipolar

discreto, -a diskretu

disociación disoziazio

disociar disoziatu

disolución disoluziosoluzio

disolución acuosa disoluzio akuosour-disoluzio

disoluciónamortiguadora

disoluzio indargetzaileindargetzailetanpoi

disolución tampón disoluzio indargetzaileindargetzailetanpoi

disolvente disolbatzaile

disolvente apolar disolbatzaile apolar

disolvente polar disolbatzaile polar

disolver disolbatu

dispersión dispertsio

disprosio disprosio

divalente dibalente

doble enlace lotura bikoitz

donador de electrones elektroi-emaile

dubnio dubnio

dureza gogortasun

ebonita ebonita

ebullición irakite

ecuación ekuazio kimiko

ecuación de Arrhenius Arrheniusen ekuazio

ecuaciónestequiométrica

ekuazio estekiometriko

ecuación química ekuazio kimiko

efecto estérico efektu esteriko

efecto inductivo efektu induktibo

efervescencia eferbeszentzia

einstenio einsteinio

electrodo elektrodo

electrodonante elektroi-emaile

electrófilo, -a elektrofiloelektroizale

electroforesis elektroforesi

electrólisis elektrolisi

electrólito elektrolito

electrón elektroi

electrón apareado elektroi parekatu

electrón de valencia balentzia-elektroi

electrón desapareado elektroi desparekatu

electrón desparejado elektroi desparekatu

electronegatividad elektronegatibitate

electronegativo, -a elektronegatibo

electropositivo, -a elektropositibo

electroquímica elektrokimika

electroquímico, -a elektrokimiko

elemento elementuelementu kimiko

elemento alcalino elementu alkalinometal alkalino

elemento alcalinotérreo elementu lurralkalinometal lurralkalino

elemento de transición trantsizio-elementutrantsizio-metal

elemento de transicióninterna

barne-trantsiziokoelementu

87

Page 88: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

elemento del grupoprincipal

elementu adierazgarritalde nagusiko elementu

elemento halógeno elementu halogenohalogeno

elemento metálico elementu metaliko

elemento pesado elementu astun

elemento químico elementuelementu kimiko

elemento radiactivo elementu erradioaktiboerradioelementu

elemento representativo elementu adierazgarritalde nagusiko elementu

eliminación eliminazio

elución eluzio

embudo inbutuonil

embudo Buchner Buchner inbutu

embudo de decantación dekantazio-inbutu

emulgente emultsionatzaile

emulsión emultsio

emulsionante emultsionatzaile

emulsionar emultsionatu

enantiómero enantiomero

endotérmico, -a endotermiko

energía de activación aktibazio-energia

energía de disociación disoziazio-energia

energía de enlace lotura-energia

energía de ionización ionizazio-energiaionizazio-potentzial

energía interna barne-energia

energía reticular sare-energia

enlace loturalotura kimiko

enlace covalente lotura kobalente

enlace de hidrógeno hidrogeno-loturahidrogeno-zubi

enlace iónico lotura ioniko

enlace metálico lotura metaliko

enlace múltiple lotura anizkoitz

enlace pi pi lotura

enlace químico loturalotura kimiko

enlace sencillo lotura bakunlotura sinple

enlace sigma sigma lotura

enlace simple lotura bakunlotura sinple

enlace triple lotura hirukoitz

enriquecer aberastu

entalpía entalpia

entalpía de formación formazio-beroformazio-entalpia

entalpía de reacción erreakzio-beroerreakzio-entalpia

entropía entropia

equilibrio orekaoreka kimiko

equilibrio ácido-base azido-base oreka

equilibrio químico orekaoreka kimiko

equivalente baliokide

erbio erbio

erlenmeyer erlenmeyerErlenmeyer matraze

escandio eskandio

esencia esentzia

especie química espezie kimiko

88

Page 89: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

espectro espektro

espectro de bandas banda-espektro

espectrofotometría espektrofotometria

espectrómetro demasas

masa-espektrometro

espectroscopio espektroskopio

espontáneo, -a espontaneo

espuma apar

espuma sintética apar sintetiko

estabilidad egonkortasun

estable egonkor

estacionario, -a estazionariogeldikor

estado de agregación agregazio-egoeramateriaren egoera

estado de la materia agregazio-egoeramateriaren egoera

estado de oxidación oxidazio-egoera

estado de transición trantsizio-egoera

estaño eztainu

estequiometría estekiometria

estequiométrico, -a estekiometriko

éster ester

estereoespecífico, -a estereoespezifiko

estereoisomería estereoisomeria

estereoisómero estereoisomero

estereoquímica estereokimika

estérico, -a esteriko

esterificación esterifikazio

estireno estireno

estricnina estriknina

estroncio estrontzio

estructura cristalina egitura kristalinokristal-egitura

estructura de Lewis Lewis egitura

estructura electrónica egitura elektroniko

estructura molecular egitura molekular

etanal azetaldehidoetanal

etano etano

etanol alkohol etilikoetanol

eteno etenoetileno

éter eter

etileno etenoetileno

etílico, -a etiliko

etino azetilenoetino

europio europio

eutéctico (iz.) eutektikonahaste eutektiko

eutéctico, -a (adj.) eutektiko

evaporación ebaporaziolurruntze

excitación eszitaziokitzikapen

excitar eszitatukitzikatu

exotérmico, -a exotermiko

explosión leherketa

extracción erauzketaestrakzio

extracto aterakinerauzkinestraktu

extraer erauzi

89

Page 90: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

fenol fenol

fenolftaleína fenolftaleina

fermentación hartzidura

fermio fermio

filtración al vacío hutseko iragazketa

filtrar iragazi

filtro iragazki

flerovio flerovio

flogisto flogisto

flúor fluor

fluoración [fluorrarekinkonbinatzea]

fluorazio

fluoración [urarifluoruro ioia gehitzea]

fluorazio

fluoruro fluoruro

formaldehido formaldehidometanal

formol formol

fórmula formulaformula kimiko

fórmula desarrollada egitura-formulaformula garatu

fórmula empírica formula enpiriko

fórmula estructural egitura-formulaformula garatu

fórmula molecular formula molekular

fórmula química formulaformula kimiko

formulación formulazio

fosfato fosfato

fosfórico, -a fosforiko

fósforo fosforo

fosgeno fosgeno

fotodegradable fotodegradagarri

fotodisociación fotodisoziaziofotolisi

fotólisis fotodisoziaziofotolisi

fotoquímica fotokimika

fotoquímico, -a fotokimiko

fracción frakzio

fracción molar frakzio molar

francio frantzio

frasco flasko

fructosa fruktosa

fuel fuel-olio

fuel-oil fuel-olio

fuelóleo fuel-olio

fuerte sendo

fuerza intermolecular indar intermolekularmolekularteko indar

fuerza iónica indar ioniko

fuerzas de Van derWaals

Van der Waalsen indarrak

fullereno fullereno

función funtzio

fundir urtu

furano furano

fusión fusiourtze

gadolinio gadolinio

galio galio

gas ciudad hiri-gas

gas de ciudad hiri-gas

90

Page 91: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

gas ideal gas idealgas perfektu

gas noble gas noble

gas perfecto gas idealgas perfektu

gas real gas erreal

gasóleo dieselgasolio

gasolina ezantzagasolina

gel gel

germanio germanio

glicerina glizerina

glicol diolglikol

glúcido gluzidokarbohidratosakarido

grado gradu

grafeno grafeno

gravimetría grabimetria

grupo talde

grupo funcional funtzio-taldetalde funtzional

hafnio hafnio

halocarbono hidrokarburo halogenatu

halocarburo hidrokarburo halogenatu

halogenado, -a halogenatu

halógeno [elementua] elementu halogenohalogeno

halógeno, -a [lanpara] halogeno

haluro halogenurohaluro

hassio hassio

helio helio

heteroátomo heteroatomo

heterociclo heteroziklo

hexano hexano

hibridación hibridazio

hidracina hidrazina

hidratación hidratazio

hidratar hidratatu

hidrato hidrato

hidrato de carbono gluzidokarbohidratosakarido

hidrazina hidrazina

hidrocarburo hidrokarburo

hidrocarburo alifático hidrokarburo alifatiko

hidrocarburo aromático hidrokarburo aromatiko

hidrocarburohalogenado

hidrokarburo halogenatu

hidrocarburo insaturado hidrokarburo asegabe

hidrocarburo nosaturado

hidrokarburo asegabe

hidrocarburo saturado hidrokarburo ase

hidrófilo hidrofilo

hidrófobo, -a hidrofobo

hidrogenación hidrogenazio

hidrógeno hidrogeno

hidrólisis hidrolisi

hidrolizar hidrolizatu

hidróxido hidroxido

hidroxilo hidroxilo

hidruro hidruro

91

Page 92: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

hierro burdina

hipertonía hipertonia

hipertónico, -a hipertoniko

hipoclorito hipoklorito

hipotonía hipotonia

hipotónico hipotoniko

holmio holmio

homólogo, -a homologo

homonuclear homonuklear

imida imida

imina imina

impureza ezpurutasun

indicador adierazleindikatzaile

índigo indigo

indio indio

indisoluble disolbaezindisolbagaitz

inerte geldoinerte

inestable ezegonkor

inflamable sukoi

ingeniería química ingeniaritza kimikokimika tekniko

inhibición inhibizio

inhibidor inhibitzaile

inhibir inhibitu

iniciador hasarazle

inmiscible nahasezin

inorgánico, -a ez-organikoinorganiko

insaturado, -a[disoluzioa]

asegabe

insaturado, -a[konposatua]

asegabe

insoluble disolbaezindisolbagaitz

insulina intsulina

interacción elkarrekintzainterakzio

interfacia fasearteinterfase

interfase fasearteinterfase

intermedio bitartekarierreakzio-bitartekari

intermedio de reacción bitartekarierreakzio-bitartekari

ión ioi

iónico, -a ioniko

ionización ionizazio

ionizar ionizatu

iridio iridio

irreversible itzulezin

isomería isomeria

isomería cis-trans cis-trans isomeria

isomerización isomerizazio

isómero, -a isomero

isomorfo, -a isomorfo

isopreno isopreno

isotérmico, -a isotermiko

isotermo, -a isotermiko

isotónico, -a isotoniko

isótopo isotopo

92

Page 93: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

isótopo radiactivo erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

iterbio iterbio

itrio itrio

jabón xaboi

kriptón kripton

lábil labil

láctico, -a laktiko

lactosa laktosa

lantánido lantanido

lantano lantano

látex latex

laurencio lawrentzio

lawrencio lawrentzio

lejía lixiba

levógiro, -a lebogiro

ley de conservación masaren kontserbazioarende la masa lege

masaren kontserbazioarenprintzipio

ley de Dalton Daltonen legeproportzio anizkoitzen lege

ley de Gay-Lussac Gay-Lussacen lege

Ley de Henry Henryren lege

ley de Hess Hessen lege

ley de las proporcionesmúltiples

Daltonen legeproportzio anizkoitzen lege

ley de Le Chatelier Le Chatelierren printzipio

Ley de Raoult Raoulten lege

licuar likidotu

licuefacción likidotze

ligando estekatzaileligando

lindano lindano

liofilización liofilizazio

liofilizar liofilizatu

lípido lipido

litio litio

livermorio livermorio

lixiviación lixibiazio

lixiviado lixibiatu

lixiviar lixibiatu

llama garsugar

localizar lokalizatu

longitud de enlace lotura-luzera

lutecio lutezio

macromolécula makromolekula

magnesia magnesia

magnesio magnesio

manganeso manganeso

manómetro manometro

marcha analítica analisi kualitatiboareneskemamartxa analitiko

masa atómica atomo-masamasa atomiko

masa molar masa molar

masa molecular masa molekularpisu molekular

materialnanocompuesto

material nanokonposatunanokonposite

matraz matraze

93

Page 94: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

matraz aforado matraze aforatumatraze bolumetriko

matraz Erlenmeyer erlenmeyerErlenmeyer matraze

mecanismo de reacción erreakziobideerreakzio-mekanismo

mechero Bunsen Bunsen erregailu

medio ingurune

meitnerio meitnerio

mendelevio mendelevio

mentol mentol

mercurio merkurio

mesomería erresonantziamesomeria

metacrilato metakrilato

metal metal

metal alcalino elementu alkalinometal alkalino

metal alcalinotérreo elementu lurralkalinometal lurralkalino

metal de transición trantsizio-elementutrantsizio-metal

metal noble metal noble

metaloide metaloide

metanal formaldehidometanal

metano metano

metanol alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

metileno metileno

metílico, -a metiliko

metilo metilo

mezcla nahaste

mezcla aceotrópica azeotroponahaste azeotropiko

mezcla azeotrópica azeotroponahaste azeotropiko

mezcla eutéctica eutektikonahaste eutektiko

micela mizela

microscopio mikroskopio

minio minio

miscibilidad nahaskortasun

modelo atómico atomo-eredueredu atomiko

mol mol

molal molal

molalidad molalitate

molar molar

molaridad molaritate

molécula molekula

molecular molekular

molibdeno molibdeno

monoatómico, -a atomobakarmonoatomiko

monómero monomero

monosacárido monosakarido

monovalente monobalente

morfina morfina

nafta nafta

naftaleno naftaleno

nailon nylon

nanocompuesto (iz.) material nanokonposatunanokonposite

nanocompuesto, -a(adj.)

nanokonposatu

nanopartícula nanopartikula

94

Page 95: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

nanotubo nanohodi

napalm napalm

naranja de metilo metilo-laranja

neodimio neodimio

neón neon

neopreno neopreno

neptunio neptunio

neutralización neutralizazio

neutralizar neutralizatu

neutro neutro

neutrón neutroi

nicotina nikotina

niobio niobio

níquel nikel

nitración nitrazio

nitrato nitrato

nítrico, -a nitriko

nitrilo nitrilo

nitrito nitrito

nitrogenado, -a nitrogenatunitrogenodun

nitrógeno nitrogeno

nitroglicerina nitroglizerina

no metal ez-metal

no polar ez-polar

no saturado, -a[disoluzioa]

asegabe

no saturado, -a[konposatua]

asegabe

nobelio nobelio

noble noble

nomenclatura nomenklatura

normal [disoluzioezmintzatuz ]

normal

normalidad[kontzentrazioarenneurria]

normalitate

nube electrónica elektroi-hodei

nucleido nukleido

núcleo nukleo

nucleófilo, -a nukleofilonukleozale

núclido nukleido

nuez intxaur

número atómico atomo-zenbakizenbaki atomiko

número de Avogadro Avogadroren zenbaki

número de oxidación oxidazio-zenbaki

nylon nylon

oclusión oklusio

octano oktano

octeto zortzikote

olefina olefina

oligómero oligomero

orbital orbital

orbital antienlazante orbital antilotzaile

orbital atómico orbital atomiko

orbital de enlace orbital lotzaile

orbital enlazante orbital lotzaile

95

Page 96: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

orbital molecular orbital molekular

orbital no enlazante orbital ez-lotzaile

orden de reacción erreakzio-ordena

orgánico, -a organiko

oro urre

osmio osmio

osmometría osmometria

ósmosis osmosi

osmótico, -a osmotiko

oxidación oxidazio

oxidación-reducción erredoxoxidazio-erredukzio

oxidante agente oxidatzaileoxidatzaile

oxidar oxidatu

óxido oxido

oxidorreducción erredoxoxidazio-erredukzio

óxidos de nitrógeno nitrogeno-oxidoak

oxigenación oxigenazio

oxigenar oxigenatu

oxígeno oxigeno

ozono ozono

paladio paladio

papel de filtro iragazpaper

papel pH pH-paper

par de electrones elektroi-bikote

parafina parafina

partes por millón milioiko parte

pentano pentano

pera udare

pera de succión udare

periodo periodo

permanganato permanganato

peróxido peroxido

peso atómico pisu atomiko

peso molecular masa molekularpisu molekular

petróleo petrolio

petroquímica petrokimika

pez bikebreagalipot

pH pH

pH-metro pH-metro

pigmento pigmentu

pila pilapila elektrokimikopila galvaniko

pila electroquímica pilapila elektrokimikopila galvaniko

pila galvánica pilapila elektrokimikopila galvaniko

pintura pintura

pinza matxarda

pipeta pipeta

piridina piridina

pirólisis pirolisi

pirrol pirrol

planta depuradora araztegi

96

Page 97: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

plástico plastiko

plastificante plastifikatzaile

plata zilar

platino platino

plomo berun

plutonio plutonio

polar polar

polaridad polaritate

polarización polarizazio

polarizar polarizatu

poli(cloruro de vinilo) poli(binil kloruro)PVC

poliamida poliamida

poliatómico, -a poliatomiko

policarbonato polikarbonato

poliéster poliester

poliestireno poliestireno

polietileno polietileno

polimérico, -a polimeriko

polimerización polimerizazio

polimerización porcondensación

etapa-polimerizaziokondentsazio-polimerizazio

polimerización poretapas

etapa-polimerizaziokondentsazio-polimerizazio

polimerizar polimerizatu

polímero polimero

polimorfismo polimorfismo

polimorfo, -a polimorfikopolimorfo

poliolefina poliolefina

polipropileno polipropileno

polisacárido polisakarido

poliuretano poliuretano

polonio polonio

portaobjetos porta

potasa potasa

potasio potasio

potencial de electrodo elektrodo-potentzial

potencial de ionización ionizazio-energiaionizazio-potentzial

potencial de reducción erredukzio-potentzial

potenciometría potentziometria

praseodimio praseodimio

precipitación hauspeatzeprezipitazio

precipitado hauspeakinprezipitatu

precipitar hauspeatuprezipitatu

presión de vapor bapore-presiolurrun-presio

presión osmótica presio osmotiko

primario, -a primario

principio de masaren kontserbazioarenconservación legede la masa masaren kontserbazioaren

printzipioprincipio de LeChatelier

Le Chatelierren printzipio

probeta probeta

producto produktu

producto de solubilidad disolbagarritasun-biderkaduradisolbagarritasun-konstante

producto secundario albo-produktu

97

Page 98: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

prometio prometio

propano propano

propanona azetonapropanona

propiedad propietate

propipeta udare

protactinio protaktinio

proteína proteina

protón protoi

psicrómetro psikrometro

puente de hidrógeno hidrogeno-loturahidrogeno-zubi

puente salino gatz-zubi

pureza purutasun

purificación arazketapurifikazio

purificar araztupurifikatu

puro, -a puru

PVC poli(binil kloruro)PVC

queroseno keroseno

química kimika

química analítica kimika analitiko

química cuántica kimika kuantiko

química física kimika fisiko

química industrial kimika industrial

química inorgánica kimika ez-organikokimika inorganiko

química orgánica kimika organiko

química técnica ingeniaritza kimikokimika tekniko

químicamente kimikoki

químico, -a kimiko

quimioluminiscencia kimiolumineszentzia

quinina kinina

quiral kiral

quiralidad kiralitate

radiactivo, -a erradioaktibo

radical erradikalerradikal aske

radical libre erradikalerradikal aske

radio radio

radio atómico erradio atomiko

radio iónico erradio ioniko

radioelemento elementu erradioaktiboerradioelementu

radioisótopo erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

radioquímica erradiokimika

radon radon

ramificación adarkadura

reacción erreakzioerreakzio kimiko

reacción ácido-base azido-base erreakzio

reacción de formación formazio-erreakzio

reacción de erredox erreakziooxidación-reducción oxidazio-erredukzio

erreakzio

reacción en cadena kate-erreakzio

reacción endotérmica erreakzio endotermiko

reacción exotérmica erreakzio exotermiko

reacción fotoquímica erreakzio fotokimiko

reacción heterogénea erreakzio heterogeneo

98

Page 99: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

reacción homogénea erreakzio homogeneo

reacción lateral albo-erreakzioerreakzio paralelo

reacción nuclear erreakzio nuklear

reacción química erreakzioerreakzio kimiko

reacción redox erredox erreakziooxidazio-erredukzioerreakzio

reaccionante erreakzionatzaile

reaccionar erreakzionatu

reactante erreakzionatzaile

reactividad erreaktibotasun

reactivo [analisikimikoan erabiltzen densubstantzia]

erreaktibo

reactivo, -a [errazerreakzionatzen duena]

erreaktibo

reactor erreaktore

red kristal-saresaresare kristalino

red cristalina kristal-saresaresare kristalino

redox erredoxoxidazio-erredukzio

reducción erredukzio

reducir erreduzitu

reductor (iz.) agente erreduzitzaileerreduktore

reductor, -a (adj.) erreduzitzaile

refinar findu

refinería findegi

refrigerante[substantzia, materiala]

hozgarri

refrigerante [tresna] hoztailekondentsadore

rendimiento errendimenduetekin

rendimiento cuántico etekin kuantiko

renio renio

resina erretxina

resina epoxi epoxi erretxina

resonancia erresonantziamesomeria

resonancia magnéticanuclear

erresonantzia magnetikonuklear

retorta erretorta

reversible itzulgarri

rodio rodio

roentgenio roentgenio

rojo de metilo metilo-gorri

rubidio rubidio

rutenio rutenio

rutherfordio rutherfordio

sacárido gluzidokarbohidratosakarido

sacarímetro sakarimetro

sacarina sakarina

sacarosa sakarosa

sal [egitura ionikokokonposatua]

gatz

sal [sodio kloruroarenizen arrunta]

gatzgatz arrunt

sal común gatzgatz arrunt

samario samario

saponificación saponifikazio

saturación asetasun

saturado, -a [disoluzioa] ase

99

Page 100: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

saturado, -a[konposatua]

ase

seaborgio seaborgio

secundario, -a sekundario

sedimentación jalkitzesedimentazio

sedimentarse jalkisedimentatu

sedimento jalkinsedimentu

selenio selenio

semipermeable erdiiragazkor

serie serie

silano silano

silicato silikato

silicio silizio

silicona silikona

símbolo sinbolosinbolo kimiko

símbolo químico sinbolosinbolo kimiko

sinéresis sineresi

síntesis sintesi

sintético, -a sintetiko

sintetizar sintetizatu

sistema periódico sistema periodikotaula periodiko

sobresaturar gainase

sódico, -a sodiko

sodio sodio

sol sol

solidificación solidotze

solidificar solidotu

solubilidad disolbagarritasun

soluble disolbagarri

solución disoluziosoluzio

soluto solutu

solvatación solbatazio

soporte euskarri

soporte eustoin

sosa soda

sosa cáustica soda kaustiko

sosa Solvay soda

spray aerosolesprai

subcapa azpigeruzaazpimaila

sublimación sublimazio

sublimar sublimatu

subnivel azpigeruzaazpimaila

substancia substantzia

sulfato sulfato

sulfito sulfito

sulfúrico, -a sulfuriko

sulfuro sulfuro

sulfuroso, -a[konposizioan sufreaduena]

sufredunsulfuroso

sulfuroso, -a[nomenklaturan]

sulfuroso

superfosfato superfosfato

surfactante agente tentsioaktibosurfaktante

suspensión esekidurasuspentsio

100

Page 101: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

sustitución ordezkapen

sustituyente ordezkatzaile

sustrato substratu

tabla periódica sistema periodikotaula periodiko

talio talio

tampón disoluzio indargetzaileindargetzailetanpoi

tanino tanino

tántalo tantalo

tecnecio teknezio

teflón tefloi

telurio telurio

tenazas kurrikak

teoría atómica teoria atomiko

teoría cinética de losgases

gasen teoria zinetiko

terbio terbio

terciario, -a tertziario

termoestable termoegonkor

termómetro termometro

termoplástico termoplastiko

termoquímica termokimika

termoquímico, -a termokimiko

tetravalente tetrabalente

tiempo de vida bizitza-denbora

titanio titanio

titulación baloraziotitulazio

titular baloratutitulatu

TNT TNTtrilitatrinitrotolueno

tolueno tolueno

torio torio

torre de destilación destilazio-zutabe

trans trans

transporte molecular garraio molekularmolekula-garraio

transposición transposizio

transuránico transuranido

transuránido transuranido

trilita TNTtrilitatrinitrotolueno

trinitrotolueno TNTtrilitatrinitrotolueno

trípode tripode

trivalente tribalente

tubo capilar hodi kapilar

tubo de ensayo saio-hodi

tulio tulio

tungsteno tungstenowolfram

uranio uranio

urea urea

valencia balentzia

valoración baloraziotitulazio

valorar baloratutitulatu

vanadio banadio

101

Page 102: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

vapor baporelurrun

vapor de agua ur-lurrun

vaporización baporizaziolurruntze

varilla hagaxka

vaso de precipitados hauspeatze-ontziprezipitatu-ontzi

velocidad de reacción erreakzio-abiadura

vidrio beira

vidrio de reloj erloju-beira

vinilo binilo

viscosidad biskositatelikatasun

viscosímetro biskosimetro

volátil lurrunkor

volatilidad lurrunkortasun

volatilización baporizaziolurruntze

volumen libre bolumen aske

volumen molar bolumen molar

volumetría bolumetria

vulcanización bulkanizazio

wolframio tungstenowolfram

xenón xenon

xileno xileno

yodo iodo

yodoformo iodoformo

yodometría iodometria

yoduro ioduro

ytrio itrio

zinc zink

102

Page 103: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

Frantses-euskara zerrenda

absolu, -e absolutu

absorber absorbatuxurgatu

absorptance absorbantzia

absorption absortzioxurgapen

accélérateur azeleratzaile

accepteur elektroi-hartzaile

acétaldéhyde azetaldehidoetanal

acétate azetato

acétique azetiko

acétone azetonapropanona

acétylation azetilazio

acétylène azetilenoetino

acétylsalicylique azetilsaliziliko

acide azido

acide acétique azido azetiko

acide acétylsalicylique aspirinaazido azetilsaliziliko

acide carboxylique azido karboxiliko

acide chlorhydrique azido klorhidriko

acide citrique azido zitriko

acide conjugué azido konjugatu

acide cyanhydrique azido zianhidriko

acide de Lewis Lewis azido

acide faible azido ahul

acide fort azido sendo

acide gras gantz-azido

acide lactique azido laktiko

acide nitrique azido nitriko

acide organique azido organiko

acide sulfurique azido sulfuriko

acide urique azido uriko

acidifier azidifikatuazidotu

acidité azidotasun

acrylique akriliko

actif, -ive aktibo

actinide aktinido

actinium aktinio

activant aktibatzaile

activation aktibazio

activeur aktibatzaile

additif aditibogehigarri

addition adizio

adhésion adhesioatxikidura

adsorbant adsorbatzaile

adsorption adsortzio

aérosol aerosolesprai

affin, -ine afin

affinité afinitate

affinité électronique afinitate elektroniko

103

Page 104: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

agent adsorbant adsorbatzaile

agent de réduction agente erreduzitzaileerreduktore

agent de surface agente tentsioaktibosurfaktante

agent oxydant agente oxidatzaileoxidatzaile

agent tensioactif agente tentsioaktibosurfaktante

agitateur irabiagailu

agrégat agregatu

agrégation agregazio

air aire

alambic alanbike

alcali alkali

alcalin, -ine [basikoa] alkalinobasiko

alcalin, -ine [elementua,metala]

alkalino

alcalinité alkalinitatebasikotasun

alcalino-terreux, -euse lurralkalino

alcaloïde alkaloide

alcane alkano

alcène alkeno

alcool alkohol

alcool éthylique alkohol etilikoetanol

alcool méthylique alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

alcoolmètre alkoholimetro

alcoolomètre alkoholimetro

alcoomètre alkoholimetro

alcyne alkino

aldéhyde aldehido

aliphatique alifatiko

alkylation alkilazio

alliage aleazio

alumine alumina

aluminium aluminio

alun alunbre

amalgame amalgama

américium amerizio

amide amida

amine amina

amino amino

ammoniac amoniako

ammonium amonio

amorphe amorfo

amphétamine anfetamina

amphotère anfotero

ampoule à décanter dekantazio-inbutu

analyse analisianalisi kimiko

analyse chimique analisianalisi kimiko

angle de liaison lotura-angelu

anhydre anhidro

anhydride anhidrido

aniline anilina

anion anioi

anisotrope anisotropo

104

Page 105: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

anneau eraztun

anneau aromatique eraztun aromatiko

anode anodo

anodique anodiko

anthracène antrazeno

antiacide antiazido

antimoine antimonio

antioxydant (iz.) antioxidatzaile

antioxydant, -ante(adj.)

antioxidatzaile

apolaire apolar

appareil de distillation destilagailu

aqueux, -euse akuoso

argent zilar

argon argon

aromaticité aromatikotasun

aromatique aromatiko

arsenic artseniko

aspartame aspartamo

asphalte asfalto

aspirine aspirinaazido azetilsaliziliko

astate astato

atmosphère atmosfera

atome atomo

atomique atomiko

attaquer eraso

azéotrope azeotroponahaste azeotropiko

azéotropique azeotropiko

azoite nitrito

azote nitrogeno

azoté, -ée nitrogenatunitrogenodun

baguette hagaxka

balance balantza

ballon matraze

baryum bario

base base

base conjuguée base konjugatu

base de Lewis Lewis base

base faible base ahul

base forte base sendo

basicité alkalinitatebasikotasun

basique alkalinobasiko

bec Bunsen Bunsen erregailu

bécher hauspeatze-ontziprezipitatu-ontzi

benzène bentzeno

berkélium berkelio

béryllium berilio

bicarbonate bikarbonato

bimoléculaire bimolekular

biodégradable biodegradagarri

biodiesel biodiesel

bismuth bismuto

bisphénol bisfenol

105

Page 106: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

bitume betun

bohrium bohrio

bore boro

brai bikebreagalipot

bromation bromazio

brome bromo

bromure bromuro

burette bureta

butane butano

cadmium kadmio

caféine kafeina

calciner kaltzinatukiskali

calcium kaltzio

californium kalifornio

camphre kanfor

caoutchouc kautxu

capsule kapsula

carbanion karbanioi

carbocation karbokatioi

carbohydrate gluzidokarbohidratosakarido

carbonatation karbonatazio

carbonate karbonato

carbone karbono

carbone-14 karbono-14

carbonique karboniko

carbonyle karbonilo

carboxyle karboxilo

carboxylique karboxiliko

carbure karburo

catalyse katalisi

catalyser katalizatu

catalyseur katalizatzaile

catalytique katalitiko

cathode katodo

cathodique katodiko

cation katioi

caustique kaustiko

cellule galvanique pilapila elektrokimikopila galvaniko

celluloïd zeluloide

cendre errauts

centrifugation zentrifugazio

cérium zerio

césium zesio

cétone zetona

CFC CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

chaine kate

chalcogène kalkogeno

chaleur de combustion errekuntza-berokonbustio-bero

chaleur de formation formazio-beroformazio-entalpia

chaleur de réaction erreakzio-beroerreakzio-entalpia

106

Page 107: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

chaleur latente bero sor

changement d’état egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

changement de phase egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

charbon actif ikatz aktibatuikatz aktibo

charbon activé ikatz aktibatuikatz aktibo

chaux gisukare

chimie kimika

chimie analytique kimika analitiko

chimie industrielle kimika industrial

chimie inorganique kimika ez-organikokimika inorganiko

chimie organique kimika organiko

chimie physique kimika fisiko

chimie quantique kimika kuantiko

chimiluminescence kimiolumineszentzia

chimioluminescence kimiolumineszentzia

chimique kimiko

chimiquement kimikoki

chiral, -ale kiral

chiralité kiralitate

chlorate klorato

chloration klorazio

chlore kloro

chlorhydrique klorhidriko

chlorofluorocarbone CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

chlorofluorocarbure klorofluorokarbonoklorofluorokarburo

chloroforme kloroformo

chlorure kloruro

chlorure de polyvinyle poli(binil kloruro)PVC

chromate kromato

chromatographe kromatografo

chromatographie kromatografia

chromatographie desgaz

gas-kromatografia

chrome kromo

chromophore kromoforo

cinétique zinetikazinetika kimiko

cinétique chimique zinetikazinetika kimiko

cire argizariezko

cis cis

classification périodique sistema periodikotaula periodiko

cloche à vide huts-kanpai

coagulant, -ante gatzatzailekoagulatzaile

coagulation koagulazio

coaguler gatzatukoagulatu

cobalt kobalto

cocaïne kokaina

colligatif, -ive koligatibo

colloïdal, -ale koloidal

colloïde koloide

colonne de distillation destilazio-zutabe

colorant (iz.) koloragarrikoloratzailekoloregai

107

Page 108: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

colorant, -ante (adj.) koloragarrikoloratzaile

colorimétrie kolorimetria

combiner konbinatu

combustible erregai

combustion errekuntzakonbustio

complexe konplexukoordinazio-konposatu

complexe activé konplexu aktibatu

composé konposatu

composéchlorofluorocarboné

CFCklorofluorokarbonoklorofluorokarburo

composé decoordination

konplexukoordinazio-konposatu

composé hétérocyclique heteroziklo

composé inorganique konposatu ez-organikokonposatu inorganiko

composé organique konposatu organiko

composite konposite

composition konposizio

compte-gouttes tanta-kontagailu

concentration kontzentrazio

concentrer kontzentratu

condensateur hoztailekondentsadore

condensation kondentsazio

condenseur hoztailekondentsadore

conditions ambiantesde température et depression

baldintza normalakkondizio normalak

conditions normales baldintza estandarrakkondizio estandarrak

configuration konfigurazio

configurationélectronique

konfigurazio elektroniko

conformation konformazio

conjugué, -ée konjugatu

constante konstante

constante cinétique abiadura-konstante

constante d’équilibre oreka-konstante

constante dedissociation

disoziazio-konstante

constante de solubilité disolbagarritasun-biderkaduradisolbagarritasun-konstante

continu, -ue jarraitu

conversion konbertsio

copernicium kopernizio

copolymère kopolimero

copolymérisation kopolimerizazio

cornue erretorta

corrosif, -ive korrosibo

corrosion korrosio

couche geruza

couche de valence balentzia-geruza

couche électronique geruza

covalence kobalentzia

covalent, -ente kobalente

cracking cracking

craquage cracking

creuset arragoa

cristal kristal

cristallin, -e kristalino

cristallisation kristalizaziokristaltze

108

Page 109: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

cristalliser kristaldukristalizatu

cryodéshydration liofilizazio

cryodessication liofilizazio

cryosublimation liofilizazio

cuivre kobre

curium kurio

cyanhydrique zianhidriko

cyanure zianuro

cycle ziklo

darmstadtium darmstadtio

DDT DDT

décantation dekantazio

décanter dekantatu

décomposer deskonposatu

décomposition deskonposaketadeskonposatzedeskonposizio

dégradation degradazio

dégrader degradatu

degré gradu

degré d’oxydation oxidazio-zenbaki

déionisation desionizazio

déliquescence delikueszentzia

déliquescent delikueszente

délocaliser deslokalizatu

densité électronique dentsitate elektronikoelektroi-dentsitate

déposer jalkisedimentatu

dérivé deribatu

désactivation desaktibazio

déshydratation deshidratazio

déshydrater deshidratatu

déshydrogénation deshidrogenazio

désoxygénation desoxigenazio

dessication souscongélation

liofilizazio

dessiccateur lehorgailu

détergent detergente

détersif detergente

deutérium deuterio

dextrogyre destrogiro

diagramme de phases fase-diagrama

dialcool glikol

dialyse dialisi

diastéréoisomère diastereoisomero

diatomique diatomiko

dichromate dikromato

diène dieno

diesel [zikloa, motorra] diesel

diesel [erregaia] dieselgasolio

diluer diluitu

dilution diluzio

dimère dimero

dimérisation dimerizazio

diol diolglikol

109

Page 110: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

dioxine dioxina

dioxyde dioxido

dipolaire dipolar

discret, -ète diskretu

dispersion dispertsio

dissociation disoziazio

dissocier disoziatu

dissolution disoluziosoluzio

dissoudre disolbatu

distillateur destilagailu

distillation destilazio

distillation fractionnée destilazio frakzionatudestilazio zatikatu

distillation sous vide hutseko destilazio

distiller destilatu

divalent dibalente

donneur d’électrons elektroi-emaile

double liaison lotura bikoitz

dubnium dubnio

dureté gogortasun

dysprosium disprosio

eau ur

eau distillée ur destilatu

eau douce ur bigun

eau dure ur gogor

eau lourde ur astun

eau mou ur bigun

eau oxygénée ur oxigenatu

eau régale aqua regia

eaux de lessivage lixibiatu

eaux résiduaires hondakin-ur

eaux usées hondakin-ur

ébonite ebonita

ébullition irakite

effervescence eferbeszentzia

effet inductif efektu induktibo

effet stérique efektu esteriko

effluent d’eau usée hondakin-ur

einsteinium einsteinio

électroaccepteur elektroi-hartzaile

électrochimie elektrokimika

électrochimique elektrokimiko

électrode elektrodo

électrodonneur elektroi-emaile

électrolyse elektrolisi

électrolyte elektrolito

électron elektroi

électron apparié elektroi parekatu

électron de valence balentzia-elektroi

électron non apparié elektroi desparekatu

électronégatif, -ive elektronegatibo

électronégativité elektronegatibitate

électrophile elektrofiloelektroizale

110

Page 111: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

électrophorèse elektroforesi

électropositif, -ive elektropositibo

élément elementuelementu kimiko

élément alcalino-terreux elementu lurralkalinometal lurralkalino

élément chimique elementuelementu kimiko

élément de transition trantsizio-elementutrantsizio-metal

élément de transitioninterne

barne-trantsiziokoelementu

élément lourd elementu astun

élément métallique elementu metaliko

élément normal elementu adierazgarritalde nagusiko elementu

élément radioactif elementu erradioaktiboerradioelementu

élément représentatif elementu adierazgarritalde nagusiko elementu

élimination eliminazio

élution eluzio

émulsifiant (iz.) emultsionatzaile

émulsifiant, -ante (adj.) emultsionatzaile

émulsion emultsio

émulsionner emultsionatu

énantiomère enantiomero

endothermique endotermiko

énergie d’activation aktibazio-energia

énergie d’ionisation ionizazio-energiaionizazio-potentzial

énergie de dissociation disoziazio-energia

énergie de liaison lotura-energia

énergie interne barne-energia

énergie réticulaire sare-energia

enrichir aberastu

enthalpie entalpia

enthalpie de formation formazio-beroformazio-entalpia

enthalpie de réaction erreakzio-beroerreakzio-entalpia

entonnoir inbutuonil

entonnoir de Buchner Buchner inbutu

entropie entropia

éprouvette graduée probeta

épuration arazketapurifikazio

épurer araztupurifikatu

équation ekuazio kimiko

équation chimique ekuazio kimiko

équation d’Arrhenius Arrheniusen ekuazio

équationstoechiométrique

ekuazio estekiometriko

équilibre orekaoreka kimiko

équilibre acide-base azido-base oreka

équilibre chimique orekaoreka kimiko

équivalent baliokide

erbium erbio

erlenmeyer erlenmeyerErlenmeyer matraze

espèce chimique espezie kimiko

esprit de bois alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

essence [estraktukontzentratua]

esentzia

essence [erregaia] ezantzagasolina

111

Page 112: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

ester ester

estérification esterifikazio

étain eztainu

état d’agrégation agregazio-egoeramateriaren egoera

état d’oxydation oxidazio-egoera

état de la matière agregazio-egoeramateriaren egoera

état de transition trantsizio-egoera

éthanal azetaldehidoetanal

éthane etano

éthanol alkohol etilikoetanol

éthène etenoetileno

éther eter

éthylène etenoetileno

éthylique etiliko

éthyne azetilenoetino

europium europio

eutectique (adj.) eutektiko

eutectique (iz.) eutektikonahaste eutektiko

évaporation ebaporaziolurruntze

excitation eszitaziokitzikapen

exciter eszitatukitzikatu

exothermique exotermiko

explosion leherketa

extraction erauzketaestrakzio

extraire erauzi

extrait aterakinerauzkinestraktu

faible ahul

fer burdina

fermentation hartzidura

fermium fermio

filtration sous vide hutseko iragazketa

filtre iragazki

filtrer iragazi

fiole matraze

fiole de jaugée matraze aforatumatraze bolumetriko

fiole Erlenmeyer erlenmeyerErlenmeyer matraze

fioul fuel-olio

flacon flasko

flamme garsugar

flérovium flerovio

fluor fluor

fluoration [fluorrarekinkonbinatzea]

fluorazio

fluoration [urarifluoruro ioia gehitzea]

fluorazio

fluorure fluoruro

fonction funtzio

fondre urtu

force intermoléculaire indar intermolekularmolekularteko indar

force ionique indar ioniko

forces de Van derWaals

Van der Waalsen indarrak

formaldéhyde formaldehidometanal

112

Page 113: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

formol formol

formulation formulazio

formule formulaformula kimiko

formule brute formula enpiriko

formule chimique formulaformula kimiko

formule empirique formula enpiriko

formule moléculaire formula molekular

formule structurale egitura-formulaformula garatu

fort sendo

fraction frakzio

fraction molaire frakzio molar

francium frantzio

fructose fruktosa

fullerène fullereno

furanne furano

fusion fusiourtze

gadolinium gadolinio

gallium galio

gas-oil dieselgasolio

gasoil dieselgasolio

gaz de ville hiri-gas

gaz noble gas noble

gaz parfait gas idealgas perfektu

gaz réel gas erreal

gazole dieselgasolio

gel gel

génie chimique ingeniaritza kimikokimika tekniko

germanium germanio

glucide gluzidokarbohidratosakarido

glycérine glizerina

glycol diolglikol

goudron alkaternagudroimundrun

graphène grafeno

gravimétrie grabimetria

groupe talde

groupe fonctionnel funtzio-taldetalde funtzional

hafnium hafnio

halocarbone hidrokarburo halogenatu

halocarbure hidrokarburo halogenatu

halogène [elementua] elementu halogenohalogeno

halogène [lanpara] halogeno

halogéné, -ée halogenatu

halogénure halogenurohaluro

hassium hassio

hélium helio

hémiperméable erdiiragazkor

hétéroatome heteroatomo

hétérocycle heteroziklo

hexane hexano

holmium holmio

homologue homologo

113

Page 114: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

homonucleaire homonuklear

huile olio

hybridation hibridazio

hydratation hidratazio

hydrate hidrato

hydrate de carbone gluzidokarbohidratosakarido

hydrater hidratatu

hydrazine hidrazina

hydrocarbure hidrokarburo

hydrocarburealiphatique

hidrokarburo alifatiko

hydrocarburearomatique

hidrokarburo aromatiko

hydrocarbure halogéné hidrokarburo halogenatu

hydrocarbure nonsaturé

hidrokarburo asegabe

hydrocarbure saturé hidrokarburo ase

hydrogénation hidrogenazio

hydrogène hidrogeno

hydrolyse hidrolisi

hydrolyser hidrolizatu

hydrophile hidrofilo

hydrophobe hidrofobo

hydroxyde hidroxido

hydroxyle hidroxilo

hydrure hidruro

hypertonie hipertonia

hypertonique hipertoniko

hypochlorite hipoklorito

hypotonie hipotonia

hypotonique hipotoniko

imide imida

imine imina

immiscible nahasezin

impureté ezpurutasun

indicateur adierazleindikatzaile

indigo indigo

indium indio

inerte geldoinerte

inflammable sukoi

inhiber inhibitu

inhibiteur inhibitzaile

inhibition inhibizio

initiateur hasarazle

inorganique ez-organikoinorganiko

insaturé, -ée[disoluzioa]

asegabe

insaturé, -ée[konposatua]

asegabe

insoluble disolbaezindisolbagaitz

instable ezegonkor

insuline intsulina

interaction elkarrekintzainterakzio

interface fasearteinterfase

intermédiaireréactionnel

bitartekarierreakzio-bitartekari

114

Page 115: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

iode iodo

iodoforme iodoformo

iodométrie iodometria

iodure ioduro

ion ioi

ionique ioniko

ionisation ionizazio

ioniser ionizatu

iridium iridio

irréversible itzulezin

isoler isolatu

isomère isomero

isomérie isomeria

isomérie cis-trans cis-trans isomeria

isomérisation isomerizazio

isomorphe isomorfo

isoprène isopreno

isotherme isotermiko

isotonique isotoniko

isotope isotopo

isotope radioactif erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

kérosène keroseno

krypton kripton

labile labil

lactique laktiko

lactose laktosa

lame porta

lame porte-objets porta

lanthane lantano

lanthanide lantanido

latex latex

lawrencium lawrentzio

lessivage lixibiazio

lessive lixiba

lessiver lixibiatu

lévogyre lebogiro

liaison loturalotura kimiko

liaison chimique loturalotura kimiko

liaison covalente lotura kobalente

liaison d’hydrogène hidrogeno-loturahidrogeno-zubi

liaison hydrogène hidrogeno-loturahidrogeno-zubi

liaison ionique lotura ioniko

liaison métallique lotura metaliko

liaison multiple lotura anizkoitz

liaison pi pi lotura

liaison sigma sigma lotura

liaison simple lotura bakunlotura sinple

liaison triple lotura hirukoitz

liant estekatzaileligando

lindane lindano

lipide lipido

liquéfaction likidotze

115

Page 116: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

liquéfier likidotu

lithium litio

livermorium livermorio

lixiviat lixibiatu

lixiviation lixibiazio

lixivier lixibiatu

localiser lokalizatu

Loi d’Henry Henryren lege

loi de conservation de masaren kontserbazioarenla masse lege

masaren kontserbazioarenprintzipio

loi de Dalton Daltonen legeproportzio anizkoitzen lege

loi de Gay-Lussac Gay-Lussacen lege

loi de Hess Hessen lege

loi de Le Chatelier Le Chatelierren printzipio

loi de Raoult Raoulten lege

loi des proportionsmultiples

Daltonen legeproportzio anizkoitzen lege

longueur de liaison lotura-luzera

lutécium lutezio

lyophilisation liofilizazio

lyophiliser liofilizatu

macromolécule makromolekula

magnésie magnesia

magnésium magnesio

manganèse manganeso

manomètre manometro

masse atomique atomo-masamasa atomiko

masse molaire masa molar

masse moléculaire masa molekularpisu molekular

matériaunanocomposite

material nanokonposatunanokonposite

matras matraze

mazout fuel-olio

mécanisme de réaction erreakziobideerreakzio-mekanismo

meitnerium meitnerio

meitnérium meitnerio

mélange nahaste

mélange azéotropique azeotroponahaste azeotropiko

mélange eutectique eutektikonahaste eutektiko

mendélévium mendelevio

menthol mentol

mercure merkurio

mésomérie erresonantziamesomeria

métal metal

métal alcalin elementu alkalinometal alkalino

métal alcalino-terreux elementu lurralkalinometal lurralkalino

métal de transition trantsizio-elementutrantsizio-metal

métal noble metal noble

métalloïde metaloide

méthacrylate metakrilato

méthanal formaldehidometanal

méthane metano

méthanol alkohol metilikoegur-alkoholmetanol

116

Page 117: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

méthyle metilo

méthylène metileno

méthylique metiliko

méthylorange metilo-laranja

micelle mizela

microscope mikroskopio

milieu ingurune

minium minio

miscibilité nahaskortasun

modèle atomique atomo-eredueredu atomiko

molaire molar

molale molal

molalité molalitate

molarité molaritate

mole mol

moléculaire molekular

molécule molekula

molybdène molibdeno

monoatomique atomobakarmonoatomiko

monomère monomero

monosaccharide monosakarido

monovalent monobalente

morphine morfina

mousse apar

mousse synthétique apar sintetiko

nanocomposite (iz.) material nanokonposatunanokonposite

nanocomposite (adj.) nanokonposatu

nanoparticule nanopartikula

nanotube nanohodi

napalm napalm

naphtalène naftaleno

naphte nafta

neodymium neodimio

néon neon

néoprène neopreno

neptunium neptunio

neutralisation neutralizazio

neutraliser neutralizatu

neutre neutro

neutron neutroi

nickel nikel

nicotine nikotina

niobium niobio

nitrate nitrato

nitration nitrazio

nitrile nitrilo

nitrique nitriko

nitrite nitrito

nitroglycérine nitroglizerina

nobélium nobelio

noble noble

noix intxaur

117

Page 118: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

nombre d’Avogadro Avogadroren zenbaki

nomenclature nomenklatura

non apparié desparekatu

non-métal ez-metal

non-polaire ez-polar

normal [disoluzioezmintzatuz ]

normal

normalité[kontzentrazioarenneurria]

normalitate

noyau [ziklo mota] eraztun

noyau [atomoarena] nukleo

noyau aromatique eraztun aromatiko

nuage électronique elektroi-hodei

nucléide nukleido

nucléophile nukleofilonukleozale

numéro atomique atomo-zenbakizenbaki atomiko

nylon nylon

occlusion oklusio

octane oktano

octet zortzikote

oléfine olefina

oligomère oligomero

or urre

orange de méthyle metilo-laranja

orbitale orbital

orbitale anti-liante orbital antilotzaile

orbitale atomique orbital atomiko

orbitale liante orbital lotzaile

orbitale moléculaire orbital molekular

orbitale non-liante orbital ez-lotzaile

ordre de réaction erreakzio-ordena

organique organiko

osmium osmio

osmométrie osmometria

osmose osmosi

osmotique osmotiko

oxydant agente oxidatzaileoxidatzaile

oxydation oxidazio

oxydation-réduction erredoxoxidazio-erredukzio

oxyde oxido

oxyder oxidatu

oxydes d’azote nitrogeno-oxidoak

oxydes nitreux nitrogeno-oxidoak

oxydoréduction erredoxoxidazio-erredukzio

oxygénation oxigenazio

oxygène oxigeno

oxygéner oxigenatu

ozone ozono

paire d’électrons elektroi-bikote

palladium paladio

papier à filtrer iragazpaper

papier filtre iragazpaper

papier pH pH-paper

118

Page 119: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

paraffine parafina

parties par million milioiko parte

peinture pintura

pentane pentano

période periodo

permanganate permanganato

peroxyde peroxido

pétrochimie petrokimika

pétrole petrolio

pH pH

phénol fenol

phénolphtaléine fenolftaleina

phlogiste flogisto

pH-mètre pH-metro

phosgène fosgeno

phosphate fosfato

phosphore fosforo

phosphorique fosforiko

photochimie fotokimika

photochimique fotokimiko

photodégradable fotodegradagarri

photodissociation fotodisoziaziofotolisi

photolyse fotodisoziaziofotolisi

pigment pigmentu

pile électrique pilapila elektrokimikopila galvaniko

pile électrochimique pilapila elektrokimikopila galvaniko

pile galvanique pilapila elektrokimikopila galvaniko

pince matxarda

pipette pipeta

plastifiant plastifikatzaile

plastique plastiko

platine platino

plomb berun

plutonium plutonio

poids atomique pisu atomiko

poids moléculaire masa molekularpisu molekular

poire udare

poire à pipetter udare

polaire polar

polarisation polarizazio

polariser polarizatu

polarité polaritate

polonium polonio

polyamide poliamida

polyatomique poliatomiko

polycarbonate polikarbonato

polychlorure de vinyle poli(binil kloruro)PVC

polyester poliester

polyéthylène polietileno

polymère polimero

119

Page 120: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

polymérique polimeriko

polymérisation polimerizazio

polymérisation parcondensation

etapa-polimerizaziokondentsazio-polimerizazio

polymériser polimerizatu

polymorphe polimorfikopolimorfo

polymorphisme polimorfismo

polyoléfine poliolefina

polypropylène polipropileno

polysaccharide polisakarido

polystyrène poliestireno

polyuréthane poliuretano

pompe à vide huts-ponpa

pont salin gatz-zubi

potasse potasa

potassium potasio

potentiel d’électrode elektrodo-potentzial

potentiel d’ionisation ionizazio-energiaionizazio-potentzial

potentiel de réduction erredukzio-potentzial

potentiométrie potentziometria

praséodyme praseodimio

précipitation hauspeatzeprezipitazio

précipité hauspeakinprezipitatu

précipiter hauspeatuprezipitatu

pression de vapeur bapore-presiolurrun-presio

pression osmotique presio osmotiko

primaire primario

principe de la masaren kontserbazioarenconservation de la legemasse masaren kontserbazioaren

printzipio

principe de Le Chatelier Le Chatelierren printzipio

produit produktu

produit de solubilité disolbagarritasun-biderkaduradisolbagarritasun-konstante

produit secondaire albo-produktu

prométhéum prometio

propane propano

propanone azetonapropanona

propipette udare

propriété propietate

protactinium protaktinio

protéine proteina

proton protoi

psychromètre psikrometro

pur, -e puru

pureté purutasun

purification arazketapurifikazio

purifier araztupurifikatu

PVC poli(binil kloruro)PVC

pyridine piridina

pyrolyse pirolisi

pyrrol pirrol

pyrrole pirrol

quaternaire kuaternario

120

Page 121: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

quinine kinina

radical erradikalerradikal aske

radical libre erradikalerradikal aske

radioactif, -ive erradioaktibo

radiochimie erradiokimika

radioélément elementu erradioaktiboerradioelementu

radioisotope erradioisotopoisotopo erradioaktiboisotopo ezegonkor

radium radio

radon radon

raffiner findu

raffinerie findegi

ramification adarkadura

rayon atomique erradio atomiko

rayon ionique erradio ioniko

réactant erreakzionatzaile

réacteur erreaktore

réactif [analisi kimikoanerabiltzen densubstantzia]

erreaktibo

réactif, -ive [errazerreakzionatzen duena]

erreaktibo

réaction erreakzioerreakzio kimiko

réaction acido-basique azido-base erreakzio

réaction chimique erreakzioerreakzio kimiko

réaction erredox erreakziod’oxydo-réduction oxidazio-erredukzio

erreakzio

réaction de formation formazio-erreakzio

réaction en chaîne kate-erreakzio

réaction endothermique erreakzio endotermiko

réaction exothermique erreakzio exotermiko

réaction hétérogène erreakzio heterogeneo

réaction homogène erreakzio homogeneo

réaction nucléaire erreakzio nuklear

réaction parallèle albo-erreakzioerreakzio paralelo

réaction photochimique erreakzio fotokimiko

réaction redox erredox erreakziooxidazio-erredukzioerreakzio

réactivité erreaktibotasun

réagir erreakzionatu

redox erredoxoxidazio-erredukzio

réducteur (iz.) agente erreduzitzaileerreduktore

réducteur, -trice (adj.) erreduzitzaile

réduction erredukzio

réduire erreduzitu

réfrigérant [substantzia,materiala]

hozgarri

réfrigérant [tresna] hoztailekondentsadore

refroidisseur[substantzia, materiala]

hozgarri

rendement errendimenduetekin

rendement quantique etekin kuantiko

réseau kristal-saresaresare kristalino

réseau cristallin kristal-saresaresare kristalino

résine erretxina

résine époxy epoxi erretxina

121

Page 122: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

résonance erresonantziamesomeria

résonance magnétiquenucléaire

erresonantzia magnetikonuklear

réversible itzulgarri

rhénium renio

rhodium rodio

roentgenium roentgenio

rouge de méthyle metilo-gorri

rubidium rubidio

ruthénium rutenio

rutherfordium rutherfordio

saccharide gluzidokarbohidratosakarido

saccharimètre sakarimetro

saccharine sakarina

saccharose sakarosa

samarium samario

saponification saponifikazio

saturation asetasun

saturé, -ée [disoluzioa] ase

saturé, -ée[konposatua]

ase

savon xaboi

scandium eskandio

schéma d’analyse analisi kualitatiboarenqualitative eskema

martxa analitiko

seaborgium seaborgio

secondaire sekundario

sédiment jalkinsedimentu

sédimentation jalkitzesedimentazio

sédimenter jalkisedimentatu

sel [egitura ionikokokonposatua]

gatz

sel [sodio kloruroarenizen arrunta]

gatzgatz arrunt

sel commun gatzgatz arrunt

sélénium selenio

série serie

silane silano

silicate silikato

silicium silizio

silicone silikona

sodique sodiko

sodium sodio

sol sol

solidification solidotze

solidifier solidotu

solubilité disolbagarritasun

soluble disolbagarri

soluté solutu

solution disoluziosoluzio

solution aqueuse disoluzio akuosour-disoluzio

solution tampon disoluzio indargetzaileindargetzailetanpoi

solvant disolbatzaile

solvant apolaire disolbatzaile apolar

solvant polaire disolbatzaile polar

122

Page 123: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

solvant, -ante disolbatzaile

solvatation solbatazio

solvation solbatazio

soude soda

soude caustique soda kaustiko

soude Solvay soda

soufre sufre

sous-couche azpigeruzaazpimaila

spectre espektro

spectre de bandes banda-espektro

spectromètre de masse masa-espektrometro

spectrophotométrie espektrofotometria

spectroscope espektroskopio

spontané, -ée espontaneo

spray aerosolesprai

stabilité egonkortasun

stable egonkor

statif eustoin

station d’épuration araztegi

stationnaire estazionariogeldikor

stéréo isomérie estereoisomeria

stéréochimie estereokimika

stéréoisomère estereoisomero

stéréospécifique estereoespezifiko

stérique esteriko

sthrychnine estriknina

stoechiométrie estekiometria

stoechiométrique estekiometriko

strontium estrontzio

structure cristalline egitura kristalinokristal-egitura

structure de Lewis Lewis egitura

structure électronique egitura elektroniko

structure moléculaire egitura molekular

styrolène estireno

sublimation sublimazio

sublimer sublimatu

substance substantzia

substance à analyser analito

substituant (iz.) ordezkatzaile

substituant, -ante(adj.)

ordezkatzaile

substitution ordezkapen

substrat substratu

sulfate sulfato

sulfite sulfito

sulfure sulfuro

sulfureux, -euse[konposizioan sufreaduena]

sufredunsulfuroso

sulfureux, -euse[nomenklaturan]

sulfuroso

sulfurique sulfuriko

superphosphate superfosfato

support euskarri

surfactant agente tentsioaktibosurfaktante

123

Page 124: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

sursaturer gainase

suspension esekidurasuspentsio

symbole sinbolosinbolo kimiko

symbole chimique sinbolosinbolo kimiko

synérèse sineresi

synthèse sintesi

synthétique sintetiko

synthétiser sintetizatu

système périodique sistema periodikotaula periodiko

tableau périodique sistema periodikotaula periodiko

tanin tanino

tantale tantalo

technétium teknezio

téflon tefloi

tellure telurio

temps de vie bizitza-denbora

tenailles kurrikak

terbium terbio

tertiaire tertziario

tétravalent, -ente tetrabalente

thallium talio

théorie atomique teoria atomiko

théorie cinétique desgaz

gasen teoria zinetiko

thermochimie termokimika

thermochimique termokimiko

thermomètre termometro

thermoplastique termoplastiko

thermostable termoegonkor

thorium torio

thulium tulio

titane titanio

titrage baloraziotitulazio

titrer baloratutitulatu

TNT TNTtrilitatrinitrotolueno

toluène tolueno

trans trans

transition de phase egoera-aldaketafase-aldaketafase-trantsizio

transport moléculaire garraio molekularmolekula-garraio

transposition transposizio

transuranien transuranido

trépied tripode

trinitrotoluène TNTtrilitatrinitrotolueno

trivalent tribalente

tube à essais saio-hodi

tube capillaire hodi kapilar

tungstène tungstenowolfram

univalent monobalente

uranium uranio

urée urea

valence balentzia

vanadium banadio

124

Page 125: KimikakoOinarrizkoLexikoa · KimikakoOinarrizkoLexikoa EuskaltzaindiarenZientzia eta Teknika Hiztegia Biltzeko egitasmoaren (ZTHB) helburua da Hiztegi ...

vapeur baporelurrun

vapeur d’eau ur-lurrun

vaporisation baporizaziolurruntze

vernis berniz

verre beira

verre de montre erloju-beira

vinyle binilo

viscosimètre biskosimetro

viscosité biskositatelikatasun

vitesse de réaction erreakzio-abiadura

volatil lurrunkor

volatilisation baporizaziolurruntze

volatilité lurrunkortasun

volume libre bolumen aske

volume molaire bolumen molar

volumétrie bolumetria

vulcanisation bulkanizazio

wolfram tungstenowolfram

xénon xenon

xylène xileno

ytterbium iterbio

yttrium itrio

zinc zink

zirconium zirkonio

125