1

Euskal Herriko Eskubide Sozialen aldeko Karta osatuko duen zirriborroaren inguruko oharrak: 1) KARTAREN 1. ETA 2. ATALEI DAGOKIONEZ (Hitzaurrea eta Printzipioak): Gogorarazi nahi dugu hau zirriborroa baino ez dela. Ondorioz, berau irakurri eta baloratzeko orduan edukiari so egiteaz gain, bereziki zirriborro gisa baliagarria den baloratzea eskatu nahi dizuegu. Izan ere, Asanbladako kide bakoitzak izango du aukera bere herrian edo sektorean edukiei buruzko eztabaida emateko. Gure proposamena da emankorragoa izan daitekeela, zirriborroa irakurtzean, Altsasuko Asanbladan Prozesuari ipini zitzaizkion helburuak betetzeko Karta zirriborroa hau baliagarria den ala ez baloratzea. Alegia: Erakargarria ahal da? Antolatutako jendea eta antolatu gabea biltzeko baliagarria ahal da? Eduki aldetik, irekiera maila nahikoa ahal du hurbildu nahi dugun jendetza hori hurbiltzeko? Hurbila da? Ulergarria da? Talde Sustatzailean Kartaren zirriborroari ekin aurretik, zer motatako zirriborroa nahi genuen eztabaidatu zen honako elementuei erreparatuz:

• Formatua: Dokumentu bakarra ala formato ezberdinak? (komikia, bideo, ipuin etab). • Estiloa: Idazketa juridikoa, literario-sormenezkoa, ideologikoa, jasoa/solemnea..... • Hizkuntza: Zenbat hizkuntzetan (zeintzuk?). • Neurria: Zenbat orritakoa? • Tonua: Zeini zuzendua dago karta?.

Hau duzue erabaki genuena: ESTILOA

� Literario-sortzailea (ez administratibo-juridikoa). � Original eta berritzailea � Emozioa transmititzen duena (ez hotza)

TONUA

� Ulerterreza � Zuzena � Hurbila � Motibatzailea � Herrikoia (zabaltasun ikuspegiz) � Gonbidatzen duena

FORMATUA

� Oinarrizko textu bakarra � Lan talde metodologiko eta komunikatiboari zirriborroa komunikatzeko eta lantzeko

bitarteko ezberdinak sortzea proposatzen dugu. NEURRIA

� Laburra � Hirugarren eta laugarren atalak. Gaiei sarrera eginez, baina egon litezkeen gai guztiak

agortu gabe, eztabaidan atera daitezela utziz. HIZKUNTZA

� Gutxienez Euskara, Gaztelera eta Frantsesa (produkzio propio gisa). � Beharren arabera beste hizkuntzetara itzultzen joan. � Hori dela eta, bereziki Tonua eta Estiloari kasu egitea eskatu nahi dizuegu gaurko honetan.

2

2) KARTAREN 3. ETA 4. ATALAK: (Aldarrikapenak eta Tresnak): Modu eskematikoagoan eta ez horren landuan joan behar ziren azken bi atal hauek, nola egituratu ditugun aurreratu nahi dizuegu: 2.1 Egituraketa:

Eskubide eta aldarrikapenak Sozio-ekonomikoak “demokratikoak”/ politikoak

Ingurumen eskubideak Hizkuntza (15) Laboralak Reparto del trabajo (1) � Trabajo (12)

Kultura (7)

Ekonomikoak: Zerbitzu publikoak (2), Prestaciones (5), Presupuestos (6), Fiskalitatea (16), Sistema financiero vasco (17)

Partehartzea (22)

Sozialak: Osasuna (3), Hezkuntza (4), Etxebizitza (8)

Aniztasun sexuala (14)

Reordenación social del territorio (9) Aniztasun Funtzionala (13) Kontsumo arduratsua (18) Emakumeen kontrako indarkeriak: biolentzia

politikoa, sexuala, reproduktiboa, ekonomiko-laborala, sinbolikoa (10)

Elikadura subirautza (20) Diversidad de origen (11) Bizitzaren mantentzea/babesa – Cuidado de la vida(21)

2.2 Arlo bakoitzaren fitxa: Kartaren 3. eta 4. atalak fitxa eran lantzea pentsatu dugu. Arlo bakoitzeko fitxa bana, adibidez: Osasunak bata, Hezkuntzak biga…. Fitxa bakoitzak honako egitura eta eremuak izango lituzke halaber:

*Gaia / Arloa � (adibidez) Ingurumena *Hitz gakoak � (adibidez) Aztarna ekologikoa, energia burujabetza, garraioa, sostengarritasuna, garapena... *Galdera � (adibidez) Etorkizuneko belaunaldien bizi iraupena bermatzen al dugu gure bizi-estiloarekin? *Eskubide eta aldarrikapenak � (adibidez) hazkunde etengabea amaitzea, haize garbia arnasteko eskubidea,... *Tresnak � (adibidez) Garraio publikoa sustatzea, uraren kudeaketa publikoa

Gaia/arloa jada identifikatua dugu (espazioa utzi beharko litzateke inork herri edo auzoetan beste gairen bat izendatzeko) eta printzipioz azpiko taulakoak dira. Hitz gakoen helburua eztabaida aberats eta interesgarria sustatzeko klabeak ematea da. Galdera nahiko genuke mobilizatzailea izatea, alegia, barruak ikutzen dituena, ze pentsatu ematen duena, eztabaida sor dezakeena... Eskubide eta aldarrikapenak ezin dira tresnekin nahastu, hain zuzen ere, eskubide formatuan formulatzea horretarako lehenetsi dugulako. Euskarazko eskubide hitzak ematen duela pista horren inguruan, eskuaren bidea adierazten duelako, eskuarekin nolabait hartzen duguna, hainbat kartatan agertu den bezala, zor zaigunari buruz ari gara. Zentzu horretan zabala da “eskubide” hitza hemen. Tresnak: aipatu ditugun eskubide horiek eskuratzeko beharrezkoak ditugun bideak direla, edo hala ulertuko ditugula hemen behintzat. Dena dela, errepikakorra izango zelako, eta agian

3

eztabaida hori beste bide batetik sustatzeko asmoa dagoelako, pentsatu dugu tresna hauetatik kanpo uztea mobilizazio eta borroka moduak. Modu batera zein bestera, fitxa bakoitzak ez ditu gako guztiak jasoko, hau da amaitu gabea eta partziala izango da, baina nahitara. Eztabaida gonbite gisa alegia. Hauexek dituzue oharrak. Eztabaida, gogoeta eta ekarpenak zuenak dira.

Talde Sustatzailea

4

Notas sobre El borrador de La Carta de derechos sociales de Euskal Herria: 1) SOBRE LOS APARTADOS 1 Y 2 DE LA CARTA (Introducción y Principios): Queremos recordar, que esto no es más que un borrador. Por lo tanto, al trabajarlo os queremos pedir que no solo atendáis al contenido, sino también y especialmente intentar valorar si como borrador es suficiente. Es decir, si responde a los criterios marcados en la Asamblea de Altsasu. Este borrador ¿es atractivo? ¿Es útil para atraer tanto a la gente organizada como no organizada? A nivel de contenidos, ¿mantiene la apertura suficiente? ¿Es un lenguaje cercano? ¿Es comprensible? El grupo promotor, antes de comenzar a elaborar el borrador de la Carta, nos preguntamos qué tipo de Carta queríamos construir. En ese debate pusimos especial atención en los siguientes aspectos:

• Tono: ¿A quién va dirigida La Carta? • Estilo: ¿Queremos un estilo jurídico, serio, solemne, formal, literario, divertido? • Formato: ¿Un solo documento o varios formatos? Cómic, vídeo, cuentos... • Idioma: ¿En cuántos idiomas? ¿Cuáles? • Tamaño (extensión): ¿De cuántas páginas hablamos?

Tras ese debate, consensuamos lo siguiente: TONO

� Fácil � Cercano � Directo � Motivador � Popular � Que invite

ESTILO

� Literario y creativo � Original y novedoso � Emotivo

FORMATO Un único texto base. Después se pueden desarrollar diferentes formatos, pero dentro de un planteamiento comunicativo. IDIOMA

� Como mínimo en Euskara, en Castellano y en Francés. � Después valorar traducir a más idiomas.

EXTENSION

� Muy corto. � Los puntos 3 y 4 deben ser introductorios de temas, pero sin agotar el debate.

5

2) LOS APARTADOS 3 Y 4 DE LA CARTA: (reivindicaciones y herramientas): De momento os comentamos cómo hemos pensado estructurar estos dos apartados, teniendo en cuenta que se propuso elaborarlos de manera esquemática: 2.1 Estructura:

Eskubide eta aldarrikapenak Sozio-ekonomikoak “demokratikoak”/ politikoak

Ingurumen eskubideak Hizkuntza (15) Laboralak Reparto del trabajo (1) � Trabajo (12)

Kultura (7)

Ekonomikoak: Zerbitzu publikoak (2), Prestaciones (5), Presupuestos (6), Fiskalitatea (16), Sistema financiero vasco (17)

Partehartzea (22)

Sozialak: Osasuna (3), Hezkuntza (4), Etxebizitza (8)

Aniztasun sexuala (14)

Reordenación social del territorio (9) Aniztasun Funtzionala (13) Kontsumo arduratsua (18) Emakumeen kontrako indarkeriak: biolentzia

politikoa, sexuala, reproduktiboa, ekonomiko-laborala, sinbolikoa (10)

Elikadura subirautza (20) Diversidad de origen (11) Bizitzaren mantentzea/babesa – Cuidado de la vida(21)

2.2 Fichas de cada ámbito o sector:

*Tema / ámbito� ( ejemplo) Medio ambiente *Palabras / conceptos clave � (ejemplo) Huella ecológica, soberanía energética, transporte, sostenibilidad, desarrollo *Pregunta � (ejemplo) ¿Estamos garantizando la supervivencia de las siguientes generaciones, con este/nuestro estilo de vida? *Derechos y reivindicaciones � (Ejemplo) Terminar con el crecimiento continuo, derecho a respirar aire limpio…. *Herramientas� (Ejemplo) Fomentar el trasporte público, gestión pública del agua….

Tema / ámbito: Lo identificamos y enunciamos (deberíamos dejar espacios en blanco por si quieren enumerar otros en los pueblos). Palabras clave: El objetivo es dar claves para fomentar debates ricos e interesantes. Pregunta: Que sea movilizadora, que toque las emociones, que da que pensar, que genera debate…. Derechos y reivindicaciones: No podemos mezclarlo con las herramientas o instrumentos, ya que hemos priorizado formularlos como derechos. La palabra ESKUBIDEAK de euskera da pistas en ese sentido, pues significa el camino de la mano. Es decir lo que cogemos con la mano, hablamos sobre lo que se nos debe, lo que nos pertenece. En ese sentido, es muy amplio el sentido de ESKUBIDEAK. Herramientas e instrumentos: Se refiere a las vías y caminos a andar para adquirir esos derechos. Hemos decidido excluir de este apartado las formas de lucha y la movilización (para no ser repetitivos). De todas formas, cada ficha no recogerá todos los contenidos posibles, serán incompletas y parciales intencionadamente, para poder invitar al debate. La palabra, debate y aportaciones son vuestras.

Grupo Promotor