karkara 304. zenbakia. 23. urteakarkara.tok-md.com/pdf/304.pdf · Publizitatearen diseinua Lore...

Orioko eta Aiako aldizkaria2011ko urriaren 14a 304. zenbakia. 23. urteakarkara

Txori bakoitzak bere kantua

05Orioko kontuakAholku batzordeak

10Aiako elkarrizketaMaria Vilches

18Moila bazterretikOnintza Aiestaran

22KritikaGiranice. Iñigo Gaiton

Héctor González ornitologoak hegaztien kantua ez ezik, hegada edo makurtzeko modua

behatzen ditu txoriak ezagutzeko

304:Karkara bikoitia 11/10/11 12:22 Página 1

publizitAteA

2 KARKARA 2 0 1 1 k o u r r i a r e n 1 4 a


2 0 1 1 k o u r r i a r e n 1 4 a KARKARA 3

karkaraOrioko eta Aiako aldizkaria

Kultur etxea,Eusko Gudari, 2620810 Orio943 83 15 [email protected]

Editorea karkara taldea kultur elkartea

Zuzendaria ana G. de Txabarri

Erredakzio burua irati agirreazaldegi

Erredakzio taldea Pat Cowie, Miren etxeberria, iker Gurrutxaga, eli Lasaeta Jabier Zabaleta

Publizitatea Pat Cowie

Publizitatearen diseinuaLore Berasaluze eta iker Gurrutxaga

Testuen zuzenketaMiren etxeberriaeta Jabier Zabaleta

Ale honetakolaguntzaileakalberto agirreazaldegi, iñigo Gaitoneta ixabel unsain

Laguntzaileakonintza aiestaran eta iñaki iturain

Diseinuakarkara taldea

BanatzaileakCristina Burlacueta iban recio (orio)eli irureta (aia)

InprimategiaGertu koop. e. (oñati)Lege gordailua SS-346/90iSSn 1132-1105Tirada 3.200 ale

karkarak ez du bere gainhartzen aldizkarianadierazitako esanen edotairitzien erantzukizunik.karkaran argitaratutakoaberreman daiteke, osorik edozatika, baldin eta iturriaaipatzen bada.

Iragarkia alero jarritaModulu bat 12,00 €

Bi modulu 24,00 €

Hiru modulu 36,00 €

Lau modulu 48,00 €

Sei modulu 72,00 €

Zortzi modulu 96,00 €

Orrialde erdia 120,00 €

Orrialde osoa 204,00 €

Iragarkia behin jarritaModulu bat 16,00 €

Bi modulu 31,00 €

Hiru modulu 47,00 €

Lau modulu 64,00 €

Sei modulu 95,00 €

Zortzi modulu 127,00 e

Orrialde erdia 174,00 €

Orrialde osoa 306,00 €

Publizitatea kontratatzekoPat Cowierekin hitz egin(695 78 07 20) [email protected] hauei BEZa gehituko zaie

publizitAte pReziOAK lAGuNtzAileAK

EUSKO JAURLARITZA

Kultura Sailakdiruz lagundutako

hedabidea

304

EGOITZ EIZAGIRRE (DOINUA: NOLABAIT DENOK LOTU NAHI DEGU)

1Gau ilun baten etxean sartuta ekarri ninduten hona.20 urtean 10 kartzeladesberdinetan egona.Berriz epaile aurrean nagohorixe da gauza ona,nahiz ematen duen bromahain daukat gaur poz sakona.Baldintzapeko askatasunaeman eta zoriona,askatasuna balitz bezelabaldintzapean dagona..

2Kartzela gutxi balitz bezelagaitzak egin dit atake.Soto, Alhaurín, Alcala, Curtis,Valdemoro ta gaur arte.Mahaian gainean dago papelasinatu eta ze pake.Oriora naramate,inorentzat ez da kalte.Hainbeste aldiz eskatu ondoren,jo ta gero mila ate,bizitzen utzi ez didatenekhiltzen utziko didate.

3Hogeita hamar urte nitulaartean nintzan gaztea.Berrogeita hamar baditut jadaze bizimodu tristea.Baina ez dute pentsatuko baorain damutzen hastea.Gaur bidea da bestea,hitzari bide uztea.Beste gauzarik ez det desioapustuari eustea,ta hiltzen naizen baino lehenagodenak libre ikustea.

HASI BERTSOTAN

Agirian zure sinadura besterik ez da falta

Gipuzkoako txapelketan, Elgoibarko final zortzirenean, kartzelako ariketan kantatutako bertsoak. KARKARA


GutuNAK


Gazte festak 2011

Amaitu dira aurtengo gazte festak etabadatoz datorren urtekoak. Bidean, jo-andakoen balorazioa egitea tokatzen daorain eta horrek ekarri gaitu KArKArAra.Luze jotzen dute gazte festen prestake-tek eta, kronologikoki, bi zatitan eginnahi dugu aurtengoen azterketa:

1.- Antolaketa bera. Herriko koadrilaguztiek fase honetan parte hartu zeza-ten nahi genuen eta horregatik egin ge-nituen antolatzeko moduan aldaketak.Ekintza bakoitza koadrila baten eskuutzi genuen, baina ez ditu nahi genituenemaitzak izan; beharbada, asteburu ba-tek ez duelako denok zerbait antolatze-ko adina denbora ematen –edo auskalozergatik–, betiko koadrilatako betikojendea ibili da, atzera eta aurrera, denerairitsi ezinik. Datorren urterako pentsatubeharko da honi nola ematen diogunbuelta!

2.- Asteburua bera. Lehen esan duguekintza bakoitza antolatzeko ardura ko-adrilen artean banatu zela; zorionak etabejondeizuela! Danborradak bikainalaitu zuen herria Bilbotik zetozen albis-teei aurre eginez –Aupa Kukutza!–, pae-lla lehiaketan eta bazkarian 200 lagune-tik gorakoa da urtero plaza betetzenduen jende kopurua, Inezetzjolasetangehienek egin zuten –lotsa galdu, behin-tzat, bai–, txirigotekin barre egin eta, ba-tez ere, denok elkarrekin txikiteatu ge-nuen, baltsa lasterketak tokia egin dujada herritarron agendan eta musika-riek plaza paregabea dute Orioko gaztefestetan –soziedadetik hasita–.

Izan genituen koordinazio arazoakarazo –txosnako txandak, puntualita-tea…–, harro eta lasai esan genezakeOrion urtero egiten den jairik parte-har-tzaileenaren antolatzaile garela. Herri-gintzak asko eskatzen du; baina, ematenduenarekin, alderatuta ezer gutxi. Eska-tzen duena eman diogunok pozik gaudeeman digunarekin eta gure pozak inoriinbidiarik ematen badio, beso zabalikizango gaitu 2012ko jaiak antolatzekolanean zain. Asko da mantentzeko dau-kaguna eta beste hainbeste hobetzekodagoena. Denon artean errazago egingodugu! Gazte festak antolatzeko asanblea.

Prest al zaude?

Asteazkenean gutako asko eta askok jaiegin du, egutegi ofizialean –hala jarri di-gutelako, nahiz eta batzuk, agian, nahiez– gorriz genuelako urriaren 12a. Gauregun Dominikar Errepublika dena, or-duan La Española deitu zutena, konkis-tatzen hasi zirela 519 urte igaro direla-

eta egin dugu jai gustura asko. Bejondei-gula!

Egia da, bai, hori aldatzeko aukeraizan bagenu, agian, beste egun bat auke-ratuko genukeela askok. Baina beno,egutegi ofizialeko jaien eztabaidak luzejo dezake. Noan harira.

Esan bezala, 519 urte dira 1492anCristobal Colón Amerikara iritsi eta sa-rraskia egiten hasi zenetik. Garai hartannahi hori zuten Errege Katolikoek, Gaz-tela eta Aragoiko Erresuma ahalik etagehien zabaltzeko nahia.

Datorren urtean 500 urte beteko diraerrege-erregina haiek Nafarroaren kon-kistarekin hasi zirela. Gaur egun beste-lako irudia saldu nahi duten arren Nafa-rroako Gobernutik, egia bestelakoa izanzen. Odola toki guztietatik eta lehenagolagun ziren asko, elkarren artean borro-kan. Loiolako san Inazio bera ere bertanizan zen Gaztelaren alde borrokatzen,eta san Frantzisko Xabierkoa, beste ban-doan, Nafarroaren alde. Atera kontuak.

Orain hori jendearen gogora ekartze-ko garaia da. Aldaketa politikoa izan dagure herrian, bai Orion eta baita Gipuz-koan ere. Nafarroako konkista baino le-henago saldu gintuzten Gaztelara, bainaOrioko lurrak ere Nafarroako Erresu-marenak izan ziren.

Herri honek urteetan bizi izan duengatazka politikoaren muina nondik da-torren jakinarazteko ordua da. Herrita-rrok gure historiaz gehiago jakiteko or-dua da. Gure haur eta gazteek liburuetanjartzen duenaz aparte historia gehiagojakiteko eskubidea dute.

Gai interesgarria delakoan nago, etagu honen inguruan benetan lo gaudelauste dut. Herri bat garela diogu, baina as-kok ez dakigu zerk egiten gaituen herri.Hizkuntzaz haratago doa kontua, nireustez. Bisitatu itzazue honako bi atariaketa, plazer baduzue, erantzun gutunaridatorren Karkaran:

www.puntubi.com www.1512-2012.comEa Udalak behingoz 1512-2012 Nafa-

rroa bizirik plataformaren mozioa onar-tu eta herrian mugimendu bat sortzekogai den. Ni mugimendu horren parteizateko prest nago. Eta zu, prest al zau-de? Orion jaio eta bizi den nafar bat.

Argitaratu nahi diren gutunakKArKArAra bidal daitezke postaelektronikoz honako helbidera:[email protected] gure lokalera eskura ekarri(kultur etxean) edo postaz bidali.KArKArAk ez du argitaratukoizenik gabe datorren gutunik.Egileak hala nahi badu,ezizenarekin argitaratuko dugu;baina, beti, guk egilea nor denjakinda. Gutunean norbaitaipatzen baldin bada eta norbaithorrek gutunaren egilea nor denjakin nahi badu, KArKArAk esanegingo dio.

KArKArAk bere egiten dueskutitzak laburtzekoeskubidea.

Gutunerako oharrak



ORiOKO KONtuAK

Aholku batzordeakosatzeko lanetan hasi daOrioko Udala

Orioko Udalak, herriko eragileen lagun-tzaz, aholku batzordeak eratzeko lanakhasi ditu. Dagoeneko lau mahai abian ja-rri badira ere, beharren arabera gehiagoeratzeko borondatea dute udal gobernu-koek.

Kultura mahaia lehen ere abian zen:2008/2009 ikasturtean hasi zuen ibilbi-dea eta 2010ean utzi zion bilerak egitea-ri; orain berriz jarri nahi dute martxan.Hamar bat talderekin banaka bildu etagero, azaroan egingo dute lehenengo bi-lera ofiziala. Lehen bilera horretan ma-

haiak nola funtzionatuko duen erabaki-ko dute.

Hala ere, Jon Agirresarobe kultura zi-negotziak azpimarratu duenez, kulturmugimendua, ekintzak, taldeen artekoharremanak, proiektuak eta beste gauzaasko lantzeko lekua izango da. Bakoitzakdituen arazoak banaka landu beharko di-tuzte. Herriko kultura mugimendua sus-tatzeko batzordea da.

Beñat Solaberrieta alkatearen ustez,aholku batzordeek eraginkorrak izan be-har dute, ez ditugu polita egiteagatik sor-

tu. Benetan beharra zegoela ikusi dugu,eta herritarren parte-hartzea bultzatunahi dugu.

Horretarako, elkarteez gain, herrita-rrek ere nor bere izenean azaltzeko auke-ra izango dute; hartara, aukera izangodugu dauzkagun adituak eta jakintzametatua baliatzeko.

Kirol mahaia legealdi honetan sortuda lehen aldiz. Bertara, kirol taldeez gain,bi ikastetxeak ere deitu dituzte, eskolakirolak duen garrantzia aintzat hartuta.Dagoeneko bi bilera egin dituzte eta hi-rugarren bat egitekotan dira urriaren17an.

Festa batzordea lehendik ere bazego-en arren, beste modu batera antolatunahi du Jon Agirresarobe zinegotziak.Aldez aurretik lanean jardun dugu etaurriaren 13ko bileran taldeekin landuta-ko proposamenak aurkeztu genituen.Orain mimo handiz sanikolasak landubeharrean gaude.

Azkenik, Topagune Berdea deitu du-ten ingurumen batzordea dago. Printzi-pioz, Orioko Surf Taldea, Herrio naturtaldea eta Orio Zero Zabor taldea deitudituzte.

Ingurumenean lan handia dago egitekoeta horretan benetako adituak badituguherrian eta horiekin lan egin beharradago Solaberrietaren hitzetan.

Urriaren 11n bildu ziren aurreneko al-diz eta premiak aztertu, zerrendaratueta lehentasunak markatu zituzten izan-dako bileran.

Barne araudiaUdalaren barne araudia amaitzen ari daudal gobernua. Urrian aztertuko duteUdaleko teknikarien eta zinegotzi guz-tien artean eta herritarren ekarpenakere jasoko dituzte gero.

Bertan, besteak beste, aholku batzor-deen definizio zehatza egingo dute. Ho-rrez gain, batzorde horietan nola partehartu ere zehaztuko dute.

Herritarren parte-hartzeaBatzorde horien bidez, herritarren par-te-hartze aktiboa sustatu nahi du Uda-lak. Alde batetik, herritarrengana gertu-ratzeko eta, bestetik, haien ekarpenakzuzenean jasotzeko.

Hori dela eta, nabarmendu dute mahaihorietan ekarpenak egin nahi dituztenherritar guztiek zabalik dituztela ateaketa lotsarik gabe azaltzeko, gustura en-tzungo dituztela eta.

Besteak beste, hondartzaren egoera aztertzeko, aholkularien beharra nabaritu du Udalak. karkara

Herritarren parte-hartzea bultzatzeko, momentuz, lau mahai deituditu Udalak: festetakoa, ingurumenekoa, kiroletakoa eta kulturakoa.Eragileak gonbidatu dituzten arren, lan-talde irekiak dira.

Dagoeneko lau mahai abianjarri badira ere, beharrenarabera, gehiago eratu nahiditu udal gobernuak


ORiOKO KONtuAK


Nerea Arriagak irabazi du UrnietakoMaria Arizmendi irrintzi txapelketa

Maria Arizmendi 3. Irrintzi Txapelketaizan zen San Migel egunean, UrnietakoIñistorra Euskaltzaleen Biltzarrak anto-latuta. Urnietara hurbildutako irrintzi-larien lana entzuteko gogoz ziren Jaku-tegi plazara gerturatutakoak eta horiennahia ase zuten lehiakideek. Guztira zazpi emakume aurkeztu zi-

ren lehiaketara: Orioko Nerea ArriagaAzkue; Naiara Plaza Elordi berriatuarra;

Tolosako Izaskun Arriola Azkue; Mai-xux Bikaindi eta Arantzazu GarmendiaElola donostiarrak ; Fernanda Paz, Ur-nietan bizi den kolonbiarra; eta LezokoMarian Urraca Zabalegi.Rosa M. Elosegik, Juan Karlos Erasu-

nek, Iñigo Orunak eta Jon Unanuek osa-tutako epaimahaiak lau ezaugarri hartuzituen kontuan irrintziak epaitzeko:iraupena, doinua, indarra eta amaiera.

Irrintzi dotoreaIrrintzi bana bota ondoren, Nerea Arria-ga Azkue oriotarrarenak parekorik izanez zuela iritzita, honek irabazi zuen txa-pelketa. Antolatzaileen esanetan, azalaoilo-ipurditan jartzeko moduko irrintzidotorea izan zen: luzea, indartsua, doinuapartaz eta amaiera bikain batekin eginzuena. Beste horrenbestekoa izan zenbehin saria irabazita urnietarrei berriroeskaini ziena. Naiara Plaza Elordi izanzen bigarren eta Arantzazu GarmendiaElola hirugarren.Irabazleak garaikurra eta 100 euroko

diru saria jaso zituen.

Nerea Arriaga irrintzia bota zuen unean, Jakutegi plazako karpan. Jon a. uBeda

Irrintziaren iraupena, doinua, indarra eta amaiera kontuan hartuta,epaimahaikoen eta entzuleen ustez, ez zuen parekorik izanoriotarrak botatako irrintziak.

lAbuR

EuskaraErrenta aitorpenaUrola Kostako Udal Elkarteak kanpaina

bat egin du eskualdekoak errenta aitor-

pena euskaraz egitera animatzeko. Orion,

399 aitorpen egin dira euskaraz; eginda-

koen %13,98; iazkoarekin alderatuta, hiru

puntu igo da. Izan ere, 308 aitorpen egin

ziren euskaraz, guztien %11. Oraindik jen-

de gehienak gaztelaniaz egin arren, pix-

kanaka ohitura aldatzen ari da eta gero

eta gehiagok egiten du euskaraz.

LanakKonponketak AbaromendinAbaromendin arazoak izan zituzten ba-

bes ofizialeko eta tasatutako etxebizitze-

tako batzuek. Hori dela eta, konponketak

egiteko beharra zegoela salatu zuten eta

etxeak eraiki zituen enpresari zegokiola

ordaintzea. Enpresak porrot egin zuela

ikusita, Udalak ordainduko ditu Abaro-

mendin egin beharreko konponketa ho-

riek, beste lan batzuk egin ostean geratu

zaion soberakinarekin. Dena dela, Orioko

Udalak bide judiziala hartu du etxeak

eraiki zituen enpresaren kontra, arazoari

irtenbidea emateko.

BertsolaritzaLautik bat, aurreraGipuzkoako bertsolari txapelketako az-

ken final zortzirenak jokatu ziren aste bu-

kaeran Lasarte-Orian eta Irunen. Iñaki Gu-

rrutxagak ziurtatua zuen final laurdene-

tarako txartela. Gpuntuan parte hartu

duten gainontzeko bertsolari oriotarrak,

ordea, puntuaketen zain zeuden, aurrera

egingo zuten ala ez jakiteko. Xabier Sukia

atarian gelditu da, 24 bertsolarik egin bai-

tute aurrera eta 25. izan delako. Ibai Eso-

ain eta Egoitz Eizagirre ere bidean geratu

dira. Gurrutxagak Oñatin izango du hu-

rrengo saioa urriaren 22an.


ORiOKO KONtuAK


Martxan jarri dira berriz ere Orioko saihesbidea egiteko lanak

Hilabete eskas da Orioko sahiesbideaegiteko lanei berriz ekin ziotela EuskoTrenbide Sareko langileek. Irailaren15ean ekin zioten Aitzondotik hasi etaMota baserriaren azpiraino doan errepi-dea egiteari.

Kilometro pasatxo izango du errepidetarte horrek eta, kamioaz gain, inguruaegokituko eta biribilgunea ere egingodute tren geltokiaren inguruan, herrikozubia, Santiorako bidea, Zarautza doanerrepidea eta saihesbidea elkartuko di-ren puntuan.

Horretarako, inguru horretan errepi-dea moldatu eta doitu beharko dute biri-bilgunearen beharretara. Txukunketaederra egingo dute eta, horrez gain, erre-pidea gurutzatzeko goiko pasabide bategingo dute, oinezkoek errepidea guru-tzatzerakoan orain arte izan dituztenarriskuak saihesteko.

ETSrekin bileraUrriaren hasieran bildu zen Beñat Sola-berrieta alkatea Eusko Trenbide Sarekozuzendaritzarekin eta lanaren nondiknorakoak aztertu zituzten.

Lanen ordainketa ETSren eta Aldun-diaren gain dago, elkarrekin duten hi-tzarmen baten ondorioz. Gaur egun,Orioko Udala eta Gipuzkoako Foru Al-dundia negoziatzen ari dira falta den di-rua eskuratu eta lanak ahalik eta laste-rren bukatzeko.

Beñat Solaberrieta alkatearen ustez,herriko irisgarritasuna baldintzatzendigu sahiesbidearen lanak. Herriko sa-rrera-irteera eta herri erditik igarotzendiren autoak murriztea ezinbestekoa da,herri barruan bestelako egitasmoak gau-zatzeko.

Eusko Gudari eta Abeslari kaleetan,esaterako, 500 inguru auto ibiltzen diraegunero eta horri irteera eman behar dio-gu, gaineratu du Solaberrietak.

Urtarrilerako fase honetako lanak bu-katuta egongo dira eta saihesbideko az-ken zatia baino ez da geratuko egiteko.

Azken faseaLanaren azken fasean errioaren bi alde-ak lotuko dituen zubia egingo da. 2008anegin zuten proiektua eta horrekin buka-tuko da saihesbidea.

Lehengo errepidearen ondoan ari dira berria egiten. karkara

Zubia eraikitzea izango da azken lana; baina ez dute orain egingo. aLdundia

Hilabete batzutan geldirik egon dira Orioko saihesbidea egiteko lanak. Irailaren 15ean ekin zioten berriz lanari eta datorren urtearen hasierarako bukatuta egotea espero dute.


KiROlA


Bi porrot eta garaipen batekin hasi dudenboraldia saskibaloi taldeak

Mailaz igotzen den taldeak ez du errazaizaten bertara ohitzea, eta gehiago kosta-tzen da taldean jokalari berriak sartzendirenean. Alustiza Autobusak-Orio tal-deko mutilei hori pasa zaie. Iaz taldeanzeudenetatik erdiek besterik ez dute ja-rraitzen eta zailtasunak dituzte partide-tan guztiak izateko.

Lehen partida Pasaian jokatu zuen tal-de oriotarrak, eta luzapeneko azken se-

gundora arte markagailuan aurretik izanziren. Huts baten ondorioz, baina, aur-kariek saskiraketa erraz bat egin zutenazken segundo horretan eta 60-59 galduzuten oriotarrek.

Bigarren partida etxean izan zen, Or-diziaren aurka. Hasieran estu samar ibilibaziren ere, bukaeran erraz nagusitu zi-ren oriotarrak. Jokatu duten azken par-tidan 9 puntuz galdu zuten Urretxun,

Goierri taldearen aurka. Partidan zehar20 puntuz baino gehiagogatik galtzenjoan arren, bueltakorako markagailuatxukundu zuten oriotarrek.

Eskolartekoa martxanBenjaminen 3x3ko eskolarteko jardu-naldiak ere martxan jarri ziren urriaren8an. Lehen jardunaldian, Ikastolako etaZaraguetako taldeek Karela kiroldegianizan zituzten partidak. LH 3. eta 4. maila-ko 12 talde ari dira guztira eskolarteanlehiatzen eta hemendik hasi eta Gabo-nak arte iraungo du benjaminen saskiba-loi denboraldiak.

Entrenamenduetan taldekoak ez diren hainbat jokalarik ere jokatzen dute Alustiza Autobusak-Orio taldeko mutilekin. karkara

Alustiza Autobusak-Orio taldeak estraineko urtea du Gipuzkoako 2. mailan eta lehen hiru partidetatik bi galdu dituzten arren, nahikoagustura daude jokalariak.

lAbuR

ZaldiakKukuarriko 2. lasterketaUrriaren 16an jokatuko da zaldi lasterke-

ta. Goizeko 9ak inguruan hasita 40 kilo-

metroko ibilbidea bete beharko dute zir-

kuituari bi itzuli emanez. Orioko hondar-

tzan hasita, Itxaspe, Igeldoko txakurtegia,

Lusarbe, Egiluze, Orioko Benta, Munioeta,

Longa, Andu, Itxaspe eta Talai pasa eta

berriz ere hondartzara itzuliko dira. Las-

terketa 14:00ak aldera bukatuko dela

esan dute antolatzaileek.

PilotaEskolak martxan Duela hilabete hasi ziren Orioko pilotale-

kuan pilota elkarteak antolatutako esko-

lak. Iaz bezala, 10 euro ordaintzen dute hi-

leko ikasten dabiltzan haurrek eta esko-

lak astearte eta ostegunetan izaten dira

17:00etatik 19:00etara. Oraindik izena

eman gabe dauden haurrek entrenamen-

dura azaldu eta Eneko Galarragarekin

hitz egitea nahikoa izango dute denboral-

diaren nondik norakoak jakiteko. Iaz 5 ur-

tetik hasi eta 13ra bitarteko neska-mutilak

ibili ziren arren, eskolak adin guztietako

herritarrentzat dira.

AtletismoaOrioko 3. Herri LasterketaUrriaren 23an, goizeko 11etan, Orioko 3.

Herri Lasterketa izango da. Aurreko bi

edizioak Udalak antolatu ostean, Orioko

Herri Ikastolak antolatu du 3.a geldialdi

bat eta gero. Izen-ematea 8 euro izango

da eta www.herrikrossa.org eta

www.oriokoikastola.net web orrialdeetan

egin beharko da. Bestalde, Nerea Amili-

biak Elgoibarren San Migelerako igoera

proba irabazi zuen laugarrenez, 24:28ko

denborarekin. Horrez gain, Hossain Kaa-

nachek Zumaiako Zakila Bira proban 3.

bukatu zuen 1:09:37ko denborarekin.


KiROlA


“Elkarteen eta udalarenarteko harremanakindartu nahi ditugu”

iKeR GuRRutxAGA

Bixente Lasa oiartzuarra den arren, Orioeta Orioko kirola zainetan daramatza. 30urte inguru daramatza Aldapa elkarteaneta haiekin lanean ibili da urte hauetanguztietan , batez ere txirrindularitza pro-bak antolatzen. Orain, Udaleko beste zi-negotzien bultzadaz, kirol mahaia osa-tzeko ahaleginetan ari da. Nondik sortu zen kirol mahaia eratzeko

ideia?

Kulturako mahaia bazen Orion, eta au-rreko legealditik banuen gogoa halakozerbait kirolean ere egiteko. Gobernuan

Bixente Lasaorioko udaleko kiroletako zinegotzia

kide dugun alderdiak ere beharrezkoikusten zuenez, lanean jarri gara. Zein izango dira bertan?

Herriko kirol elkarteak izango ditugualde batetik. Beren beharrak, kezkak etaegin ditzaketen ekarpenak lehen esku-tik jarriko dituzte mahai gainean.

Herriko bi ikastetxeek ere lekua izan-go dute bertan. Herrian kirola sustatze-ko lehen ardura bi horien gainean dago,eskola kiroleko programekin, eta egitenduten lana eta daukaten esperientziaoso baliagarriak dira martxan jarri nahidugun mahai horren bueltan.

Azkenik, bada jende bat kirol elkarte-etan ez dabilena, baina kirolean adituadena. Eta horiek ere, zalantzarik gabe,ateak irekiak dituzte. Hau da, kirol ma-haian ekarpena egin dezakeela usteduen edozeini ateak irekiko dizkiogu,bertan izateko.Eta zein dira zuen helburuak?

Helburuak mahaiak berak finkatu beharditu. Momentuz, elkar ezagutzeko auke-ra eta gutxi gehiago egin da, lehen aipa-tutako aditu horiek ez baitute, beharba-da, bilera hauen berri izan oraindik.

Guk, gure aldetik dugun helburuetakobat elkarteen eta Udalaren arteko ha-rremanak indartzea da.

Herri honetan kirol ekintza asko egi-ten dira eta denak elkarren artean la-guntzea garrantzitsua izango litzateke.Gehienbat, kirol egoeraren irakurketasakona egin eta koordinazioa findu nahigenuke. Kirol mahaiaren erabakiek nolako ba-

lioa izango dute?

Adituen batzorde moduko bat den neu-rrian, behar beste garrantzia izatea nahidu Udal gobernuak hartuko diren eraba-kietan. Horretarako, kirol mahaian har-tzen diren erabakiak aintzat hartukodira Udalaren kirol batzordean. Hau da,ez dira gomendio hutsak izango, baiziketa batzordeak ondoren aztertu beha-rrekoak.Beraz, zenbat eta jende gehiago, hobe.

Zalantzarik gabe, berriz ere azpimarra-tu nahi dut hori. Jendearen parte-har-tzea beharrezkoa da, horrelako mahaibat iritzi ugaritasunak aberasten du-eta.

karkara

Bigarren legealdia du Bixente Lasak orioko udalean. ez dugustuko elkarrizketatua izatea, beti atzetik lanean jardun izanbaita, udalean aurpegia ematea tokatu zaion arte. 30 urte ingurueman ditu aldapa elkartekoekin lanean.


1 0 KARKARA 2 0 1 1 k o u r r i a r e n 1 4 a

Aiako berri“Denbora gehiago emango nukezahar bakoitzarekin egunero”Maria Vilches ÁlvarezPsikologoa

dagoena lasai badago, familia inguruanbadu, naturak berea egiten du eta ondojoaten da. Gogorra da ikustea beldurrezdoanaren edo desorientatuta dagoena-ren sufrimendua. Lagundu behar diot,baina etxeratzerakoan deskonektatzendut, bestela ezingo nuke horrela bizi.Emozionalki lan gogorra da, baina asu-mituta dugu, eta eguneroko pozek kon-pentsatzen dute. Hemen, familiek askoematen dute eta herena edo etortzendira bisitan egunero. Ez da gutxi!Nahikoa eskaintzen zaie zaharrei?

Egoitzan langile asko gara eta zerbitzuaoinarrizkoa, beharrezkoa eta ona da;hori bai, baina beti hobetu daiteke. Ha-rremanak eta komunikazioa asko lan-tzen ditugu langileon artean baita eda-dekoekin ere. Ematen diegun arretakurrea balio du, eta pertsona bereziak etaahalik eta independenteenak direla sen-tiarazi nahi diegu. Baina amets perfektubatean nahi adina denbora pasako nukebakoitzarekin, bai eta senideekin ere.

Herritarrek ere ematen dute zerbait?

Senideen bisita gutxi dutenak bisitatzendituzte Nagusilan Gobernuz KanpokoErakundeetako boluntarioek eta kalerajoan, bingoan jokatu… Antzerkia etakantu emanaldiak ekartzen dizkigute.Eta bertan ekintza berezi asko antola-tzen ditugu: gaztetxoekin egun pasak,tortilla lehiaketa, sardina jana, txango-ak… askotan herritarren laguntzarekin.Mugimendu asko dago hemen!Haurdun zaude. Zer diote?

Aldaketa izugarria izan da erresiden-tzian, poz handia hartu dute. Ni ikusi be-zain laster, alaitzen zaie aurpegia askori;txoratu egiten dira: zer izango den, jer-tsea egingo didate, gero hara joateko etahaiekin konpartitzeko… Sentitzen dute,neurri batean, haiena ere badela.karkara

Zarauzko Santa ana zaharren egoitzako psikologoa da Maria.edadeko 86-88 inguru lagunez arduratzen da egunero. Proiektu asko ditu, ikasten ari da eta lana pasioz bizi du.

pAt COwie

Zertaz arduratzen zara?

Egoitzan bizi denari adaptatzen eta aha-lik eta gustuen egoten laguntzeaz, bereetxea da eta. Bestalde, egoera kognitiboaeta emozionala neurtzen diot, komenizaiona planifikatzeko. Mediku, erizain,gizarte laguntzaile, fisioterapeuta, mo-nitorea eta zuzendariarekin adostendugu nola jardun asteroko bileretan, el-karlana ezinbestekoa baita.Zertan ematen duzu eguna?

Lehendabizi, bertan bizi direnak agurtu.Ondoren, auxiliarrek eta erizainek pres-tatutako eguneratzeko txostenak iraku-rri, jakiteko ilunabar eta gauen bateannorbaiti zerbait pasa zaion, eta konpon-bidea eman. Akaso, zahar baten balora-zioa egin. Auxiliarrei informazioa eman,tratua egokiagoa izan dadin. Eta moni-torearekin bildu, asteko ekintzak edoekintza bereziak prestatzeko. Denboraasko hartzen dute lan horiek, eta saia-tzen naiz egunero edadeko batzuekinegoten ere. Lan egokia da zuretzat?

Baikorra naiz eta transmititzen dudanbizipoza eta alaitasuna asko eskertzendute. Edadetuekiko harremana gogozeta ilusioz lantzen dut, eta eskertzendute. Gustura kontatzen dituzte istoriointeresanteak eta pozak, baina gizarteankasu gutxi egiten zaie. Guzti-guztiekdute zerbait berezia, neure aitonak duenbezala, eta horrek bete egiten nau.

Bestalde, beti eguneratzen egotengara, eta master bat egiten ari naiz haureta helduen neuropsikologian. Hemenlan egiteak asko laguntzen dit eta ikasi-takoa egunero jartzen dut praktikan.Gogorra al da heriotza hurbil dutene-

kin lan egitea egunero?

Alde batetik, bai. Heriotzaren aurrean

“Egoitzan bizi denariadaptatzen eta ahalik etagustuen egoten laguntzendiot, bere etxea da eta”

“Gustura kontatzen dituztehaien historia interesanteak.Bakoitzak du zerbait berezianeure aitonak duen bezala, etahorrek bete egiten nau”


2 0 1 1 k o u r r i a r e n 1 4 a KARKARA 1 1

Aiako berri

Amets Gaineko etxejabeei eman dietearrazoia epaileek

Amets Gain kooperatibako kideek ara-zoak izan zituzten Aiako Udalarekinetxebizitzen erosketa baldintzak zirela-eta. Orain, hainbat urteren buruan, epai-leek etxejabeei eman diete arrazoia.

Hasierako baldintza zen etxeak 10 ur-tean saldu nahi izatekotan, prezioa KPI-rekin lotuta egotea, baina gero 20 urteraluzatu zen. 2007an, ordea, Udalak jaki-narazi zien amaigabea izango zela epehori. Hasieran, Udalarekin, etxe horiek20 urtean babestuak izateko ituna egingenuen. Lehen 20 urteetan etxebizitzasaldu nahi izanez gero, Aia Lantzeni sal-du beharko litzaioke edo elkarteak jarri-tako baldintzen arabera saldu. 20 urtehoriek pasatutakoan etxebizitza libreakizango lirateke. Udalak zioen Lurzorua-ren Lege berriarekin babespeko etxebizi-tza guztiak babestuak izan behar zutela,etxeak zutik dauden artean. Guk legediaaztertu eta ikusi genuen ez zela horrela,eta epaileek orain arrazoia eman digute,dio Amets Gaineko Haritz Izagirrek.

Epaia haien aldekoa izateak sentsaziogazi-gozoa utzi diela esan du Izagirrek.Izan ere, beren esanetan, nahigabea,amorrazioa eta diru galera handia eragindie prozesuak. Udalak prozesu osoan bal-dintzak jarri ditu, eskriturak egiteko ga-raian ere trabak baino ez zizkigun jarrieta interesetan, abokatuetan eta epaike-tetan diru mordoa joan zaigu. Orain,izandako galera ekonomikoak Udalaknolabait ordainduko ote dizkien jakitekozain daude, horren inguruan momentuzez baitie ezer esan.

Paperek baliorik ezLehen egindako agiriek ez dute baliorik;beraz, hasieran etxe jabeek Udalarekinhitzartutako baldintzen araberakoakizan daitezen, paperak aldatu behar dira.Momentu honetan aldaketa prozesu ho-rretan daude eta Udalak jakinarazi due-nez, gaia lantzen ari dira eta, oraingoz,horri buruzko argibide gehiago ematerikez dute.

Amets Gain kooperatibako kideei trabak jarri zizkieten etxebizitzen eskriturak egiterakoan. KARKARA

Etxebizitza erostean Aiako Udalarekin hainbat arazo izan zituztenkooperatibako kideek, erosketa baldintzak zirela-eta. Udalakhasieran agindutako kondizioak ez zituela bete diote etxe jabeek.

LABUR

KirolaFrontoiaren erabileraHerriko pilotalekuan gero eta jende

gehiago dabilela ikusita, eta erabilera

egokiagoa eta ordenatuagoa emateko,

orduak hartzeko deia egin die Udalak

erabiltzaileei. Astelehenetik ostiralera

18:00etatik 22:30era erabili ahal izango

da frontoia, ordu eta erdiko tarteetan.

Ekainaren 1a bitartean erreserbatu dai-

teke frontoia eta ordua hartzen dutenek

lehentasuna izango dute, Udalak edo ki-

rol elkarteak antolatutako ekintzak dau-

denean salbu. Pilotalekua erabiltzeko,

hilean 10 euro ordaindu behar dira eta

dutxak erabiltzeagatik 15 euro hilabete-

ko. Ordua erreserbatzeko kultur etxera

jo edo 943 13 09 24 telefono zenbakira

deitu behar da eta, ordua erreserbatze-

an ordaindu beharko da.

AisialdiaEskulanak helduentzatGoiz Argi aretoan helduentzat eskulan

ikastaroak egiten hasi ziren joan zen

urriaren 4an eta aurrerantzean ere aste-

an bitan egingo dituzte saioak. Astearte-

etan hari-lanak egiten arituko dira; oste-

gunetan, berriz, hainbat teknika eraku-

tsiko dituzte egurrerako, metalerako,

oihalerako, igeltsurako… Saioak

15:00etatik 18:00etara izango dira. Ikas-

taro bakoitzak 50 euro balio du eta or-

dainketa bi zatitan egiteko aukera izan-

go dute eskulanak egitera joaten dire-

nek. Euskadiko Kutxan egin behar da

ordainketa, 2101 0027 31 0004156055

kontu zenbakian, eta, ondoren, kultur

etxean aurkeztu behar da agiria izena

ematean.

BertsolaritzaOlaso eta Otamendi finaleraUsurbilgo Bota Punttuba bertso eskolak

estreinakoz antolatutako Udarregi sari-

ketan, finalerako txartela eskuratu zuten

Martin Rezabal Olaso eta Jose Luis Ota-

mendi aiarrek Patxi Etxeberria oriotarra-

rekin batera, Santueneako jaietan joka-

tutako bertsolari helduen lehen final er-

dian. Garai bateko bertsolaritzak zuen

bizitasuna agerian utzi zuten Olasok,

Otamendik, Etxeberriak eta horiekin ba-

tera aritu ziren Rosi Lazkanok, Koxme Li-

zasok eta txapelketatik kanpo aritu zen

Josu Oiartzabalek. Azaroaren 12ko fina-

lean, bigarren kanporaketan sailkatuta-

ko Aitzol Barandiaran, Ane Labaka eta

Maialen Belarde bertsolari gazteak izan-

go dituzte aurkari.



Aiako berri

Udazkenean bero?

Otoño calienteesaten dioteerdaraz. Udazken beroa,eta ez bero udazkenean.Azken hori gustura hartu-ko nuke nik, eguzkiaren

jaisteak ekarri ohi duen hotzari gogoregin beharrak nire gorputzeko indarapurrak horretantxe uzten baititu,apurtuta.

Politika kutsua du adierazpide ho-rrek, etikarekin zerikusirik ez duena.Besterik behar ez eta, udazkenerakohauteskunde orokorrak jarri dizkigute,eta beldurrahitza erabiliko omen daasko, beldurraren mamuak gizarteareneremu zabal bat kikildu eta ikararen bi-dean jartzen duelako. Toma castaña!

Ordea, gizakiak beregan darama agin-du isil bezain gogor eta zorrotza: aurrera

naren aurka. Denon onbidera garama-tzan giza indarrak ematen digula babesaeta, ezarian-ezarian, jakituria xume ba-tek dioena barneraturik, azken bateanlur-azalean besteari egiten zaion ona ba-karrik gelditzen dela; alegia, geuregana-tu genitzakeela bizitzaren malkarretanlagunduko diguten jarraibide ugari: er-dipurdikoak, onak eta oso onak. Elka-rrekiko begirunez, ez elkar gutxietsiz.

Jarrerak landuz. Hurrengoari gertatuzitzaiona gerta ez dakigun. Burla haize-ak jota, batek, bera baino exkaxagoa ze-lako burutazioz edo, galdetu omen ziongaitza pasa zuen beste bati, gaitzareneraginez begiak okertu eta begirada be-hartu xamarra nonbait, eta:

- ¿A dónde miras, Iñarra?- Al norte… ¡como tú!

egin beharra. Eta hor, beldurrak kon-fiantza lapurtzen dio bati eta, konfian-tzarik ezean, inoren proiektuek ezin au-rrera egin. Etorkizunari beldur, eran-tzukizunean baldar. Eta beleak kar-kar.

Batzuk sinesten dugu gizartean ezgaudela elkarrekin egoteko, baizik elka-rrentzat izateko. Gure pentsamolde,ikuspegi eta eginahalei langa jarri nahidiotenen aurrean garbi daukagu ez delazuzena beldurraren mamua erabiltzeapertsonak, sortu orduko, izaeraz etanortasunez bere-berea duen duintasu-

Aiako leihoa Ixabel Unsain

Beldurraren mamuakgizartearen eremu zabalbat kikiltzen du

Martxan jarri da gaztelekua eta hemendik aurrera gazteen ekarpeneta ideiekin egitasmoak aurrera eramango dira. Asteburuetan bil-tzen dira. Adibidez, irudian bezala; goitik hasita: Ekaitz, Iñigo, Xabi,Udane, Leire, Itziar, Irati, Ainhoa, Martxel, Aroa, Libe, June, Estitxueta Naiara eserita. Atzean, Eneko arduraduna.

Txokoak eta jendeaGaztelekuan!


ARGAzKi MuNDiAlA


Ernioko gurutze-bidea aski eza-guna da gure inguruan, bainabaita Euskal Herri guztian ere.Irailean izaten dira hango erro-

meriak, baina urte guztian jende askokegiten du bertara joateko aukera.

Argazkian J.M. Karmona, MartinAndu, Pedro Arregi cabo caminero, Do-mingo Arruabarrena, Pio Salsamendi,Esteban Leunda Historias eta kalbario-ak egiten zituen emakumea agertzendira.

Oriotik, beste hainbat herritatik beza-la, ohitura handia dago irailean Erniorabisita egiteko. Han, azken igandea izatenda entzutetsuena eta jende gehien pila-tzen dena.

Ahotsak.com atarian Mikaela UrkolaLarraulgo emakumeak dioenez Ernio-ko festak ere disfrutatzen zituzten, herriguztia joaten zen eta. Zelatunen bazkal-du ondoren denak soka batekin lotzenziren, kalbarioak esan eta jaisten ziren.Iraileko hirugarren igandean joaten zi-ren Erniora. Parranda handia izaten zeneta ingurukoekin elkartzen ziren.

Argazkikoek ere ziur asko gauza beraegingo zuten, baina Larrauldik beharre-an Oriotik joango ziren oinez Erniokopuntaraino.

Izan ere, zeinen eder ikusten den gureherria han goitik begiratuta…

[ ARGAZKIA: ARTxIBoA ]

karkaraTxoko honetan erakusteko moduko

argazki zaharren bat baldin badaukazu,

ekarri karkarara eta gustu handiz

argitaratuko dugu, zuk ekarritakoa dela

jarrita.

eRNiO GAiNeAN

GuRutze tARteAN



elKARRizKetA

“Minuturotxori mota batdesagertzenda gure erruz”Héctor GonzálezOrnitologoa

TESTUA: IRATI AGIRREAZALDEGIARGAZKIAK: JOSEMARI GIMON,ELIXABETE ZURIARRAIN, KARKARA

Donostiarra da, Aian bizi da eta Orioramaiz etortzen da. Herri txikietako bizi-modua atsegin du, lasai, ingurumenarenerdian eta txoriak gertu dituela bizitzekoematen dioten aukerarengatik.

Ikasketarik egin al duzu ornitologian

aritzeko?

Biologia ikasi nahi nuen, baina ezin izannuenez, ingeniaritza tekniko ikasketakegin nituen. Eusko Jaurlaritzak Txingu-diko parke ekologikoko kudeaketa lehia-ketara atera, lagun batekin bateraproiektua aurkeztu, eta ustekabean ira-bazi genuen. Bost urtez aritu nintzen

han lanean, hegaztien errolda egiten…baina industriara itzuli nintzen. Lanaeta zaletasuna ildo beretik joateak neka-tu egin ninduen. Hango lanaz gain,Itsas-Enara taldean ere txorien erroldaketa ikerketak egiten nituen, neskalagu-narekin ere txoriak behatzera joaten gi-nen. Orain ingeniaritzan ari naiz, eta ai-sialdian behatzen ditut hegaztiak.

Osaba-izeben etxeko hegaztien liburu bat begiratu, Félix Rodríguez de la Fuenteren eta Jacques Cousteauren saioak ikusi, eta pixkanaka zaletu zen ingurumenari buruzko kontuekin. Aitak erositako prismatikoekin, udan, Nafarroako Erriberan,hegaztiak aztertzen hasi eta gaur egun zaletasunari eusten dio.


elKARRizKetA


Zein da ornitologo baten eginbeharra? Lehen gutxi batzuk ginen eta orain ere-mua asko zabaldu da. Orduan 5.000 pe-zetako prismatiko batzuk eta hegaztiengidaliburu bat baino ez genituen erabil-tzen. Mendira joan eta behatzea zengure eginbeharra baino, zaletasuna.Orain, badira sekulako optika bitarte-

koekin zaletasunez txoriak ikusten ari-tzen direnak edo horretarako bidaiaikusgarriak egiten dituztenak. Gu zien-tifikoki prestatuta ez egon arren, kon-tserbazioan eta gaiaren hedapenean etaikerketan aritzen gara; kontserbazioan,alegazioak egiten dizkiegu ingurumenakaltetu dezaketen garapen planei, Mo-tondokoari kasurako; ikerketetan, he-gaztien erroldak egiten ditugu, batik bat.

Beste maila batean daude adituak,unibertsitatetik edo Aranzadi zientziaelkartetik datozenak eta aldizkari espe-zializatuetan idazten dutenak; edo bes-telako teknikak erabiltzen dituztenak,eraztuna jartzea adibidez. Hegaztiei buruz apenas dakienak nolaezagutu ditzake txoriak?Prismatiko eta gida arruntekin hasi be-har da. Argazkidun liburuak baino ma-rrazkidunak egokiagoak dira, hegaztiakezagutzeko xehetasunak hobeto ikustendirelako. Baliabide horiekin eta Pagoetainguruan ibilaldia eginez, txorien beha-keta egin daiteke, betiere, hasieran izanditzakegun akatsak kontuan hartuta. Ezagutzen ditugunak baino hegaztigehiago daude gure inguruan, ezta?Aia eta Orio ingurutik atera gabe hegaztimordoa aurki daiteke. Pagoetako parkenaturalean, baso-hegaztiak daude etaudaberrian, esaterako, 30 txori motaikusi daitezke; kaskabeltza adibide batbaino ez da. Pagoeta gainetik Ernio etaGazumera txori harrapariak daude, mi-rotzak, esaterako; eta neguan Pagoetatontorraren inguruan, urtero, 20-30durdulak egiten dute lo.

Oria ibaiaren inguruak ere izugarriakdira, Gipuzkoako zatirik basatiena, batikbat Usurbil eta Orio artekoa. Araztegieieta enpresen itxierari esker, ura pixka-naka bere onera etortzen ari da. Horrenadibide da, orain dela gutxi Usurbil etaOrio artean korrokoiak arrantzatuz iku-si dugun arrano arrantzalea.Zein dira gure inguruan ohikoenak?Oria ingurua oso ona da lertxunak begiz-tatzeko: lertxun hauskarak, lertxuntxotxikiak, lertxuntxo itzainak… azken ho-riek Aia inguruko zelaietara joaten dirazizareak, barraskiloak... hartzera. He-gazti harrapariak ere badaude: Aian zein Orion belatz handiak, goitikbehera azkarren amiltzen direnak, behadaitezke. Itsasoko hegaztiak, ekaitzegun batean barrara joanez gero, ikus

daitezke: zangak, ubarroi mottodunak…Negu partean pinguino itxurako hegaztibatzuk, pottorroak, sartzen dira ia kirolporturaino, baita okilak ere. Aia ingu-ruan ikus daitezke okilak, arrano txi-kiak, arrano sugezaleak, zapelatzak,miru beltzak, putreak, sai zuriak… . Eta hor daudela jakin arren ikustekozailak edo ezezagunak direnak?Jendeak uda partean, etxe artean, txilio-ka pasatzen diren txoriak enarak direlauste arren, eliza inguruan, arretaz begi-ratuz gero, enarez gain ikus daitezkeenara azpizuriak eta sorbeltzak. Auto-pistako zubi inguruan, berriz, haitz-ena-rak. Beraz, enarak bakarrik direla usteizatetik, prismatiko batzuekin lau txorimota bereiztera pasa gaitezke. Badira galdu diren hegazti motak, ezta?Hegazti migratzaileak, udazken eta ne-guan etortzen dira, eta Saharaz bestal-deko migratzaileak, udan, negua Sene-gal, Mali eta Nigerren pasa ostean. Az-ken horietako asko desagertu egin dira,baina ez dakigu arrazoia zein den.

Landazabala atsegin duten hegaztiakere desagertzen ari dira, belardiak erepixkanaka galtzen ari direlako. Basoak,berriz, ugaritzen ari dira landa eremuenutzikeria dela medio; beraz, basoko he-gazti kopurua gora doa. Esaterako, le-hen, pagadi eta pinudiak gustuko ditueneta garai batean Nafarroko Pirinioetanbaino ez zeuden okil beltzak agertu diraPagoetan. Lertxunak ere, ehizaren etakutsaduraren eraginez, desagertu zirenOria ingurutik, baina itzultzen ari dira.Zer egin behar da berreskuratzeko?Saharaz bestaldeko txori motak berres-kuratzea oso zaila da klima aldaketaren-gatik eta Afrikako hondamendiarenga-tik. Zelaiei dagokienez, beharbada, ore-ka lortuko da baso eta larreen artean.Baina Orian; garrantzitsuena da ardei-doak isileko ehiztarietatik babestea; ler-txunek amuarrainak jaten dituzten us-tea gezurtatzea, lertxun hauskara ku-meak hazten ari baita Orian eta hemenez dago amuarrainik; beraz, igelak, ko-rrokoiak eta kirol-arrantzarako garran-tziarik ez duten arrainak jaten dituzte;Motondo bezalako guneak babestea etaonera ekartzea; eta Pagoeta, Ernio etaGazume ingurua zaintzea, besteak bes-te, parke eolikoa egitearen ideia bazter-tuz eta basoa modu egokian kudeatuz.Zein da sekula ikusi duzun hegaztirikbereziena edo bitxiena?Azken aldian ikusi ditudanetatik, harri-tu ninduen joan zen neguan Artikutzaneta Gorbean sortutako 1-2 milioikotxonta multzoak. Txolarreen antzekoada, baina izugarria zen buru gainetik pa-satzen ikustea, gure atzo aldean zegoenpinudian lo egitera zihoazelako.

“Lana eta zaletasuna ildo beretikjoateak nekatu egin ninduen.Orain ingeniari lanetan ari naiz

eta aisialdian hegaztienbehaketan eta zaintzan

aritzen naiz”

“Prismatikoekin eta hegaztiengida arrunt batekin eta Pagoetainguruan ibilaldia eginez, txorienbehaketa egin daiteke, betiere,

hasieran izan ditzakegun akatsakkontuan hartuta”

“Oria ibaiaren inguruak izugarriakdira txorientzat. Gipuzkoakozatirik basatiena da, batik batUsurbil eta Orio artekoa.

Araztegiei eta enpresen itxierariesker, ura bere onera

etortzen ari da.”

“Itsasoko hegazti asko dagoinguruotan. Ekaitz egunetanbarrara joanez gero, ikusdaitezke: zangak, ubarroi

mottodunak… Negu parteanpinguino itxurako hegazti batzuk

ere sartzen dira, pottorroak”

“Txori mota batzukberreskuratzeko Pagoeta, Ernioeta Gazume ingurua zaindu

behar dira, besteak beste, parkeeolikoa egitearen ideia baztertuz”

“Ingurumenari erreparatu gabebizi gara. Mendira kirola egiterajoateari ondo deritzot, bainahorretaz gain, ikusi ditugunanimaliak ezagutu izanarenpozez itzultzea polita da oso”


elKARRizKetA


Beste gertaera bat ere gogoan dut, ezikusgarria izan zelako, eman zidan sus-toarengatik baizik. Nafarroan nengoenbasozain batekin eperren errolda egi-ten, eta autoan eperrak zenbatzen geun-dela, ezustean, mamu zuri bat bailitzanarrano txiki bat pasa zen gure buruengainetik, eta begien aurrean ikusi ge-nuen eper bat harrapatu eta alde egiten .Zergatik kezkatu ia ezagutu ere egitenez ditugun hegaztiengatik?Gurea zaletasun merkea da, krisi garai-rako egokia. Prismatikoak eta txoriengida nahikoa dira gure inguruan hegaz-tiak behatzeko. Gainera, mendi ingu-ruan ibilaldi bat egin eta ikusten dugunaezagutzea funtsezkoa da niretzat. Garaibatean, herrian bertan, herriko txorienizenak ez ezik, bailarakoenak ere baze-kizkien jendeak. Gaur egun, ordea, ingu-rumenari erreparatu gabe bizi gara.Mendira kirola egitera eta izerditzera jo-ateari ondo deritzot, baina horretazgain, ikusi ditugun animaliak ezagutuizanaren pozez itzultzea polita da oso.Gainera, txoriak ezagutuz gero, horiekbabestea gure esku dagoela ohartukogara. Izan ere, minutuko hegazti motabat desagertzen ari da eta gizakiak duhorren errua.Itsas-Enara elkarteko presidente ordeazara. Zer egiten duzue elkartean?Gure aisialdian eta borondatez egitenditugu elkarteko ekintzak. Ornitologiariburuz lan dibulgatiboa egiten dugu, ibi-laldiak antolatuz eta teknologia berrienbidez. Alegazioak eta idatziak egin izanditugu, ingurumena eta hegaztiak kalte-tu ditzaketen proiektuak egitea eragoz-teko edo bertan behera utz ditzaten es-katzeko. Hainbat ikerketa egiten arigara, azken hamar urteotan galtzekoarriskuan dauden espezieen jarraipenaeginez, adibidez, ubarroi mottoduna.Hegaztiak gustuko dituen eta ornitolo-giarako pausoa eman nahi duen jendehorri zer esango zenioke?Eremu asko dago hegaztien gaiari dago-kionez eta badaude bereziki egokitutakotokiak, aholkularitza eskaintzen dute-nak. Zaleari esango diote zein prismati-ko, teleskopio edo gida den aproposa,baita zein hegazti ikus daitekeen ere.

Nik esango nieke ezer gutxirekin etaahal den guztietan txoriak behatzera jo-anda zaletasuna areagotu daitekeela etabeti aurkitzen dela zalantzak argitukodizkion norbait. Guk espezie bat ezagu-tzeko kontuan hartzen ditugu kantaera,makurtzeko modua, hegada, tentetzenote den, buztana gorantz jartzen al duen,hegoak nola mugitzen dituen, leku be-rera itzultzen ote den… Iristen da mo-mentu bat txoriak behatzeko prismati-korik ere behar ez dena.

MUSIKARENETA TXORIENLAGUNAK

Ornitologiaz gain, musika duzaletasun Héctor Gonzálezeketa Orioko Danbolin musika

eskolan biolina jotzen ikasten ari daAiara bizitzera etorri zenetik, oraindela bi urtetik. Txorien lagun ez ezik,musikaren lagun ere bada, eta horrekaukera eman dio jendea ezagutzekoeta herrian barneratzeko. Hori hiri ba-

tean ia ezinezkoa da. Esaterako, klari-

netea jotzen duen beste ikasle batekin

gelditu eta pieza bat elkarrekin jotzea

edo musika eskolako jaialdian biolina

jotzea niretzat oso pozgarria da. Horre-

lako gauza txikiek Aia eta Orio artean

pozik bizitzeko arrazoia eman didate

eta orain ez nintzateke hirira itzuliko.Musikak bezalaxe hegaztien kon-tuak ere jendea bata bestearenganagerturatzen duela dio Héctor Gonzá-lezek: indibidualismoa edo bakarda-

dea gailentzen diren garai hauetan

hori izugarria da. Txorien behaketa

egitera joaten garenean, horregatik ez

balitz sekula elkartuko ez ginatekeen

jendeak bat egiten dugu. Esaterako,

Baionan kurrilo talde handi bat dagoe-

la eta antolatu, elkarrekin bidaia egin

eta ikusiko dugunaz, txorien berezita-

sunez… hitz egiten dugu. Giza-balioak

krisian dauden garaiotan niretzat zale-

tasunak izan dira irtenbidea.Batek he-gaztiei buruz asko jakin dezakeelaeta beste batek ezer gutxi dakiela,baina biek batera zaletasun berare-kin goza dezaketela uste du.Txori bakoitzak bere kantua duenarren, inguruan hegaztiak zaintzen,behatzen aritzen denik bada, denakgai edo kantu beraren bueltan. He-

rriokoek egiten dituzte txorien inguru-

ko gauzak, haien natura kezken harira;

Orion bada beste mutil bat hegaztien

kontuetan dabilena; Zarautzen, Arka-

murka taldearen inguruan ere jende

dezente dabil. Usurbil eta Zarautz arte-

an, hegaztien kontuekin ez ezik, natura

gaiekin jende asko aritzen da lanean.Poliki-poliki egin du Héctorrek berekabia Aia eta Orio artean, txoriek be-zala eta haien musika lagun, adiski-deak ere aurkituko ditu kabiarenbueltan.

Héctor González –arreba, koinatua eta

semearekin–Britania Handiko Dawlish Warren

natura-erreserban txoriak ikustera joanda.

Gaiupa. Lertxun hauskara. Okil handia.

Ornitologian hasteko ezinbesteko bi osagai:

prismatikoak eta hegaztien gida.



iRitziA

Xehetasunen garrantzia

Ez naiz oso pertsona behatzai-lea. Baliteke nire albokoakarropa berria erostea edo ileamoztea eta ni ez konturatzea.Hori ongi dakite ezagutzen

nautenek. Halakoak sarritan gertatzenzaizkit. Kontu batzuetarako oso despis-tatua naiz, baina aldi berean detaile txi-kiei, eguneroko horiei garrantzi handiaematen diet. Agian garrantzi handiegia.Irakurri eta zuek erabaki!Aurreko egun batean, etxetik kalera

nindoala, neska koadrila bat pasa zen bi-zikletan nire albotik. Eta konturatugabe, nerabe gazte horien hizketaldiaentzun nuen. Asteguna zen eta neskataldea astebururako planak egiten arizen. Igandean Kilometroak ospatzenzen Azpeitian eta lagun taldeko nerabebatek Urola aldera joatea proposatuzuen. Eta ondotik besteak esan zion: Baal dakizu Mariak—ez da benetako ize-na— zer galdetu duen gaur?Eta besteak:Ez bada, zer esan du?Eta honela azalduzuen kontua neskatoak: Kilometroak zer

dugu besterik imajinatzen! Eta batzue-tan ahaztu egiten zaigu jaiaren bera-ren izana. Kasu horretan, Ikastolen alde-ko edozein jaietara joan etaahaztu egiten zaigu jai horrenatzean dagoena.Erlaxatzen ari gara, ikastolak eta

euskara osasuntsu daudela sinesta-razten digute edo sinestarazten diogugeure buruari. Eta errealitatea askoz eregordinagoa dela uste dut. Eta ez dagoIparraldeko edo Nafarroako ikastoleta-raino joan beharrik. Gure etxeetako bal-koietan zintzilikatuta eduki genituen Htrapuez gogoratzen? Bukatu aurretik autokritika ere egin

nahi dut. Oker ez banago, 2005az geroz-tik ez naiz Kilometroetan izan. 2005eanAretxabaletan egin zen Ikastolen jaia etaEskoriatzan ikasten ari nintzenez, etxe-tik gertu geratzen zitzaidan. Bada, hu-rrengo urtean urriko lehen igandeanAndoainen izatea espero dut. Han elkar-tuko gara gustuko baduzue!

den galdetu du. Eta nik erantzun diot: Ki-lometroak? Kilometroak=Litroak.Beharbada txikikeria bat baino

ez da, baina bada gaizki egiten arigaren zerbait. Argi dago trans-misioan huts egiten ari garelaeta ez diegula, gure ondorengoeiikastolek herri honetan izan du-ten, gaur duten eta bihar izango dutengarrantzia behar bezala azaldu. Euskaldunak jan eta edanaren kultu-

rakoak gara. Mahaiaren bueltan ospa-tzen dugu ospatu beharreko guztia. Ez

Moila bazterretik Onintza Aiestaran

Erlaxatzen ari gara,ikastolak eta euskaraosasuntsu daudelasinestarazten digute edosinestarazten diogu geureburuari. Eta errealitateaaskoz ere gordinagoa delauste dut



iRitziA

Euskal Herria itxura gal-tzen hasi zen eguraldimapetan desgertu

arte, behin. Hurrengoan,ETB1 piztu eta, ingelesez hitzegiten entzun nituen filmabatean eta gero bestean. Az-pititulurik ez. Gutxira, ma-rrazki bizidunei ere gauzabera pasa zitzaien: ingelesezari zirela. Fenomenoa ez zenETB2n ematen, euskarazkokateetan bakarrik.

ETB2ko informatiboetan,frantsesak frantsesez, katala-nak katalanez, bakoitzak be-rean egiten zuen, itzulpenabehean jarrita eta, zer gauza,euskaldunak… gaztelaniaz.Horrela, gaztelaniaz entzunnituen oriotarrak gure trai-neruaren gorabeherak azal-tzen; baita beti euskaraz egi-ten duen jendea ere, euskal-dun denak gaztelaniaz.Haserretu nintzen: EuskalHerria mapatik kendu ezezik, euskaldunak ere, gu ere,borratu nahi gaituzte?

Erantzuna etorri zen or-duan. Agidanez, garunarenfuntzionamenduaren gaine-an azken ikerketek diote,zenbat eta hizkuntza gehiagoezagutu, orduan eta kalte txi-kiago eta beranduago eragi-ten omen dutela gaixotasundegeneratiboek. Eta ni gaiz-ki-esaka Telebistako aginta-rien kontra sututa! Gurehobe beharrez ari dira-etaeuskaldunok hizkuntzakikastera behartzen gaituzte-nean! Maite gaituzte.

Nire honetanAna G. de Txabarri

Do youunderstand?

Erakundeen erantzukizuna

Egun hauetan bolo-bolo dabiltzaerakundeen artean sortutako bi-koiztasunak eta horiek dakartza-ten ondorio ekonomikoak murriz-teko asmoak. Agindua bat, emana

bi, beraz, aginduekin konforma hadi. Erakun-deek emandako aginduak eta egindako pro-mesak bi baino gehiago izan ohi dira askotan,baina agindutakoa eta egindakoa haizeak era-kunde batetik bestera eramanez gero hutseangeratzen dira maiz; beraz, alfer-alferrik.Jaurlaritzak bota du lehen harria eta Aldun-

diek erantzun diote asaldatuta. Ez dakit nikzer dioen Jaurlaritzaren txostenak, baina as-palditik bagenuen susmoa erakundeek sarri-tan sortu izan dituztela alferrikako hainbatkudeaketa-organu eta horiek sortzen zituzte-la tamainaz kanpoko gastuak.Euskal Autonomia Erkidegoa aginte era-

kundez beteta daukagu: Jaurlaritza, Foru Al-dundiak, Udalak, Partzuergoak, horiek sortu-tako sozietate publikoak eta horiek gutxi bali-ra Espainiar estatuko erakundeak. Adibidez,A8 100 kilometroko autobidea kudeatzeko bienpresa publiko sortu ziren, Bidegi Gipuzko-an eta Interbiak Bizkaian, bakoitza bere az-piegitura eta karguekin.

Hori hobeto ulertzeko Orioko adibideeierreparatu besterik ez dago: moilako obrakKostasen ardura izan dira; trenbidekoak Eus-ko Jaurlaritzarenak; honen azpiko errepidea-rena Gipuzkoako Foru Aldundiarenak, auto-bideko obrak bezalaxe. Udalak ez du hor agin-terik, baina erakundeen arteko eztabaidaluzeak, ondorio latzak dakartza; eta ez bateanez bestean apenas hitzik izan arren, udal he-rritarrok pairatu behar ditugun ondorioak,hain zuzen ere.Herritar soiloi ez zaigu axola zein erakunde

arduratzen den trenbideko obretaz edo San-tiorako bidea txukuntzeaz. Guri inporta zai-guna da herria txukun izatea, errioa eta hon-dartza garbi eta, egindako obren ondorioz,nahiz eta aurrerapenaren izenean eginakizan, kutsadurarik edo zaratarik ez jasatea. Euskalduna hitz gutxikoa omen da, baina

zertarako hitz egin herritarroi ez bazaigu iri-tzirik eskatzen halako obrak egin behar dire-nean? Kargua karga dela dio esaerak, kargu-dunek baino pisu gehiago sentitzen dugu, or-dea, herritarrok geure bizkar gainean. Etahorren aurrean ez dakigu nora jo. Trenbide azpiko bidea gaizki badago nora

zuzendu behar gara? Edo autobide azpikoTxankako tunelean pasatzeko argirik ez bada-go, zeini egin behar diogu argiteria jartzekoeskaera? Orduan, batetik bestera erabiltzengaituzte eta inor ez da arduratzen horren kon-ponketaz. Hori bai, erakunde bakoitza ondoarduratzen da bere izena eta logotipoa jartzenguztiok jakin dezagun nork egina den. Izenakez du, ordea, egiten izana. Baina obren berriematen duten plaka horietan, ez dute jartzennora zuzendu behar ditugun gure eskaerakerakudeei helarazteko. Obra publiko gehienetan segurtasun falta

nabarmena izaten da herritarron kalterako.Tren geltokiko obrak bi urtean jasan dituguherritarrok eta oraindik arriskutsua da harairistea, bukatu gabe daudelako. Beraz, hobearriskuari aurrez begiak ezarri, kalte handiakez ditezen etorri. Norena da erantzukizuna?Udalak egin dezake bitartekaritza-lana?

Adarretatik helduta Alberto Agirreazaldegi. Irakaslea

Moilako obrak Kostasenardura izan dira;trenbidekoak EuskoJaurlaritzarenak; honenazpiko errepidearenaGipuzkoako ForuAldundiarenak, autobidekoobrak bezalaxe. Udalak ez duhor aginterik, bainaerakundeen arteko eztabaida luzeak, ondoriolatzak dakartza


publizitAteA



iRitziA


Gaia emandalan egin zenuen pilarika egunean?

Urtero sortzen dute hizpidea Hispanitatearen egunak edota Konstituzioarenak.Batzuek diote hobe dela ‘festa egun’ horietan lan egitea. Zer diozu?

Hik jai eta nik lan!

Urte hasiera iristen deneanedota kurtso hasierarekinbatera, hainbeste mirestenditugun egutegiak bana-tzen dizkigute lantegian

zein eskoletan, eta denok adi-adi begira,egutegian markatuta agertzen direnegunak zenbatzen hasten gara –haumarka! lanean hasi berri eta jada oporegunak kontatzen–zenbat jai, zenbatzubi, zenbat akueduktu… eta segituangure buruan planak, irteerak, parran-dak… zenbat pentsamendu golpera! Bai-na pentsamendu horietan gutxi batzukhasten gara jai egun horien zergatiaribegira. Bost axola, jai da!

ere, balantza batean jarriz gero, gehie-nak jai eguna aukeratzen dute, klaseraez joatea, lantegira ez joatea… eta, jakina,igande bat bezala denez, bezperan pa-rranda egin eta asteazkena lo pasatzeaedota igande goizetan bezala, kalera ate-ratzea marianitobatzuk hartzera.

Ni, ordea, lanera joango naiz, nire lan-tegian egun horretan lan egiteko aukeraematen baitigute eta nire orduak sartze-an urteroko zitara joatea izango dut, in-dependentziaren aldeko manifara, jaiarrotzak ospatzeko gogorik ez dudalako!

Ekiñe SaizarHezitzailea

Azken egunetan ere, sarri xamar en-tzun dut: Aste motxa dator, jai da eta! As-teazkenean jai da!eta horrelakoak batabestearen atzetik. Hau da, hau, jai eginbeharra duena jendeakpentsatzen dutnire artean; izan ere, nirekin hitz eginberri duen laguna inor baino euskaldu-nagoa da eta bera era jai egun hori lasaiospatzeko asmoz? Eta lasai gelditu, gai-nera! Baina bai? Jai al da? Ala zuk ospa-tuko duzu jai egun hori?

Galdera horiek egiteak, ordea, ez duberebiziko garrantzirik batzuetan, izan


ezpAlAK


Joan den astean Zara-gueta eskolako LH6 etaLH5eko ikasleak Biz-

kaian dagoen Meakaur bar-netegira joan ginen; baina ezginen bakarrak barnetegihartan, Igorreko ikasleak erehan zeuden gurekin batera.LH6koak ziren, bizkaitarrezhitz egiten zuten eta bereiekesaten zuten guk giputxarrezhitz egiten genuela.Uste nuen asko aspertuko

nintzela ingeleses zelakoegonaldia, bainaprimeran pasatudut, lagun askoegin ditut etahizkuntza landudugu Aida, Brian,

Ana, Itsaso, Toni etaNagorerekin. Hauek bi ikas-tetxeetako ikasleak nahastuzbost talde osatu zituztenekintza guztiak egiteko.Goizero gai bat lantzen ge-

nuen: gorputza, elikagaiak,planetak eta uraren zikloa.Arratsaldean talde bakoitzakbere gaiaren aurkezpena egi-ten zuen besteen aurrean; etameriendatu ondoren jolasakegiten genituen afalorduraarte. Afaldu eta gero gauekoekintzak, night activity,iza-ten genituen.Animatu zaitezte eta saiatu

horrelako ekintzak egiten,oso ondo pasako duzue!

ikasleak idazleMaider Uranga

Meakaur

Primeran pasatudut, lagunak eginditut eta hizkuntzalandu dugu

Beheko irudian, duela bi urte eman zuten kontzertuan.GIRANICE / KARKARA

karren artean melodia nagu-sia eramatearen erantzuki-zuna denboraz aldatuz. Abi-lezia aparta erakusten du tal-deak, erritmo dantzagarri etamelodia alaietatik, ezustean,mantsotu eta doinu melan-kolikoetara pasatzeko, edo al-derantziz, aukera ugarirekindotore jostatuz.Emateaz gain, eskatzen

duen musika da Giranicena,

Ardo ona bezala, poliki eta gozo dastatzeko musika

Musikak ona behardik izan, portada-ren ederra ikusitalotsagarri ez gera-

tzeko!esanda egin nien agur,barrez, Brit eta konpainiari,beren entsegu lokaletik aldeegiterakoan, eskuartean be-ren lehen lana hartuta. Pixka-naka entzun dut diskoa, man-tso, lanari behar duen denbo-ra emanez, egoki liseritzeko:ardo dastatzaileek egin ohiduten bezala, ardoa usaindu,kolorea antzeman, zaporeahartu, zerbait jan, beste ardobatera pasa… Bada, tankeran,baina ardoak beharrean Gira-nicen abestiak dastatuz.Musikalki, hartzaileak aski

landutako melodiak izangoditu entzungai. Garbi antze-maten da ez dela egun batetikbestera sortutakoa, ez delaazkar egindakoa: errekurtsomusikal anitzez daude betetaizen bereziko kantuak.Ustekabeko tinbre, errit-

mo zein melodien norabide-en aldaketa egokiekin, abes-lari edo frontmanbaten faltagehiegi ez antzematea lortudu taldeak, zerbait oso zaila,inguruotan dugun ohiko mu-sika taldearen kontzeptuakontuan hartuta. Instrumen-tu anitzak eroso antzemandaitezke rolezberdinetan, el-

zaildua, xehetasun guztiakbarneratzeko arreta osoa es-katuko diguna, eta oso barne-tik egina, intimoa, interes ko-mertzialetatik guztiz aske.Bizi garen lekua eta dugun in-gurune musikala kontuanhartuta, disko iraultzaileairuditu zait, berritzailea oso.Lan ederra!

[ IÑIGO GAITON ]

KritikaGiraniceGiranice. AutoekoizpenaSei musika-pista2011


ezpAlAK


Gure kultura, hizkuntza, salbatu nahibadugu, politika da bide bakarra. Zeregiten dute estatu independenteek?Beren kultura inposatzen dute.euskara diruarekin eta lanpostuekinlotu, eta ikusiko duzu nola salbatukoden. elebitasunaz zentzurik gabe

hitz egiten da askotan. Herri honetanez dago elebitasunik. ezinezkoa da24 orduz euskaraz bizitzea, baiordea gaztelaniaz. Hizkuntza batderrigorra da eta bestea aukerakoa.”

Benito Lertxundi, abeslaria. Noticias de Gipuzkoa. 2011/10/2

Zorionak Lydia eta ConchiUrria ona izanez gero, uzta ere halakoa omen da eta urrikoak dira, hain zuzen ere, Ly-dia Etxaniz –ezkerrean– eta Conchi Chavez –eskubian–. Conchi Sevillatik etorri etaurriaren 4an 31 urte bete zituen lagunari Anibarko Portuko adiskideek zorionak etamuxu handi bana eman nahi dizkiete. Bestalde, Lydiak, larunbatean, urriaren 15ean10 urte beteko ditu, beraz , zorionak eta belarritik 10 tirakada etxekoen partetik.

HANDIK ETA HEMENDIK››

zO RitxARRAK!››OSpAKizuNA››

Badira Orion NortekoIturritik hasi eta Bor-datxo atzeko bidegu-

rutzera zuzenean batere be-giratu gabe bizikleta gaineanjoaten diren batzuk, kontra-ko bidean. Egia da autoek ezdutela abiadura egokieneanhartzen Xixarioneko bueltahori, baina kontrako norabi-dean joatearen arriskua arehandiagoa da. Gainera, ba-tzuetan gurasoek beren hau-rrak bidaltzen dituzte aurre-tik, lehen kolpea txikiek jaso-ko dutela pentsatu ere egingabe. Benetan arriskutsua daeta egunen batean susto han-di bat gerta liteke auto batektxirrindulari bat jotzen badu.Hori dela eta, gure zoriotxa-rrak kontrako norabideanibiltzen diren txirrindula-rientzat.

Txirrindularibatzuei

“


oroimenarenkutxa

Señorita Rita Oriokomaistra zen 1936an,gerra hasi zenean.1912an Donostian

jaiotako rita Gómez ihesi jo-ana zen ordurako Bizkaia al-dera. 1937ko maiatzean, Ger-nikako bonbardaketaren on-doren, Habana barkuanabiatu zen Santurtziko por-tutik Ingalaterrara. Itsason-tzi haietan Euskal Herriko4.000 haur joan ziren gerra-tik ihesi. Umeekin, 96 mais-tra. Haien artean, Oriokoa.Southamptoneko kolonia ba-tean aritu zen haur euskaldu-nekin lanean, gehienak 1938-39 inguruan itzuli ziren arte.

Hori baino lehenago,1936ko abenduaren 5eanJunta local asesora-informa-

ezpAlAK


Oinatz Berasaluze Trillo,

Orion, urriaren 6an.

Mara Sarasua Ezkurra,

Orion, urriaren 2an.

Iera Leunda Larrañaga,

Orion, irailaren 29an.

JAiOtAKOAK››

Asier Garaiar Holgado eta

Maialen Murgiondo Jauregi,

Orion, irailaren 17an.

ezKONDutAKOAK››

eskela edourteurrenekogogoangarriakarkaran jarri nahibaduzu, deitu guretelefonora:943 83 15 27

1936an Ingalaterrara ihesi joan ziren maistrak eta haurrak. Ezkerreko bigarrena da Señorita Rita, maistra. arTxiBoa

tiva de Orio izeneko batzor-deak dokumentu bat bidalizion Comisón depuradora delMagisterio izenekoari: infor-mes sobre la conducta de losmaestros, 1936-1937, eskatu-takoari erantzuteko. Honelazioen, hitzez hitz: Esta Juntainforma respecto a la MaestraNacional Dña. Rita Gómez, deizquierdas. Sentía simpatíashacia la escuela laica. Particu-lar en su conducta no dio quehablar. Pertenece a familiaque no era del Frente Nacio-nal. Se halla ausente de la Villadesde la entrada de las tropasNacionales en la misma.

Señorita rita ez zen sekulabueltatu, Ingalaterran geldi-tu zen. 1942an ingeles bate-kin ezkonduta, Londresen ja-rri ziren bizitzen. ritarenseme Gerald Hoarek Sout-hamptoneko kanpamendu-

Señorita Rita maistrako laguntzaile baten bidez ja-kin zuen zerbait Señorita Ri-tak egindako lanaz: neskagazte ederra zen, indartsua,alaia, eta gaitasun eta kemenhandikoa, zoragarria.

Maistra haiek hutsunehandia utzi zuten Euskal He-rriko eskoletan. Gero, beste-lakoak etorri ziren. Oriora,adibidez, Señorita Sabina.Hark ere arrastoa utzi zuen.Oraindik gogoratzen dira ha-rekin orduan neskatila zire-nak: euskeraz hitzerdi bat adi-tzen bazigun segituan hastenzitzaigun errietan, rojos-se-paratistas esanez. Harekinikasi zuten Orioko neskekCara al sol con la camisa nue-vaabesten.

[IñAKI ITuRAIn ]


HeRRitARRA


“Odola emateko behar den denbora ez da ezer egiten den onura ikusita”Joanito San SebastianOdol-emailea

Zertarako erabiltzen da odol hori?Istripu bat dela, larrialdi bat dela, eba-kuntza bat dela, ospitaletan egunero be-har izaten dute odola eta 10 minutu odo-la ematen pasatzea ez da denbora, gerozein onura egin dezakegun ikusita. Askodaude behin eman eta gero urtebete be-randuagora arte etortzen ez direnak,baina konstantzia izatea hobe da. Odol guztiek balio al dute?Nik 0 negatibo odola daukat, beraz, edo-zeini eman diezaioket. Dena dela, ateraeta analisia egin ondoren balio ez balu,gaixotasunen batengatik-edo, bota egin-go lukete. Odola atera aurretik egindako anali-

sien emaitzak etxera bidaltzen dizkigu-te, eta horrela jakin dezakegu osasunarazorik daukagun ala ez. Beraz, odolajasoko dutenentzat ez ezik, odola emate-ak norberarentzat ere onuragarria izandezakeela esan genezake.

Edozeinek eman dezake odola?18 urtetik 70 urtera bitartekoa izan eta50 kilo baino gehiagoko pisua duen edo-nork, baldin eta hiesa edo hepatitisa ku-tsatzea errazten duten arrisku-jokabi-derik eduki ez badu edo azken urteangaixotasun larririk hartzeko arriskuadagoen herrialde batera joan ez bada.Jendea kontzientziatzeko zer egin be-harko litzateke?Herritarrei esango nieke hamar minutubaino ez direla behar, eta odol horrekinbizitza asko salba daitezkeela. Orionodol emaile kopuruarekin justu xamargabiltza. Jende gazte asko dago herrian,baina badirudi errespetua ematen dielaedo beldurtu egiten direla odolarekin.Norbaitek odola eman nahi badu, Kristi-na Atorrasagastiri (943 24 87 73) deitueta jasoko du informazioa. Bestela aben-duaren 13an da hurrengo odol-ateratzeaeta anbulatoriora agertzea nahikoa da.

Ez dira asko izango odola ematen hasi eta Joanito San Sebastianoriotarraren markara iritsi direnik. Urrikoa izan du odola ematen85. aldia eta aurrerantzean ere hala segitzeko asmoa du, 100 betetzera heldu arte gutxienez.

IRATI AGIRREAZALDEGI

Orioko odol-emaileen elkarteko koordi-natzaile Kristina Atorrasagasti lehengu-sua du Joanito San Sebastianek eta harkgonbidatuta hasi zen 1983an odola ema-ten, gaur arte. Nolatan animatu zinen odola ematera?Gaztea nintzen eta orduan ez nion odolaematearen garrantziari erreparatu, bai-na orain ikusten dut odola behar dela. 85 aldiz eman duzu, azken honekin. 75 aldiz emandakoan, diploma berezibat eman zidaten eta hortik pasa naiz,gaur egin dut 85. odol ematea. Hori nor-berarentzat ere pozgarria da, esan nahibaitu bizirik nagoela eta odola ematekoongi gainera. 70 urtera bitartean 100etikgora odol emate egin ditzaket eta oso gu-txi iristen dira horretara.

Zenbatean behin ematen duzu odola?Urtean lau aldiz. Gizonezkook lau bidereman dezakegu eta emakumezkoek hi-rutan. Izan ere, hilerokoarekin odolagaltzen dute. Orion hiru hilabeteanbehin egiten da odol ateratzea. Nik, hasinintzenetik, behin baino ez dut kaleegin, gripearekin nengoelako. Nolakoa da odola emateko prozesua?Anbulatoriora iritsitakoan tentsioa har-tzen digute, orratza sartu eta odol laginbat atera, analisia egiteko, eta galderakegiten dizkigute bakuna edo botikarenbat hartu dugun jakiteko. Gero, odolaeman badezakegu, kamillan etzan etaodola ateratzen digute. Nik 400 zentili-tro ematen ditut aldi bakoitzean, bainaez dut inolako beheraldirik sumatzen.Hala ere, indarberritzeko ogitartekoa ja-ten dugu.

“Orion urtean lau aldiz emandezakegu odola gizonezkooketa hasi nintzenetik behinbaino ez dut kale egin, etaorduan gripea nuelako”

“Odola atera aurretik egindakoanalisiak etxera bidaltzendizkigute, beraz, odola jasotzendutenentzat ez ezik,emaileontzat ere badu onura”

karkara


zeRbitzuAK


URRIA14an, Larrañaga.15 eta 16an, Mutiozabal.17an, Azaldegi.18an, Zulaika.19an, Iriarte.20an, Larrañaga.21ean, Mutiozabal.22 eta 23an, Barrenetxea.24an, Iriarte.25ean, Zulaika.26an, Larrañaga.27an, Mutiozabal.28an, Barrenetxea.29tik azaroaren 4ra, Lasa.

Azaldegi: Urdaneta kalea, 8.

943 13 31 83 Zarautz

Etxeberria: Gipuzkoa kalea,17. 943 83 23 98 Zarautz

Mutiozabal: Kale Nagusia, 12. 943 83 29 70 Zarautz

Larrañaga: S. Frantzisko, 16. 943 13 38 14 Zarautz

Lasa:Herriko plaza. 943 83 09 36 Orio

G. Artiñano: Zigordia kalea, 17. 943 13 40 19 Zarautz

Iriarte: Zinkunegi, PilartxoEnea. 943 13 29 83 Zarautz

Zulaika:Bizkaia kalea, 41 943 13 39 94 Zarautz

EGUNA ITSASGORA ITSASBEHERA ILARGIA14 06:16 eta 18:31 00:04 eta 12:2115 06:45 eta 19:02 00:34 eta 12:5316 07:16 eta 19:34 01:06 eta 13:2817 07:50 eta 20:12 01:41 eta 14:0618 08:30 eta 20:58 02:20 eta 14:5219 09:22 eta 22:02 03:08 eta 15:5020 10:33 eta 23:25 04:12 eta 17:0421 _____ eta 11:58 05:30 eta 18:2322 00:48 eta 13:14 06:48 eta 19:3223 01:55 eta 14:16 07:53 eta 20:2924 02:49 eta 15:09 08:48 eta 21:1925 03:37 eta 15:58 09:38 eta 22:0526 04:22 eta 16:44 10:25 eta 22:5027 05:06 eta 17:29 11:11 eta 23:3428 05:50 eta 18:15 11:57 eta _____

lANeGuNetAN

DOnOSTIA-ZArAUTZ

Donostia 6:55 7:40 8:10 8:40 9:10 9:40 10:40 11:40 12:10 12:40 13:10 13:40 14:10 14:40 15:10 15:40 16:40 17:40 18:10 18:40 19:10 19:40 20:15 21:00 22:15

Orio 7:25 8:15 8:45 9:15 9:45 10:15 11:15 12:15 12:45 13:15 13:45 14:15 14:45 15:15 15:45 16:15 17:15 18:15 18:45 19:15 19:45 20:15 20:50 21:35 22:50

Zarautz 7:35 8:25 8:55 9:25 10:25 11:25 12:25 12:55 13:25 13:55 14:25 14:55 15:25 16:25 17:25 18:25 19:25 19:55 20:25 21:00 21:45 23:05

ZArAUTZ-DOnOSTIA

Zarautz 6:45 7:15 7:45 8:15 8:45 9:20 9:45 10:45 11:45 12:45 13:20 13:45 14:20 14:45 15:20 15:45 16:45 17:45 18:45 19:45 20:45 21:15

Orio 6:55 7:25 7:55 8:25 8:55 9:30 9:55 10:30 10:55 11:55 12:55 13:30 13:55 14:30 14:55 15:30 15:55 16:30 16:55 17:55 18:55 19:30 19:55 20:55 21:25

Donostia 7:30 8:00 8:30 9:00 9:30 10:10 10:30 11:10 11:30 12:30 13:30 14:10 14:30 15:10 15:30 16:10 16:30 17:10 17:30 18:30 19:30 20:15 20:30 21:30 22:00

Lanegunetan, grisez dauden orduetako autobusak pasatzen dira Urbiletik.

AStebuRuetAN

DOnOSTIA-ZArAUTZ

Donostia 8:00 9:00 10:00 11:00 12:00 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 18:00 19:00 20:00 21:00 22:00 22:30

Orio 8:35 9:35 10:35 11:35 12:35 13:35 14:35 15:35 16:35 17:35 18:35 19:35 20:35 21:35 22:35 23:05

Zarautz 8:45 8:45 9:45 10:45 12:45 13:45 14:45 15:45 16:45 17:45 18:45 19:45 20:45 21:45 22:45 23:15

ZArAUTZ-DOnOSTIA

Zarautz 6:45 7:45 8:45 9:45 10:45 11:45 12:45 13:45 14:45 15:45 16:45 17:45 18:45 19:45 20:45 21:45

Orio 6:55 7:55 8:55 9:55 10:55 11:55 12:55 13:55 14:55 15:55 16:55 17:55 18:55 19:55 20:55 21:55

Donostia 7:30 8:40 9:40 10:40 11:40 12:40 13:40 14:40 15:40 16:40 17:40 18:40 19:40 20:40 21:40 22:40

Asteburuetan, autobus guztiak pasatzen dira Urbiletik. Grisez dauden orduak larunbatetako (lanegunak) zerbitzuei bakarrik dagozkie.

Aia eta Orio arteko autobus zerbitzua Landabusek darama. Zerbitzuei buruzko informazioa lortzeko zenbait bide daude: www.landabus.com , Tf. 943 240114 sms-a 5280 zenbakira

AutObuS ORDuteGiAK››

itSASOA››

zAiNtzAKO bOtiKAK››

Iragarkietarako txokoa. iragarri nahi duzun hori telefonoz (943 83 15 27) zein e-postaz bidali dezakezu: [email protected] asko, gainera, doako zerbitzua baita gurea.

Neska arduratsuak etxe-ak garbitu eta adinekoakzainduko lituzke. Tf.: 600 74 56 86.Esperientzia duen berta-ko neska bat eskaintzenda eskola partikularrakemateko. Tf: 680 45 35 63(Maialen).

AurkitutakoakUme baten txaketa grisaaurkitu nuen irailaren26an Ibai Ondon. Galduduenak deitu zenbaki honetara: 943 83 44 98.

GaldutakoakUrriaren 2an, Baxoalde-ko parkean Nenucopanpi-na ahaztu genuen hartzmarrazkidun plastifikatu-tako poltsa batean. Hartuduenari udaltzaingoan uz-

teko edo 615 71 36 00 tele-fono zenbakira deitzekoeskatu nahi genioke.

SaltzekoIntxaurrak salgai. 4 kilo10 euro. Tf.: 943 83 44 98.Garaje itxia salgai Mendi-beltz futbol zelaiaren az-pian. 20,67 metro koadro.Tf.: 646 28 99 07 edo 630 37 01 38.Andatzan, erreformatuberri dagoen 138 metro ko-adroko etxebizitza salgai.4 logela eta 2 bainugela.278.000 euro (negoziaga-rriak). Tf.: 620 33 53 98.atu nahi genioke.

ZozketaGoiko Kaleko zenbaki sa-rituak: Marisko otarra:15319. Gitarra: 15151.

ErrentanEtxea alokatzeko Orion.Hiru logela ditu. Altzarie-kin eta beharrezko tresne-riekin. 750 euro hilean. Tf.: 678 90 61 66 (Arantxa).Etxea alokatzeko Ani-barko Portuan. Bi logeladitu eta urte osorako alo-kairuan eskaintzen da. Tf.: 615 75 76 48.Garajea alokatzeko AitaLertxundi 21ean. Tf: 609 91 73 99 (Igor).

Lan eskaeraNeska euskalduna ume-ak zaintzeko prest, arra-tsaldez. Eskarmentuadaukat. Interesatuek deitulasai. Tf.: 679 85 23 41.Neska euskalduna etxe-ak eta eskaratzak garbitze-ko prest. Tf.: 666 03 67 80.

AzOKA››

[ ]

DOnOSTIA-ZArAUTZ

Donostia 5:47 6:17 6:47 7:17 7:47 8:17 8:47 9:47 10:47 11:47 12:17 12:47 13:17 13:47 14:17 14:47 15:17 15:47 16:17 16:47 17:17 17:47 18:17 18:47 19:17 19:47 20:47 21:47

Aia-Orio 6:11 6:41 7:11 7:41 8:11 8:41 9:11 10:11 11:11 12:11 12:41 13:11 13:41 14:11 14:41 15:11 15:41 16:11 16:41 17:11 17:41 18:11 18:41 19:11 19:41 20:11 21:11 22:11

Zarautz 6:19 6:50 7:20 7:50 8:20 8:50 9:20 10:20 11:20 12:20 12:50 13:20 13:50 14:20 14:50 15:20 15:50 16:20 16:50 17:20 17:50 18:20 18:50 19:20 19:50 20:20 21:20 22:20

ZArAUTZ-DOnOSTIA

Zarautz 6:08 6:38 7:08 7:38 8:08 8:38 9:08 10:08 11:08 12:08 12:38 13:08 13:38 14:08 14:38 15:08 15:38 16:08 16:38 17:0817:38 18:08 18:38 19:08 19:38 20:08 21:08 22:08 22:40

Aia-Orio 6:15 6:45 7:15 7:45 8:15 8:45 9:15 10:15 11:15 12:15 12:4513:15 13:45 14:15 14:45 15:15 15:45 16:15 16:41 17:15 17:45 18:15 18:45 19:15 19:45 20:15 21:15 22:15 22:47

Donostia 6:39 6:50 7:20 7:50 8:20 8:50 9:20 10:20 11:20 12:20 12:50 13:20 13:50 14:20 14:50 15:20 15:50 16:20 16:50 17:20 17:50 18:20 18:50 19:20 19:50 20:20 21:20 22:20

Gipuzkoan garraiatzeko begira: www.mugitu.com. Grisez dauden orduetan trenak daude asteburuetan.

tReN ORDuteGiAK››



donostiako, nafarroako, orioko eta euskal Herriko hainbat txokotakopaisaiak jaso ditu Miryam Sistiaga Guerra orion bizi den margolaridonostiarrak bere koadroetan. orain dela urte eta erdi hasi zen margotzenerlaxatzeko modua baitu eta jadanik lan asko egin ditu. Horietako 30ikusgai izango dira urriaren 10etik 28ra bitartean, astelehenetik ostiralera,10:00etatik 13:00etara eta 16:30etik 20:00etara orioko kultur etxean.

Euskal Herriko sentsazioak

OrioHitzaldiaUrriaren 19an, Etxeko erorke-

tak nola aurreikusi eta saihestu

hitzaldia. Hizlaria: Jose LuisMartin. 18:30ean, kultur etxean.

InformatikaUrriaren 18an, Soflib,softwa-re libreari buruzko ikastaroa,16:00etatik 18:00etara, KZgunean.Urriaren 20an, Gmail, postaelektronikoari buruzko ikas-taroa, 16:00etatik 18:00etara, KZgunean.Urriaren 27an, Mugipu, ga-rraio publikoa Gipuzkoanikastaroa, 16:00etatik18:00etara, KZgunean.Urriaren 17an, 19an eta 28anIT txartela ateratzeko azterke-ta, 16:00etan, KZgunean.

FutbolaUrriaren 16an, afizionatuengorengo mailan, Soraluze-Orio, Ezozia zelaian.Urriaren 16an, kadeteenohorezko mailan, Real Socie-dad B- Orio, Zubietan.Urriaren 16an, jubenilen le-hen mailan, Orio-Zestoa ,Mendibeltz zelaian.Urriaren 16an, emakumez-ko seniorretan, Hernani-Orio,Zubipe zelaian.Urriaren 23an, afizionatuengorengo mailan, Orio-Ilintxa,Mendibeltz zelaian.Urriaren 23an, kadeteenohorezko mailan, Orio-Zarautz, Mendibeltz zelaian.Urriaren 23an, jubenilen le-hen mailan, Anaitasuna-Orio,Azpeitiko San Juan zelaian.Urriaren 23an, emakumez-ko seniorretan, Orio-Ostadar,Lasarteko Michelinen.

[email protected].

BingoaUrriaren 19an eta 26an, bin-go saioa adinekoentzat,16:30etik 18:30era, kulturetxean.

KontzertuaUrriaren 14an, Low Riderstaldearen kontzertua,22:30ean, Kalakari tabernan.

AiaPodologiaUrriaren 15ean. Ordua har-tzeko deitu 943 13 11 14ra.

BertsoakUrriaren 14an, bertso afaria:Xabier Amuriza eta XabierSukia, Unai Manterolaren esa-netara. 21:30ean, UrdanetakoIzarra jatetxean.

KontraportadaGarai batean Orion maila han-

diko krossa jokatzen zen Anti-

lla futbol zelai zaharraren buel-

tan. Esaterako, irudian Diego

Garzia, korrikalari aparta izan

zena, ikusi dezakegu. Orain,

urriaren 23an, Orioko 3. Herri

Lasterketa izango dugu.

SaskibaloiaUrriaren 14an, Gipuzkoakobigarren mailan, Alustiza au-tobusak Orio-Donosti Dolp-hins, 20:15ean, Karela kiroldegian.Urriaren 22an, infantil nes-ken lehen urteko parte-hartzemailan, Orioko Ikastola ZAST-BKL, 09:30ean, Karela kiroldegian.Urriaren 21ean, Gipuzkoakobigarren mailan, Alustiza au-tobusak Orio-Oiarso,20:15ean, Karela kiroldegian.

IkastaroakUrriaren 15ean eta 16an,

energiari buruzko oinarrizkoikastaroa. Larunbatean,16:00etatik 21:30era eta igan-dean, 11:00etatik 18.30era,Mandalara taldearen lokale-an (Iturbide, 7). Izen-ematea:kultur etxean, 648 487 489 telefono zenbakian edo

AGeNDA››


karkara 304. zenbakia. 23. urteakarkara.tok-md.com/pdf/304.pdf · Publizitatearen diseinua Lore...

Documents

Transcript of karkara 304. zenbakia. 23. urteakarkara.tok-md.com/pdf/304.pdf · Publizitatearen diseinua Lore...