Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko...

36
k ! ... eta itto . 2018-X-19 1074 zkia. Julen Zabaletaren Gure Balioak!

Transcript of Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko...

Page 1: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

k !...etaitto.

2018-X-19 1074 zkia.

Julen ZabaletarenGure Balioak!

Page 2: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper
Page 3: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

Eibarko Udalak, Gipuzkoako Foru Aldundiaketa Eusko Jaurlaritzako Kultura eta HizkuntzaPolitika Sailak diruz lagundutako aldizkaria

ARGITARATZAILEA: ...eta kitto! Euskara Elkartea.

HELBIDEA: Urkizu, 11. 20600 Eibar

TELEFONOAK: 943 20 67 76 / 943 20 09 18.

FAXA: 943 20 28 72.

ASTEKARIAREN E-MAILAK: [email protected] [email protected] [email protected]

ELKARTEAREN E-MAILAK:[email protected] / [email protected]

ERREDAKZIO-KONTSEILUA:Ana Aizpurua, Itziar Albizu,Ekhi Belar, Jose Luis Gorostegieta Silbia Hernandez

ADMINISTRAZIOA: Marisol Uriarte

KOORDINATZAILEA: Ana Aizpurua

ERREDAKZIO-BURUA: Silbia Hernandez

DISEINUA ETA MAKETAZIOA:J.L. Gorostegi

ARGAZKI ARLOA:Malen Jainagaeta Malen Illarramendi

HIZKUNTZA ARDURA: Juan Andres Argoitiaeta Maider Aranberri

PUBLIZITATEA: Itziar Albizu eta Belen Ulazia

TELEFONOA: 943 20 67 76

AZALEKO ARGAZKIA: Ekhi Belar

BANAKETA-ARDURA:Mohammed El Ghabali

TIRADA: 8.150 ale

INPRIMATEGIA: GERTU koop. (Oñati)

COPYRIGHT-A: ...eta kitto!

LEGE-GORDAILUA: SS/430/92.ISSN: 1132 - 1679

("...eta kitto!”k ez du bere gain hartzen aldizkarianadierazitako esanen eta iritzien erantzunkizunik)

EIBARKOUDALA

GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA

Gure aurrekoek erabiltzen zuten euskeraMARTXANDISTA.- Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, umedenporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper egin. “Gaur eguraldi ona dago eta martxando egingo dogukunbura juateko”.

astean esanak”Peruko produktu ekologiko batEuskal Herrian kontsumitzea zilegial da? Izango duen karbonoarenaztarna ez al dugu kontuan hartubehar? Zenbaitetan jatorrizkoherrialdean ez dute elikagai horijateko aukerarik; kinoaren kasuan,adibidez. Hemen ere badituguzerealak eta hori jasangarriagoada, produktu horiek kontsumitutabertako ekonomia sustatzeaz gain.Elikagai ekologiko guztiak ere ezdira osasuntsuak: txokolatearenlehenengo osagaia azukrea bada,berau ekologikoa izanik ere,ez da osasuntsua izango”

(AITZIBER AIZPURU, NUTRIZIONISTA)

“Urriaren 1eko Kataluniakoerreferendumaren urteurrenean,Espainiako telebistak zehaztu diguzenbat enpresek egin duten aldeprozesua martxan jarri zenetik;ez digu esan, ordea, denboraldiberean baten bat finkatu ote den.Kontuak bi irakurketa ditu: zeinenkaltegarria izan den, eta den,indepentismoa ekonomiarako,edo zeinen lotsagabe saiatu denbotere ekonomikoa jendearenerabaki politikoak baldintzatzen.Albiste berean, erreferendumabakarrik senti ez zedin, ilegalizenondoa paratu diote ondoansolasa ahoskatu duten aldioro.Ez da diferentzia handirik PPrenhankapeko informazioarekin”

(SANTI LEONE, HISTORIALARIA)

“Testu bat irakurtzeko erraztasunaerabilitako tipografian dago neurrihandian. Paperezko egunkarianerabiltzen den Times New Romanez da hain ondo ikustenordenagailuan. Pantailarako sortuziren, horregatik, Tahoma edoTrebuchet. Bada euskarri bietanondo irakurtzen den Verdana ere.Alcuino de York VIII. mendeanasmatutako minuskula karolingioaere ederra izan zen, gure alfabetolatinoak bakarrik maiuskulakzituelako sortu zenean. Gaur egun,askoz errazago egiten zaiguminuskulaz irakurtzea. Irakurtzeazailtzen duen tipografia berri batasmatu dute orain, irakurritakoaahaztuko ez dugulakoan sinetsita”

(FELIX ARES, ZIENTZIALARIA)

KULTURA ETA HIZKUNTZA POLITIKA SAILA

(HIZKUNTZA POLITIKARAKO SAILBURUORDETZA)

eskutitzakUrriaren 12an, Hispanitate eguna zela eta, Miguel

de los Toyos alkatea Guardia Zibilak antolatutakoekitaldietan egon zen.

Sorturentzat, Eibarren polizia espainiarrak etaguardia zibilak soberan daude. Horregatik ez duguulertzen egun horretan alkateak zer egiten zuenGuardia Zibilak antolatutako ekitaldietan.

Orain dela urtebete aukera izan genuen ikustekoespainiar poliziak eta guardia zibilek nola jipoitu zi-tuzten Kataluniako herritarrak. Eta iragan abenduanberriz, Eusko Jaurlaritzak eta Euskal KriminologiaInstitutuak 1960-2014 aldian Araban, Bizkaian etaGipuzkoan izandako tortura kasuen berri eman zu-ten informe ofizial batean. Guztira 4.113 tortura ka-su agertzen dira aipatutako informe ofizialean,

gehienak polizia espainiarrek eta guardia zibilekegindakoak. Kasu horien artean badira tortura sala-tu duten eibartarrak. Hala ere, Eibarko alkateakGuardia Zibilen ekitaldietan parte hartu zuen.

Euskal gizarteak bakea eta konponbidea behar di-tu eta hori lortzeko ezinbestekoa da herri honendesmilitarizazioa bururaino eramatea. ETAk oraindela zazpi urte amaitu zuen behin betiko bere jar-duera armatua, eta 60 urteko ibilbideari agur esandio berriki. Armadak eta Estatuko segurtasun inda-rrek ere desmilitarizazio horretan aurrerapausoakeman beharko dituzte indarkeria adierazpen guztiakbehingoz amaitzeko. Horregatik diogu Eibartik etaEuskal Herritik alde egin behar dutela.

Eibarko Sortu

– Alkatea Guardia Zibilak antolatutako ekitaldietan –

Azaroaren 1eko -Domusantu eguna-zubia dela eta, aste horretan (hemendik 15egunera) ez da alerik izango zuen buzoietan.Kontuan izan, beraz, ale horretarako zorion-agurrik edo bestelako informaziorik kaleratunahi baduzue. Datorren asteko barixakuannormaltasunez kaleratuko dugun alea izandaiteke aproposa horretarako.

E r redakz ioa

…eta kitto!-ri buruzko inkesta egingo du AZTIKER enpresak hurrengo asteetan

Astelehenetik aurrera, AZTIKER enpresak …eta kitto!astekariari buruzko ikerketa egingo du herritarrenartean, jendeak …eta kitto! aldizkaria ezagutzen duenjakiteko eta aldizkariari buruzko iritziak jasotzeko.Guztira 600 inkesta egingo dira, gehienak telefonoz.Baliteke zeuek ere telefono deiak jasotzea edoAZTIKER-eko inkestatzaileak zeuen etxeetara joatea.Horrela bada, biziki eskertuko genizueke galdereierantzutea. Informazio gehiago 7. orrialdean.

Page 4: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!danon ahotan2018-X-19

4

Untzagako jubilau etxekuak telefono mugikorra zelan erabilli ikasi nahi dabenendako oi-ñarrizko ikastarua antolatu dau azarorako (5, 12 eta 19, astelehenak), 10:00etatik 12:00etara.Interesa dakanak lehen pisuan daguan bulegora juan biharko dau izena emotera. Horrekin batera,urriaren 29rako Gernikara juatekoexkursiñua antolatu dabe, urriko az-ken asteleheneko ferixia egingo da-la aprobetxauta. Autobusez juangodira, 10:30xetan Ego Gaiñeko gel-tokitik urtenda. Ferixia bisitatzekodenporia eukiko dau jendiak,14:00xetan atzera be autobusa har-tu arte. Ereñon, Arita-Berri jatetxianbazkalduko dabe eta, jarraixan, dan-tzaldixa egongo da. Urteeria jubila-tu etxe guztietako bazkidiendakozabalik dago eta juan nahi dabenak27 euro ordaindu biharko dittu.

Jubilauendako ikastarua eta Gernikara txangua

Aurreko astian banatu zetsazen diplomak Energia Berriztagarrien Ingeniaritzako Graduko 4. pro-moziñoko 65 titulatueri, Hezkuntza Esparruko areto nagusixan egindako ekitaldixan. Unibersidadekoordezkarixak emondako datuen arabera, aurrekuan titulua jaso eben ikaslien %40 baiño gehixagok

mugikortasun programetan hartudau parte eta %60xak baiño gehi-xagok, barriz, 35 enpresa eta era-kundetan praktikak egin dittu. Eki-taldixan Cristina Uriarte, EuskoJaurlaritzako Hezkuntza sailburua,Agustin Erkizia, UPV/EHUko Gi-puzkoako Campuseko errektore-ordia, Miguel de los Toyos, Eibar-ko alkatia, Xabier Ostolaza, Gi-puzkoako Ingeniaritza Eskolakozuzendarixa eta Oihana Ariston-do, Eibarko ataleko koordinatzai-llia egon ziran, bestiak beste.

Eibar, igelaur epeletanUrez betetako ontzi bi ikusiditu igelak. Bat aukeratueta, barrura salto eginbezain laster, konturatu daura irakiten dagoela. Azkaregin du ihes erretzekoarriskutik. Irakiten utzi dulapikoa, eta joan daalbokora. Ura epel dagohan, eta goxotasunak emandio pentsatzen hastekoaukera. Hanburgesenerregea dator Eibarrera,fabrika zahar bat kolorezestaltzera. Opariak erepaperez estalita jasotzenditugu eta, ireki arte, ezinjakin “kaka paperianbatuta” ote den, usaina ezbadiogu antzematen.Aterako ditugu argazkiakmuseorako, botako dugueraikina, eta jarriko duguBurger bat ospitalarenalboan. Dena osasunarenalde. Sortuko du enpleguapatatak frijitzeko, zaborrabotatzeko.Ur epeletan dago igela, etapentsatu du ea zergatikegon horren aurka.Industriarik ez da etorriko.Zaila da fabrika zaharrakberritzea. Eta orografia!Aitzakirik ez zaio falta igelariur epeletan egoteko. Bainalapikoa sutan, tenperaturaigotzen doa. Eta igela,barruan. Gorputzamoldatzen zaio urarentenperaturari. Horretangastatuko du daukanenergia, eta urakirakiterako, galdua izangodu indarra berriro jauziegiteko. Hor hilko da igela.Baina berak ez daki, gustorabaitago ur epeletan.Aitzakien mundua elikatzenjarraitu du bere plazerrean.Lurzoru industriala? Ez dagoeta maldarik gabekoingururik. Izan ere,berotuko, asaldatuko,suminduko gara daukagunbakarrean ez badituguentrenamendurako zelaiakegiten. Epel-epel, lodi-lodi,punta motza… paperezondo batu dezagunMariandresan korotza.

JOSU MENDIKUTE

Ingeniaritza Eskolako ikaslien graduaziño ekitaldixa

Frankismo sasoian hasi eta 90. Hamarkada-raiño luzatu zan haur jaixobarrixak lapurtzekotramaren inguruan berba egitteko billeria egingoda datorren astian, eguenian, 19:30xetan Portale-an (billera gelan). Eibarko Maternidadian semia la-purtu zetsen Edita Beristainen ekimenez, Eibarreneta inguruko beste herri batzuetan gertatu ziranhaur lapurreta horren inguruan berba egitteko as-muarekin egin zan lehen billeria uztaillian eta, Por-talean alkartu ziranen artian horren susmoa dakenbeste famelixa batzuk be agertu ziran. Euren ar-tian lehen kontaktua egin eta gero, uda ostianatzera be billeria egitteko ados ipiñi ziran, bakotxakdakan informaziñua bestiekin konpartitzeko eta

gertatutakuaren inguruan berba egitteko. Datorrenasteko billeria gaixarekin interesa daken guztien-dako atiak zabalik egingo dabe.

Haur lapurtuen inguruko billeria egingo dabe 25ian

Page 5: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!danon ahotan

2018-X-195

autuan40 URTE BETETZENDITTUENEN BAZKARIXA1978xan jaixotakuak azaruaren17xan egingo dabe bazkarixa:Untzagan alkartuko dira,12:00xetan, taldiaren argazkixaegin eta zapixak banatzeko.Jarraixan, luntxa egingo dabe eta,Unzaga Plaza hotelera bazkaltzerajuan baiño lehen txikiteuan ibillikodira. Bazkalostia girotzen DJ batekjardungo dau eta, arratsaldekotxikiteuan, barriz, txaranga etaguzti ibilliko dira. Afarirakoluntxarekin agurtuko dabe jaixa.Juan nahi dabenak 100 euro sartubiharko dittu Banco Sabadellen,ES85 0081 4362 63 0001222723kontuan (epia urriaren 26xanamaittuko da).

Pagatxa emakume alkartekuak Iruñean egon ziran martitzenian, bidaia kulturalaegitten. Erretratuan ikusten dittuzuenak katedrala, San Lorenzo eliza, Kale nagusixa,udaletxeko plaza, Sanfermiñetan zezenak entzierruan egitten daben ibilbidia, Gazte-lu plaza eta hiriburuko beste toki batzuk ikusten ederto pasau eben eguna.

Iruñean egon dira Pagatxa alkartekuak

1937-XAN JAIXOTAKUENBAZKARIXAAzaruaren 23an alkartuko dira1937xan jaixotakuak, aurten81 urte bete dittuela ospatzeko.Egunerako plana aurreragoziheztuko dabe, baiña juatekoasmua dakanak izena emotenjuatia eskertuko leukieantolatzailliak. Horretarako55 euro sartu biharko dittuKutxabanken, ES2320955109009115389087 kontuan, izen-abizenak argi azalduta.

4 saioazaroak 17

zapatua16:30 & 19:00

azaroak 18domeka

16:00 & 18:30

lanberria

BAZKIDEENTZAKO aurre-salmenta (7,50 €)

Urriaren 22tik azaroaren 3ra...eta kitto!n salgai

(bazkide bakoitzak 3 sarrera gehienez)10:00-14:00 eta 16:00-19:30

GAINONTZEKOAK (8,00 €)Azaroaren 4tik aurrera

EL TIO PALANCAS (J. Gisasola)DENETIK (Urkizu)

GOZOKI (Bidebarrietaeta Sostoatarren)

Larrosa koloreko lazoa osatuko da gaurBularreko MinbiziarenAurkako Nazioarteko Egu-naren harira, horren ingu-ruko ekitaldixa antolatudabe gaurko Amaña es laCaña eta Minbizixaren Kon-trako alkartiak: alkartasunaadierazteko, gaixotasun ho-rrendako erabiltzen dan la-rrosa koloreko lazoaren iku-rra osatuko dabe Untzagan,arratsaldeko 19:00etan. An-tolatzailliak jende guztiaparte hartzera animau nahidabe.

Page 6: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!danon ahotan2018-X-19

6

Hamenguak eta kanpotik etorritakuak mahai baten bueltanalkartzeko asmuarekin azaruak 11n egingo diran Bizilagunak

ekimeneko bazkarietarakoizen-emotia gaur zabaldu da-be. Interesa dakenak azarua-ren 5era arte eukiko dabeizena emoteko aukeria. Au-rreko urtietan bezela, bazka-rixak ekimenian parte har-tzeko izena emoten dabe-nen etxietan izango dira. In-formaziño gehixagorako [email protected] / [email protected] helbi-dera idatzi edo 943-200918 /943-708440 telefonuetaradeittu leike.

Gaur zabaldu dabe Bizilagunakbazkarixetarako izen-emotia

Eguazten goizian emondako prentsaurrekuan, datorren astianhasi eta Gabonak arte martxan egongo dan “EH Bildutakoak”kanpaiñaren barri emon eben Eibarko EH Bilduko ordezkarixak.Asmua “EH Bilduk urte honetan aurrera eruan dituen ekimen etaproiektuak herritarren artian ezagutzera emotia” dala azaldu eben,“sarrittan gatxa egitten jakulako Udal barruan aurrera eruanda-kuen barri herritarreri emotia. Eibartarren perzepziñua Udalak bu-rutu dittuala da eta, hori gezurra izan barik be, ekimenak zeiñekbultzatu dittuan jakiñaraztia inportantia begittantzen jaku, guk bul-tzatu ezian ez ziralako indarrian egongo”.

EH Bilduren biharrari esker aurrera etara diranen zerrendan 73proiektu eta ekimen dagoz, baiña horretatik 9 nabarmendu nahiizan dittue: gaztien emantzipaziñua errazteko dirulaguntza; EibarIbillixan: ibilbide osasuntsuen sarea; AKEBAI: Eibarko EuskararenPlan Estrategikua; Coliseoaren Laguna txartela; Eibarko alkartien-dako Coliseoaren alokairua 3.000 eurotik 300 eurotara jaistia;Txonta Kulturala ekimena; auzokako aurrekontu partehartzailliak;Jazinto Olabe Ludoteka; eta etxez-etxeko laguntza zerbitzukobihargiñen lan baldintzak hobetzia. Ekimenak ezagutzera emate-ko kartelak ipiñiko dittue eta, horrekin batera, sare sozialetarakobideua eta GIF bat preparau dittue. Eta urtarrillian etxe guztietara

banatuko dan Bolo-Bolo aldizkarixan be emongo dabe kanpaiña-ren barri. Uztaillian Bista Eder kaleko 2. zenbakixan inauguratueben Bilgunean izan zan prentsaurrekua eta, azaldutakuaren ara-bera, aurrerantzian zabalik egongo da lokala. Oindiok ez dabeziheztu datozen hillebetiotarako programaziñua, baiña pil-pilian da-guazen gaixen inguruko hitzaldi eta dokumentalak eskintzeko as-mua dake. Eta, horrekin batera, herriko alkarte eta eragillieri loka-la erabiltzeko aukeria emongo detse. Udaleko lanaren zein herri-xari lotutako gaixen inguruko jarraipena egitteko astero billerakegingo dittue, martitzenetan 17:30xetan.

“EH Bildutakoak” kanpaiñia hasiko dabe datorren astian

TU

TU

LU

ME

ND

I

IDURRE

IRIONDO

Gaur arratsalderako “Amiantoa. Osasunean eta ingurumeneanduen inpaktua” izenburuko hitzaldixa antolatu dabe Euskadikoeta Eibarko Ahal Duguren Osasun arlokuak. Gaixaren inguruan ber-ba egittera etorriko diran hizlarixak Maria Valiente (Ahal DugurenGipuzkoako koordinatzaillia) eta Jesus Uzkudun (sindikalista eta AS-VIAME-ko kidia) dira. Saiua 19:00etan hasiko da, Ahal Dugurenegoitzan (Arragueta, 18).

Amiantuareningurukohitzaldixa gaurarratsaldian

Page 7: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!danon ahotan

2018-X-197

1) Kardiologia

2) Zirugia

3) Dermatologia

4) Dietetika / Nutrizioa

5) Analisi Klinikoak

6) Ortodontzia

7) Otorrinolaringologia

8) Pediatria

9) Psikiatria

URKIZU PASEALEKUA, 13Orbeako dorreak / 1. solairua

☎ 943 12 02 00 Faxa:943 12 02 04

10) Barne Medikuntza

11) Radiologia

12) Urologia

13) Traumatologia

14) Koloproktologia

15) Erizaintza

16) Foto-depilazio Unitatea

17) Ginekologia

18) Psikologia

BERRIA

BERRIA

Isasi kalea, 7

Tel. 943 20 11 16 Mob. 699 617 461

Esku artian dakazuen aldiz-karixa hobetzeko asmuare-kin, eibartarren eritzixak ja-sotzeko inkestak egingo di-ttue Aztiker enpresako profe-sionalak, datorren astelehene-tik aurrera. Ikerketaren datuakbalekuak izateko, danera 600inkesta egingo dittue, gehixe-nak telefono bittartez, baiña in-kestetako batzuk zuzenianetxietara juanda beteko dittueinkestatzailliak. Etxietara, ate-joka doiazen inkestatzailliak…eta kitto! Euskara Elkartea-

ren eta Aztiker enpresarenidentifikaziñua eruango dabe.Galdetegixari esker jasoko do-gun informaziñuak garrantzihaundixa daka guretako eta ja-sotako erantzun horrek aldiz-karixa hobetzen lagundukodeskue. Horregaittik, datozenegunotan telefonoz zein zuze-nian inkesta egitteko eskatzenbadetsue, galdereri erantzutiabenetan eskertuko genduke.Miñutu batzutan erantzutekogaldera errezak izango dira, ba-tzuk erantzun zihetza eskatzen

dabenak eta beste batzuk, ba-rriz, erantzun zabalagua emo-teko aukeria eskintzen dabe-nak. Jasotako erantzun guztiakondo aztertuko dittue eta, on-doren, datu guztiak prozesauegingo dira, ondorixuak etaraahal izateko. Emaitzak Gabo-netarako eukitzia espero dabe,baiña edozelan be, horrek jasobezin laster, zeuen artian eza-gutzera emongo dittugu. Aldezaurretik eskerrak emoten de-tsuegu aldizkarixa hobetzen la-gunduko dozuen guztieri.

...eta kitto!-ri buruzko inkestak egitten hasiko dira astelehenian

Jairo Berbelen “Raid Pandemonium” dokumentalaren estrenua bixar Bixar estrenauko dabe “RaidPandemonium”, Marokonegindako automobil lasterke-ta solidarioa erakusten dabendokumentala, 13:00ian Coliseoantzokixan. Estreiñekoz ikusiahal izango dan dokumentala-rekin batera “Ibai grande cuo-re” izenburuko ikus-entzunez-ko laburra proiektatuko dabe.Bi lanak Jairo Berbel elgoibar-tarrak egindakuak dira eta bi-xak dake izaera solidarioa, bi-garren lan horrek gaixotasunarraro bat dakan Ibai ume ei-

bartarraren amets eta ilusiñuakislatzen dittu eta. Sarrerak 2euro balixo dau eta batzen da-ben dirua gaixorik daguazenumien terapiak eragitten dabe-zen gastueri aurre egitten la-guntzeko erabilliko dabe Eiba-rren gaixotasun arraruak di-ttuen umien famelixakuak sor-tutako AFESD alkartekuak. Sa-rrerak bixar, proiekziñuak hasiaurretik erosi leikez eta gaurbe egongo dira salgai Coliseo-ko txarteldegixan, 17:00etatik19:30xetara.

Page 8: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!erreportajea2018-X-19

8

Bazkarirako Bidezko Mer-kataritzako produktuaketa hemen ekoiztutako-

ak eskainiko dituzte eta me-nua prestatzeko herriko hain-bat elkarte gastronomikorenlaguntza izango dute. TiketakKultu, Koskor, Kontent eta Gu-ridi tabernetan eta Villalba su-permerkatuan eros daitezke,12 eurotan (ume, jubilatu etalangabetuentzat 9 eurotan) etabihar ere salgai egongo dira,Untzagan, toki guztiak bete ar-te. Horrez gain, norbaitek eki-menari lagundu nahi badio,baina bazkarira joaterik ez ba-du, horretarako aukera dauka“0 platera” erosita. Jasotakodiru guztia APPROCAP (Aso-ciación de Pequeños/as Pro-ductores/as de Cacao de Piu-ra) izeneko elkartea indartzerabideratuko dela azaldu zuten

arduradunek. Egoaiziako AlaiaBerriozabalen berbetan, “badi-ra 7 urte erakunde horrekin la-nean hasi ginela, garapenera-ko proiektu ezberdinen bitar-tez laguntzen”.

Sukaldaritza tailerra umeentzat

Bestalde, Untzaga plazanipiniko den karpa barruan egin-go den bazkariaren inguruanhainbat jarduera egingo dira:umeentzat sukaldaritza taile-rra, ipuin kontalaria, BidezkoMerkataritzako produktuensalmentarako postua, sarienzozketa, bertsolariak, MugiPanderoa taldearen eta Natha-li Chuchón abeslariaren musi-ka, informazioa emateko ma-

haia eta Peruko nekazariei he-laraziko zaizkien mezuak idaz-teko murala, besteak beste.Aurkezpenean aurreratu zute-nez, “aurten ere sukaldari os-petsu bat izango dugu gure ar-tean. Gurutz Goikoetxeak,arroza prestatzen laguntzeazgain, Mireia Alonso eibartarre-rekin batera umeentzat tailerraemango du, 12:00etatik aurre-ra”. Aurkezpenean egon zenMireia Alonso gastronomoa-ren berbetan, “Gurutzek nire-kin batera ikasi zuen eta nolasukaldatzen duen ikusteakmerezi du, ikuskizun hutsa daeta. Disko-jogailuarekin ibiltzenda batetik bestera. Debarra da,baina Huescan dauka gozote-gia. Umeekin tailerra amaitze-an Eibarko koloreekin tarta egi-teko asmoa duela esan dit”.Horrez gain, Radio Vitoria-Ra-dio Euskadin “La ruta Slow”irratsaioa zuzentzen duen AitorBuendia kazetariak eta MugiPanderoa taldeko Miren Gisa-solak mikrofonotik eguna giro-tzen jardungo dute.

Idoia Sarasketa Gizartekin-tza arloko zinegotziaren berbe-tan, “badira urte batzuk Udalaekimena babesten hasi zela

eta bereziki garrantzitsua begi-tantzen zaigu jende gazteasentsibilizatzeko antolatzaileekegiten duten lana”. Udalarenbabesarekin batera, ekimenakbeste hainbat erakunde etatalderen laguntza dauka etahoriei guztiei eskerrak emannahi dizkiete antolatzaileek,“ematen diguten laguntzariesker delako posible bazkariaeta beste guztia antolatzea.Eskerrik asko, beraz, lagun-tzaile guztiei”. Laguntzaileenzerrenda honako hauek osa-tzen dute: Ausolan, Aza ta Po-rrua, Bodegas Harresi, Insalus,Uroldeba Banaketak S.L., SDEibar Fundazioa, Guridi, Kon-tent, Koskor, Kultu, Villalba, Pa-naderia Isasi, Gizalde, EibarkoKlub Deportiboa, Mireia Alon-so, Nathali Chuchon, MugiPanderoa, bertsolariak, OngiEtorri Berbetanera, Egoaiziaeta Aldatzen taldeko bolunta-rioak, Amaña es la Caña, Alaspara Aroa Elkartea, Club Lam-bretta eta Asola Berri, Loiolae-txe, Eibarko Betikuak, GureBasterra, Jaiki, Ondo nai, Zo-rionak, Unzaga, Denon Saha-tsa, Sasipe eta Karramarroakelkarte gastronomikoak.

Egoaizia eta Aldatzen boluntario taldeko ordezkariak Idoia Sarasketa zinegotziarekin. Silbia

V. Bazkari Solidarioa“JANA EZ DA TXANTXA”

Peruko nekazarien aldekobazkaria bihar Untzagan

EGITARAUA11:00/16:00: Bidezko Merkataritzako produktuen salmenta.12:00: Umeendako sukaldaritza eta txapa tailerrak.12:45: Ipuin kontalaria (Badut).14:00: Bazkari solidarioa.Ondoren: Otar baten zozketa. Bertsolariak. Zuzeneko musika: Nathali Chuchón eta Mugi Panderoa.

Martitzen goizeanaurkeztu zutenudaletxean Egoaiziak etaAldatzen boluntariotaldeak antolatuta biharUntzagan egingo den“V. Bazkari solidarioa -Jana ez da txantxa”.Ekitaldian azaldutakoarenarabera, “ekimenarekin,herritarrak Perukonekazarien errealitateragerturatu nahi ditugu,euren komunitateengarapenaren alde egitenduten lana eta ahaleginaerrekonozitzeko etahemengoak horreninguruan sentsibilizatzekoasmoz”.

Page 9: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa

2018-X-199

- Pozik Gure Balioak saria jasotzeagatik?Ondo eta gustora jasotzen da horrelako

sari bat. Beti gustatu izan zait marrazteaeta beti maite izan duzun horregatik sariaematen badizute, sentsazioa oso polita da.Haserreak jasotzea baino hobea bai behin-tzat (barreak).- Urte askotan zehar egindako lan ona-ren seinale da?

Niretzat polita da ikustea nitaz akorda-tu direla. Horrelako esker ona jasotzea,Debabarreneko biztanleek proposatuta,polita da.- Horrelako sariren bat jasotzea esperozenuen?

Ez, ezta gutxiago ere.- Nola jakin zenuen?

Nire seme Juleni esan zioten leheniketa berak eman zidan abisua. Niretzat be-rri bat zuela esan zidanean beste gauza

bati buruz izango zela pentsatzen nuen.Gero, Debegesakoekin berba egin nuen,bozketaren berri eman zidaten eta lortuta-koaz jabetu nintzen. Elgoibarren jaiotakoanaiz eta Gure Balioak saria jaso dugun be-deratzi irabazletatik bost elgoibartarrak ga-ra. Elgoibarko Udalak pisu handia duela dionire semeak (barreak).- Beno, kasu honetan Elgoibar eta Eibarartean erdibana banatuko dugu saria,ez? Urte asko daramatzazulako Eibarrenbizi izaten.

Eibartar batek bakarrik lortu du sariaorain arte. Lehenengo edizioan izan zen,2010ean, Tere Gantxegik irabazi zuenean.- Zer dauka Elgoibarrek horrenbeste je-nio edo pertsonaia nabari edukitzeko?

Ez dakit, zerbait edukiko du. Gauzak on-do egiten jakitea izango da kontua. Horre-lako gauzetan nahiko argiak gara elgoibar-tarrak.- Mallabiko frontoian emango dizute sa-ria. Saria jasotzean zer esango duzunpentsatu duzu?

Zer esango dut ba nik? Semeak esatendit ez dudala ezer esan behar, eskerrakeman eta kitto. Nire bizimodua nola era-man dudan kontatuko dut, egindako gau-zen berri eman eta, batez ere, eskerrakemango dizkiet urte hauetan nire alboanegon direnei. Marrazten zelan hasi nin-tzen, gero Gerra Zibila tokatu zitzaidala etazelan pasatu nuen, gerraostean egoera ze-lan zuzendu zen, ondoren afizioa eta ofi-zioa batu eta tailerrean lanean zelan hasinintzen... Ofizioa eta afizioa batera erabiliditut eta oraindik jarraitu egiten dut. Egu-nero zerbait egin behar izaten dut. Betiedukitzen dut erronkaren bat eta horrek bi-zitza ematen dit.

6.000 lamina baino gehiago marraztu ditu Julen Zabaletak 90 urtetan zehar,eta horietako asko oparitu egin baditu ere, gehienak ondo ordenatuta dituetxeko gela batean. Hori gutxi balitz, memoria fina dauka eta zehatz mehatzgogoratzen ditu egindako marrazkiak. Eibarko, Euskal Herriko eta bestehainbat tokitako kale, eraikin eta paisaiak marraztu eta gero, Debegesak2018ko Gure Balioak saria eman dio, “bere legatu garrantzitsuarengatik”.Apaltasunez jaso du saria Zabaletak, bere afizioz eta pasioaz berba egiten duen moduan. Marrazkigintzarekiko maitasunak ez du etenik eta 97 urterekinegunero marrazten jarraitzen du.

JULEN ZABALETA(Gure Balioak saria)

“Marrazten jaio nintzen”

“Marrazkigintzabenetako

pasioa izanda niretzat”

Page 10: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa2018-X-19

10

- Zergatik uste duzu eman dizutela sarihau?

Ez da bakarrik 6.000 lamina baino gehia-go marraztu ditudalako, marrazki hauekingauza askotan lagundu dudalako baizik.Adibidez, elkarte filateliko askorekin elkar-lanean ibili naiz, baita elkarte gastronomi-koekin ere, Elgoibarko jaiotzarekin... libu-ruak, aldizkarietarako kolaborazioak, karte-lak, marrazkiak, diplomak, txirrindularitzalasterketen ibilbideak eta beste mila gau-za egin ditut eta laguntza eskatu didatenaskok, eskerrak emateko, sariak eman diz-kidate urte hauetan zehar.- Enkargu bitartez egindako lanak izandira?

Zerbait egiteko eskatzen zidaten eta nikegin, beste barik. Denetarik egin dut.- Arkatza hartu zenuen lehen aldia go-goratzen duzu?

Marrazten jaio nintzen (barreak). Sei ur-terekin San Lorentzoko eskolara joaten nin-tzen Elgoibarren. Gure ama baserrikoa zeneta nahiz eta gu kalean bizi ginen, amamagaixotzean baserrira joan ginen urte bitanedo, amama hil arte. Aitak lapitza erosi zi-gun anai gazteari eta bioi, bastoi itxurakoa.Anaiak handik gutxira galdu zuen lapitza,baina nik berehala hasi nintzen marrazten.Atxurra marraztu nahi izan nuen lehenik etaauto bat irten zitzaidan (barreak). Ordu har-tan lehengusuen etxera asko joaten gineneta eurak jolasean zebiltzan egun bat dutgogoan. Bederatzi urte inguru nituen. Libu-ru bat ikusi nuen, entziklopedia bat, eta iru-di batean Don Juan Prim zaldi gaineanagertzen zen eta gustatu egin zitzaidan. Iru-di hori marrazten saiatu nintzen eta irtenegin zitzaidan. Aitak marrazkia hartu eta de-nei erakusten zien. “Begira nolako gauzakegiten dituen nire semeak”.

- Berezko talentua zeneukan?Demaseko afizioa neukan eta marrazte-

ko konstantzia asko. Hobetzen saiatu naizbeti eta marrazkiak nahi nituen bezala gel-ditu arte ez naiz gelditu.- Nola egiten zenuen teknika hobetze-ko?

Dibujo eskolara joan nintzen, baina den-dena neure kabuz ikasi nuen, marrazkiakbehin eta berriz egitearen poderioz.- Zure marrazkiak oso errealistak dira.Beti izan da horrela?

Idazten eta berbetan abstraktua naiz,baina marrazten ez, marrazten zehatzanaiz.- Nolakoak izan ziren zure lehenengomarrazkiak?

Adibidez, koadrilan geunden eta foba-lleko taldeak marraztu eta “hau hi haiz”esaten nion lagunen bati. Karikaturak egi-ten nituen. Gauzak asko aldatu dira or-dutik. Lehen gazteak pilotan, foballeanedo jolasean ibiltzen ginen, eta gauregun Elgoibarko gazte askok euren jato-rria eta gauzen zergatia zein den jakinnahi dute. Hemen ez dut gauza beraikusten.- Zenbat denbora behar izaten duzu ma-rrazki bat egiteko?

Ez dut denbora kalkulatzen, baina ez dutasko tardatzen. Marrazki batzuk egitekoegun bat irauten dut, baina beste batzukgoiz batean marrazten ditut.- Zure marrazkiak Eibarko historiaren le-kuko izan dira. Zer irudikatu duzu zuremarrazkietan?

Eibarri buruzko nire marrazkien %90tikgora Gerra Zibilaren aurrekoak dira. ‘Eibar,tintaz eta lumaz’ liburuan daude jasota Ei-barri buruz egindako marrazkiak. Eraikinak,kaleak, pertsonaia ezagunak... ehun batmarrazki daude.- Nola pasatu zenuen Gerra Zibila?

Elgoibarren egon nintzen gerrak iraunzuen denboran eta orduan hasi nintzen la-nean. Ez genuen kobratzen, dirurik ez ze-goelako. Elgoibarren Gerra Zibila ez zen Ei-barren bezain beste sentitu. Elgoibar Fran-coren tropen mende zegoen, Karakaten zi-tuzten kainoiekin Kalamuan zegoen fren-tea bonbardatzeko. Gero, frankistak Eiba-rren sartu zirenean, Eibarrera etorri nin-tzen eta herria sutan ikusi nuen.- Zein prozedura jarraitzen zenuen ma-rrazkiak egiteko?

Argazkiak hartu eta marrazkietan irudi-katzen nituen. Normalean Indalecio Ojan-guren ‘Kajoitxo’-ren argazkiak erabiltzennituen, lagun handia, baina baita FelicianoCastrillorenak ere, besteak beste.

Zabaletak bere etxean hartu gintuen. E. Belar

“Idazten eta berbetan

abstraktua naiz, baina marraztenguztiz kontrakoa,oso zehatza naiz”

Page 11: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa

2018-X-1911

- Antzinako Eibar marraztea gaur egun-goa marraztea baino gehiago gustatzenzaizu?

Duda barik! Gaur egungo Eibar marraz-teak ez du merezi.- Marraztu nahi izan eta marraztu ezinizan duzun tokirik badago?

Ia horrelako zerbait gertatu zitzaidan,baina libratu nintzen. Deban bazegoen his-toria bitxia zuen etxe bat eta behin, arra-tsalde batean, hara joan nintzen argazkiaateratzera gero etxea marrazteko. Sasoizjoan nintzen, hurrengo astean etxea botazutelako.

- Marrazteko orduan beti erabili izan du-zu teknika bera?

Bai, beti. Lehenengo lapitza erabiltzennuen eta gero rotringa (idazluma). Marraz-ki linealak egin ditut batez ere, baina baitapuntuz-puntuko marrazkiak ere, marraz-kiak horrela eskatzen bazuen. Auñamen-direntzat egindako ‘Hombres ilustres’ bil-dumako marrazkiak, adibidez, puntuz-pun-tu egin nituen.- Zure marrazkietan kolorea erabili izanduzu?

Ez, daltonikoa naiz, horregatik erabiltzendut beltza bakarrik (barreak). Koloreak era-biltzen hasi nintzenean konturatu nintzendaltonikoa nintzela.- Inoiz ez zara marrazteaz aspertu?

97 urte ditut eta atzo marrazten ibili nin-tzen. Orain zain daukat beste marrazki bateta arratsaldean marraztuko dudala pen-tsatzen dut. Goizetan egunkaria lasai ira-kurri eta buelta bat ematea gustatzen zait,baina iluntzean pultsu eta bista hobea edu-kitzen dut eta orduan gustatzen zait ma-rraztea. Gogoa edukitzea beharrezkoa da,ezin da gogoz kontra marraztu, ez zaizula-ko ezer irtengo. Berdin da bizitzako kontuguztietan.- Gustokoa izan duzuna egin izan duzu?

Gustokoa baino zerbait gehiago izan damarrazkigintza niretzat, benetako pasioa.

2.000 euroko

SALMENTA LEKUAK:El Corte Ingles, Isasi okindegia, Mujika eta Otegui harategiak, Echetto eta Arriola prentsa, Maria Ospitxal (Calbeton), Bolintxo, AEK eta Udal Euskaltegia, Kultu, Izadi loradenda eta ...eta kitto!

Gaur eta bihar kalean erosteko aukera

Gabonetako OTARRA

Gaur (19:00-21:00) Bihar (13:00-14:00)

Hilaren 25eanjasoko du saria

MallabianJulen Zabaletak hilaren 25an, eguena, jasoko du saria Mallabikofrontoian 19:00etan. Sari banaketaekitaldia irekia izango da eta ekitaldiari hasiera emateko Jose Antonio Azpiazu historialari, antropologo eta idazle legazpiarrak hitzaldia eskainiko du ondarearen balioari buruz. Musikak ere bere tartea izango du ekitaldian, Mallabiko‘Lagun Artean’ abesbatzaren eskutik.

Page 12: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!geure gaia2018-X-19

12

Elkarte gastronomikokomahaitik Portalekoareto nagusira pasa-tzeko lan handia egin

dute Leyre eta Josek, baina ur-tebeteko lanak asteburu hone-tan izango du saria. Hari bate-tik tiratuz asteburu osoko pro-grama osatu dute, gizakiarenhainbat enigmei erantzuna bi-latzen saiatu, eta Eibar eta in-guruetako historia eta miste-rioen berri emateko. “LeyrekJavier Arries ezagutzen zueneta hizlarien izenak eta gai po-sibleak proposatu zizkigun”,esan digu Josek. Hurrengopausoa Toti Martinez de Lezeaidazlearekin berba egitea izanzen, eta Paz Velasco abokatueta kriminologoa etortzea lotuzuten gero. Donostiko LiburuEtxean ‘Criminalmente’ libu-rua aurkeztu zuen Velascoketa han egin zion proposame-na Josek. “Ideia zoragarria iru-ditu zitzaion eta gurekin izangodugu domekan”.

Eta horrela, poliki-poliki, seihizlari izango dituen ‘Eibar hiri-

ko kongresu kulturala. Gizakia-ren enigmak’ batzarra antolatudute asteburu honetarako.Bihar, zapatua, 10:00etankongresuaren aurkezpenaegingo da eta Toti Martinez deLezea, Cristina Lopez eta Fer-min Mayorga izango dira goi-zeko hizlariak. Gero, bazkalos-tean, Nerea Alustiza historiala-

ri eibartarrak bisita gidatua es-kainiko du eta 19:00etan‘Tiempo de hadas’ irratsaioa-ren zuzeneko grabaketa egin-go da Portalean. Domekan,bestetik, goizean gauzatukoda programa, 10:30ean hasita,eta bertan Javier Arries, Ma-nuel Berrocal eta Paz Velascokhitzaldiak eskainiko dituzte.

Hitzaldiak, bisita gidatua eta irratsaioa

Toti Martinez de Lezea izan-go de kongresuko lehen hizla-ria. Gasteizko idazleak ez duaurkezpen handirik behar. Eus-kal mitologiak toki garrantzitsuadauka bere liburuetan eta hor-taz jardungo du Portalean. Ge-ro, Cristina Lopezek hartukodu Lezearen txanda. ‘Emaku-me jakintsuak, sendalariak etasorginak’ izango da bere hitzal-

diaren izenburua. Madrilgo os-pitale bateko sendagilea da Lo-pez eta sorginkeriaz egingo duberba. “Sorginei buruz berbaegiten dugunean sudurrean ga-ratxoa duen emakumea etor-tzen zaigu burura, baina ema-kume jakintsuak izan ohi zirensorgintzat hartzen zituzten ho-riek. Sendabelarren ingurukoezaguerak izaten zituzten etagarai hartan, elizak eta gizonez-koek menderatutako gizartean,horrelako ezaguerak edukitzeaheresia zen”.

Fermin Mayorga izango dazapatuko azken hizlaria. Eibar-ko historiari helduko dio etaherrian egon diren heretikoeiburuz egingo du berba. “Inki-sizioaren inguruan aditua daeta Eibarko prozesu inkisitoria-lari buruzko ikerketa sakonaegin du”. Inkisizioak prozesa-tu zituen eibartarren izen etaabizenak emango ditu, eta Zu-garramurdi eta Eibarren artekoerlazioaz mintzatuko da. “Sor-gin bat geneukan hemen”, dioJosek, “baina ezin dut gehia-go kontatu”. Gainera, galderabitxia bota dio Mayorgak Jo-

Ideia onenak lagun arteko bazkarietan irteten dira askotan, elkarte gastronomikoetako sukaldeen inguruan. Horrela piztu zen asteburu honetan Portaleak jasoko duen ‘Gizakiaren enigmak’ kongresuaren lehen txinparta ere.Leyre Villar eta Jose Luque aspaldiko lagun onak dira eta beti izan dute historia, misterio eta enigmen ingurukozaletasuna, baina hemendik kanpo joan behar izaten ziren gai hauen inguruko hitzaldi eta kongresuak ikusteko.Mahoma mendira ez badoa, Eibarren gizakiaren enigmen inguruko kongresua antolatzeko erronka hartu dute biek.

Gizakiaren enigmakmintzagai Portalean

Leyre Villar eta Jose Luquek (argazkian) antolatu dute kongresua.

Sei hizlarikhartuko dute

parte etadenetariko

gaiak landukodituzte

Sendalari eta sorgineiburuz egingo du

berba Carmen Lopez medikuak.

Page 13: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!geure gaia

2018-X-1913

seri. “Eibarko ‘Sorginarenetxea’ ezagutzen dudan galde-tu dit, baina ez dakit zein den”.

Zapatuko hitzaldiak entzuneta bazkaldu ostean, NereaAlustiza historialari eibartarrakbisita gidatua egingo du SanAndres elizan. “Elizaren histo-ria aztertuko du eta munduandauden bizar bariko hiru Kris-toetako bat Eibarren dagoelakontatuko digu, besteak bes-te”. Bisita 17:00etan hasiko daSan Andres elizako atean.

‘Tiempo de hadas’ irratsaioazuzentzen duen Ada Garciaeta Miguel de Miguel miste-rioetan aditua izango dira kon-gresuaren aurkezleak. “De Mi-guelek ibilbide luzea dauka gaihauen inguruan eta Garciarenirratsaioa oso gustoko dut,atsegina delako eta ez dituela-ko ohiko misteriozko gaiak jo-rratzen”, dio Josek. Bihar,19.00etan, irratsaioaren graba-keta egingo da Portalean etakongresuan parte hartuko du-ten hizlariak Garciarekin jardun-go dute bertan. ‘Zuentzat mis-terioa zer da?’ galderari eran-tzun beharko diote hizlariek.

Egiptotik Euskal Herriko hilketetara

Javier Arriesek antzinakoEgiptoko magiari buruz berba

egiten zabalduko du domeka-ko saioa. “Fisikan lizentziatuada eta oso adimentsua”. Hain-bat liburu kaleratu ditu eta an-tzinako Egiptoko magiari buruzegiten du berba azken libu-ruan. “Kongresuan denetarikogaiak jorratzea da gure asmoaeta Egiptori buruzko gaiek be-ti dute publikoa, beti da inte-resgarria”.

Manuel Berrocal psikiatraizango da domekako bigarrenhizlaria. “Orain dela gutxi po-lemika sortu zuen gai bat eka-rriko digu. Izan ere, esatenzen umeei ez zitzaiela maita-garri, printze eta printzesa, etahorrelakoei buruzko ipuinakkontatu behar”, dio Josek.“Ba ez, ipuinak lehenagotikdatoz eta horien atzean zer-bait dago”. Hori azaltzekoHansel eta Gretelen ipuina jar-tzen du adibide moduan. “Eu-ren aitak basoan bakarrik uz-ten ditu eta, horren bitartez,ipuin hori irakurtzen duenumeari esaten zaio egunenbatean bere gurasoak ez dire-la egongo eta bere kabuz bizi-tza aurrera atera beharko due-la”. Umeen ipuinen muinerajoko du Berrocalek. “Ipuinenzergatia kontatuko du”.

Paz Velascok emango dioamaiera kongresuari. EuskalHerrian egon diren psikopataeta hiltzaileen istorioak ekarri-ko ditu. “Zakuaren gizona exis-titu zen. Diaz de Garaio zuenabizena eta Gasteizkoa zen”,Josek dioenez. “Eibarren ereizan ditugu hiltzaileak eta sa-kamantekak (errai-ateratzaile-ak)”. Umeen gantzak tuberku-losia sendatzen zuela sinestu-ta umeak hiltzen zituztenak zi-

ren errai-ateratzaileak. “Hitzal-dietara joaten dena harrituta ir-tengo da Portaletik, horrelakoistorioak hain hurbil gertatuizanagatik”.

Kongresua herrian errotuEibarri ekarpen kulturala es-

kaintzea da antolatzaileen as-moa. “Gure herrian ez diraegin mota honetako kongresukulturalak eta probatzea nahidugu”, Joseren berbetan.Udalarekin berba egin eta ideia

gustatu zitzaien. “Portalekoareto nagusia eta ikus-entzu-nezko materiala erabiltzekoaukera eman digute, bainamomentuz ez dugu diru-lagun-tzarik jaso, horretarako herrianerrotutako ekitaldia izan behardelako”. Ekimen hau herrianerrotzea da antolatzaileen as-moa eta, horretarako, astebu-ru honetan jendea kongresurajoatea garrantzitsua da. “Sa-rreren salmenta nahiko makaldoa momentuz, baina askotanazken momentura arte itxaro-ten du jendeak eta eguneanbertan erosi ahal izango dirasarrerak”.

Sarreren prezioa 25 eurokoada eta Adhara zentroan (Elgetakale, 2 ac) eta Dandara dendan(Bidebarrieta, 3) erosi ahal di-ra. Sarreren salmentarekin lor-tutako irabaziak ‘Sentimientosde cristal’ elkarteari emangodizkiote antolatzaileek. Krista-lezko hezurren gaixotasunaduten pertsonei laguntzekosortutako elkartea da eta eu-ren jardunari buruz egingo du-te berba ‘Gizakiaren enigmak’kongresuaren aurkezpenean.

Euskal mitologiari buruz arituko da Toti Martinez de Lezea idazlea.

Juan Diaz de Garaio, Sacamantecas bezala ezaguna.

ANTXONI MURUA ABAUNZA(1926-X-13 / 2018-X-10)

Nire kantak eta pasadizoak pozik gogora itzazue.Nire leloa gorde betiko eta zuena egin:“Beti ondo, beti pozik”

Irabaziak`Sentimientos

de Cristal´erakundeari

emangodizkiote

antolatzaileek

Page 14: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa2018-X-19

14

- Zer eskaintzen diezue lan bila dabil-tzanei?

Bi zerbitzu ditugu hemen, enplegu-zen-troa eta orientazio-zerbitzua. Enplegu-zen-troan interneterako konexioa duten orde-nagailuak erabiltzeko eta curriculumak in-primatzeko aukera dute. Une oro, Marianire lankidearen laguntza dute ordenagai-luak erabiltzeko, bai lana bilatzeko webgu-neetan izena emateko edota Linkedin sa-re sozialean izena eman eta perfila sortze-ko. Tailer edo ikastaro txikiak antolatzen di-tugu. Eta lan bila ari direnei ahal dugunguztian laguntzen diegu. Edozein etor dai-teke, baldintza bakarra Lanbiden erregis-tratuta egotea da, eta horretarako bertarajoan behar dute. Beste gestio guztiak gukhemendik egin ditzakegu: Lanbideko es-kaera eguneratu, datuak sartu… - Orientazioari dagokionez zer eskain-tzen diezue?

Nirekin ibilbide bat egiten dute. Lehe-nengo hitzordu bat ematen diegu. Elkarriz-keta txiki bat izaten dugu pertsona hobetoezagutzeko eta zertan lagundu ahal diogunjakiteko. Bigarren hitzorduan, normalean,curriculuma prestatzen da. Askotan gurecurriculuma ondo dagoela pentsatzen du-gu, baina hau ez da horrela izaten. - Nolakoak dira gaur egungo curriculu-mak?

Urtetik urtera aldatzen doa curriculumaegiteko modua, eta desberdintasuna askobaloratzen da. Pentsatu behar dugu langi-le bat kontratatu behar duen pertsona ba-

tek 200 curriculum dituela esku artean.Normalean 20 segundu dedikatzen zaizkiobakoitzari. Horietako bat diseinuagatikdesberdina baldin bada eta atentzioa dei-tzen badu, zalantza barik, denbora gehiagoeskainiko dio. Gaur egun, ez dira zuri-bel-tzean egiten, koloretan baizik, ikonokoakasko erabiltzen dira eta argazkiak ezin dirabertan pegatu. Nik beti gomendatzen dietcurriculumak euren gustokoak, originalaketa funtzionalak egiteko. Nola egituratzenden ere oso inportantea da: beti esan di-gute hasieran prestakuntza eta ondorenlan-experientzia joan behar dela, baina ka-su batzuetan hobe da alderantziz jartzea.Curriculumak bakoitzaren potentziala azal-du behar du eta lagundu egin behar gaitu.- Internetek aldaketa handiak ekarri ditulana bilatzerako orduan?

E-maila edukitzea ezinbestekoa da. Le-hen, kotxea hartu eta poligonoetara joatenginen gure curriculumak banatzera. Gaur

egun dena internet bitartez egiten da: cu-rriculumak e-mailez bidaltzen dira, enpre-sen webguneetan erregistratu behar za-ra… Jende askok lana bilatzeko mugiko-rrak erabiltzen ditu eta horretarako lagun-garri diren aplikazioak instalatzen ditu: In-fojobs, Linkedin, WorkToday…- Zein izaten da hurrengo pausua?

Askotan, motibazio falta dela eta, jen-dea dei baten zain egoten da, baina ezin-bestekoa da lan-bilaketa estrukturatzea:modu profesional batean bilatu behar du-gu lana, ordutegi bat eta leku bat finka-tuz, seriotasun batekin, azken finean.Bestalde, autokandidaturak egiten lagun-tzen dugu. Horretarako bi metodo daude:alde batetik lan eskaintzetan apuntatudaitezke (curriculuma eskaintza konkretubakoitzera egokituz), eta, bestetik, es-kaintzak egon ez arren, interesatzen zaiz-kien enpresa horietan euren burua eskai-ni dezakete. Horretarako gidoi bat pres-tatuta eduki behar dugu eta garrantzitsuada enpresa horri buruzko informazioaedukitzea. Horretaz gain, lan-elkarrizketakprestatzen laguntzen diegu: nola joan be-har duten jantzita, egingo dizkieten gal-derei nola erantzun, urduritasuna nolagestionatu…

Lanbideren zentro kolaboratzaileden Daiteke Gizarte Aholkularitzareneskutik, Debegesako orientaziozerbitzuaren bidez enplegu bila aridirenek edo lan egoera hobetu etaeuren prestakuntzara egokitutakolanpostua lortu nahi dutenpertsonek doako laguntza jasokodute. Daiteke AholkularitzakoAraceli Guerrero ermuarra etaMaria Alonso arrasatearraDebegesako lokaletan egoten dira,egunero, gerturatzen direneilaguntza emateko: curriculumakegiten lagundu, lan-bilaketarenplanifikazioan aholkularitza eskaini,lan-elkarrizketak gainditzekoaholkuak eman… Lan-bilaketarekinzerikusia daukaten alor desberdinaklantzen dituzte. Zerbitzua hobetoezagutzeko Araceli Guerrerorekinelkartu gara. ARACELI GUERRERO

(Daiteke Aholkularitza):

Araceli Guerrero Daiteke-ko orientatzailea. Eurekin harremanetan jartzeko: 943 82 01 80edo [email protected] / [email protected]

“Diseinua etadesberdintasunaasko baloratzenda curriculumak

aukeratzerako orduan”

“Lan bila ari direnei ahal dugunguztian laguntzen diegu”

Page 15: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa

2018-X-1915

- Zeintzuk dira euren egoera erregulari-zatu nahi duten atzerritarren kezka na-gusiak?

Atzerritar kolektiboak, orokorrean, ba-daki zein gauza egin behar dituen bereegoera erregularizatzeko, baina legeanhainbat aldaketa egon dira eta horren in-guruan berba egitea garrantzitsua da. Na-zionalitatea nola lortzen den jakiteak kez-katzen ditu, batez ere, azken boladan hain-bat aldaketa egon direlako nazionalitatealortzeko tramiteak egiteko orduan. Beste-tik, Europar Batasuneko hiritartasuna lor-tzeko zein baldintza bete behar diren ereasko interesatzen zaie.

- Legean hainbat aldaketa egon direlaaipatu duzu. Zein aldaketa?

Urte asko hemen pasa ondoren lortzendute nazionalitatea atzerritarrek oroko-rrean. Kode zibilak dio Latinoamerikatikdatozenak urte bi egon behar dira hemenbizitzen nazionalitatea lortu aurretik, etabeste tokietatik datozenak hamar urte.Lehenik Espainiako konstituzioari eta gaisoziokulturalei buruzko azterketa gaindi-tu behar dute. Gainera, euren jatorrikoherrialdeetan gazteleraz egiten ez bada,gaztelerazko azterketa ere egiten zaie.Gero, tramitazioa egiteko orduan aldake-tak egon dira, orain ez delako ErregistroZibilera joan behar, internet bitartez eginbehar delako. Horretarako, ziurtagiri edosinadura digitala atera behar da eta ho-rrek prozedura zailtzen du eskakizuna egi-ten dutenentzat.- Zergatik zailtzen da?

Eskakizuna egingo duen tramitatzaileedo abokatu bat kontratatu beharko dute-lako, edo ziurtagiri digitala duen baten ba-tekin egin beharko dutelako. Bestela, eu-ren kabuz atera beharko dute sinadura di-gitala eta zaila da.- Bestelako baimenak lortzea ere kon-plikatu da, ezta?

Baietz esango nuke. Aldaketa normati-boak ez dira asko izan, baina baldintza ge-ro eta zorrotzagoak ari dira jartzen. Ez damalgutasunik ikusten, dena exijitzen da.Dena eta gehiago. Ez dira erraztasunik jar-

tzen baimenak lortzeko edo berritzeko. Az-ken urteotan gertatu den gauza bat da.- Europako hainbat herrialdetan migra-tzaileen inguruan hartutako neurri go-gorrek zerikusia daukate?

Europa mailan gertatzen ari denarekinkonparaketa egiteko atzerritarren kanpo-ratzeari begiratu beharko genioke, ez hain-beste baimenei. Hau da, estatuak nola tra-tatzen dituen egoera irregularrean daudenatzerritarrak. Zentzu horretan bai ikustenda kontrola oso zorrotza dela eta hegoal-deko mugan garbi ikusten da hori. Geroeta baliabide gehiago jartzen dira jendeakanporatzeko eta horretarako jarritako me-dioak gero eta sofistikatuagoak dira. Gauregun zuzenean kanporatzen dira atzerrita-rrak, internamendu zentroetatik pasa ga-be, ‘kanporaketa expressa’ dena. Horrela-ko sistemak zuzenagoak dira, baina bermegutxiago eskaintzen dituzte.- Azken aldian politikarien ahotan etahedabideetan atzerritar eta migratzaile-en aurka botatako mezuek nolako era-gina izan dezakete gizartean?

Ez dute bat ere laguntzen. Atzerritar etamigratzaileak gure bizilagunak dira. Italia-ko lehen ministroaren deklarazioek ez du-te laguntzen, baina Europar Batasunak ezdu lortu migrazio politika egoki bat zehaz-tea ere. Migratzaileak pertsonak dira, ezdira objektuak. Deklarazio hauek sortu du-ten dinamikekin pertsona batzuei buruzberbetan ari garela ahaztu dugu.

Mikel Mazkiaran SOS Arrazakeria erakundeko idazkariorokorra da eta atzerritartasun arautegiari buruzkohitzaldia eman zuen atzo Portalean. Atzerritarrek eurenegoera erregularizatzeko eman beharreko pausoak argituzituen, azken aldian baldintzak asko zorroztu direlako.Atzerritarren egoera erregularizatzea zaildu bada, aregehiago gogortu da egoera irregularrean daudenenaurkako jarrera. Ez bakarrik politikarien berba iraingarrieta mehatxatzaileetan, baita kanporatzeko politikan ere.

MIKEL MAZKIARAN(SOS Arrazakeria):

“Migratzaileak pertsonak dira, ez objektuak”

“Italiako lehenministroaren

deklarazioek ez dutelaguntzen, baina Europar

Batasunak ez du lortumigrazio politika egoki

bat zehaztea ere”

Egoera irregularrean daudenen aurkako jarreren gogortzea salatzen du.

Page 16: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!kolaborazioa2018-X-19

16

Joan den urriaren 15ean “Eskuen Garbitzearen Mundu Egu-na” ospatu zen. Egun hori, Nazio Batuen Asanblada Orokorrakbultzatuta, 2008. urtetik aurrera ospatzen da eta eskuak xaboizgarbitzeak duen garrantzia aldarrikatzen du.Eskuak garbitzea denok egiten dugun ohiko ekintza bat bada ere,azterketa guztien arabera, egiten duguna baino gehiago egin be-harko genuke, eta beti ere, xaboia erabiliz. Adibidez, ezinbestekoada komunera joan ondoren edo elikagaiak manipulatu aurretik es-kuak beti xaboiz garbitzea. Nahikoa litzake munduan ohitura hau hedatzea urtean miloikaumeren heriotza sortzen duten neumonia eta beherako kasuenkopurua nabarmen jeisteko. Urteko, munduan soilik eskuak xa-

boiz garbituz ekidin daitezkeen 840.000 heriotz suertatzen di-rela estimatzen da, eta azterketen arabera, eskuak xaboiz gar-bitzeko inbertitzen diren 3 eurok, uraren horniduran inbertitu-tako ehunka edo eta inmunizazioan inbertitutako milaka euro-ren eragin berbera dute.Baina ez gara datu hain latzetara joan behar; hemen, gure artean,eskuen bitartez transmititzen diren gaixotasunak ugariak dira, etaekintza hain erraz batekin ekidin ditzakegu, ume nahiz heldu.Baziren garaiak ur garbia eta xaboia guztion esku ez zeudela, gauregun, zorionez, ez hori bakarrik, urik gabe ere eskuak ondo gar-bitzeko produktuak ere eskura ditugu, ez dago aitzakiarik, bada-kizue, osasuna zaindu, eskuak garbitu.

iokin elortza

Beltzarana da Miguel. Zuria Nahia. Zazpi bat urte izango ditulehenak; pare bat gehiago agian bigarrenak. Biak ikastola be-rera doaz, biek batera jolasten dute jolas-orduan. Miguelek etaNahiak ez dituzte koloreak bereizten. Lagunak dira beste ezerrengainetik. Adiskideak besterik ez.Arrosak dira berez neskentzako txokolatezko arrautza ezagunak.Urdinak, mutilenak. Barruko sorpresa halakoa edo bestelakoa iza-ten da kanpoko kolorearen arabera. Gizarteak, gizakiok, batzutan,askotan, gehienetan, barrukoari baino kanpokoari begiratzen dio-gulako. Eta hor, oharkabean edo jabetuta, guk geuk ere urdinaeta arrosa, arrosa eta urdina, bereizketa egiten dugu.

Lagun batzuk ditut, Maria eta Jon, umea izan nahi baina lortu ezinzutenak. Kostata, baina horrelako batean lortu dute, eta hara, bi-kiak izango dira. Albistea eman zutenetik ehundaka jantzi urdineta ehundaka arrosa jaso dute opari. Baietz asmatu zein koloredagokion ume bakoitzari?Lagunok, koloreak kolore baino ez dira. Askotan batu baino ba-natu egiten gaituzte. Izan gaitezen toleranteago eta irekiago ur-dina gustoko duenarekin, arrosa, berdea edo gorria atsegin due-narekin moduan. Eta ahalegindu, tarteka bada ere, kolore ezber-dinekin jazten. Pluraltasunaren izenean, ez gaitezen bilakatu ko-lore bakarraren jabe.

“Gure artean eskuenbitartez transmititzen

diren gaixotasunak ugariakdira, ekintza erraz batekin

ekidin daitezkeenak”

Koloreak

unai artetxe “Koloreak kolore bainoez dira, askotan batu bainobanatu egiten gaituztenak;

ahalegindu beharko ginatekekolore ezberdinekin jazten”

– Lora eta landare natural eta lehorrak

– Ezkontzetarako lorakSan Juan, 1 Tel. 943 20 33 29

LORADENDA

● tartak● enkarguaketxera

Bidebarrieta, 28

☎ 943 20 79 73

San Andres

Gozotegia

Eskuak garbitzea

Page 17: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

gazteON!

Egilea: MALEN ILLARRAMENDI

Page 18: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

gazteON!

EROSKETAK ON ala OFF LINE?

Ukaezina da teknologia berriek ohitura aldaketa handiak ekarri dituztela gure bizitzetara, ba-tez ere, gazteonetara, eta dudarik gabe, erosketen mundua da horietako bat. Izan ere, Interne-ten denetarik eros dezakegu: bidaiak, arropa, osagarriak, oinetakoak, janaria … Ez dago erosi ezin denik. Hala ere, iruzurrik ere bada horrelako salerosketetan, eta kontuz ibili beharra dugu, urrutiko intxaurrak hamalau bai, baina badakigu gerturatuta askotan lau besterik ez direla izaten.

Txanponaren beste aldean betiko dendak ditugu, txikiak, gertukoak, familiarrak askotan. In-ternetek gure inguruko denda bat baino gehiago ere ixtera behartuko zuen! Nola lehiatu deza-kete saltzaile erraldoiarekin? Lehengo modura funtzionatzen dute ala egokitzapenak egin behar izan dituzte bizirik irauteko? Honetaz guztiaz berba egiteko dendari eibartar gazte bat izango dugu solaskide, Olatz Mandiola, unibertsitate-ikasketak etxeko negozio txikiko lanekin batera-tzen dituena, eta bere ama, Ana Belen, negozioaren ardura daramana. Horrez gain, kaleko jen-dearekin ere hitz egingo dugu, erosterako orduan eibartarron ohiturak zeintzuk diren jakiteko.

Ama-alabek diotenez, ez dute Interneten erosteko ohi-tura handirik, eta erostekotan, bidaia-txartelak edota hotelak erreserbatzen dituztela. Dena den, sareak aukera zabala es-kaintzen duela ez dute ukatzen eta klik baten bitartez mundua eskura dugula pantailan. Inter-netek merkataritza gutxi ba-tzuen esku utzi duela aitortzen du Anabelenek: “Amancio Or-tega, Inditex-eko sortzailea eta Jeff Benzos, Amazoneko jabea,

nagusitu dira merkatuan denda txiki askoren kaltetan”.

Bikoteak argi du denda txi-kietan erosteak abantaila ugari dakartzala, izan ere, haien us-tetan, “Interneten edo denda handietan erosita, gazte gehie-nak berdin edo oso antzera janzten dira. Denda txikietan, ordea, arreta pertsonalizatua-goa denez, bakoitzaren norta-sunera egokitutako arropa edo osagaiak eros daitezke”. Horrez

gain, erosgaiak bertatik bertara ikusi eta ukitu daitezkeela dio-te, eta pantailak gehienetan ez duela errealitatea (kolorea, neurria, oihala, kalitatea…) is-latzen.

Zalantza izpirik ez dute: “Inoiz ez genuke Eibarren eros deza-kegun ezer Internet bidez ero-siko, dirua herrian bertan ge-ratzea garrantzitsua iruditzen zaigu-eta”. Dendako generoa internet bidez saltzea inoiz pen-tsatu ez badute ere, aitortzen dute sare sozialak erakusleiho gisa erabiltzen dituztela, tresna ona baitira mundura zabaltze-ko. Aurrera begira, teknologie-tara egokitzen joan beharko dutela onartzen dute, betiere, denda txikien esentziari eutsiz.

Eta eibartarrek zer diote?Kalera ere jo dugu, eibarta-

rron iritzia ezagutzeko. Zer dio-te?

Page 19: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

gazteON!

Aurrez aurreko salmenta nahiago duela dioenik badago, dendetan erostea delako ero-soena eta azkarrena: produk-tua ukitu, usaindu, probatu… daitekeelako, eta horrela ez da-goelako erosketa okerra egite-ko arriskurik. Gainera, momen-tuan bertan daukagu produktua gure eskuetan, itxaron beharrik ez dugu, eta ez dugu gure eros-keta noiz helduko den erne ibili beharrik. Horrela diotenek argi

daukate: “Herriko dendetan eros dezakeguna ez dugu in-ternet bidez begiratu ere egin-go; izan ere, dirua gastatzeko herria baino aproposagorik ez dugu ikusten”.

Baina bada erosketak tek-nologia berrien bitartez egitea nahiago duenik ere, jakina. Denbora falta, erraztasuna, erosotasuna… dira haiek aipa-tzen dituzten abantailak. Etxe-

tik bertatik, inora mugitu gabe, 2 eguneko epean eskatutakoa etxera heltzeko aukera izanda, zertarako galdu denbora den-daz denda? Gainera, eroske-tarekin konforme egon ezean, erositakoa inolako kosturik gabe itzultzeko aukera ematen dute.

Hori bai, iritzi batekoek zein bestekoek diote garrantzitsua dela herriko dendetan erostea.

Protegonisten hitzak gertuagotik ezagutu nahi badituzu, edota irakurri beharrean nahiago baduzu bideoz ikusi, ez zazue galdu YOUTUBE-n “gazteOn! eta kitto” kana-lean dagoen bideoa.Hona hemen esteka:

https://youtu.be/hGcXNR-SozQ

EZ EZAZUE BIDEOA GALDU ETA EMAN IZENA KANALEAN!

ERREPORTAJEA ONLINE

Esanak esan, herritarren iritziak kontuan hartuta, badirudi oraindik ere eibartarron artean aurrez aurreko edo off line bidezko erosketak direla nagusi. Eibarren dagoen komertzioaren kalitateak eta aukera zabalak zerikusia izango du horretan, denetarik aurki baitaiteke gure herriko dendetan. Uz-targarriak dira on eta off line bidezko erosketak, zalantzarik gabe, baina, ezin daiteke ahaztu familia asko eta asko bizi direla denda txikiei esker. Beraz, ez genuke urteetan sortutako altxor preziatu hori galtzen utzi behar.

Page 20: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

gazteON!

Dantzak homosexual egiten al ditu mutilak?

Aste Santuan Madrilera joan nintzen eta aspalditik ikustea pentsatuta neukan Billy Elliot musikala ikusteko aukera izan nuen beste askorekin. Betidanik gustatu izan zaidan pelikula bat izan da, transmi-titzen dituen baloreengatik batez ere. Udan dantzan.eus-en “Dan-tzak homosexual bihur zai-tzakeela uste duen jende hori” zioen sarrera bat irakurri nuen. Hungarian Billy Elliot musikala eten zutela zioen, mutikoak gay “bihurtzeaga-tik”. Egunkari kontserbadore batek egin zuen kanpainia homofobo batengatik kendu omen zuten musikala.Tamalez oraindik ere, gure gizartean oso mutil gutxik au-keratzen dute dantza eskolaz kanpo. Kattalin Arrizabalagak postean dioen bezala, badi-rudi norberaren generoarekin “zerikusia” duen roletik pixka bat aldentzen den zerbait egi-ten bada, beste generoen al-deko bihurtu eta ondorio bat izateko arriskua duela. Hala-ko ikuspegia, eskolatik kanpo egungo gizartean ikusi eta entzuten ditugun gauzetatik ikasten dugu; gehienetan in-konzienteki barneratzen ditu-gu, ohituretatik eta gizartetik ikasita.Ikusten denez, oraindik ba-dugu lan nahikoa egiteke. Benetan al gara uste bezain irekiak?

IDOIA LAHIDALGA

Euskaraz hitz egiten badakizu? Euskaraz hitz egiteko gaitasunik eduki ez arren, zerbait uler dezakezu?

Konturatu al zara, orduan, elkarrekin euskaraz egin dezakegula? 11 egun euskaraz, egingo al dugu proba?

gaztekitto

gazteOn! eta kitto

...eta kitto!

AHOBIZI bazara, Euskaraz egingo diezu ulertzen du-ten guztiei. Edonon, edonoiz eta ulertzen duen edonore-kin arituko zara euskaraz.Ezagutzen ez dituzunekin le-hen hitza euskaraz egingo duzu, eta ulertzen baldin badu-te, hortik aurrerakoak ere bai.

BELARRIPREST bazara, Eus-karaz dakiten guztiei zuri eus-karaz egiteko gonbitea egingo diezu. Euskara ulertzen duzula adieraziko diezu eta zurekin eus-karaz hitz egin dezatela eskatu.Zuk euskaraz edo erdaraz eran-tzungo duzu, baina zuri eus-karaz egiteko eskatuko duzu.

IZEN-EMATE EPEA ZABALIKizenematea.euskaraldia.eus

Page 21: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!kirolak2018-X-19

21

Eibarko Klub Deportiboko atletismo ba-tzordeko antolatzaileek ahalegin bereziaegin dute proba hori herritarrari ahal dengehien gerturatzeko. Hori dela-eta, hainbatneurri hartu dituzte, zirkuitua aldatzearena,musikaz girotzearena eta taldeka parte-har-tzearena tartean. Herri-lasterketak betikodistantziari helduko badio ere, hau da, zaz-pi kilometro eta erdikoa izaten jarraitukoduen arren, oraingoan hiru itzuli eman be-harko dio ibilbide honi: T. Etxebarria/Un-tzaga/Calbeton/Bidebarrieta/Urkizu/Barre-na/Barakaldo/Urkizu/Arragueta/Errebal/T.Etxebarria. Lasterketa guztiona izatea nahihorretan, “jaia bihurtzea da asmoa, Aixola-ko San Silbestren lortzen den giroa Eibarko

kaleetara jaitsiz”. Helburu horrekin, musikaizango da Urkizun eta “T. Etxebarriara igo-ko da azken parte-hartzaileen atzetik”. Au-rrekoa gutxi balitz, taldeak antolatzeko as-moa ere agertu dute antolatzaileek, “las-terketa lasai egin nahi dutenentzat, taldebakoitza bere arduradun-animatzaileare-kin”. Aurrez jakinarazi moduan, badago tal-ka parte hartzeko aukera (emakumezkoeta gizonezko bina osatutako laukoteak)eta zozketa bereziak izango dira eurentzat.Proba hasi aurretik Multikirola jardunaldiaizango da 3. eta 4. maileko umeekin eta,iazko edizioari jarraituta, kirol egokituko es-perientzia bizitzeko aukera izango da, EibarFundazioaren laguntzarekin.

Izena emateko 12 euro ordaindu be-harko da. http://www.sailkapenak.com/es/evento/vi-asier-cuevas-herri-lasterketa-2018/inscripcion/formulario helburuanegin daiteke edo, bestela, Deporren ber-tan, flyerra beteta eta barran lagata dirua-rekin, edo eguaztenetan, 19:30etik 20:30-ak arte. Edozein zalantzarak 635744163telefono zenbakira deitu dezakezue.

Eibarrek Athletic hartuko du etzi IpuruanUne honetan sailkapene-an atzetik (hiru puntura)daukan Athletic izango dubisitari Eibarrek Ipuruanetzi, 16:15ean. Aurreko as-teburuan ez zen jardunaldi-rik izan eta Mendilibarrek iaplantila osoa du prest joka-tzeko, Pedro Leon, Esca-lante eta Paulo Oliveira ken-duta. Bilbotarrak aurkari zai-lak izan dira Eibarrentzat az-ken denboraldiotan eta lau-tik hiru partidutan nagusitudira Ipuruan. Hala ere, aurten oraindik ez du-te garaipenik lortu San Mamesetik kanpo.Garrantzizko puntuak izango dira jokoan.

Akziodunen Batzarra datorren asteanHilaren 23an (lehenengo deialdian) eta

24an (bigarrenean) egingo den Batzarrerakobotazio telematikoa martxan dago atzotikklubaren web-ean zabaldutako apartatuan.11.000 akziodunek Kontseiluak aurkeztuta-ko kontuak onartu ditzakete hor.

Entrenatzaileendako ikastaroaOinarrizko Mailako Foball-entrenatzaile

ikastaroa hasiko dute ematen azaroaren 9aneta barixakuero eskainiko da jarraian (bostordu egunero), gero ekainean beste sei kla-se praktikoekin amaitzeko Ipuruako instala-zioetan. Ikastaroaren prezioa 900 euro daeta bi zatitan ordaindu daiteke. Aurrematri-kula zabalik dago: [email protected] edo 943.473109 / 943463022 (as-tegunetan, 16:00etatik 19:00etara)

VI. Asier Cuevas herri-lasterketak giro berezia izango du

ASTEBURUKO AGENDA

FOBALLA

1. Maila

Eibar - Athletic (etzi, 16:15)Emakumezkoen 2. Maila

Eibar - At. Revellin (etzi, 12:30)2. B Maila

Vitoria - Barakaldo (bihar, 18:00)Emakumeen Ohorezko Erregional Maila

Eibar - Tolosa (etzi, 16:00)Ohorezko Erregional Maila

Eibar - Hondarribia (bihar, 18:00)1. Erregionala

Eibartarrak - Urki (etzi, 17:30)JUBENILAKOhorezko Maila Nazionala

Pamplona - Eibar (etzi, 18:00)Euskal Liga

Lagun Onak - Eibar (bihar, 16:00)KADETEAKEuskal Liga

Eibar - Vasconia (bihar 15:45)FOBALL-ZALETUA

Ipur Sagard. - Larragest (bihar, 09:00)Bar Areto - La Jara Hiru (bihar, 10:30)Bar Txoko - Azkena Adahi (bihar, 12:00)Feredu Solutions - Slow XOK (etzi, 09:00)JMR Erreformak - Durango (etzi, 09:00)Chic - Garajes Garcia (etzi, 10:30)ESKUBALOIA

1. Nazional Maila

Beti-Onak - Somos Eibar (bihar, 18:00)Emakumeen Gipuzkoako Txapelketa

Corazonistas - Eibar Eskub. (bihar, 18:30)Gipuzkoako 1. Maila

Labarra Pulpo - Haritza (bihar, 16:00)ERRUGBIA

Ohorezko B Maila

Getxo - Avia Eibar (bihar, 18:30)Emakumeen Euskal Liga

Gernika - Avia Eibar (bihar, 17:30)Euskadiko 2. Erregionala

Zaisa Irun - Avia Eibar (bihar, 17:00)SASKIBALOIA

Gipuzkoako 3. Maila

Zalburdi Deba - Katu Kale (gaur, 19:30)WATERPOLOA

Euskal Herriko 1. Maila

Claret Askartza - Urbat IKE (bihar, 20:30)Emakumeen Euskal Herriko 1. Maila

Castellae - Urbat IKE (bihar, 14:30)

AGENDA OSOA GURE WEB ORRIAN

Page 22: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!kirolak2018-X-19

22

Udazkentraila jokatuko da hilaren azken domekanUrtaro honetarako proposamenarekin datozkigu Kalamua Ko-rrikalari Taldekoak, “mendiaz, lagunarteaz eta kirolaz goza-tzeko gogoz”. Oraingoan desnibel gutxi eta antxintxiketan de-zente egiteko ibilbidea prestatu dute, “ezezaguna den Moru ton-torrera” eramango dituena. Elgoibarko San Pedrotik gertu dago-en tontorra urteetan pinu artean ezkutuan egon da, baina azkenaldian botatako pinuei esker “amanita formako buzoia bista ge-ratu da eta handik bailara guztiaren ikuspegi ederrarekin gozatudaiteke”. Hilaren azken domekan urtaro honi dagokion traila(2018ko egutegiko hirugarrena) goizeko 08:30ean abiatuko da De-portiboaren aurretik eta, 18 kilometro “erraz” egin ondoren, han-dik hiru ordura amaituko dute. Goranzko desnibel edo garaierametatua 800 metrotik gorakoa da eta punturik altuena 518 me-trotan izango da. Antolatzaileek diotenez, nahiz eta ibilbideak ara-zorik ez eskaini, “makilak ez dira inoiz soberan egoten” eta ho-nako materialak eramatea gomendatzen da: mendian korrika egi-

teko oinetakoak, telefono mugikorra, zira, ura eta jateko zerbait.Jarduera doakoa da eta, izena emateko, interesatuek [email protected] helbidera idatzi dezakete.

Mirandaolan hasi eta Arantzazun amaitukoden 12 kilometroko etapa osatuko duteKlub Deportiboak antolatutako irteera ho-rretan parte hartuko duten mendizaleek. Gaz-taren Ibilbidea deitutakoaren laugarren etapaizango da biharkoa, 445 metrotatik 1.190raigotzeko aukera eskainiko duena. Ia bost or-duko iraupena izango du eta gauza bat bainogehiago ditu ikusgai: hasi orain dela urte ba-tzuetatik berritu eta martxan dagoen Miranda-olako burdinolatik eta Telleriarte auzoan dago-

en Artzaintzaren Ekomuseotik jarraituta. Mu-seotik aurrera, Brinkola pasa eta Barrendiolakourtegia inguratuta, Jandoainen dauden bene-tako artzain-txabolekin egingo dute topo. Bioz-komako lepora iristerakoan erdietsiko dute bi-deko punturik garaiena eta Mallarako beheal-dean tumulo bat bazkatzen duten zaldien le-kuko izango da. Behin hara helduta, Durukotxabolak pasatuta, Arantzazun izango dira. Au-rreko irteeretan bezala, oraingoan ere gaztabat zozketatuko da parte-hartzaileen artean.

Gaztaren Ibilbidearen 4. etapa egingo dute bihar Deporrekoek

Hirutik hirutan irabazle: denboraldi hasiera ezinhobea dihar-du egiten Aitor Hernandez ermuarrak. Kantabrian estreinaldianlortutako garaipenari aurreko asteburuan Urduñan eta BurgoskoFresno de Rodillan eskuratutakoak gehitu dizkie Ermukoak. De-netariko eguraldiarekin jokatutako probak izan dira, gainera: hego-haizea eta lokatzik gabe barixakuan Urduñan jokatutako euskalegutegiaren barruko le-henengo proban, etaeuritsua eta lur astuna-goarekin Burgosekoan.Bizkaiko ziklo-kros pro-ban 40 segundo bainogehiago atera zizikonIsmael Esteban biga-rren sailkatuari eta Xa-bier Murias hirugarre-nari. Eta Burgosen Ai-torrek hasieratik ihesegin zuen eta erraz na-gusitu zitzaien jarraianizan zituen Murias etaMartin Matari.

Aitor Hernandezek podiumarengorena besterik ez du ezagutzen

Aurreko asteburuan Eibar eskubaloiko lehen taldeak ligakolehen garaipena eskuratu zuen Uharte talde nafarraren aurreaneta, 26-20 horri esker, zertxobait aurrera egin du sailkapenean.Azken sailkatuak, dena dela, ez zuen erraztasun haundirik eskai-ni eta atsedenaldian, esaterako, markagailuak 11-10 estua era-kusten zuen. Iñaki Peralesek lehen zatian eta Ruben Fuentesekbigarrenean ate azpian egindako lanak garrantzi handia izan zuengaraipen horretan, eta maila berekoa eman behar zaio Jorge Mar-tinezen lanari Haritzaren garaipenean La Salle Legazpiren aurka-ko partiduan. Golak sartzeko orduan, Axier Gisasola, Mikel Ore-gi eta Mikel Zuloaga nabarmendu ziren Somosekin, eta EgoitzBlanco eta Aitor Cruz Haritzarekin. Asteburuan Somosek Villabanjokatuko du hurrengo jardunaldiko partidua eta Haritzak Zumaian.

Atezainen lanagarrantzitsua izan zen Somoseta Haritzarengaraipenetan

Page 23: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!kirolak2018-X-19

23

Datorren asteko eguaztenetik,hilaren 24tik, hurrengo astekoastelehenera arte Italiako Bolo-nian jokatuko den junior mailakojiu-jitsuko Europako txapelketanizango da Kalamuako Iker Marti-nez. Eibartarrak Espainiako selek-zioa ordezkatuko du denboraldianzehar nazional mailan irabazitakodominei esker eta iaz AtenasekoMundialean eskuratutako 7. pos-tuari eustea da bere asmoa.

Kalamuako Iker MartinezEuropako jiu-jitsu txapelketan

Juan Luis TuerosGipuzkoako txapeldun golfeanAurreko domekan Oñatiko Ireloregolf eskolan jokatutako seniormailako Gipuzkoako Pitch & Puttgolf txapelketan gure herriko JuanLuis Tuerosek txapela jantzi zuen.Aurtengoa txapelketaren laugarrenedizioa zen eta Eibar Golf Pitch &Putt klubeko ordezkariak lan bikai-na egin zuen, jardunaldi osoan mai-la altuko jokoa eginez eta nagusi-goa erakutsita.

Euskal Herriko 100 mendi ederrenen fitxak egin dituzte DeporrekoekEibarko Klub Deportiboko mendizale taldebatek azken lau urteetan egindako proiek-tua aurkeztuko du datorren asteko marti-tzenean. Arratsaldeko 19:00etan hasiko denekitaldian izango dira Julian Etxeberria, An-doni Zendoia eta Angel Treviño egileak: “Ha-sieran Roberto Larrañaga eta Mikel Lizarri-turri ere izan ziren gurekin, eta gaur egun do-zena bat lagun baino gehiago dihardu partehartzen”. Proiektuan Euskal Herriko zazpi lu-rraldeetako 100 mendi ederrenetarako irte-erak egin dituzte eta datu guztiak dokumen-tatu; lan guzti hori webgune baten jarri duteeta jendeari aurkeztuko diote. Mendi bakoi-tzaren fitxan, “bertara iristeko datuak, ibilbi-

dea, GPS bideak, argazkiak eta bestelakoak”aurkeztu daitezke.

“Gure mendizaletasunari antolatutako ir-tenbide berria” eskaintzeko asmoz, EuskalHerriko lurralde guztiko mendiak sartu dituz-te, “mendi-kate eta bailara gehien ezagutze-ko”. Mendi batzordeko partaideen iritzi guz-tiak jaso ondoren, “Iparraldeko 10, Araba,Bizkaia eta Gipuzkoako 20na eta Nafarroako30ekin” osatu dute zerrenda. Lan guzti horriesker, edozein mendizalek era erraz batenikusi eta deskargatu ditzake mendi ezagunhorietara joateko jarraibideak, izan ere edo-nork egiteko moduko irteerak direlako lanhonetan aurkeztuko ditugunak.

Euskal Herriko hiru-txirlo txapelketaabiatuko da bihar BolibarrenLau jardunaldietan jokatuko den Euskal Herriko 29. hiru-txirlo bolajoko txapelketa ipiniko da martxan bihar Ziortza-Bolibarko Iruzubieta-ko bolatokian. Hurrengo zapatuan, hilaren 27an, bigarren jardunaldia jo-katuko da Bergarako San Joxepen eta, Domusantuko zubian atsedenhartu eta gero, azaroaren 10ean eta 17an Markina-Xemeingo Barina-gako eta Elgoibarko San Migueleko bolatokietan hurrenez hurren joka-tuko diren tiraldiekin amaituko da aurtengo txapelketa. Bola JokorakoEuskal Federazioak antolatutako txapelketako tiraldiak 17:00etan hasi-ko dira zapatuero eta izena emateko 5 euro ordaindu beharko da.

Treviño, Etxeberria eta Zendoia Elorretan.

Mª Carmen Arrate Gandiaga(2018KO URRIAREN 13AN HIL ZEN)

BEGOÑA eta ZIORTZAren partez

“Inoiz ez zaitugu ahaztuko”

Page 24: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa2018-X-19

24

- Kontsulta pribatuan eta Anbulategianegiten duzu lan. Horretaz gain, zure la-narekin zerikusia daukaten mila saltsatansartuta ibiltzen zara.

Nire lanetik aparte, beti gustatu zait di-bulgazio lanetan jardutea, aldizkari zientifi-koetan artikuloak argitaratzea, kongresue-tan lanak aurkeztea, ikastaroak ematea...Mendaroko ospitalean orain dela 5 urte an-tolatzen ditugun jardunaldietan, estatu etanazioarte mailako hizlariak ekartzen ditugu.Datorren urtekoa martxoaren 15ean izangoda eta, berritasun moduan, Eibarko ospitalberrian izango dela esan daiteke. Goi maila-ko hizlariak ekartzen ditugu eta beti izan di-ra oso jardunaldi arrakastatsuak.- Hainbeste gauzarekin, nola animatu zi-nen tesi doktorala egitera?

Aukera bat sortu zitzaidan. Oso zaila iza-ten da gaia aukeratzea. Bizkaia eta Arabakodentistei buruz badago zerbait idatzita, bainaez Gipuzkoakoei buruz. Zer aurkituko nuenjakin barik hasi nintzen ikertzen. Gipuzkoakoartxibo guztietan ibili naiz eta zerbait aurkitududala esan dezaket. Urte bi egon naiz bu-rubelarri tesia lantzen eta uztailaren 5eanaurkeztu nuen Salamancako Unibertsitate-an. Esan beharra daukat Gipuzkoan aberas-tasun itzela daukagula artxiboetan, eta Ei-barko artxiboko Yolanda Ruiz aipatu nahikonuke. Oso ondo antolatuta dauka dena etaesfortzu handia egiten du laguntzeko.- Zer da zehazki ikertu duzuna?

Gipuzkoako sasoi nahiko luzea aztertudut, XIX. mendeko azken urteetatik XX.mendeko 70. hamarkadara arte. Zelan sor-

tu zen Odontologoen Kolegioa edo Elkar-goa, nolakoak izan ziren lehenengo kolegia-tuak, zeintzuk ziren euren kezkak… Eta zen-tzu honetan, dentisten arduretako bat po-break zirela esan beharra dago. Sasoi har-tako odontologoei buruz gauzak topatzeazaila da: herri bakoitzak medikua, praktikan-tea, albaitaria eta, batzuetan, matrona zeu-kan kontratauta. Baina odontologoak ez di-ra inon agertzen. Odontologia beti medi-kuntzaren atzetik joan da eta intrusismohandia egon da estatu mailan eta baita atze-rrian ere. Jende desegokia ibili da arlo ho-netan (kuranderoak, sakamuelasak, barbe-roak…). 1875an “zirujano dentista” titula-zioa sortu zen eta 1901ean heldu zen odon-tologia unibertsitatera, baina aurretik medi-kuntza egin behar zen. Ondoren, titulaziohorrek aldaketa asko izan ditu eta gaur egunlizentziatura edo odontologia gradoa dago;beraz, ez da zertan medikua izan behar.Odontologoen Elkargoa ere nahiko beran-du iritsi zen, 1930ean. Eta hori lagungarriaizan zen intrusismotik babesteko, arauakjartzeko, lanbide hau goratzeko eta profe-sionalei babesa emateko (garai hartanodontologo asko pobrezian hiltzen ziren).- Zer aurkitu duzu gure herriari buruz?

Eibarren agertu diren datuei dagokienez,nik ez dut aparteko gauzarik egin: gordetazegoen informazioa kanpora atera dut.1911an zirujano dentista bik euren buruaeskaini zioten Udalari pobreak zaintzeko:Remigio Guimón eta Luis Meléndez. LuisMelendez Bilbotik etorri zen eta RemigioGuimón Bergaratik. Azken hau Eibarko al-

katea izan zen. Garai hartan ez zegoen ba-bes publikorik, gaur egun Osakidetza mo-duan ezagutzen duguna. Udalak txiroen ze-rrenda egiten zuen, eta Diputazioak eman-dako dirua “pobreen karneta” zutenen ar-tean banatzen zuen, medikuen zerbitzuaketa botikak ordain zitzaten. Sasoi hartako gi-zartea nolakoa zen pentsatu behar dugu:baserri giroa, elikadura nahiko txarra, klimagogorra eta gaixotasun asko. Umezurtz as-ko zegoen, eta emakume asko bakarrik ge-ratzen ziren seme-alabekin. Odontologomunizipalaren figura ez zen existitzen, eta,horrexegatik, sasoi hartako dentistek bo-rondatez zaintzen zituzten pobrezian bizi zi-ren haiek. Lan hori euren kontsulta priba-tuetan eta euren materialarekin egiten zu-ten. Hau Gipuzkoa osoan gertatzen zela iku-si dut (Irunen, Tolosan, Azpeitin, Oñatin,Bergaran, Zumarragan, Errenterian…). - Eibarren, errepublikaren sasoian odon-tologo munizipalaren figura sortu zeneta hor azpimarratzekoa da Eibarrenoso ezaguna izan zen eta oraindik ba-tzuk ondo gogoratzen duten RafaelAranda Marcuello.

Donostia (1917) eta Eibar (1934) izan zi-ren odontologo munizipala oposaketa bitar-tez eduki zuten herri bakarrak. BigarrenErrepublikan, jakina denez, gogo handiaegon zen osasunaren eta hezkuntzaren alo-rretan gauzak ondo egiteko. Eibarren udallanpostu horren sorrera bultzatu zuten zen-bait pertsona izan ziren, eta horietako batRafael Aranda Marcuello izan zen. Madrilenjaio zen, Union Republicana alderdikoa zen

Lanbidez dentista den MaitenaUrberuaga mediku eta odontologoak“Análisis historiográfico de laOdontología en Gipuzkoa en el sigloXX” tesiaren aurkezpena egin zuenuda aurretik SalamancakoUnibertsitatean. Izatez lekeitiarra da,baina 23 urte daramatza Eibarrenbizitzen. Bere lanean lehenago hasibazen ere, orain dela 17 urte zabalduzuen Blas Etxebarria kalean daukanhortz-klinika. Horretaz gain, EibarkoAnbulatorioan ere egiten du lanhaginlari moduan.

“Rafael Aranda bezalakoen memoria ezin da galdu”MAITENA URBERUAGA (odontologoa):

Page 25: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!elkarrizketa

2018-X-1925

eta Remigio Guimónen kontsulta erosizuen 1932an. Rafael Arandak Estaziño ka-lean izan zuen lehen kontsulta. Prestakun-tza handiko odontologoa zen, eta 1934anEibarren sortu zen udal plaza berarentzakoizan zen. Lanpostu horren oinarrietan azal-tzen zen pobreak atenditu behar zituela,langabezian zeudenak, eskoletako umeakeguen eta zapatuetan, mojen konbenturajoan behar zen, turberkulosoen ospitalazen bere beste arduretako bat… Ahokoosasunari buruz arduratu zen beste medi-ku bat aipatu nahiko nuke baita ere, Nice-to Muguruza. Antxon Narbaizak Muguru-zatarrei buruz idatzitako liburuan irakurridudanez, Niceto Muguruza Eibarko osasunlaborategiko burua izan zen eta Academiade Ciencias Médicas-ek ematen zuen saribat irabazi zuen, umeen ahoko higieneariburuzko lanarekin.- Nolakoa zen Rafael Aranda?

Aipatu dugun lanaz aparte, Errepublikagarai hartan osasunari buruzko hitzaldi di-bulgatiboak ematen zituen Kruzetaren an-tzokian eta Klub Deportiboan, beste medikubatzuekin batera. Gerra iritsi zen eta sei ur-tera kondenatu zuten. Irten zenean lan-postua kendu zioten eta 1950ean berres-kuratu zuen, baina dirua ez ziotela bueltatu-ko esanez. Gipuzkoako Elkargoan ere inha-bilitatu egin zuten. Kartzelatik oso makaldu-ta atera zen. 1970era arte egon zen lanean.Bere lanari buruz ez zaigu ezer gelditu. Kar-tzelan egon zen denboran bere etxea sake-atua izan zelako eta Eibarko Udaletxea etaartxiboa erre egin zituztelako. Pena da, bai-na ziur nago bere lana oso interesgarria

izango litzatekeela. 1970ean, lan egiteariutzi zionean, bere liburutegi pribatuko liburuguztiak Elkargora eraman zituen eta handaude orain, Donostian.

- Ikusten denez, Eibarren lan handia eginzuen gizona izan zen Aranda dentista.

Eibarrentzat lan ikaragarria egin zuen. Be-re kontsultako denbora eskaintzeaz gain,esan beharra dago udal lanposturako gauzaasko ordaindu zituela bere poltsikotik, esatebaterako, X izpiko aparatu bat. Horrelakopertsonen memoria ezin da galdu. RafaelArandaren eskuetatik pasatutako pazienteasko ditut nik, eta denek gizon jatorra etazintzoa zela esaten dute. Pertsona ona, apa-la, eta nik ikusi ditudan lanak oso ondo egin-dakoak dira. Oso argi zeukan zer egin beharzen eta zer ez, eta oso leiala zen bere idea-lekin. Eibarko emakume batekin egon zenezkonduta. Lana utzi ondoren Bilbora joanzen bizitzera eta bere alaba han bizi da. He-men, Eibarren, iloba politiko bat dauka. - Informazio-iturriak zeintzuk izan dira?Lan gogorra izan da?

Gehienbat Euskal Herri osoko artxiboakizan dira, Eibarkoa barne, eta ondoren he-meroteketako aldizkari eta egunkariak, Gi-puzkoako Aldizkari Ofizialak, Eibarko JuanSan Martin liburutegiko boletinak…. Ikerke-ta hauek nahiko astunak izaten dira eta, az-kenean, zure barruruntz egiten duzun iker-keta bihurtzen da. Bide bat hasten duzu no-ra helduko zaren jakin gabe, eta zure ahal-menean konfidantza izatea ezinbestekoa da.Niri horrelako gauzek ilusio handia ematendidate. Momentu gogorrak izan ditut. Bi urtepasa ditut alde batetik bestera, liburu eta ak-ta pila baten artean, baina zeozer topatzennuenean kriston emozioa sentintzen nuen.Eta bidean lagundu didaten pertsona batzu-ren eskuzabaltasunak asko hunkitzen nau.

GIDAKOMERTZIALA 2019

[email protected] 20 67 76www.etakitto.eus

Zure enpresa erakusteko

leku aparta

Eibarko ETXE GUZTIETAN eta herrikokomertzio, enpresa, bulego, ikastetxe,

osasun-zentro... guztietan banatzen da

GIDA 2019

GIDA 2019

GIDA 2019

GIDA 2019

GIDA 2018

GIDA 2019

GIDA 2019GIDA 2019

Rafael Aranda dentistak Estaziño kalean zabaldu zuen

bere kontsulta 1934an eta osoezaguna izan zen Eibarren.

Maitena Urberuagaren

tesia TESEO-ren webgunean

dago eskuragarri.

Page 26: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

26 kliskbatean

eibar

FERNANDO RETOLAZA: Arrate, berezia beti. Eta batzuetan, gehiago.

Page 27: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!erreportajea

2018-X-1927

Gaur arratsalderako “Gaztarekin jo-lastuz” izenburuko “Show Coo-king” edo sukaldaritza erakustaldia

eta dastaketa antolatu dituzte, Debabarre-neko artzaintza eta eskualdeko artzainekegiten duten lana jendeari gerturatzekoasmoz. Eibarko udaletxeko patioan egin-go dute saioa, 19:15etik 20:30era bitarte-an, eta Mikel Garaizabal enologo ezagu-nak eta Oskar Treviño sukaldari eibartarrakeskainiko dute. Eskualdeko gaztekin, txa-kolinarekin eta sagardoarekin jardungo du-te biek, jendaurrean zuzenean, aipatutakohorien arteko maridajeak eta beste hain-bat gauza azaltzen (saioa euskeraz izangoda). Horrekin batera, dastaketa ere egingo

dute Debabarreneko Sosola, Mausitxa etaGoienetxeko ardi gaztarekin, Axelekukobehi gaztarekin eta Egotzako ahuntz gaz-tarekin. Eta, horiei laguntzeko, bertakoedariak egongo dira: Mutrikuko Sagarmi-ña eta Itziarko Flysh txakolinak eta Itziar-ko Txindurriturrin egindako sagardoa. 40bat lagunentzat tokia egotea aurreikusi du-te eta, saioan parte hartzea doan izangoden arren, aurretik izena ematea eskatudute antolatzaileek, Debemenera, 943-744067 telefonora deituta.

Gazta Azoka, domekan UntzaganDomekan, goizeko 10:00etatik 14:00-

etara, Gazta Azoka egingo da Untzaga pla-zan. Aurreko edizioetan be-zala, azokan eskualdeko gaz-tagileek egiten dituzten gaz-ta ezberdinak probatzekoeta erosteko aukera izangoda. Gainera, azokaren ingu-ruan hainbat erakustaldi an-tolatu dituzte: ElgoibarkoMausitxa baserriko Iñaki An-solak gazta egiteko proze-sua erakutsiko du, 11:30etik12:45era bitartean. Latxa ar-diaren artilea eraldatzekoprozesua ere bertatik berta-ra ezagutzeko aukera izangoda eta, horrekin batera, IparArrinda eta Mikel Etxebarriaardi moztaileek artile moz-keta erakustaldia egingo du-te, 11:00etatik 14:00etara.

Miren Torrealday eibartarrak, berriz, iruteeta artile lanen inguruko erakusketa es-kainiko du, 10:00etatik aurrera. Horrezgain, umeentzat irute tailerra prestatu du-te eta puntu eta kakorratz topaketa ereegingo da. Eta gutariko gehienontzat bi-txia den irudia ekarriko digu egunak: Ei-barko Mandiola Goikoa baserritik jeitsikoduten artaldeak herriko kaleak zeharkatu-ko ditu aurten ere, 11:30etik aurrera. Ja-rraian, 12:00etatik 13:30era bitartean ar-diak Untzaga plazan egongo dira, ikusinahi dituzten guztientzat.

Mausitxa eta Goienetxe baserrietara bisitak

Debabarreneko Gaztaren Astearen ba-rruan antolatu dituzten bisitetan parte har-tzera animatzen direnek, bestalde, gure in-guruan gazta egiten duten abeltzainak no-la bizi diren eta gazta nola egiten dutenbertatik bertara ikusteko aukera izango du-te. Lehen bisita gidatua Elgoibarko Mau-sitxa baserrira izango da, bihar 11:00etan.Ordubete inguruko iraupena izango du bi-sitak, doakoa izango da eta, gainera, ardi-gazta txapelketetan sari ugari jaso dituenMausitxa baserriko gazta dastatuko dute.Eta urriaren 28an, berriz, Mutrikuko Goie-netxe baserrira egingo dute bisita, Olatzauzoko plazatik 11:00etan abiatuta. Bate-an zein bestean, euskeraz emango dituzteazalpen guztiak. Interesa dutenek Debe-menen bulegoan (Elgoibarko merkatu pla-zan) edo 943744067 telefonora deitutaeman beharko dute izena.

Domeka eguerdian Untzagan egongo dira Mandiola Goikoa baserritik kalera jaitsiko dituzten ardiak.

Eskualdeko gaztagintza,bertatik bertara

Hirugarrenez antolatu duteDebabarreneko Gaztaren AsteaDebemen Debabarreneko LandaGarapen Elkarteak, Eibarko Udalaketa eskualdeko hainbatgaztandegik. Gaur arratsaldean,19:15ean udaletxeko patioanegingo den sukaldaritzaerakustaldi-dastaketarekin hasikoda urriaren 28ra bitartean garatukoden egitaraua. Programarenbarruan, besteak beste,eskualdeko gaztandegiakezagutzera joateko doako bisitakeskainiko dituzte eta domekan,berriz, goiz osoan zabalik egongoden Gazta Azoka hartuko duUntzaga plazak eta, horrez gain,artalde bat herriko kaleetanikusteko aukera izango dugu.

Sukaldaritza erakustaldia eta dastaketa gaur izango da.

Page 28: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!kultura2018-X-19

28

“Erritmo berokoa izango da The Tibbstaldeak etzi eskainiko duen kontzertua”Gaztelupeko Hotsak diskoetxeko arduraduna da “Xarra”, Ubane Uzinekin batera.Soraluzeko Gaztelupe tabernan hainbat urtez kontzertuak antolatzen jardun ondoren,euren gustuko musikarien diskoak argitaratzeko bideari ekin zioten zigilu horrekin.Azken aldian Portalea musika kluba proiektuaren ardura dute, Eibarko Udaleko kulturabatzordearen eskutik, hilero kontzertu berezi bat eskaintzeko ordu eta egun berezian:domekero, 19:30ean orokorrean. Batzuetan, dena dela, “baliteke eguna aldatzea,edota Coliseoan egitea”. Etzi hasiko dute denboraldi berria Portalean (19:30).

- Denboraldi berriari ekingo diozue do-mekako kontzertuarekin. Zein taldekbisitatuko gaitu?

Emanaldia The Tibbs Holandako tal-dearen esku etorriko da. Northern soulsutsuenaren ikasle eta funkaren oina-rrien benetako jakitun, inolaz ere Euro-pako retro soul esparruko talde onene-takoa osatzen dute holandarrek, sei mu-sikari eta Esla frontwomanarekin. 60.eta 70. urteetako musika beltzetik edan-da, hammonda eta haize musika tresnakditu taldeak ardatz soinu sendo bezainazkarra eskaintzeko. Erritmo beroa jarri-ko dutela ez izan zalantzarik. - Hortik aurrerakoa zenbateraino du-zue lotuta? Hilero izango da?

Bai, denboraldi honetan urritik mar-txora behintzat -abendua alde batera la-gata- hilero egongo da kontzertua Porta-

lean. Horrez gain, Coliseon ere egongoda saioren bat edo beste. Hurrengo egu-netan joango gara izen guztiak zehazten.Azarokoa, esaterako, lotuta dago: Jaw-bone talde beteranoa etorriko da.- Azken denboraldian izandako emai-tzekin pozik zaudete?

Izen handiak pasatu dira Portalea mu-sika klubetik. Hor ditugu Jimmy Barna-tan & The Cocooners, The Buttshakers,The Godfathers, SugarDaddy & CerealKillers, Julian Maeso, El Twanguero...Batzuetan taldeek egiten zituzten birakaprobetxatu ditugu, besteetan artistakespreski etortzea lortu dugu.

Coliseo antzokian ere egin ziren -etaegingo dira- kontzertuak, baina Portaleagune egokia dela baieztatu da berriroere. Jendearen erantzuna positiboa izanda, gehienetan aretoa bete izan dute,

eta entzuleak, batzuetan gustura eseri-ta eta besteetan zutik, dantzan edotatxaloka. Lehialtasuna erakutsi digute be-ti, kontzertu guztietan.- Musika estilo anitzeko programazioaeskaintzen duzue: eskertzeko modu-ko asmoa eta ez beti samurra musika-taldeak aurkitzerako orduan.

Horregatik proposatu genien EibarkoUdaleko Kultura batzordekoei musika es-pazio berria sortzearena, eurak ere ho-rren bila zebiltzan-eta. Portalea musikaklubean kalitatezko emanaldiak antola-tzeaz gain, askotariko estilokoak bilatzenditugu, normalean gure inguruan entzu-teko aukera gutxi izaten ditugunak: roc-kanroll, swing, soul, blues eta folk espa-rruetakoak. Eta entzulego ororentzat:musika zaleentzat, ikasleentzat, musika-ri berriak deskubritu nahi dutenentzat...

JOSE FELIX AZKARATE “XARRA” (Gaztelupeko Hotsak):

“Zer gertatzen da urriaren 31n, iluntzen duenean?” izenburuko hitzaldia emangodute Iosu Ozaitak eta Jaime Altunak datorren martitzenean, urriaren 23an, 19:00etanPortaleko areto nagusian. AKEBAIk antolatuta, Hamaika Berbaldi egitasmoaren baitanegingo den hurrengo berbaldian gure ohituren inguruan jardungo dute berbetan ArimenGauaren ospakizunaren inguruan Euskal Herrian eman den bilakaera jasotzen duenikerketa lanari esker 2015eko Juan San Martin beka eskuratu zuten bi antropologoek.Hitzaldian gaiaren inguruan izan ditzakegun zalantzak argituko dizkigute Josu Ozaitaketa Jaime Altunak. Bestalde, gaiak gurasoentzat duen interesagatik, hitzaldiak irautenduen bitartean zaintza tailerra egongo da 4-8 urte bitarteko umeentzat.

Arimen Gauaren inguruko hitzaldia antolatu du AKEBAIk martitzenerako

THE TIBBS

domekan, 19:30ean

Page 29: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

Gaur 20:30ean “Por los pelos” antzezlana taularatuko du Los Im-prebis taldeak, Coliseo antzokian. Santiago Sanchezek zuzendutakolan honetan Rafa Alarcon, Carles Castillo, Marta Chiner, Juan Gea, LolaMolto eta Carles Montoliu antzezleek egiten dute lan. ‘La cena de losidiotas’, ‘La ratonera’ eta ‘Taxi’ moduko lanen ekoizleak Estatu Batueta-ko historian gehien antzeztu den lanarekin datoz gaur Eibarrera. Eskaini-ko duten antzezlana barrez lehertzeko moduko polizia-komedia bat daeta, aurreratu dutenez, “erahilketa bat gertatzen da eta susmagarriak di-ren lau pertsona eta bi polizia ileapaindegi batean giltzaperatuta daude.Publikoak erabakitzen du hiltzailea zein den”. Beraz, taularatzen dutenbakoitzean amaiera desbedina duen lana da gaur aurkeztuko dutena. Sa-rrerak 18 euro balio du (12,5 euro Coliseoaren Laguna txartelarekin).

Eguaztenean aurkeztuko du Maite Canodonostiarrak “Esperanza y un alma rota” liburuaEibarren, Ahal Duguren egoitzan (Arragueta, 18).Liburuaren egilea genero-berdintasunean etagenero-indarkerian teknikaria izateaz gain, genero-berdintasunean hezitzailea ere bada eta liburuhonetan indarkeria matxistaren inguruko kasuerrealak bildu ditu. Eskubide sozialen aldekoborrokalari sutsua, hainbat elkarte feministetanhartzen du parte. Aurkezpenean liburua erostekoaukera egongo da (salmentari esker lortzen dendirua indarkeria matxistaren biktimei laguntzaematen dien Birsortzen elkartera bideratuko dute).

Matxismoaren inguruko liburu aurkezpena

...eta kitto!kultura2018-X-19

29

Barrez lehertzeko modukoantzezlana gaur Coliseoan

Gaur arratsaldean, 19:00etan zabalduko duteTopalekuan Jose Luis Irigoienen argazkierakusketa. Inaugurazio ekitaldia dela eta,ikustera doazenentzat pintxo-potea egongo da(dohainik). Azaroaren 4ra arte egongo da ikusgaierakusketa, egunero 19:00etatik 21:00etara.

Irigoienen argazkiak Topalekuan

Atzoz geroztik bisitatu daiteke Urki kirol klubak,40. urteurrena dela eta, Untzagako jubilatu etxeanzabaldu duen argazki erakusketa. Urriaren 28ra arteikusgai egongo den erakusketa 19:15etik 21:30erabitartean zabalduko dute astelehenetik barixakura etazapatu eta domeketan, berriz, 12:00etatik 14:00etara.

Urki taldearen argazki erakusketa zabaldu dute Untzagan

UEUk Osasun-zientzietako Ikertzaileen III. Topaketa egingo du urria-ren 25ean, eguena, Markeskuan. Osasun ikerkuntza euskaraz egitendela azaleratzea eta euskal ikerlarien arteko harremanak sendotzea dajardunaldi honen helburua. Jardunaldia 09:00etatik 17:00etara egingo daeta urriaren 19ra arte eman daiteke izena bertan parte hartu ahal izateko.Aurreko topaketetan parte hartu zutenen ikerketen jarraipenaren berriizan eta talde berrien parte hartzea sustatu nahi dute antolatzaileek. Gai-nera, osasun-zientzietan diharduten ikerlari euskaldunen sarea ehuntzenjarraitzea da asmoa. Edizio honetan, oinarrizko ikerketaz gain, ikerketaklinikoari tokia egingo diote eta Joxerra Furundarenak ‘Osagaiz’ osasun-zientzien aldizkariari buruz egingo du berba.

Osasun-zientzietako ikertzaileen III. Topaketa Markeskuan

Page 30: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!kultura2018-X-19

30

Datorren barixakuan, 20:00etan Coliseoantzokian Andres de Egiguren orkes-trak emango duen kontzertua aurkeztuzuten eguazten goizean Pedro Palacin zu-zendariak eta Patxi Lejardi Kultura etaEuskera zinegotziak. Aurkezpenean azal-du zutenez, Eibarko emanaldian Francis-co Madina konpositore oñatiarraren “Gi-tarra eta soka orkestrarako erlijio-musika-ko kontzertua” izenburuko obra eskainikodute musikariek, “mundu mailako estrei-naldian”.

Madinaren obraren inguruko ikerketa-lan sakona egiten urteak daramatzan Pa-lacinen berbetan, “Aita Madinak sortuta-

ko musika oso-oso ugaria da, baina bereobra batzuk estreinatu barik geratu ziren,horretarako denbora izan aurretik hil eginzelako. Coliseoan eskeiniko duguna ho-rietako bat da. Vaticanoan estreinatu nahizuen berak, abade zela 50 urte betetzenzirenean, baina obra hau eskutan zuela hilegin zenez estreinatu barik geratu zen.Pentsatzen dut Madinarentzat obra bere-zia eta oso garrantzitsua izango zela, ho-rregatik aukeratu dugu estreinatzen lehe-na izateko”. Kontzertuaren lehen zatian15 hari-instrumentuk jardungo dute eta bi-garrenean haizezko beste lau gehitukozaizkio orkestrari. Horrez gain, Eduardo

Baranzano nazioarteko kontzertistak la-gunduko die gitarrarekin, bakarlari gisa.Kontzerturako sarrerak 10 euro balio du (7euro Coliseoaren Laguna txartelarekin) .

Andres de Egiguren orkestrak Aita Madinaren obretako bat estreinatuko du

Euskaraldiarekin bat egin du Armeria EskolakArmeria Eskolako ikasleek udazken bukaeran burutuko denEuskaraldia babestu nahi izan dute eta dagoeneko euretako as-kok eman dute izena azaroaren 23tik abenduaren 3ra bitartean mar-txan egongo den egitasmoan parte hartzeko, ahobizi, belarripresteta bihotzgoxo rolen artean bakoitzak berea aukeratuta. Horrekinbatera, aste honetan bertan aurkeztu dute eskolako “Hamaikakoa”.

Debabarreneko Orfeoiaren kontzertu arrakastatsua SegovianZaldibarren estreinatutako “Lasaitasuna” izeneko ikuski-zunarekin joan ziren Segoviara Debabarreneko Orfeoikokideak aurreko asteburuan, Justo eta Pastor santuen elizankontzertua ematera. Debabarreneko Orfeoiak (DBOR) Sego-viako Coralia Artis lagunen abesbatzarekin batera eman zuenkontzertua, Coralia Artis VIII. Elkartasun Kontzertu Zikloarenbarruan antolatutako emanaldian eta hiru zuzendarik jardunzuten: Jose Miguel Laskurain (DBOR), Montserrat De La Cruz(Coralia Artis) eta Clara Gil Abascal (zuzendari gonbidatua).Orfeoiko kideak oso pozik daude jendeak egin zien harrera-rekin eta, gainera, Segoviako katedralean abesteko aukeraizan zuten.

Bestalde, DBOR zuzentzeaz gain Bergarako Txistu Banda-ko zuzendaria ere baden Jose Miguel Laskurainek “La trans-versalidad directorial en la dirección coral” izenburuko hitzal-

dia emango du bihar Burgosen, asteburuan han egingo denAbesbatza Zuzendarien Espainiako II. Kongresuan.

Pedro Palacin eta Patxi Lejardi herenegungoaurkezpen ekitaldian.

Azaroaren 8ra arteko epea izango dute San Andres bertso-paper lehiaketan parte hartu nahi dutenek euren lanak entrega-tzeko. 16 urtetik gorakoek lau puntu edo gehiagoko 6 bertso aur-keztuko dituzte gutxienez, eta irabazleak 300 euroko saria jasokodu eta bigarrenak 250 eurokoa. 16 urtetik beherakoek bertso batedo bi kopla aurkeztuko dituzte. Irabazleak liburua eta txapela ira-baziko ditu, eta bigarrenak liburua eta plaka. Bertsoak postaz edoeskuz entregatuko dira …eta kitto!-n, Urkizu 11 solairuartea. Sa-riak San Andres bertso jaialdian banatuko dira, azaroaren 25ean,domeka, Portaleko areto nagusian. Aurten Andoni Egaña, MaialenLujanbio, Unai Mendizabal eta Alaia Martin bertsolariek jardungodute Jon Mikel Mujika gai-jartzailearen esanetara.

San Andres bertso-paper lehiaketa martxan

Page 31: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!agenda2018-X-19

31

“Zoaz pake santuan”gaur SORALUZEN Txalo antzerki konpainiak "Zoazpake santuan" euskerazkoantzezlana taularatuko du gaurgauean, 22:15ean SoraluzekoHerri Antzokian. EmmanuelRobert-Espalieu da lanaren egileaeta, taula gainean, MikelLaskurain eta Ane Gabarainantzezleek jardungo dute.Zuzendaria, berriz, Begoña BilbaoLejarzegi da. Aurtengo udanestreinatu duten lan honekumorez gainezka egiten du:“Daraman bikote bizimoduaspergarriarekin amaitzeko,Andreak, zirt edo zart, gizonapozointzea erabaki du. Ekintzagordintze aldera, egin nahi duenaaitortuko dio eta giltzapeturikdagoen etxe barruan azkenorduak pasatzeko prest dagoAndrea”. Sarrerak 5 eurotan.

hildakoak- Teresa Zinkunegi Iza. 89 urte. 2018-X-10.- Antxoni Murua Abaunza. 91 urte. 2018-X-10.- Agueda Estala Amesti. 103 urte. 2018-X-13.- Ana Mª Erreka Landeta. 82 urte. 2018-X-13.- Mª Carmen Arrate Gandiaga. 68 urte. 2018-X-13.- Amparo Fraile Nuño. 85 urte. 2018-X-14.- Javier Bergaretxe Bustindui. 81 urte. 2018-X-14.

jaiotakoak

eguraldia (EUSKALMET.NET)

- Ziad Laouinate. 2018-X-12.- Nor Ed Dabbat El Bakkal. 2018-X-13

AURREKOAREN EMAITZA

SUDOKUASOS deiak.................................112Pegora ......................................010Udaletxea ..................943 70 84 00Portalea .....................943 70 84 39Udaltzaingoa.............943 20 15 25Mankomunitatea.......943 70 07 99Debegesa ..................943 82 01 10KIUB ..........................943 20 38 43Epaitegia ...................943 03 34 00Iberdrola....................901 20 20 20Naturgas....................902 12 34 56DYA Larrialdiak.........943 46 46 22Gurutze Gorria..........943 22 22 22Mendaro osp.............943 03 28 00Anbulategia...............943 03 25 00Torrekua ....................943 03 26 50Errepideak.................902 11 20 88Ertzaintza ..................943 53 17 00Eusko Tren................902 54 32 10Lurraldebus ..............900 30 03 40Pesa...........................900 12 14 00Taxiak ........................943 20 30 71...................................943 20 13 25Alkohol.Anon............629 14 18 74Al-Anon/Alateen.........650 26 59 63

telefono

jakingarriak

Barixakua 19EGUNEZ Lekunberri (Isasi, 31)

Zapatua 20EGUNEZ Lafuente (Sostoatarren, 10)

Domeka 21EGUNEZ Elortza (J. Gisasola, 18)

Astelehena 22EGUNEZ Iraundegi (Calbeton, 19)

Martitzena 23EGUNEZ Mendinueta (Urkizu, 6)

Eguaztena 24EGUNEZ Azkue (T. Etxebarria, 4)

Eguena 25EGUNEZ Zulueta (San Agustin, 5)

Barixakua 26EGUNEZ Morgado (San Agustin, 3)

farmaziak

GAUEZ BETI -2018AN- Lafuente (Sostoatarren, 10)

A Contra Blues biharERMUAN kontzertuanBihar arratsaldeko 20:00etan“Blues power show fromCatalunya” kontzertuaeskainiko du A Contra Bluestaldeak Ermuko Lobiano kulturetxean. “Ezin ahaztuko duzun”emanaldian orain aurkeztendiharduten euren seigarrenlanaz aparte, musika ibilbideanegindako 12 urteko lanarenemaitzaz gozatzeko aukeraizango da. Zazpirehundik goraemanaldi eskaini ditudagoeneko European BluesChallengen garaikurra lortuzuen boskoteak. GaztelupekoHotsak-en eskutik izango dirabihar Lobianon.

Page 32: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

...eta kitto!agenda2018-X-19

32

Zapatua 20GIZAKIAREN ENIGMAK10:00. Kongresuarenaurkezpena.17:00. Bisita gidatua,Nerea Alustizahistorialariarekin.19:00. “Tiempo de hadas”irratsaioaren zuzenekograbazioa. Portalean.

“JANA EZ DA TXANTXA”11:00. V. bazkari solidarioa,Egoaizia eta Aldatzeneneskutik. Bidezkomerkataritzako produktuensalmenta (16:00ak arte).12:00. Umeendakosukaldaritza tailerra.12:45. Ipuin-kontalaria.14:30. Bazkari solidarioa.Untzagan.

DOKUMENTALAK13:00. Jairo Berbelen“Raid Pandemonium”-enestreinaldia eta “Ibai,grande cuore” laburrarenproiekzioa, AFESDelkarteari laguntzeko.2 euro. Coliseoan.

AUTOBUSA15:30. “Orain presoak”Donostian egingo denmanifestaziorako.Ego Gainen.

UMEENTZAKO TAILERRA17:30. “Zure koko-jantziasortu”, doan. El CorteIngleseko ekitaldi aretoan.

POESIA19:00. Errezitaldia,Bizkaiko Artista Elkartekoeneta Alberto Egia pianojolearekin. Itzamna poesiatailerraren eskutik.Untzagako jubilatu etxean.

Urriaren 21era arte:– “EIBARKO BIZIKLETAGINTZA CARLOS NARBAIZA FUNTSAN”

(Eibarko Armagintzaren Museoa) Urriaren 28ra arte:– URKI KIROL KLUBAREN ARGAZKIAK, 40. URTEURRENEAN

(Untzagako Jubilatu Etxea)Azaroaren 4ra arte:– JOSE LUIS IRIGOIENEN ARGAZKIAK (Topaleku) Azaroaren 18ra arte:– “EIBARKO EMAKUMEEN AZTARNAK” KOLEKTIBOA (Portalea)

Barixakua 19BULARREKO MINBIZIA19:00. Aurkako NazioartekoEguna dela eta, larrosakoloreko lazo handiaosatuko da, animatzen denjendearekin. Amaña esla Caña eta MinbiziarenKontrako Elkarteareneskutik. Untzagan.

ZINE-FORUMA19:00. “Mujeres del sigloXX”, Mike Millsen filmareninguruan, Pagatxareneskutik. Dinamizatzailea:Izaskun Rodriguez Elkoro.Sarrera librea. Portalean.

HITZALDIA19:00. “Amiantoa.Osasun eta ingurumeneanduen inpaktua”. Hizlariak:Maria Valiente (Ahal Dugu)eta Jesus Uzkudun(ASVIAME). Euskadiko eta Eibarko Ahal DugurenOsasun arloak antolatuta.Ahal Duguren lokalean(Arragueta, 18).

DEBABARRENEKOGAZTA ASTEA19:15. Oskar Trebiñoeta Mikel Garaizabalekin.Udaletxeko patioan.

ANTZERKIA20:30. “Por los pelos”,Los Imprebis taldeareneskutik. 18 euro (12ʼ5 euroColiseoaren Lagunatxartelarekin). Coliseoan.

Erakusketak

Domeka 21DEBABARRENEKOGAZTA ASTEA10:00/14:00. Gazta azoka,tailerrak eta erakustaldiak.11:00/13:00. Ardiak kaleanzehar eta erakusketa.Untzagan.

GIZAKIAREN ENIGMAK10:30. Kongresuarenhasiera. Portalean.

KALEJIRA11:00/12:30. Usartzatxistulari bandarekin.

KONTZERTUA19:30. The Tibbs taldea(Portalea Musika Kluba).10 euro (7 euro ColiseoarenLaguna txartelarekin).Portalean.

Eguaztena 24LIBURUTEGIAREN EGUNA10:00, 12:00, 17:00 eta19:00. Bisita gidatua. JuanSan Martin liburutegian.

HERRI BATZARRA19:00. Eibarko Sortukdeituta. Gaiak: Arratekojaiak, 2018/19rako erronkaketa barne prozesua.Arrate Kultur Elkartean.

EIBARKO KANTUZALEAK19:00. Abesbatzarenentsegua. San Andreselizako lokaletan.

LIBURU AURKEZPENA19:30. Maite Canoren“Esperanza y un alma rota”.Eibarko Ahal Dugurenlokalean (Arragueta, 18).

Martitzena 23IKASTEN16:00/19:00. Puntu-tailerra.17:00/20:00. Joskintza-tailerra. Portalean.

HAMAIKA BERBALDI19:00. “Zer gertatzen daurriaren 31n, iluntzenduenean?” hitzaldia, IosuOzaita eta Jaime Altunareneskutik. 4-8 urte bitartekoumeentzat zaintza. AKEBAIkantolatuta. Portalean.

Astelehena 22ELKARRETARATZEA12:00. Jubilatu etapentsiodunenkontzentrazioa, pentsioduinak eskatzeko.Untzagan (udaletxeparean).

Eguena 25TOPAKETAK09:00/17:00. Osasun-zientzietako IkertzaileenIII. Topaketak, UEUreneskutik. Markeskuan.

BILERA19:30. Jaioberritanlapurtutako haurren ingurukobilera irekia. Portalean(bilera gelan).

Page 33: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

Zure senide edo lagunen bat zoriontzeko aukera ezin hobea eskaintzen dizugu.Argazki arruntaren prezioa 4 eurokoa izango da; argazki bikoitzarena, 8 euro

(bazkideentzat %20ko deskontua). Argazkia eta testua eguaztena baino lehen egonbeharko da ...eta kitto!-n. Hemendik aurrera zorion-agurrak etakitto.eus webgunean

ere argitaratzeko aukera daukazue. Prezioak bertan kontsultatu ditzakezue.

943 20 09 18 [email protected]

laztanak emoten...

Zorionak, MARGA,famelixa guztiarenpartetik!!

Zorionak, MANEX! Domekan 4 urte zoragarri beteko dozuz-eta! Etxekuonpartez.

Zorionak, EKHI Irisarri,haraiñegun 9 urte eginzenduazelako. Famelixa guztiaren partez.

”Ola de crímenes”Zuzendaria: Gracia Querejeta

”La sombra de la ley”Zuzendaria: Daniel de la Torre

”Miau”Zuzendaria: Ignacio Estaregi

(2 ARETOAN)20an: 17:00, 19:45, 22:3021ean: 17:00, 20:0022an: 20:30

(1 ARETOAN)20an: 19:45, 22:3021ean: 20:0022an: 20:30

(ANTZOKIAN)20an: 17:00(1), 19:45, 22:3021ean: 17:00(1 Aretoa), 20:0022an: 20:30

zineaColiseoan

Zorionak, MIKEL, datorren astian 14 urtebeteko dozuz-eta.Musu bat etxekuen eta lagunen partez.

”Christopher Robin”Zuzendaria: Marc Forster

(ANTZOKIAN)20an: 17:0021ean: 17:00

Zorionak, UNAI, guredantzari eta parranderotxikixa, bixar 3 urtebeteko dozuzelako.Patxo pillua etxekuenpartez.

Zorionak, AIORA!!,atzo 7 urte betezenduazen-eta!!Jarraittu beti bezainalai. Pillua maitezaittugu.

Zorionak, PAUL UrizarArruti, martitzenian8 urte egin zenduazen-eta. Musu haundi batfamelixaren partez.

Page 34: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

Atal honetako iragarkiak doan dira, etxeen, lokalen, autoen eta irakaskuntzakoeskaintzen kasuan izan ezik. Azken horietako PREZIOAK honakoak dira:

Etxeak, lokalak eta garajeak: alokatu, 12 euro; saldu, 17 euro. Autoak eta irakaskuntzakoeskaintzak: 12 euro. Doako iragarkietan, 12 hitz onartuko dira gehienez. Iragarki guztiak etakitto.eus webgunean ere argitaratuko dira.

1. ETXEBIZITZA

1.1. Salgai

1.2. Errentan

1.3. Konpartitzeko

1.4. Etxe trukaketa

2. MOTORRA

2.1. Salgai

3. LOKALAK

3.1. Salgai

3.2. Errentan

4. LANA

4.1. Lan bila

4.2. Langile bila

5. IRAKASKUNTZA

5.1. Eskaerak

5.2. Eskaintzak

6. DENETARIK

6.1. Salgai

6.2. Eman

6.3. Galdu/Aurkitu

6.4. Bestelakoak

iraga

rkilab

urrak

943 20 09 18 [email protected]

i

– Neska eskaintzen da nagusiak gauezzaintzeko eta garbiketak egiteko. Tel. 698-406654.– Emakumea eskaintzen da umeak zaintze-ko eta etxeko lanak egiteko. Tel. 649-025614.– Mutila eskaintzen da nagusiak zaintzeko.Diputazioak eskatzen duen akreditazioare-kin. Tel. 631-979555.– Mutila eskaintzen da eraikuntza lanetanlaguntzaile. Tel. 674-579736.– Emakumea eskaintzen da nagusiak edoumeak zaintzeko eta garbiketak egiteko.Baita asteburuetan ere. Tel. 631-925525.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Tel. 643-464072.– Neska eskaintzen da nagusiak edo ume-ak zaintzeko eta garbiketak egiteko. Tel.631-768803.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Tel. 632-127969.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Tel. 631-502177.– Mutila eskaintzen da pintore lanak egite-ko. Barruan zein kanpoan. Tel. 600-202516.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Ordutegi malgua. Tel. 653-270698.– Emakumea eskaintzen da umeak eskola-ra eraman eta eskolatik ekartzeko. Tel. 625-200924.– Neska eskaintzen da nagusiak edo ume-ak zaintzeko eta etxeko lanak egiteko.Esperientzia eta erreferentziak. Tel. 685-036902. Adriana.– Mutil arduratsua eskaintzen da sukaldarijarduteko. Esperientzia. Tel. 622-321095.– Mutila eskaintzen da nagusiak zaintzekoeta garbiketak egiteko. Tel. 680-103356.– Emakumea eskaintzen da etxeko lanakegin eta ume, nagusi edo gaixoak zaintze-ko (baita ospitalean ere). Tel. 632-372153.– Emakumea eskaintzen da etxeko lanakegin eta ume, nagusi edo gaixoak zaintze-ko (baita ospitalean ere). Tel. 632-472167.– Emakumea eskaintzen da gauez nagu-siak zaintzeko. Esperientzia. Tel. 632-733573.– Neska arduratsua eskaintzen da nagu-siak zaintzeko eta etxeko lanak edo garbi-ketak egiteko. Tel. 675-965130.– Neska arduratsua eskaintzen da nagu-siak zaintzeko eta etxeko lanak edo garbi-ketak egiteko. Tel. 605-598999.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Ordutegi malgua. Tel. 619-906093.– Emakumea eskaintzen da nagusiak edoumeak zaintzeko. Tel. 622-677230.– Emakumea eskaintzen da asteburuetannagusiak zaintzeko. Tel. 631-975260.– Neska eskaintzen da nagusiak edo ume-ak zaintzeko eta etxeko lanak egite-ko. Tel. 600-335778.– Neska eskaintzen da nagusiak edo ume-ak zaintzeko. Tel. 617-810972.– Emakumea eskaintzen da garbiketakegiteko: pegorak, pisuak... Tel. 631-141454.– Emakumea eskaintzen da garbiketakegiteko: pisuak, pegorak... Tel. 651-864873.– Emakumea eskaintzen da arratsaldezumeak edo nagusiak zaintzeko. Esperien-tzia eta erreferentziak. Tel. 646-821678.– Emakumea eskaintzen da etxeko lanakegiteko. Tel. 631-532426.– Emakumea eskaintzen da etxeko lanakegiteko. Tel. 612-476921.

4. Lana

– Emakumea eskaintzen da nagusiak edoumeak zaintzeko eta garbiketak egiteko.Nagusiak zaintzeko ikastaroa eginda. Tel.602-047812.– Emakumea eskaintzen da arratsaldez edogauez nagusiak zaintzeko. Esperientzia.Tel. 616-554004.– Gizonezkoa eskaintzen da edozein lanegiteko: igeltsero jardun, nagusiak zaindu...Tel. 699-535728.– Mutia eskaintzen da nagusiak zaintzeko.Tel. 612-222362.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Interna. Tel. 631-200936.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko eta garbiketak egiteko. Orduka. Tel.635-189294.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Ordutegi malgua. Tel. 698-696194.– Neska eskaintzen da nagusiak zaintzekoeta garbiketak egiteko. Erreferentziak. Tel.653-381798.– Gizona eskaintzen da baserriko lanak egi-teko eta gizon nagusiak zaintzeko. Tel. 632-271530.– Neska eskaintzen da kamarera lan egite-ko. Esperientzia. Tel. 683-511935.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko eta etxeko lanak egiteko. Tel. 632-879954.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko eta etxeko lanak egiteko. Tel. 612-569395.– Emakumea eskaintzen da nagusiak zain-tzeko. Ordutegi malgua. Tel. 634-215907.

4.1. Lan bila

1. Etxebizitza

5. Irakaskuntza

– Emakume batek (alabarekin) pisua hartu-ko luke alokairuan Eibarren. Gehienez, 550euro ordaintzeko prest. Tel. 667-034344.– Bikoteak 2-3 logelako pisua hartuko lukealokairuan Eibarren. Ahal dela igogailuare-kin. Tel. 633-868143 eta 649-538289.

1.2. Errentan

– Ileapaintzailea behar da lanaldi erdirako.Tel. 619-928881.– Neska euskalduna behar da umeak zain-tzeko eta etxeko lanak egiteko. Tel. 646-616608.– Hortz-higienista behar da Ermuko hortz-klinika batean. Bidali curriculuma: [email protected]– Banatzailea behar da Eibarko tabernabatean asteburuetarako. Motorrarekin. Tel.686-360604.– Emakumea behar da adineko emakumeazaintzeko. Behar-beharrezkoa Diputazioakeskatzen duen akreditazioa izatea. Ordute-gia: 09:30/11:30 eta 20:30/21:30. Tel. 646-206088.– Psikologoa behar da Eibarren zentru psi-kotekniko batean lan egiteko. Idatzi: [email protected]

4.2. Langile bila

– Ingeleseko C2 maila duen gazteak klasepartikularrak ematen ditu. Esperientzia.Merke. Tel. 690-025579.– Neska euskalduna eskaintzen da Mate-matika, Fisika eta Marrazketa klaseak ema-teko. Baita umeak zaintzeko ere. Tel. 688-678199.– DBH, Batxilergo eta UnibertsitatekoMatematikak, Fisika, Kimika, etab.-eko kla-seak ematen dira. Banakako klase egoki-tuak edo 2-3 ikasleko taldekoak. Goizezikasteko aukera. Tel. 677-592509. Alberto.

5.2. Eskaintzak2. Motorra

– 1999 Volkswagen Passat V 1.9 TDi sal-gai, egoera onean. 1.800 euro negoziaga-rriak. Tel. 678-075299.

2.1. Salgai

6. Denetarik

– Ehizarako bi eskopeta (ia berriak) eta txa-kurrendako bi kaxa salgai. Tel. 649-258913.– “Ecotermi” berogailua salgai (13 elemen-tuak). Programagarria da. Egoera onean.150 euro. Tel. 626-144098.

6.1. Salgai

– Pisua salgai T. Etxebarrian. 3 logela,egongela, jangela, 2 komun eta 2 balkoi.100 m2. Bizitzera sartzeko moduan. Tel.649-258913.– Erreforma osoa behar duen pisua erosikonuke Eibarren. Tel. 670-793312.– Errioxako Santo Domingo erdiguneanpisua salgai. Berritzeko. Prezio onean. Tel.675-803734.

1.1. Salgai

– Txakurkumeak oparitzen dira. Tel. 722-222338.

6.2. Eman

– Zilarrezko belarritakoa galdu nuen Eibarerdialdean. Swarovski kristal urdinarekin.Tel. 677-094907.

6.3. Galdu/Aurkitu

– Erdialdeko garajearen erabilera Urkizukobeste batekin trukatuko nuke. Tel. 676-069244.

6.4. Bestelakoak

Page 35: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper

PSP gomendagarria Penintsulan eta Balearretan KONA 1.0 TGDI 88,3Kw (120 CV) 4x2 ESSENCE M Y19 (14.610€). BEZ, garraioa, matrikulazio-zerga, sustapen-deskontua, kontzesionarioaren ekarpena eta mantenimendu-eskaintza barne. Hyundai-raAldaketa Plana aplika daiteke erabilitako auto baten truke, 6 hilabeterekin, Hyundai berri bat erosten duen bezeroaren titulartasunpean. Eskaintza hau aplikagarria da Hyundai MOVE produktuarekin finantzatzen duten bezero partikularrentzat, Banco

Cetelem S.A.U.-ren bitartez, 12.000€ gutxienez, 36 hilabeteko gutxieneko epean eta 36 hilabeteko gutxieneko egonaldiarekin. Finantziazioa finantza-erakundeak aztertu eta onartu beharko du. Eskaintza 2018/10/31ra arte da baliozkoa. Ikusten diren modeloak: KONA EV Style eta KONA Style. Mantenimendua ibilgailuaren finantziazioari lotua.Tentsio altuko bateriarentzat Hyundai Motor España S.L.U.-k bere bezeroei eskaintzen dien km mugarik gabeko 5 urteko berme komertziala eta 200.000 km-ko 8 urtekoa (lehendabizi gertatzen dena) Hyundai-ren sare ofizialak saldutako Hyundai ibilgailuei soilik aplikatuko zaie, zerbitzu-pasaportearen arabera. Kontsulta ezazu eskaintza,mantenimendu eta bermearen baldintzak Hyundai kontzesionario-sarean edo www.hyundai.es orrian. *Autonomia ofiziala WLTP Gidatze Ziklo Berriaren arabera. Autonomia erreala gidatzeko moduak, egoera klimatikoak, errepidearen egoerak eta aire girotuaren edo berogailuaren erabilerak baldintzatuko dute.

Hyundai KONA Gama Berria.14.610€-tik aurrera

Hyundai KONA elektrikoa iritsi da. Lehenengo SUV konpaktu elektrikoa, 482 km-ra arteko autonomiarekin.Zugan inspiratu gara berriro. Bizitza ikusteko duzun moduan. Oraina mugarik gabe bizi duzu, eta etorkizunarekin arduratzen zara.Horregatik sortu dugu Hyundai KONA elektriko Berria. SUV konpaktu elektriko paregabea, ezaugarri sineztezinekin:

• Bi bateria-aukera:39,2 kWh-ko bateria, 136 cv (100kW) eta 312 km-ra arteko autonomia*64 kWh-ko bateria, 204 cv (150 kW) eta 482 km-ra arteko autonomia*

• Karga azkarreko aukera: bateriaren %80-ra arteko birkarga ordubetean.• 0 km/h-tik 100 km/h-rako azelerazioa 7,6 segundotan.

Hyundai KONA elektriko Berria hain kotxe paregabea da beste KONA baten antza bakarrik izan dezakeela.Hyundai-rekin gama erabat desberdinaz gozatuko duzu.

Hyundai KONA Gama Berria. Zuk inspiratzen duzu. Zuk gidatzen duzu.

HYUNDAI KONTZESIONARIO OFIZIAL BERRIA GIPUZKOARAKO

w w w. o a r s o c a r . c o m

ELGOIBAROlaso Polig., 17 943 74 14 80

OIARTZUNLintzirin Poligonoa, 1

943 49 48 30

Hyundai KONA EV Gama: CO2 emisio konbinatuak (gr/km): 0 erabileran. Kontsumo elektrikoa (Wh/km): 139 (39,2 kWh bateria) – 143 (64 kWh bateria). Au-tonomia (km)*: 312 (39,2 kWh bateria) – 482 (64 kWh bateria). Hyundai KONA Gama: CO2 emisioak (gr/km): 117-158 Kontsumo mistoa (l/100km): 5,2-7.

KONA elektrikoa

KONA

Eskerrik askoGUZTIOI!!!

ZULOAGATARREN, 3 TEL. 943 20 84 39

eibartarronzerbitzura24 urte

Page 36: Julen Zabaletaren Gure Balioak! · Eskolan piper, martxando egiten duena. “Gure taillarreko uezaba, ume denporan makaleko martxandistia izan zan”. MARTXANDO EGIN.- Eskolan piper