Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

1

วารสาร... ราชพฤกษ

2 ผจดพมพ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมาทปรกษา ผชวยศาสตราจารย ดร. เศาวนต เศาณานนท อธการบด รองศาสตราจารย ดร. วเชยร ฝอยพกล คณบดบณฑตวทยาลยกองบรรณาธการกตตมศกด ศาสตราจารย ดร. ประสาท สบคา มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ศาสตราจารย ดร. บญทน ดอกไธสง มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ ศาสตราจารย ดร. ธระ รญเจรญ มหาวทยาลยวงษชวลตกล รองศาสตราจารย ดร. สมบต นพรก มหาวทยาลยนเรศวร รองศาสตราจารย ดร. ทพวรรณ หลอสวรรณรตน สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร รองศาสตราจารย ดร. พนธปต เปยมสงา มหาวทยาลยเกษตรศาสตรบรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร. รสรน พมลบรรยงกกองบรรณาธการ ผชวยศาสตราจารย ดร. สมศกด อภบาลศร ผชวยศาสตราจารย ดร. ธนดา ผาตเสนะ ผชวยศาสตราจารยรตนา รจรกล นางสาวศราณ กรมโพธ นายสรพงษ เปรมวรยานนทฝายสารสนเทศ ประธานสาขาวชาระดบบณฑตศกษาทกสาขาฝายการเงนและเผยแพร นางธณภร จนตพละ นางศรนวล สงหมะเรงก�าหนดการตพมพเผยแพร ปละ 3 ฉบบฉบบท1 เดอนมถนายน–กนยายน(วนสดทายของการรบบทความวนท30มถนายนของทกป)ฉบบท2 เดอนตลาคม–มกราคม(วนสดทายของการรบบทความวนท31ตลาคมของทกป)ฉบบท3 เดอนกมภาพนธ–พฤษภาคม(วนสดทายของการรบบทความวนท28กมภาพนธของทกป)

ผทรงคณวฒประเมนบทความกอนตพมพ (Peer Review) ประจ�าฉบบ

๑. ศาสตราจารยดร.มนสสวรรณ มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม๒. ศาสตราจารยดร.ธระรญเจรญ มหาวทยาลยวงษชวลตกล๓. รองศาสตราจารยดร.พวงเพญอนทรประวต มหาวทยาลยวงษชวลตกล๔. รองศาสตราจารยดร.คณตไขมกด มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร๕. รองศาสตราจารยดร.จฬาภรณโสตะ มหาวทยาลยขอนแกน๖. รองศาสตราจารยดร.วชระอนทรอดม มหาวทยาลยขอนแกน๗. ผชวยศาสตราจารยดร.รจราดวงสงค มหาวทยาลยขอนแกน๘. รองศาสตราจารยดร.เผชญกจระการ มหาวทยาลยมหาสารคาม๙. รองศาสตราจารยจราภรณสวรรณวาจกกสกจ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช๑๐.รองศาสตราจารยดร.อนทรศรคณ มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม๑๑.รองศาสตราจารยดร.นตยาสวรรณศร มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ๑๒.ผชวยศาสตราจารยดร.สรศกดราตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลอสาน๑๓.ผชวยศาสตราจารยดร.เฉลมศรจอกทอง มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

3

“ราชพฤกษ” เปนชอวารสารของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา เรมตพมพ ฉบบแรก คอปท 1 ฉบบท 1

เมอเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2545 มก�าหนดการออกปละ 2 ฉบบ คอในเดอนพฤศจกายน และ เดอนพฤษภาคม โดยน�าสญลกษณ

ดอกไมประจ�าสถาบนในขณะนนมาใชเปนชอวารสาร เนองจากดอกคน หรอดอกราชพฤกษ เปนดอกไมทมอยทวไปในบรเวณสถาบนฯ

ออกดอกสเหลองสดใสซงออกดอกเฉพาะในฤดรอน ความเปลยนแปลงของการจดท�า วารสารราชพฤกษ การปรบรปแบบตามยค

สมยของผบรหาร จนมาถง ปท 8 ฉบบท 3 คอฉบบน ซงกจะยงคงมการปรบและพฒนาตอไป ทงนเพอใหเกดคณคาและมประโยชน

ตอวงการศกษา ตลอดจนผสนใจทวไป

ขอแนะน�าบทความทางวชาการทนาสนใจในฉบบนทใหเกยรตกบบณฑตวทยาลย เชน บทความของนกวชาการอสระ

ผศ.ดร.บญชร แกวสอง ทลงพมพตดตอกนเปนฉบบท 2 บทความของอดตผตรวจราชการกระทรวงมหาดไทย คณสวฒน ตนประวต

บทความวจยของผบรหารระดบเขตพนท อาจารยและนกศกษาของทงภายในมหาวทยาลยและสถาบนอนๆ ซงทางกองบรรณาธการ

ใครขอขอบคณมา ณ โอกาสน และใครขอเชญชวนในการสงบทความมารวมลงเผยแพร เพอใหเกดการแลกเปลยนการเรยนรทมคณคา

และถาหนวยงานทางการศกษาใดมความตองการวารสารราชพฤกษ เพอน�าไปใชใหเกดประโยชน กสามารถแจงความจ�านงขอรบวารสาร

มายงคณบดบณฑตวทยาลยเพอพจารณาจดสงใหตามความเหมาะสม

หวงวา วารสารราชพฤกษ ฉบบนจะมประโยชนตอทกทานทเกยวของ รวมทงไดรบการพฒนาอยางตอเนองเพอศกดศรของ

มหาวทยาลย และบณฑตวทยาลยตอไป

รองศาสตราจารย ดร. รสรน พมลบรรยงก

บรรณาธการ

บทบรรณาธการ

วารสาร... ราชพฤกษ

4

บทความวชาการ...

1. การวจยเพอการพฒนาทองถน: แนวคดและประสบการณภาคปฏบต (ตอนท 2) ผศ.ดร. บญชร แกวสอง 8

Community Based Research : Perspective and Field Experience (Part 2) Asst. Prof. Dr. Banchorn Kaewsong

2. การกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเปนการแกปญหา หรอสรางปญหาขนใหม สวฒน ตนประวต 15

Decentralize the Governance to Local government Organization : To Solve Problems or to Suwat Tunprawat

Create New Problems

3. รปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ดร. นเวศน อดมรตน 23

Model of Management for Improving Schools’ Educational Quality in Nakhon Ratchasima Dr. Nivate Udomratana

Educational Service Area Office 2

4. การเปรยบเทยบผลสมฤทธในการใชบทเรยนออนไลนประเภทบตรค�า (Flashcard) ผศ. ศรพร พลสวรรณ 30

เรองค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษ วชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกศกษาระดบปรญญาตร Asst. Prof.Siriporn Poonsuwan

Comparative of Undergraduate Students’ Achievement in Flash Card e-Learning Usage for

English Technical Term of Science and Technology Information

บทความวจย...

5. การศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน กบความผกพนของครทมตอโรงเรยน อรทย พยคฆมะเรง 34

และบรรยากาศโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 Orathai Payakmarerng

A Study of Relationships between Administrators’ Behaviors and the Commitment of Teachers

under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7

6. การพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เจษสดา รกษาภกด 42

เขต 5 ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft Jessuda Ruksapukdee

Development of Organizational Climate of Schools under Nakhon Ratchasima Primary

Educational Service Area Office 5 Based-on Halpin & Croft Theory

สารบญContents

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

5

7. การศกษาสภาพ ปญหา และแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน มโนชา จงหมนไวย 48

ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 Manocha Jongmounwai

A Study of State Problem and Guideline on Public Relations Affair in Schools under

Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 5

8. การศกษาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยน ชาตร นราจนทร 54

ทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงาน เขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 Chatree Narajun

A Study of Using 5’S Activities of Administration Toward Construction and Environment

in School of Level 3-4 Under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7

9. ปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชน พงษเลศ เกตภพงษ 59

ในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 Ponglert Ketpupong

Factors Affecting the Parents’ Decision Making in Choosing Private Primary School

for Their Children in Kanchanaburi Educational Service Area Office 1

10. การศกษาปญหาและการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา สามารถ คมคง 64

A Study of Problems and Problem Solving of Schools under Nakhon Ratchasima Samart Khumkhong

Provincian Administrative Organization

11. การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยง และระบบฉายวชาเทคโนโลยการศกษา จฑาทป วฒงาม 70

Development of Computer Multimedia Lesson Entitled Sound System and Projection System Jutratip Wuttingam

in Educational Technology Subject

12. การสงเคราะหวทยานพนธระดบปรญญาโท เรอง บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ระหวางป พ.ศ. 2545-2550 ธนชพร พมาลย 76

ดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน Tanutchaporn Pimalai

Meta Analysis of Master’s Thesis in the Computer Assisted Instruction from 2002 to 2007

13. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย วนดา ใชคง 83

เรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 Wanida Chaikong

A Study of Learning Achievement by Using Computer Multimedia Lesson

Entitled Blood Circulatory System in Science Subject for Matthayomsuksa 2 Students

14. การพฒนาบทเรยนแสวงร วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 ส�าเนยง นามปญญา 88

Development of WebQuest Lessons on History Subject Entitled Important Persons in Samniang Nampanya

Thonburi and Rattanakosin Era for Matthayomsuksa 3 Level

15. การพฒนาบทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศส�าหรบชนประถมศกษาปท 6 นนทวน พนดง 94

Development of Web Based Instruction Entitled Universe and Space Nantiwan Pandung

for Prathomsuksa 6 Students

16. การพฒนาบทเรยนแสวงร รวมกบกระบวนการเรยนรแบบรวมมอโดยใชเทคนคกลมเรยนรรวมกน ประสงค นาด 100

เรองสารเสพตดสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 Prasong Nadee

Development of WebQuest Lessons with Learning Together Technique in Science

Subject Entitled Drugs for Matthayomsuksa 2 Students

วารสาร... ราชพฤกษ

6

17. การเปรยบเทยบผลการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยการเรยนการสอนผานเวบกบวธสอนแบบปกต ปยะพร เภาพล 106

รายวชาศลปะดนตร ชวงชนท 4 Piyaporn Paopool

A Comparison of Learning Outcomes of Fourth-Class Interval Students Using Web-based

Instruction and the Conventional Teaching Approach in Music Art Course

18. การศกษาพฤตกรรมทางสงคมและพฒนาการทางภาษาของเดกปฐมวยทไดรบการจดประสบการณดวย กวศกด เครอผอ 112

กระบวนการทางวทยาศาสตร Kaweesak Curpuer

A Study of Social Behaviors and Language Ability of Kindergarten

Received Science Process Activities

19. สภาพและปญหาการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการของครผสอน ชนประถมศกษาปท 1-6 ศรนยา นาเอนด 117

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1 Sarinya Naendu

A Study of States and Problems in Integration Teaching of Prathomsuksa 1-6

Teachers in Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1

20. การพฒนาทกษะการเขยนเรยงความ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ดวยกลมรวมมอ ณฐปรญา ผายพลพฤกษ 122

Development of Composition Writing Skills Using Collaborative Group Natpriya Phaiphonphruek

of Prathomsuksa 4 Students

21. การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการท�าแผนทและตดตามสภาพน�าในแปลงนาของ สมศกด ทาบโลกา 127

อางเกบน�าหวยซบประด ต�าบลมตรภาพ อ�าเภอสคว จงหวดนครราชสมา Somsak Thabloga

GIS Application for Map Field Wetness Monitoring of Huai Sub Pradoo Reservior

Tambon, Amphoe Sikhio, Changwat Nakhon Ratchasima

22. การวเคราะหปจจยทมความสมพนธกบระบบเกษตรอนทรยของเกษตรกรในอ�าเภอพมาย เทอดศกด เขยนนลศร 135

จงหวดนครราชสมา ดวยระบบสารสนเทศภมศาสตร Terdsak Khianninsiri

Relative Factors Analysis of Organic Agriculture System Using GIS for Farmers in

Phimai District, Nakhon Ratchasima Province

23. ระบบสารสนเทศภมศาสตรเพอการจดการน�าเสยชมชนรมฝงล�าตะคอง ต�าบลโคกกรวด อ�านาจ แสงกดเลาะ 144

อ�าเภอเมองนครราชสมา Amnat Sangkudloa

GIS for Community Wastewater Management along the Lam Takhong River

Tambon Khok Kruat, Mueang Nakhon Ratchasima District

24. การประยกตระบบสารสนเทศภมศาสตรในการวางแผนการไถเตรยมดนเพอปลกออยในอ�าเภอครบร เกรยงไกร รายณะสข 153

จงหวดนครราชสมา Kriengkrai rayanasuk

The Application of Geographic Information System for Soil Tillage Preparation

Planning of Sugarcane Planting in Amphoe Khon Buri, Changwat Nakhon Ratchasima

25. ความหลากหลายทางชวภาพและภมปญญาทองถนของพรรณไม วงศ ACANTHACEAE วรางคณา เรยมรมมะดน 160

ในจงหวดนครราชสมา Warangkana Reamrimmadun

Biodiversity and Local Wisdom of the Family ACANTHACEAE in Changwat

Nakhon Ratchasima

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

7

26. การศกษาเปรยบเทยบสณฐานวทยาและกายวภาคบางประการของพรรณไมสกลโกงกาง จตพร ไพลกลาง 167

จากศนยศกษาธรรมชาตและอนรกษปาชายเลนเพอการทองเทยวเชงนเวศ จงหวดชลบร Jatuporn Plaiklang

The Comparison of Some Morphological and Anatomical Characterization

Mangrove Grown at the Centre of Eco-Tourism for Mangrove Conservation

In Chonburi Province

27. พฤตกรรมการแสวงหาการรกษาแบบฝงเขมของผปวยโรคหลอดเลอดสมองทมอาการ ทพวรรณ ศรทรมาศ 173

อมพาตครงซกกโรงพยาบาลขามสะแกแสง จงหวดนครราชสมา Tippawan Sritoramard

Health Seeking Behavior on Curative Acupuncture Style among Cerebrovascular

Accident Patient with Hemiplegia at Khamsakasang Hospital, Nakhon Ratchasima Province

28. การพฒนาศกยภาพชมรมผสงอายโดยการผนกก�าลงของชมชน ต�าบลโคงยาง อ�าเภอสงเนน รงกานต ปราชญศรภม 179

จงหวดนครราชสมา Rungkan Pradsripoom

Elderly Clubs Potentiality Development by Community Coalition Action in Tambol Khong Yang,

Amphoe Sung Noen, Changwat Nakhon Ratchasima

29. ผลของโปรแกรมทนตสขภาพโดยการประยกตทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรครวมกบ เสกสรร ตงชพชชย 187

แรงสนบสนนทางสงคมเพอปองกนโรคฟนผและเหงอกอกเสบของนกเรยนประถมศกษาชนปท 4-6 Sakeson Tungcheepchoochai

Effects of Dental Health Program by Applying Protection Motivation Theory and

Social Support for Dental Caries and Gingivitis Prevention on Prathomsuksa 4-6 Students

30 Effects of Brain-based Learning Instruction on English Speaking Ability of คณตา ปราสย 193

Prathom Suksa Six Students Kanita Prasai

31. การเปรยบเทยบระดบความพงพอใจจากการใชเวบไซตเครอขายสงคมของผใชบรการ พอใจ กลนศรสข 202

The Comparative Study of Satisfaction Level of Users with Social Network Site Porjai Klinsrisuk

32. อทธพลของสอทมผลตอการบรโภคขนมขบเคยวของนกเรยนระดบประถมศกษา เกศณ เธยรวรรณ 208

Media Effects on Snack Consumption of Primary School Students Keseenee Thianwun

วารสาร... ราชพฤกษ

8

ในการวเคราะหเพอจ�าแนกใหเหนคณคา พลงและความสข โดยแทจรงแลวไมสามารถวเคราะหแยกแยะใหเหนความแตกตางจากกนโดยเดดขาดได เพราะพลงและความสขบางประการกเกยวเนองมาจากคณคา และคณคาบางประการกไมไดรบการยอมรบวามคณคาถาไมมพลงทจะกอใหเกดการเปลยนแปลง และโดยเฉพาะความสขทเกดขนมกจะเปนสงทมคณคาในตวของมนเองอยแลว โดยแทจรงทงสามค�านมความหมายเชงซอนกนอยคอนขางมาก ดงนนการจ�าแนกในครงนเพอประโยชนในการจดหมวดหมเพอการอธบายในครงนเทานน (บญชร แกวสอง และคณะ. 2552) 1.คณคาของการวจยเพอทองถน ในการวเคราะหคณคาของการวจยเพอทองถนจะวเคราะหคณคาทเกดขนตามแนวคดเกยวกบเปาหมายของการวจยเพอทองถน ดงนนจงจ�าแนกและน�าเสนอใหเหนคณคาส�าคญในสามประการคอ คณคาตอการสรางและพฒนาคนบนฐานปญญา การรอฟนและพฒนาองคความรทองถน และการสรางกลมองคกรเครอขาย 1.1คณคาในการสรางและพฒนาคนบนฐานปญญา การวจยทองเพอทองถนทมการด�าเนนการมาประมาณ 1,400 โครงการ ไดมคณปการตอการสรางคนใหแกสงคมในหลายประการ ทนาสนใจไดแก

“การสรางปญญาใหรจกและเขาใจตวตนและสามารถอยรวมกบปญหาอยางมสต” ปญญาวจยเกดจากการวเคราะหทกขอยางลกซง รอบดาน มการทบทวน รวบรวม วเคราะห สงเคราะหขอมลความรสนบสนนการตดสนใจ มการสรปบทเรยนการแกไขปญหาในอดต เกดจากปฏบตการกจกรรม การเกบขอมล ของตนเอง การวเคราะห-สงเคราะหขอมลท�าใหนกวจยชมชน รจกรากเหงาของตวเองมากขน รจกประมาณตนเอง แกปญหาบนฐานคนหาศกยภาพของตนเองเปนเบองตน รวมทงบรณาการความรจากภายนอกเมอจ�าเปน ปญญาเชนนเกดขนกบนกวจยทกโครงการ “การปรบเปลยนวธคดและวธการท�างาน” มความภาคภมใจในตนเอง รจกตนเอง “ถอยตงหลก” เพอตงรบกระแสสงคม คนพบความหมาย “รเหตแหงทกข” ท�าใหคดนอกกรอบ ท�าใหรจกคดวเคราะหตอสถานการณจากขอมลทไดมา ชวยเพมความรสกในการพงตนเอง เปนงานวจยทไดปลดปลอยตนเองออกจากการพงพาภายนอก สภาพดงกลาวเกดขนกบหลายกรณ “เกดจตส�านกสาธารณะมศรทธาเชอมนวาสงทท�าเปน‘บญ’เปน‘กศล’”

การวจยเพอการพฒนาทองถน: แนวคดและประสบการณภาคปฏบต (ตอนท 2)Community Based Research : Perspective and Field Experience (Part 2)

บทสงเคราะหคณคา พลงและความสขของการวจยเพอทองถน

* นกวชาการอสระ

ผชวยศาสตราจารย ดร. บญชร แกวสอง*

Asst. Prof. Dr. Banchorn Kaewsong

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

9

เกดจาคะ เสยสละ แบงปน ปลกเมตตา กรณา เกลยสมดลทางสงคม เหนคณคาของคนอน บางกลมเกดส�านกแทของชมชน มเมตตา กรณา เสยสละ หรอไดใชความรทไดร�าเรยนมา แกปญหาชมชน รบใชชมชน “จตใจคนพนธใหมมศลและระเบยบวจยเพอขดเกลาตนเอง” เหนในสงทไมเคยเหน รในสงทไมเคยร ผานการลงมอท�าและการแลกเปลยนเรยนร เชน กรณการพฒนาเดกและเยาวชน เชน การจดการปญหาการทะเลาะววาทของเดกวยรนโดยชมชนมสวนรวมในพนทต�าบลนามะเฟอง จงหวดหนองบวล�าภ หรอการแกไขปญหากลมเยาวชนทอายต�ากวา ๑๘ ป ทสบบหรและดมเครองดมทมแอลกอฮอล ต�าบลหนองภย ศนยจงหวดหนองบวล�าภ การพฒนารปแบบการเรยนการสอนทเหมาะสมกบเดกทมความสามารถและพฤตกรรมการเรยนทแตกตางกน : กรณศกษาโรงเรยนบานคเมอง จงหวดอบลราชธาน การกระบวนการเรยนรตามแนวทางสตปฏฐานสสการปรบเปลยนคณคาภายในตวเองของเยาวชนโรงเรยนยโสธรพทยาคม การเรยนรและสรางจตส�านกรกษประเพณบญผะเหวด ของเดกและเยาวชนบานหนองเรอ ต�าบลหนองเรอ จงหวดยโสธร โครงการชวนกนอานหนงสอใหเดกฟง “การสรางบคลกภาพใหมคนเลกคนนอยมทยนในสงคมอยางมศกดศรมความภมใจ” พบวาคนในชมชนมความภมใจในตนเอง พฒนาความสามารถในการเปนผน�าเพมมากขน กลาคด กลาแสดงออก ท�าใหคนทถกมองวาเปน คนเลกคนนอยไดมทยนในสงคมอยางมศกดศร ดงเชนโครงการสรางระบบตวเขยนภาษามลาบร บานหวยฮอม จ.แพร สะทอนวา “รสกดใจทไดมโอกาสท�าวจย เพราะเราเองนการศกษากไมสง โอกาสอยางนกไมนาจะม แตเมอท�าตรงนไดกดใจ ครอบครวเราเองกไมตางจากมลาบรคนอนๆ ซงโอกาสทไดรบในตอนนคงจะเปนผลดกบลกหลานในอนาคต และคนภายนอกกจะไดรบรเรองราวของมลาบร อยางผมนผมเกดตอนทพอกบแมยงอยในปา และตอมาครอบครวกคอยๆ ขยบออกจากปามาอยรมสวนของชาวบาน และไดยายมาอยทบานหวยฮอมจงไดมโอกาสไดเรยนหนงสอบาง และวนน สกว. ไดเปดโอกาสใหเราไดมาเรยนรท�าวจยเพอจะพฒนาพนองมลาบรของเราเอง กรสกดใจ สบายใจ รสกมการพฒนาตวเอง เพราะไมเคยไดโอกาสแบบนมากอนเลยในชวต...แตทสขสดๆ คอ การไดรบบตรประจ�าตวประชาชน เพราะตรงนนน�าไปสทกสงทกอยางได” “การพฒนาทกษะการวจย” มทกษะการวจย ในการวเคราะหสถานการณ มการจดการอยางเปนระบบ สอดคลองกบวถชวตชมชน ทกโครงการ มการวเคราะหผมสวนเกยวของ การเรยนรประเภทของคน ตวอยางมแทบทกโครงการ 1.2คณคาในการรอฟนและพฒนาองคความรทองถน คณคาของการวจยทองถนตอการรอฟนและพฒนา

องคความรทองถน นนพบวาองคความรทองถนทเกดขนดงกลาวสามารถจ�าแนกได 5 ประเภท คอ ประวตศาสตรบอกเลาของทองถน (Oral history) ภมปญญาและการประยกตภมปญญาของชมชนทองถน (Indigenous and Applied Knowledge) ระบบการจดการของชมชนทองถน (Management Sciences) วธการของการคนหาความรของชมชนหรอวธวทยาวจย (Research Methodologies) และวธการแกปญหาและการพฒนาชมชนทองถนหรอพฒนาศาสตร (Development Sciences) 1.2.1 ประวตศาสตรทองถน การศกษาประวตศาสตรทองถนทกโครงการเปนประวตศาสตรแบบบอกเลา ทเกดจากความทรงจ�าของผรในชมชนทองถน รวมทงนกวจยชมชนในบางสวนเอง กระบวนการในการรอฟนประวตศาสตรทองถน มเดกและเยาวชน ไดรบความสขจากการเรยนรประวตศาสตรและเรองราวในชมชนของตนเอง มผลตอการปลกส�านกตวตนของชมชนทองถนขนมาใหมพลงและเหนคณคาของตนเองและชมชนของตนเอง อาท โครงการประวตศาสตรเจาพอขนตาล จงหวดล�าปาง โครงการต�านานเจาพอศรนครเตา ชดโครงการประวตศาสตรทงกลารองไห มผลตอการสรางส�านกความเปนคนทงกลารองไหและการอยรวมกบคนชาตพนธตางๆ กลมผไทกท�าใหชมชนผไทส�านกคณคาและความเปนตวตนขนมา ท�านองเดยวกบโครงการการเรยนรประวตแมเจาอยหวอยางมสวนรวมโดยชมชน ต.แมเจาอยหว อ.เชยรใหญ จ.นครศรธรรมราช 1.2.2 ภมปญญาและการประยกตภมปญญาของชมชนทองถน การวจยเพอทองถนสวนใหญมกน�าไปสการพฒนาภมปญญาเดม ไดบทเรยนแลวกลบมาปรบปรงแกไข คณคาอยทปญหาทคางคามาหลายป ไดรบการแกไขดวยกระบวนวจยเพอทองถน น�าไปสการแกไขความขดแยง เชน โครงการรปแบบการจดการน�าในคลอง ต�าบลแพรกหนามแดง อ.อมพวา จ.สมทรสงคราม โครงการแนวทางการลดผลกระทบจากชางกนพชไร โดยชมชนบรเวณหนองเสอพใหญ หบมะซาง กงอ�าเภอสามรอยยอด จงหวดประจวบครขนธ โครงการคลม-คลา ชมชนชอง จ.จนทบร ซงไดมการศกษาและฟนฟพชสมนไพรคลมคลา เพอน�ากลบมารบใชวถคนในชมชนปจจบน หลายกรณกพบวาองคความรหรอสงทถกละเลย คนไมใหความส�าคญไดรบการยอมรบและมองเหนคณคามากขน 1.2.3 ระบบการจดการของชมชนทองถน องคประกอบส�าคญของระบบการจดการของชมชนทองถนทเกดขน ในชวงของการปฏบตการวจยเพอทองถนพบวาชมชนทองถนมการจดการทเปนการผสมผสานของการจดการในเชงเครอขาย การจดการแบบทมงานและการจดการแบบมสวนรวม อาท การจดการการศกษาโดยชมชน เชน โครงการแนวทางการพฒนาทกษะการอานและการสอนอลกรอานทถกตองตามหลกการอานแบบกรออาตย ต�าบลระแวง อ�าเภอยะรง จงหวดปตตาน โครงการ การจดการศกษาบรณาการระหวางนกเรยนกบชมชนของโรงเรยนบานตะโละ

วารสาร... ราชพฤกษ

10

ใส ต.ปากน�า อ.ละง จ.สตล การจดการขยะ เชน โครงการ จดการขยะมลฝอยบานเมองบวอยางมสวนรวมของชมชน ต�าบลเมองบว อ�าเภอเกษตรวสย จงหวดรอยเอด โครงการวจย เรอง การสรางยทธศาสตรการจดการขยะโดยการมสวนรวมของประชาชนบานนาบอน หม 2 ต.ทงงาม อ.เสรมงาม จ.ล�าปาง โครงการการพฒนาแนวทางการจดการขยะอยางมสวนรวมชมชนบานไรนอย ต�าบลมวงนอย อ�าเภอปาซาง จงหวดล�าพน การจดการทรพยากรโดยชมชน เชน โครงการการใชภมปญญาชาวบานในการจดการหนอนไมไผ (คเบาะ) และกบ (เดะบอ) ใหมความยงยน บานแมยางสาน อ.แมแจม จ.เชยงใหม รปแบบการอนรกษพนธปลาทองถนของชมชนล�าน�าวา ต.น�าพาง อ.แมรม จ.นาน โครงการการศกษาการมสวนรวมในการจดการปาชายเลนชมชนบานคลองลด โครงการการมสวนรวมของชมชนในการอนรกษและฟนฟล�าน�าแมลายนอยเพอพฒนาเศรษฐกจชมชนพงตนเองบานปางจ�าป และบานปอก ต.หวยแกว กงอ�าเภอแมออน จ.เชยงใหม โครงการการฟนฟและอนรกษปาเขาถ�าอยางยงยน บานคลองแสง ต.ดานชมพล อ.บอไร จ.ตราด 1) การวางระบบการจดการแบบเครอขาย (Network organization) เปนโครงสรางแนวระนาบ ทมนกวจยชมชนเปนฝายบรหารจดการ มกลมองคกรและบคคลในชมชนเปนฝายปฏบตการ และมหนวยประสานงานหรอพเลยงเปนฝายสนบสนน ซงไมมกลมใดมอ�านาจการบงคบบญชากลมใด เปนระบบการประสานในเชงเครอขายความรวมมอในการปฏบตการวจย เชน โครงการ “การสรางกระบวนการเรยนรเพอน�าไปสความเปนเครอขายตลาดนดสเขยวอยางมสวนรวม” โครงการวจย “ความรวมมอของศนยพฒนาฝมอแรงงานและสถานประกอบการในการศกษาแนวทางการเพมศกยภาพในการท�างานของสถานประกอบการจงหวดสมทรสงคราม ระยะท 1” 2) การมระบบการจดการแบบทมงาน (Team organization) โดยทวไปของการจดการของชมชนทองถนในการวจยนน เนองจากกระบวนการวจยเปนเรองใหมของชมชนทองถน นกวจยชมชนทเปนหวหนาโครงการวจย จงมกจะเปนผรวมเรยนรไปกบทมงาน กระบวนการท�างานแทบทกเรองจงตองปรกษาหารอกนอยางใกลชด และลงมอปฏบตการรวมกน ไมไดจดระบบในเชงหนาท (Functional organization) หรอจดระบบในเชงพนทอยางชดเจน แตใชระบบแบบผสมผสาน และด�าเนนการรวมกน ซงน�าไปสระบบทตองท�างานรวมกน 3) การบรหารจดการแบบมสวนรวม (Participative management) เปนรปแบบในการจดการงานวจยเพอทองถนรวมกบชมชน ทตองมกระบวนการคดรวม วเคราะหรวม วางแผนรวม และปฏบตการรวม ซงทกโครงการกมกจะด�าเนนการในลกษณะน อาจจะตางกนอยบางตรงระดบความเขมของการมสวนรวม ทบางระดบชมชนรวมตดสนใจ แตบางระดบชมชนรวมเพยงการปฏบตการ และขนาดปรมาณการมสวนรวมกยงแตกตางกนคอนขางมาก

ในแตละโครงการ 1.2.4 วธการพฒนาหรอพฒนศาสตรของชมชนทองถน การใชกระบวนการแกปญหาของชมชนทองถนแบบอรยสจ 4 คอ มการท�าความเขาใจกบปญหาหรอความทกข มการเกบรวบรวมขอมลเพอน�ามาวเคราะหถงสาเหตแหงปญหาหรอสมทย หลงจากนนกมาวางแผนงาน ซงเปาประสงคของแผนงานกเปนเปาหมายทจะท�าใหส�าเรจหรอหมดปญหา นนคอ นโรธ และจากนนกจะมการลงมอปฏบตการตามแนวทางทวางไว ซงกเปนมรรคเพอน�าไปสความหมดปญหา กระบวนการแกปญหาดงกลาวมกจะใชรปแบบนเปนฐาน จะตางกนทระดบความเขมของวธการในแตละกระบวนการเทานน 1.3คณคาตอการสรางและพฒนาชมชนและสงคม การฟนฟทรพยากรธรรมชาต และฐานทรพยากรอาหารของชมชนทองถน ในชวงปจจบนทโลกเกดวกฤตอาหาร มหลายประเทศขาดแคลนอาหาร แตในกรณพนทการวจยทองถนหลายพนท ทกโครงการทด�าเนนการเกยวกบการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรมชาต อาทโครงการศกษาแนวทางการจดการปาชายเลนเพอเพมปรมาณปเปยวอยางยงยน บานทาฉาง อ�าเภอทาฉาง จงหวดสราษฎรธาน รวมทงชดโครงการอาวบานดอน พบวา ชมชนทองถนไดแหลงอาหารเพมขนจากกระบวนการฟ นฟอนรกษทรพยากรธรรมชาต กรณของพนทอาวบานดอนพบวาปมปรมาณเพมขน 1.4คณคาตอการฟนฟอาชพและเศรษฐกจของชมชนทองถน คณคาทางเศรษฐกจทเกดขนกบชมชนทองถนทส�าคญพบวา การวจยทองถนหลายเรองท�าใหเกดรายไดในชมชนและตนเอง ดงเชน ชดโครงการเกษตรอนทรย ชดโครงการเศรษฐกจชมชน ชดโครงการทองเทยวชมชน โครงการกลมสตรบานตนผง จ.ล�าพน 1.5คณคาตอการสรางศกยภาพการพงตนเองของชมชนทองถน การวจยเพอทองถนหลายโครงการ น�าไปสการพงพาตนเองดานอาหารและสขภาพ เชนชดโครงการแพทยพนบานและแพทยชนเผาภาคเหนอตอนบน ชดโครงการเกษตรอนทรยแมทา จ.เชยงใหม ชดโครงการเศรษฐกจชมชน เครอขายชมชนทองเทยวภาคเหนอ ตลาดนดสเขยว จ.มหาสารคาม ปาทาม จ.ศรสะเกษ ชนเผาอาขา มง เมยน ลาห ไทใหญ จ.เชยงราย ชมชนปางจ�าป อ.แมออน จ.เชยงใหม ชมชนแมละนา อ.ปางมะผา จ.แมฮองสอน ชมชนลมน�าล จ.ล�าพน หมอนวดพนบาน อ.เขาชยสน จ.พทลง เปนตน 1.5.1 การพฒนาพลงงานทางเลอกใหแกชมชนทองถน การจดการของชมชนสะทอนการใชพลงงานทางเลอกบนศกยภาพตนเอง และสงทมอย ดงเชน การจดการน�าผาชน จ.อบลราชธาน

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

11

ชมชนบานแมก�าปอง จ. เชยงใหม ชมชนแมกลางหลวงและชมชนผาหมอน จ.เชยงใหม บานหวยขเหลก จ.เชยงราย และบานแมละนา จ.แมฮองสอน 1.5.2 การพฒนาและฟนฟความสมพนธของชมชน ระบบความสมพนธของชมชนเปนคณคาส�าคญทเกดขน ในกระแสทสงคมเกดความขดแยงทางความคดกนทกระดบทงระดบชาต ระดบทองถนและระดบครอบครว การสรางและฟนฟระบบความสมพนธขนมาไดใหมเปนคณคาส�าคญทควรเรยนรและน�าสการปฏบตการเพอสรางความสมพนธของสงคม ระบบความสมพนธดงกลาวเกดขนหลายแบบ ทส�าคญไดแก ระบบความสมพนธระหวางคนตางวย การวจยเพอทองถนหลายโครงการสามารถฟนระบบความสมพนธลดความขดแยงระหวางคนตางวยผเฒาไดรบการยอมรบจากเดกและเยาวชนมากขน ระบบความสมพนธระหวางอาจารยและนกศกษา กรณโครงการ รปแบบกระบวนการเรยนร วทยาลยเกษตรสงหบร ทงานวจยท�าใหอาจารยและนกศกษามความสมพนธกนมากขน ระบบความสมพนธของคนในชมชน ในบางพนทพบวามระบบความสมพนธแนนแฟนขนจากทเคยจดจาง เชน ชดประวตศาสตรทองถนทงกลาฯ โครงการชมชนอาคารสงเคราะหทรพยเจรญ จ.อยธยา หรอบางแหงมผลท�าใหความสมพนธเหนยวแนนขนจากทเคยดอยแลว พบในโครงการหลกสตรทองถนทกโครงการ หรอหลายโครงการ กมผลท�าใหชมชนกลบมาคนดกนจากทเคยขดแยง หมางเมนกน เชนโครงการแพรกหนามแดง จ.สมทรสงคราม โครงการอนรกษปาเขาถ�า จ.ตราด เปนตน ระบบการรวมกลมทเขมแขง โครงการวจยหลายชดทมวจย และคนในชมชน สรางสมพนธลกใหกบคน เออตอการท�างาน มการจดตงกลมเพอชวยเหลอกนในชมชน สรางการมสวนรวม เชน โครงการศกษากระบวนการรวมกลมผผลตกะปเยาะหรายยอย เพอสรางความเขมแขงโดยการมสวนรวมของผผลตกะปเยาะหรายยอยใน ต.กะมยอ อ.เมอง จ.ปตตาน 2.พลงของงานวจยเพอทองถน 2.1พลงตอการเปลยนแปลงตวตนและชมชน การเปลยนแปลงตวตนและชมชนทส�าคญคอ พลงในการแกปญหา โดยพบวาการท�างานหรอการวจย “มคนตอบรบ เกดพลง” “ก�าลงในการสปญหา”“มความคด และพรอมลกขนส จากทเคยหมดแรง หมดพลง” ปญหาไดถกยกขนมาแยกแยะใหเหนสาเหตอยางเดนชด 2.2พลงการรวมกลมเพอการจดการของชมชน ในระดบกลมของชมชนมการรวมกลมของสมาชกเพมมากขน ซงการรวมกลมของชาวบานนนเปนกลมทมคณภาพและมบทบาททชดเจน ผน�ากลมมความร ทกษะ ความสามารถในการเปนผน�าและท�างานเพอสวนรวมมากขน มการสรางฐานทน เพอการท�างานกลมดวย ในการบรหารจดการ มการรบฟงความคดเหนของสมาชกในกลม โดยใหความส�าคญกบเหตและผล ดงเชนกรณชดโครงการอาชพ

สมาชกในกลมมความกระตอรอรน การใหขอมลขาวสารแกสมาชกและชมชน ท�าใหมความเชอใจซงกนและกนมากยงขน 2.3พลงศรทธาของชมชน การวจยเพอทองถน โดยเฉพาะชดโครงการ ประวตศาสตรชมชนฯ พบวาชมชนมพลงศรทธาทกลาแขง ทเกดจากการแลกเปลยนพดคย หาทางออกรวมกน รวมคดรวมท�ารวมรบผดชอบ มพลงในการตอรอง กอใหเกดการรวมพลงจากคนกลมตางๆในชมชนเชนผน�า ขาราชการ ครเกษยณ ผน�าศาสนา ปราชญชาวบาน นอกจากน ยงพบวาพลงความคดและส�านกชมชนทมศรทธา กอใหเกดเกดพลงความสามคค ดงเชน โครงการแมเจาอยหวฯ ททมวจยไดระดมพลงศรทธา ฟนฟ พระธาตเจดยศรธรรมาโศกราช”เสรจภายใน 1 ป ดวยการท�าบญ 10 ลานบาท โครงการเจาพอศรดอนเตาฯ เกดเครอขายการเรยนรระหวางหมบาน 2.4พลงการปกปองสทธของชมชน ในระดบชมชนเองกเกดพลงการตอสและปรบตวจากภายในชมชน กอใหเกดพลงในการปกปองสทธของชมชนเอง ดงเชน กรณโครงการตลาดกกยางฯ ทพยายามปกปองสทธของชาวบานคนเลกคนนอยทท�าการคาในตลาด กรณชดโครงการอาวบานดอนฯ ทพยายามปกปองสทธของชมชนในเรองของทรพยากรชายฝง การฟนฟและอนรกษภาษา ต�านาน ประวตศาสตรทองถน และการละเลนพนบานญอฯ ทพยายามปกปองและฟนฟวฒนธรรมของชนเผาทามกลางกระแสการเปลยนแปลงทรนแรง โครงการการบรณะพระมหาธาตฯ ทชมชนปกปองสทธในโบราณสถานของชมชน รวมทงโครงการปเปยวฯ ทพยายามปกปองสทธในการจดการทรพยากรชายฝงเพอฟนฟปเปยวโดยวถของภมปญญาทองถน 2.5พลงการขบเคลอนเพอการแกปญหาอนของชมชนการวจยเพอทองถนบางโครงการน�าไปสการแกปญหาอนๆ ทงในระดบ โครงการ (แนวระนาบ) ทเปนพนทเดม ประเดนใหม ซงมการเชอมโยงสการจดการเรอง อน ๆในชมชน เชนกรณโครงการ โคขาวล�าพนฯ ทมโครงการตอยอดดานไบโอดเซล 3.พลงตอการสอสารสงคม 3.1การสอสารกบชมชนอน พลงตอการสอสารสงคมมหลายรปแบบ แตทส�าคญของการสอสารสงคมคอ ตองมรปธรรมเปนทางออกทเปนพลงของนวตกรรม รปธรรมของพนทดงกลาวจะมพลงการสอสารกบสงคมสงมาก โดยผานกระบวนการพฒนาใหเปนแหลงเรยนรทส�าคญ เพอทจะมการตอยอดองคความร ชมชนกบชมชน ชมชนกบหนวยงาน เมองานวจยสนสดลง โดยเฉพาะโครงการวจย “เดน” ทกโครงการ 3.2การสอสารกบนกวชาการ การวจยเพอทองถนไดมการตอยอดงาน ขยายงานวจยเปนการเพมพลงความรและพลงนวตกรรมอยางตอเนอง เกดเครอขายนกวชาการทไดทดลองท�าวจยแบบน เกดการแลกเปลยนเรยนรอยางตอเนอง เชน เครอขาย นกวชาการ จ.อบลราชธาน และ จ.มหาสารคาม เครอขายนกวชาการศนยเดกเลก อ.หางดง จ.เชยงใหม นอกจากนกเกดพลงการเรยนร

วารสาร... ราชพฤกษ

12

รวม ระหวางชมชน นกพฒนา และนกวชาการ ซงมกเปนการวจยในลกษณะบรณาการในหลายๆ มต ทงดานคน องคกร ศาสตร พนท ชมชน วธการ ทรพยากร ฯลฯ จงท�าใหเกดพลงในการสรางความรและการแกปญหา การพฒนา จากการบรณาการ ดงเชน ชดโครงการ นกวชาการฯ ชดโครงการประวตศาสตรทองถนทกโครงการ ชดโครงการเกษตรยงยน เปนตน พลงการเกาะเกยวและการสอสารกบนกวชาการกอใหเกดพลงวชาการทชวยอธบายความรอยางเปนระบบ ผานการเชอมโยงพลงชมชนกบวชาการ เชน โครงการการมสวนรวมของชมชนในการอนรกษและฟนฟล�าน�าแมลายนอย เพอพฒนาเศรษฐกจชมชนพงตนเองบานปางจ�าปและบานปอก ต.หวยแกว กง อ.แมออน จ.เชยงใหม โครงการ กระบวนการพฒนากลมเกษตรกรผเลยงโคขาวล�าพน บานไรปาคา อ.ปาซาง จ.ล�าพน โครงการการพฒนาเครอขายธรกจชมชนของต�าบลสนตนเปา ต�าบลหนองแยง อ�าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม 3.3พลงการเกาะเกยวภาคการวจยเพอทองถนมพลงการขบเคลอนภาคทเปนชมชนอนแทบทกโครงการ เพราะพบวา มภาค หนวยงานทเกยวของน�าผลไปสการขยายในพนทอนหลายโครงการ เชน ชดโครงการหนสน ขยายจากบานสามขา ไปสบานรมไตรรตน บานสมปอย บานอดมพฒนา บานคลองน�าลด เปนตน นอกจากนยงพบวาการวจยทองถน ยงสามารถสรางการมสวนรวมของคนในชมชนและความรวมมอจากหนวยงานองคกรภาคเครอขาย ดงเชน ชดโครงการเกษตรอนทรย ชดโครงการแพทยพนบานและแพทยชนเผาเหนอ ชดโครงการทองเทยวโดยชมชน นอกจากนยงมพลงความรวมมอ โดยการเชอมโยงและการประสานงานกบหนวยงานภายนอก ทส�าคญหลายภาคทงภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ดงเชน โครงการทเกยวของกบองคการบรหารสวนต�าบลทกโครงการ โครงการหลกสตรทองถนทกโครงการ งานวจยจงกอใหเกดการสรางความสมพนธใหมระหวางองคกรและภาคตางๆ ทงระหวางองคกรตางๆและกบชมชนวจยดวยกนเอง เชนบานหนองแมนา จงหวดเพชรบรณ บานผาแตก บานแมกลางหลวง จ.เชยงใหม บานรกษไทย บานแมละนา จงหวดแมฮองสอน บานแมกา จ.พะเยา ชมชนอาขา บานหวยขเหลก จ.เชยงราย และขณะเดยวกน กเกดการสรางกลไกใหมทเหมาะสม ในการรวมกนขบเคลอนงานจดการทรพยากรและงานพฒนาชมชน มการรวมตวกนเปนเครอขายเพอคดคานนโยบายโฉนดทะเล เชน ชดโครงการอาวบานดอน จ.สราษฏรธาน 3.4พลงสอ หลายโครงการพยายามสรางการสอสารผานสอบคคล โดยการทนกวจยเองพฒนาทกษะจนเปนวทยากรเผยแพรความรจากงานวจย ผานวทยชมชน หนงสอพมพทองถน และบางโครงการไดใชชองทางของวทยโทรทศน Thai PBS ท�าใหสงคมเขาใจ 3.5พลงการสบทอด มการเชอมโยงกบการเรยนการสอนในสถาบนการศกษา ทกระดบ เพอใหมการสอน การเผยแพร การน�าไปใชประโยชน ชดโครงการหลกสตรทองถนทกโครงการ ชด

โครงการแพทยและแพทยชนเผา ชดโครงการเดกและเยาวชนชด โครงการประวตศาสตรทองถน ชดโครงการนกวชาการทกโครงการ 4.พลงตอการขบเคลอนและเปลยนแปลงนโยบาย 4.1การขบเคลอนนโยบายทองถน การขบเคลอนนโยบายทองถนมกจะใชกระบวนการสรางพลงความมนใจใหกบฝายบรหาร เจาหนาท อบต. ซงจะชวยใหเกดพลงการมสวนรวม ระหวางเจาหนาท อบต. ชาวบาน และ หนวยงานภาครฐ ในการแกปญหา ดงเชน การผลกดนเชงนโยบายในองคการบรหารสวนจงหวดและนโยบายองคกรปกครองสวนทองถนนามะเฟอง สระดบจงหวดใน จ.หนองบวล�าภ โครงการผกพนบาน อาหารพนเมอง สกระบวนการเรยนร ต.ตนธง อ.เมอง จ.ล�าพน โครงการวจยสรางยทธศาสตรการจดการขยะอยางมสวนรวมชมชนบานนาบอนหม 2 ต.ทงงาม อ.เสรมงาม จ.ล�าปาง, โครงการการพฒนาแนวทางการจดการขยะอยางมสวนรวมชมชนบานไรนอย ต.มวงนอย อ.ปาซาง จ.ล�าพน เปนตน 4.2การขบเคลอนนโยบายระดบหนวยงาน ในการขบเคลอนนโยบายสงส�าคญไดมการใชองคความรเดมและองคความรใหมเปนพลงในการตานกบกระแส เปนเครองมอในการตอรองแกไขปญหาเชงนโยบาย ดงเชน โครงการแพรกหนามแดง จ.สมทรสงคราม ชดโครงการแพทยพนบานและแพทยชนเผา ภาคเหนอ และโครงการตลาดนดสเขยว จ.มหาสารคาม โดยเฉพาะการใชกระบวนการวจย ซงกระบวนการท�างานวจยแบบมสวนรวม ท�าใหนกวจยชาวบานไดเรยนรและฝกฝน ทกษะและศกยภาพ ซงเปนประโยชนตอการการแกปญหาหรอด�าเนนงานพฒนาตอไป 4.3การขบเคลอนนโยบายระดบชาต การใชงานวจยเปนเครองมอเพมพลงในการตอรองระดบรฐบาลหรอนโยบาย ดงเชน ชดโครงการการแพทยพนบานและแพทยชนเผาภาคเหนอ โครงการแพรกหนามแดง จ.สมทรสงคราม โครงการการศกษาความเชอ พธกรรม เรองเลา เพอสรางอดมการณอนรกษทรพยากรธรรมชาตของชาวครวง อ.ลานสกา จ.นครศรธรรมราช กรณการถกประกาศเขตอทยานทบท โดยพลงนโยบายทเปนจรงตองมการเชอมโยงทางดานยทธศาสตรรวมกบเครอขาย เขา ปา นา ทะเล พลงเครอขายเกดขนทงระดบอาวและระดบลมน�า อาท ชดโครงการลมน�าล จ.ล�าพน และ ชดโครงการอาวบานดอน จ.สราษฏรธาน 5.ความสขจากงานวจยเพอทองถน 5.1ความสขทางจตวญญาณ/ปญญา ความสขของการไดปลดปลอยความคด แสดงออกในสงทคดเอาไว ได เปดความรสก จตวญญาณ ส�านก อสระ เสยสละ เกดความภมใจ ความสขกบงานทไดท�างานเพอชมชน เพอชาวบาน เพอลกหลาน ความสขของการมสต การรตว การปรบตว การมภมคมกนตนเอง รจกประมาณตนไดสรางความสขงายๆใหเกดกบตวเอง ทส�าคญการมความมนใจในการพงตนเองทเพมมากขนเปนความสขทส�าคญ ความสขของการมตวตน มรากเหงา เปนความสขทเกด

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

13

จากเปลยนวธคด สขใจทรจกคด และปรบคานยม ใหคณคาและมความภาคภมใจตอรากเหงาและภมปญญา ซงเกดขนในทกโครงการ ชมชนจะมความสขใจทไดทบทวนชวตของตวเอง ไดรจกตวตน รากเหงาของตวเองมากขน ท�าใหยอมรบ อตลกษณของชมชน ท�าใหเกดการฟนฟอตลกษณของชมชน ซงกพบความสขลกษณะนไดในกลมทท�าวจยทเกยวกบ ประวตศาสตรทองถน ภมปญญา ความสขจากการเรยนร กเกดขนกบนกวจยและชมชนหลายพนท เปนความสขทไดความร ไดขอมล ไดรเรองราวของชมชน ความสขทไดจากการเรยนร วเคราะห สงเคราะห ตนเอง เรยนรจากความ ส�าเรจ คนรนใหมเองไดรบความสข จากการเรยนรประวตศาสตร และ เรองราวในชมชนของตนเอง นกว จ ยภ าคอสานสวนใหญสะทอนออกมาวา “แฮงเฮดแฮงมวน” หมายถง “ยงท�ายงสนก” ความสขจากการไดชวยเหลอคนอน ชมชนสวนหนงสขใจทไดชวยแกปญหา สขใจทไดรบรปญหารวมกนและเกดความเขาใจ ทกฝายใหเกยรต นบถอกน สมพนธดขน แกปญหาได สขใจทเปนสวนหนงในการแกไขปญหาทงตนเอง และเพอน ในขณะทกลมนกวชาการเกดความสขจากการมองเหนความเสมอภาคของชวต ดงเชน อาจารยกาญจนา ทองทว อาจารยสวฒน ญาณะโค ผชวยศาสตราจารยเยยมลกษณ อดาการ อาจารยศรดา ชยบตร อาจารยธตวฒน ตาค�า ผชวยศาสตราจารย ดร.นงเยาว เนาวรตน และ รองศาสตราจารยศภศกด ลมปต เปนตน 5.2ความสขของการมระบบนเวศน สภาพแวดลอมและมอาชพ ความสขทไดอยกบธรรมชาตทสมบรณ สขใจทเหนชมชนและสงแวดลอมดขน การมความสขทไดเหน “ทรพยากรอดมสมบรณ สงแวดลอมไดรบการดแล และจดการ” เชน ชดโครงการทรพยากร ชดโครงการทองเทยว ชดโครงการเกษตรอนทรย ชดโครงการแพทยพนบานและแพทยชนเผาภาคเหนอ ความสขทไดจากการมแหลงอาหาร เชน ชดโครงการเกษตรอนทรย ชดโครงการเศรษฐกจชมชน สขใจทพบทางเลอกใหมในการประกอบอาชพ งานวจยเพอทองถนโครงการ ทเกยวกบการประกอบอาชพ 5.3ความสขของการมความสมพนธทางสงคมทเทาเทยมเกอกลและแบงปน ความสขทไดจากการทครอบครวอบอนขน พอ แม ลก เขาใจกน สขใจทเปลยนวถปฏบต มการปรบตวสขใจทครอบครวหยาราง กลบมาคนดกน กรณนามะเฟอง บางโครงการพบวาครอบครวอยอยางพอเพยง เขาใจกนมากขน (พอ แม ลก มพฤตกรรมทดขน) และมภมคมกน สขใจทงานขยายผล เปนประโยชนอยางกวางขวางตอสงคม งานท ส�าเรจแลวไดรบการ สนบสนนตอ สามารถตอยอดไปสการพฒนาสงคมในดานตางๆ ตอไป ชดโครงการประวตศาสตร ชดโครงการ อบต. ชดโครงการหลกสตรทองถน โครงการหมอนวดเขาชยสน ชดโครงการแพทยพนบานลานนา-แพทยชนเผาภาคเหนอ เปนความสขทเกดจากความภาคภมใจทม “คนเอาความรไปใช”

“ท�างานส�าเรจชมชนยอมรบ“คนอนเอาไปอางอง” นอกจากน สตรยงขยายบทบาทเพศแม ไปนอกครวเรอน ไดรบการยอมรบ จากการท�างานเพอชมชน เพอสบสานภมปญญา โดยเฉพาะโครงการทเกยวกบสตรทกโครงการ สขใจทไดเพอน ไดกลม ไดเครอขาย “สขหนาหม” เชอมน ศรทธาชมชนของตนเอง “แฮงเฮดแฮงไดพนอง”“เฮดงานซ�าบายกะพอแลว” การท�างานวจยเพอทองถนท�าใหไดเพอนไดเครอขาย / มการท�ากจกรรม รวมคดรวมท�าการมสวนรวม เปนความสขใจทมเพอนทมแนวทางเดยวกน มแนวรวมในการท�างาน และความสขจากการทคนนอกไปเยยมเยยน ไดรบการยอมรบ สขใจทชมชนเกดกระบวนการเรยนร การมความสขกบการมสวนรวมในการสรางจตส�านกใหเยาวชนและคนในชมชน เกดความรวมมอมากขน ความขดแยงลดลง ชดโครงการเดกและเยาวชน ชดโครงการประวตศาสตร นอกจากนยงมกระบวนการจดการเรยนรใหม ท�าใหเดก เยาวชน เรยนรอยางมความสข อบต. ท�างานอยางมความสข “แฮงเฮดแฮงไดความร” สตรไดแลกเปลยนเรยนรกบคนนอกครอบครว เชน แมคร พอคร ก�านน ผใหญบาน นายก อบต. ประธานสภา อบต. คร เยาวชน สขใจทไดรบการยอมรบสขใจ เพราะลดทกข ลดความ เครยด มเพอนเพมมากขนไดพดคยปรบทกข ใหก�าลงใจกนและกน มความสขทไดรวมกบชมชนมากขน เปนความสขของ ชมชนบางกลวยนอก ระนอง ท�าน�าปลาคณภาพด นกวชาการรบรอง นกวจยไดรบการยอมรบจากครในโรงเรยน สขใจทสงคมเกอกลแบงปน คนเฒา คนแก ไมถกทอดทง มคณคาขนมาอกครง ดงเชน ชดโครงการ ประวตศาสตร ทกโครงการ ทกภาค

บทสรป:การวจยชาวบาน...รากฐานสงคมไทย การสงเคราะหคณคา พลงและความสขของการวจยเพอทองถนครงน ถงแมวายงคลมเครอในการใหความหมายของคณคา พลง และความสข และขณะเดยวกนกยงไมไดลวงลกเพอใหเหนเหตในกระบวนการของการวจยทสงผลตอคณคา พลง และความสขดงกลาวอยางแจมชดกตาม แตกเหนไดวาสภาพทเรยกวาคณคา พลงและความสขนนนาจะเกดจากกระบวนการของการท�าการวจยแบบชาวบาน ซงกจะพบไดวาสามารถน�าไปสการสรางคนใหมใหแกสงคม ทมส�านกในตวตน ส�านกในชมชน มจตสาธารณะมากขน และสามารถอยรวมกบปญหาอยางมสต นอกจากนในกระบวนการของการวจยเองกท�าใหชมชนไดความรใหมทไดจากระบบการปฏบตการวจยทเขาด�าเนนการกนเอง ไมวาจะเปนความรทเปนประวตศาสตรทองถน ความรทเปนภมปญญาและภมปญญาประยกต ความรในการจดการ ความรในวธวทยา และความรในวธการแกปญหาหรอการพฒนา กเปนความรทมคณปการตอชมชนทองถนโดยตรง ซงนอกจากคณคาดงกลาวแลวยงมคณคาทเกยวกบการสรางชมชนทองถนในดานตางๆ ถงแมวาคณคาทเกดขน

วารสาร... ราชพฤกษ

14

ของการวจยเพอทองถนดจะมคอนขางกวางขวาง แตดเหมอนวาพลงของคณคานนทมอยในหลายระดบทงพลงทขบเคลอนการเปลยนแปลงตวตนพลงขบเคลอนการเปลยนแปลงชมชน พลงกระตนส�านกสงคม และพลงขบเคลอนนโยบายนนยงมแรงพลงทยงไมรนแรง ทะลทะลวงนก เกดขนกระจดกระจายในระดบพนท ซงมจ�านวนเพยงนอยนดเมอเทยบกบชมชนทองถนของประเทศไทยทงหมด สวนในดานความสขนน สภาวะแหงการอธบายความสขเปนสภาวะเฉพาะหนาตองการการท�าความเขาใจสภาวะทเปนจรงทลกซงกวาทเปนอย แตกพอจะมองเหนไดวาการวจยเพอทองถนไดสรางความสขใหแกคนทเกยวของคอนขางมาก ดงนนในการสรางสงคมไทยทอยเยนเปนสขในอนาคต การพฒนาทมรากฐานมาจากชาวบานด�าเนนการคนหาทางเลอกทางออกดวยตนเองจงเปนรากฐานทแทจรงของสงคมไทยในการสรางความสขทงปญญาญาณและจตวญญาณใหแกคนในสงคม ซงควรแกการผลกดนและขบเคลอนใหเกดผลอยางจรงจงตอไป

เอกสารอางองบญชร แกวสอง และโกมล สนนกอง. (2551). การสงเคราะห พลงคณคาและความสขของการวจยทองถนภาคอสาน. ส�านกงานกองทน สนบสนนการวจย ฝายการวจยเพอทองถน.บญชร แกวสองและคณะ. (2549). รายงานการวจยการสงเคราะห พลงการวจยทองถนภาคอสาน. ส�านกงานกองทน สนบสนนการวจย ฝายการวจยเพอทองถน.___________. (2552). การสงเคราะหพลงคณคาและความสข ของการวจยเพอทองถน. ส�านกงานกองทนสนบสนน การวจยฝายการวจยเพอทองถน.

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

15

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบทประกาศใชเมอวนท ๑๑ ตลาคม ๒๕๔๐เปนรฐธรรมนญฉบบแรกทบญญตเกยวกบการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนไวอยางชดเจน และเปนแมบทของกฎหมายตอเนอง ซงก�าหนดแนวปฏบตในการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนอกหลายฉบบ ทยงไมเคยมมากอน บทบญญตของรฐธรรมนญดงกลาวนน ไดกอใหเกดความเปลยนแปลงในวงการเมองและการปกครองประเทศขนานใหญ รวมทงยงเปน “โจทย” ทรองหาทาทายความสามารถของนกการเมอง นกบรหารและนกวชาการ รวมทงประชาชนทสนใจ ใหเรมตนขบคดกนตอมาจนบดนวา การกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ทเรมตนมาจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยฉบบนน (ทยงปรากฏอยในรฐธรรมนญปจจบนดวย) มเจตนาทจะแกปญหาของบานเมองในแงมมใด และไดสรางปญหาใหมใหกบบานเมองของเราในปจจบนและในอนาคตหรอไม ความจรง ค�าวา “การกระจายอ�านาจ” เปนค�าทคนทวไป ร และเขาใจมานานแลว โดยเฉพาะอยางยง คนทสนใจเรองของบานเมอง เพราะการกระจายอ�านาจในประเทศไทยเรา (นาจะตรงกบค�าภาษาองกฤษวา Decentralization of Governance) นน เกดมากอนการเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชเปนระบอบประชาธปไตยในป พ.ศ.๒๔๗๕ เสยอก โดยเมอป พ.ศ.๒๔๔๙ ในรชสมยของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจา

อยหว รชกาลท ๕ ไดมพระบรมราชโองการใหจดตงสขาภบาลทาฉลอม (จงหวดสมทรสาคร) ซงถอวาเปนตนแบบการกระจายอ�านาจทางการบรหารจดการบานเมองบางสวนใหกบองคการทางการเมองทเรยกชอวา “คณะกรรมการสขาภบาล” ขนเปนครงแรกในประเทศไทย แมวาคณะกรรมการสขาภบาลในครงนนจะไมไดมาจากการเลอกตงของประชาชนทงคณะกตาม การกระจายอ�านาจ ในทางวชาการรฐศาสตรหรอทางการเมอง หมายถงการถายโอน หรอการสละอ�านาจในการตดสนใจทางการเมองของผครองอ�านาจทางการเมองอยเดม (บางสวน บางกรณ บางพนท หรอ บางงาน) ไปใหกบองคการทางการเมองทใกลชดกบประชาชนยงกวา แตในทางวชาการบรหาร การมอบหมายใหบคคลล�าดบรองลงไปในสายงานขององคการนน เปนผใชอ�านาจสงการในกรอบทไดรบมอบหมาย เพอเปนการแบงเบาภาระทางการบรหารของผบรหารระดบสงกวา กอาจเรยกวา การกระจายอ�านาจไดเหมอนกน เพราะนกวชาการจ�านวนมากยงยอมรบวา ความหมายของ การกระจายอ�านาจ นน มอยมากและกนความกวางขวาง ขนอยกบวาจะน�าเอามาใชกบกรณใด การจดระเบยบการบรหารราชการสวนทองถน ตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย หลงการเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ.๒๔๗๕ ถงปจจบน ใชหลกการกระจายอ�านาจใหกบองคการทางการเมองหรอทบวงการเมอง

สวฒน ตนประวต *Suwat Tunprawat

* อดตฯรองอธบดกรมการปกครองและผตรวจราชการกระทรวงมหาดไทย

การกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน : การแกปญหา หรอสรางปญหาขนใหมDecentralize the Governance to Local Government Organizations :

To Solve Problems or To Create New Problems

วารสาร... ราชพฤกษ

16

แบบหนง โดยไดมกฎหมายใหจดตง “เทศบาล”“สขาภบาล”“องคการบรหารสวนจงหวด”“องคการบรหารสวนต�าบล” หรอองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบอนในชออยางอน มาแลวจ�านวนมาก กอนมรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ.๒๕๔๐) เสยดวย แตเปนการกระจายอ�านาจการจดบรการสาธารณะเพยงบางเรอง บางอยาง ตามทรฐบาลแตละยคสมยจะเปนผก�าหนด โดยการเสนอแนะของขาราชการในกระทรวงมหาดไทยเปนส�าคญ และไมมแผน ไมมกรอบหรอขอบเขตของการกระจายอ�านาจทแนนอน สวนใหญจงเปนการกระจายอ�านาจทยงอยในการควบคมและการก�ากบดแลอยางใกลชด ของขาราชการประจ�าของกระทรวงมหาดไทย ทงในสวนกลางและสวนภมภาค ท�าใหการปกครองสวนทองถนในประเทศไทยทผานมา เปนการกระจายอ�านาจทไมสมบรณนก แมจะมขอเรยกรองจากประชาชนทเขามาท�าหนาทเปนผบรหารทองถน ในนามของสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทย ในเรองการกระจายอ�านาจอยางตอเนองมาชานาน แตผลทไดรบในสมยนน (กอนมรฐธรรมนญป พ.ศ.๒๕๔๐) กเปนเพยงการผอนคลายกฎ ระเบยบ เกยวกบการเงน การคลง การพสด ใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถด�าเนนการตางๆไดสะดวกกวาเดม ยงไมมค�าวา “ความเปนอสระในการก�าหนดนโยบายและการบรหาร”อยางทปรากฏในบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย อยางทเหนอยทกวนน

ท�าไมจงตองกระจายอ�านาจ-อ�านาจอะไร เมอผเขยนเรมเขารบราชการในกระทรวงมหาดไทย เมอเกอบสสบปทแลว ค�าวา“กระจายอ�านาจ” ในเวลานน เปนค�าทไมคอยมใคร(ทเปนขาราชการมหาดไทย)เอยถง เพราะเปนค�าทใหความรสกเหมอนกบวาเปนการไมยอมรบบทบาทอ�านาจหนาทของระบบราชการ เนองจากระบบการบรหารราชการของประเทศเราเปนระบบ“รวมอ�านาจไวทศนยกลาง” หรอทภาษาองกฤษเรยกวา Centralization ทมกระทรวงมหาดไทยเปนหนวยงานหลกทางการจดระเบยบการปกครองสวนภมภาค มขาราชการกระทรวงมหาดไทยเปนหวหนาหนวยงานระดบจงหวด และระดบอ�าเภอ (ต�าแหนงผวาราชการจงหวดและต�าแหนงนายอ�าเภอ) เปนคนทกฎหมายใหอ�านาจในการควบคมและก�ากบดแลการบรหารราชการแผนดน ทงระดบภมภาคและระดบการปกครองสวนทองถน ค�าวา “กระจายอ�านาจ” จงเปนค�าทมความหมายคอนไปทางลบวา ท�าใหอ�านาจทมอยตองลดนอยลง เพราะตองถกแบงไปใหกบองคกรปกครองสวนทองถน ซงกเปนเรองปกตธรรมดาของ “คน” ทมกจะยดมนถอมนวาสงนนสงนเปนของตนและไมยอมปลอยวาง รวมทงอาจจะมความรสกวา องคกรปกครองสวนทองถนทตนควบคมดแลอย ยงไมนาจะมขดความสามารถทจะด�าเนนกจการ หรอตดสนใจดวยตนเองไดอยางถกตอง การกระจายอ�านาจทหวงจะใหกระทรวงมหาดไทยผอนคลายไปใหนน จงลาชาและไมสจะไดผล ค�าวา การรวมอ�านาจไวทศนยกลาง หรอ Centralization

แมวาจะเปนเพยงลกษณะหรอรปแบบหนงของการบรหารงาน แตกลบกลายเปนรปแบบทนกวชาการหวใหมในยคนนคอนขางจะรงเกยจ อาจจะเปนเพราะวานกวชาการเหลานน ซงสวนใหญเปนอาจารยในระดบมหาวทยาลย ไดไปเรยนรระบบการบรหารประเทศแบบทไมไดรวมอ�านาจไวทศนยกลางอยางบานเรา และเหนวาประเทศเหลานนมความเจรญรงเรองกวาบานเรามาก เลยคดไปวาการรวมอ�านาจไวทศนยกลาง เปนสงทไมด หรอเปนระบบทถวงความเจรญ บางทานวพากษวจารณไปไกลจนถงขนกลาวหาวาการจดระเบยบการบรหารราชการแผนดนแบบรวมอ�านาจไวทศนยกลาง เปนการปกครองระบอบเผดจการไปกม แมจะทราบดวา การรวมอ�านาจไวทศนยกลาง เปนรปแบบการบรหารงานแบบหนงเทานน เมอเวลาผานไป พรอมกบความเปลยนแปลงในบานเมอง ตอมาในยคหลงเดอนตลาคม ๒๕๑๖ จนเขาสยคขอมลขาวสาร (หลงจากป พ.ศ.๒๕๓๓ หรอ ค.ศ.๑๙๙๐) เมอสงคมเรมตระหนกถงสทธและเสรภาพของประชาชนมากขน จงเรมมการตงประเดนเรองการกระจายอ�านาจมาใหเสวนา อภปรายกนกวางขวางขน จากการแพรหลายของขอมลขาวสารทลงลก กวางไกล และรวดเรว สงคมไทยเราคงจะเหนแจงชดเจนขนวา บานเมองทมความเจรญรงเรอง ทงในซกโลกดานตะวนตก และ ประเทศทเจรญแลวในทวปเอเชย รวมทงออสเตรเลย นวซแลนด ลวนแตมการบรหารประเทศในลกษณะการกระจายอ�านาจทงสน ความตนตวของบรรดาผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน โดยเฉพาะเทศบาล กเพมมากขน (สมยนน ผวาราชการจงหวดท�าหนาทผบรหารองคการบรหารสวนจงหวด นายอ�าเภอเปนประธานกรรมการสขาภบาล จงไมมแนวคดทจะเรยกรองเรองการกระจายอ�านาจ และในเวลานนยงไมมองคการบรหารสวนต�าบล) พรอมกบการเรยกรองใหกระทรวงมหาดไทยกระจายอ�านาจใหองคกรปกครองสวนทองถนใหมากขน ขอเรยกรองน มกปรากฏในวาระการประชมของสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทย ทมการประชมใหญปละหนงครง รวมทงการประชมกรรมาธการบรหารของสมาคม เดอนละครงดวย สงทสมาคมสนนบาตเทศบาลแหงประเทศไทยไดเรยกรองอยางตอเนองมาเสมอ และเปนเรองทผกพนกบประเดนการกระจาย อ�านาจกคอ เรยกรองใหเทศบาลมอสระในการก�าหนดนโยบายและอสระในการบรหารงานของเทศบาลมากขน โดยใหลดการก�ากบหรอการควบคมของกระทรวงมหาดไทย และเรยกรองใหเพมงบประมาณใหกบเทศบาลทวประเทศในอตราสวนทสงขน 1 แตรฐบาลหรอกระทรวงมหาดไทยไมไดสนองตอบขอเรยกรองอยางจรงจงหรออยางชดแจงสกเทาไร เพราะบคลากรในระบบราชการสวนมากยงมความรสกวาเทศบาลยงมขดความสามารถไมเพยงพอ ความชดเจนเรองการกระจายอ�านาจ เรมมาจากบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ.๒๕๔๐) เมอปรากฏความในมาตรา ๗๘ อนเปนมาตราหนงในหมวดวาดวย แนวนโยบายแหงรฐ ทบญญตวา “รฐตองกระจายอ�านาจใหทองถนพง

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

17

ตนเองและตดสนใจในกจการทองถนไดเอง พฒนาเศรษฐกจทองถนและระบบสาธารณปโภคสาธารณปการตลอดทงโครงสรางพนฐานสารสนเทศในทองถนใหทวถงและเทาเทยมกนทวประเทศ รวมทงพฒนาจงหวดทมความพรอมใหเปนองคกรปกครองสวนทองถนขนาดใหญ โดยค�านงถงเจตนารมณของประชาชนในจงหวดนน”2

รวมทงบทบญญตในหมวดท ๙ วาดวยการปกครองทองถน ทกลาวถงลกษณะการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน โดยบญญตรายละเอยดไวใหในมาตรา ๒๘๔ ซงก�าหนดใหมการตรากฎหมายวาดวยก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ใหมสาระส�าคญเกยวกบการกระจายอ�านาจและหนาทในการจดระบบบรการสาธารณะและการจดสรรสดสวนภาษและอากรระหวางรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน โดยตองค�านงถงการกระจายอ�านาจเพมขนใหแกทองถนเปนส�าคญ 3 หลงจากมพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ แลว จงเรมมความชดเจนวา การกระจายอ�านาจ คอการแบงหนาทของรฐใหองคกรปกครองสวนทองถนเปนหนวยด�าเนนการ และก�าหนดการจดสรรสดสวนของภาษและอากรอนเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนเพมขนใหเหมาะสมกบหนาทและความรบผดชอบทเพมขน ทงน เปนการปฏบตทใหความเปนอสระแกองคกรปกครองสวนทองถนในการก�าหนดนโยบาย ในการบรหารงานและการบรหารดานการคลง อ�านาจหนาททมกฎหมายก�าหนดวาเปนอ�านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนนน ปรากฏในพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ 4 โดยถอวา อ�านาจหนาทในการจดบรการสาธารณะทกอยาง เปนอ�านาจหนาทของรฐ ดงนน อ�านาจหนาทใดทไมไดระบวาเปนอ�านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถนรปแบบใด ในมาตราดงกลาว กถอวายงเปนอ�านาจหนาทของรฐ และไมไดอยในเกณฑทจะตองกระจายไปใหเปนอ�านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน เมอตรวจสอบแลว พบวา อ�านาจหนาทของรฐ ทเปนอ�านาจหนาทของฝายบรหาร ทไมสามารถกระจายใหเปนอ�านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน เปนเรองเกยวกบ ๑) ภารกจของกระทรวงกลาโหม ทเกยวกบการปองกนและรกษาอธปไตยของประเทศ ๒) ภารกจของกระทรวงการตางประเทศ ทเกยวกบการทตและความสมพนธระหวางประเทศในนามของประเทศ ๓) ภารกจของกระทรวงการคลง ทเกยวกบการออกธนบตร ระบบเงนตรา และระบบการเงนการคลงของประเทศ นอกจากการกระจายอ�านาจทเปนการใหบรการสาธารณะ ตามทไดกลาวมาแลว กฎหมายก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจยงไดบญญตใหมการจดสรรสดสวนภาษและอากร เพอใหเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนและจดท�าเปนงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนทกรปแบบ ทมความ

ชดเจนแนนอนกวาทเปนมา5 เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนสามารถด�าเนนการตามภารกจทไดรบเพมขนไดอยางมประสทธภาพ 6 ผลของการตรากฎหมายและก�าหนดแนวทางปฏบตดงกลาว ท�าใหองคกรปกครองสวนทองถนทกรปแบบ มภารกจเพมมากขนและมรายไดเพมสงขน แตทงภารกจและรายไดดงกลาวจะเพมขนเปนสดสวนทเหมาะสมหรอไม ยงเปนเรองทตองพจารณากนตอไป การพจารณาเกยวกบการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน และการพจารณาเกยวกบการจดสรรสดสวนของภาษและอากรใหเปนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน ตามทกลาวมานน (รวมทงพจารณาจดท�าแผนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน) กฎหมายก�าหนดใหมคณะกรรมการคณะหนงเรยกชอวา “คณะกรรมการการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน” ประกอบดวยนายกรฐมนตรหรอรองนายกรฐมนตรทนายกรฐมนตรมอบหมายเปนประธาน กบคณะกรรมการอนอก ๓๖ คน (รวมเปน ๓๗ คน) โดยคณะกรรมการอน ๓๖ คนนน ก�าหนดใหมาจากบคคล ๓ กลม คอกลมทเปนฝายบรหาร ไดแกรฐมนตร ปลดกระทรวงหรอเทยบเทาและอธบด จากหนวยงานทเกยวของการการกระจายอ�านาจทกฎหมายระบต�าแหนงไวแลว รวม ๑๒ คน กลมทมาจากผแทนขององคกรปกครองสวนทองถนทกรปแบบ ทเลอกจากผบรหารทองถนกนเองเขามาจ�านวน ๑๒ คน และกลมผทรงคณวฒทมความรความเชยวชาญในดานตางๆทเกยวของกบการปกครองสวนทองถน ดานเศรษฐศาสตร ดานกฎหมาย และการบรหารราชการแผนดน อก ๑๒ คน7 เมอพจารณาดอยางเผนๆ อาจจะเหนวาคณะกรรมการกลมหลงนนาจะเปนคนกลาง ทมาคานอ�านาจระหวางคณะกรรมการทมาจากบคคลทเปนฝายบรหารในรฐบาล กบคณะกรรมการทเปนผบรหารองคกรปกครองสวนทองถน แตการสรรหาคณะกรรมการผทรงคณวฒนน กฎหมายก�าหนดใหเปนไปตามหลกเกณฑและวธการทนายกรฐมนตรก�าหนด ซงหมายความวานายกรฐมนตรอาจจะก�าหนดหลกเกณฑและวธการสรรหาคณะกรรมการผทรงคณวฒ ใหไดตวบคคลทรฐบาลประสงค เพอใหเปนสวนหนงในการสนบสนนฝายบรหารกได ท�าใหเกดความรสกวา การกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน จะตองด�าเนนไปตามนโยบายของรฐบาลทอยในอ�านาจ เปนผก�าหนดมากวาจะเปนไปตามทกฎหมายก�าหนด ซงกปรากฏใหเหนชดเจนแลววา รฐบาลในชวงป พ.ศ.๒๕๔๔ – ๒๕๕๒ ไมไดด�าเนนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนตามทกฎหมายก�าหนดโดยเครงครด หรอโดยเรงรด ทงยงไดมการแกไขบทบญญตของกฎหมายบางมาตรา ใหเปนไปตามทางปฏบตของรฐบาลในชวงนนดวย8 โดยใหเหตผลวา “การปฏบตตามแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจในการถายโอนภารกจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนทก�าหนดไว ไมอาจด�าเนนการไดตามก�าหนดระยะเวลา ท�าใหการก�าหนดสดสวนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนตามมาตรา ๓๐(๔) แหงพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.

วารสาร... ราชพฤกษ

18

๒๕๔๒ ไมสอดคลองกบขอเทจจรงในการถายโอนภารกจ สมควรแกไขเพมเตมการก�าหนดสดสวนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถนใหเปนไปตามสภาพขอเทจจรงนน และยงคงเปาหมาย การเพมสดสวนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถน ใหไดรบไมนอยกวา รอยละสามสบหาไวเชนเดม...”9

ท�าไมจงตองกระจายอ�านาจ ในระบบการบรหารราชการแผนดนแบบรวมอ�านาจไวทศนยกลาง ทใชในการบรหารราชการของประเทศไทยเรา (ตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน) ก�าหนดใหคณะรฐมนตรของรฐบาลทมอ�านาจบรหาร เปนผถออ�านาจการก�าหนดนโยบายและตดสนใจด�าเนนการบรหารประเทศ แมวาในการบรหารราชการแผนดนทถอปฏบตอยนน จะมการจดระบบการบรหารเปนล�าดบชน จากระดบกระทรวง ระดบกรม และมการบรหารราชการสวนภมภาค ทแบงพนทเปนจงหวด เปนอ�าเภอ และมการมอบหมายใหขาราชการ หรอเจาหนาทของรฐ เปนผน�านโยบายและโครงการของรฐไปปฏบต แตโดยทสายงานการบรหารราชการมลกษณะเปนทางตงและมล�าดบชนมาก จงท�าใหการบรหารราชการ ทน�าภารกจของรฐหรอทเรยกวา บรการสาธารณะ ไปสประชาชนนน มกจะเปนไปอยางขาดประสทธภาพ เนองจากการสอดสองดแล การก�ากบควบคมของรฐบาลลงไปไมทนการ และเมอกลาวถงขอเสยหรอจดออนของการบรหารงานแบบรวมอ�านาจไวทศนยกลาง คนทวไปมกจะกลาวถงเรองเหลานเสมอ คอ ความอดอาด ลาชา ในการสนองตอบตอปญหาและความตองการของประชาชน ความเบยงเบนหรอความคลาดเคลอนไปจากความตองการทแทจรงของประชาชน ความสนเปลองของทรพยากร รวมทงงบประมาณทตองใชจายในการบรหาร ขาดการมสวนรวมของประชาชน ทงในดานการเสนอแนะแนวทางวธการ และการตรวจสอบ

เหลานเปนเพยงจดออนในทางวชาการทเกยวกบการบรหารงานเปนหลก แตในทางการเมองการปกครองระบอบประชาธปไตย มกจะเหนวา การรวมอ�านาจ(การตดสนใจ)ไวทศนยกลาง อาจจะเปนการใชอ�านาจทขดกบหลกการของการบรหารจดการทด หรอ Good Governance ซงในการบรหารงานของรฐในประเทศทพฒนาแลว มกจะใชเปนหลกการอางองทกแหงหน ในการบรหารราชการของบานเมองเรา กไดมการน�าเอาหลกการบรหารกจการบานเมองทด หรอหลก Good Governance มาใชเชนกน โดยมการตราพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.๒๕๔๖ และใหใชปฏบตในการบรหารราชการแผนดน โดยหลกการของพระราชกฤษฎกาดงกลาว เปนหลกการทสนบสนนการกระจายอ�านาจการบรหาร และสงเสรมการมสวนรวมของ

ประชาชน เพอใหการปฏบตราชการมความสจรต เทยงธรรมและมความโปรงใส แตดเหมอนวายงไมมรฐบาลชดใดใหความส�าคญในการขบเคลอนการปฏบตตามพระราชกฤษฎกาดงกลาวอยางจรงจงแตประการใด ขอก�าหนดของการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนทบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ทงฉบบป พ.ศ.๒๕๔๐ และ พ.ศ.๒๕๕๐) มความมงหมายทจะใหองคกรปกครองสวนทองถนทเปนองคการจดบรการสาธารณะของประชาชน โดยประชาชนและเพอประชาชน เขารบภารกจการจดบรการสาธารณะทรฐบาลเคยด�าเนนการอย โดยมความเชอวา หากองคกรปกครองสวนทองถนเขามาท�าหนาทจดบรการสาธารณะแทนทรฐบาลแลว จะท�าใหประชาชนในทองถนไดรบบรการทมประสทธภาพยงขน ในดานความรวดเรว ตรงตอปญหาและความตองการทแทจรง ประหยดทรพยากรและงบประมาณทใชในการบรหาร รวมทงจะมการตรวจสอบของประชาชนทจะท�าใหการบรหารงานมความสจรต เทยงธรรมและมความโปรงใส เนองจากอ�านาจในการตดสนใจตางๆ ไปอยกบผบรหารองคกรปกครองสวน ทองถน ทประชาชนในทองถนเปนผเลอกตงและเขาถงไดโดยงาย หากรฐบาล ตงแตอดตถงปจจบน ไดมการบงคบใชพระราชกฤษฎกาความตองการทแทจรง ประหยดทรพยากรและงบประมาณทใชในการบรหาร รวมทงการตรวจสอบของประชาชนทจะท�าใหการบรหารงานวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.๒๕๔๖ อยางเขมแขงจรงจงประกอบดวยแลว เชอวาจะท�าใหการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เปนไปอยางมประสทธภาพ ประชาชนจะไดรบประโยชนอยางสงและจะท�าใหบานเมองเจรญกาวหนาไปรวดเรวอยางแนนอน ทงจะชวยใหภาพพจนของประเทศชาตดขนในสายตาของชาวตางประเทศดวย การกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนบดนเพยงพอแลวหรอไม พจารณาจากบทบญญตของกฎหมายวาดวยก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน เหนวาแมวาการกระจายอ�านาจจะไดด�าเนนการมาเกนกวาหนงทศวรรษแลว แตองคกรปกครองสวนทองถนสวนใหญยงไมไดรบการถายโอนภารกจหรออ�านาจหนาท ตามทกฎหมายก�าหนด จากการทไดตดตามผลการปฏบตมาตลอดระยะเวลาทผานมา พบวา อปสรรคหรอขอขดของของการกระจายอ�านาจ หรอการถายโอนภารกจของรฐบาลไปยงองคกรปกครองสวนทองถน จะหมนวนอย(เปนขออาง)ในเรองเหลาน องคกรปกครองสวนทองถนยงไมมความพรอมทจะรบการถายโอน บคลากรทจะเขามารบภารกจใหม ยงไมมเพยงพอ หรอยงขาดความรความเขาใจในการปฏบต งบประมาณทจะน�ามาใชในการปฏบตภารกจใหม ยงไมได

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

19

รบการถายโอนมาดวย หนวยงานเดมของรฐบาลมความเหนวา งานทปฏบตอยเปนงานทจะตองใชความรความช�านาญงานสงมาก การถายโอนไป อาจจะแกองอคกรปกครองสวนทอวงถน สงผลกระทบตอประชาชนทใชบรการ คาบรการอาจจะสงขน การถายโอนงานบางอยาง อาจจะกระทบตอความมนคงของประเทศ บคลากรในหนวยงานเดมของรฐบาลไมยนยอมทจะไปสงกดองคกรปกครองสวนทองถน ตนสงกดของหนวยงานเจาของภารกจเดม ยงจดการเกยวกบเรองระเบยบกฎหมายไมเรยบรอย รอรบนโยบายของรฐมนตรเจากระทรวงตนสงกดของหนวยงานเดมวาจะถายโอนไปหรอไม เจาหนาทของหนวยงานเดมเกรงวางานของตนจะไดรบความเสยหาย หรอมการทจรตในทองถน ฯลฯ

ในความเปนจรง ไดมการก�าหนดแผนงานการกระจายอ�านาจไวเรยบรอยแลวตงแตป พ.ศ.๒๕๔๔ และไดมการก�าหนดแผนปฏบตการถายโอนภารกจหนาทระหวางหนวยงานราชการกบองคกรปกครองสวนทองถนไวอยางชดเจน มเปาหมายทก�าหนดวนเวลาอยแลว แตเมอมเหตการณทางการเมองรมเราและมการเปลยนแปลงทางการเมองครงส�าคญในเดอนกนยายน ๒๕๔๙ แมวายงไมมค�าสงหรอประกาศใหยบหรอยกเลกแผนการกระจายอ�านาจตามทกฎหมายก�าหนด แตการด�าเนนการกตองหยดชะงกไปนาน เหตส�าคญกคอมการเปลยนแปลงในคณะกรรมการการ กระจายอ�านาจไปพรอมกบการเปลยนแปลงในรฐบาล เนองจากคณะกรรมการสวนส�าคญเปนบคคลในคณะรฐบาลเดมทตองพนจากต�าแหนงไป แมวาบคคลทเขามาแทนจะตองเปนคณะกรรมการโดยต�าแหนงกตาม แตกจ�าเปนตองศกษางาน หรอตองรอฟงแนวนโยบายของรฐบาลใหมกอน โดยเฉพาะอยางยง คณะกรรมการผทรงคณวฒทไดรบการสรรหาเขามาในสมยรฐบาลชดกอน กรตวดวาตองลาออกเพอเปดโอกาสใหรฐบาลใหมด�าเนนการสรรหาบคคลผทรงคณวฒ(ของรฐบาลใหม)เขามาท�าหนาทแทน ทงทเรองเปลยนแปลงผทรงคณวฒดงกลาว ไมมบทบญญตของกฎหมายก�าหนดไวแตอยางใด เหตการณดงกลาวนนท�าใหการด�าเนนการของคณะกรรมการการกระจายอ�านาจตองหยดชะงก และเมอมคณะกรรมการชดใหมเรยบรอยแลว สงทคณะกรรมการไดด�าเนนการเปนเรองแรกๆกคอการทบทวนการท�างานของคณะกรรมการชดกอน เพราะถอวาแนวนโยบายของรฐบาลเปลยนแปลงไปแลว ผลการด�าเนนงานของคณะกรรมการชดใหม อาจจะไมไดตงอยทบทบญญตของกฎหมาย แตกลบเปนเรองทเกยวของกบแนวนโยบายใหมของรฐบาลใหม ท�าใหการกระจายอ�านาจตามแผนการทก�าหนดไวเดม ตองมอนถอยหลงกลบมาตงตนใหม

ระหวางป พ.ศ.๒๕๔๙ ถงป พ.ศ.๒๕๕๒ บานเมองของเรามรฐบาลเปลยนแปลงไปถง ๔ ชด เปนชวงเวลาทงานของคณะกรรมการการกระจายอ�านาจแลว แตเมอมเหตการณทางการเมองรมเราและมการเปลตองหยดอยกบทเปนระยะเวลาเกอบ ๒ ป (แมจะมการประชมตามก�าหนดเปนระยะ) ในชวงปลายของรฐบาลชวคราว (พ.ศ.๒๕๕๑) ไดมการประกาศใช แผนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๕๑ และแผนปฏบตการก�าหนดขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท ๒) ลงวนท ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑ (ประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๒๖ กมภาพนธ ๒๕๕๑) ในสวนแรกของประกาศฯ แผนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนครงใหมน ไดกลาวทบทวนวา การ กระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ตามทก�าหนดไวในพระราชบญญต และตามทไดมการก�าหนดเปนแผนการกระจายอ�านาจฯ และก�าหนดแผนปฏบตการถายโอนฯ เมอป พ.ศ.๒๕๔๓ และป พ.ศ.๒๕๔๔ ตามล�าดบนน ผลปรากฏวาการปฏบตไมไดเปนไปตามทก�าหนดไวมากนก เนองจากเปนชวงเวลาทมการเปลยนแปลงในเรองส�าคญๆหลายอยาง เชนมการปฏรประบบราชการในป พ.ศ.๒๕๔๕ ท�าใหเกดการเปลยนแปลงภารกจ อ�านาจหนาทของหนวยงานระดบกระทรวงและกรมเปนอนมาก ท�าใหสงผลกระทบตอแผนการกระจายอ�านาจและการถายโอนภารกจระหวางหนวยงานของรฐกบองคกรปกครองสวนทองถน จนกระทงไมเปนไปตามทวางแผนไว แผนการกระจายอ�านาจฉบบใหม (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๕๑ ไดก�าหนดวสยทศนของการกระจายอ�านาจไวอยางนาชนชม และคาดหมายวา หากเปนไปตามทไดวางแผนไวน จะท�าใหเกดการเปลยนแปลงส�าคญๆ ดงน 10

ประชาชนในทองถนจะมคณภาพชวตทดขน สามารถเขาถงบรการสาธารณะไดอยางทวถงและเปนธรรม มสวนรวมในการจดท�ายทธศาสตรการพฒนาทองถน มบทบาทในการตดสนใจ การก�ากบดแลและตรวจสอบตามหลกการบรหารจดการบานเมองทด ภาครฐกบองคกรปกครองสวนทองถนและประชาชนในทองถนจะรวมกนขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาประเทศ องคกรปกครองสวนทองถนมศกยภาพดานการบรหารจดการและมฐานะทางการคลงของทองถนทพงตนเองได ผบรหารทองถนและสภาทองถนมความรความสามารถและมวสยทศนในทางการบรหารและรวมงานกนอยางสมานฉนท ราชการสวนภมภาคเปลยนบทบาทจากผท�าภารกจ เปนผใหความชวยเหลอทางวชาการและก�ากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนอยางมขอบเขตชดเจน การปกครองสวนทองถน เปนการปกครองตนเองในทองถนของประชาชนอยางแทจรง ตามความเหนของผ เขยน ในฐานะประชาชนคนหนงทอาศยอยในเขตขององคกรปกครองสวนทองถน และไดใชบรการ

วารสาร... ราชพฤกษ

20

สาธารณะ ทงทจดท�าโดยรฐบาลและทจดท�าโดยองคกรปกครองสวนทองถน ผเขยนเหนวา รฐบาลควรกระจายอ�านาจการจดบรการสาธารณะใหแกองคกรปกครองสวนทองถนใหมากและใหรวดเรวกวาทเปนมา เพราะสภาพแวดลอมของบานเมองเปลยนแปลงไปรวดเรวมาก สงผลกระทบตอวถชวตของประชาชนอยางรนแรงเสมอ แตการจดบรการสาธารณะของหนวยงานของรฐบาล ในลกษณะการรวมอ�านาจไวทศนยกลางอยางทเปนอยนน หนวยงานของรฐบาลด�าเนนการดวยความลาชากวาองคกรปกครองสวนทองถนอยางเหนไดชด ยกตวอยางเชน ภารกจการปองกนและบรรเทาสาธารณภย ทงทเกยวกบการเตรยมการปองกนภย และการบรณะฟนฟหลงจากสาธารณภยผานพนไป องคกรปกครองสวนทองถนมผบรหารองคกร (ผวาราชการกรงเทพฯ นายกเมองพทยา นายกเทศมนตร นายกองคการบรหารสวนต�าบล หรอนายกองคการบรหารสวนจงหวด) สามารถตดสนใจสงการตางๆไดทนทวงทกวาทจะรอใหหนวยงานและขาราชการระดบสงของรฐบาลจากสวนกลางหรอสวนภมภาคตดสนใจสงการ เนองจาก ระดบองคกรปกครองสวนทองถนมสายงานทสนกวา รวมทงเปนหนวยงานทอยในสถานททเกดภย ยอมมองเหนปญหา เขาใจสาเหตของปญหาและสามารถตดสนใจแกปญหาไดตรงจดของสาเหตไดทนท ในสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป สงผลใหการเขาถงขอมลขาวสารตางๆ ทงของประชาชนและผบรหารทองถน ไมมขอจ�ากดเรองเวลา การตดสนใจสงการขององคกรปกครองสวนทองถน จงไมตองถกจ�ากดดวยเงอนเวลาอยางทหนวยงานราชการประสบอย อกทงความแพรหลายของขอมลขาวสารผานสอตางๆ ทมความรวดเรวนน ยงชวยใหการพจารณา วนจฉยสงการขององคกรปกครองสวนทองถน มความรอบคอบแมนย�ามากขนกวาในอดต รวมทงประชาชนในทองถนกสามารถเขาถงการปฏบตงานขององคกรปกครองสวนทองถนไดงายกวา ท�าใหการตรวจสอบและการควบคมดแลการปฏบตประสบงานขององคกรปกครองสวนทองถน เปนไปไดกวาแตกอน และงายกวาการตรวจสอบงานของราชการ อนาคตของการกระจายอ�านาจ เมอครงทเรมรางกฎหมายก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ในระหวางป พ.ศ.๒๕๔๐-๒๕๔๒ นน ค�าถามแรกๆของประชาชนทสนใจเรองการบรหารกจการบานเมอง มกจะขนตนวา องคกรปกครองสวนทองถนจะมขดความสามารถในการท�าภารกจตางๆไดอยางทหนวยราชการจดท�าอยหรอไม ค�าถามน คอนขางเปนทเสยดแทงใจของผบรหารองคกรปกครองสวนทองถนไมนอย แตกยงนอยกวาค�าพดทวา นายกองคการบรหารสวนต�าบลจะปกครองขาราชการทมความร(คณวฒทางการศกษา)สงกวาไดอยางไร ค�าพดเหลาน เปนเพยงการแสดงความคดเหนแบบชาวบานทวไป โดยมความรและความเขาใจจ�ากดขอบเขตอยแคเพยงวา “คนทเปนเดกไมสามารถท�าอะไรอยางทผใหญท�าได” เปนกรอบความคดแบบเกา ทยงไม

เขาใจวาเดกวนนคอผใหญในวนหนา และสมควรสงเสรมใหเดกวนนเปนผใหญในวนหนาทดกวาผใหญในปจจบนไดอยางไร องคกรปกครองสวนทองถน แทจรงกคอหนวยงานของรฐประเภทหนง ประสทธภาพหรอความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถน ขนอยกบตวบคลากร ทงระดบบรหารและระดบเจาหนาทผปฏบตงาน ขนอยกบโครงสรางขององคกร อ�านาจหนาท และระบบการบรหารจดการทรวมถงระบบการเงนการคลงขององคกรดวย หากหนวยงานราชการของรฐมขดความสามารถในการปฏบตภารกจอยางใด องคกรปกครองสวนทองถนกควรมขดความสามารถเทยบเทาหรอดกวาได ดวยปจจยทกลาวมาขางตน หากยอนหลงไป ประมาณ ๔๐-๕๐ ป กรงเทพมหานครปจจบนยงเปนเทศบาลนครกรงเทพ มเขตพนทรบผดชอบในจงหวดพระนครเพยงไมกอ�าเภอ อ�านาจหนาทหลกๆขณะนนกเปนแคการเกบขยะมลฝอย การตดตงและดแลไฟฟาสาธารณะ การสรางและซอมแซมถนนหนทาง และรวมทงภารกจอนๆอกไมมากนก เทศบาลนครกรงเทพ ไมสามารถสรางสะพานขามคลอง หรอขามแมน�าเจาพระยาได เพราะไมมบคลากรทางดานวศวกรรมและสถาปตยกรรมเทยบไดกบบคลากรของกรมโยธาเทศบาล ของกระทรวงมหาดไทย หนาทในการกอสรางสะพาน หรอสงกอสรางขนาดใหญ จงตองมอบหมายใหหนวยงานราชการดงกลาวเปนผด�าเนนการ แตเมอเวลาผานไป และองคกรปกครองสวนทองถนตางๆทวประเทศมการปรบตวในดานบคลากรและการเงนการคลงมากขนแลว ปจจบนน กรงเทพมหานครสามารถเปนเจาของโครงการกอสรางสะพาน ทางยกระดบ แมกระทงอโมงคลอดใตถนนและแมน�าล�าคลองได ในขณะทกรมโยธาธการและผงเมองปจจบน ไมมภารกจการกอสรางอยางของกรงเทพหมานครอกตอไปแลว เนองจากไดมการปฏรปหนวยงานตางๆเมอป พ.ศ.๒๕๔๕ และไมมกรมโยธาธการอยางเดมอก กจการบรการสาธารณะประเภทบรการสาธารณสข กเปนอกตวอยางหนง ทเหนไดชดเจนวา องคกรปกครองสวนทองถนสามารถรบการถายโอนภารกจตางๆจากหนวยงานราชการไดอยางแนนอน แมในระยะแรกๆอาจจะขดของดวยตวบคคล ระบบ ระเบยบแบบแผน หรอดวยงบประมาณ แตกรงเทพมหานคร กเปนตวอยางขององคกรปกครองสวนทองถน ทสามารถด�าเนนกจการโรงพยาบาลขนาดใหญในกรงเทพได ปจจบนกรงเทพมหานครมทงวทยาลยพยาบาลและวทยาลยแพทยของตนเอง ใหบรการสาธารณะดานนกบประชาชนไดเปนอยางดไมนอยหนาหนวยงานดานนของทางราชการ หลงจากการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนผานมาไดประมาณ ๑๐ ป สภาพแวดลอมของทองถนชนบทกเปลยนแปลงไปอยางเหนไดชดเจน ปจจบนน แทบจะไมมถนนสายหลกในหมบานในต�าบลใดเปนถนนดนหรอถนนลกรงอกแลว เพราะองคการบรหารสวนต�าบล และเทศบาลในชนบททวประเทศไดสนองตอบความตองการของประชาชนทตองการไดถนนหนทาง

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

21

ทสญจรมาไดสะดวกทกฤดกาลมานานมากแลว ในอดต รฐบาลไมสามารถจดสรรงบประมาณเขาไปกอสรางถนนคอนกรตเสรมเหลกในหมบานทหางไกลได เพราะการจดสรรงบประมาณของรฐบาลมกจะไปกระจกตวอยทการกอสรางถนนใหญสายหลกระหวางภาค ระหวางจงหวด สวนถนนในชนบท อยางมากกจะไดรบงบประมาณเพยงการท�าผวทางเปนดนลกรงไวกอนเทานน แมวาเรองการท�าถนนคอนกรตเสรมเหลกในหมบาน จะเปนเรองทอาจจะไมสอดคลองกบสภาพปญหาส�าคญทประชาชนประสบอย เชนปญหาความยากจน ปญหาดานการศกษา หรอปญหาดานสขอนามย แตกเปนเรองการสญจรทประชาชนเปนทกขมานานนบชวอายคน ในชวงระหวางการปฏรปหนวยงานราชการ ตามกฎหมายวาดวยระเบยบบรหารราชการแผนดน และกฎหมายวาดวยการปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม เมอป พ.ศ.๒๕๔๕ – ๒๕๔๖ สวนราชการไดมการยบเลกหนวยงานระดบอ�าเภอ ทใหบรการสาธารณะแกประชาชนในชนบทไปเปนจ�านวนมาก เชน หนวยงานประมงอ�าเภอ ปศสตวอ�าเภอ ปาไมอ�าเภอ สหกรณอ�าเภอ ของกระทรวงเกษตรและสหกรณ ยบเลกส�านกงานศกษาธการอ�าเภอของกระทรวงศกษาธการ เปลยนแปลงสภาพของส�านกงานสรรพากรอ�าเภอและสรรพากรจงหวด สรรพสามตอ�าเภอและสรรพสามตจงหวด ของกระทรวงการคลง จากเดมเปนราชการสวนภมภาคไปเปนราชการสวนกลางและไมมหนวยงานประเภทนในระดบอ�าเภอ ความเปลยนแปลงดงกลาว มกระแสมาจากความเขาใจวาจะมการถายโอนอ�านาจหนาทของหนวยงานระดบอ�าเภอไปเปนอ�านาจหนาทขององคกรปกครองสวนทองถน การปรบปรงหนวยงานของราชการดงกลาว เปนการด�าเนนการไปลวงหนาตงแตยงไมมการถายโอนภารกจทชดเจน ท�าใหเกดชองวางของการใหบรการประชาชนขน ประชาชนทเคยไปรบบรการตางๆบนทวาการอ�าเภอ หรอทส�านกงานในอ�าเภอ กตองไปขอรบบรการทศาลากลางจงหวดหรอสถานทใหมทตงอยในเขตอ�าเภอเมอง หางไกลจากทอยและตวปญหาของประชาชนอยางมากมาย และจนกระทงปจจบน กยงไมมการถายโอนภารกจของหนวยราชการเหลานนไปใหกบองคกรปกครองสวนทองถนแตอยางใด ทกวนน ประชาชนกยงล�าบากในการขอรบบรการเหมอนเดม รฐบาลจงควรเรงรดการถายโอนภารกจของหนวยราชการ ไปใหแกองคกรปกครองสวนทองถนโดยเรวยงขน เพราะภารกจตางๆเหลานน เปนการใหบรการแกประชาชนในชนบทเปนสวนใหญ

เปนการแกปญหาหรอเปนการสรางปญหาเพมขน เมอครงทเพงมกฎหมายวาดวยก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถนใชบงคบ ไมมหนวยงานใดท�าการประชาสมพนธใหประชาชนทราบวา การกระจายอ�านาจมขอดอยางไร และอาจจะมขอเสยอยางไร รวมทงประชาชนจะมสวนเกยวของอยางไร ในฐานะทเปนประชาชนขององคกรปกครองสวนทองถนดวย

นอกจากไมมการประชาสมพนธใหทราบดงกลาวแลว ขาวทปรากฏตอสาธารณชน สวนทเกยวของกบองคกรปกครองสวนทองถน มกจะเปนเรอง “ราย” ขององคกรแทบทงสน เชน การกระท�าทจรตของบคคลทเกยวของ ไมวาจะเปนผบรหารหรอพนกงานเจาหนาท การแยงชงผลประโยชนระหวางบคคลทเปนสมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถนกบผบรหารทองถน หรอพนกงานสวนทองถน ถงขนท�ารายกนจนถงแกชวต รวมทงขาวความลมเหลวขององคกรอกมากมาย ท�าใหประชาชนทรบขาวสารท�านองนน เกดความรสกวา การกระจายอ�านาจหรอการมการปกครองสวนทองถนอยางทเปนอย เปนเรองการสรางปญหามากกวาการแกปญหา อนทจรง หากไมยอมรบเพยงขาวสารดานรายเพยงดานเดยว ประชาชนทวไปกจะทราบดวา องคกรปกครองสวนทองถนไดชวยแกปญหาใหกบประชาชนในดานชวตประจ�าวนไดอยางมากมาย แมวาการถายโอนภารกจทเกยวของกบวถชวตของประชาชนทงหมด จะยงไมส�าเรจตามทกฎหมายก�าหนด แตประชาชนกจะทราบไดเองวาทกวนน มความสะดวกสบายกวาเมอ ๑๐ ปกอนหนานมากมาย ประชาชนจะไดรบความสะดวกสบาย มความปลอดภยในชวตและทรพยสน มคณภาพชวตทดขน และมความหวงในชวตในอนาคตของตนเองและลกหลาน หากมการกระจายอ�านาจใหกบองคกรปกครองสวนทองถนอยางเตมรปแบบ ปญหาทประชาชนประสบอยเสมอในเรองการรบบรการทสะดวก รวดเรว ปจจบนน ประชาชนในชนบทยงตองเดนทางไกลไปถงทวาการอ�าเภอ ตองไปนงรอคอยรบบรการ เนองจากทกคนตองไปรบบรการในทแหงเดยวกนอยางคบคงในชวงทมความตองการทเรงดวน เชนการท�าบตรประจ�าตวประชาชน และเรองการทะเบยนราษฎร การทะเบยนครอบครว รวมถงการทะเบยนอยางอนทกฎหมายบงคบใหประชาชนตองไปจดทะเบยนหรอลงทะเบยนทส�านกทะเบยนอ�าเภอ หากสามารถโอนเรองดงกลาวทงหมดไปใหบรการทส�านกงานองคการบรหารสวนต�าบลอกแหงหนง ประชาชนทบานอยใกลส�านกงานนน กไมตองเดนทางไกล หรอผทอยใกลทวาการอ�าเภอมากกวา กจะไดรบความสะดวกอยางเดม ปญหาหรอขอขดของทยงไมสามารถโอนภารกจใหกบองคการบรหารสวนต�าบลหรอเทศบาลได ตามทไดรบทราบมาคอความกงวลเรองการทจรตของเจาหนาทระดบทองถน ซงผเขยนเหนวาเปนการมองกนในแงราย เพราะบคคลทกระท�าการทจรตในเรองใดๆ ไมไดมจ�ากดอยในหนวยงานใดโดยเฉพาะ เปนพฤตกรรมของแตละบคคลเทานน ไมใชพฤตกรรมขององคกร เรองความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน เปนหวขอใหญ เปนประเดนส�าคญทควรกลาวถงอยางยง เพราะแมวากฎหมายจะบญญตใหองคกรปกครองสวนทองถนมอ�านาจหนาทเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชน แตเรองนกเปนอ�านาจหนาทของรฐดวย โดยทกฎหมายก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจบญญต

วารสาร... ราชพฤกษ

22

ไววา ใหคณะกรรมการการกระจายอ�านาจพจารณาก�าหนดเปนแผนงานในเรองการถายโอนภารกจ แตไมปรากฏวาในแผนการกระจายอ�านาจฉบบท ๒ ไดก�าหนดเรองการถายโอนภารกจเกยวกบการรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในสวนทส�าคญแตอยางใด แผนการกระจายอ�านาจทประกาศใชแลว ปรากฏในแผนการกระจายอ�านาจ ดานการจดระเบยบชมชนและการรกษาความสงบเรยบรอย ขอ ๓.๓ แผนการกระจายอ�านาจและภารกจดานการรกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสน แบงออกเปน ๔ กลม คอ ๑) กลมทเปนเรองการจดทะเบยนประเภทตางๆ ๒) กลมเรองการขออนญาตประกอบกจการ ๓)กลมการเปรยบเทยบปรบตามกฎหมายจราจร และ ๔)กลมการควบคมแรงงานตางดาว แตประชาชนทวไปประสบความทกขรอนเรองความสงบเรยบรอยและความปลอดภยในชวตและทรพยสน อนเนองมาจากสภาพสงคมและเศรษฐกจของทองถนและของบานเมองเปลยนแปลงไปมาก กยงไมมแผนงานในการถายโอนเรองนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนอยางชดเจนแตอยางใด เพราะเรองการรกษาความสงบเรยบรอยและรกษาความปลอดภยในชวตและทรพยสน เปนอ�านาจส�าคญของหนวยงานราชการของรฐ ทยงตองการคงอ�านาจไวเพอประโยชนอนอกหลายอยาง ในขณะทปญหาเรองนทวความยงยากซบซอนขนตลอดมา และเชอวาองคกรปกครองสวนทองถนสามารถเขารวมแกไขได เนองจากอยใกลชดกบตวปญหานนเอง อยางไรกตาม แผนการกระจายอ�านาจ และแผนปฏบตการถายโอนภารกจใหกบองคกรปกครองสวนทองถน เปนเรองทปรบปรงเปลยนแปลงได ตามทคณะกรรมการการกระจายอ�านาจพจารณาเหนสมควร ผเขยนจงขอเสนอวา ๑) ขอใหก�าหนดวา ภารกจของหนวยงานราชการใด เปนภารกจทรฐบาลจะตองด�ารงไว ไมมการถายโอนใหกบองคกรปกครองสวนทองถนโดยเดดขาด ๒) ภารกจทเหลออยจากทก�าหนดใน ๑) ใหมการถายโอนใหกบองคกรปกครองสวนทองถนภายในเวลา ๑๐ ป โดยในระหวางระยะเวลาทก�าหนด คอ ๑๐ ปนน ตองมการเตรยมการถายโอนเปนขนตอน ทชดเจน และมเจตนาจะมอบหมายถายโอนใหองคกรปกครองสวนทองถนอยางแทจรง ๓) สวนราชการทถายโอนอ�านาจหนาทใหกบองคกรปกครองสวนทองถนไปแลว หากเปนหนวยทใหบรการประชาชน กควรยบเลกไป ใหเหลอเพยงหนวยงานระดบวชาการทจะใหการสนบสนนหรอคนควาวจยปรบปรงประสทธภาพของการใหบรการแกองคกรปกครองสวนทองถน ๔) ในระยะยาว หลงจากผานเวลาการถายโอนภารกจไปแลว หนวยงานราชการสวนภมภาค คอจงหวดและอ�าเภอ มหนาทเปนหนวยก�ากบดแลองคกรปกครองสวนทองถนในขอบเขตทกฎหมายก�าหนด และใหค�าปรกษาหารอ หรอเปนหนวยการประสานงานระหวางรฐบาลกบองคกรปกครองสวนทองถน ทงน รฐบาลจะตองมแผนงานทจะปฏบตใหเปนไปตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย มาตรา ๗๘ และมาตรา ๘๗ อยางชดแจงดวย

อางอง 1 จากการสงเกตการณของผเขยนเอง ทเคยรบราชการในกองคลงสวนทองถน กรมการปกครอง และเคยเปนผอ�านวยการส�านกบรหารราชการสวนทองถน ของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ตอเนองมากวาสบป 2 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ.๒๕๕๐) กมบทบญญตอยางเดยวกนน อยในหมวดวาดวยแนวนโยบายแหงรฐ สวนแนวนโยบายดานการบรหารราชการแผนดน ในมาตรา ๗๘(๓) ซงมขอความท�านองเดยวกนกบมาตรา ๗๘ ของรฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๔๐ 3 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (พ.ศ.๒๕๕๐) กมบทบญญตอยางเดยวกนน ในมาตรา ๒๘๓ ซงมเนอความเปนสาระท�านองเดยวกนกบความในมาตรา ๒๘๔ ของรฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๔๐ 4 ตามทกฎหมายก�าหนดไวอยในมาตรา ๑๖ ถงมาตรา ๒๒ ของพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ 5 กอนมกฎหมายก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจฯ การจดสรรและสดสวนของการจดสรรภาษและอากรเหลาน เปนไปตามกฎหมายเฉพาะของการจดเกบภาษอากรแตละประเภท และเปนไปตามระเบยบหรอค�าสงของกระทรวงมหาดไทย 6 ก�าหนดการจดสรรสดสวนของภาษและอากร ตลอดทงหลกเกณฑและวธการจดสรร ปรากฏในมาตรา ๒๓ ถง มาตรา ๒๙ ของพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ 7 รายละเอยดเรองน ดจากมาตรา ๖ ถงมาตรา ๑๕ ของพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ 8 มการแกไขขอความใน (๔) ของมาตรา ๓๐ ในพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๒ เมอปลายป พ.ศ.๒๕๔๙ และประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท ๘ มกราคม ๒๕๕๐ ในสมยของรฐบาลชวคราวหลงการรฐประหารเดอนกนยายน พ.ศ.๒๕๔๙ (พลเอกสรยทธ จลานนท นายกรฐมนตร ผรบสนองพระบรมราชโองการ) 9 จากขอความในหมายเหต เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตก�าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน (ฉบบท๒) พ.ศ.๒๕๔๙ 10 จาก แผนการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ฉบบท ๒ พ.ศ.๒๕๕๑ ตามประกาศคณะกรรมการการกระจายอ�านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน ลงวนท ๓๑ มกราคม ๒๕๕๑ ประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท ๒๖ กมภาพนธ ๒๕๕๑

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

23

บทคดยอ การวจยครงน มความมงหมายเพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยมการด�าเนนการวจย 4 ขนตอน คอ 1) ศกษาสภาพการปฏบตและปญหาในการบรหารจดการ จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ สอบถามจากผบรหารโรงเรยน จ�านวน 183 คน และการจดกจกรรมสนทนากลม ผทรงคณวฒ จ�านวน 12 คน 2) พฒนารปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา โดยตรวจสอบความเหมาะ สมและความเปนไปไดโดยผทรงคณวฒดานวชาการ ดานบรหาร จ�านวน 15 คน 3) ทดลองใชรปแบบการบรหารจดการในโรงเรยน จ�านวน 35 โรงเรยน และ 4) ประเมนรปแบบการบรหารจดการ โดยพจารณาจากความคดเหนของผบรหารโรงเรยนกลมททดลอง จ�านวน 35 คน และรองผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทรบผดชอบ จ�านวน 6 คน ผลการวจย ปรากฏวา 1. สภาพการปฏบตการบรหารจดการ โดยรวมและรายดาน อยในระดบนอย สวนระดบปญหาการบรหารจดการ โดยรวมและรายดานอยในระดบมาก 2. รปแบบการบรหารจดการ ม 3 ระบบหลก 11 ระบบยอย คอ 1) งานดานการบรหารจดการ (M) ประกอบดวยระบบงานยอย 3 ระบบ 2) งานดานการบรหารวชาการ (M) ประกอบ

ดวยระบบงานยอย 7 ระบบ และ 3) งานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (I) ม 1 ระบบงานยอย 3. การทดลองใชรปแบบการบรหารจดการแสดงผลการยกระดบคณภาพสถานศกษาในทกวงรอบ ทงในดานระดบความคดเหนตอการด�าเนนงาน ความพงพอใจตอผลการด�าเนนงาน และผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลการสอบ O-NET 4. การประเมนรปแบบการบรหารจดการ มความเหมาะสม ความเปนไปได ความถกตองครอบคลม และความเปนประโยชน อยในระดบมากทสด

ค�าส�าคญ: รปแบบ การบรหารจดการ คณภาพสถานศกษา Abstract The purpose of the study aimed to develop the model for improving the schools’ educational quality in Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 2. The research methodology consisted of 4 steps : 1) Survey on the problems and needs concerning administration and management of Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 2 by studying the

รปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2

Model of Management for Improving Schools’ Educational Quality in Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 2

ดร.นเวศน อดมรตน*Dr. Nivate Udomratana

* ผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 2

วารสาร... ราชพฤกษ

24

documents and related literatures : The interview was performed with 183 school directors, and the focus group discussion with 12 specialists was performed, too. 2) Develop the administrative model by 15 specialists, 3) Use the model in 35 primary schools, and 4) Evaluate the administrative model by using questionnaires and focus group discussion with 35 schools directors of the target schools, and 6 school deputy directors. The findings were as follows; 1. A study of state practice of the Model in total and by item was in the low level, but the problem level of administrative management, in total and by item, was in the high scores. 2. Administrative model of management for improving schools’ educational quality consisted of 3 main jobs and 11 minor tasks : 1) Administration and Management (M) consisted of 3 minors tasks; 2) Academic (A) consisted of 7 tasks; and 3) Information Communication Technology (I) consisted of 1 minor task. 3. The experiment which using the Model showed the successful of improving schools’ educational quality in every round (round 1- round 3) in all aspects : Satisfactions towards the experiment by using the Model; Satisfactions towards the output of the experiment ; and the students’ achievement scores from the national test (O – NET). 4. The evaluation on the experiment of using the Model showed that the Model Management for Improving Schools’ Educational Quality gained highest suitability, highest feasibility, highest appropriateness, and highest use for the development of primary schools.

Keywords: Model of Administrative Management, Schools’ Educational Quality

บทน�า พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 9 ขอ 2 ระบวา การจดระบบโครงสรางและกระบวนการจดการศกษา ใหมการกระจายอ�านาจไปสส�านกงานเขตพนทการศกษา สถานศกษา และองคกรปกครองสวนทองถน(ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหง ชาต.2545:6) และมาตรา 39 ระบวาใหกระทรวง จดการกระจายอ�านาจการบรหารและจดการศกษาทางดานวชาการดานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารทวไป ไปยงคณะ

กรรมการและส�านก งานเขตพนทการศกษาและสถานศกษาในเขตพนทการศกษาโดยตรง(ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.2545:24) รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการไดมนโยบายกระจายอ�านาจ และความรบผดชอบอยางเปนรปธรรมไปยงส�านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษา แกปญหาไดโดยไมตองรอค�าสงจากสวนกลางตองแสดงความสามารถบรหารจดการเองตามอ�านาจทมอยภายใตกรอบระเบยบกฎหมายใหประสบความส�าเรจแนวทาง และวธการด�าเนนการเปดโอกาสใหผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาไดแสดงความสามารถ พสจนฝมอการท�างานอยางเตมท ซงสอดคลองกบกลยทธของส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ป 2551 กลยทธท 3 และ 4 ทเนนการพฒนาคณภาพและมาตรฐานและสรางความเขมแขงและสงเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวนในการบรหารจดการศกษา เพอรองรบการกระจายอ�านาจอยางมประสทธภาพ และใหส�านกงานเขตพนทการศกษาเปนแกนน�าในการปฏรปการศกษา และสรางความเขมแขงใหสถานศกษา (ส�านกงานคณะกรรม การการศกษาขนพนฐาน.2550:21-25) ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 2 พบวา มแผนกลยทธทรสอดคลองกบนโยบายและตอบสนองตอความตองการ ความจ�าเปนของกระทรวงศกษาธการ ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จงหวด และส�านกงานเขตพนทการศกษา มขอมลสารสนเทศทแสดงบรบทของส�านกงานเขตพนทการศกษา มคานยม แนวคด เปาหมายการพฒนาทสอดคลองกบนโยบาย และบรบทของส�านกงานเขตพนทการศกษา แตยงขาดการประยกตใชเทคโนโลย และนวตกรรมในการบรหารจดการอยางเปนระบบ ดานคณภาพการศกษา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลการสอบ O – NET พบวา มผลการทดสอบต�ากวาเปาหมายทก�าหนด (ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2. 2553:18-19) และยงพบวาโรงเรยนสวนใหญมปญหาและความตองการในระบบการบรหารจดการ ระบบการบรหารงานวชาการ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ผวจยจงสนใจศกษารปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 เพอน�าไปใชในการพฒนาคณภาพสถานศกษาใหมประสทธภาพและยงยนตลอดไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาสภาพการปฏบต และปญหาในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา 2. เพอพฒนารปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา 3. เพอทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา และ 4. เพอประเมนรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

25

กรอบแนวคดในการวจย จากการศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ สรปเปนกรอบแนวคดในการวจย ดงน

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากรและกลมตวอยาง ในการศกษาวจยครงนมกลมผใหขอมล 2 กลมไดแก 1.1 กลมผใหขอมลในการจดกจกรรมการสนทนากลม (Focus Group Discussion) ประเดนสภาพปญหาและความตองการในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ประกอบดวย

1) รองผอ�านวยการ ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 จ�านวน 3 คน ไดมาโดยการ เลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 2) ศกษานเทศก ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 จ�านวน 3 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 3) ผบรหารศนยเครอขายโรงเรยน สงกดส�านกงาน

ความคดเหนของผบรหารคร และคณะกรรมการสถานศ กษาข นพ น ฐานต อการด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต2 - ยกระดบคณภาพ สถานศกษาผล สมฤทธทางการเรยน ของนกเรยนจากผล การสอบO-NET - ความพงพอใจของ บคลากร

ศกษาแนวคดทฤษฎงานวจยรปแบบการบรหารจดการ - วเคราะหสภาพปญหาและ ความตองการในรปแบบการ บรหารจดการ - วเคราะหสภาพแวดลอม (SWOT) - การสนทนากลม (FocusGroup) - สงเคราะหผลจากการประชม สมมนาคณะท�างาน - วเคราะหเอกสารดานคณภาพ การศกษาผลสมฤทธทาง การเรยนของนกเรยนจาก ผลการสอบO-NET ผลการประเมนคณภาพการ จดการศกษา(สมศ.)รายงาน การประเมนตนเอง - สงเคราะหขอมลเพอยกราง รปแบบการบรหารจดการ เพอยกระดบคณภาพสถาน ศกษาของส�านกงานเขตพนท การศกษานครราชสมาเขต2

จดท�ารางรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต2 - ตรวจสอบความเหมาะสมความเปนไปได ของรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบ คณภาพสถานศกษาโดยจดสนทนากลม 2รอบ - สรางคมอการด�าเนนการ/ตรวจสอบความ เหมาะสมของคมอการด�าเนนการ - ไดรปแบบการบรหารจดการ3ระบบหลก 11ระบบยอยไดแก1. ระบบการบรหารจดการ1.1ระบบการประสานงาน1.2ระบบการนเทศ1.3ระบบการพฒนาครและบคลากร2.ระบบวชาการ2.1ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2.2ระบบการเรยนการสอน2.3ระบบการพฒนาหลกสตรสถานศกษา2.4ระบบสงเสรมพฒนาคณธรรมจรยธรรม นกเรยน 2.5ระบบสงเสรมสขภาพนกเรยน 2.6ระบบนเทศการเรยนการสอน 2.7ระบบประกนคณภาพภายใน3.ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร3.1ระบบเครอขายและการใหบรการ

ศกษา/วเคราะห/สงเคราะห การพฒนา ผลลพธ

วารสาร... ราชพฤกษ

26

เขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 จ�านวน 3 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 4) ผอ�านวยการกลมงาน ในส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 จ�านวน 3 คน ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 1.2. กลมผใหขอมลทตอบแบบสอบถามสภาพการปฏบตและปญหาในการบรหารจดการ ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ไดแก ผบรหารโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 จ�านวน 183 คน ก�าหนดขนาดกลมผใหขอมลโดยเทยบ จ�านวนจากตารางของ เครจซ และมอรแกน ไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) 2.เครองมอทใชในการวจย 2.1 แบบบนทกการประชมสมมนาคณะท�างานวเคราะหสภาพการจดการศกษาและจดท�าขอเสนอทางเลอกในการพฒนาการศกษาขนพนฐาน และสงเสรมความเขมแขง ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยก�าหนดประเดนจากการวเคราะหสภาพแวดลอม(SWOT) สภาพปญหาและความตองการของโรงเรยนและเขตพนทการศกษา จ�านวน 3 ระบบ ไดแก ระบบการบรหารจดการ ระบบงานวชาการ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 2.2 แบบสอบถามสภาพการปฏบตและปญหาในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 เปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ จ�านวน 66 ขอ แบงออกเปน 3 ระบบ คอ ระบบการบรหารจดการ ระบบงานวชาการ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร 3.วธการเกบรวบรวมขอมล/การทดลอง 3.1 สงแบบสอบถามสภาพการปฏบตและปญหาในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ถงผบรหารโรงเรยนในเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ทเปนกลมผใหขอมล จ�านวน 183 โรงเรยนโดยสงแบบสอบถามทางระบบ e-filling และใหผบรหารโรงเรยนสงแบบสอบถามกลบคนผวจยทางระบบ e-filling 3.2 จดประชมสมมนาคณะท�างานวเคราะหสภาพการจดการศกษาและจดท�าขอเสนอทางเลอกในการพฒนาการศกษาขนพนฐาน และสงเสรมความเขมแขงส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 รวมทงสน 25 คน ในวนท 3 – 6 มถนายน 2551 ณ โรงแรมนวเดยไนท พทยา จงหวดชลบร เพอวเคราะหสภาพแวดลอม (SWOT) และสงเคราะหสภาพการปฏบตและปญหาในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาของโรงเรยน จากความคดเหนของผเขาประชมสมมนา 3.3 น�าเอกสารจากผลการประชมสมมนา รายงานการประเมนตนเองของสถานศกษา (SAR) ปการศกษา 2550 จ�านวน

183 โรงเรยน มาวเคราะหประเดนสภาพปญหาและความตองการในการบรหารจดการ เพอน�ามายกรางรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา

สรปผลการวจย 1. ผลการศกษาสภาพการปฏบตและระดบปญหาในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 1.1 สภาพการปฏบตการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวม อยในระดบนอย ( = 1.92, S.D. = 0.85) ซงเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมสภาพการบรหารจดการอยในระดบนอย 1.2 ระดบปญหาการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวม อยในระดบมาก ( = 3.88, S.D. = 0.72) ซงเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมปญหาการบรหารจดการอยในระดบมาก 2. ผลการพฒนารปแบบและคมอการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 พบวา 2.1 รางรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ซงประกอบดวย 3 ระบบหลก 11 ระบบยอย ดงตอไปน 1. ระบบการบรหารจดการ ประกอบดวย 3 ระบบยอย ไดแก 1) ระบบการประสานงาน 2) ระบบการนเทศ 3) ระบบการพฒนาครและบคลากร 2. ระบบงานวชาการ ประกอบดวย 7 ระบบยอย ไดแก 1) ระบบดแลชวยเหลอนกเรยน 2) ระบบการการเรยนการสอน 3) ระบบสงเสรมศกยภาพนกเรยน 4) ระบบสงเสรมคณธรรมจรยธรรมนกเรยน 5) ระบบสงเสรมสขภาพนกเรยน 6) ระบบการนเทศการเรยนการสอน 7) ระบบประกนคณภาพภายใน 3.ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ประกอบดวย 1 ระบบยอย ไดแก 1) ระบบเครอขายและการใหบรการ 2.2 การจดท�าคมอรปแบบและแผนการด�าเนนการตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 และประเมนความเหมาะสมของคมอและแผนการด�าเนนการตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 พบวา โดยภาพรวมมความเหมาะสมในระดบมากทสด และเมอพจารณารายดาน พบวา มผลการประเมนอยในระดบมากทสดทกขอ 3. ผลการทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2

X

X

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

27

3.1 ผลการทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 วงรอบท 1 (Spiral 1) 1) ผบรหาร ครผ สอน และคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความคดเหนตอการด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ในวงรอบท 1 ดงน 1.1) ระบบบรหารจดการ โดยรวมและรายดานอยในระดบมากทกขอ 1.2) ระบบงานวชาการ โดยรวมและรายดานอยในระดบมากทกขอ 1.3) ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร โดยรวมและรายดานอยในระดบมากทกขอ 2) ผบรหาร ครผ สอน และคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความพงพอใจตอผลทเกดจากการด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความพงพอใจอยในระดบมากทกดาน 3) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลการสอบ O – NET ของโรงเรยนกลมเปาหมายททดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ปการศกษา 2551 มคาเฉลยรอยละ 37.37 3.2 ผลการทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 วงรอบท 2 (Spiral 2) 1) ผบรหาร ครผสอน และคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความคดเหนตอการด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ในวงรอบท 2 ดงน 1.1) ระบบบรหารจดการ โดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณารายดาน พบวา มความคดเหนอยในระดบมากทสดทกขอ 1.2) ระบบงานวชาการ โดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณารายดาน พบวา มความคดเหนอยในระดบมากทสดทกขอ 1.3) ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโดยรวมและรายดานอยในระดบมากทสดทกขอ 2) ผบรหาร ครผสอน และคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความพงพอใจตอผลทเกดจากการ ด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความพงพอใจอยในระดบมากทสดทกดาน 3) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลการสอบ O – NET ของโรงเรยนกลมเปาหมาย ททดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ปการศกษา 2552 มคาเฉลยรอยละ 39.19

3.3 ผลการทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 วงรอบท 3 (Spiral 3) 1) ผบรหาร ครผสอน และคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความคดเหนตอการด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ในวงรอบท 2 ดงน 1.1) ระบบบรหารจดการ โดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณารายดาน พบวา มความคดเหนอยในระดบมากทสดทกขอ 1.2) ระบบงานวชาการ โดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณารายดาน พบวา มความคดเหนอยในระดบมากทสดทกขอ 1.3) ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารโดยรวมและรายดานอยในระดบมากทสดทกขอ 2) ผบรหาร ครผสอน และคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความพงพอใจตอผลทเกดจากการ ด�าเนนงานตามรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มความพงพอใจอยในระดบมากทสดทกดาน 3) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลการสอบ O – NET ของโรงเรยนกลมเปาหมาย ททดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ปการศกษา 2553 มคาเฉลยรอยละ 46.73 3.4 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลการสอบ O – NET ของโรงเรยนกลมเปาหมาย ททดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ปการศกษา 2551 มคาเฉลย 37.37 ปการศกษา 2552 มคาเฉลย 39.19 ซงคาเฉลยเพมขน 1.82 คดเปนรอยละ 4.87 และปการศกษา 2553 มคาเฉลย 46.73 คาเฉลยเพมขน 7.54 คดเปน รอยละ 16.14 4. ผลการประเมนรปแบบการบรหารการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของ ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 พบวา สวนใหญมความเหนตอรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาอยในระดบมากทสดทกดาน

อภปรายผลการวจย 1. สภาพการปฏบตและปญหาในการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวม กอนทจะพฒนารปแบบการบรหารจดการอยในระดบนอย ทงโดยรวมและรายดานโดยเฉพาะอยางยงแลวดานสภาพแวดลอมในโรงเรยนมการบรหารจดการต�าทสด ทงนเนองจากวา การบรหารจดการนนจะตองมความเกยวของกบหลกการกวางๆ 6 ประการ คอ 1) มบคคลตงแตสองคนขนไป 2)

วารสาร... ราชพฤกษ

28

กลมบคคลดงกลาวรวมมอกน 3) ท�ากจกรรมอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางดวยความประสานสมพนธ และมระบบ ระเบยบ กฎเกณฑ 4) ดวยการรจกใชทรพยากรตลอดจนเทคนคตางๆ อยางเหมาะสม 5) ใหบรรลวตถประสงคอยางหนงหรอหลายอยางทก�าหนดไวลวงหนาอยางชดเจน 6) วตถประสงคดงกลาวไดชวยกนก�าหนดขนโดยทกคนรบรและเหนดวยตรงกน (นพพงษ บญจตราดลย. 2534 : 3) ระดบปญหาการบรหารจดการ ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยรวม และรายดานอยในระดบมาก โดยเฉพาะดานสภาพแวดลอมในโรงเรยน ซงเปนการด�าเนนการเกยวกบการวางแผนปฏบตการทจะตองเปดโอกาสใหทกภาคสวนมสวนรวมในการประชมวางแผนการสงเสรมสนบสนน การด�าเนนงานตามแผน และวางแผน ก�ากบ นเทศ ตดตาม ประเมนผลและน�าขอมลมาใชในการปรบปรงพฒนา ส�านกงานเขตพนทการศกษาทจะตองคดหาวธการใหมๆ มาใชเพอพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาในสงกดเพอยกระดบใหไดมาตรฐานทใกลเคยงกน สอดคลองกบหลกการกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการศกษาของ กระทรวงศกษาธการ (2550 : 21-28) 2. ผลการพฒนารปแบบและคมอการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ประกอบดวย 3 ระบบหลก 11 ระบบยอย ซงแตละระบบ อภปรายไดดงน 2.1 ระบบการบรหารจดการ เปนระบบหลกระบบแรกของรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ซงเปนระบบทคอยสงเสรมและสนบสนนระบบงานวชาการ ทงนเนองมาจากวา การบรหารจดการ เปนกระบวนการทผบรหารปฏบตเพอน�าไปสการบรรลผลส�าเรจตามเปาหมายขององคการ โดยอาศยบคลากรและทรพยากรทางการบรหาร 2.2 ระบบงานวชาการ ก�าหนดไวเปนระบบหลกและจดเปนระบบท 2 ของรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ทงนเนองมาจากวา งานวชาการถอวาเปนงานหลกหรอเปนหวใจของการบรหารสถานศกษา เนองจากงานวชาการเกยวของกบการจดการเรยนการสอน เพอพฒนาเดกใหมความพรอมทกดาน เพอพฒนาเดกใหมคณภาพ มคณลกษณะอนพงประสงค และสามารถด�ารงชวตในสงคมไดอยางมความสข สอดคลองกบแผนการศกษาแหงชาต (ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2545:1-2) 2.3 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนระบบหลกระบบท 3 ของ รปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ถอวาเปนระบบทจะชวยสงเสรมและสนบสนนการบรหารจดการงานตาง ๆ ภายในโรงเรยนใหเกดความสะดวก รวดเรว

และมประสทธภาพมากขน เพราะการบรหารจดการเทคโนโลยคอมพวเตอรในสถานศกษาเปนกระบวนการในการวางแผน และน�าเทคโนโลยคอมพวเตอรมาใชในการด�าเนนงานของสถานศกษา เพอท�าใหการด�าเนนงานและการจดการเรยนการสอนของสถานศกษามคณภาพ ส�าเรจตามวตถประสงคทวางไวอยางมประสทธภาพและประสทธผล 3. ผลการทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 พบวา 3.1 การน�ารปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 ไปทดลองใชในโรงเรยนกลมเปาหมาย จ�านวน 35 โรงเรยน สงผลใหการบรหารจดการในระบบการบรหารจดการ ระบบงานวชาการ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศ อยในระดบมากทสด ทงนเนองจากกระบวนการในการน�ารปแบบการบรหารจดการไปทดลองใชนนมการด�าเนน การอยางเปนระบบทงในระดบเขตพนทการศกษา ศนยประสาน งานการจดการศกษาอ�าเภอ ศนยเครอขาย สอดคลองกบ นพพงษ บญจตราดลย. (2534 : 40-41) ทกลาววาการบรหารการศกษาเปนระบบบรหารทมความซบซอนและใชก�าลงคนมากกวาหนวยงานประเภทอน ถาเอาครของทกระดบการศกษามารวมเขาดวยกน จะมบคลากรมากกวาหนวยงานใดๆ อกทงดานงบประมาณ เมอเอางบประมาณการศกษาของทกระดบมารวมกนเขาแลวกจะเปนหนวยงานทใชงบประมาณสงสด 3.2 ผ บรหาร ตวแทนคร และประธานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐานมความพงพอใจตอผลทเกดจากการทดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 มากขน เนองจากรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา มความครอบคลมและสอดคลองกบสภาพความตองการ และสามารถแกปญหาทโรงเรยนในกลมเปาหมายก�าลงประสบอย ไดอยางมประสทธภาพ และสงผลโดยตรงตอนกเรยน สอดคลองกบกลยทธและจดเนน ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 กลาวคอ กลยทธท 3 พฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาทกระดบ และกลยทธท 4 กระจายอ�านาจและสงเสรมความเขมแขงใหส�านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษา 3.3 โรงเรยนกลมเปาหมาย ททดลองใชรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา มผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจากผลสอบ O – NET ของปการศกษา 2552 สงขนคดเปนรอยละ 4.87 และปการศกษา 2553 สงขน 16.14 ทงนเนองมาจากรปแบบการบรหารจดการเปนรปแบบการบรหารทมความครอบคลมขอบขายงานตางๆ ทเปนหวใจส�าคญในโรงเรยน เชน ระบบงานวชาการ สนบสนน ใหนกเรยนเกดการ

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

29

เรยนรไดอยางมประสทธภาพ สวนระบบการบรหารจดการ และระบบเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารกจะชวยใหนกเรยนเกดความสะดวกสบายในการเรยน ท�าใหเกดการเรยนรไดดขน ซงสอดคลองกบผลการวจยของ แฟรงคคลน. (Franklin. 2003 : Abstract) ทไดศกษาการใชคอมพวเตอรของครระดบประถมศกษา พบวา คอมพวเตอรสามารถชวยใหนกเรยนคนพบหรอสรางความคดของตนเองขนมาได 4. ผลการประเมนรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 2 โดยการจดประชมสนทนากลมผบรหารโรงเรยนทเปนกลมทดลอง และรองผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษาทรบผดชอบ และสอบถามความคดเหน พบวา สวนใหญมความเหนตอรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาในดานความเปนประโยชน ดานความเปนไปได ดานความเหมาะสม และดานความถกตองครอบคลมอยในระดบมากทสดทกดาน ทงนเปนเพราะรปแบบการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษาทสรางขนมานนไดผานกระบวนการตาง ๆ อยางเหมาะสม สอดคลองกบ บรรจง เจรญสข (2552) ทไดศกษาการพฒนารปแบบการบรหารสถานศกษาตามหลกธรรมาภบาลในสถานศกษาขนพนฐานเขตจงหวดภาคใตตอนบน พบวา ผบรหารสถานศกษาขนพนฐาน ในเขตจงหวดภาคใตตอนบนมความเหนวารปแบบมความเหมาะสมและเปนไปไดในทางปฏบตในระดบมากทสดทกดาน

ขอเสนอแนะเพมเตม 1. ควรศกษาปจจยเชงสาเหตทสงผลตอประสทธภาพการบรหารจดการเพอยกระดบคณภาพสถานศกษา ของส�านกงานเขตพนทการศกษาเขต 2 เพอใหไดขอมลสารสนเทศในการน�าไปใชวางแผนพฒนาคณภาพการจดการศกษาตอไป 2. ควรศกษาการพฒนารปแบบเพอการประกนคณภาพการเรยนรของผเรยนในสถานศกษาขนพนฐาน เพอเปนหลกประกนวาผเรยนไดรบการจดการเรยนรทสงเสรมการเรยนรไดอยางเตมศกยภาพของนกเรยนแตละคน

เอกสารอางองธระ รญเจรญ. (2550). การบรหารโรงเรยนยคปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ : ธนาเพรส.นพพงษ บญจตราดลย. (2534). หลกการบรหารการศกษา. กรงเทพฯ : บพธการพมพ.บรรจง เจรญสข. (2552). การพฒนารปแบบการบรหารสถาน ศกษาตามหลกธรรมาภบาลในสถานศกษาขนพนฐาน เขตจงหวดภาคใตตอนบน. วทยานพนธปรชญาดษฎ บณฑต มหาวทยาลยรามค�าแหง.ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). พระราช บญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.2545. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค. ส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2550). นโยบาย สพฐ.ป2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนม สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ�ากด. Franklin, Cheryl Ann. (2003). Elementaryteachers’use ofcomputers. Doctoral Dissertation. Virginia.

วารสาร... ราชพฤกษ

30

บทคดยอ การเปรยบเทยบผลสมฤทธในการใชบทเรยนออนไลนประเภทบตรค�า (Flashcard)เรองค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษ วชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลยของนกศกษาระดบปรญญาตร มวตถประสงคเพอพฒนาบทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) เรองค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร และ เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร ทเรยนดวยบทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) ส�าหรบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร กอนกบหลง โดยมกลมตวอยางเปนนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร ทก�าลงเรยนวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย อยในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 จ�านวน 25 คน ผลการศกษาพบวาผลการประเมนประสทธภาพของระบบทง 3 ดานคอดานความสามารถตามความตองการของผใชงาน ดานความสามารถตามหนาทในการท�างานของระบบ และดานความสามารถความสะดวกและความงายตอการใชงานระบบอยในระดบด ส�าหรบการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศ

ศาสตร ทเรยนดวยบทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) ส�าหรบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร กอนกบหลง พบวา นกศกษามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร มผลจากการท�าแบบทดสอบภายหลงการสอนดวยวธปกต และผลจากการท�าแบบทดสอบภายหลงการสอนดวยบทเรยนออนไลน แตกตางกนอยางมนยส�าคญ (p < 0.05) ค�าส�าคญ: บตรค�า ประสทธภาพของบทเรยนออนไลน ผลสมฤทธทางการเรยน บทเรยนออนไลน

Abstract The purposes of this study were to : 1) develop flash card e-Learning in English technical term of science and technology information subject; and 2) compare the undergraduate students’ learning achievement through flash card usage with the conventional method. The sample was consisted of 25 library science’s

การเปรยบเทยบผลสมฤทธในการใชบทเรยนออนไลนประเภทบตรค�า (Flashcard) เรองค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษ วชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกศกษาระดบปรญญาตร Comparative of Undergraduate Students’ Achievement in Flash Card e-Learning

Usage for English Technical Term of Science and Technology Informationผชวยศาสตราจารยศรพร พลสวรรณ*Asst. Prof. Siriporn Poonsuwan

*ประธานโปรแกรมวชาบรรณารกษศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

31

undergraduate students in the fi1st semester of 2010 academic year. The research instruments were the flash card e-Learning for English technical term of science and technology information and achievement test. Data were analyzed by mean, standard deviation, and t-test. The results of this study showed that the flash card e-Learning in English technical term of science and technology information was in a good level of efficiency, and the students’ learning achievement from using flash card e-Learning was significantly higher than those who learned from conventional method at .05 level.

ความเปนมาและความส�าคญของปญหา ผวจยซงเปนผสอนในสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร พบวานกศกษามปญหาในการจดจ�าค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษทใชในวชาชพบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร ซงเปนค�าศพททมความส�าคญตอการเรยน การฝกประสบการณวชาชพ และการท�างานเมอส�าเรจการศกษาแลว ในขณะทบทเรยนออนไลนสามารถน�ามาใชกบผเรยน เพอใหสามารถใหภาพและเสยงตลอดจนขอความทเคลอนไหวได ซงนอกจากจะท�าใหการเรยนในหองเรยนเหมอนจรงมากขนแลวยงจะเปนการเพมแรงจงใจใหอยากเรยนร และท�ากจกรรมตางๆ ไดมากขน (กฤษมนต วฒนาณรงค. 2536 : 138) ยงไปกวานนบทเรยนออนไลนยงชวยในเรองของการมปฏสมพนธกบผเรยนโดยตรงและตอเนอง อกทงยงตอบสนองตอค�าถามหรอขอมลทปอนเขาในทนท ซงเปนการเสรมแรงใหแกผเรยน ดงนนผวจยจงสรางบทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) ส�าหรบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาเปนสอการสอน ซงใหความสะดวกส�าหรบนกศกษา ในการเขาถงและใชงานแบบ anywhere (สถานททสะดวก) any time (เวลาทสะดวก) เพอเปนการแกปญหาดงกลาวแนวคดทฤษฎเกยวกบบทเรยนออนไลน บทเรยนออนไลน หมายถง การน�า บทเรยนคอมพวเตอรช วยสอนผนวกกบการรวมเอาเครองมอตางๆ ในเครอขายอนเทอรเนตเขามาประกอบเพอชวยในการจดการเรยนการสอน เชน e-mail, Webboard, Chat room, เครองมอสบคน (Search engine) การประชมทางไกล(Video conferencing) เปนตน ซงท�าใหผเรยนสามารถเรยนรไดทกททกเวลา (ปรชญนนท นลสข. 2543 : 54) เปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทน�า เสนอผานทางเครอขายอนเทอรเนตโดยใชเวบเบราเซอรเปนตวจดการ จะมความแตกตางจากบทเรยน CAI / CBT อยบางในสวนของการใชงาน ไดแก สวนระบบการตดตอกบผใช (User interfacing system) ระบบการน�า เสนอบทเรยน (Delivery system) ระบบการสบทองขอมล (Navigation system) และระบบการจดการเรยนการสอน

(Computer-managed system) เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทน�า เสนอผานเครอขายอนเทอรเนตใชหลกการน�า เสนอแบบไฮเปอรเทกซ (Hypertext) ประกอบขอมลเปนเฟรมหลกหรอเรยกวา โหนดหลก (Main node) และโหนดยอย (Sub node)รวมทงมการเชอมโยงแตละโหนดซงกนและกนเรยกวา ไฮเปอรลงค (Hyperlink) 1. สวนประกอบของบทเรยนออนไลน ส วนประกอบของบทเรยนออนไลนซงมการน�า เทคโนโลยการใชเวบ และเวบเบราเซอรมาใชในระบบการเรยนการสอน เปนดงตอไปน (มนตชย เทยนทอง. 2544 : 73) 1) สอส�าหรบน�า เสนอ (Presentation media) ไดแก ขอความกราฟกและภาพเคลอนไหว (Text, graphics and animation) และ วดทศนและเสยง (Video stream and sound) 2) การปฏสมพนธ (Interactivity) 3) การจดการฐานขอมล (Database management) 4) สวนสนบสนนการเรยนการสอน (Course support) ไดแก (1) กระดานสนทนา (Electronic board) เชน BBS, Webboard (2) จดหมายอเลกทรอนกส (e-mail) (3) การสนทนาผานเครอขาย (Internet relay chat) เชน ICQ, Chat room สวนประกอบ 3 สวนแรก คอ สอส�าหรบน�าเสนอการปฏสมพนธและการจดการฐานขอมลนน เปนสอทใชในการน�า เสนอโดยใชหลกการของไฮเปอรเทกซ โดยเนนการปฏสมพนธพรอมทงมระบบการจดการฐานขอมลเพอใชควบคมและจดการบทเรยน อนไดแก ระบบการลงทะเบยน การตรวจเชคขอมลสวนตวของผเรยน และการตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยนในขณะทสวนสนบสนนการเรยนการสอนเปนสวนทอ�า นวยความสะดวกตอกระบวนการเรยนรเพอใหผเรยนสามารถตดตอกบผดแลบทเรยนหรอใชสนบสนนกจกรรมของบทเรยน เชน การอภปรายปญหารวมกนผานบอรดอเลกทรอนกส รวมทงการซกถามปญหาทเกดขนในระหวางการเรยน โดยใชในรปแบบของจดหมายอเลกทรอนกสในการตดตอสอสาร 2.การเรยนดวยบทเรยนออนไลนบนเครอขายอนเทอรเนต การจดการเรยนการสอนดวยบทเรยนออนไลนบนเครอขายอนเทอรเนตนน นกเทคโนโลยการศกษาหลายทาน ไดใหความหมายไวในหลายประเดนดงน กดานนท มลทอง (2543 : 344) ใหความหมายวา การเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนต เปนการใชเวบเปนฐานในการเรยนการสอนโดยอาจใชเพอน�า เสนอบทเรยนในลกษณะสอหลายมตของวชาทงหมดตามหลกสตร หรอใชเพยงการเสนอขอมลบางอยางเพอประกอบการสอนกได รวมทงใชประโยชนจาก

วารสาร... ราชพฤกษ

32

คณลกษณะตางๆ ของการสอสารทมอยในระบบอนเทอรเนต เชน การเขยนโตตอบกนทาง e-mail การพดคยสดดวยขอความและเสยงมาใชประกอบดวยเพอใหเกดประสทธภาพสงสด Clark (1996) ใหความหมายวา การเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนต เปนกระบวนการเรยนการสอนรายบคคลทอาศยเครอขายอนเทอรเนต ทงสวนบคคลหรอสาธารณะผานทางโปรแกรมคนผาน (Web browser) โดยลกษณะการเรยนการสอนไมไดเปนการดาวนโหลดโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนลงมาทเครองของตนเอง แตเปนการเขาไปในเครอขายของอนเทอรเนตเพอศกษาเนอหาความรทผจดไดบรรจไวในเครองแมขาย (Server) โดยทผจดสามารถปรบปรงพฒนาเนอหาใหทนสมยไดอยางรวดเรวและตลอดเวลา Camplese (1998) ใหความหมายของการเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนตวา เปนการจดการเรยนการสอนทงกระบวนการหรอบางสวน โดยใช WWW เปนสอกลางในการถายทอดความรแลกเปลยนขาวสารขอมลระหวางกน เนองจาก WWW มความสามารถในการถายทอดขอมลไดหลายประเภท ไมวาจะเปน ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหวและเสยง จงเหมาะแกการเปนสอกลางในการถายทอดเนอหาการเรยนการสอน Carlson และคณะ (1998) กลาววา การเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนตเปนภาพทชดเจนของการผสมผสานระหวางเทคโนโลยในยคปจจบน กบกระบวนการออกแบบการเรยนการสอน (Instructional design) ซงกอใหเกดโอกาสทชดเจนในการน�าการศกษาไปสคนทดอยโอกาส เปนการจดหาเครองมอใหมๆ ส�า หรบสงเสรมการเรยนรและเพมเครองมออ�า นวยความสะดวกทชวยขจดปญหาเรองสถานทและเวลา Hannum (1998) กลาวถงการเรยนการสอนบนเครอขายอนเทอรเนตวาเปนการจดสภาพการเรยนการสอนบนพนฐานของหลกและวธการออกแบบการเรยนการสอนอยางมระบบ จากความคดเหนของนกวชาการและนกการศกษาหลายๆ ทาน ทไดกลาวมาแลวนนจะเหนไดวา การเรยนดวยบทเรยนออนไลนผานเครอขายอนเทอรเนตเปนการเรยนโดยอาศยคณสมบตและทรพยากรของเวบ เปนสอในการสนบสนนการเรยนการสอนใหมประสทธภาพโดยอาจบรรจเนอหาวชาทงหมดจดเปนการเรยนการสอนทงกระบวนการหรอน�า มาใชเปนเพยงสวนหนงของกระบวนการเรยน รวมทงประโยชนจากคณลกษณะ ตาง ๆ ของ WWW มาใชประกอบเพอใหเกดประสทธภาพสงสดเครองมอทในการวจย 1. บทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) ส�าหรบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร 2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน วชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย จ�านวน 4 ชดๆ ละ

10 ขอวธเกบรวบรวมขอมล 1. วนท 16 สงหาคม 2553 ท�าการวดผลสมฤทธของกลมทดลองเกยวกบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษ ในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย หลงจากเรยนบทเรยนแบบปกต ในวชาดงกลาว จ�านวน 8 บท เปนเวลา 8 สปดาห ตงแตวนท 14 มถนายน 2553 ถงวนท 9 สงหาคม 2553 แลวเกบขอมล 2. วนท 16 สงหาคม 2553 ถง วนท 4 ตลาคม 2553 กลมทดลองเรยนจากบทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) ส�าหรบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย 3. วนท 4 ตลาคม 2553 ท�าการทดสอบวดผลสมฤทธของกลมทดลองตามขอตกลง หลงใชบทเรยนออนไลนเกยวกบบตรค�า (Flashcard) ส�าหรบค�าศพทเทคนคภาษาองกฤษในวชาสารสนเทศวทยาศาสตรและเทคโนโลย ของนกศกษาสาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตร แลวเกบขอมล 4. วเคราะหขอมลทางสถตดวยโปรแกรม SPSS for Windowsสรปผลการวจย ผลการประเมนประสทธภาพระบบการจดการเนอหา 1. ผลการประเมนประสทธภาพดานความสามารถตามความตองการของผใชงาน พบวาระดบประสทธภาพทกรายการประเมนอยในระดบด ซงผลสรปการประเมนดานความสามารถของระบบตามความตองการของผใชงาน ไดคาเฉลย ( ) เทากบ 3.98 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.72 ดงนนสรปไดวาระบบทพฒนาขนมประสทธภาพในดานความสามารถของระบบตามความตองการของผใชงานอยในระดบด 2. ผลการประเมนประสทธภาพดานความสามารถตามหนาทในการท�างานของระบบ พบวาระดบประสทธภาพบางรายการประเมนอยในระดบปานกลาง และ บางรายการประเมนอยในระดบด ซงผลสรปการประเมนดานการทดสอบการท�างานตามฟงกชน ไดคาเฉลย ( ) เทากบ 3.62 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.72 ดงนนสรปไดวาระบบทพฒนาขนมประสทธภาพในดานการทดสอบการท�างานตามฟงกชนอยในระดบด 3. ผลการประเมนประสทธภาพด านความสามารถความสะดวกและความงายตอการใชงานระบบพบวาระดบประสทธภาพทกรายการประเมนอยในระดบด ซงผลสรปการประเมนดานความสะดวกและความงายตอการใชงานระบบ ไดคาเฉลย ( ) เทากบ 3.85 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.60 ดงนนสรปไดวาระบบทพฒนาขนมประสทธภาพในดานความสะดวกและความงายตอการใชงานระบบอยในระดบดสรปการทดสอบสมมตฐาน 1. ผลการท�าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชดท 1 พบวา นกศกษามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา คณะ

X

X

X

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

33

มนษยศาสตรและสงคมศาสตร สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตรทท�าแบบทดสอบครงท 1 แตกตางกนอยางมนยส�าคญ (p < 0.05) 2. ผลการท�าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชดท 2 พบวา นกศกษามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตรทท�าแบบทดสอบครงท 2 แตกตางกนอยางมนยส�าคญ (p < 0.05) 3. ผลการท�าแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชดท 3 พบวา นกศกษามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตรทท�าแบบทดสอบครงท 3 แตกตางกนอยางมนยส�าคญ (p < 0.05) 4. ผลแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนชดท 4 พบวา นกศกษามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร สาขาวชาบรรณารกษศาสตรและสารสนเทศศาสตรทท�าแบบทดสอบครงท 4 แตกตางกนอยางมนยส�าคญ (p < 0.05)

บรรณานกรมกฤษมนต วฒนาณรงค. (2536). เทคโนโลยเทคนคศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา พระนครเหนอ.กดานนท มลทอง. (2543). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. พมพครงท 2.กรงเทพฯ: อรณการพมพ.ปรชญนนท นลสข. (เมษายน–มถนายน 2543). “นยามเวบ ชวยสอน.” วารสารพฒนาเทคนคศกษา.12(34) : 53-56 อางจาก Discoll, M. (1999) “Myths and realitiesof using WBT to deliver training worldwide.” JournalofPerformanceImprovement. 38(3) : 37-44.Camplese, C. &Camplese, K. (1998). Web-basededucation. retrieved 2010, June 28, from http://www. higherweb.com/497/ Carlson, R.D., et al. (1998). Soyouwanttodevelop web-basedinstruction-pointstoponder. retrieved 2010, June 28, from http://www.coe.uh.edu/insite/ elec_pub/html1998/de_carl.htm Clark, G. (1996). GlossaryofCBT/WBTterms. retrieved 2010,June 28, from Available : http://www.clark.net/pub/nractive/alt5.htm Hannum, W. (1998). Webbasedinstructionlessons. retrieved 2010, June 28, from http://www.soe. unc.edu/edci111/8-98/index_wbi2.htm

วารสาร... ราชพฤกษ

34

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาและเปรยบเทยบพฤตกรรมการบรหารของผบรหาร โรงเรยน ความผกพนของครทมตอโรงเรยนและบรรยากาศโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 กลมตวอยาง คอ โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�านวน 371 โรงเรยน โรงเรยนละ 1 คน โดยแยกเปนโรงเรยนขนาดเลก 40 คน ขนาดกลาง 72 คน และขนาดใหญ 259 คน ซงไดมาโดยการสมแบบแบงชน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมานคา (Rating Scale) เพอวดพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน จ�านวน 51 ขอ ความผกพนของครทมตอโรงเรยน จ�านวน 23 ขอ และแบบสอบถามเกยวกบบรรยากาศโรงเรยน จ�านวน 42 ขอ วเคราะหขอมลโดยหาคาความสมพนธอยางงายของเพยรสน คาสถต การวเคราะหตวแปรแบบทางเดยว (one-way ANOVA) และการทดสอบคาท (t-test) ผลการวจยพบวา พฤตกรรมการบรหารของผ บรหารโรงเรยน ความผกพนของครตอโรงเรยน และบรรยากาศโรงเรยน

มระดบแตกตางกนขนอยกบขนาดของโรงเรยน ระยะเวลาและประสบการณการท�างานของผบรหารและครในโรงเรยน ทงในภาพรวมและรายดาน นอกจากนยงพบวา พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนโดยรวมมความสมพนธกบความผกพนของครทมตอโรงเรยน ความสมพนธกบบรรยากาศโรงเรยน ทงบรรยากาศโรงเรยนแบบเปด บรรยากาศโรงเรยนแบบปด บรรยากาศโรงเรยนแบบรวมมอ และบรรยากาศโรงเรยนแบบไมใหความรวมมอ อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 ค�าส�าคญ: พฤตกรรมการบรหารโรงเรยน ความผกพนของคร บรรยากาศโรงเรยน

ABSTRACT In this research, A Study of Relationship between Administrators Behaviors and the Commitment of Teachers under Nakhon Ratchasima Educational Area Office1-7, samples were 371 teachers from 371 schools (40 teachers of small-size schools, 72 teachers of medium-

การศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน กบความผกพนของครทมตอโรงเรยนและบรรยากาศโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานคราชสมา เขต 1-7

A Study of Relationships between Administrators’ Behaviors and the Commitment of Teachers under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7

อรทย พยคฆมะเรง*Orathai Payakmarerng

ผชวยศาสตราจารย ดร.สวฒน ชางเหลก**ผชวยศาสตราจารยประมวล ตนยะ***

ดร.บรรจบ บญจนทร***

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ*** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธ

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

35

size schools and 259 teachers of large-size schools) by stratified random sampling. The research tools were the questionnaires with rating scales emphasized on measuring administrators behaviors 51 items, the commitment of teachers towards schools 23 items, and school climate 42 items. Data were analyzed by Pearsons’ Correlations, One-way ANOVA, and t-test. The research results indicated that : The administrative behavior level of the administrators, the commitment of teachers towards schools, and the climate of schools were varied by school sizes, administrators, and teachers’ working experiences both holistic and analytical subjects. The relationships between administrative behaviors of administrators, the commitment of teachers towards schools and administrators, and the schools’ climate, both holistic and analytical subjects were statistically significant at .01 level.Keywords: Administrative Behavior, Commitment of Teacher, Climate of Schools

บทน�า การบรหารเปนศลปะของการเปนผน�า การบรหารองคการเปนปจจยส�าคญทสงผลใหการปฏบตงานขององคการมคณภาพและประสบผลส�าเรจบรรลตามวสยทศนและพนธกจทองคการก�าหนด การเรยนร เรองการบรหารองคการจะชวยใหองคการสามารถก�าหนดวตถประสงค เปาหมายของงาน บคลากร ตลอดจนบรหารจดการกลไกตางๆ ขององคกรไดอยางมประสทธภาพ ดงนนจงมความจ�าเปนอยางยงทผบรหารองคการตองมความรความเขาใจเกยวกบองคประกอบตางๆ ของการบรหารอยางถกตองและสามารถน�ามาใชในการบรหารองคการอยางเหมาะสมสอดคลองกบบรบทขององคการ ผบรหารเปนผน�าซงมบทบาทส�าคญในการพฒนาองคการ ผบรหารตองมวสยทศนทกวางไกลลกซงและเหมาะสมกบการบรหารองคการใหมคณภาพและประสทธภาพเชนเดยวกนกบผบรหารโรงเรยน ในฐานะผน�าทางการศกษาจะตองมความรความสามารถในดานการบรหารและมพฤตกรรมการบรหารเปนทยอมรบของบคลากร Likert (1976 : 197-211) ไดแสดงความเหนไววา การใหผปฏบตงานเขามามสวนรวมในการบรหารหรอตดสนใจนนเปนบรรยากาศทจะน�าความสมฤทธผลมาสหนวยงาน เพราะภาวะผน�าของผบรหาร สภาพของแรงจงใจในหนวยงาน รวมถงสภาพของกระบวนการวนจฉยสงการและสภาพการก�าหนดเปาหมายหรอสงการของผบรหาร และการควบคมการปฏบตงานหรอลกษณะการก�าหนดมาตรฐานการปฏบตงานและการฝกอบรมของผบรหารกตาม ลวนเปนองคประกอบทางการบรหาร

ในหนวยงาน สอดคลองกบ ชาญชย อาจณสมาจาร (2544 : 83-84) ไดกลาววา พฤตกรรมของผน�ามความส�าคญและมอทธพลอยางยงตอการปฏบตงานของบคลากรในองคการ การเปนผน�าประกอบ ดวยศาสตรและศลป ในสวนทเปนศาสตรคอ การเรยนรหลกการหรอทฤษฏตางๆ และในสวน ทเปนศลป คอ การประยกตใชหลกทฤษฏภาวะความเปนผน�าไดอยางเหมาะสมจนเกดทกษะหรอความช�านาญ ดงนนผบรหารจงตองกอใหเกดการไดมาซงความรวมมอจากบคลากรทกฝาย แตทส�าคญอยางยงคอ ความผกพนของครตอโรงเรยน นนคอคณภาพของการบรหารโรงเรยนยอมขนอยกบการประสานงาน ความพยายามในการด�าเนนบทบาทตามหนาทความรบผดชอบทงของผบรหารโรงเรยน คร และความรวมมอของบคลากรในโรงเรยนเปนส�าคญ ความส�าเรจหรอความกาวหนาของโรงเรยนยอมขนอยกบศกยภาพและพฤตกรรมการบรหารงานตางๆ ของผบรหาร ซงมสวนสมพนธกบความผกพนของครตอโรงเรยน การทจะท�าใหองคการไปสจดหมายปลายทางตามทคาดหวงไว มใชอยทมอ�านาจบงคบบญชาหรอการมความรในงานทท�าเพยงเทานน ยงมปจจยอนทเกยวของอกมากมาย ไมวาจะเปนความรกใครนบถอของบคลากร ความจงรกภกด ความเชอถอ ศรทธา และการใหความรวมมอสนบสนนจากบคลกรในองคกรทกฝาย รวมถงปจจยทางการบรหารเกยวกบบคลากรผปฏบตงานการบรหารจดการการงบประมาณและวสดอปกรณ การศกษาปจจยเบองตนความผกพนขององคกรพบวามอย 3 องคประกอบคอ คณลกษณะสวนตวไดแกความตองการความส�าเรจจ�าแนกตามอายและการศกษา คณลกษณะของงาน ไดแก งานทมคณคางานทมความสมพนธกบผอน การปอนขอมลยอนกลบ และประสบการณในการท�างาน ไดแก เจตคตตอกลม การพงพาทไดจากองคการและความส�าคญของบคคล (Steers. 1977 : 47) จากปจจยทมอทธพลตอความผกพนขององคกรดงกลาว บคลากรเปนปจจยทมความส�าคญ หรอมอทธพลตอความผกพนขององคกรมากทสด เพราะบคลากรเปนกลไกส�าคญในกระบวน การบรหาร ไมวาจะเปนผบรหารหรอผปฏบตในองคกรตางกมความส�าคญไมนอยไปกวากน โดย เฉพาะอยางยงผบรหารทดยอมตระหนกถงความส�าคญในการบรหารงานบคคลใหไดทงงานไดทงน�าใจคน เพอใหคนในองคกรรวมมอในการปฏบตงาน ดวยความเตมใจและเตมก�าลงความสามารถ สรางแรงจงใจใหผปฏบตงานเกดความพงพอใจในงาน เกดความรก ความศรทธาในหนวยงาน และมความรสกเสยสละเพอทมเทก�าลงกาย ก�าลงใจ ก�าลงความสามารถและสตปญญา หาแนวทางปรบปรง ใหหนวยงานนนๆ กาวหนายงขน บคลากรทผบรหารโรงเรยนจะตองใหความส�าคญ คอ ครซงเปนผทมบทบาทมากทสดในการพฒนาคณภาพการศกษา ครตองเปนผสนองนโยบายตอการเรงรดพฒนาคณภาพการศกษาใหแกนกเรยน และคณภาพการศกษาจะประสบผลส�าเรจหรอไม เพยงใดนน ขนอยกบปจจยในตวครหลายอยางทส�าคญ ไดแก ความ

วารสาร... ราชพฤกษ

36

ผกพนของครตอโรงเรยนซงเปนแรงผลกดนส�าคญทท�าใหครเกดความกระตอรอรนในการปฏบตงาน และความผกพนตอโรงเรยนเพอบรรลเปาหมายทตงไว (วราวธ สรอยพมาย. 2552 : 107-111) จากความส�าคญและสภาพปญหาดงกลาว ผวจยเหนความส�าคญของการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพของคนในชาตใหมพลงในการพฒนาประเทศ โดยใชกระบวนการจดการศกษาทมคณภาพ และปจจยส�าคญทสดประการหนงในการจดการศกษากคอ ตวผบรหารโรงเรยนจงไดศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน กบความผกพนของครทมโรงเรยน และบรรยากาศของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 เพอน�าผลทไดจากการศกษามาเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนาผบรหารโรงเรยน ใหมประสทธภาพมากยงขน สรางเสรมใหครมความผกพนตอโรงเรยนมากขน และมงพฒนาการบรหารโรงเรยน ใหบรรลเปาหมายอยางมประสทธผลและมคณภาพยงขน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาและเปรยบเทยบพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน และประสบการณในการท�างานของคร 2. เพอศกษาและเปรยบเทยบบรรยากาศของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน และประสบการณในการท�างานของคร 3. เพอศกษาและเปรยบเทยบความผกพนของครทมตอโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยนและประสบการณในการท�างานของคร 4. เพอศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบความผกพนของครและพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบบรรยากาศโรงเรยน ในโรงเรยน

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7

กรอบแนวคดในการวจย การวจยครงน ผวจยมงศกษาพฤตกรรมการบรหารของผบรหาร ความผกพนของครตอโรงเรยน และบรรยากาศของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ตามทศนะของคร โดยยดกรอบแนวคด ดงน 1. พฤตกรรมการบรหารของผบรหารตามแนวคดของ Likert (1976 : 197-211) ซงมองคประกอบส�าคญ 8 ประการ คอ การเปนผน�า (Leadership) การจงใจ (Motivation) การตดตอสอสาร (Communication) การปฏสมพนธและการมอทธพลตอกน (Interaction-influence) การตดสนใจ (Decision-making) การก�าหนดเปาหมาย (Goal setting) การควบคมการปฏบตงานและก�าหนดมาตรฐานการปฏบตงาน (Control) และการฝกอบรม (Performance goals and training) 2. ความผกพนตอโรงเรยนของครตามแนวคดของ Steers (1977 : 46) ม 3 ดานคอ มความเชอมนอยางแรงกลาในการยอมรบเปาหมายและคณคาของโรงเรยน มความเตมใจทจะใชความเพยรพยายามอยางสงเพอท�าประโยชนใหกบโรงเรยน และมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะธ�ารงรกษาความเปนสมาชกภาพของโรงเรยน 3. บรรยากาศโรงเรยนตามแนวคดของ Hoy and others (1991 : 40-41) แบงเปน 4 รปแบบคอ แบบเปด (Open Climate) แบบใหความรวมมอ (Engaged Climate) แบบไมใหความรวมมอ (Disengaged Climate) และแบบปด (Closed Climate) จากการศกษาจากแนวความคดดงกลาวขางตน ผวจยจงไดก�าหนดกรอบความคด ในการวจยเกยวกบความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบความผกพนของครทมตอโรงเรยน และบรรยากาศโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ดงแสดงในภาพท 1

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

37

วธการด�าเนนการวจย 1.ประชากร ไดแก โรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จงหวดนครราชสมา ป 2550 จ�านวน 16,904 แหง 2.กลมตวอยาง ไดแก โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1- 7 จ�านวน 371 แหง กลมตวอยางผใหขอมลการวจย ไดแก ครในโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1- 7 โรงเรยนละ 1 คน โดยแยกเปนโรงเรยนขนาดเลก จ�านวน 40 แหง ขนาดกลาง จ�านวน 73 แหง และขนาดใหญ จ�านวน 258 แหง โดยการสมตามระดบชน (Stratified random samping) (สมบรณ ตนยะ. 2545 : 111) 3.เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล การวจยเพอศกษาการศกษาพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน ความผกพนของครและบรรยากาศของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 1-7 ใน

ครงน ผวจยใชเครองมอ การวจยซงปรบปรงมาจากแบบสอบถามของกาญจนา ชชง (2543 : 144-156) ในการรวบรวมขอมลจากครทปฏบตการสอนในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 แบบสอบถามแบงเปน 4 ตอน รายละเอยดของแบบสอบถามในแตละตอนมดงน ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขนาดของโรงเรยนและประสบการณในการท�างานของคร เปนแบบสอบถามชนดเลอกตอบ จ�านวน 2 ขอ ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน เปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมานคา (Rating Scale) ตามวธของลเครท (Likert) ซงมงวดเกยวกบพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน ค�าถามม 51 ขอ ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบความผกพนของครทมตอโรงเรยน เปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมานคา (Rating Scale) ตามวธของลเครท (Likert) ซงมงวดความผกพนของครตอโรงเรยน ค�าถามม 23 ขอ

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

1.ขนาดของโรงเรยน

1.1ขนาดเลก

1.2ขนาดกลาง

1.3ขนาดใหญ

2.ประสบการณในการ

ท�างานของคร

2.1นอยกวา10ป

2.210ปขนไป

ความผกพนของครตอโรงเรยน

1.ความเชอมนอยางแรงกลาในการยอมรบเปาหมายและคณคาของโรงเรยน

2..ความเตมใจทจะใชความเพยรพยายามอยางสงเพอท�าประโยชนใหโรงเรยน

3.ความปรารถนาอยางแรงกลาทจะธ�ารงรกษาความเปนสมาชกภาพของ

โรงเรยน

พฤตกรรมการบรหารของผบรหาร1.การเปนผน�า2.การจงใจ3.การตดตอสอสาร4.การปฏสมพนธและการมอทธพลตอกน5.การตดสนใจ6.การก�าหนดเปาหมาย7.การควบคมการปฏบตงาน8.การก�าหนดมาตรฐานการปฏบตงานและการฝกอบรม

บรรยากาศโรงเรยน1.แบบเปด2.แบบใหความรวมมอ3.แบบไมใหความรวมมอ4.แบบปด

วารสาร... ราชพฤกษ

38

ตอนท 4 แบบสอบถามเกยวกบบรรยากาศโรงเรยน เปนแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมานคา (Rating Scale) ชนด 4 ระดบ ตามวธของลเครท (Likert) ซงมงวดเกยวกบบรรยากาศโรงเรยน 4.การเกบรวบรวมขอมล เพอใหการวจยครงนบรรลตามวตถประสงคผ วจยไดก�าหนดวธการรวบรวมขอมล ดงน 4.1 ผ วจยขอความรวมมอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมา ท�าหนงสอขอความรวมมอไปยงผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 เพออ�านวยความสะดวกในการเกบขอมลจากโรงเรยน 4.2 ขอความอนเคราะห จากผอ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษา ท�าหนงสอถงผบรหารสถานศกษาเพอความรวมมอในการเกบขอมลจากโรงเรยน 4.3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด�าเนนการดวยตนเอง ผลการวจย 1. การศกษาพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน ความผกพนของครและบรรยากาศของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 1-7 ปรากฏผลดงน 1.1 พฤตกรรมการบรหารของผ บรหารโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 พบวา พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนขนาดเลก ขนาดกลางและขนาดใหญ อยในระดบมาก ยกเวนโรงเรยนขนาดกลางทพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนดานการตดสนใจและการเปนผน�า อยในระดบปานกลาง ทงนพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนทมประสบการณในการท�างานต�ากวา 10 ป อยในระดบปานกลาง พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนทมประสบการณการท�างานตงแต 10 ปขนไป ทงโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก นอกจากนทมพฤตกรรมของผบรหารของโรงเรยนทมขนาดตางกน มพฤตกรรมการบรหารโรงเรยนทงโดยภาพรวมและรายดาน แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 โดยผบรหารโรงเรยนมพฤตกรรมการบรหารโรงเรยนดานการเปนผน�า การจงใจ การตดตอสอสาร การปฏสมพนธและการมอทธพลตอกน การตดสนใจ การก�าหนดเปาหมาย การควบคมการปฏบตงาน การก�าหนดมาตรฐานการปฏบตงานและการฝกอบรม แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 1.2 ความผกพนของครตอโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 พบวา ความผกพนตอโรงเรยนของครในโรงเรยนขนาดกลาง อยในระดบสง ความผกพนตอโรงเรยนของครในโรงเรยนขนาดเลกและขนาดใหญ อยในระดบสงมาก ทงนโรงเรยนทมขนาดตางกนตางกน ครมความผกพนตอโรงเรยน ดานการมความเชอมนอยางแรงกลาในการยอมรบเปา

หมายและคณคาของโรงเรยน และมความเตมใจทจะใชความเพยรพยายามอยางสงเพอท�าประโยชนใหโรงเรยน แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 สวนดานการมความปรารถนาอยางแรงกลาทจะธ�ารงรกษาความเปนสมาชกภาพของโรงเรยนไมแตกตางกน นอกจากนความผกพนตอโรงเรยนของครทมประสบการณการท�างานนอยกวา 10 ป อยในระดบสง ความผกพนตอโรงเรยนของครทมประสบการณการท�างาน 10 ป ขนไป อยในระดบสงมาก โดยครทมประสบการณการท�างานนอยกวา 10 ป และครทมประสบการณการท�างาน 10 ปขนไป มความผกพนตอโรงเรยนอยในระดบมาก แตมความแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 และครทมประสบการณในการท�างาน ตงแต 10 ปขนไปมความผกพนตอโรงเรยนมากกวาครทมประสบการณในการท�างานนอยกวา 10 ป 1.3 บรรยากาศโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 พบวาบรรยากาศของโรงเรยนขนาดเลกและขนาดกลาง อยในระดบมาก และบรรยากาศของโรงเรยนทมประสบการณในการท�างานนอยกวา 10 ป อยในระดบมาก โดยโรงเรยนสวนใหญมบรรยากาศโรงเรยนแบบเปด (Open Climate) และบรรยากาศโรงเรยนแบบปด (Closed Climare) เทากน และมบรรยากาศโรงเรยนแบบไมใหความรวมมอ (Engaged Climate) และแบบใหความรวมมอ (Disengaged) อยในระดบปานกลาง โดยโรงเรยนขนาดใหญและโรงเรยนขนาดเลกมบรรยากาศโรงเรยนเปนบรรยากาศแบบเปด เทากบ 2,879.73 และ 1,598.80 ตามล�าดบ นอกจากนโรงเรยนขนาดกลางและโรงเรยนขนาดใหญโดยรวมมบรรยากาศแบบเปด เทากบ 2,879.73 ตลอดจนบรรยากาศโรงเรยนทมครมประสบการณในการท�างาน นอยกวา 10 ป ในภาพรวมอยในบรรยากาศแบบเปด เทากบ 1,641.08 ส�าหรบบรรยากาศโรงเรยนทมครมประสบการณในการท�างาน 10 ปขนไป โดยภาพรวมอยในระดบแบบเปด เทากบ 2,132.54 1.4 ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบความผกพนของคร ในโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 และพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบบรรยากาศโรงเรยน พบวา พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนโดยรวม มความสมพนธกบความผกพนของครทมตอโรงเรยน ดานความเชอมนอยางแรงกลาในการยอมรบเปาหมายและคณคาของโรงเรยน ดานความเพยรพยายามอยางสงเพอท�าประโยชนใหโรงเรยน ดานความปรารถนาอยางแรงกลาทจะธ�ารงรกษาความเปนสมาชกภาพของโรงเรยน และความผกพนของครตอโรงเรยนโดยรวม อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 นอกจากนความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบบรรยากาศโรงเรยน พบวา พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน มความสมพนธกบบรรยากาศโรงเรยน ทงบรรยากาศโรงเรยนแบบเปด บรรยากาศโรงเรยนแบบปด บรรยากาศโรงเรยนแบบรวมมอ และบรรยากาศโรงเรยนแบบ

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

39

ไมใหความรวมมอ อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 อภปรายผล การอภปรายผลการวจยครงน ผวจยไดน�าประเดนส�าคญทคนพบในการวจย ตามวตถประสงคของการวจย ดงรายละเอยดดงน 1. การศกษาพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 พบวาผบรหารโรงเรยนมพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนในภาพรวมอยในระดบปานกลาง ทงนเนองจากผบรหารเปนผมบทบาทส�าคญในการพฒนาองคกร ซงในฐานผน�าทางการศกษาจะตองมความสามารถในดานการบรหารและมพฤตกรรมการบรหารเปนทยอมรบของบคลากร นอกจากนการเปรยบเทยบพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนทอยในโรงเรยนขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ พบวา โรงเรยนขนาดใหญ ขนาดปานกลาง และขนาดเลก อยในระดบปานกลาง โดยพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน ทมขนาดโรงเรยนตางกน มพฤตกรรมการบรหารโรงเรยนดานการเปนผน�า การจงใจ การตดตอสอสาร การปฏสมพนธและการมอทธพลตอกน การตดสนใจ การก�าหนดเปาหมาย การควบคมการปฏบตงาน การก�าหนดมาตรฐานการปฏบตงานและการฝกอบรม แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 และการวเคราะหเปรยบเทยบพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ตามทศนะของครทมประสบการณในการท�างานนอยกวา 10 ป และ 10 ปขนไป พบวา โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง และพฤตกรรมของผบรหารตามทศนะของคร แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 โดยผบรหารโรงเรยนตามทศนะครทมประสบการณในการท�างานตงแต 10 ปขนไปมพฤตกรรมการบรหารโรงเรยนสงกวาผบรหารโรงเรยนตามทศนะครทมประสบการณในการท�างานนอยกวา 10 ป ทงนเนองจากความส�าเรจหรอความกาวหนาของโรงเรยนยอมขนอยกบศกยภาพและพฤตกรรมการบรหารงานตางๆ ของผบรหาร สอดคลองกบประยงค เนาวบตร (2547 : 118-119) ทไดกลาวถงภารกจของผบรหารทตองท�าหนาทชแนะ ชน�า ควบคม ดแล สงเสรม ประสานงาน วางแผน ด�าเนนงาน และประเมนผลงาน ทงในดานวชาการ ธรการ งานปกครอง กจกรรม และปฏบตงานอนๆ ทเกยวของและสามารถท�าใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคของโรงเรยน ทงนเนองจากการศกษาเพอพฒนาบคคลนนตองเรงรดพฒนาคณภาพการจดการเรยนการสอนของแตโรงเรยนใหทดเทยมกน และใหสอดคลองกบความตองการผเรยนและความตองการของทองถน อกประการหนงพฤตกรรมการบรหารดานการปฏสมพนธและการมอทธพลตอกนแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตโดยโรงเรยนขนดเลกมการบรหารดานการปฏสมพนธ และการมอทธพลตอกนมากกวาโรงเรยนขนาดกลางและโรงเรยนขนาดใหญ สอดคลองกบแนวคดของ สเตยรส (Steers

;1991 : 547 -560) ทขนาดโรงเรยนตางกนยอมท�าใหคน ภารกจและความซบซอนในการปฏบตงานแตกตางกนคอกลมทมขนาดเลกจะงายตอการสงเกตการณเปลยนแปลงหรอกรณมปฏกรยาระหวางสมาชกทกคนมโอกาสไดแสดงความคดเหนไดอยางทวถง 2. การศกษาความผกพนตอโรงเรยนของคร สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา 1-7 พบวา ทงโดยภาพรวมอยในระดบมาก รายดานสวนใหญอยในระดบมาก แสดงวา ครสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา 1-7 มความผกพนตอโรงเรยนมาก ทงนอาจเปนเพราะครสวนใหญมอายการท�างานมาก อยโรงเรยนนาน มความผกพนตอโรงเรยนมาก โดยเมอจ�าแนกตามประสบการณในการท�างานพบวาครทมประสบการณใน การท�างาน ตงแต 10 ปขนไป มความผกพนตอโรงเรยนสงกวาครทมประสบการณในการท�างานนอยกวา 10 ป ทงนเพราะประสบการณในการท�างานเปนปจจยทมอทธพลตอระดบความผกพนตอองคการ (Lee. 1971 : 2113-226) โดยสมาชกทท�างานมานานกยงมความผกพนตอองคการมากขนเทานน การศกษาระดบความผกพนตอโรงเรยน ของคร จ�าแนกตามขนาดโรงเรยนและประสบการณในการท�างาน พบวา โดยภาพรวมอยในระดบมากและความผกพนของครตอโรงเรยนทมขนาดโรงเรยนตางกน มความผกพนตอโรงเรยน ดานการมความเชอมนอยางแรงกลาในการยอมรบเปาหมายและคณคาของโรงเรยน และมความเตมใจทจะใชความเพยรพยายามอยางสงเพอท�าประโยชนใหโรงเรยน แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนอาจเปนเพราะโรงเรยนขนาดใหญ มโครงสรางทชดเจน มบคลากรเพยงพอ และมสงอ�านวยความสะดวกสงผลใหนกเรยนและโรงเรยนมคณภาพและประสทธภาพ สวนโรงเรยนขนาดเลกขาดความพรอมหลายประการ เชน ความพรอมเรองบคลากร งบประมาณ วสด อปกรณ อาคาร สถานท รวมถงจ�านวนนกเรยนในโรงเรยนนอยจงมโอกาสในความกาวหนานอย สอดคลองกบงานวจยของ เชง (Cheng ; 1990 : 3424 -A) ทศกษากลมตวอยางครในโรงเรยนมธยม ประเทศฮองกง พบวา ความผกพนตอองคการของครแตกตางกนตามขนาดองคการ สอดคลองกบงานวจยของ อษณย ดานวรนนท (2539 : 123 -124) ไดท�าการวจยเรองความผกพนตอองคการของบคลากรคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร พบวา บคลากรทมประสบการณในการท�างาน 7 ปขนไป มความผกพนมากกวาบคลากรทมประสบการณการท�างานต�ากวา 3. การศกษาบรรยากาศโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา 1-7 พบวา สวนใหญโดยรวมมบรรยากาศโรงเรยนแบบเปดและแบบปดเทากน แสดงวา โรงเรยนมมตบรรยากาศ ดานการสนบสนน การควบคม ความเครงครด ความเปนมตร ความสนทสนม การไมใหความรวมมอ แตกตางกน โดยโรงเรยนมบรรยากาศโรงเรยนแบบเปดทกขนาดโรงเรยน แตโรงเรยนขนาดใหญมบรรยากาศโรงเรยนเปนแบบเปดสงกวาโรงเรยนขนาดกลางและขนาดเลกซงมคาใกลเคยงกน และครท

วารสาร... ราชพฤกษ

40

มประสบการณในการท�างาน 10 ปขนไปเหนบรรยากาศโรงเรยนเปนแบบเปดสงกวาครทมประสบการณในการท�างานนอยกวา 10 ป ทงนอาจเปนเพราะบคลากรทมประสบการณในการท�างานนานจะสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดเปนอยางดมากกวาบคลากรทมประสบการณนอยกวา 4. การศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบความผกพนของครทมตอโรงเรยน พบวา พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนโดยรวม มความสมพนธกบความผกพนของครตอโรงเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 ทงนอาจเพราะปจจบนผบรหารสวนใหญไดผานการอบรมจากสถาบนพฒนาผบรหารโดยส�านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ดงนนผบรหารตองพฒนาพฤตกรรมการบรหารเพอใหศกยภาพดขน ดงทคณวฒ คนฉลาด (2540 : 226) และรง แกวแดง (2543 : 278) กลาวถงขอเสนอเพอปฏวตการบรหารสถานศกษาของไทย ผบรหารจะตองใชความเปนผน�าอยางเตมศกยภาพเพอใหมเวลาอยท�างานทโรงเรยนมากขน เมอจ�าแนกตามขนาดโรงเรยนโดยรวมและรายดานมความสมพนธกบความผกพนตอโรงเรยน ทงนอาจเปนเพราะโดยหลกการแลวพฤตกรรมของผบรหารทเออตอการพฒนาจะท�าใหครเกดความผกพนตอองคกร สอดคลองกบ เรเยส (Reyes. 1992 : 295-302) พบวาครในโรงเรยนประถมศกษาและมธยมศกษาในรฐวสคอนซนในโรงเรยนทกขนาดมความผกพนตอองคกร นอกจากนการศกษาความสมพนธระหวางพฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยนกบบรรยากาศโรงเรยน พบวา พฤตกรรมการบรหารของผบรหารโรงเรยน มความสมพนธกบบรรยากาศโรงเรยน ทงบรรยากาศโรงเรยนแบบเปด บรรยากาศโรงเรยนแบบปด บรรยากาศโรงเรยนแบบรวมมอ และบรรยากาศโรงเรยนแบบไมใหความรวมมอ อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .01 ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะทวไป 1.1 ควรจดใหมการอบรมหรอพฒนาผ บรหารทมทกษะกระบวนการบรหารมากทสด โดยเฉพาะผบรหารทเขาส ต�าแหนงใหม 1.2 ผบรหารโรงเรยนควรรกษาความผกพนของครทมตอโรงเรยนใหคงสภาพ สรางความสมพนธอนดตอกน ใหความสนบสนนในการปฏบตงาน และสรางขวญและก�าลงใจใหคร 1.3 ควรสงเสรมยกยองและประกาศเกยรตคณครทปฏบตงานดเดน ใหความยตธรรมในการเสนอผลงานพจารณาขนเงนเดอน และสนบสนนสงเสรมความกาวหนาในหนาทการงานของครเพอใหมวทยฐานะสงขน 1.4 ผบรหารควรใหความส�าคญตอพฤตกรรมการบรหารภายในโรงเรยนใหมประสทธภาพและสรางสมพนธภาพอนดตอครในโรงเรยน จะชวยในการบรหารงานท�าใหงายและชวยให

ครเกดความผกพนตอโรงเรยน 1.5 ควรน�าผลการวจยทคนพบไปพฒนาพฤตกรรมการท�างานของผบรหารโรงเรยนและครในโรงเรยน เพอใหเกดความผกพนตอองคกรอนจะท�าใหเกดบรรยากาศองคกรและสงผลใหบคลากรภายในองคกรท�างานอยางทมเททงแรงกาย แรงใจ 2.ขอเสนอแนะเพอการวจย 2.1 ควรศกษาปจจยอนเกยวกบพฤตกรรมการบรหารโรงเรยนมทสมพนธกบความผกพนตอโรงเรยน ทงขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ 2.2 ควรศกษาปจจยอนเกยวกบพฤตกรรมการบรหารโรงเรยนมทสมพนธกบความผกพนตอ โรงเรยนและบรรยากาศของโรงเรยนในจงหวดอนๆ จ�าแนกตามจงหวดเพอเพอเปรยบเทยบความแตกตางของระดบพฤตกรรม ความผกพน และบรรยากาศโรงเรยน 2.3 ควรมการศกษาวจยเรองเดยวกนนกบกล มตวอยางเฉพาะส�านกงานเขตพนทการศกษาแตละเขต เพอศกษาและเปรยบเทยบพฤตกรรมการบรหารโรงเรยน ความผกพนของครทมตอโรงเรยน และบรรยากาศโรงเรยน เพอการพฒนาและยกระดบการจดการศกษาอยางมคณภาพ

เอกสารอางองกาญจนา ชชง. (2544). ความสมพนธระหวางพฤตกรรมการ บรหารของผบรหารกบความผกพนตอโรงเรยนของ ครโรงเรยนมธยมศกษาเขตการศกษา12. วทยานพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยบรพา.คณวฒ คนฉลาด. (2540). การพฒนาองคการ. พมพครงท 2. ชลบร : กองบรการการศกษามหาวทยาลยบรพา.ชาญชย อาจนสมาจาร. (2544). การบรหารการศกษา. กรงเทพฯ : บรษทพมพดจ�ากด.รง แกวแดง. (2543). ปฏวตการศกษาไทย. พมพครงท 8. กรงเทพฯ : มตชน.วราวธ สรอยพมาย. (2552). ความสมพนธระหวางการบรหาร งานตามหลกธรรมาภบาลกบความผกพนของครตอสถาน ศกษาสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาขอนแกน เขต1.วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการ บรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.สมบรณ ตนยะ. (2545). การประเมนทางการศกษา. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.อษณย ดานวรนนท. (2539). ความผกพนตอองคการของ บคลากรคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทร. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการ ศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ภาคใต.

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

41

Lee, A.M. (1971). “An empirical analysis of organizational identification.” AcademyofManagementJournal. 14 : 482-519.Likert, R. (1976). Thehumanorganization:Its managementandvalue. New York : McGraw- Hill.Steers, R.M. (1977, March). “Antecedents and outcomes of organizational commitment.” Administrative ScienceQuarterly. 22(1) : 46-75.Hoy and Others. (1991). Openschools/healthyschools

:Measuringorganizationalclimate. Newbury Park : Sage Publications.Steers, R.M. (1991). Organizationalbehavior. 4th ed., New York : Harper Collins.Reyes, P. (1992). “Preliminary model of teacher organizational commitment : Implications for restructuring the work place.” Report of educationalresearchandimprovementoffice. 40 : 295-302.

วารสาร... ราชพฤกษ

42

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงค เพอพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft และเพอศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน กลมตวอยางทใชในการทดสอบเครองมอครงท 1 ไดแก บคลากรในส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 6 จ�านวน 80 คน และครงท 2 ไดแก บคลากรในส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 จ�านวน 80 คน กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก บคลากรในส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 จ�านวน 200 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 4 ระดบ จ�านวน 64 ขอ และคมอการใช โดยหาคณภาพเครองมอดานความเทยงตรงตามเนอหา และโครงสราง ความเทยง สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คาเฉลย คารอยละ คาความเบยงเบนมาตรฐาน คาอ�านาจจ�าแนก คาความเทยงตรงตามเนอหา คาความเทยงตรงตามโครงสราง คาความเทยง และคะแนนมาตรฐาน (T-Score) ผลการศกษาพบวา แบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนมคณภาพทงดานความเทยงตรงตามเนอหา คาดชนความสอดคลอง

ความเทยงตรงตามโครงสราง และคาความเทยง บรรยากาศองคการของโรงเรยนทสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวมเปนบรรยากาศองคการของโรงเรยนแบบสนทสนมค�าส�าคญ : บรรยากาศองคการของโรงเรยน การทดลองเครองมอ คณภาพเครองมอ

ABSTRACT The objectives of this research were to develop organizational climate evaluation forms for schools under Nakhon Ratchasima Primary Educational Service Area Office 5 based-on Halpin & Croft Theory, and to study organizational climate of schools. The samples for the fi1st try-out were 80 personnels under Nakhon Ratchasima Primary Educational Service Area Office 6, and for the second try-out were 80 personnel under Nakhon Ratchasima Primary Educational Service Area Office 5. The research samples were 200 personnels under Nakhon

การพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft

Development of Organizational Climate Evaluation Forms for Schools under Nakhon Ratchasima Primary Educational Service Area Office 5 Base-on Halpin & Croft Theory

เจษสดา รกษาภกด*Jessuda Ruksapukdeeดร. บรรจบ บญจนทร** ดร. กตพงษ ลอนาม***

* นกศกษาครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ทปรกษาวทยานพนธหลก***อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ทปรกษาวทยานพนธรอง

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

43

Ratchasima Primary Educational Service Area Office 5. The research instruments were a handbook and the 4 rating scales questionnaire with 64 items. In addition, the research had considered the instrument quality on content validity, structure validity, and reliability. Data were statistically analyzed by mean, percentage, standard deviation, discrimination, and t-score. The findings were found that the questionnaire had met the qualitative criteria, and the organizational climate of schools under Nakhon Ratchasima Primary Educational Service Area Office 5, as a whole, was familiar climate form.Keywords: Organizational Climate of Schools, Try Out Instruments, Instrument Quality

บทน�า การเปลยนแปลงในดานตาง ๆ ขององคการทเปนไปอยางรวดเรวนน มผลกระทบตอประสทธภาพการท�างานในองคการ สงส�าคญทจะชวยใหการปฏบตงานขององคการประสบความส�าเรจอยางมประสทธภาพสงสดกคอ บคลากรในองคการ การพฒนาทรพยากรบคคลจงเปนสงทส�าคญตอการด�าเนนงาน จงจะสงผลกบประสทธภาพในการท�างานใหมคณภาพและมประสทธภาพเปนอยางดดวย อกทงยงเปนการผลกดนใหบคคลแตละบคคลสามารถปรบตวและปรบพฤตกรรมของตนใหมความเหมาะสมกบสภาพแวดลอมในองคการทมการเปลยนแปลงอยตลอด (สดารตน ราชสาร. ออนไลน. ม.ป.ป.) บทบาทของผบรหารในการสรางบรรยากาศองคการกคอ การพยายามใชทรพยากรองคการอยางมประสทธภาพ ทรพยากรองคการทมความส�าคญมากทสดคอ ทรพยากรมนษย ผบรหารองคการจะตองบรหารงานใหองคการบรรลเปาหมายทก�าหนดไว และสมาชกภายในองคการนนมความพอใจ (ทองอนทร วงศโสธร. 2536 : 24) ผบรหารทประสบผลส�าเรจในการบรหารงานจะตองไดทงคนและงาน และเมอท�างานเสรจทกครงกจะมการประเมนผลการด�าเนนงาน เพอดประสทธผลของงานหรอปญหาอปสรรค ดงนน นกบรหารงานในฐานะผทจะตองใหบรการและประสานงานใหบรรยากาศของพฤตกรรมทจะสรางปฏกรยาการตอบสนองใหเกดขนในสถาบน จงจ�าเปนทจะตองพจารณาอยางถองแทเพอกอใหเกดบรรยากาศทดขน (นพพงษ บญจตราดล. 2525 : 107) ส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ไดท�าการศกษาสภาพวเคราะหสภาพแวดลอมป พ.ศ. 2552 ซงมจดออนในดานการเปลยนแปลงของโครงสรางและนโยบายทางการศกษา ท�าใหการบรหารจดการขาดประสทธภาพ อกทงบรรยากาศขององคการ ฮลปน และครอฟท ไดชใหเหนถงอทธพลของบรรยากาศองคการแบบตางๆ ทสงผลกระทบตอการท�างาน

กลาวคอ ถาในหนวยงานใดมบรรยากาศองคการแบบเปดจดไดวาองคการนนมบรรยากาศทดในการท�างาน บรรยากาศแบบอสระจะเปนบรรยากาศทดใกลเคยงกบบรรยากาศแบบเปด บรรยากาศองคการแบบควบคมผบรหารมกจะมงเนนดานการท�างานและการปฏบตตามค�าสง บรรยากาศแบบสนทสนมผบรหารจะใหความคนเคยกบผปฏบตงานแตไมคอยมการควบคมการท�างาน บรรยากาศแบบรวบอ�านาจผบรหารจะถอวาตนเปนผทรดทสดในทกเรองมกไมรบฟงความคดเหนของผปฏบตงาน และบรรยากาศแบบปดถอวาเปนบรรยากาศทไมพงปรารถนามากทสด เพราะผบรหารจะขาดความร ขาดภาวะผน�าในการท�างาน (Halpin & Croft. 1963 : 135-154) ซงผวจยมความสนใจทจะพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนตามทฤษฎบรรยากาศองคการของฮลปนและครอฟท เพอใหตรงกบบรบทบรรยากาศของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตอไป

วตถประสงค 1. เพอพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft 2. เพอศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5

กรอบแนวคดในการวจย การวจยครงนจะเปนการพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน ตามแนวคดทฤษฎบรรยากาศองคการของ Halpin & Croft ทจ�าแนกบรรยากาศองคการ 6 แบบ คอ บรรยากาศแบบเปด บรรยากาศแบบอสระ บรรยากาศแบบควบคม บรรยากาศแบบสนทสนม บรรยากาศแบบรวบอ�านาจ และบรรยากาศแบบปด การตรวจสอบคณภาพของแบบวดโดยการหาคาอ�านาจจ�าแนก คาความตรง และคาความเทยงของแบบวด เพอใหไดแบบวดทมคณภาพ ดงแผนภาพท 1

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ประสทธภาพของแบบวดบรรยากาศองคการ-อ�านาจจ�าแนก-ความตรง-ความเทยง

บรรยากาศองคการ6แบบ-บรรยากาศแบบเปด-บรรยากาศแบบอสระ-บรรยากาศแบบควบคม-บรรยากาศแบบสนดสนม-บรรยากาศแบบรวบอ�านาจ

วารสาร... ราชพฤกษ

44

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากรทใชในการวจย ไดแก บคลากรในโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 จ�านวน 223 โรงเรยน จ�านวนบคลากร 2,499 คน กลมตวอยางทใชในการวจยครงน แบงเปน 3 กลม คอ กลมท 1 ใชทดลองเครองมอครงท 1 จ�านวน 80 คน โดยวธการเลอกแบบเจาะจงจากบคลากรในส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเขตนครราชสมา เขต 6 กลมท 2 ใชทดลองเครองมอครงท 2 จ�านวน 80 คน โดยวธการเลอกแบบเจาะจงจากบคลากรในส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 และกลมท 3 กลมตวอยาง จ�านวน 200 คน โดยวธการสมแบบแบง ชนภมจากบคลากรในส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 2.เครองมอทใช ในการเกบรวบรวมขอมล ได แก แบบสอบถาม แบบสอบถามแบงออกเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 สภาพทวไปของโรงเรยนของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะค�าถามเปนแบบเลอกตอบ ตอนท 2 แบบสอบถามแสดงความคดเหนเกยวกบบรรยากาศองคการของโรงเรยน ลกษณะค�าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา แบงเปน 4 ระดบ 3.วธการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 3 ระยะ มวธด�าเนนการวจย ระหวางวนท 4 กรกฎาคม พ.ศ. 2553 ถงวนท 20 พฤศจกายน พ.ศ. 2553 ดงน 3.1. ขอความอนเคราะหผบรหารโรงเรยนทเปนกลมตวอยาง สงแบบสอบถามคนผวจยทางไปรษณย โดยผวจยไดโทรไปประสานกบผบรหารโรงเรยนทผวจยไมสามารถเดนทางไปเกบขอมลไดดวยตนเอง และไดเกบขอมลดวยตนเองและใหเครอขายเพอนครในบางโรงเรยนชวยเกบแบบสอบถาม 3.2. สงแบบสอบถามไปใหกล มทดลองเครองมอทง 2 กลม จ�านวนกลมละ 80 ฉบบ เพอท�าการเกบขอมลการพฒนาแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5-6 ผลปรากฏวา แบบสอบถามจ�านวน 80 ฉบบ เกบรวบรวมขอมลมาไดจ�านวน 80 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 ของจ�านวนแบบสอบถามทงหมด 3.3. สงแบบสอบถามไปใหกล มตวอยางโรงเรยน 36 โรงเรยน จ�านวน 200 ฉบบ เพอท�าการเกบขอมลการศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ผลปรากฏวา แบบสอบถามจ�านวน 200 ฉบบ เกบรวบรวมขอมลมาไดจ�านวน 193 ฉบบ คดเปนรอยละ 96.50 ของจ�านวนแบบสอบถามทงหมด 4.การวเคราะหขอมล ผวจยไดวเคราะหขอมลโดยการน�าแบบสอบถามไปประมวลผลทางสถต โดยใชโปรแกรมส�าเรจรปทางสถต และ Microsoft Office Excel วเคราะหแบบสอบถามแสดงความคดเหนโดยการหาคาเฉลย (Mean) คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) คาสมประสทธสหสมพนธ

แบบเพยรสน (rxy) และคาสมประสทธแอลฟา ( -coefficient) ส�าหรบการหาคาคะแนนมาตรฐาน (T-Score) ผวจยไดใชโปรแกรม Microsoft Office Excel ในการวเคราะหขอมล

สรปผลการวจย ผลการศกษาวจยครงน สามารถสรปผลไดดงน 1.คณภาพของเครองมอ 1.1 คาความตรงตามเนอหา โดยผเชยวชาญเปนผตรวจขอค�าถามในแตละขอสามารถวดไดสอดคลองกบมตบรรยากาศองคการทง 8 มตไดหรอไม โดยน�าคะแนนทไดจากผเชยวชาญไปค�านวณหาคาดชนความสอดคลอง มคาตงแต 0.20 ถง 1.00 ขอทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.50 ขนไป คดเลอกไวจ�านวน 69 ขอ สวนขอทมคาดชนความสอดคลองไมถง 0.50 มจ�านวน 13 ขอ ซงไดท�าการคดออก และน�าขอค�าถามทเหลอมาปรบปรงขอความตามค�าแนะน�าของผเชยวชาญ 1.2 คาความตรงตามโครงสราง ดวยวธการตรวจสอบความสอดคลองระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบดวยสมประสทธสหสมพนธเพยรสน ผลการวเคราะหดงน 1.2.1 ผลการทดลองใชเครองมอครงท 1 ผลปรากฏวา แบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน จ�านวน 69 ขอ คาสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบมความสมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 จ�านวน 64 ขอ และไมมนยส�าคญทางสถต จ�านวน 5 ขอ และตดขอค�าถามทไมมนยส�าคญทางสถตจ�านวน 5 ขอ ท�าการคดออกและน�าขอค�าถามทคดเลอกไวไปทดลองใชเครองมอครงท 2 ตอไป 1.2.2 ผลการทดลองใชเครองมอครงท 2 ผลปรากฏวา แบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน จ�านวน 64 ขอ คาสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบมความสมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 จ�านวน 64 ขอ และน�าขอค�าถามทงหมดไปใชในการศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตอไป 1.2.3 ผลการทดลองจากการศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน ผลปรากฏวา แบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน จ�านวน 64 ขอ คาสมประสทธสหสมพนธระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบมความสมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 จ�านวน 64 ขอ 1.3 คาความเทยง ดวยวธการหาคาสมประสทธแอลฟา ผลการวเคราะหดงน 1.3.1 ผลการทดลองใชเครองมอครงท 2 ผลปรากฏวา มคาความเทยงเทากบ 0.966 1.3.2 ผลจากการศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 มคาความเทยงเทากบ 0.972

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

45

2.คมอการใชเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน ผวจยไดจดท�าเครองมอการใชแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft ส�าหรบใชเปนแนวทางในการด�าเนนการวเคราะหบรรยากาศองคการของโรงเรยนใหเปนบรรยากาศองคการ 6 แบบ ซงคมอการใช ประกอบดวย หลกการและเหตผล จดมงหมาย ประโยชน โครงสรางแบบวด การสรางแบบวดและวธด�าเนนการตรวจสอบคณภาพของแบบวด การตอบแบบวด และการตรวจและการแปลความหมายแบบวด 3.การศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน การศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ผลการวจย พบวาบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 มบรรยากาศองคการของโรงเรยนเปนแบบสนมสนม

อภปรายผล การอภปรายผลการวจย มประเดนในการอภปรายผลดงน 1.คณภาพของเครองมอ 1.1 คาความตรงตามเนอหา โดยผเชยวชาญเปนผตรวจสอบ มดชนความสอดคลอง ตงแต 0.60 ขนไป แสดงใหเหนวาเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนมความตรงตามเนอหาสง เพราะขอค�าถามแตละขอมความสอดคลองกบพฤตกรรมในแตละมต บรรยากาศองคการทง 8 มต ซงเปนไปตามหลกของโรวเนลลและแฮมเบลตน (Rowinelli and Hambleton. 1977 อางถงใน ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2539 : 248-249) ทอธบายวา การพจารณาคา IOC จะตองมคามากกวาหรอเทากบ 0.5 จงจะถอวาขอค�าถามนนวดไดสอดคลองกน 1.2 คาความตรงตามโครงสรางของเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนโดยตรวจสอบความสอดคลองระหวางคะแนนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบดวยสมประสทธ สหสมพนธของเพยรสน ซงคะแนนรายขอกบคะแนนรวมทงฉบบของเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนมความสมพนธกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 จ�านวน 64 ขอ โดยมคาสมประสทธสหสมพนธตงแต 0.316 ถง 0.762 จากการทดลองใชเครองมอครงท 2 เพราะขอค�าถามทใชเกบรวบรวมขอมลมความสอดคลองกบโครงสรางทางทฤษฎบรรยากาศองคการของโรงเรยน ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft ซงกลาวไดวาเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนเปนเครองมอทมความตรงตามโครงสรางสงเชอถอได 1.3 คาความเทยงดวยวธการหาคาสมประสทธแอลฟา ( - coefficient) ของ ครอนบาค มคาความเทยงจาก

การทดสอบคณภาพเครองมอครงท 2 เทากบ 0.966 และจากการศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน เทากบ 0.972 ซงถอวามคาความเทยงสงและเชอถอได เปนไปตามหลกการของ ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2539 : 209) และบญเชด ภญโญอนนตพงษ (2546 : 117) ทกลาววา คาความเทยงตงแต 0.70 ขนไปถอวามความเทยงสงเชอถอได 2.คมอการใชเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน ผวจยไดด�าเนนการจดท�าคมอการใชแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 ตามแนวคดทฤษฎของ Halpin & Croft เพอใชเปนแนวทางในการน�าเครองมอทผวจยสรางขนไปใช ควรอานคมอการใชเครองมอทกครง เพอจะไดทราบวธด�าเนนการและรายละเอยดของการใชเครองมอทถกตอง ซงจะชวยใหการใชเครองมอบรรลวตถประสงคตามทตองการส�าหรบใชวดบรรยากาศองคการของโรงเรยนประถมศกษา 3.การศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยน จากผลการวจยครงน พบวา โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 พฤตกรรมของครในดาน มตขาดความสามคค มตขวญ ม สง และมตอปสรรค มตมตรสมพนธ ม ต�า รวมทงพฤตกรรมของผบรหารในดาน มตหางเหน มตเปนแบบอยาง และมตกรณาปราณ ม สง สวนมตมงผลงาน ม ต�า อภปรายผลดงน พฤตกรรมของครทปรากฏขน หมายถง ความรสกของครตอพฤตกรรมของเพอนรวมงานวา แตละคนไดปฏบตหนาทของตนไปในลกษณะตางคนตางท�างาน ขาดการประสานงานและความรวมมอกนท�าทงทลกษณะงานนนจะตองอาศยความรวมมอกนจงจะไดผลด แตในขณะเดยวกนครกมขวญก�าลงใจ ความกระตอรอรนในการปฏบตงาน มความรกกนในหมคณะสง ส�าหรบอปสรรคในการท�างานในหนาทโดยขาดความคลองตว หรอขาดความสะดวกเพราะผบรหารใหท�างานมากเกนไป ความรสกอดอดใจของครทจะตองปฏบตงานตามมตของคณะกรรมการ ระเบยบและกฎเกณฑอนๆ ซงเหนวาไมจ�าเปนคอนขางมนอย เพราะจากการทครมขวญและก�าลงใจในการท�างานสง แตความรสกตอพฤตกรรมของเพอนรวมงานในดานความสมพนธฉนมตร ความสนทสนมกนยงมนอย พฤตกรรมของผบรหารทปรากฏขน หมายถง ความรสกของครทมตอพฤตกรรมของผบรหารวา ผบรหารมความเปนเจาแบบแผนและจรงจงเกนไป ยดกฎเกณฑ ระเบยบ ขอบงคบ นโยบายอยางเครงครดมากเกนไป แตในขณะเดยวกนผบรหารกปฏบตตวเปนแบบอยางทด มความเสยสละในการปฏบตงาน พยายามผลกดน กระตนและสนบสนนใหคณะครมความกาวหนาเสมอ ใหความชวยเหลอ เหนอกเหนใจ เออเฟอเผอแผ มความเมตตากรณาตอคณะครเปนอยางด ทงนในดานการเขาไปควบคมการท�างานของคร การท�างานทจะตองปฏบตตามค�าสงของผบรหารอยางเครงครด ขาดความยดหยน เพราะผบรหารมงแตผลส�าเรจของงานนน พฤตกรรม

วารสาร... ราชพฤกษ

46

ของผบรหารในดานนคอนขางเกดขนนอย เมอน�าไปเปรยบเทยบกบเกณฑบรรยากาศจะไดบรรยากาศแบบสนทสนม ซงเปนบรรยากาศทผบรหารและคณะครมความสมพนธกนฉนทมตรสหาย ผบรหารสนใจในผลงานนอยจงละเลยค�าสง กฎเกณฑ ระเบยบ หรอการนเทศงาน ท�าใหคณะครขาดความสามคคในการท�างาน คณะครไมคอยมงานท�า แตมความสมพนธกนในดานสวนตวด ขวญและก�าลงใจอยในระดบปานกลางเพราะไดจากความสมพนธฉนทมตรดานเดยว โดยขาดความพงพอใจในการท�างาน หรอความภาคภมใจในผลส�าเรจของงาน ผบรหารบรหารงานอยางหละหลวม ปลอยปละละเลยการบรหารบคลากร แตพยายามแสดงใหเหนวาคณะครทกคนเปนครอบครวเดยวกน ผบรหารใหความเมตตากรณาและพยายามไมท�าลายจตใจของสมาชก มการประเมนผลงานหรอการสงการทงทางตรงและทางออมนอยมาก คณะครจะคอยกระตนผบรหารใหท�าหนาทใหเขมแขงขนตลอดเวลา สอดคลองกบผลการศกษาของ รงทพย พนภยพาล (2551 : 46-48) ไดศกษาบรรยากาศองคการของโรงเรยนประถมศกษาทมประสทธภาพด สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาชลบร เขต 3 พบวา โรงเรยนประถมศกษาขนาดใหญ มบรรยากาศโรงเรยนแบบสนทสนม สาเหตทท�าใหบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 มบรรยากาศแบบสนทสนม อาจจะเปนเพราะผบรหารโรงเรยนมความเปนกนเองกบคณะครในโรงเรยน มความเหนอกเหนใจครทครรบภาระหนาทดานการสอนและงานพเศษทไดรบมอบหมายมมากจนลนมอ ซงผบรหารกไมตองการทจะเขาไปกาวกายในหนาทการงานของครมากนก เพราะผบรหารไมตองทจะไปกดดนการท�างานของครซงเปนการเพมความเครยดใหกบคร ผบรหารจะบรหารงานโดยค�านงใจเขาใจเรา ท�าใหการบรหารงานเปนไปในลกษณะประนประนอม ถอยทถอยอาศยกน จนท�าใหมความสมพนธฉนมตรมากเกนไป จงเปนสาเหตใหผบรหารละเลยกฎเกณฑ ระเบยบ ค�าสง ขอบงคบหรอแมแตการนเทศการเรยนการสอนทถอวาเปนหนาททส�าคญทผบรหารตองท�าซงมความจ�าเปนในการท�างาน และบางครงคณะครกตองการใหผบรหารมความเดดขาดในการท�างานบาง เพอเปนการกระตนใหครมความตนตวในการท�างานตลอดเวลา เพราะการทผบรหารใหความเปนกนเองกบคณะครมากเกนไปกท�าใหงานไมมการพฒนา สงผลใหโรงเรยนมผลงานนอยและไมมความพงพอใจในผลงานเทาทควร อกทงโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 โดยสวนใหญเปนโรงเรยนขนาดเลกมจ�านวนมาก จ�านวนครในโรงเรยนมนอยท�าใหครมความสมพนธสวนตวทดตอกน และไมเครงครดในการท�างานตามค�าสงของผบรหารเพราะผบรหารมความเปนกนเองกบ

คณะครในโรงเรยน อกทงผบรหารยงใหความชวยเหลอครทงในเรองการท�างานและธระเรองสวนตว สามารถเปนธระจดการใหครไดเพอใหครเกดความพงพอใจ และเมอครมความพงพอใจในการท�างานแลวกจะสงผลใหครมขวญก�าลงใจในการท�างานและพฒนาโรงเรยนใหสความส�าเรจไดสอดคลองกบ รพพรรณ ชาตหาญ (2550 : 87) กลาววา โรงเรยนประถมศกษาสวนใหญเปนโรงเรยนขนาดเลก มความเปนอยฉนทครอบครว มความสนทสนมกลมเกลยวกนเปนอยางด และมการชวยเหลอเกอกลทงในเรองงานและเรองสวนตว

ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะจากการวจยในครงน 1.1 โรงเรยนแตละโรงเรยนควรน�าเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน ไปใชในการส�ารวจบรรยากาศการท�างานในแตละโรงเรยน เพอทจะท�าใหไดทราบวาในแตละโรงเรยนมบรรยากาศการท�างานเปนอยางไร ซงผบรหารหรอบคคลทเกยวของสามารถน�าขอมลทไดไปพฒนา ปรบปรง แกไข บรรยากาศการท�างานใหมประสทธภาพยงขน สามารถยกระดบคณภาพการศกษาใหสงขนได 1.2 โรงเรยนในสงกดส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ทไมใชส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา สามารถน�าเครองมอทผวจยสรางขนไปใชไดแตควรปรบบรบทใหเหมาะสมกบกลมโรงเรยนทตนสงกด 1.3 โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวมเปนบรรยากาศแบบสนทสนม ซงเปนบรรยากาศทไมพงประสงค เพราะผบรหารและคณะครมความสนใจในการท�างานนอย มงแตสรางความสมพนธสวนตวท�าใหละเลยในการท�างาน ขาดความเอาใจใสและสงผลกระทบตอการเรยนรของนกเรยน เพราะบรรยากาศทพงประสงคควรเปนบรรยากาศแบบเปด เพราะสมาชกทกคนในโรงเรยนจะมความรบผดชอบในหนาทการท�างาน มองเหนความส�าคญของการจดการศกษาทเนนนกเรยนเปนส�าคญ 2.ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการพฒนาเครองมอแบบวดบรรยากาศองคการของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา และสงกดองคกรปกครองสวนทองถน เพอใหเกดความสะดวกในการน�าไปใช 2.2 ควรศกษาปจจยตางๆ ทจะสงผลตอการปฏบตงานในโรงเรยนใหเปนบรรยากาศแบบเปด เพอประสทธภาพในการท�างานเพราะเปนบรรยากาศทพงประสงคมากทสด

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

47

เอกสารอางองทองอนทร วงศโสธร. (2536). ประมวลสาระชดวชาการวจยการ บรหารการศกษา.กรงเทพฯ : สาขาวชาศกษาศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.นพพงษ บญจตราดล. (2525). หลกการบรหารการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ :เอส.เอม.เอม.บญเชด ภญโญอนนตพงษ. (2546). “คณภาพเครองมอ.” ในประมวลสาระชดวชาการพฒนาเครองมอส�าหรบการ ประเมนการศกษาหนวยท1-7.หนา 66-153. นนทบร: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.รพพรรณ ชาตหาญ. (2550). ความสมพนธระหวางภาวะผน�าเชง ปฏรปของผบรหารกบมตบรรยากาศองคการของโรงเรยน ประถมศกษาอ�าเภอวฒนานครสงกดส�านกงานเขตพนท การศกษาสระแกวเขต2. วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา.

รงทพย พนภยพาล. (2551). บรรยากาศองคการของโรงเรยน ประถมศกษาทมประสทธภาพดสงกดส�านกงานเขตพนท การศกษาชลบรเขต3. วทยานพนธการศกษา มหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา.ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2539). เทคนคการวดผลการ เรยนร.กรงเทพฯ : ชมรมเดก.สดารตน ราชสาร. (ม.ป.ป.). ปจจยทมผลตอการรบรบรรยากาศ องคการของกรมพฒนาสงคมและสวสดการ. [ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.ptu.ac.th/grad/s%204805. doc [28 ตลาคม 2552].Halpin, A. W., & Croft, B. C. (1963). The organizational climateofschool.Chicago : Midwest Administration Center.

วารสาร... ราชพฤกษ

48

บทคดยอ การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาสภาพ ปญหา และแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 รวม 4 ดาน คอ ดานการวจยและการรบฟงความคดเหน ดานการวางแผนและการตดสนใจ ดานการตดตอสอสาร และดานการประเมนผล และเพอเปรยบเทยบปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน จ�าแนกตามทตงและขนาดของโรงเรยน กล มตวอยาง ไดแกโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จ�านวน 148 โรงเรยน ผใหขอมล ไดแก หวหนางานประชาสมพนธของโรงเรยน จ�านวนทงสน 148 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคาและแบบสมภาษณ วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ คารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ทดสอบคาท (t–test) และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) และท�าการทดสอบเปนรายค โดยวธการทดสอบของ Scheffe’ ผลการศกษา พบวา สภาพการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านก งานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวมแตละดาน ปรากฏวาขอทมการปฏบตสงสด

ไดแก วธการพฒนาบคลากรในดานการประชาสมพนธ จ�านวนเงนทใชในการด�าเนนงาน กจกรรมการด�าเนนงาน และผบรหารสถานศกษาเปนผควบคม บงคบบญชาโดยตรง ปญหาในการด�าเนนงานประชาสมพนธโดยภาพรวมและรายดานอยในระดบปานกลางทง 4 ดาน เมอจ�าแนกตามทตงและขนาดของโรงเรยน โดยภาพรวมและรายดาน พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ทกดาน แนวทางแกปญหา ไดแก การสรางจตส�านกและตระหนกถงความส�าคญของการวางแผน และการด�าเนนงานประชาสมพนธอยางเปนระบบค�าส�าคญ: สภาพ ปญหา งานประชาสมพนธโรงเรยน

ABSTRACT The objectives of this research were: 1) to investigate states, problems and guidelines on public relations affair of schools under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 5 in 4 aspects : Research and opinion listening; planning and decision making; communications; and evaluation; and 2) to compare the public relations affair problems in schools classified by

การศกษาสภาพ ปญหา และแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5

A Study of States Problems and Guidelines on Public Relations Affair in Schools under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 5

มโนชา จงหมนไวย*Manocha Jongmounwai

ผชวยศาสตราจารย ดร.สวมล ตงประเสรฐ**ผชวยศาสตราจารย ประมวล ตนยะ***

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธหลก*** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธรอง

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

49

location and school size. The samples were 148 schools under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 5. The respondents were 148 heads of public relations. The research instruments were a rating scale questionnaire and an interview form. Data were analyzed by frequency, percentage, mean, standard deviation, t-test and one-way ANOVA, with Scheffe’ method. The results of finding were : The states of the school public relations affair which highest practice in all 4 aspects were the development process of personnel, the budget amount, the public relations activities by linear internal forecasting, and the supervisor or manager who was in charge of public relations was directly supervised. The problem of public relations affair of school had a medium level either as a whole or 4 aspects. The comparisons on public relations affair by location and school size, as a whole and each aspects, were significantly different at .05 level. The guidelines for problem solving were the consciousness and the awareness of planning and continuing for school public relations affair systematically.Keywords: State, Problem, School Public Relations

บทน�า จากการประชมสมมนาทางวชาการ ส�าหรบผปฏบตหนาทงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 พบวา การด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ยงไมประสบผลส�าเรจ โรงเรยนยงไมใหความส�าคญกบการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ไมใหการสนบสนนจดสรร งบประมาณ วสด อปกรณ ทางการสอสาร ซงถอวาเปนบทบาทหนาทหลก ทตองท�าอยางตอเนอง จงสงผลใหบคลากรในหนวยงาน ไมเขาใจถงนโยบายทชดเจน วาไดก�าหนดนโยบาย เปาหมายหลก และกจกรรมทส�าคญ อะไรบาง ความไมเขาใจกนภายในหนวยงาน/องคกร ดงทกลาวมาทงหลายเหลานไมประสบผลส�าเรจ ลวนเกดมาจาก ขาดการประชาสมพนธใหผทมสวนเกยวของไดรบทราบขอมลทงสน และจากการส�ารวจขอมลของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 พบวา สภาพในการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ยงมปญหาอปสรรคในเรองการด�าเนนงานอยมาก ปญหาทพบ เชน สภาพปจจบน ทยงไมมรปแบบการด�าเนนงานประชาสมพนธทดมาใชในการพฒนางานประชาสมพนธ ขนาดของโรงเรยนทแตกตางกนสงผลในงบประมาณทใชในการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ทตงของโรงเรยนทอยตางกนมปญหาในดานปจจยพน

ฐาน และสงอ�านวยความสะดวกตางๆ ทแตกตางกน ซงเปนปญหาในการด�าเนนงานประชาสมพนธ โรงเรยนยงไมใหความส�าคญกบงานประชาสมพนธโรงเรยนเทาทควร บคลากรขาดความสนใจ ไมมบคลากรเฉพาะดาน ขาดการจดสรรงบประมาณ การผลตสอดานการประชาสมพนธยงไมแพรหลาย ขาดการตดตามประเมนผลการด�าเนนงานอยางเปนระบบ ท�าใหสงผลตอการประสานงานกนในทกหนวยงาน ทงในระดบเดยวกนและระดบตางกน (ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5. 2549 : 12-13) และผลของการประชมสมมนา การส�ารวจขอมล ทกลาวมาขางตน การด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ยงมปญหาอปสรรคอยมาก ผวจยในฐานะทรบผดชอบ ปฏบตหนาทในการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ใหมประสทธภาพ จงมความสนใจในการท�าวจยครงน เพอใหทราบสภาพการปฏบตหนาทตางๆ ในการด�าเนนงานประชาสมพนธ ปญหาอปสรรคทเกยวของกบการด�าเนนงานประชาสมพนธ และแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ตามขนาด และทตงของโรงเรยนทแตกตางกนใหมประสทธภาพ

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาสภาพ ปญหา การด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 2. เพอเปรยบเทยบปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จ�าแนกตามทตง และขนาดของโรงเรยน 3. เพอศกษาแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5

กรอบแนวคดในการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดสงเคราะหกรอบแนวคดในการด�าเนนงานประชาสมพนธของนกวชาการดานการประชาสมพนธของ อปษรศร ปลอดเปลยว (2541 : 12) ; สะอาด ตณศภผล (2543 : 32) ; วรช ลภรตนกล (2544 : 216-217) ; วมลพรรณ อาภาเวท (2546 : 24-25) ; Simon (1958 : 109-110) ; Cutlip และ Center (1978 : 91-94) แลวน�ามาประมวลใหสอดคลองกบการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จ�าแนกตามทตง และขนาดของโรงเรยน ซงสามารถสรปขนตอนในการด�าเนนงานประชาสมพนธไว 4 ดาน เปนแนวทางในการวจย ตามกรอบแนวคดการวจย ดงทแสดงในภาพท 1

วารสาร... ราชพฤกษ

50

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ในการวจย ไดแก โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ปการศกษา 2550 จ�านวน 241 โรงเรยน (ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 5 : 2550) 1.2 กลมตวอยาง 1.2.1 กล มตวอยางทใช ในการตอบแบบ สอบถาม ไดแก โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จ�านวน 148 โรงเรยน ซงไดมาจากการก�าหนดขนาดกลมตวอยาง จากตารางส�าเรจรปของ Krejcie และ Morgan (สมบรณ ตนยะ. 2550 : 105) 1.2.2 กล มตวอยางทใชในการสมภาษณ (Interview) แนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ไดมาจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) จ�านวนทงสน 10 คน 2.เครองมอทใชในการวจย เครองมอในการศกษาครงนม 2 ประเภท ไดแก

แบบสอบถาม และแบบสมภาษณ 2.1 แบบสอบถาม (Questionnaire) เปนแบบสอบถามส�าหรบโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 เกยวกบสภาพและปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน จ�านวน 4 ดาน คอ ดานการวจยและการรบฟงความคดเหน ดานการวางแผนและการตดสนใจ ดานการตดตอสอสาร และดานการประเมนผล 2.2 แบบสมภาษณ (Interview) เปนเครองมอทใชในการสมภาษณเพอศกษาแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 แบบมโครงสราง 3.การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลผวจยด�าเนนการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนดงตอไปน 3.1 การเกบรวบรวมข อมลแบบสอบถาม (Questionnaire) ผวจยขอหนงสอในการเกบรวบรวมขอมลจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา เพอขอความรวมมอไปส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 และจดสงหนงสอขอความรวมมอตอบแบบสอบถาม ไปยงโรงเรยนใน

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

สภาพปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโณงเรยน ใน

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ใน 4 ดาน คอ

1. การวจยและการรบฟงความคดเหน

2. การวางแผนและการตดสนใจ

3. การตดตอสอสาร

4. การประเมนผล

1. ทตงของโรงเรยน

1.1 เขตเทศบาล

1.2 เขต อบต.

2. ขนาดโรงเรยน

2.1 ขนาดเลก

2.2 ขนาดกลาง

2.3 ขนาดใหญ

แนวทางแก ป ญหา การด� า เนนงาน

ประชาสมพนธของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขต

พนทการศกษานครราชสมา เขต 5

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

51

สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 พรอมดวยแบบสอบถามการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน และซองเปลาตดแสตมปจาหนาซองถงผวจย เพอขอความอนเคราะหในการสงแบบสอบถามกลบคนผวจยทางไปรษณย และด�าเนนการเกบแบบสอบถามในสวนทเหลอดวยตนเองอกครง 3.2 การเกบรวบรวมขอมลดวยการสมภาษณ (Interview) เกยวกบแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ผ วจยสมภาษณ ผ อ�านวยการส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 หวหนากลมงานประชาสมพนธ ประธานศนยพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ตามความคดเหนของแตละทานดวยตวของผวจยเอง และสรปรวบรวมความคดเหนแตละดานทนททจบการสมภาษณแนวทางแกปญหาในแตละดาน และสรปอกครงทนททการสมภาษณสนสดลง 4.การวเคราะหขอมล ผวจยด�าเนนการตามขนตอน ดงน 4.1 การว เคราะห ข อมลจากแบบสอบถาม (Questionnaire) ผวจยวเคราะหขอมลโดยใชเครองคอมพวเตอรโปรแกรมส�าเรจรปทางสถต มขนตอนดงน 4.1.1 วเคราะหขอมลสถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม ขนาดและทตงของโรงเรยน โดยวธการแจกแจงความถ (Frequency) และค�านวณคารอยละ (Percentage) 4.1.2 ว เคราะห ข อมลสภาพการด�าเนนงานประชาสมพนธ ของโรงเรยน โดยวธการแจกแจงความถ (Frequency) และค�านวณคารอยละ (Percentage) 4. 1.3 วเคราะหข อมลปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน โดยค�านวณคาเฉลย () และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) ซงมเกณฑทก�าหนดในการแปลความหมาย (บญชม ศรสะอาด. 2543 : 163) 4.1.4 เปรยบเทยบระดบปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน จ�าแนกตามทตงของโรงเรยน โดยการทดสอบคาท (t-test) และจ�าแนกตามขนาดของโรงเรยนโดยการวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (One-way ANOVA) และเมอพบความแตกตางอยางมนยส�าคญทางสถต จงน�าคาเฉลยมาท�าการเปรยบเทยบเปนรายค โดยใชวธการทดสอบของเซฟเฟ (Scheffe’) โดยก�าหนดคาสถตทระดบนยส�าคญ .05 4.2. การวเคราะหขอมลจากการสมภาษณ (Interview) แนวทางแกปญหา การด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ใชวธการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และเสนอเปนความเรยง

สรปผลการวจย 1.สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม พบวา สวนมากเปน

ครทไดรบมอบหมายใหดแลงานประชาสมพนธของโรงเรยน ขนาดของโรงเรยนสวนมากเปนโรงเรยนขนาดเลก และทตงของโรงเรยนสวนมากตงอยในเขตองคการบรหารสวนต�าบล 2. สภาพการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวม ผลการวจยมขอคนพบดงน 2.1 ดานการวจยและรบฟงความคดเหน รายขอทมการปฏบตสงสด ไดแก วธการพฒนาบคลากรในดานการประชาสมพนธ โดยการสงเขารบการอบรมในหนวยงานตางๆ ทจดขนภายนอก 2.2 ดานการวางแผนและการตดสนใจ รายขอทมการปฏบตสงสด ไดแก จ�านวนเงนทใชในการด�าเนนงานประชาสมพนธตอปการศกษา ไมเกน 10,000 บาท 2.3 ดานการตดตอสอสาร รายขอทมการปฏบตสงสด ไดแก กจกรรมการด�าเนนงานประชาสมพนธ โดยวธการจดเสยงตามสายภายในโรงเรยน 2.4 ดานการประเมนผล รายขอทมการปฏบตสงสด ไดแก ผรบผดชอบควบคม บงคบ บญชา ดแลการปฏบตงาน ดานการประชาสมพนธ โดยผบรหารสถานศกษา เปนผควบคม บงคบ บญชาโดยตรง 3. ปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวมมปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธอยในระดบปานกลางทกดาน 4. การเปรยบเทยบปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จ�าแนกตามทตงของโรงเรยน โดยภาพรวม พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ทง 4 ดาน 5. การเปรยบเทยบปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน โดยภาพรวม แตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบ .05 และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทระดบ .05 ทกดาน 6. แนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 โรงเรยนควรจดท�าโครงการขอสนบสนนงบประมาณ เพอจดหาวสดอปกรณ ทจ�าเปนในการด�าเนนงานประชาสมพนธ ทงจากภายในและภายนอกองคกร สรางแบบประเมน คนควาหาขอมล จดออน จดแขงของโรงเรยน สรปสภาพปญหา สรางจตส�านกและตระหนกถงความส�าคญของการวางแผน และการด�าเนนงานประชาสมพนธอยางเปนระบบ

วารสาร... ราชพฤกษ

52

อภปรายผล ผลจากการศกษาสภาพ ปญหาและแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 มประเดนคนพบทควรน�ามาอภปรายผล ดงน 1. ปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวมมปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธอยในระดบปานกลาง ทเปนเชนนอาจเนองมาจาก การขาดงบประมาณ วสด อปกรณทใชมไมเพยงพอ กลยทธ กจกรรม วธปฏบตทเกยวของกบงานประชาสมพนธไมหลากหลาย ทส�าคญ คอ ขาดการประเมนความพรอมของบคลากรและงบประมาณ วสดอปกรณในการประชาสมพนธโรงเรยน สอดคลองกบผลการวจยของ ปญจา ศรธรรมโรจน (2541) ทพบวา ปญหาการบรหารงานประชาสมพนธของโรงเรยน สงกดกรมสามญศกษา ในเขตกรงเทพมหานคร ทกโรงเรยนประสบปญหาทกดาน ในระดบปานกลาง ตรงกบผลการวจยของ จนดา ธนศลป (2548) ทพบวา ปญหาการบรหารงานประชาสมพนธของโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาสงหบร โดยภาพรวมมการปฏบต อยในระดบปานกลาง และสอดคลองกบผลการวจยของ สธ บญญะถต (2550) ทพบวา ปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธโรงเรยนของผบรหารโรงเรยน สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธาน เขต 3 มความตองการในการเผยแพรขาวสาร ขอมลและผลงานของสถานศกษา อยในระดบปานกลาง 2. การเปรยบเทยบปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านก งานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 โดยภาพรวม พบวา แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 สอดคลองกบสมมตฐานการวจย ทวา ปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ทมขนาดและทตงของโรงเรยนตางกน มความแตกตางกน ทเปนเชนนอาจเนองมาจาก ตวแปรหรอบรบทของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 มทตงและขนาดของโรงเรยน คณวฒ ประสบการณการท�างานของผบรหารและผปฏบตงานประชาสมพนธของโรงเรยนไมเหมอนกน 3. แนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 ดานการตดตอสอสาร ไดแก การจดนทรรศการแสดงผลงานกจกรรมดเดนของ โรงเรยนไมชดเจนและขาดความตอเนอง แนวทางการแกปญหา คอ น�าเสนอกจกรรม ภารกจทโรงเรยนหรอองคกร ในรปของแผนปฏบตงาน นเทศ ก�ากบ ตดตาม และใหรายงานผลการด�าเนนงานอยางเปนระบบ สรางความส�าคญของการจดนทรรศการแสดงผลงานทกภาคเรยน เชญบคลากร ชมชน ผท

มสวนเกยวของ ชนชมความส�าเรจ ประเมนผลรวมกนเพอปรบปรงพฒนา จดเปนแผนปฏบตงานของโรงเรยน ประสานเขตพนทในการจดนทรรศการแสดงผลงานของโรงเรยนตางๆ ในเขตพนท สอดคลองกบแนวคดของ สะอาด ตณศภผล (2543) ไดใหแนวคดเกยวกบการด�าเนนงานประชาสมพนธ ดานการตดตอสอสาร คอ การลงมอปฏบตการสอสารประชาสมพนธกบผทเกยวของ โดยด�าเนนการตามแผนหรอวตถประสงคทวางไว และเลอกวธการ เครองมอสอสารเขามาชวยด�าเนนงานใหไดประสทธภาพสงสด ขอเสนอแนะ จากผลการวเคราะห สภาพ ปญหา และแนวทางแกปญหาการด�าเนนงานประชาสมพนธของโรงเรยน ในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5 จงขอเสนอแนะดงน 1. โรงเรยนควรจดงบประมาณใหชดเจน เพอสะดวกในการวางแผนใชจายงบประมาณใหมประสทธภาพ และจดใหมวสด อปกรณ ทใชในการด�าเนนงานประชาสมพนธโดยตรง 2. โรงเรยนควรจดกลยทธ กจกรรม วธปฏบตงานทเกยวของกบงานประชาสมพนธใหมความหลากหลาย จดเกบขอมลสารสนเทศใหเปนปจจบน 3. ผบรหารโรงเรยน ควรจดใหมบคลากรรบผดชอบงานประชาสมพนธโดยตรงโดยถอวาเปนบทบาทหนาททตองท�า อยางตอเนอง เพอใหโรงเรยนเปนทรจกของคนทวไป 4. ผบรหารโรงเรยน ควรสรางครใหเปนนกประชาสมพนธงานของโรงเรยนโดยการจดสงครเขาอบรมในดานนเฉพาะ เพอน�าความรมาท�างานดานการประชาสมพนธ 5. ครทกคนควรใหความสนใจกบงานประชาสมพนธ ทงการประชาสมพนธผลงานตนเองและงานของโรงเรยนใหหนวยงานอน ผปกครอง และผทเกยวของไดรบทราบ

เอกสารอางองจนดา ธนศลป. (2548). สภาพและปญหาการบรหารงาน ประชาสมพนธของโรงเรยนสงกดส�านกงานเขตพนทการ ศกษาสงหบร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขา วชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ราชภฏเทพสตร.บญชม ศรสะอาด. (2543). การวจยเบองตน. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.ปญจา ศรธรรมโรจน. (2541). สภาพและปญหาการบรหารงาน ประชาสมพนธของโรงเรยนมธยมศกษา. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.วมลพรรณ อาภาเวท. (2546). การวางแผนการประชาสมพนธและ การรณรงค. กรงเทพฯ : บคพอยท.วรช ลภรตนกล. (2544). การประชาสมพนธ.พมพครงท 9.

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

53

กรงเทพฯ : ส�านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.สมบรณ ตนยะ. (2550).วทยาการวจย. นครราชสมา : คณะ ครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.สะอาด ตณศภผล. (2543). การประชาสมพนธ.กรงเทพฯ : การศาสนา. ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5. กลมงาน ประชาสมพนธ. (2549). เอกสารฝกอบรมคมอนก ประชาสมพนธ.นครราชสมา : ส�านกงานเขตพนทการ ศกษานครราชสมา เขต 5. _____. (2550). ขอมล10มถนายน2550. นครราชสมา :

ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 5. สธ บญญะถต. (2550). การศกษาสภาพและปญหาการด�าเนนงาน ประชาสมพนธโรงเรยนของผบรหารโรงเรยนสงกด ส�านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธานเขต3. สราษฎรธาน : กลมอ�านวยการ (กลมงานประชาสมพนธ) ส�านกงานเขตพนท การศกษาสราษฎรธาน เขต 3.อปษรศร ปลอดเปลยว. (2541). การประชาสมพนธโรงเรยน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามค�าแหง.Cutlip, Scott M. and Allen H. Center. (1978). Effective publicrelation. 5th ed., New Jersey : Prentice- Hall.Simon, Herbert A. (1958). Organization. New York : John Willey & Sons.

วารสาร... ราชพฤกษ

54

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงค เพอศกษาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 และเพอเปรยบเทยบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการจ�าแนกตามขนาดโรงเรยน กลมตวอยางคอ โรงเรยนทจดการศกษาชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�านวน 56 โรงเรยน ก�าหนดขนาดกลมตวอยางโดยเปดตารางของ Krejcie และ Morgan ผใหขอมลในครงน ไดแก ผบรหาร ผรบผดชอบงานอาคารสถานท ผรบผดชอบงานกจกรรม 5ส ประธานนกเรยน กรรมการนกเรยน รวมโรงเรยนละ 5 คน จ�านวนทงสน 280 คน จาก 56 โรงเรยน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลครงนเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 อนดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาเอฟ (F-test) ผลการวจยพบวา การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 โดยภาพรวมและรายดานมการปฏบตอยในระดบมาก เมอ

เปรยบเทยบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ของโรงเรยน ทเปดสอนชวงชนท 3-4 จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน พบวาทงโดยภาพรวมและรายดาน(การประเมนผล)แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ค�าส�าคญ: กจกรรม 5ส การบรหารงานอาคารสถานทและ สงแวดลอม

ABSTRACT The purposes of the research were to study the using and the comparison of 5’s activities of administration toward construction and environment in schools, level 3-4 class instruction under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7. The sample were 392 personnels from 56 schools under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7 in 2009 academic year. The size of sampling group was determined by simple random sampling using the table of Krejcie and Morgan. The research tools were the rating scale questionnaires with 40 item and opened

การศกษาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7

A Study of Using 5’S Activities of Administration Toward Construction and Environment in School of Level 3-4 under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7

ชาตร นราจนทร*Chatree Narajun

ดร. วาสนา กงวาลเลศ**ผชวยศาสตราจารย ดร. เพชรสดา ภมพนธ***

ผชวยศาสตราจารยววรรณ กาญจนวจ***

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ*** กรรมการทปรกษาวทยานพนธ

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

55

questionnaires with 40 item. The data analysis were implemented the percentage, mean, standard deviation, and F-test. The results were found that : 5’s activities of administration toward construction and environment in schools, level 3-4 class interval under Nakhon Ratchasima Educational Service Area Office 1-7, were in the good level of practice either as a whole or each aspect. Comparing by the school sizes, they were significantly different at the .05 level both the whole and evaluation aspect. Keywords : 5’s Activities, Administration toward Construction and Environment

บทน�า โรงเรยนเปนสถานททเดกจะตองเขาไปใชชวตวนละหลายชวโมง ปละไมต�ากวา 200 วนและเปนเวลา 9 -12 ป เพอเรยนใหจบการศกษาภาคบงคบ ตลอดเวลาทใชชวตอยในโรงเรยนสงแวดลอมตางๆ ในโรงเรยนมอทธพลตอการจดการเรยนการสอน สงผลกระทบตางรางกายและจตใจของนกเรยน ถาโรงเรยนจดสงแวดลอมทเหมาะสมใหแกนกเรยน โดยสามารถปลกจตส�านกทถกตองเกยวกบสงแวดลอม ใชชวตอยางมความสข สามารถจ�าแบบอยางสงแวดลอมทสรางขน เชน บรเวณทตงอาคารเรยน อาคารประกอบ หองปฏบตการ หองสอ อปกรณ น�าดม น�าใช การสขาภบาลในโรงเรยนใหอยในสภาพทด ถกสขลกษณะ (ทนงศกด สทอนสด. 2546 : 2) จากประเดนและปญหาตางๆ ผวจยพบวา การด�าเนน

งานพฒนาอาคารสถานทและสงแวดลอม โดยใชกจกรรม 5ส ผบรหารโรงเรยน คร เปนผมบทบาทส�าคญในการด�าเนนการผวจยมความสนในทจะศกษาด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานท และสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนในชวงชนท 3-4 จ�านวน 63 โรงเรยน ซงจะกอใหเกดประโยชนตอคร บคลากร และผปฏบตงานทวไป จะสามารถท�างานไดอยางสะดวกรวดเรวยงขนบรรยากาศในการท�างาน สถานทท�างานดขน สงผลตอ สภาพจตใจ เปนการพฒนาโรงเรยนเพอเขาสเกณฑมาตรฐานตอไป

วตถประสงค 1. เพอศกษาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 1-7 2. เพอเปรยบเทยบการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการ ศกษานครราชสมาเขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน

กรอบแนวคดในการวจย ในการศกษาวจยในครงนผวจยใชกรอบแนวคดโดยจ�าแนกขนาดโรงเรยนเปน 3 ขนาดตามประกาศของส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน พ.ศ 2549 เปน ขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ และศกษาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ใน 4 ขน ดงน ขนวางแผนการด�าเนนงานขนด�าเนนการตามแผน ขนประเมนผล และขนน�าผลการประเมนไปพฒนา ดงภาพท 1

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรอสระ

ตวแปรตาม

1. ขนาดเลก

2. ขนาดกลาง

3. ขนาดใหญ

การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานท

และสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงาน

เขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 1-7 แบงเปน 4 ขน คอ

1. ขนวางแผนการด�าเนนงาน

2. ขนด�าเนนการตามแผน

3. ขนประเมนผล

4. ขนน�าผลการประเมนผลไปพฒนา

วารสาร... ราชพฤกษ

56

วธการด�าเนนการวจย 1.ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงนคอ โรงเรยนทจดการศกษาชวงท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�านวน 63 โรงเรยน กลมตวอยางคอ โรงเรยนทจดการศกษาชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�านวน 56 โรงเรยน ก�าหนดดกลมตวอยางโดยเปดตาราง Krejcie และ Morgan (ลดดาวลย เพชรโรจน และ อจฉรา ช�านหระศาสน. 2547 : 264) โดยมขนตอนการสม ดงน ขนท 1 ก�าหนดขนาดกล มตวอยางโดยเปดตารางของ Krejcie และ Morgan ไดกลมตวอยาง เปนโรงเรยนทจดการศกษาชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�านวน 56 โรงเรยน ขนท 2 แบงขนาดโรงเรยนเปน 3 ขนาด คอ ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญโดยวธการสมอยางงาย เปนโรงเรยนขนาดเลก 18 โรงเรยน โรงเรยนขนาดกลาง 21 โรงเรยน และโรงเรยนขนาดใหญ 17 โรงเรยน รวม 56 โรงเรยน ผใหขอมลในครงน ไดแก ผบรหาร 1 คน ครทรบผดชอบงานอาคารสถานท 1 คน ครทรบผดชอบงานกจกรรม 5ส 1 คน ประธานนกเรยน 1 คน คณะกรรมการนกเรยน 1 คน รวมโรงเรยนละ 5 คน จ�านวนทงสน 280 คน จาก 56 โรงเรยน 2.เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมลครงนเปนแบบทดสอบถามทผวจยสรางขน ซงเปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ระดบ ม 3 ตอน ดงน ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลพนฐานขอบผตอบแบบสอบถาม ไดแก สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม และขนาดโรงเรยน ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมในโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 โดยแบบสอบถามแตละขอเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตอนท 3 แบบสอบถามปลายเปดใหแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะ 3.วธการเกบรวบรวมขอมล/การทดลอง ผ ว จยส งแบบสอบถามทางไปรษณย ไปย งผ ตอบแบบสอบถาม จ�านวน 280 ฉบบ จาก 56 โรงเรยน และไดรบแบบสอบถามกลบคนจ�านวน 275 ฉบบ น�าแบบสอบถามไดรบกลบคน มาวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส�าเรจรป และ วเคราะหเนอหา (Contents Analysis) ดงน ตอนท 1 ขอมลสวนตวของผตอบแบสอบถาม วเคราะหโดยใชการแจกแจงความถและหาคารอยละ ตอนท 2 การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงาน

อาคาร สถานท และสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 1-7 วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย (X) และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) การเปรยบเทยบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดโรงเรยนวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way ANOVA) เมอมนยส�าคญทางสถต การทดสอบความแตกตางเปนรายคโดยใชวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Method) ตอนท 3 ความคดเหนและขอเสนอแนะ การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 มาวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis)

สรปผลการวจย ผวจยไดวเคราะหขอมลจากการตอบแบบสอบถาม สรปผลการวจยไดดงน 1. ขอมลพนฐานของผตอบแบบสอบถาม สรปผลการวจยไดดงนจ�านวน 56 คน คดเปนรอยละ 20.36 ครทรบผดชอบดานอาคารสถานท จ�านวน 55 คน คดเปนรอยละ 20.00 ครผรบผดชอบงาน 5ส จ�านวน 56 คน คดเปนรอยละ 20.36 ประธานนกเรยนจ�านวน 54 คน คดเปนรอยละ 19.64 คณะกรรมการนกเรยน จ�านวน 24 คน คดเปนรอยละ 8.72 โดยใหผใหขอมลอยในโรงเรยนขนาดกลาง จ�านวน 104 คน คดเปนรอยละ 37.82 อยในโรงเรยนขนาดเลก จ�านวน 88 คน คดเปนรอยละ 32.00 และโรงเรยนขนาดใหญจ�านวน 83 คน คดเปนรอยละ 31.11 2. การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานคราชสมา 1-7 ผวจยไดออกแบบสอบแบงตามขนตามด�าเนนงาน ดงน ขนงานแผนการด�าเนนงาน พบวา โรงเรยนมการวางแผนการด�าเนนงานอยในระดบมาก (X =3.92, S.D =0.64) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา โรงเรยนมการจดตงคณะกรรมการด�าเนนการกจกรรม 5ส (X=4.04, S.D =1.01) มการก�าหนดเครองมอในการประเมนผลการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอม (X=3.99,S.D=0.90) และสงทโรงเรยนด�าเนนการนอยทสดคอ กอนการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมไดมการถายรปไวเพอการเปรยบเทยบหลงการด�าเนนกจกรรม มการปฏบตในระดบมาก (X=3.92, S.D=1.05) ขนด� า เนนการตามแผน มการปฏบต ในระดบมาก (X=3.88,S.D=0.71) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา โรงเรยนม

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

57

การจดท�าแผนปาย ค�าขวญ โปสเตอร เอกสารแผนพบเพอเผยแพรการด�าเนนกจกรรม 5ส อยในระดบมาก (X=4.11, S.D=0.96) มการก�าหนดวนท�าความสะอาดอาคารสถานทและสงแวดลอมครงใหญอยางเปนทางการ อยระดบ(X=4.05, S.D=01.03) และนอยทสด คอ การอ�านวยความสะดวกเกยวกบวสดอปกรณ และเครองมอทใชในการด�าเนนกจกรรม 5ส มการปฏบตอยในระดบมาก (X=3.64, S.D=1.00) ขนประเมนผล มการปฏบตอยในระดบมาก (X=4.13, S.D.0.62) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา โรงเรยนการจดประกวดพนทการด�าเนนกจกรรม 5ส และการใหรางวล มการปฏบตระดบมาก (X=4.35 ,S.D=0.77) มการหาวธทเหมาะสมเพอใชแกปญหาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส มการปฏบตอยในระดบมาก (X=4.28 , S.D=0.75) และ นอยทสดคอ การตรวจตดตามโดยผบรหารสงสด มการปฏบตอยในระดบมาก (X=3.89 , S.D=0.86) ขนการน�าผลการประเมนไปพฒนา พบวา มการปฏบตอยในระดบมาก (X=3.92 , S.D=0.73) เมอพจารณารายขอพบวา หลงด�าเนนกจกรรม โรงเรยนมการบนทกภาพเพอเปนหลกฐานในการประเมนผล มการปฏบตในระดบมาก (X=4.12 , S.D=0.84) มการรายงานผลการด�าเนนการกจกรรม 5ส ใหผเกยวของทกฝายไดรบทราบ มการปฏบตอยในระดบมาก (X=4.09 , S.D=080) และนอยทสดคอ การประเมนผลกจกรรมทด�าเนนรวมกบกจกรรม 5ส เพอการประยกตใชและปรบปรงการด�าเนนงาน มการปฏบตอยในระดบมาก (X=3.77 , S.D=0.86) โดยภาพรวม โรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ทเปดสอนชวงชนท 3-4 มการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมอยระดบมาก (X=3.93 , S.D=0.0.55) เมอพจารณาเปนรายขอจะพบวา โรงเรยนมการประเมนผลการด�าเนนอยในระดบมาก (X=4.13 , S.D=0.60) ,มการน�าผลการประเมนไปพฒนา มการปฏบตอยในระดบมาก (X=3.79 , S.D=0.64) และนอยทสด คอ มการวางแผนการด�าเนนงาน (X=3.79 , S.D=0.073) 3. การเปรยบเทยบการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน มรายละเอยด ดงน การเปรยบเทยบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน ในภาพรวมเปนรายดาน แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 เมอพจารณาเปนรายขนพบวา ขนประเมนผล แตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 จงตองมการทดสอบรายคดวยวธการของเชฟเฟ (Scheff’s Method) การด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถาน

ทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 โดยภาพรวมเปนรายค พบวา ในภาพรวม การด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ในสถานศกษาขนาดเลกมการด�าเนนงานมากกวาสถานศกษาขนาดใหญอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ขนประเมนผล พบวา ในสถานศกษาขนาดเลก มการด�าเนนงานมากกวาสถานศกษาขนาดใหญอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 4. กลมตวอยางทตอบแบบสอบถามมขอเสนอแนะเกยวกบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคาร สถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานการศกษาเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 ดงน ขนวางแผนการด�าเนนงาน โรงเรยนควรมการสรางความเขาใจเกยวกบการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอม มการประกาศเปนนโยบายในการด�าเนนกจกรรม 5ส ใหทกคนในโรงเรยนไดรบทราบ มการแตงตงคณะกรรมการด�าเนนกจกรรม 5ส และมการจกท�าแผนการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอม ขนด�าเนนการตามแผน โรงเรยนควรมการตรวจและประเมนผลกอนการท�ากจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอม มการรณรงคสงเสรมการด�าเนนกจกรรม 5ส โรงเรยนควรจดอบรมใหความรเกยวกบการด�าเนนกจกรรม 5ส แกบคลากรในโรงเรยน และผบรหาร คร และนกเรยนควรใหความสนใจในการด�าเนนกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอม อยางจรงจง ขนประเมนผล โรงเรยนควรมการตรวจตดตามโดยผบรหารสงสดอยางสม�าเสมอ มการประเมนความคบหนาในการด�าเนนกจกรรม 5ส โรงเรยนควรหาวธการทเหมาะสมในการแกปญหาการด�าเนนกจกรรม 5ส มการตรวจใหคะแนน และรางวลในการด�าเนนกจกรรม 5ส ขนน�าผลการประเมนไปพฒนา โรงเรยนควรมการตรวจสอบและสรปปญหาทเกดขนจากการด�าเนนกจกรรม 5ส เพอพฒนาใหมมาตรฐานในการด�าเนนกจกรรม มการประเมนผลกจกรรมทด�าเนนรวมกบกจกรรม 5ส เพอการประยกตใชและปรบปรงการด�าเนนงาน

อภปรายผล จากผลการวจยครงนท�าใหทราบถงการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษา

วารสาร... ราชพฤกษ

58

นครราชสมา เขต 1-7 โดยมประเดนทน�าอภปรายดงน 1. การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 พบวา ในภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมการปฏบตอยในระดบมาก โดยเรยงล�าดบดานทมการปฏบตจากมากไปหานอย ดงน ขนประเมนผล ขนน�าผลการประเมนไปพฒนา ขนด�าเนนการตามแผน และขนวางแผนการด�าเนนงานตามล�าดบ ทงนอาจเปนเพราะวา ผบรหารสถานศกษาและครใหความส�าคญกบสภาพแวดลอมในสถานศกษา รวมทงการควบคมดแลรกษาการใหบรการแกชมชนและสงเสรมทะนบ�ารงสงแวดลอมในโรงเรยนทมอยใหคงสภาพด และสนองความตองไดอยางเพยงพอ ซงสภาพแวดลอมในโรงเรยนเปนองคประกอบทส�าคญทจะชวยใหการสอนด�าเนนไปอยางมประสทธภาพ ถาผบรหารมงใหการเรยนการสอนบรรลผลอยางสมบรณแลว กจ�าเปนตองรกษาสงแวดลอมในโรงเรยนใหอยในสภาพด เพอเอออ�านวยตอกจกรรมการเรยนการสอนใหมากทสด สอดคลองกบงานวจยของ ปรชญา ประดบวทย. (2546) ไดศกษาวจยเรองการศกษาสภาพและปญหาการด�าเนนกจกรรม 5ส ในวทยาลยสารพดชางอบลราชธาน ผลการวจยพบวา ขาราชการครและลกจางประจ�า มความคดเหนตอสภาพการด�าเนนกจกรรม 5ส โดยรวมทกดานอยในระดบมาก 2. การเปรยบเทยบการด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท 3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน โดยภาพรวมแตกตางกนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 เมอพจารณาเปนรายดานพบวา ทกดานไมแตกตางกน ทงนอาจเปนเพราะสถานศกษาแตละขนาดมสภาพแวดลอมทแตกตางกน การมสวนรวมในการท�ากจกรรม 5ส แตกตางกน จ�านวนคร นกเรยน แตกตางกนท�าใหมการด�าเนนงานแตกตางกนและเปนเพราะสถานศกษาขนาดเลกมบคลากรนอยแตละคนตองรบผดชอบงานหลายเรองอกทงผบรหารสถานศกษากตองท�าการสอนดวย ท�าใหการปฏบตงานอาคารสถานทนอยลงและงบประมาณทไดรบไมเพยงตอความจ�าเปน จงสงผลใหการปฏบตงานแตกตางกน

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยผ ว จยได น� า เสนอแนะของผ ตอบแบบสอบถามมาเรยบเรยงไดดงน 1. ขอเสนอแนะทวไป จากผลการวจย การด�าเนนงานกจกรรม 5ส ในการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมของโรงเรยนทเปดสอนชวงชนท

3-4 สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 1-7 พบวา ในภาพรวมมการปฏบตอยในระดบมาก เมอพจารณาการด�าเนนงานกจกรรม 5ส เปนรายดานพบวาดานทควรมการปรบปรงและควรไดรบการพฒนาไดแก ขนด�าเนนการ ตามแผน ดงนน สถานศกษาควรมการใหความรแกคณะคร นกเรยน ชมชน เพอใหมความรความเขาใจ และเกดทกษะในการด�าเนนงานเพอใหบรรลวตถประสงคของกจกรรม และขนน�าผลการประเมนไปพฒนา ส�านกงานเขตพนทการศกษาควรมการจดการอบรมเชงปฏบตการ แกผบรหารสถานศกษา การใชอาคารสถานท การจดท�าแบบประเมนผลการใชอาคารสถานท การจดท�าแบบสรปการใชอาคารสถานท รปแบบการน�าเสนอผลการประเมนและการน�าผลการประเมนมาใช เพอใหมความรความเขาใจสามารถน�ามาใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาสถานศกษา 2.ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาการบรหารงานอาคารสถานทและสงแวดลอมในสถานศกษาทไดรบรางวลดเดนดานอาคารสถานทโดยการศกษาเปนรายกรณ เพอจะไดทราบขอมลสารสนเทศและแนวทางปฏบตทเปนประโยชนตอการพฒนาสถานศกษาดานอาคารสถานท 2.2 ควรศกษาความสมพนธระหวางลกษณะผน�าของผบรหารสถานศกษา กบการบรหาร งานอาคารสถานทและสงแวดลอม 2.3 ควรมการศกษาเรองปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานของบคลากรผปฏบตงานเกยวกบการบรหารงานอาคารสถานทและการจดสงแวดลอมในโรงเรยน ตลอดจนวางแผนการแกไขปญหาและอปสรรค 2.4 ควรมการศกษาเปรยบเทยบการบรหารงานอาคารสถานทและการจดสงแวดลอมในโรงเรยนอนทงระดบจงหวด ระดบภาค หรอระดบประเทศ

เอกสารอางองทะนงศกด ศรทอนสด. (2546). การศกษาสภาพสงแวดลอมและ บรรยากาศในโรงเรยนประถมศกษากลมโรงเรยนภน�าหยด อ�าเภอวเชยรบรจงหวดเพชรบรณ. ภาคนพนธครศาสตร มหาบณฑต สาขาการการบรหารการศกษา สถาบนราชภฏ พระนคร.ปรชญา ประดบวทย. (2546). การศกษาสภาพและปญหาการ ด�าเนนกจกรรม5สในวทยาลยสารพดชางอบลราชธาน. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการ ศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.ลดดาวลย เพชรโรจน และอจฉรา ช�านประศาสน. (2547). ระเบยบ วธวจย. กรงเทพฯ : พมพดการพมพ.

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

59

บทคดยอ การศกษาวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทเกยวของกบการตดสนใจ ระดบของการตดสนใจ ปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 โดยเกบขอมลจากผปกครองทมบตรหลานก�าลงศกษาอยจ�านวน 369 คน ผลการศกษาพบวา ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครอง คอ ดานเกยรตยศชอเสยงของสถานศกษา ดานแนวทางการเรยนการสอน ดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ดานบคลากรในสถานศกษา ดานคาใชจายโดยรวมอยในระดบมากทกดาน โดยมระดบการตดสนใจจากเปรยบเทยบการเรยนการสอนกบโรงเรยนอนๆ เปนล�าดบแรก และปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองคอ ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง ปจจยดานการจดการเรยนการสอน ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงของสถานศกษา ค�าส�าคญ: ปจจย การตดสนใจ โรงเรยนประถมศกษาเอกชน

Abstract The purposes of this research were to study the factors related to parents’ decision making for choosing

private primary school for their children in Kanchanaburi Educational Service Area Office 1. Data were collected from 369 parents who have the children study in the private primary schools in Kanchanaburi Educational Service Area Office 1 by questionnaires. Statistical analysis were the frequency, percentage, mean, standard deviation, and stepwise multiple regression analysis. Research findings were revealed that : The factors related to parents’ decision making were the school honor and reputation aspect, school teaching policy aspect, school building and environment aspect, school officer aspect, and expense aspect.. All aspects overall were found at the high level. The level of parents’ decision making was the comparison of teaching policy between the government and private schools. Factors affecting the parents’ decision making were parent’s expense, learning and teaching management, and school honor and reputation. Key Words : Factor, Decision Making, Private Primary School

ปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1

Factors Affecting the Parents’ Decision Making in Choosing Private Primary Schoolfor Their Children in Kanchanaburi Educational Service Area Office1

พงษเลศ เกตภพงษ*Ponglert Ketpupong

รองศาสตราจารย ดร.สจวรรณ ทรรพวส**ดร.โกมล ไพศาล***

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาชาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา**อาจารยมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ***อาจารยมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา กรรมการทปรกษาวทยานพนธ

วารสาร... ราชพฤกษ

60

บทน�า จากการศกษาสภาพแวดลอมทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง และสงแวดลอมตางๆ ในปจจบน ประกอบกบประสบการณจากการเปนผบรหารโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 มาเปนเวลาชานาน ท�าใหพบวา จ�านวนนกเรยนในโรงเรยนประถมศกษาเอกชนมแนวโนมทจะลดลงอยางตอเนองซงสงผลกระทบตอการด�าเนนกจการการจดการศกษาของโรงเรยนประถมศกษาเอกชนตามมา สบเนองจากประเทศอยในสภาวะเศรษฐกจทตกต�า รายไดของประชาชนลดลง ราคาสนคาทสงขน นโยบายเรยนฟร 15 ปของรฐบาล ประชากรในวยเรยนมจ�านวนลดลงเนองจากนโยบายการวางแผนครอบครว ผปกครองมคานยมทจะสงบตรหลานเขาศกษาในโรงเรยนของรฐเพมมากขน แตในขณะเดยวกนโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 กมจ�านวนเพมมากขนโดยททกๆ โรงเรยนลวนแตมมาตรฐานการจดการเรยนการสอนทดและสามารถพฒนาคณลกษณะของผเรยนไดอยางมประสทธภาพรวมทงผานเกณฑการประเมนของส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษาในระดบดขนไปทงสน จงสงผลใหมการแขงขนกนระหวางโรงเรยนประถมศกษาเอกชนกนเอง และ ระหวางโรงเรยนประถมศกษาเอกชนกบโรงเรยนของรฐบาลอยางรนแรงทจะจงใจใหผปกครองสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนของตนเองใหเพมมากขนเพอทจะมรายไดพอเพยงกบคาใชจายตาง ๆ และสามารถด�าเนนกจการไดตอไป จากความเปนมาและความส�าคญของปญหาดงกลาว ประกอบกบผวจยเปนผบรหารโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 จงมความสนใจทจะศกษาเกยวกบปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 เพอทจะไดน�าขอมลทไดจากการวจยครงนไปเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนากจการของโรงเรยนใหไดมาตรฐานตามขอก�าหนดของกระทรวงศกษาธการและตรงตามความตองการของผปกครองใหมากทสดเพอทจะไดสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนเมากขน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผ ปกครองในการเลอกโรงเรยน ประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 2. เพอศกษาระดบของการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1

3. เพอศกษาปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1

กรอบแนวคดในการวจย จากการสมภาษณผปกครอง ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของดงกลาว ผวจยไดน�าขอมลทไดมาสงเคราะหและน�าไปก�าหนดกรอบแนวคดการวจยตามขนตอนดงตอไปน คอ 1. น�าขอมลปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 ทไดจากการสมภาษณผปกครอง จ�านวน 15 คน มาจดกลมปจจยทเกยวของกบการตดสนใจโดยผานการตรวจสอบความเทยงตรงจากผทรงคณวฒทางการศกษา จ�านวน 3 ทาน ซงสามารถสรปไดทงสน 7 ปจจย คอ ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงสถานศกษา ปจจยดานบคลากรในสถานศกษา ปจจยดานการประชาสมพนธ ปจจยดานการจดการเรยนการสอน ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง ปจจยดานความสมพนธชมชน ปจจยดานอาคารสถานทและสงแวดลอม 2. จดกล มขอมลปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผ ปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนทไดจากการศกษาและคนควา เอกสาร ต�ารา ทเกยวของ แลวน�ามาวเคราะหและประมวลผล สรปปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครองไดทงหมด 5 ปจจย คอ ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงสถานศกษา ปจจยดานบคลากรในสถานศกษา ปจจยดานการจดการเรยนการสอน ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง ปจจยดานอาคารสถานทและสงแวดลอม 3. จดกลมปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชน จากการศกษางานวจยทเกยวของได 7 ปจจย คอ ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงสถานศกษา ปจจยดานบคลากรในสถานศกษา ปจจยดานการจดการเรยนการสอน ปจจยการประชาสมพนธ ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง ปจจยดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ปจจยดานความสมพนธชมชน 4. น�ารายละเอยดปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนทไดจากทง 3 วธทกลาวขางตนมาพจารณาวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) และสามารถสรปปจจยทเกยวของไดทงสน 5 ปจจย คอ ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงสถานศกษา ปจจยดานการจดการเรยนการสอน ปจจยดานอาคารสถานทและสงแวดลอม ปจจยดานบคลากรในสถานศกษา ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง หลงจากนนจงน�ามาก�าหนดเปนกรอบแนวคดการวจยไดตามภาพดงตอไปน

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

61

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร ประกอบดวย ประชากรกลมท 1 คอ ผใหขอมลจากการสมภาษณ ไดแก ผปกครองทจบการศกษาอยางนอยในระดบปรญญาตรครอบคลมตามอาชพของผปกครองซงมบตรหลานก�าลงศกษาอยในโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 ปการศกษา2543 จ�านวน 15 คน ประชากรกลมท 2 คอ ผใหขอมลจากแบบสอบถาม ไดแก ผปกครองทมบตรหลานก�าลงศกษาอยในโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 ปการศกษา 2534 จ�านวน 9,389 คน จากทงหมด 10 โรงเรยน 1.2 กลมตวอยาง ไดแก ผปกครองทมบตรหลานก�าลงศกษาอยในโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 จ�านวน 369 คน 2.เครองมอทใชในการวจย 2.1 แบบสมภาษณ ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนท

การศกษากาญจนบร เขต 1 ซงเปนการสมภาษณรายบคคลแบบมโครงสราง โดยขอค�าถามเปนแบบปลายเปด (Open end) 2.2 แบบสอบถามทผวจยสรางขนซงแบงออกเปน 3 ตอน ดงรายละเอยดตอไปน ตอนท 1 สถานภาพทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยมขอค�าถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 2 ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษา เอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบรเขต 1 โดยมขอค�าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา(Rating Scale) จ�าแนกเปน 5 ดานตามตวแปรอสระ โดยผตอบแบบสอบถามจะพจารณาใหคาน�าหนกของปจจยตามสภาพทเปนจรงโดยมหลกเกณฑ การใหคะแนนเปน 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด ตามล�าดบ ตอนท 3 การตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบรเขต 1 โดยมขอค�าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ผตอบแบบสอบถามจะพจารณาใหคาน�าหนก ของการตดสนใจตามระดบสภาพทเปนจรง โดยมหลกเกณฑการใหคะแนนเปน 5 ระดบ มาก

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรอสระปจจยทเกยวของกบการตดสนใจเลอก

สถานศกษาเอกชนของผปกครอง

ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงของสถานศกษา

ปจจยดานการจดการเรยนการสอน

ปจจยดานอาคารสถานทและสงแวดลอมการตดสนใจเลอก

โรงเรยนประถมศกษาเอกชนของผปกครอง

ตวแปรตาม

ปจจยดานบคลากรในสถานศกษา

ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง

วารสาร... ราชพฤกษ

62

ทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด ตามล�าดบ 3.วธการเกบรวบรวมขอมล 3.1 สมภาษณกลมผปกครองทจบการศกษาอยางนอยในระดบปรญญาตรซงมบตรหลานก�าลงศกษาอยในโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 จ�านวน 15 คน โดยผวจยเปนผสมภาษณดวยตนเอง 3.2 สงแบบสอบถามใหกลมตวอยางตอบ 3.3 รวบรวมขอมลแบบสอบถามทไดรบคนและคดเลอก แบบสอบถามฉบบทสมบรณเพอน�ามาลงรหสใหคะแนนตามน�าหนกคะแนนแตละขอและบนทกขอมลลงในโปรแกรมคอมพวเตอร

สรปผล ผลการวจยสรปไดดงน 1. ผตอบแบบสอบถามสวนใหญเปน เพศหญง อาย 36 – 45ป เปนมารดา วฒการศกษาระดบปรญญาตร มรายไดตอเดอน 10,000 – 15,000 บาท ประกอบธรกจสวนตวมากทสด 2. ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 โดยรวมอยในระดบมากทกดาน โดยปจจยดานบคลากรในสถานศกษาเกยวของมากเปนล�าดบแรก เมอพจารณาเปนรายดาน ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงของสถานศกษาอยในระดบมากทกเรองโดยเรองทโรงเรยนเปดสอนมาเปนเวลาชานานท�าใหผปกครองมความไววางใจเกยวของมากเปนล�าดบแรก 3. ระดบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 อยในระดบมากทกเรองโดยพจารณาเปรยบเทยบการเรยนการสอนกบโรงเรยนอนๆ ทงของรฐบาลและเอกชนกอนการตดสนใจ ใชเวลาพจารณาอยางรอบคอบในการตดสนใจ และมแนวโนมทจะตดสนใจน�าบตรหลานหรอคนอนๆ มาเรยนทโรงเรยนมากเปนล�าดบแรก 4. ปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 ไดแก ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง (X

5) ปจจยดานการ

จดการเรยนการสอน (X2) ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงของสถาน

ศกษา (X1)

สมการถดถอยหรอสมการท�านายในรปคะแนนดบ ไดแก Y = a + B

5X

5 + B

2X

2 + B

1X

1

= 0.880 + 0.315X5 + 0.253X

2 + 0.233X

1

สมการถดถอยในรปคะแนนมาตรฐาน ไดแก Z =

5Z

5 +

2Z

2 +

1Z

1

= 0.375 Z5 + 0.233 Z

2 + 0.214 Z

1

อภปรายผล 1. จากขอคนพบทวา ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจ

ของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 โดยรวมอยในระดบมากทกดาน โดยปจจยดานบคลากรในสถานศกษาอยในระดบมากเปนล�าดบแรก เนองจากปจจบนนผปกครองมความตองการทจะสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนเอกชนทดซงสามารถใหบรการทางการศกษาไดอยางมประสทธภาพและสามารถพฒนาพฤตกรรมของผเรยนใหเปนคนทสมบรณแบบในทกๆ โดยม คร และผบรหารสถานศกษาเปนผรบผดชอบและอ�านวยการใหบรรลตามเปาหมายทไดก�าหนดไว ดงนนจะเหนไดวาบคลากรในสถานศกษานนเปนตวจกรส�าคญทจะท�าใหโรงเรยนเอกชนสามารถเปนโรงเรยนทดได ผปกครองจงใหความส�าคญกบปจจยในเรองนอยในระดบมากซงสอดคลองกบ จกกภพ ไทยมณ(2549, หนา 122) ไดท�าการวจยเรอง ปจจยทมผลตอการตดสนใจเลอกสถานศกษาเอกชนใหบตรหลานของผปกครองนกเรยนระดบประถมศกษาในเขตพนทการศกษาลพบร เขต 1 ประกอบดวย ปจจยดานสภาพแวดลอม ปจจยดานชอเสยงของสถานศกษา ปจจยดานแนวทางการเรยนการสอน ปจจยดานการเดนทาง ปจจยดานผบรหารสถานศกษา ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง และปจจยดานมาตรฐานของสถานศกษา 2. จากขอคนพบทวา ระดบการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 กอนทผปกครองจะตดสนใจนนจะมการพจารณาเปรยบเทยบการเรยนการสอนกบโรงเรยนอนๆ ทงของรฐบาลและเอกชนกอนการตดสนใจเพอใหไดโรงเรยนทตรงกบความตองการมากทสด โดยจะใชเวลาพจารณาอยางรอบคอบในการตดสนใจและเมอตดสนใจเลอกโรงเรยนใดแลวกมแนวโนมทจะตดสนใจน�าบตรหลานหรอแนะน�าคนอน ๆ มาเรยนทโรงเรยนนนตอไปดวยอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบ อภญญา พนธสวรรณ (2548, หนา 18) ไดกลาวไววา กอนทผปกครองจะเลอกโรงเรยนใหกบลกจะตองหาขอมลของโรงเรยนหลายๆ ท จากแหลงตางๆ เพอมาเปรยบเทยบกน รวมทงตองหาโอกาสไปเยยมชมโรงเรยนเพอดสถานท สภาพแวดลอมและพดคยกบครหรอผบรหารสถานศกษากอนการตดสนใจ 3. จากขอคนพบทวา ปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 มดวยกน 3 ปจจย ไดแก 3.1 ปจจยดานคาใชจายของผปกครองเปนล�าดบแรกและมความสมพนธกนในเชงบวก กลาวคอ ผปกครองจะตดสนใจเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนทมคาใชจายส�าหรบการศกษาและใหบรการตางๆ อยในอตราทสามารถจายไดมากกวา เนองจากวาคาใชจายสวนนเปนสวนทผปกครองจะตองจายประจ�าซงสวนมากจะอยในอตราทใกลเคยงกนทกโรงเรยนตามนโยบายเรยนฟรของรฐบาล ดงนนถาโรงเรยนใดมคาใชจายเพมเตมมากขนเทาใด ผปกครองกจะไมตดสนใจเลอกโรงเรยนนนใหกบบตรหลานมากขนซงสอดคลองกบ สรสทธ แกวใจ (2542, บทคดยอ)

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

63

ไดท�าการวจยเรอง ปจจยทมผลตอการตดสนใจของผปกครองในการสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนเอกชนระดบประถมศกษาในกรงเทพมหานคร พบวา ปจจยดานคาธรรมเนยมการเรยนมผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกสถานศกษาอยในระดบมาก 1.2 ปจจยดานการจดการเรยนการสอนเปนล�าดบทสองและมความสมพนธกนในเชงบวก ทงน ผปกครองจะตดสนใจเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนทจดการเรยนการสอนทดกวา เนองจากผปกครองตองการใหผเรยนไดรบความรทางดานวชาการใหมากทสดเพอเปาหมายในการเรยนตอในระดบสงยง ๆ ขนไปและสามารถน�าไปใชในการประกอบอาชพทมรายไดดและมนคงในอนาคต ซงสอดคลองกบ กมล นาคสมบรณ(2547, หนา 81) ไดท�าการวจยเรอง ปจจยทสงผลใหผปกครองคดสนใจสงนกเรยนเขาเรยนโรงเรยนเอกชนสายสามญในจงหวดระยอง พบวา การวางแผนการสอนโดยเนนวชาการและผเรยนเปนส�าคญ เปนปจจยทสงผลใหผปกครองตดสนใจสงนกเรยนเขาเรยนในโรงเรยนเอกชนสายสามญในจงหวดระยอง 3.3 ปจจยดานเกยรตยศชอเสยงของสถานศกษาเปนล�าดบทสามและมความสมพนธกนในเชงบวก หมายความวา ผปกครองจะตดสนใจเลอกโรงเรยนทมชอเสยง ประสบความส�าเรจในการจดการศกษาและเปนทยอมรบของคนในสงคมมากกวา เนองจากมความเชอมนวาโรงเรยนนนสามารถทจะสรางใหผเรยนประสบความส�าเรจดงเชนศษยเกาได ซงสอดคลองกบ อภญญา พนธสวรรณ(2548, หนา 15) ทศกษาพบวา โรงเรยนทมชอเสยงทด มกมความเขมงวดดานวชาการ มศษยเกาทประสบความส�าเรจ มอตราการสอบเขาเรยนตอไดสง เพยงกาวเขาเรยนกเชอไดวาจะสามารถการนตความส�าเรจในอนาคตของลกได

ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช 1.1 จากผลการวจยพบวา ปจจยทผ ปกครองใหความส�าคญมากทสดในการตดสนใจเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต 1 คอ ปจจยดานบคลากรในสถานศกษา ดงนนผบรหารโรงเรยนควรจะเรงพฒนาปจจยดานนอยางเรงดวนโดยตองพฒนาและสงเสรมใหครเปนผทมมนษยสมพนธทดกบผปกครองและผเรยนและจะตองสอสารแตเรองทดและเปนประโยชนตอผปกครอง ผเรยน และโรงเรยนของตนเทานน 1.2 จากสมการพยากรณ พบวา ปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเขตพนทการศกษากาญจนบร เขต1 ม 3 ปจจย คอ 1.2.1 ปจจยดานคาใชจายของผปกครอง ผบรหารโรงเรยนประถมศกษาเอกชนจะตองพจารณาอตราการจดเกบคาธรรมเนยมการศกษาและบรการเพมเตมตางๆ ใหมความเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจ สงคม และรายไดของผปกครอง รวมทงตองม

ความยดหยนในเรองก�าหนดระยะเวลาการช�าระคาธรรมเนยมตางๆ และอาจจะจดใหมการแจกทนการศกษาเพอเปนการแบงเบาภาระผปกครองนกเรยนทเรยนดแตขาดทนทรพย ซงในขณะเดยวกนโรงเรยนกจะไดนกเรยนทมคณภาพมากยงขนเพอสงเสรมชอเสยงของโรงเรยนไดในอนาคตตอไป 1.2.2 ปจจยดานการจดการเรยนการสอน ผบรหารโรงเรยนประถมศกษาเอกชนตองก�าหนดในนโยบายการจดการศกษาของโรงเรยนใหมประสทธภาพและมงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มความร ความสามารถ และด�าเนนชวตในสงคมไดอยางมความสข โดยมงเนนทางดานเนอหาวชาการทมความเหมาะสมกบผเรยนและสอดคลองกบมาตรฐานตามหลกสตรแกนกลางของรฐบาล 1.2.3 ปจจยดานเกยรตยศและชอเสยงของสถานศกษา ผบรหารโรงเรยนประถมศกษาเอกชนควรจะพยายามสงเสรมและใหการประชาสมพนธเกยวกบเรองเกยรตยศและชอเสยงของโรงเรยนใหสงคมไดรบทราบอยางกวางขวางและสม�าเสมอ 2.ขอเสนอแนะส�าหรบการท�าวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาเกยวกบปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในสงกดหรอในเขตพนทการศกษาอน ๆ เพอน�ามาเปรยบเทยบ 2.2 ควรศกษาและท�าการวจยเชงเปรยบเทยบปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาของเอกชนและของรฐบาล 2.3 ควรศกษาและวจยปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชน กอนทจะน�าบตรหลานเขาเรยนเพอเปรยบเทยบกบความรสกหลงจากทไดน�าบตรหลานเขาเรยนแลว 2.4 ควรศกษาวจยปจจยทสงผลตอการตดสนใจของผปกครองในการเลอกโรงเรยนประถมศกษาเอกชนในเชงคณภาพ เพอใหไดขอมลเชงลก

เอกสารอางองกมล นาคสมบรณ. (2547). ปจจยทสงผลใหผปกครองคดสนใจ สงนกเรยนเขาเรยนโรงเรยนเอกชนสายสามญในจงหวด ระยอง.วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา มหาวทยาลยราชภฏร�าไพพรรณ. จกกภพ ไทยมณ. (2549). ปจจยทมผลตอการตดสนใจเลอกสถาน ศกษาเอกชนใหบตรหลานของผปกครองนกเรยนระดบ ประถมศกษาในเขตพนทการศกษาลพบรเขต1. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา มหาวทยาลยราชภฏเทพสตร. สรสทธ แกวใจ. (2542). ปจจยทมผลตอการตดสนใจของผ ปกครองในการสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนเอกชน ระดบประถมศกษาในกรงเทพมหานคร. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. อภญญา พนธสวรรณ. (2548). เขาป.1เลอกโรงเรยน เลอกอนาคตลก. กรงเทพฯ: พมพด

วารสาร... ราชพฤกษ

64

บทคดยอ การวจยครงน มวตถประสงคเพอศกษาปญหาและการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา และเพอเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามประสบการณการบรหารโรงเรยนของผบรหารโรงเรยนและจ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน ใน 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก ผบรหารสถานศกษาโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ทปฏบตราชการในปการศกษา 2553 จ�านวน 98 คน เครองมอทใชในการวจย คอแบบสอบถามชนดมาตราสวนประมาณคา จ�านวน 50 ขอ และแบบสอบถามความคดเหนทวไปแบบปลายเปด และผทรงคณวฒ ทมประสบการณการบรหารโรงเรยน และ

การศกษาปญหาและการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา

A Study of Problems and Problem Solving of Schools under Nakhon Ratchasima Provincial Administrative Organization

สามารถ คมคง*

Samart Khumkhongผชวยศาสตราจารย ดร. ประหยด ภมโคกรกษ**

ดร. กตพงษ ลอนาม**

เคยไดรบรางวลผบรหารโรงเรยนดเดน จากส�านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ�านวน 5 ทาน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) การทดสอบคาท (t-test) และการวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (One way- ANOVA) ผลการวจย พบวา ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา เมอพจารณาโดยภาพรวมและเปนรายดานพบวาอยในระดบปานกลางและไมแตกตางกน ผลการเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนจ�าแนกตามขนาดของโรงเรยนและประสบการณการบรหารของผบรหารโรงเรยน โดยภาพรวมและรายดานมปญหาอยในระดบปานกลางและไมแตกตางกน ค�าส�าคญ : ปญหาและการแกปญหาการบรหารโรงเรยน องคการบรหารสวนจงหวด

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธหลก*** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธรวม

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

65

ABSTRACT This research aimed to study problems and problems solving of the schools under the administration of Provincial Administrative Organization, and to compare administrative problems in schools classified by school administrators’ experiences and school sizes in 4 aspects : academic, budget, personnel and general administration. The samples were 98 school administrators under Nakhon Ratchasima Provincial Administrative Organization, who did their duties in the 2010 academic year. Research tools were 50 items of rating scale questionnaire and open-ended general questionnaire. The 5 experts who had their experiences in school administration and were granted with the best school administrator awards for finding solutions on administrative problems in schools. Data were analyzed by statistical methods to find the percentage, mean, standard deviation, t-test and one-way ANOVA. Research results revealed that : Administrative problems in schools, when considering as a whole and each aspect of 4 administrations, were overall in the medium level and had no difference. The comparison of administrative problems in schools classified by school sizes and by school administrators’ experiences, in overall and each item, were in the medium level and had no difference.Keywords : Problems and Problem Solving of Schools’ Administration, Provincial Administrative Organizationบทน�า พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไข เพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 มาตรา 41 องคกรปกครองสวน ทองถนมสทธจดการศกษาในระดบใดระดบหนงหรอทกระดบ ตามความพรอม ความเหมาะสม และความตองการภายในทองถน มาตรา 42 ใหกระทรวงศกษาธการ ก�าหนดหลกเกณฑและวธการประเมนความพรอมในการจดการศกษาขององคกรปกครองทองถน และมหนาทในการประสานและสงเสรมองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถจดการศกษา สอดคลองกบนโยบายและไดมาตรฐานการศกษา รวมทงการเสนอแนะการจดสรรงบประมาณอดหนนการจดการศกษาขององคกรปกครองทองถน (ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. 2547 : 26-27) องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ไดยนขอรบการประเมนความพรอมในการจดการศกษา ตอส�านกงานเขตพนท

การศกษานครราชสมา เขต 1–7 ตามทกระทรวงศกษาธการไดมประกาศเรอง หลกเกณฑ วธการ เงอนไข และระดบคณภาพการประเมนความพรอมในการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2547 ผลการประเมนความพรอมในการจดการศกษาขององคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ไดคะแนนการประเมน 2.91 คะแนน จากคะแนนเตม 3 คะแนน จงท�าใหสามารถจดการศกษาไดตามเกณฑการประเมนกระทรวงศกษาธการไดอนมตใหสถานศกษาระดบมธยมศกษาถายโอนมาสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�านวน 5 ครง ดงน ครงท 1 เมอวนท 29 มกราคม 2550 จ�านวน 1 โรงเรยน ครงท 2 เมอวนท 6 กนยายน พ.ศ. 2550 จ�านวน 1 โรงเรยน ครงท 3 เมอวนท 3 พฤศจกายน 2550 จ�านวน 37 โรงเรยน ครงท 4 เมอวนท 13 ธนวาคม 2550 จ�านวน 4 โรงเรยน และครงท 5 เมอวนท 8 กมภาพนธ 2551 จ�านวน 15 โรงเรยน จนถงปจจบนมโรงเรยนระดบมธยมศกษาเขารวมในสงกดจ�านวนทงสน 58 โรงเรยน องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมาไดด�าเนนการจดการศกษา โดยมการพฒนาโรงเรยนขนเปนล�าดบแตกยงมปญหาในการบรหารจดการทเปนอปสรรคหลายอยางแตกตางกนออกไปตามสภาพแวดลอมและบรบทแตละโรงเรยน ขณะเดยวกนองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ยงมการรบการถายโอนภารกจดานอนๆ เพมขนอก เชน ทางหลวงชนบท สถานสงเคราะหคนชราบานโพธกลางและวดมวง ฯลฯ จงท�าใหองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ตองเพมภารกจและความรบผดชอบมากขน (องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา. 2551 : 2-8) ผวจยไดศกษาเอกสาร ระเบยบ กฎหมาย และงานวจยทเกยวของ จากผลการวจยของ เจตนา ลสวรรณ (2543) ไดท�าการวจยเรองการบรหารโรงเรยนมธยมศกษาพบวาปญหาการบรหารงาน ไดแก งานวชาการมปญหาอยในระดบปานกลาง ส�าหรบปญหาทตรงกนไดแก ผบรหารไมใหความส�าคญกบงานบรหารงานทวไป บคลากรมภาระงานในโรงเรยนมาก ขาดงบประมาณ และจากผลการวจยของ สมชาต รชตวฑร (2547) เรอง การศกษาปญหาและการแกปญหาการพฒนาบคลากรโรงเรยนมธยมศกษา พบวา การพฒนาบคลากรมปญหาขาดเครองมอในการวเคราะหการพฒนาบคลากร แกปญหาโดยมอบหมายบคลากรสรางเครองมอโดยใหศกษาเอกสาร ต�าราทางวชาการ สวนการวางแผนพฒนาบคลากร มปญหาเพราะขาดงบประมาณ แกปญหาโดยจดท�ายทธศาสตรของบประมาณจากทางราชการลวงหนา และเพอใหองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมาใชเปนแนวทางการปฏบตและก�าหนดนโยบายในการรบผดชอบจดการศกษาอยางเตมความสามารถเปนไปตามเกณฑมาตรฐานการศกษาทไดก�าหนดตอไป

วตถประสงคการวจย เพอศกษาปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา และเพอเปรยบเทยบปญหาการบรหาร

วารสาร... ราชพฤกษ

66

โรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน และประสบการณการบรหารของผบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา เพอศกษาแนวทางการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา

กรอบแนวคดในการวจย ยดตามแนวพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ไดบญญตไวในมาตรา 39 วา ใหกระทรวงกระจายอ�านาจการบรหารและการจดการศกษาใหเขตพนทการศกษา และสถานศกษา ทง 4 ดาน คอ ดานบรหารงานวชาการ บรหารงานงบประมาณ บรหารงานบคคล และดานบรหารงานทวไป (ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. 2547 : 26-27) ดงแผนภาพท 1

ภาพท1 กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

1. ขนาดของโรงเรยน - ขนาดใหญ - ขนาดกลาง - ขนาดเลก2. ประสบการณการบรหาร - นอยกวา 10 ป - ตงแต 10 ป ขนไป

1. ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ทง 4 ดาน คอ 1.1การบรหารงานวชาการ 1.2การบรหารงานงบประมาณ 1.3การบรหารงานบคคล 1.4การบรหารงานทวไป

2. แนวทางการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก ผบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ปการศกษา 2551 จ�านวน 113 คน ซงปฏบตหนาทอยในโรงเรยนขนาดใหญจ�านวน 20 โรง ขนาดกลางจ�านวน 20 โรง และขนาดเลกจ�านวน 18 โรง (องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา. 2551 : 6 - 8) กลมตวอยางซงใหขอมลการวจย ไดแก ผบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ปการศกษา 2551 ไดกลมตวอยาง จ�านวน 98 คน ซงปฏบตหนาทอยในโรงเรยนขนาดใหญ 20 โรง ขนาดกลาง 20 โรง และขนาดเลก 18 โรง ผวจยไดมาจากการเทยบตารางขนาดกลมตวอยางของ Krejcie and Morgan (สมบรณ ตนยะ. 2547 : 105) ใชวธการสมแบบแบงขน (Stratified random sampling) โดยจ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน และจ�าแนกตามประสบการณการบรหารของผบรหารโรงเรยน (บญชม ศรสะอาด. 2543 : 44)

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

67

2.เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน ผวจยมเครองมอทใชในการวจย 2 ประเภท ไดแก แบบสอบถาม และแบบสมภาษณ ดงน 2.1 แบบสอบถามแบงออกเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ ตอนท 2 เปนแบบสอบถามปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา เปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) ตามทฤษฎลเครท (Likert) ม 5 ระดบ ตอนท 3 เปนค�าถามแบบปลายเปดสอบถามตามความคดเหนทวไป เกยวกบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ในแตละดาน 2.2 แบบสมภาษณ (Content Analysis) เปนการสมภาษณเกยวกบแนวทางการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา 3.วธการเกบรวบรวมขอมล วธการเกบรวบรวมขอมลผวจยมวธด�าเนนการตามขนตอน ดงน 3.1 ผ วจยขอหนงสอขอความรวมมอในการเกบรวบรวมข อมลจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมา เพอขอความรวมมอไปยงองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา 3.2 ผวจยสงแบบสอบถามใหผบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�านวน 98 ชด ตามจ�านวนกลมตวอยางตามทไดก�าหนด 3.3 ผ วจยเกบรวบรวมแบบสอบถาม ไดรบแบบ สอบถามกลบคน จ�านวน 98 ชด คดเปนรอยละ 100 3.4 ผวจยเกบรวบรวมขอมลตามความคดเหนแตละทานดวยตวของผวจยเอง พรอมสรปรวบรวมความคดเหนปญหาแตละดาน ประกอบดวย การบรหารงานวชาการ การบรหารงบประมาณ การบรหารงานบคคล และการบรหารงานทวไป การสมภาษณทกครงผวจยไดจดบนทกและบนทกเทปไวทกครง โดยไดรบอนญาตจากผใหสมภาษณทกครง 4.การวเคราะหขอมล ผวจยด�าเนนการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม และแบบสมภาษณ โดยการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม ตรวจสอบความถกตองของแบบสอบถามทไดรบกลบคนมาทงหมด 98 ชด คดเปนรอยละ 100 แบบสอบถามมความสมบรณทง 98 ชด เปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน ในแตละดาน โดยใชการวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (one-way ANOVA) โดยวธการของ Scheffe (ชศร วงศรตนะ. 2541 : 248) และเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ตามประสบการณการบรหารของผบรหาร

โรงเรยน ในแตละดาน โดยใชสถตการทดสอบคาท (t-test) พรอมทงน�าแบบสอบถามตอนท 3 มาวเคราะหตามคาความถ และสรปขอคดเหน

สรปผลการวจย ผลการศกษาวจยครงน สามารถสรปผลไดดงน 1. ผลการศกษาปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบปานกลาง และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานอยในระดบปานกลางเชนเดยวกน และดานทมปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ทมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานการบรหารงานงบประมาณ ( X = 3.41) รองลงมา ไดแก ดานการบรหารงานบคคล ( X = 3.35) ดานการบรหารงานทวไป ( X = 3.27) และดานการบรหารงานวชาการ ( X = 2.96) ตามล�าดบ 2. ผลการเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน โดยภาพรวม พบวา มปญหาอยในระดบปานกลาง ไมแตกตางกน ไมเปนไปตามสมมตฐาน เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา โรงเรยนขนาดกลางมปญหาการบรหารงานงบประมาณ และการบรหารงานบคคลอยในระดบมาก 3. ผลการเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามประสบการณการบรหารของผบรหารโรงเรยน โดยภาพรวมและรายดาน พบวา มปญหาอยในระดบปานกลาง ไมแตกตางกน ไมเปนไปตามสมมตฐาน

อภปรายผล จากการศกษาปญหาและการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ใน 4 ดาน ไดแก ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป มขอคนพบและประเดนส�าคญทควรน�ามาอภปราย ดงน 1. จากผลการวจย ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา พบวา โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบปานกลาง ( X = 3.25) เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานมปญหาอยในระดบปานกลาง ส�าหรบดานทมคาเฉลยสงสด ไดแก ดานการบรหารงานงบประมาณ ( X = 3.41) รองลงมาไดแก ดานการบรหารงานบคคล ( X = 3.35) ดานการบรหารงานทวไป ( X = 3.27) สวนดานทมคาเฉลยต�าสด ไดแก ดานการบรหารงานวชาการ ( X = 2.96) โดยมรายละเอยด ดงน 1.1 จากผลการวจย ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา พบวา การบรหารงานวชาการ มปญหาการบรหารอยในระดบปานกลาง ( X = 2.96)

วารสาร... ราชพฤกษ

68

เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแกขอ 3 ปญหาการพฒนาสอนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษายงไมบรรลเปาหมายเพราะขาดบคลากรทรบผดชอบโดยตรง รองลงมาไดแกขอ 5 ขาดการนเทศการศกษาในสถานศกษา สวนขอทมปญหาอยในระดบนอยมอย 2 ขอ คอขอท 4 การประกนคณภาพในสถานศกษายงไมเปนไปตามมาตรฐานของ สมศ.และขอท 10 ครผสอนปฏบตการสอนไมตรงตามวชาเอก สอดคลองกบงานวจยของชยทศน จองสกลวงษ (2545) ไดศกษาเรองการศกษาสภาพและปญหาการบรหารวชาการโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดสระแกว ผลการวจย พบวา สภาพการบรหารงานวชาการของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดสระแกว โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา การบรหารงานวชาการมปญหาอยในระดบปานกลาง เชนเดยวกน 1.2 จากการวจย ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา พบวา การบรหารงานงบประมาณ มปญหาอยในระดบปานกลาง ( X = 3.41) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมคาเฉลยสงสด ไดแกขอ 5 การเบกจายงบประมาณและสวสดการตางๆ จากตนสงกดมความลาชาไมคลองตว สอดคลองกบงานวจยของประสทธ หตถศลป (2551) ทไดศกษาสภาพและปญหาการบรหารงบประมาณโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาสกลนคร เขต 3 ผลการวจย พบวา ผบรหารโรงเรยน เจาหนาทการเงนและพสด และประธานคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน มความคดเหนโดยรวมและรายดานพบวาอยในระดบนอย 1.3 จากการวจย ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา พบวา การบรหารงานบคคล โดยภาพรวมและรายขอมปญหาอยในระดบปานกลาง ซงสอดคลองกบงานวจยของ สมชาต รชตวฑร (2547) ซงไดศกษาปญหาและการแกปญหาการพฒนาบคลากร โดยการศกษาบคลากรโรงเรยนมธยมศกษา จงหวดนครราชสมา พบวา โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบปานกลาง ( X = 3.35) และสอดคลองกบงานวจยของประชารตน โนนทนวงษ (2551) ทไดศกษาการบรหารงานบคคลในโรงเรยนเทศบาล สงกดส�านกการศกษาเทศบาลนครขอนแกน จงหวดขอนแกน พบวา พนกงานครเทศบาลทมประสบการณในการท�างานในโรงเรยนตางกน โดยภาพรวมมปญหาไมแตกตางกน 1.4 จากการวจย ปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา พบวา การบรหารงานทวไป มปญหาอยในระดบปานกลาง ( X = 3.27) เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา มปญหาอยในระดบปานกลางเชนเดยวกน สอดคลองกบงานวจยของวรรณภา สาระวะด (2548) ไดศกษาปญหาการบรหารงานทวไปของสถานศกษาขนพนฐานระดบมธยมศกษาทเปนของรฐ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาสงหบร พบวา สถานศกษาขน

พนฐานระดบมธยมศกษาทเปนของรฐ สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษาสงหบร โดยภาพรวมมปญหาการบรหารงานทวไปอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา มปญหาอยในระดบปานกลางเชนเดยวกน 2. การเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน ไดแก ขนาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเลก โดยภาพรวมและรายดาน พบวา มปญหาอยในระดบปานกลาง ไมแตกตางกน อยางมนยส�าคญ ทางสถตทระดบ .05 ไมเปนไปตามสมมตฐาน สอดคลองกบงานวจยของสฤทธ บนนาค (2547) พบวา ปญหาการบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษานนทบร โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบปานกลาง เมอพจารณารายดานมปญหาอยในระดบปานกลางเชนเดยวกน และเมอเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนมธยมศกษา สงกดคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เขตพนทการศกษานนทบร จ�าแนกตามขนาดของโรงเรยน พบวา ไมแตกตางกน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 3. การเปรยบเทยบปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามประสบการณการบรหารของผบรหารโรงเรยน ประสบการณนอยกวา 10 ป และตงแต 10 ป ขนไป พบวา โดยภาพรวมมปญหาอยในระดบปานกลาง ไมแตกตางกน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ไมเปนไปตามสมมตฐาน เชนเดยวกน สอดคลองงานวจยของมาโนช เกดเกลอน (2545) ไดศกษาสภาพและปญหาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดสราษฏรธาน ผลการวจย พบวา สภาพการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานใน 4 ดาน โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง สวนปญหาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐาน มปญหาอยในระดบปานกลางเชนเดยวกน เมอเปรยบเทยบสภาพและปญหาการบรหารโดยใชโรงเรยนเปนฐานของโรงเรยนมธยมศกษา สงกดกรมสามญศกษา จงหวดสราษฏรธาน จ�าแนกตามประสบการณของผบรหารโรงเรยน พบวา ไมแตกตางกน

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยพบวา การศกษาปญหาและการแกปญหาการบรหารโรงเรยนสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ดานการบรหารงานวชาการ ดานการบรหารงานงบประมาณ ดานการบรหารงานบคคล และดานการบรหารงานทวไป มขอเสนอแนะ ดงน

1.ขอเสนอแนะจากผลการวจย จากผลการวจย การบรหารงานวชาการ พบวา การพฒนาสอนวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษายงไมบรรลเปาหมายเพราะขาดบคลากรรบผดชอบโดยตรง องคการบรหารสวนจงหวด

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

69

นครราชสมาควรจดสรรงบประมาณในการพฒนาสอนวตกรรมทจ�าเปนและบรรจแตงตงต�าแหนงไวในแผน 3 ป หรอ อตราสายการสนบสนนการสอนดานนโดยเฉพาะ จากผลการวจย การบรหารงานงบประมาณ พบวา การเบกจายงบประมาณและสวสดการตางๆ จากตนสงกดมความลาชา ไมคลองตว กองการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม กองคลง กองพสดและทรพยสน ควรศกษาระบบการเบกจายงบประมาณและสวสดการตางๆ จากส�านกงานเขตพนทการศกษา จากผลการวจย การบรหารงานบคคล พบวา การขาดศกษานเทศกในการนเทศการศกษาภายในสถานศกษาและใหค�าแนะน�าดานวชาการนน องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ควรด�าเนนการ สรรหา บรรจ แตงตง ศกษานเทศก โดยคณะผบรหารองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ตดตอทาบทามผมประสบการณมาสงกดหรอมอบหมายใหศนยพฒนาวชาการชวยด�าเนนการในเรองนไปพลางกอน จากผลการวจย การบรหารงานทวไป พบวา การพฒนาระบบและเครอขายขอมลสารสนเทศทางการศกษา ยงไมมความทนสมย ผบรหารระดบสงขององคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา ควรจดสรรงบประมาณส�าหรบการพฒนาระบบและเครอขายขอมลสารสนเทศทางการศกษาโดยใชบคลากรของสถานศกษาเขามาชวยวางระบบ และน�าระบบ E – office มาใช จากผลการวจย การเปรยบเทยบการบรหารสงกดองคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา จ�าแนกตามขนาดโรงเรยน พบวา โรงเรยนขนาดกลางมปญหาการบรหารงานงบประมาณ และการบรหารงานบคคล อยในระดบมาก ดงนน ตนสงกดควรจดสรรงบประมาณใหอยางพอเพยง พรอมทงสรรหา บรรจ แตงตง ต�าแหนงทโรงเรยนมอตราวางใหไดตามกรอบอตราก�าลงตามทโรงเรยนตองการ 2.ขอเสนอแนะจากผวจยเพอการท�าวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาแนวทางการพฒนาการจดการศกษาขององคกรปกครองสวนทองถน 2.2 ควรศกษาปจจยทสงผลตอการจดการศกษาขององคการบรหารสวนจงหวด 2.3 ควรศกษาโครงสรางการบรหารงานของสวนราชการทรบผดชอบการจดการศกษาของเทศบาล 2.4 ควรศกษาเปรยบเทยบโครงสรางการบรหารการศกษาระหวางเทศบาลกบองคการบรหารสวนจงหวด

เอกสารอางองเจตนา ลสวรรณ. (2543). การบรหารโรงเรยนมธยมศกษาสงกด กรมสามญศกษากรงเทพมหานครในรปแบบกลม โรงเรยนและสหวทยาเขต. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหา บณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลย เกษตรศาสตร.ชศร วงศรตนะ. (2541). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. พมพ ครงท 7. กรงเทพฯ : เทพเนรมตรการพมพ.ชยทศน จองสกลวงษ. (2545). การศกษาสภาพและปญหาการ บรหารงานวชาการของโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรม สามญศกษาจงหวดสระแกว.วทยานพนธศกษา ศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยบรพา บญชม ศรสะอาด. (2543). การวจยเบองตน. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน.ประชารตน โนนทนวงษ. (2551). การบรหารงานบคคลในโรงเรยน เทศบาลสงกดส�านกการศกษาเทศบาลนครขอนแกน จงหวดขอนแกน.วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขา การบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฎเลย. ประสทธ หตถศลป. (2551). การศกษาสภาพและปญหาการ บรหารงบประมาณโรงเรยนในสงกดส�านกงานเขตพนท การศกษาสกลนครเขต3. วทยานพนธครศาสตรมหา บณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏ สกลนคร.วรรณภา สาระวะด. (2548). การศกษาสภาพและปญหาการ บรหารงานทวไปของสถานศกษาขนพนฐานระดบ มธยมศกษาสถานศกษาของรฐสงกดส�านกงานเขตพนท การศกษาสงหบร.วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฎเทพสตร. สมชาต รชตวฑร. (2547). การศกษาปญหาและการแกปญหา การพฒนาบคลากรโรงเรยนมธยมศกษาสงกดกรมสามญ ศกษาจงหวดนครราชสมา. วทยานพนธครศาสตรมหา บณฑต สาขาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏ นครราชสมา.ส�านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการ มหาชน). (2547). พระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ. 2542และแกไขเพมเตม(ฉบบท2)พ.ศ.2545. สฤทธ บนนาค. (2547). การบรหารโรงเรยนมธยมศกษาสงกด คณะกรรมการการศกษาขนพนฐานเขตพนทการศกษา นนทบร. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาการ บรหารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา. (2551). ล�าดบการพฒนา และยทธศาสตรการศกษา. นครราชสมา : ฝายบรหารการ ศกษา.

วารสาร... ราชพฤกษ

70

บทคดยอ การศกษาครงนเปนการพฒนาและศกษาผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษาโดยมจดมงหมายเพอ 1) พฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากอนเรยนและหลงเรยน และ 3) เพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาทมตอการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย กลมตวอยางในการศกษา เปนนกศกษาระดบปรญญาตร โครงการพฒนาครประจ�าการใหไดรบวฒปรญญาตรทางการศกษา วชาเอกเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา จ�านวน 24 คน ซงก�าลงศกษาอยใน ภาคเรยนท 3 ปการศกษา 2551 การเกบรวบรวมขอมลใชแบบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบเลอกตอบจ�านวน 20 ขอ และแบบวดความพงพอใจ การวเคราะหขอมลใชการหาคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาท ผลการศกษาพบวา บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและำระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา มประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทก�าหนดไว 80/80 ผลสมฤทธทางการเรยน หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 และนกศกษาทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย มความพงพอใจอยในระดบมาก

ค�าส�าคญ: บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ระบบเครองเสยง ระบบฉาย

ABSTRACT This research was the study of developing computer multimedia lessons entitled Sound System and Projection System. The purposes of the study were : 1) to develop the computer multimedia lessons entitled sound system and projection system for 80/80 efficiency criteria; 2) to compare the students’ learning achievement before and after taught by the computer multimedia lessons; and 3) to study the students’ satisfaction towards learning via the computer multimedia lessons. Thirty first year electronics and telecommunication students at Nakhon Ratchasima Rajabhat University in the 2008 academic year were the sample to verify the computer multimedia lesson efficiency while 24 students majoring in educational technology were the sample for the experiment. The pretest and posttest learning achievement were collected by the test composed of

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยง และระบบฉายวชาเทคโนโลยการศกษา

Development of Computer Multimedia Lessons Entitled Sound System and Projection System in Educational Technology Subject

จฑาทป วฒงาม*Jutratip Wuttingam

ผชวยศาสตราจารย ดร. รฐกรณ คดการ**

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารยคณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ประธานทปรกษาวทยานพนธ

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

71

20 multiple choice items and satisfaction evaluation form was used for collecting data. Means, standard deviations, and t-test were used to analyze the data. The results of this study were found that: The efficiency of the computer multimedia lesson was 81.79/ 82.12 which met the 80/80 prescribed criteria. The students taught by the computer multimedia lesson had significantly higher post-test scores than the pre-test score at .05 level, and the students’ satisfaction showed at the high level.Keywords: Computer Multimedia Lesson, Sound System, Projection System

บทน�า พระราชบญญตการศกษา พ.ศ. 2542 ไดก�าหนดแนวทางในการพฒนาคนในทกดาน เพอใหผรบการศกษาเปนคนด คนเกง และมความสข นอกจากนยงไดก�าหนดแนวทางในจดการศกษาไวคอ การจดการศกษาตองยดหลกวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส�าคญทสดกระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ มกระบวนการเรยนรทหลากหลาย ตลอดจนจดเนอหาสาระและ กจกรรมทสอดคลองกบความสนใจ” นบวาเปนนโยบายการศกษาทตระหนกในความแตกตางระหวางบคคล และเปนการศกษาทยดผเรยนเปนศนยกลาง การพฒนาการเรยนรของผเรยนจงเปนสงจ�าเปน (พนธศกด พลสารมย. ออนไลน. 2552) การจดการศกษาในระดบอดมศกษาเปนการศกษาทมงใหผเรยนไดพฒนาคณภาพชวตใหสามารถเลอกแนวทางทจะท�าประโยชนใหกบสงคมตามบทบาทและหนาทของตน โดยใหมความร และมทกษะเพยงพอทจะเลอกและตดสนใจประกอบสมมาชพ รวมทงสามารถท�างานรวมกบผอนได (อศวน ศลปเมธากล. 2551 : 46) การเรยนการสอนในวชาเทคโนโลยการศกษา เปนกจกรรมการสอนเพอพฒนานกศกษาใหก าวส วงการวชาชพครด วยสมรรถนะ และความมนใจในดานการบรณาการเทคโนโลย โดยเฉพาะเทคโนโลยในการปฏบตการทางวชาชพ สามารถใชเทคโนโลยในการจดการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพ เปนวชาหนงทมความส�าคญในการปฏรปการผลตคร จากการศกษาพบวา คณะศกษาศาสตรและคณะครศาสตรของมหาวทยาลยตางๆ ในประเทศไทย ไดจดรายวชาดานเทคโนโลยการศกษาไวเปนวชาชพคร โดยจดเปนรายวชาเฉพาะส�าหรบนกศกษาครทกคนตองเรยน เพอใหมความพรอม มความรความสามารถในการใชเครองมอทางเทคโนโลยการศกษา การพฒนาสอ และการประยกตเทคโนโลยในการเรยนการสอน โดยนกศกษาจะตองเรยนรทงหลกการ ทฤษฎ และทกษะการปฏบตดานเทคโนโลยการศกษา (วสนต อตศพท. 2547 : 11-12) จากการทนกศกษาตองเรยนเนอหาวชาจ�านวนมาก

เพอใหครอบคลมขอบขายทางดานเทคโนโลยการศกษา และตองเกดความคดรวบยอด (Concept) ในแตละประเดน รวมทงตองฝกปฏบตเกยวกบการใชเครองมอทางเทคโนโลย และฝกการผลตสอในรปแบบตางๆ สงผลใหเกดปญหาดานเวลาทใชในการสอนภาคปฏบตมนอย นกศกษาตดตามการสาธตการปฏบตการใชเครองมอตาง ๆ ไมทน และนกศกษาไมสามารถทบทวนการฝกปฏบตการใชเครองมอตางๆ ดวยตนเองได รวมถงการปฏบตงานไมเสรจตามก�าหนด และนกศกษาขาดการแสวงหาความรเพมเตมดวยตนเอง ทงดานทฤษฎ และปฏบตเพอใหรเทาทนเทคโนโลยทเปลยนแปลงอยางรวดเรว (รฐกรณ คดการ. 2552 : 2) การน�าเทคโนโลยทางดานคอมพวเตอรมาใชในการเรยนการสอน บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เปนสอการเรยนการสอนเปนวธการหนงทจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ เพราะจะชวยกระตนและสรางความสนใจใหแกผเรยน ท�าใหผเรยนเกดความเขาใจเนอหาบทเรยนทยงยากซบซอนในเวลาอนสน และสามารถชวยใหเกดความคดรวบยอดในเรองนนอยางถกตอง และรวดเรว ท�าใหเกดความสนกไมรสกเบอหนายการเรยน ชวยสงเสรมลกษณะทดในการศกษาหาความร ชวยใหเกดความคดสรางสรรค และชวยแกปญหาความแตกตางระหวางบคคลได (กดานนท มลทอง. 2543 : 88) การเลอกสอการเรยนการสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพนนเปนสงส�าคญยง จะตองเลอกใหสมพนธกบเนอหา บทเรยน และจดมงหมายทจะสอน เหมาะสมกบวย ระดบชน ความร และประสบการณของผเรยน ปจจบนบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เปนบทเรยนทมขดความสามารถ ทงในดานการใชงาน ในลกษณะสอหลายมต (Multimedia) บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยดงกลาวไดรบการพฒนา และออกแบบตามหลกจตวทยาการเรยนรอยางถกตอง สามารถท�าใหบทเรยนนนมประสทธภาพมากยงขน สามารถน�าเสนอบทเรยนไดอยางนาสนใจ มความเปนรปธรรมสง สมจรงสมจงในเหตการณทใกลเคยงกบเหตการณจรงมากทสด และยงสงผลใหผเรยนมปฏสมพนธกบบทเรยนอยางตอเนอง (กดานนท มลทอง. 2543 : 133; รสรน พมลบรรยงก. 2552 : 26)

วตถประสงคในการวจย 1. เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษากอนและหลงเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา 3. เพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาตอการเรยน เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย

วารสาร... ราชพฤกษ

72

วธด�าเนนการวจย การวจยครงนมกระบวนการและขนตอนในการด�าเนนการดงตอไปน 1. ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากรเปนนกศกษา นกศกษาระดบปรญญาตร โปรแกรมวชาเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา รนท 3 หม 1 นกศกษาโปรแกรมวชาเทคโนโลยอเลกทรอนกสและโทรคมนาคม ชนปท 1 รนท 12 หม 1 และนกศกษาคณะเทคโนโลยอตสาหกรรม ภาค กศ.ปช. ภาคเรยนท 3 ปการศกษา 2551 จ�านวน 294 คน 1.2 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกศกษาระดบปรญญาตร โปรแกรมวชาเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา รนท 3 หม 1 จ�านวน 24 คน และนกศกษาโปรแกรมวชาเทคโนโลยอเลกทรอนกสและโทรคมนาคม ชนปท 1 รนท 12 หม 1 จ�านวน 30 คน รวมเปนจ�านวน 54 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง แบงเปน 1.2.1 กลมตวอยางทใชในการหาประสทธภาพเครองมอ ไดแก นกศกษาวชาเอกเทคโนโลยอเลกทรอนกสและโทรคมนาคม จ�านวน 30 คน 1.2.2 กลมตวอยางในการทดลอง คอ นกศกษาโปรแกรมวชาเทคโนโลยและนวตกรรมการศกษา สาขาการศกษา จ�านวน 24 คน 2.เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบวดความพงพอใจในการเรยน 3.ตวแปรทศกษา การวจยครงนมการศกษาตวแปร คอ ตวจดการกระท�าไดแก การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและำระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา และตวแปรตามไดแกผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจในการเรยน ในการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและำระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา 4.การวเคราะหผล ประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและำระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา จากการทดลองรายบคคล ไดคาคะแนนเฉลยรอยละของ E1/E2 = 71.71/75.00 การทดลองกลมเลก ไดคาคะแนนเฉลยรอยละของ E1/E2 = 79.21/81.77 การทดลองภาคสนาม ไดคาคะแนนเฉลยรอยละของ E1/E2 = 81.79/82.12 แสดงวาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เปนไปตามเกณฑทก�าหนด คอ 80/80 ปรากฏผลดงตารางท 1

ตารางท 1 ประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา

การทดสอบ n E1 E2 รายบคคล 3 71.71 75.00 กลมเลก 6 79.21 81.77 ภาคสนาม 21 81.79 82.12

ตารางท 2 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอร มลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา

คะแนนกลมทดลอง n S.D. t

กอนเรยน 24 11.52 1.62

หลงเรยน 24 17.60 0.89 14.65*

สรปผลของการศกษา 1.ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา กอนเรยน และหลงเรยนแตกตางกน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 โดยกอนเรยนมคาเฉลยของคะแนน 11.52 หลงเรยนมคาเฉลยของคะแนน 17.60 สรปไดวาผลสมฤทธทางการเรยน หลงเรยนสงกวากอนเรยน ดงตารางท 2

* มนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

X

2.ผลการเปรยบเทยบความพงพอใจ ความพงพอใจของผ เรยนท เรยนโดยใช บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา ในดานภาพกราฟกสามารถสอความหมาย และมความสอดคลองกบเนอหา มคาเฉลยสงสดคอ 4.50 และในดานสตวอกษร รปแบบคออกษรสวยงาม เหมาะสมชดเจน มคาเฉลยต�าสดคอ 3.13 เมอดในภาพรวมพบวา คาเฉลยมคาเทากบ 4.12 ซงอยในระดบมาก ปรากฏผลดง ตารางท 3

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

73

ตารางท 3 ผลการศกษาความพงพอใจของผเรยนทใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา

Xรายการ ระดบความพงพอใจ

1.การเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเปนการเรยนรดวยตนเอง 4.21 มาก

โดยยดผเรยนเปนส�าคญ

2.ท�าใหเกดความคดสรางสรรค 3.88 มาก

3.บทเรยนชวยกระตนใหอยากเรยนร 4.13 มาก

4.ท�าใหเกดความสนกสนาน 4.13 มาก

5.ทาทายความสามารถของผเรยน 4.21 มาก

6.ท�าใหเขาใจบทเรยนไดดขน 4.13 มาก

7.สามารถทบทวนบทเรยนไดสะดวก และงายขน 4.2 มาก

8.ท�าใหมประสบการณในการใชเครองคอมพวเตอรมากขน 3.92 มาก

9.สอนตามจดประสงคของการเรยน 4.13 มาก

10.มการน�าเสนอนาสนใจ 4.08 มาก

11.สามารถเรยนไดโดยไมจ�าเปนตองเรยนในหองเรยนและควบคมการเรยนดวยตนเอง 4.38 มาก

12.ผเรยนมความมนใจในตนเองมากขน 4.08 มาก

13.การออกแบบใหใชไดงาย เมนไมสบสน 4.46 มาก

14.การใชภาษาสามารถสอความไดชดเจน 4.17 มาก

15.ความเหมาะสมของจ�านวนขอสอบ/แบบทดสอบ 3.96 มาก

16.เนอหาเหมาะสมกบวยและวฒภาวะของผเรยน 4.00 มาก

17.ความยาวของเนอหาแตละหนวย/แตละตอนเหมาะสม 3.83 มาก

18.มการเนนสวนส�าคญของเนอหา 4.13 มาก

19.การออกแบบหนาจอมความสวยงามเหมาะสม 4.42 มาก

20.ภาพกราฟกสามารถสอความหมาย และมความสอดคลองกบเนอหา 4.50 มาก

21.ความชดเจนของภาพประกอบ 4.33 มาก

23.สตวอกษร รปแบบตวอกษรสวยงาม เหมาะสมชดเจน 3.13 มาก

24.สพน และรปภาพในบทเรยนเหมาะสม ชดเจน 4.08 มาก

25.มการเชอมโยงเนอหาภายในบทเรยน 3.88 มาก

26.กจกรรมรวมการฝกปฏบตชดเจนและสม�าเสมอ 4.00 มาก

27.ความเหมาะสมของอปกรณสนบสนนการเรยน 3.80 มาก

28.การแสดงผล มความเหมาะสม สามารถใหขอมลไดรวดเรว 4.04 มาก

29.มความสมพนธระหวางภาพกบเสยงบรรยาย 3.80 มาก

30.บทเรยนมการออกแบบทางเทคนคทด 4.46 มาก

รวม 4.12 มาก

วารสาร... ราชพฤกษ

74

อภปรายผล 1. ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา มประสทธภาพ 81.79/82.12 เปนไปตามเกณฑทก�าหนดไว 80/80 เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา ไดพฒนาอยางเปนระบบ มทงภาพนง ภาพเคลอนไหว และตวอกษร ภาพทเสนอจากวดโอ เปนการสรางบรรยากาศทนาสนใจในการเรยน และดงดดความสนใจท�าใหไมเกดความเบอ ท�าใหผเรยนสามารถเรยนรไดอยางรวดเรว ผ เรยนมปฏสมพนธกบเครองคอมพวเตอร ปฏกรยาการตอบสนองตอกจกรรมทเปนการเรยนรแบบปฏสมพนธ ในรปแบบของการสอสารสองทาง ท�าใหผเรยนเรยนรไดเปนอยางด สอดคลองผลการวจยของ พรชญา ผาสกด (2546) ไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง โบราณสถานทควรอนรกษ ในจงหวดนครปฐม ส�าหรบเดกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 พบวา มประสทธภาพด สามารถชวยสงเสรมความร ความเขาใจและชวยใหผเรยนสามารถเรยนทบทวนบทเรยนได ตามความตองการ 2. ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา สงกวากอนเรยนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบงานวจยของ สมจตร วงษาหลา (2547 : 1 ) อนนต มนตสนเทยะ (2546 : 1) อศวน ศลปะเมธากล (2551 : 1) สกร ยดน (2544 : 48) และ Miller (1996 : 266) ซงไดศกษาถงผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยในวชาอน ๆ ทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน สาเหตมาจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา ทพฒนาขนมการน�าเสนอเนอหาการท�าแบบฝกหด และการทดสอบท�าใหมปฏสมพนธกนระหวางผเรยนกบคอมพวเตอร 3. ความพงพอใจของผ เรยนทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบเครองเสยงและระบบฉาย วชาเทคโนโลยการศกษา มความพงพอใจอยในระดบมาก ซงสอดคลองกบ ประยง ชนางกลาง (2546) ไดศกษาการเปรยบเทยบผลการเรยนร และความพงพอใจตอการเรยนวชาสงคม พบวา นกเรยนมความพงพอใจตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชนดมขอมลปอนกลบ แบบขอความทมการเคลอนไหว ทงนนาจะมาจากผเรยนสนใจ ชนชอบและตนเตนในการศกษาบทเรยน มความเพลดเพลน ไมรสกเบอหนายตอการเรยนบทเรยน และยงใหความสนใจในการโตตอบกบบทเรยน โดยเฉพาะการท�าแบบฝกหดระหวางเรยนและแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ทงนเนองจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทสรางขน ไดเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนและไดทบทวนตนเองตามความถนดและความสามารถของแตละบคคล ท�าใหผเรยนกระตอรอรน และสนใจเนอหาบทเรยนมากยงขน แสดงวาบทเรยนมลตมเดยชวยสรางบรรยากาศทนาสนใจในการเรยน และดงดดความสนใจ ท�าใหไมเกดความเบอหนาย

ขอเสนอแนะ 1.ดานการเรยนการสอน 1.1 จากผลการวจย พบวา บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบเครองเสยงและระบบฉาย สงผลใหการเรยนมประสทธภาพสงขน ควรสงเสรมและสนบสนนใหน�ามาใชในการจดการเรยนการสอนใหกบรายวชาทเกยวของ เพอเพมประสทธภาพในดานการเรยนการสอน จะสงผลใหนกศกษามความรและทกษะการใชอปกรณตาง ๆ เหตผลดงกลาวนาจะไดผลดและน�าไปใชกบนกศกษาตอไป 1.2 ควรส ง เ สร ม ให ม ก า ร เร ยนด วยบท เร ยนคอมพวเตอรมลตมเดย เพอฝกใหนกศกษาไดเรยนรดวยตนเอง เปนการสงเสรมการเรยนรทค�านงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกใหใหรจกมความรบผดชอบตอตนเอง เปนการสรางองคความร และพฒนาความรแกตนเองไดอยางด 2.ดานการศกษาคนควาวจยครงตอไป 2.1 ควรมการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยในวชาอนๆ เพอจะสงผลใหแบบเรยนร เปนการสรางบรรยากาศการเรยนร และเปนการพฒนารปแบบสอการเรยนการสอนเพอเพมศกยภาพการเรยนรตอไป 2.2 ควรมการท� าวจย เพมเดมในการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ทสงผลสมฤทธในการใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ในการเรยนรขงผเรยน หรอสาขาวชา อน ทเกยวของ เพอเปนแนวทางการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน

เอกสารอางองกดานนท มลทอง. (2543). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ประยง ชนางกลาง. (2546). การเปรยบเทยบผลการเรยนรและ ความพงพอใจตอการเรยนวชาสงคมศกษาชนมธยมศกษา ปท1โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชนดมขอมล ปอนกลบแบบขอความทมการเคลอนไหวกบแบบขอความ ทมเสยงบรรยายประกอบ. วทยานพนธครศาสตร มหาบณฑต สาขาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฎนครราชสมา.พรชญา ผาสข. (2546). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองโบราณสถานควรอนรกษในจงหวดนครปฐมส�าหรบ เดกนกเรยนชนประถมศกษาปท6.ปรญญาศกษา ศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสงแวดลอมศกษา บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยมหดล.พนธศกด พลสารมย. (2552). รายงานการวจยเรองการศกษา แนวโนมเพอการวจยและการพฒนาการศกษาส�าหรบ อนาคต.[ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.onec. go.th/ publication/ 49044/full49044.pdf [8 มนาคม 2552].

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

75

รสรน พมลบรรยงก. (2552). “ท�าอยางไรใหนวตกรรมการศกษา มคณภาพ”เทคโนสาร. 3(3) : 19-20.รฐกรณ คดการ. (2552). การพฒนารปแบบการสอนบนเวบโดย ใชกลยทธการจดการความรวชาเทคโนโลยการศกษาใน ระดบอดมศกษา. ปรญญานพนธการศกษาดษฎบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ฤทธชย ออนมง. (2547). การออกแบบและพฒนาบทเรยน คอมพวเตอรมลตมเดย. กรงเทพฯ : ภาควชาเทคโนโลย การศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.วสนต อตศพท. (2547). “การบรณาการนวตกรรมเทคโนโลยในการ ฝกหดคร.” การสมมนาทางวชาการเรองมาตรฐานทาง เทคโนโลยการศกษาส�าหรบสถาบนผลตบณฑตทางการ ศกษา. สงขลา : มหาวทยาลยสงขลานครนทร.สมจตร วงษาหลา. (2547).การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนชนดเกมเพอการสอนเสรมเรองระบบสบพนธ ส�าหรบนกศกษาพยาบาลศาสตรชนปท1. วทยานพนธคร ศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยและสอสารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

สกร ยดน. (2544). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองความรเบองตนเกยวกบการออกแบบสอสงพมพ ส�าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร.สารนพนธการศกษา มหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.อนนต มนตสนเทยะ. (2546). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนรปแบบสถานการณจ�าลองเรองอบตเหตวชา จราจรส�าหรบนกเรยนพลต�ารวจ. วทยานพนธครศาสตร มหาบณฑต สาขาเทคโนโลยและสอสารการศกษา บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.อศวน ศลปเมธากล. (2551). การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนวชา277-204การออกแบบเบองตนเรององค ประกอบศลปะและหลกการจดองคประกอบศลป.สงขลา: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขต ปตตาน.Miller, Mery Guy. (1996). Anin-descriptivecasestudy ofthedevelopmentofadayadventures,the CD-ROM(multimedia,interactive). Virginia : Virginia Polytechnic Institute and State University.

วารสาร... ราชพฤกษ

76

บทคดยอ การวจยครงนเปนการสงเคราะหวทยานพนธเกยวกบคณลกษณะของวทยานพนธระดบปรญญาโท ทเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตงแตป พ.ศ. 2545-2550 โดยมวตถประสงคเพอศกษาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในการเรยน เจตคตหรอความพงพอใจ โดยพจารณาจากคาขนาดอทธพล และเพอเปรยบเทยบคณลกษณะของวทยานพนธ ดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน โดยศกษาคาขนาดอทธพลตามตวแปรทศกษา และความแปรปรวนของขนาดอทธพลทเกยวกบผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในการเรยน เจตคตหรอความพงพอใจ กลมตวอยางทศกษา เปนวทยานพนธทเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใน ชวงป พ.ศ. 2545-2550 จ�านวน 206 เรอง การวเคราะหขอมลใชสถตพนฐานไดแก จ�านวน รอยละ และการวเคราะหอภมานตามวธของ Glass ผลการศกษา พบวา วทยานพนธทเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของมหาวทยาลย เกษตรศาสตร มจ�านวนมากทสด คอ42 เรอง คดเปนรอยละ 87.70 รองลงมาคอ มหาวทยาลยศลปกร 37 เรอง คดเปนรอยละ 77.33 ปทมการเผยแพรมากทสด คอ พ.ศ. 2546 และ พ.ศ. 2549 จ�านวน 46 เรอง คดเปนรอยละ 96.14 ส�าหรบการศกษาหาคาประสทธภาพของ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน มจ�านวน 162 เรอง คดเปนรอยละ 63.53 เจตคตหรอความพงพอใจจ�านวน 85 เรอง คดเปนรอยละ 33.33 และ ความคงทนในการการเรยน จ�านวน 8 เรอง คดเปนรอยละ 3.14 ผลการวเคราะหอภมานจ�าแนกตามตวแปรดานผลสมฤทธทางการเรยน ดานความคงทนในการเรยน และดานเจตคตหรอความพงพอใจ มคาเฉลยขนาดอทธพล 2.02 โดยพบคาความแปรปรวนของผลสมฤทธทางการเรยน 2.87 ดานเจตคตหรอความพงพอใจ 0.62 และดานความคงทนในการเรยน 0.51 ตามล�าดบค�าส�าคญ : การวเคราะหอภมาน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วทยานพนธ

ABSTRACT This research was the synthesis of Master’s theses during the year of 2002-2007. The purposes of this research were to: 1) synthesize the theses involving computer-assisted instruction, 2) study the efficiency of the computer-assisted instruction affecting the learning achievements, learning retentions, and attitudes or

*นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา**อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธหลก

การสงเคราะหวทยานพนธระดบปรญญาโท เรอง บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนระหวางปพ.ศ. 2545-2550 ดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน

Meta analysis of Master’s Thesis in the Computer Assisted Instruction from 2002 to 2007

ธนชพร พมาลย*Tanutchaporn Pimalai

ผชวยศาสตราจารย ดร. รฐกรณ คดการ**

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

77

satisfactions by considering the influence values, and 3) compare the thesis characteristics by using the meta-analysis technique by studying the effect sizes as the variables studied and the variances of the effect sizes concerning in the learning achievements, learning retentions, and attitudes or satisfactions. The samples used in the study were 206 titles of the research reports on the computer-assisted instruction during the years 2002-2007. Data were analyzed by the frequency, percentage, and meta-analysis technique. The research findings revealed that the most amount of theses on the computer-assisted instruction was contributed by Kasetsart University, in the mean time Silpakorn University was the second position. The years those theses were distributed the most were in the year 2002 and 2006. For the efficiency of the computer-assisted instruction, the first rank which affecting the learning achievements was 162 research titles equaled the highest of 63.53 percent, the second was the attitudes or satisfactions with 85 research titles equaled 33.33 percent, and learning retention was 8 research titles equaled 3.14 percent. The results of the meta-analysis technique, classified as the learning achievement variables, learning retentions, attitudes or satisfactions, were the mean of effect sizes equaled 2.02 revealing the variances of learning achievements of 2.87, the aspect of attitudes or satisfactions of 0.62, and the learning retention aspect of 0.51 respectively. Keywords: Master’s Thesis, Computer Assisted Instruction, Meta-Analysis บทน�า ปจจบนคอมพวเตอรเขามามบทบาทในดานการศกษาเปนเทคโนโลยททนสมยมาใช เพอเพมประสทธภาพทางการศกษา โดยเฉพาะอยางยงในดานการเรยนการสอน เพอพฒนาความสามารถการสอนของครและชวยใหผเรยนเรยนรไดดยงขน ขอดนท�าใหมการน�าคอมพวเตอรมาใชในการเรยนการสอนอยางแพรหลาย (กดานนท มลทอง. 2540 : 15) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนการน�าคอมพวเตอรมาใชเปนสอในการเรยนการสอน โดยคอมพวเตอรจะน�าเสนอบทเรยนทไดเตรยมไวอยางเปนระบบ ใชความสามารถของคอมพวเตอรในการน�าเสนอสอประสม ทงขอความ ภาพและเสยง เพอถายทอดเนอหาบทเรยนในลกษณะคลายกบการสอนจรงในหองเรยนมากทสดในรปแบบทเหมาะสมกบผเรยนแตละคน ผเรยนสามารถ

เรยนไดดวยตนเองโดยศกษาเนอหาผานทางคอมพวเตอรและมปฏสมพนธระหวางผเรยนกบเครองคอมพวเตอร (กดานนท มลทอง. 2543 : 219 ; ถนอมพร เลาหจรสแสง. 2541 : 43 ) พบวาการเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหผลในเชงบวก ท�าใหการเรยนการสอนมคณภาพดขน เมอเปรยบเทยบกบการเรยนการสอนปกต พบวาการเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนผเรยนสามารถเรยนเนอหาไดมากกวา ใชเวลานอยกวาการเรยนโดยปกตถง 34% ผเรยนมความชอบและประทบใจตอบรรยากาศในการเรยนมากขนและผเรยนมทศนคตในเชงบวกตอคอมพวเตอร การวเคราะหอภมาน เปนวธการหาขอสรปอยางเปนระบบจากงานวจยทศกษาปญหาการวจยเดยวกน เพอจะไดทราบวาคาขนาดอทธพลของตวแปรจดกระท�า มผลตอตวแปรตามเปนปรมาณเทาใด และสามารถเปรยบเทยบคาขนาดอทธพลของตวแปรจดกระท�าแตละประเภทวาแตกตางกนเปนปรมาณเทาใด วธการสงเคราะหงานวจยแบบอนไมสามารถเสนอผลการวจยเปนปรมาณไดชดเจนเชนน และสามารถสรปเชอมโยงผลจากการวจยแตละเรองนนเขาดวยกนได โดยผลการวจยทไดจะไมถกแทรกดวยความคดเหนสวนตวของผวจย และยงท�าใหทราบถงคณคาของงานวจยเหลานนและทราบวาควรมการท�าวจยเรองนในดานใดเพมขนอกบาง (สพฒน สกมลสนต. ออนไลน. 2551) และการสงเคราะหงานวจยโดยใชวธการวเคราะหอภมาน เปนวธทสามารถใชประโยชนจากงานวจยอยางคมคา และไดขอสรปทเปนความรใหมจากงานวจย สามารถชแนวทางการพฒนางานวจยจากปญหานน ๆ วาควรด�าเนนการไปในทศทางใด (ศรยภา พลสวรรณ. 2530 : 45) วตถประสงคของการวจย 1. เพอสงเคราะหวทยานพนธเกยวกบคณลกษณะของวทยานพนธระดบปรญญาโท ดานการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 2. เพอศกษาวทยานพนธเกยวกบประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในการเรยน เจตคตหรอความพงพอใจ โดยพจารณาจากคาขนาดอทธพล 3. เพอเปรยบเทยบคณลกษณะของวทยานพนธ ดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน โดยศกษาคาขนาดอทธพลตามตวแปรทศกษา และความแปรปรวนของขนาดอทธพลทเกยวกบ ผลสมฤทธทางการเรยน ความคงทนในการเรยน เจตคตหรอความพงพอใจ

วธด�าเนนการวจย การวจยครงนมกระบวนการและขนตอนในการด�าเนนการดงตอไปน 1.ประชากรและกลมตวอยาง 1.1. ประชากร ไดแก วทยานพนธระดบปรญญา

วารสาร... ราชพฤกษ

78

โท ทเกยวกบคณลกษณะบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ในประเทศไทย ทพมพเผยแพรระหวางป พ.ศ. 2545-2550 จ�านวน 457 เรอง 1.2. กลมตวอยาง ไดแก วทยานพนธระดบปรญญาโท เกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทพมพเผยแพรระหวางป พ.ศ. 2545-2550 จ�านวน 206 เรอง ผวจยเลอกแบบเจาะจง 2. เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชรวบรวมขอมล คอ แบบบนทกสรปขอมลจากปรญญานพนธ ทผวจยสรางขนเพอใชรวบรวมขอมลจากปรญญานพนธ เพอวเคราะหลกษณะทวไปและแบบการวจย ลกษณะของแบบบนทกขอมลจากปรญญานพนธ มลกษณะเปนแบบตรวจสอบ

รายการ (Checklist) เตมค�าสนและบนทกขอความ โดยมขนตอนในการสรางเครองมอ ไดพฒนาจาก นงลกษณ วรชชย (2542 : 155-157) 3.การวเคราะหขอมล จากการศกษาพบวา สถาบนทศกษาเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมากสดคอมหาวทยาลยเกษตรศาสตร จ�านวน 42 เรอง คดเปนรอยละ 87.70 รองลงมา คอ มหาวทยาลยศลปากร จ�านวน 37 เรอง คดเปนรอยละ 77.33 และมหาวทยาลยขอนแกน และสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง จ�านวน 24 เรอง คดเปนรอยละ 50.20 ดงตาราง ท 1

ตารางท 1 จ�านวนและคารอยละของวทยานพนธทน�ามาสงเคราะห จ�าแนกตามสถาบนทผลต ปทพมพเผยแพร

ลกษณะขอมล ระดบตวแปร จ�านวน รอยละ

1.สถาบนการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 42 87.70

มหาวทยาลยศลปากร 37 77.33

มหาวทยาลยขอนแกน 24 50.20

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง 24 50.20

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ 19 39.7

มหาวทยาลยมหาสารคาม 17 35.50

มหาวทยาลยรามค�าแหง 14 29.30

มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา 9 18.8

มหาวทยาลยนเรศวร 7 14.63

มหาวทยาลยเชยงใหม 6 10.40

มหาวทยาลยสงขลานครนทร 6 12.50

มหาวทยาลยราชภฎมหาสารคาม 3 6.27

มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช 1 2.09

2.ปทพมพเผยแพร 2545 21 43.89

2546 46 96.14

2547 37 77.33

2548 39 81.51

2549 46 96.14

2550 20 41.80

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

79

ลกษณะขอมล ระดบตวแปร จ�านวน รอยละ

1.ระดบการศกษาทท�าวจย อนบาล 2 0.97

ประถมศกษา 64 31.07

มธยมศกษา 62 30.10

ปรญญาตร 29 14.08

ประกาศนยบตรวชาชพชนสง 30 14.56

อน ๆ 19 9.22

3.เนอหาวชาทท�าการวจย วทยาศาสตร 45 21.84

ภาษาไทย 31 15.05

คณตศาสตร 31 15.05

ภาษาองกฤษ 24 11.65

สงคมศกษา 22 10.68

คอมพวเตอร 19 9.22

ศลปะ 12 5.83

ดนตร 9 4.37

สขศกษา 7 3.40

อน ๆ 6 2.91

4.วตถประสงคของการวจย ผลสมฤทธทางการเรยน 162 63.53

ความคงทนในการการเรยน 8 3.14

เจตคตหรอความพงพอใจ 85 33.33

5.ลกษณะบทเรยน คอมพวเตอรชวยสอนแบบเสนตรง 95 46.12

แบบสาขา 87 42.23

6.รปแบบของโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอน แบบสอนเนอหา 88 42.72

แบบการทดสอบ 67 32.52

แบบฝกทกษะและแบบฝกหด 31 15.05

แบบการคนพบสงใหมๆ 16 7.77

อน ๆ 4 1.94

7.เครองมอทใชในการวจย แบบทดสอบ 106 51.46

แบบวดเจคต 67 32.52

แบบสอบถาม 28 13.59

อน ๆ 5 2.43

ตารางท 2 จ�านวนและคารอยละ จ�าแนกตามตวแปรทศกษา

วารสาร... ราชพฤกษ

80

ระดบการศกษา จ�านวน d Se

เนอหาวชา จ�านวน d Se

คาเฉลยคาขนาดอทธพลจ�าแนกตามระดบการศกษาของกลมตวอยางทใชในการท�าการวจย พบวา คาเฉลยคาขนาดอทธพลของงานวจยทท�าการวจย โดยใชกลมตวอยางระดบประถมศกษามคาเฉลยคาขนาดอทธพลเทากบ 2.39 รองลงมาเปนกลมตวอยางระดบมธยมศกษามคาเฉลยขนาดอทธพลเทากบ 1.32 งานวจยทท�าการวจยโดยใชกลมตวอยางระดบมธยมศกษา มผลตอผลสมฤทธทางการเรยนการสอน โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงทสดและมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในทศทางบวก และมคาเฉลยคะแนนของกลมทดลองสงกวาคาเฉลยคะแนนของกลมความคมเปน 2.39 เทาของสวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมควบคม ดงตารางท 3

ตารางท 3 แสดงจ�านวนคาขนาดอทธพลทงหมด คาเฉลยคาขนาดอทธพล คาสวนเบยงเบน มาตรฐานของคาเฉลยคาขนาดอทธพล จ�าแนกตามระดบการศกษาทท�าการวจย

อนบาล 3 0.51 0.83

ประถมศกษา 64 2.39 2.19

มธยมศกษา 62 1.32 2.29

ประกาศนยบตรวชาชพชนสง 43 1.05 1.978

ปรญญาตร 32 1.25 2.34

อน ๆ 2 0.43 1.15

รวม 206 1.35 2.16

คาเฉลยคาขนาดอทธพลจ�าแนกตามเนอหาวชาทใชในการท�าวจยพบวา คาเฉลยคาขนาดอทธพลของงานวจยทท�าการวจยโดยใชเนอหาวชากลมวทยาศาสตรมคาเฉลยคาขนาดอทธพลสงสดเทากบ 2.72 โดยทคาเฉลยคาขนาดอทธพล 2.72 ซงเปนงานวจยทท�าการวจยโดยใชเนอหาวชากลมวทยาศาสตรมผลตอการเรยนการสอน โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงทสดและมผลตอผลสมฤทธทางการเรยนในทศทางบวก และคาเฉลยคะแนนของกลมทดลองสงกวาคาเฉลยคะแนนของกลมควบคมเปน 2.72 เทาของสวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมควบคม ดงตารางท 4

ตารางท 4 จ�านวน คาเฉลยคาขนาดอทธพล คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคาเฉลยคาขนาดอทธพล จ�าแนกตามเนอหาวชาทใชในการท�าการวจย

วทยาศาสตร 45 2.72 2.69

ภาษาไทย 31 1.27 2.46

คณตศาสตร 31 1.74 1.87

ภาษาองกฤษ 24 0.49 0.74

สงคมศกษา 22 1.20 2.38

คอมพวเตอร 19 0.57 1.61

ศลปะ 12 1.53 2.22

ดนตร 9 0.36 0.74

สขศกษา 7 1.21 2.21

อน ๆ 6 1.28 2.20

รวม 206 1.35 2.16

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

81

อภปรายผล 1. สถาบนทศกษาเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คอ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ชวงป พ.ศ. 2546 และ ป พ.ศ. 2549 เปนการศกษาในระดบประถมศกษา เนอหาวชาวทยาศาสตร เนองจากวชาดงกลาว เปนเครองมอส�าคญในการเรยนรในระดบทสงขนและเปนพนฐานในการพฒนาประเทศ (ส�านกงานปลดกระทรวง. 2542 : 12) มวตถประสงคเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนแบบเสนตรง ทใชรปแบบโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนเปนแบบสอนเนอหา และใชแบบทดสอบ โดยไมมสมมตฐาน และใชวธการเลอกกลมตวอยางเปนการสมอยางงาย ใชระยะเวลาในการทดลอง 1-4 สปดาห โดยการตรวจคณภาพของเครองมอใชกลมทดลองในการทดลองในการตรวจสอบคณภาพของเครองมอแทนผเชยวชาญ (สมบรณ บรศรรกษ. 2539); สนนาถ ตลงผล. 2541) ทงนนาจะมาจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ท�าใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ การออกแบบล�าดบขนตอนการน�าเสนอเนอหาของบทเรยนนนตองใหเปนไปตามทฤษฎการเรยนร และหลกจตวทยาเกยวกบการเรยนรของมนษยทเกยวของกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ทฤษฎทส�าคญๆ และมอทธพลตอแนวคดในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน (ถนอมพร เลาหจรสแสง. 2541 : 51-67) 2. ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนเปนส�าคญ โดยมปจจยดานการเรยนการสอนเปนสวนสนบสนน การสรางหรอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มงทประสทธภาพการเรยนการสอน ผลทเกดขนสอดคลองกบงานวจยของ สมบรณ บรศรรกษ (2539 : 194) ทไดการสงเคราะหงานวจยคอมพวเตอรชวยสอนดวยเทคนคการวเคราะหเนอหา และเทคนคการวเคราะหอภมาน พบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑหรอสงกวาเกณฑทก�าหนด และผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และเมอพจารณาถงความคงทนในการเรยนการสอนนนจะเหนวา คาเฉลยคาขนาดอทธพลนอยกวาผลสมฤทธทางการเรยนมาก ทเปนเชนนนาจะเปนเพราะระยะเวลาทใชทดสอบความคงทนในการเรยนสน สวนใหญจะใชเวลา 2 สปดาหหลงจากท�าแบบทดสอบหลงเรยนและใชแบบทดสอบชดเดยวกน ท�าใหคะแนนเฉลยของระยะเวลาหลงเรยนกบคะแนนททดสอบความคงทนไมตางกนมากนก สอดคลองกบงานวจยของ Kulik (1991 : 132) ไดสงเคราะหงานวจยเกยวกบประสทธภาพของคอมพวเตอรชวยสอน โดยใชวธการสงเคราะหตามแนว Glass ผลการสงเคราะห พบวา คาขนาดอทธพลดานความคงทนในการเรยน มคาเฉลย 0.51 แสดงวาคอมพวเตอรชวยสอนมอทธพลนอยตอความคงทนใน การเรยน 3. พจารณาจากคณลกษณะของงานวจยทสงผลตอประสทธภาพการเรยนการสอนโดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ความคงทนในการเรยน เจตคตหรอความพงพอใจ ดงน ปทมการท�างานวจยเกยวกบการเรยนการสอนเกยวกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมากทสด คอ ปการศกษา 2546 และ 2549 และจากขอคนพบในเรองของเนอหาทใชในการวจยท�าใหทราบวางานวจยทท�าการวจยโดยใชเนอหากลมวชาวทยาศาสตร มประสทธภาพสงทสด นาจะมาจากปจจยของการเรยนการสอนวชาวทยาศาสตร เพอใหผเรยนเกดความเขาใจในหลกการทฤษฎพนฐาน ลกษณะขอบเขตและวงจ�ากดของวชาวทยาศาสตรความสมพนธระหวางวทยาศาสตร และเทคโนโลย อทธพลของวทยาศาสตร และเทคโนโลยทมมนษยและสงแวดลอม ตลอดจนเกดทกษะในการศกษาคนควาทางวทยาศาสตร และน�าความรความเขาใจในเรองวทยาศาสตรและเทคโนโลยไปใชประโยชนตอสงคม และพฒนาคณภาพชวตของตนตอไปได ดงนนการจดกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตรเพอใหสอดคลองกบปญหาทเกดขนดงกลาว เปนจะตองมการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ และเปนกระบวนการจดการเรยนการสอนแบบใหมทสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 ทจะท�า ใหผเรยนเรยนรอยางมความสข มสวนรวมในกระบวนการเรยนการสอนทกขนตอนไดพฒนาสมอง การคด และสตปญญาอยางเตมศกยภาพ ครซงมหนาทเกยวกบการเรยนการสอนนอกจากจะตองมความเขาใจในเนอหาอยางชดเจนยงตองทบทวนบทบาทของตนเองวาการจดการเรยนการสอนทตนด�า เนนการอยมคณภาพถกตอง เหมาะสมสอดคลองกบสภาพสงคมไทยและโลกปจจบนมากนอยเพยงใด (กรมสามญศกษา. 2543 : 6)

ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช 1. ขอเสนอแนะทวไป 1.1 จากการวเคราะหและสงเคราะห พบวา การเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภาพสงจรง ชวยใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขนกวาการสอนวธอนควรมการสงเสรมใหน�าบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาใชในการจดการเรยนการสอนมากขน ตลอดจนถาบนการศกษา และหนวยงานตางๆ ควรใหการสนบสนน สงเสรมใหนสต นกศกษา และบคลากรในหนวยงาน ท�าการวจยเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมากขน เพอเปนประโยชนแกผทตองการศกษาหรอผทเกยวของ และเปนการรองรบการเรยนการสอนการศกษาออบรมในโลกปจจบนทเนนการน�าเทคโนโลยดานคอมพวเตอรมาชวยพฒนาดานระบบการศกษาตอไป 1.2 การน�าบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปใชในการเรยนการสอน ตองค�านงถงการเตรยมความพรอมของครผสอน และผเรยน หลกสตรหรอเนอหา รปแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การศกษาวธการใชและการรกษาเบองตน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด 1.3 ผลการศกษาเกยวกบระยะเวลา พบวา งานวจย

วารสาร... ราชพฤกษ

82

สวนใหญไมไดระบระยะเวลาทใชสอนเนอหาตามหลกสตร ท�าใหผลการวจยทไดเปนระยะเวลาในการทดลองสอน ท�าใหเกดความคลาดเคลอนในการวจย เปนปญหาในการสรางขอหาสรปทนาเชอถอได ดงนนในการท�าวจยควรมการระบระยะเวลาทใชสอนเนอหาตามหลกสตรใหชดเจน 2. ขอเสนอแนะในการท�าวจยครงตอไป 2.1 ควรมการศกษางานวจยเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตวแปรดาน ความคดเหน ความคดสรางสรรค การคดวเคราะห ในครงตอไป 2.2 ควรมการสงเคราะหงานวจยทเกยวกบสอประเภทอนทก�าลงไดรบความสนใจ 2.3 ควรมการสงเคราะหวทยานพนธระดบปรญญาเอก และงานวจยของอาจารยในสถาบนตาง ๆ รวมทงงานวจยของหนวยงานตาง ๆ เพอเปนประโยชนตอการศกษาตอไป 2.4 การวจยในครงนผวจยไดคดเลอกเฉพาะงานวจยเชงทดลอง แตยงมงานวจยดานอน ๆ ทนาจะน�ามาศกษาเพอใหไดขอสรป และแนวทางตอการศกษา 2.5 การสงเคราะหงานวทยานพนธของผวจย ศกษาตามแนวของ Glass แตยงมแนวทางของนกสงเคราะหอน ๆ ทควรศกษาเพอเปรยบเทยบผลการวจยในครงน

เอกสารอางองกดานนท มลทอง. (2540). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. กรงเทพฯ : แกนจนทร.กรมสามญศกษา. (2543). ปฏรปการเรยนรผเรยนส�าคญทสด. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา.ถนอมพร เลาหจรสแสง. (2541). บทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.นงลกษณ วรชชย. (2542). การวเคราะหอภมาน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประภาพร ซอสทธกล. (2550). การสงเคราะหงานวจยทเกยวของ กบการมสวนรวมของผมสวนเกยวของในการจดการศกษา ขนพนฐานดวยเทคนคการวเคราะหเนอหาและการ วเคราะหอภมาน.ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.ธนชพร พมาลย. (2553).การสงเคราะหวทยานพนธระดบปรญญา โทเรองบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนระหวางปพ.ศ. 2545-2550ดวยเทคนคการวเคราะหอภมาน. วทยานพนธ ครศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.ศรยภา พลสวรรณ. (2541). การศกษาประสทธภาพของสอการ สอนโดยวธการวเคราะหอภมาน. ปรญญานพนธการ ศกษาดษฎบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร.สมบรณ บรศรรกษ. (2539). การสงเคราะหงานวจยคอมพวเตอร ชวยสอนดวยเทคนคการวเคราะหเนอหาและเทคนคการ วเคราะหเมตตา. ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒประสานมตร.สนนาถ ตลงผล. (2541). การสงเคราะหวทยานพนธเกยวกบ องคประกอบในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใน ประเทศไทยตงแตปพ.ศ.2528–2540:การวเคราะห อภมาน. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.สพฒน สกมลสนต. (2547). การอภวเคราะหงานวจย. [ ออนไลน]. แหลงทมา : http://www.thaiedresearch.org/article/ info2.php?id=30. [5 เมษายน 2551].Kulik, C. and J. A. Kulik. (1991). “Effectiveness of computer-based instruction : An updated analysis.” ComputerinHumanBehavior. 7(19) : 75-94.

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

83

บทคดยอ การศกษาครงนเปนการวจยเชงทดลองเพอ พฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด โดยมวตถประสงคเพอ 1) พฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และ 3) ศกษาความพงพอใจทมตอการเรยน กลมตวอยาง เปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 ของโรงเรยนบานระเรง อ�าเภอวงน�าเขยว จงหวดนครราชสมา จ�านวน 73 คน เปนกลมตวอยางในการหาประสทธภาพ จ�านวน 37 คน และกลมตวอยางในการทดลอง จ�านวน 36 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก แผนการจดการเรยนร บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย แบบทดสอบแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก 30 ขอ และแบบประเมนความพงพอใจตอการเรยน เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จ�านวน 10 ขอ สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบดวยสถตท ผลการศกษาพบวา บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

มประสทธภาพ (E1/E2) เทากบ 78.98/82.91 เปนไปตามเกณฑ80/80 ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน หลงเรยน สงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย อยในระดบมากทสด

ค�าส�าคญ : บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ระบบหมนเวยนเลอด

ABSTRACT This study aimed to develop the computer multimedia lessons with the 80/80 efficiency criteria, to compare students’ learning achievement before and after learning, and to study the students’ satisfaction. The samples were 73 Matthayomsuksa 2 students of Banraroeng School, Amphoe Wangnamkhew, Nakhon Ratchasima in the second semester of 2010 academic year. They were divided into two groups : 37 students

การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยเรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

A Study of Learning Achievement by Using Computer Multimedia LessonEntitled Blood Circulatory System in Science Subject for Matthayomsuksa 2 Students

วนดา ใชคง*Wanida Chaikong

รองศาตราจารย ดร. รสรน พมลบรรยงก**

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธหลก

วารสาร... ราชพฤกษ

84

for the efficiency testing group, and 36 students for the experimental group. The research tools were lesson plans, computer multimedia lessons, the achievement test, and the satisfaction’s questionnaire. Mean, standard deviation, and t-test were used for the data analysis. Results of the study were revealed that the efficiency of computer multimedia lessons entitled Blood Circulatory System in science subject was 78.98/82.91 which met the 80/80 criteria. The students’ learning achievement was significantly higher than those before learning at the .05 level, and the students’ satisfaction from learning through computer multimedia lesson was in the highest level.Keywords : Computer Multimedia Lesson, Blood Circulatory System

บทน�า วทยาศาสตรและเทคโนโลยมบทบาทส�าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรและเทคโนโลยเปนรากฐานทส�าคญในการพฒนาประเทศ ทงยงเกยวของกบชวตของทกคน ในการด�ารงชวตประจ�าวนและในงานอาชพตางๆ ความรวทยาศาสตรชวยใหเกดการพฒนาเทคโนโลยและมสวนส�าคญมากทจะใหมการศกษาคนควาความรทางวทยาศาสตรเพมขนอยางไมหยดยง ดงนนทกคนจงจ�าเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจโลกธรรมชาตเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน และน�าความรไปใชอยางมเหตผล ทงยงชวยเพมขดความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจสามารถแขงขนกบนานาประเทศและด�าเนนชวตอยรวมกนในสงคมโลกไดอยางมความสข (กรมวชาการ. 2545 :1) ดงนนจงจ�าเปนตองเรงจดการศกษาเพอเสรมสรางศกยภาพของเยาวชนใหสามารถคดเปน ท�าเปน มทกษะในการจดการ มคณธรรมและคานยมทดงามและรกการแสวงหาความรอยางตอเนอง (รง แกวแดง. 2544 : 11) การปฏรปการศกษามงเนนกระบวนการเรยนรตามหลกวทยาศาสตร การพฒนาบคลากรทางดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงดานปรมาณและคณภาพเพอสามารถเลอกรบ ประยกตใช และมการพฒนาเทคโนโลยไดอยางมประสทธภาพและเหมาะสมยงขน (เอมอรบชาบพพาจารย. 2546 : 76) การจดกระบวนการเรยนการสอนทดจะชวยใหนกเรยนไดพฒนาทกษะการคดและเกดความกระตอรอรนทจะเรยนร และการใชผงกราฟก เปนรปแบบทไดพฒนามาจากทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย ของ Ausubel (1969 : 53) ซงกลาววา การทผเรยนไดเชอมโยงสงทเรยนรใหมเขาสโครงสรางทางปญญาจะชวยใหผเรยนสามารถคงความร และจดล�าดบความคดเพอเชอมโยงความรท�าใหเกดความเขาใจเปนการเรยนรอยางมความหมาย ผลของการใชผงกราฟกในการเรยนการสอนท�าใหเกดผลสมฤทธทางการ

เรยนสงขน เนองจากเปนการชวยใหผเรยนสามารถสรปมโนทศนของเรองทศกษา โดยการรบรจากการใชประสาทสมผสทางการมอง ท�าใหเกดรบรโดยรวดเรวและเกดความคงทนตอการเรยนร คอมพวเตอรมลตมเดยเปนสอทนยมใชในการสอน เนองจากเปนการน�าสอหลาย ๆ สอมาผสมผสานเขาดวยกนอยางเปนระบบไดแก ขอความ เสยง กราฟก ภาพนง ภาพเคลอนไหว โดยอาศยศกยภาพทางคอมพวเตอร ท�าใหเกดปฏสมพนธโตตอบกบผเรยนได เปนการเชอมโยงทฤษฎและการปฏบตเขาดวยกน ผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยใหผเรยนม สวนรวมในสถานการณนน ๆ สามารถตอบสนองในดานความแตกตางระหวางบคคล มการเสรมแรง ซงเปนการสรางแรงจงใจ ท�าใหมความกระตอรอรนในการเรยน และสามารถสอความคดไปสผอนไดอยางมประสทธภาพ (อดศกด เซนเสถยร. 2541 : 35; Hall. 1996) จากการตดตามการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนบานระเรง ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 3 ตงแตป 2549-2551 และจากการวเคราะหขอมลผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ในเนอหาเรองระบบหมนเวยนเลอด มผลคะแนนอยในเกณฑทไมสงนก แสดงใหเหนวาจดการเรยน การสอนนนยงคงมปญหาและจ�าเปนตองไดรบการแกไข ซงปญหาทพบเสมอ คอปญหาทเกดจากวธการสอนของคร ใชวธสอนแบบบรรยาย ดงนนการพฒนาสอและรปแบบการเรยนใหม ๆ จงเปนเรองทจ�าเปนตองน�ามาใชเพอใหการเรยนมประสทธภาพมากขน ดงนน การน�าบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบทเรยน มาใชในการเรยน การสอน เรองระบบหมนเวยนเลอด จะสามารถน�าเสนอสถานการณทสามารถท�าใหนกเรยนเหนภาพหลกการท�างานภายในของระบบหมนเวยนเลอดไดอยางชดเจน และมความเปนรปธรรมสง มความสมจรงสมจงในสถานการณทใกลเคยงกบสถานการณจรงมากทสด (กดานนท มลทอง. 2543 : 64-65) และเนองจากในการเรยนการสอนในเรองน มเนอหาทสลบซบซอนยากในการทจะท�าใหนกเรยนเขาใจได ท�าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนต�า ผวจยจงสนใจวาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบทเรยน เรอง ระบบหมนเวยนเลอด จะสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนผานเกณฑทตงไว และมความพงพอใจทสงขน อกทงเพอใหไดสอการเรยนการสอนทมคณภาพ สามารถน�าไปใชประโยชนได ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ สามารถตอบสนองความแตกตางของนกเรยน และเปนพนฐานในการศกษาตอในระดบทสงขนตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 ใหมประสทธภาพ ตามเกณฑ 80/80 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

85

ชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ระหวางกอนเรยน และหลงเรยน 3. เพอศกษาความพงพอใจในการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

กรอบแนวคดในการวจย การวจยครงน เปนการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบทเรยนแบบ ผงกราฟก เรอง ระบบหมนเวยนเลอด โดยทเนอหาวชา แบบฝกหดและการทดสอบ ไดถกพฒนาขน ในรปแบบของโปรแกรมคอมพวเตอร น�าเสนอเนอหาวชาโดยการใชขอความ ใชภาพนง ภาพเคลอนไหว กราฟก เสยง ท�าใหเกดปฏสมพนธโตตอบกบผเรยนได เปนการเชอมโยงทฤษฎและการปฏบตเขาดวยกน ผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง โดยใหผเรยนมสวนรวมในสถานการณนน ๆ นกเรยนไดเรยนรอยางหลากหลาย สามารถตอบสนองในดานความแตกตางระหวางบคคล มการเสรมแรง ซงเปนการสรางแรงจงใจ เพอใหผเรยนเกดการเรยนรไดมากยงขน ท�าใหมความกระตอรอรนในการเรยน และสามารถสอความคดไปสผอนไดอยางมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบทฤษฎการเรยนรพฤตกรรมนยมของ Skinner ทเหนวาการเรยนรเปนการเปลยนพฤตกรรมภายหลงทบคคลเชอมความสมพนธระหวางสงเรากบการตอบสนอง มการใหขอมลปอนกลบในรปแบบทนาสนใจทนททนใด หรอกระตนใหเกดแรงจงใจ และทฤษฎปญญานยมของ Chomsky ทมความเหนการเรยนรวาการเรยนเปนการผสมผสานขอมลขาวสารเดมกบขอมลขาวสารใหมเขาดวยกน ซง Visual literacy เปนความสามารถในการอานภาพหรอแปลความหมายของภาพหรอสงทมองเหนเพอใหเขาใจไดอยางถกตองแมนย�า เพอน�าไปสการสรางสรรคภาพหรอสงทเรามองเหนนน และยงสามารถน�าความหมายจากสงทมองเหนนนไปใชตดตอสอสารกบผอน และความพงพอใจตามแนวคดของ Maslows มความเชอวามนษยมความตองการในระดบสงมากขนเรอย ๆ และเมอความตองการนนไดรบตอบสนองแลวยอมท�าใหเกดความพงพอใจ และถาจดกจกรรมตามทนกเรยนมความตองการ นกเรยนกจะมความกระตอรอรนในการเรยน ตงใจเรยน สามารถเรยนรไดดมประสทธภาพ และสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน รวมทงเกดความพงพอใจตอรปแบบการเรยน

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

วธด�าเนนการทดลอง การวจยครงนมกระบวนการในการทดลอง ดงน 1.ประชากรและกลมตวอยาง 1.1 ประชากร คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของโรงเรยนในกลมพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาวงคร อ�าเภอวงน�าเขยว จงหวดนครราชสมา สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 3 จ�านวน 7 โรงเรยน จ�านวนนกเรยน 119 คน 1.2 กลมตวอยาง คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนในกลมพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาวงคร อ�าเภอวงน�าเขยว จงหวดนครราชสมา สงกดส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 3 จ�านวน 3 หองเรยน จ�านวน 73 คน ไดมาจากการเลอกแบบเฉพาะเจาะจง โดยเลอกจากโรงเรยนทมโครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศเหมาะสม ประกอบดวย 1.2.1 กลมตวอยางในการหาประสทธภาพของ จ�านวน 28 คน 1.2.2 กลมทดลอง จ�านวน 36 คน 2.เครองมอทใชในการวจย 2.1 เครองมอทใชในการทดลอง ประกอบดวย 2.1.1 แผนการจดการเรยนร โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบหมนเวยนเลอด จ�านวน 2 แผน 2.1.2 บทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบหมนเวยนเลอด ประกอบดวยเนอหาทงหมด 6 เรองยอย ไดแก หวใจ ลนหวใจ เลอด เสน เลอด เสนเลอดทมาเลยงหวใจและการหมนเวยนเลอดของหวใจ 2.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย 2.2.1 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน เปนแบบทดสอบแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จ�านวน 30 ขอ 2.2.2 แบบประเมนความพงพอใจตอการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จ�านวน 10 ขอ 3.การเกบรวบรวมขอมล ผวจยท�าการเกบรวบรวมขอมลเปน 2 ระยะ คอ 3.1 เกบข อมลหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย 3 ขนตอน คอ ขนทดสอบรายบคคล กลมเลก และภาคสนาม

ตวแปรอสระตวแปรตาม

การเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย

ผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรความพงพอใจในรปแบบการเรยน

วารสาร... ราชพฤกษ

86

3.2 เกบขอมลจากการทดลอง โดยการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

สรปผลการวจย จากการวจยในครงน สามารถสรปผลไดดงน 1. ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอร ไดคา E

1/E

2 =

78.98/82.91 ซงต�ากวาเกณฑทก�าหนดไว 80/80 แตสามารถยอมรบในประสทธภาพ 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 3. ความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาพรวมอยในระดบมากทสด

อภปรายผล จากผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรองระบบหมนเวยนเลอด กล มสาระการเรยนร วทยาศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 อภปรายผลการวจย ดงน 1. ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอร ไดคา E

1/E

2

เทากบ 78.98/82.91ซงต�ากวาเกณฑทก�าหนดไว 80/80 แตสามารถยอมรบในประสทธภาพ เปนเพราะบทเรยนไดสรางขนอยางเปนระบบ โดยไดน�าแบบจ�าลองการออกแบบและแนวคดการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ของ Dick (1994) และ Clark (1991 : 37-38) มาใชในการออกแบบและพฒนาบทเรยน อกทงบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทสรางขน มภาพทมปฏสมพนธแสดงความเปนรปธรรมสอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน และผานการตรวจสอบขอบกพรองจากผเชยวชาญดานเนอหา ดานการออกแบบบทเรยน และไดปรบขอแกไขทพบจากการทดสอบแตละครง จงสงผลใหบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เรอง ระบบหมนเวยนเลอด มประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทตงไว และการทคา E1 มคาต�ากวา E2 นนอาจเปนเพราะนกเรยนท�าแบบฝกหดในกระดาษ ท�าใหเกดความสบสนในการใชเครองมอเพอชวยในการหาค�าตอบทถกตอง ความรขาดความตอเนอง จงสงผลใหนกเรยนท�าแบบฝกหดระหวางเรยนไดนอยกวา 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยและงานวจยของ ดลฤด รตนประสาท (2548) ศรสดา อนนตเพชร (2548) Herbst (1995), Katayama (2000), Papper (2005) ซงไดศกษาผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบท

เรยนแบบผงกราฟก สงเสรมการรบรทางทศนะ ซงการรบรทางทศนะ หรอ Visual literacy นนเปนความสามารถในการอานภาพหรอแปลความหมายของภาพหรอสงทมองเหนเพอใหเขาใจไดอยางถกตอง เพอน�าไปสการสรางสรรคภาพหรอสงทเรามองเหนนนและยงสามารถน�าความหมายจากสงทมองเหนนนไปใชตดตอสอสารกบผอน (กดานนท มลทอง. 2543 : 45; Fransecky and Debes. อางถงใน Rosarin Pimolbunyong. 1988 : 20; Heinich and others. 1999 : 64) ท�าใหเกดการเรยนรทดและสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนทสงขน ทงนบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบทเรยนแบบผงกราฟก ประกอบดวยการประสมประสานสอหลาย ๆ ชนดมาไวในทเดยวกน มรปภาพนง ภาพเคลอนไหว ผงมโนทศน ท�าใหนกเรยนเกดการเรยนรทด โดยมการออกแบบอยางมระบบ การน�าเสนอเนอหา มขนตอนการปฏบตกจกรรม การท�าแบบฝกหด การท�ากจกรรมจากการสรปบทเรยนแบบผงกราฟก โดยมการโตตอบระหวางผเรยนกบบทเรยน และประมวลผลขอมลทนกเรยนปอนเขาไปไดทนท ผเรยนสามารถเรยนและทราบผลของการเรยนไดดวยตนเอง ท�าใหเกดความสนกสนานในการเรยน และสนใจการเรยนมากขน 3. ความพงพอใจของผเรยนทมตอการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย พบวาภาพรวมอย ในระดบมากทสด( = 4.91, S.D. = 0.076) โดยเฉพาะ นกเรยนมความพงพอใจในระดบมากทสด ไดแก การเรยนแบบน ท�าใหรสกสนกสนานเพลดเพลน ( = 4.97, S.D. = 0.17) มภาพเคลอนไหวทเชอมโยงท�าใหเขาใจเนอหาไดชดเจนยงขน ( = 4.97, S.D. = 0.17) ทงน เนองมาจากบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย เปนสอการสอนทประกอบดวยการประสมประสานสอหลาย ๆ ชนด ไดแก รปภาพนง ภาพเคลอนไหว ผงมโนทศน มการออกแบบอยางมระบบ การน�าเสนอเนอหา มขนตอนการปฏบตกจกรรม การท�าแบบฝกหด การท�ากจกรรมจากการสรปบทเรยน โดยมการโตตอบระหวางผเรยนกบบทเรยน และประมวลผลขอมลทนกเรยนปอนเขาไปไดทนท ผเรยนสามารถเรยนและทราบผลของการเรยนไดดวยตนเอง ท�าใหเกดความสนกสนานในการเรยน และสนใจการเรยนมากขน มการใชหลกจตวทยาการเรยนการสอน ซงท�าใหผเรยนทเรยนดวยคอมพวเตอรมลตมเดย เกดความพงพอใจและมเจตคตทดตอวชาทเรยนในดานการเรยนรคอมพวเตอรมลตมเดย ชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดเรวขนดวย (กดานนท มลทอง. 2543 : 63-64; Heinich and others. 1999 : 38) และนกเรยนมความพงพอใจระดบนอยทสด ไดแก การเรยนแบบน ท�าใหรสกวาท�าใหเขาใจงายขน ( = 4.83, S.D. = 0.38) และมความสะดวกในการใชงาน ( = 4.83, S.D. = 0.38) เปนเพราะนกเรยนยงไมถนดกบการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร ท�าใหเกดการสบสนในขนตอนการเขาเรยน การปฏบตกจกรรมในบทเรยนบาง อกทงเนอหาในบทเรยนมความสลบซบซอนมาก ความแตกตางระหวางบคคล การรบรและแปลความหมายจากภาพ จง

X X

X XX X

X X

XX

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

87

สงผลใหเขาใจเนอหาทเรยนไดไมเทากนขอเสนอแนะ จากผลการวจยในครงน ผวจยมขอเสนอแนะ ดงตอไปน 1.ดานการเรยนการสอน 1.1 ควรน�าบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบทเรยนแบบผงกราฟก เรองระบบหมนเวยนเลอด กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ไปใชในการเรยนการสอน เพราะไมมปญหาทางดานเทคนคของคอมพวเตอรมากนก และมระดบของความพงพอใจของผเรยนทมตอการเรยนโดยบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย อยในระดบมากทสด 1.2 ควรน�าบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยนไปบรรจไวในคอมพวเตอร ทเปนศนยทางวชาการ หรอหองสมด เพอเปนแหลงเรยนรตามอธยาศย ใหผสนใจทงในระบบและนอกระบบโรงเรยน ไดศกษาหาความร จะไดเกดความสนกสนานเพลดเพลน อกทงยงไดรบความร โดยสามารถใชไดตลอดเวลา ไมจ�ากดเวลาในการเรยน 1.3 ควรมการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ในเนอหากลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หนวยอนๆ เพอเปนสอประกอบการเรยนการสอนทนกเรยนสามารถเรยนรไดตรมความสามารถและตามอธยาศย 1.4 การสรปแบบผงกราฟกนนนอกจากจะเปนการน�าไปสรางในบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยแลว ยงจะสามารถน�ามาใชในการจดกจกรรมเพอสรปหรอทบทวนบทเรยน 2.ดานการศกษาคนควาวจยครงตอไป 2.1 ควรมการจดท�าสอประเภทบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยทมการสรปบทเรยนแบบผงกราฟก ไปใชกบเนอหา เรองอนๆ กบนกเรยนในระดบชนตางๆ โดยปรบกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา ระดบชน และวยของนกเรยน เพอใหเกดประโยชนตอการเรยนการสอนไดอยางกวางขวาง จะไดทราบผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจในการเรยน วาจะแตกตางกนหรอไม อยางไร 2.2 ควรน�ารปแบบของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ไปทดลองเปรยบเทยบกบรปแบบอนอก เพอศกษาวาสงผลตอผลการเรยนของนกเรยนแตกตางกนหรอไม อยางไร เพอจะไดน�าไปใชพฒนาปรบปรงขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตอไป 2.3 ควรมการศกษาเรองความคงทนตอการเรยน ภายหลงจากการศกษาบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดย ทงนเพอสนบสนนการเรยนรทางทศนะของนกเรยนตอไป

เอกสารอางองกรมวชาการ. (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.กดานนท มลทอง. (2543). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ดลฤด รตนประสาท. (2548). ผลของการใชผงกราฟกทมตอผล สมฤทธทางการเรยนและความคงทนในการเรยนกลมสาระ การเรยนรวทยาศาสตรเรองดนและหนในทองถนชน ประถมศกษาปท4.ปรญญานพนธการศกษามหา บณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

รง แกวแดง. (2544). ปฏรปการเรยนรผเรยนส�าคญทสด. กรงเทพฯ : วฒนาพานช.ศรสดา อนนตเพชร. (2548). ผลการสอนโดยใชเทคนคผง กราฟกทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาสขศกษา และความคงทนในการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท1. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลย ทางการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค.อดศกด เซนเสถยร. (2541: ตลาคม-ธนวาคม). “แนวทางกวางๆ ในการออกแบบสอมลตมเดย.” วารสารพฒนาเทคนค ศกษา. 11(8). 35-38.เอมอร บชาบพพาจารย. (2546). “สอนวทยาศาสตรอยางไร ใหเดกๆเรยนรไดดวยตนเอง.” วารสารครศาสตร. 31(3) : 75-85. มนาคม-มถนายน.Ausubel, D. P. (1968). Educationphyclology:Acognitive view. New York : Holt Rinehart and Winston. Clark, J. H. (April 1991). “Using visual organizers to fogus on thinking.” JournalofReading. 34(7) : 526–534. Dick, Paulissen and Harald Frater. (1994). Multimedia manias. Miame : Abacus. Grand Rapid.Hall, Tom L. (1996). Utilizingmultimediatoolbook 3.0.New York : Boyd & Fraser.Heinich, Robert and others. (1999). Instructionalmedia andtechnologiesforlearning. 6th ed., New Jersey : Prentice-Hall.Herbst, S. P. (1995). “Effect of graphic organizers on ninth-grade students achievement in social studies.” DissertationAbstractsInternational. 3532 : 56–69. Katayama, A. D. (2000). “Getting student partually involed in note-taking graphic Organizers.” TheJournalofExperimentalEducation. 68(2) : 119-133.Moore, David M. and Francis M. Dwyer. (1994). Visual literacy:Aspectrumofvisuallearning. Englewood Cliffs : Education Technology.Pepper, W. L. J. (2005). “Theeffectofusinggraphic organizersintheteachingofstandardbiology,” [online.] Available : http: www.proquest.umi.com. 25/07/2005Rosarin Pimolbunyong. (1988). Theeffectofvaried rehearsalstrategiesinfacilitatingachievement ofdifferenteducationalobjectivesasmeasured byverbalandvisualtestingmodesandwhen proseinstructionisintheThailanguage. Doctoral Dissertation, Commerce, TX: East Texas State University.

วารสาร... ราชพฤกษ

88

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอ 1) พฒนาบทเรยนแสวงร วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 2) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนแสวงร และ 3) ศกษาความพงพอใจของนกเรยนตอบทเรยนแสวงร วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนบานระเรง จ�านวน 32 คน และโรงเรยนบานไทรงาม จ�านวน 30 คน รวม 62 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แผนการจดการเรยนร บทเรยนแสวงร แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน และแบบสอบถามความพงพอใจตอบทเรยน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบคาท ผลการศกษาพบวา 1) บทเรยนแสวงรวชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 มประสทธภาพเทากบ 80.95/82.54 เปนไปตามเกณฑ 80/80 2) ผลสมฤทธทางการเรยน หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนย

ส�าคญทางสถตทระดบ .05 3) นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนแสวงรมความพงพอใจในระดบมากทสดค�าส�าคญ : บทเรยนแสวงร ประวตศาสตร บคคลส�าคญสมย ธนบรและรตนโกสนทร

ABSTRACT The purposes of this study were : 1) to develop WebQuest lessons on history subject entit led Important Persons in Thonburi and Rattanakosin era for Matthayomsuksa 3 level, 2) to compare the students’ learning achievement between the pretest and the posttest scores; and 3) to study the students’ satisfaction with the using of WebQuest lessons. The sample for the study were 62 students from Matthayomsuksa 3 level in the second semester of 2010 academic year: 30 cases from Bansaingam School and 32 cases from Banrarerng School. The study tools were lesson plans,

*นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา**อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธ

ส�าเนยง นามปญญา*Samniang Nampanya

ผชวยศาสตราจารย ดร. สมศกด อภบาลศร**

การพฒนาบทเรยนแสวงร วชาประวตศาสตรเรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3

Development of WebQuest Lessons on History Subject Entitled Important Persons in Thonburi and Rattanakosin Era for Matthayomsuksa 3 Level

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

89

WebQuest lessons, the learning achievement test and the satisfaction questionaire. The data were analyzed by percentage, means ( ) ,standard deviation (S.D), and t-test for dependent . The findings were revealed that the efficiency of the WebQuest lessons was 80.95/82.54, which met the prescribed criterion at 80/80 level. The posttest scores of the students’ learning achievement were significantly higher than the pretest scores at .05 level. The students’ satisfaction with the WebQuest lessons showed the highest level.Keywords: WebQuest, History, Important persons in Thonburi and Rattanakosin Era

บทน�า การศกษาเกยวกบประวตศาสตรจดวาเปนเรองส�าคญอยางยงเปนพนฐานในการพฒนาประเทศใหเจรญกาวหนาประวตศาสตร เปนเรองทเกยวกบสงทมนษยคดและกระท�า และเกยวของกบมนษยตามมตของกาลเวลา ประวตศาสตรจงเปนศาสตรทศกษาประสบการณของมนษยไดดกวาศาสตรแขนงอน วชาประวตศาสตรเปนวชาทมบทบาทส�าคญในการหลอหลอมใหเยาวชนของชาตมจตส�านก และภาคภมใจในความเปนคนไทยและชาตไทย (กรมวชาการ. 2544 : 5) สาเหตทตองเรยนประวตศาสตรเนองมาจาก ชวยใหเหนคณคา และทราบถงความส�าเรจของบรรพบรษในอดตทไดสรางสรรคและเหลอมรดกตกทอดมาสปจจบน เปนเรองราวทนาสนใจ และประทบใจททรงคณคาอยางมหาศาลในชวต ประวตศาสตรสงเสรมใหใชเหตผลในการแกปญหาตางๆ โดยรวบรวมหลกฐานและเหตการณตางๆ ทเกดขนแลวน�ามาพจารณาตดสนใจ (ปรชา ศรวาลย. 2542 : 82) การเรยนประวตศาสตรเทากบเปนการท�าความร จกกบสงคมของตนเอง นอกจากนประวตศาสตรยงชวยปลกฝงความรกมาตภม ความมงมนในปณธานแหงชาต และความเขาใจวฒนธรรมประจ�าชาต (วนย พงศศรเพยร. 2543 :1) การจดการเรยนการสอนประวตศาสตรในระดบมธยมศกษา จะเนนใหผเรยนไดศกษาคนควาดวยวธการทางประวตศาสตรและเนนตวผเรยนเปนส�าคญ ใหฝกปฏบตในเรองการท�าโครงงานเกยวกบประเดนทางประวตศาสตรทเหมาะสมกบวย มการศกษานอกสถานท เพอศกษาโบราณสถาน โบราณวตถทส�าคญในทองถนของตนและในพพธภณฑสถาน ชแนะใหผเรยนรจกคด รจกท�า รจกแกปญหา เพอใหสามารถน�าความรทไดรบจากการเรยนประวตศาสตรมาใชในการพฒนาตน สงคม และประเทศตอไป (กรมวชาการ. 2544 : 6) จากรายงานสถตผลการพฒนานกเรยนในปการศกษา 2549 – 2551 ของนกเรยนโรงเรยนบานระเรง อ�าเภอวงน�าเขยว ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 3 ในระดบมธยมศกษาตอนตนในรายวชาตางๆ พบวา ผลสมฤทธทางการ

เรยนเฉลยกลมสาระการเรยนรสงคมศกษาศาสนาและวฒนธรรม ซงทงสามปมผลสมฤทธทางการเรยนต�ากวาเปาหมายทโรงเรยนตงไว และพบวาในรายวชาประวตศาสตร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในหนวยการเรยนรท 9 เรองบคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร นกเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 43.85 ซงต�ากวาหนวยการเรยนรอน (รายงานผลการศกษาประจ�าป โรงเรยนบานระเรง. 2551 : 5) ทงน สาเหตอาจเนองมาจากวธการสอนของครยงใชวธเดมคอการบรรยายตามต�าราเรยน ขาดการน�าสอและนวตกรรมททนสมยมาใชในการจดการเรยนการสอน ท�าใหผเรยนไมสนใจเรยน ท�าใหผลสมฤทธทางการเรยนต�า จากปญหาดงกลาวผวจยไดศกษาคนควาหาแนวทางในการพฒนานวตกรรมเพอน�ามาสงเสรมและพฒนาการจดการเรยนร ทคาดวาจะแกปญหาได โดยศกษารปแบบการเรยนรแบบใหมทไดรบความสนใจในการน�าไปใชในการเรยนการสอนอยางแพรหลาย โดยอาศยเทคโนโลยเปนพนฐาน ไดแก การเรยนออนไลน (Online Learning) และการสอนผานระบบเครอขายคอมพวเตอร (Web-Based Instruction) โดยสรางรปแบบในการจดกระบวนการซงเรยกวาบทเรยนแสวงร (WebQuest) เปนเวบทมการออกแบบนวตกรรมการจดกจกรรมการเรยนร แบบส�าเรจรปในลกษณะ กจกรรมการเรยนทใชการสบคนสารสนเทศ ทใชแหลงเรยนรสวนใหญหรอทงหมดจาก World Wide Web นกเรยนสามารถสบคนขอมลจากแหลงเรยนรทก�าหนดไวได ในการออกแบบกจกรรมการเรยนรในรปแบบนใชแนวความคดทตองชวยใหนกเรยนใชเวลาในการสบคนและเรยนรอยางมประสทธภาพทสด สามารถเขาไปสบคนไดจากแหลงเรยนรนนๆ ไดเลย แทนทจะเสยเวลาในการสบคนจากแหลงอนๆ ซงอาจไมมขอมลหรอสารสนเทศทตองการ การพฒนาบทเรยนแสวงร ตางจากสอการเรยนรแบบเอกสารสงพมพ ตรงทน�าเทคโนโลยการสอสารเขารวม เพอหวงผลสมฤทธทางการเรยนทอาจมากขนกวาการเรยนรแบบเดมๆ โดยผลพลอยไดทเกดขน ไดแก ระยะเวลาในการศกษาทลดลง การศกษาทไมจ�ากดเวลา และสถานท (ตวงรตน ศรวงษคล. 2550 : 36 และ สมศกด อภบาลศร. 2552 : 28) ดงนน การน�าบทเรยนแสวงรมาใชกบกจกรรมการเรยนการสอนในเนอหา บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ทท�าใหผเรยนสามารถสบคนขอมลไดจากแหลงความรไดทวโลกดวยตนเอง สามารถแสวงรและเรยนรรวมกน เนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยมฐานสารสนเทศทผเรยนจะปฏสมพนธดวย บนแหลงตางๆ บนอนเทอรเนตทจดไวอยางเปนระบบ ผเรยนจะทองไปใน World Wide Web ทเสนอแนะไวอยางมความหมาย สนบสนนผเรยนในการเรยนรขนการคดวเคราะห สงเคราะห และการประเมนคา เปนบรรยากาศของการบรณาการใชเทคโนโลยการศกษา ซงจะชวยท�าใหการเรยนการสอนมประสทธภาพมากขน ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขน ผวจยจงมความประสงคทจะพฒนาบทเรยนแสวงร ในวชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบร

X

วารสาร... ราชพฤกษ

90

และรตนโกสนทร ส�าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ซงนาจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาบทเรยนแสวงรวชาประวตศาสตรเรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนวชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร โดยการใชบทเรยนแสวงรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 3. เพอศกษาระดบความพงพอใจของนกเรยนทมตอบทเรยนแสวงร วชาประวตศาสตรเรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร

กรอบแนวคดในการวจย บทเรยนแสวงรเปนบทเรยนบนเวบทการออกแบบการจดกจกรรมการเรยนรแบบส�าเรจรปในลกษณะกจกรรมการสบเสาะ ซงเหมาะกบการเรยนการสอนวชาประวตศาสตร จะท�าใหนกเรยนเกดความกระตอรอรนในการเรยน อนจะสงผลใหมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน และเกดความพงพอใจตอบทเรยน ซงสามารถสรปกรอบแนวคดในการวจยดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

2.กลมตวอยาง ใชประชากรเปนกลมตวอยาง ไดจากการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เนองจากรปแบบการทดลองจ�าเปนตองใชโรงเรยนทมหองคอมพวเตอรทเชอมตอเครอขายอนเตอรเนต ทเพยงพอส�าหรบนกเรยน จงเลอกนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนบานระเรง ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จ�านวน 32 คน และโรงเรยนบานไทรงาม จ�านวน 30 คน รวมนกเรยนทงสน 62 คน ซงมการจดชนเรยนเปนการจดแบบคละระดบความสามารถของนกเรยน โดยกลมตวอยางแบงเปน 2.1 กลมตวอยางในการหาประสทธภาพของบทเรยนแสวงร เปนนกเรยนโรงเรยนบานไทรงาม แบงเปน การทดสอบรายบคคล จ�านวน 3 คน ทดสอบกลมเลก จ�านวน 6 คน ทดสอบภาคสนาม จ�านวน 21 คน 2.2 กลมตวอยางในการทดลอง เปนนกเรยนโรงเรยนบานระเรง จ�านวน 32 คน 3.เครองมอทใชในการวจย แบงออกเปน 2 สวน คอ เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก แผนการจดการเรยนร บทเรยนแสวงร และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน แบบสอบถามความพงพอใจตอบทเรยน 4.วธด�าเนนการทดลอง มขนตอนดงตอไปน 4.1 ทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ใชเวลา 1 ชวโมง 4.2 อบรมใหความรเกยวกบบทเรยนแสวงรกอนจด

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากร คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 ของกลมพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาวงคร ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมา เขต 3 จ�านวน 7 โรงเรยน มโรงเรยนทมหองคอมพวเตอรทเชอมตอเครอขายอนเทอรเนต ทเพยงพอส�าหรบนกเรยน จ�านวน 2 โรงเรยน นกเรยน 62 คน

กจกรรมการเรยน 4.3 จดกจกรรมการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงร ใชเวลา 8 ชวโมง 4.4 ทดสอบหลงเรยน โดยใชแบบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ใชเวลา 1 ชวโมง 4.5 ประเมนความพงพอใจของนกเรยนตอบทเรยน

ตวแปรตน ตวแปรตาม

วธเรยนโดยการใชบทเรยนแสวงร

วชา ประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบร

และรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3

ผลสมฤทธทางการเรยน

ความพงพอใจตอการเรยนดวย

บทเรยนแสวงร

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

91

แสวงร โดยใชแบบสอบถามความพงพอใจตอบทเรยน 5. การวเคราะหขอมลเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจตอบทเรยน โดยการหาคาเฉลย รอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน และเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน โดยใชการทดสอบคาท (t-test)

สรปผลการวจย ผลการวจยสรปไดดงน 1. บทเรยนแสวงรวชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 มประสทธภาพเทากบ 80.95/82.54 ซงเปนไปตามเกณฑทตงไว 80/80 2. ผลสมฤทธทางการเรยน วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 จากการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงร หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ดงตารางท 1

ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนวชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร โดยใชบทเรยนแสวงรของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3

คะแนน n

รายการ

S.D.

S.D. ระดบความพงพอใจ

t pX

X

กอนเรยน 30 11.63 3.57 หลงเรยน 30 24.24 2.20

* มนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

22.55* .00

จากตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จากการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงรหลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 3. ความพงพอใจของนกเรยนตอบทเรยนแสวงรอยในระดบมากทสด ดงตารางท 2

ตารางท 2 ผลการศกษาระดบความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ตอบทเรยน แสวงร วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร

1. บทเรยนนาสนใจ 4.78 0.42 มากทสด

2. สบคนขอมลไดดวยตนเอง 4.94 0.25 มากทสด

3. เวบไซตทเชอมโยงมความถกตองชดเจน 4.88 0.34 มากทสด

4. มความเขาใจในเนอหางายขน 4.47 0.51 มาก

5. มความสขในการเรยนและท�ากจกรรม 4.56 0.62 มากทสด

6. ความสะดวกในการเรยนร 4.56 0.50 มากทสด

7. บทเรยนกระตนใหอยากเรยนร 4.09 0.47 มาก

8. ภารกจทก�าหนดในบทเรยนนาสนใจ 4.22 0.61 มาก

9. เวลาทก�าหนดใหเหมาะสมกบเนอหา 3.78 0.42 มาก

10. อยากเรยนกบบทเรยนแบบน 4.81 0.40 มากทสด

รวม 4.51 0.61 มากทสด

วารสาร... ราชพฤกษ

92

จากตารางท 2 ผลการศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 หลงการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงรโดยรวม อยในระดบมากทสด ( = 4.51, S.D.= 0.61) และเมอพจารณาเปนรายขอแลวพบวา นกเรยนมความพงพอใจในระดบมากทสด 3 อนดบแรก คอ สบคนขอมลไดดวยตนเอง เวบไซตทเชอมโยงมความถกตองชดเจน อยากเรยนกบบทเรยนแบบน ( = 4.94, S.D. = 0.25 ; = 4.88, S.D.= 0.34 ; = 4.81, S.D.= 0.40) ตามล�าดบ และขอรายการทมความพงพอใจในการเรยนนอยทสด คอ เวลาทก�าหนดใหเหมาะสมกบเนอหา ( = 3.78,S.D.= 0.42)

อภปรายผล จากผลการวจย ผวจยจงขออภปรายผลดงน 1. ประสทธภาพของบทเรยนแสวงรวชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 มประสทธภาพเทากบ 80.95/82.54 ซงเปนไปตามเกณฑ 80/80 ทงนอาจเปนเพราะบทเรยนแสวงรทผวจยสรางขนตามหลกการส�าคญในการออกแบบบทเรยนแสวงร เพอสงเสรมประสบการณเรยนรแกนกเรยน ของ วสนต อตศพท (2546 : 52-61) ทง 5 ขนตอน 1) จดหาหวเรองทเหมาะสมกบการสรางบทเรยนแสวงร 2) จดหาแหลงสนบสนน แหลงการเรยนร 3) ออกแบบกจกรรมการเรยนการสอน 4) พฒนาโปรแกรม 5) ทดลองใชและปรบปรง โดยไดผานการตรวจสอบจากผเชยวชาญและน�าไปทดลองใชปรบปรงจนท�าใหบทเรยนแสวงรทสรางขนมความนาสนใจ สอดคลองกบงานวจยของ โอภาส เกาไศยาภรณ (2548) ทท�าการวจยเรอง การพฒนาบทเรยนแสวงรบนเวบเรอง การจดพพธภณฑในสถานศกษา พบวา มประสทธภาพของบทเรยน 82.30/83.50 เปนไปตามเกณฑทตงไว สอดคลองกบ พงศสเรยน เขอนแกว และคณะ (2550) ทพบวา การพฒนาบทเรยนออนไลนแบบเวบเควสท เรอง การเปรยบเทยบการท�างานของคอมพวเตอรกบมนษย ประสทธภาพของบทเรยนออนไลนแบบเวบเควสทสงกวาเกณฑ 80/80 และสอดคลองกบ วรพสย แกวฉาย (2550) ทพบวา บทเรยนแสวงรบนเวบ หนวยมนษยกบสภาวะแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตม ประสทธภาพ เทากบ 81.00/81.16 เปนไปตามเกณฑทตงไว 2. ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร ชนมธยมศกษาปท 3 จากการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงร หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบงานวจยของ พงศสเรยน เขอนแกว และคณะ (2550) ชาครต อนนตวฒนาวงศ (2549) วรพสย แกวฉาย (2550) อนสรา เสนไสย (2550) ทพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนโดยใชบทเรยนแสวงรหลงเรยนสงกวากอนเรยน ทงนอาจเปนเพราะบทเรยนแสวงรทผวจยสรางขนเปนบทเรยนทสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนรในลกษณะของการสบคนขอมลเพอวเคราะหความรทไดจาก

การท�าภารกจ มทกษะกระบวนการท�างานกลม เกดการแบงปนความรซงกนและกน ท�าใหไดรบความรความเขาใจในเนอหาวชามากขน จงท�าใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนสงขน ในการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงร 3. ผลการศกษาความพงพอใจของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ตอการเรยนดวยบทเรยนแสวงร วชาประวตศาสตร เรอง บคคลส�าคญสมยธนบรและรตนโกสนทร อยในระดบมากทสด สอดคลองกบสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะการจดการเรยนรดวยบทเรยนแสวงร สามารถสรางประสบการณและองคความรใหกบนกเรยน นกเรยนมโอกาสไดศกษาคนควาหาความรเพมเตมดวยตนเองอยางอสระ ดวยสอทางเทคโนโลยตางๆ เปนสอทนกเรยนสนใจ อกทงนกเรยนยงสามารถปรบปรงผลงาน ทบทวนบทเรยนไดตลอดเวลา ซงสอดคลองกบผลการวจยของ พงศสเรยน เขอนแกว และคณะ (2550) และวรพสย แกวฉาย (2550) ทพบวา นกเรยนทเรยนดวยบทเรยนแสวงรมความพงพอใจตอบทเรยนและการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงรในระดบมาก นอกจากนยงสอดคลองกบ ชาครต อนนตวฒนาวงศ (2549) ทพบวา เจตคตของนกศกษาสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ ตอรปแบบบทเรยนออนไลนแบบเวบเควสทอยในระดบด

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน�าผลการวจยไปใช 1.1 การเลอกเนอหาทเหมาะส�าหรบบทเรยนแสวงร จะสงเสรมใหนกเรยนเกดความสนใจ กระตอรอรนในการเรยน และการศกษาคนควาขอมลทอยในบทเรยน นกเรยนจะเกดการเรยนรจากภารกจททาทายโดยน�าทกษะกระบวนการ เทคนค วธการเรยนรมาบรณาการในบทเรยนแสวงร ซงเหมาะกบการเรยนรในปจจบน ทเนนใหนกเรยนสรางองคความรดวยตนเอง ท�างานเปนกลม รจกแกปญหา สรางชนงานตามบรบทจรง 1.2 การพฒนาบทเรยนแสวงร ควรค�านงถงแหลงขอมลตางๆ บนเครอขายอนเทอรเนตทมความทนสมยและสอดคลองกบเนอหาของบทเรยน ไมควรน�าขอมลทมเนอหาเหมอนกนมารวบรวมไวดวยกน เพราะท�าใหนกเรยนเสยเวลาในการศกษาขอมลทมความซ�าซอน 1.3 เนองจากบทเรยนแสวงรเปนบทเรยนทตองเรยนรบนเครอขายนเทอรเนตครตองคอยดแลการด�าเนนกจกรรมตางๆ ของนกเรยนอยางตอเนอง เพราะนกเรยนอาจเปดเวบไซตทไมเกยวของกบกจกรรมการเรยน 1.4 ในการปฏบตกจกรรมกลม ครตองสรางความตระหนกใหนกเรยนรถงความส�าคญของกระบวนการกลม รวมถงหาแนวทางทกระตนใหนกเรยนสามารถท�างานกลมในลกษณะทเปนทมไดอยางเหมาะสม 1.5 ส�าหรบโรงเรยนทไมมระบบเครอขายอนเทอรเนต หรอมแตอตราการถายโอนขอมลต�า ครควรรวบรวมขอมลตางๆ

X

X

X X

X

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

93

ใหอยในรปเลมหรอเปนในระบบปดกได 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาเนอหาวชาประวตศาสตรเรองอนๆ กบนกเรยนในระดบชนตางๆ โดยปรบลกษณะของภารกจทมอบหมายใหนกเรยนปฏบตใหเหมาะสมกบเนอหาและวยของนกเรยน เพอใหเกดประโยชนตอการเรยนการสอนไดอยางกวางขวาง 2.2 ควรศกษาผลการใชบทเรยนแสวงรทสงผลตอความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยน 2.3 ควรศกษาผลการใชบทเรยนแสวงรในรายวชาอนๆ 2.4 ควรศกษาเปรยบเทยบความคงทนในการเรยนร ระหวางการเรยนโดยใชบทเรยนแสวงรกบวธการเรยนโดยวธอน

เอกสารอางองกรมวชาการ. (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544.พมพครงท 3. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว.ชาครต อนนตวฒนาวงศ .(2459). ผลของการใชบทเรยนออนไลน แบบเวบเควสทตอผลสมฤทธทางการเรยน:และ ปฏสมพนธในการเรยนวชาการถายภาพทางการศกษา: สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. วทยานพนธ ครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต สาขา วชาเทคโนโลยเทคนคศกษา บณฑตวทยาลย สถาบน เทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.ตวงรตน ศรวงษคล. (เมษายน-มถนายน 2550). “การเรยนการสอน โดยเนนนกเรยนเปนส�าคญกบกจกรรมออนไลนแบบ WebQuest.” วารสารพฒนาเทคนคการศกษา. 19(62) : 35-39.ปรชา ศรวาลย. (2542). ประวตศาสตรสากล. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.ปยะรตน คญทพ. (2545). รปแบบการสอนเพอพฒนาทกษะการ คดขนสงโดยใชกระบวนการเรยนการสอนแบบเวบ เควสทส�าหรบนกเรยนระดบประถมศกษา:กรณศกษา โรงเรยนนานาชาตเกศนกรงเทพฯ. วทยานพนธศกษา ศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.พงศสเรยน เขอนแกว และคณะ. (2550). “การพฒนาบทเรยน ออนไลนแบบเวบเควสเรองการเปรยบเทยบการท�างาน ของคอมพวเตอรกบมนษยวชาคอมพวเตอรและ เทคโนโลยสารสนเทศชนประถมศกษาปท5. กรงเทพฯ. งานวจยส�านกการศกษา.

โรงเรยนบานระเรง. (2551). รายงานผลการศกษาประจ�าป2551. ม.ป.ท.วรท พฤกษากลนนท. (2550). การเรยนการสอนบนเวบ (Web-BasedInstruction). (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.edtechno.com/1/index.php? option=com_ content&task=category&sectionid =7&id=23&Itemid=33. (11 พฤษภาคม 2553).วรพสย แกวฉาย. (2549). การพฒนาบทเรยนแสวงรบนเวบ หนวยมนษยกบสภาวะแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ส�าหรบนกเรยนชวงชนท4. วทยานพนธศกษาศาสตรมหา บณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยสงขลา นครนทร. วสนต อตศพท. (พฤษภาคม-สงหาคม 2546). “WebQuest : การเรยนรทเนนนกเรยนเปนศนยกลางบน World Wide Web.” วารสารวทยบรการมหาวทยาลยสงขลานครนทร. 14(2) : 52-61. วนย พงศศรเพยร. (2543). คมอการจดกจกรรมการเรยนการสอน ประวตศาสตร:ครกบการเรยนการสอนประวตศาสตร ไทย.กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา.สมศกด อภบาลศร. (มนาคม 2552). “WebQuest : การเรยน อยางเปนระบบโดยการใช ICT.” วารสารราชพฤกษ. มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา. 6(2) : 17-28. อนสรา เสนไสย. (2550). ผลของการเรยนการสอนแบบสบสอบ รวมกบการใชบทเรยนเวบเควสททมตอผลสมฤทธทางการ เรยนฟสกสและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรของ นกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย. (ออนไลน). แหลงทมา :http://www.grad.chula.ac.th/thesis/current. php?mode=show&id=4783761327 (26 กนยายน 2551).โอภาส เกาไศยาภรณ. (2548). การพฒนาบทเรยนแสวงรบนเวบ หนวยการจดพพธภณฑในสถานศกษา. วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาเทคโนโลยและสอสารการ ศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

วารสาร... ราชพฤกษ

94

การพฒนาบทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศ ส�าหรบชนประถมศกษาปท 6Development of Web Based Instruction Entitled Universe and Space for Prathomsuksa 6 Students

นนทวน พนดง*Nantiwan Pandung

รองศาสตราจารย ดร.รสรน พมลบรรยงก**อาจารยวนวสาข โชรมย***

* นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา** อาจารย มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ประธานกรรมการทปรกษาวทยานพนธ*** อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา ผชวยกรรมการทปรกษาวทยานพนธ

บทคดยอ การศกษาครงนเปนวจยเชงทดลองเพอพฒนาบทเรยนบนเวบเรองจกรวาลและอวกาศส�าหรบชนประถมศกษาปท6โดยมวตถประสงคเพอ1)พฒนาบทเรยนบนเวบใหมประสทธภาพตามเกณฑ80/802)เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท6กอนและหลงเรยนและ3)ประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบกลมตวอยางไดแกนกเรยนชนประถมศกษาปท6โรงเรยนสะแกราชวทยาคมจ�านวน34คนและโรงเรยนบานเกาปอแดงจ�านวน27คนรวม61คนเครองมอทใชในการวจยคอแผนการจดการเรยนรแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบประเมนความพงพอใจตอบทเรยนสถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแกรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานและการทดสอบคาท ผลการศกษาพบวาบทเรยนบนเวบเรองจกรวาลและอวกาศส�าหรบชนประถมศกษาปท6มประสทธภาพเทากบ81.73/80.13เปนไปตามเกณฑทตงไว80/80และนกเรยนท

เรยนโดยใชบทเรยนบนเวบมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ.05รวมทงความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนดวยบทเรยนบนเวบอยในระดบมากค�าส�าคญ: บทเรยนบนเวบวชาวทยาศาสตร

ABSTRACT This experimental research was a study for developing the web based instruction entitled Universe and Space for Prathomsuksa 6 students. The purposes of this study were : 1) to develop web based instruction; 2) to compare the students learning achievement before and after learning; and 3) to study the students’ satisfaction from learning via web based instruction. The 61 Prathomsuksa 6 students in the second semester of 2010 academic year of Sakaratwitayakhom School

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

95

and Bankawpordang School were used for samples in this study. The tools were lesson plans, web based instruction lesson, and satisfaction checklist. Mean ( X) , S.D., and t-test for one sample were used for data analysis. The findings were found that : The efficiency of the web based instruction as 81.73/80.13, which met the prescribed criterion at 80/80 level. The posttest scores of students’ learning achievement were significantly higher than the pretest scores at the .05 level, and the students’ satisfaction after learning from web based instruction was shown at the high level.Keywords : Web Based Instruction, Science Subject

บทน�า วทยาศาสตร มบทบาทส�าคญยงในสงคมโลกปจจบน เพราะเกยวของกบผคน ทงในชวตประจ�าวน การงานอาชพตางๆ เทคโนโลย เครองมอเครองใช ผลผลตตางๆ ทมนษยไดน�ามาใชเพออ�านวยความสะดวกในชวต และการท�างาน ลวนเปนผลจากความรทางวทยาศาสตร นอกจากนกระบวนการทางวทยาศาสตรยงชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด มทกษะส�าคญในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจ โดยอาศยขอมลทหลากหลาย ซงสามารถตรวจสอบได หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 จงก�าหนดใหมกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงมความมงหวงทจะใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนการเชอมโยงความรกบกระบวนการ มทกษะส�าคญในการคนควา และสรางองคความรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร และแกปญหา ทหลากหลาย ผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน มการท�ากจกรรมดวยการลงมอปฏบตจรงอยางหลากหลาย(ส�านกวชาการและมาตรฐานการศกษา. 2552 : 1) การเรยนวทยาศาสตรในชนเรยน ทมลกษณะเนนเนอหาความรมากกวากระบวนการแสวงหาความร ผเรยนยดครผสอนเปนผบอกความร แหลงเรยนรในหองเรยนทมอยอยางจ�ากด สอการสอนทอยนอย จงไมเพยงพอทจะพฒนาการเรยนรใน วชาวทยาศาสตร จากการตดตามผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 กลมพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาเบญจมตรธงชย ปรากฏวาผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน ปการศกษา 2551 มคาเฉลยรอยละ 49.88 ปการศกษา 2552 มคาเฉลยรอยละ 36.40 ลดลงถงรอยละ 13.48 ต�ากวาเปาหมายของกลมฯ ทตงไวใหสงขนรอยละ 5 ตอป (ส�านกงานเขตพนทการศกษานครราชสมาเขต 3. 2553) และจากการวเคราะหความสามารถนกเรยนจากผลการสอบ O-NET พบวาในสาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ ระดบ

ชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2551 มคาเฉลยรอยละ 51.94 ปการศกษา 2552 มคาเฉลยรอยละ 32.64 ลดลงถงรอยละ 19.30 แสดงวาผเรยนยงตองการการพฒนาความสามารถทางดานดาราศาสตรและอวกาศ (สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต. 2553) จากการศกษาพบวามสาเหตหลายประการ คอ เนอหาวชา ตวคร ผเรยน และสอการสอนทจ�ากด ครวทยาศาสตรทดจะตองมความร ทงเนอหาวทยาศาสตร ความรดานการศกษา โดยเฉพาะวธการสอนและการเลอกใชสอการสอน เพอน�าไปสความส�าเรจ ใหผเรยนไดรบขอมล ความร มทกษะส�าคญในการคนควา ไดใชกระบวนการสบเสาะหาความร เนองจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมบทบาทส�าคญยงในสงคมและเปนกลไกส�าคญในการเปลยนแปลงวถชวตการท�างาน สถานศกษาไมสามรถหลกเลยงการน�าเทคโนโลยมาใชในการเรยนการสอน และยงตองตระหนกวาจะใชเทคโนโลยอยางไรจงจะสงเสรมการเรยนรของผเรยนไดอยางมประสทธผล (บปผชาต ทฬหกรณ. 2552 : 29) ท�าใหการเรยนการสอนเปลยนแปลงไปสโลก แหงการเรยนรทไรพรมแดน ทไมไดจ�ากดอยแตเฉพาะในหองเรยน โรงเรยน หรอต�าราเรยน ท�าใหเกดการเรยนรดวยตนเอง การตดตอสอสาร การท�ากจกรรม และการถายทอดความรในรปแบบทหลากหลาย ผานสออเลกทรอนกสททนสมย เทคโนโลยสารสนเทศเขามามสวนรวมเรองการเรยนร ซงปจจบนมเครองมอทชวยสนบสนนการเรยนรหลายดาน เชน มระบบคอมพวเตอรชวยสอน (CAI) ระบบสนบสนนการรบรขาวสาร มการคนหาขอมลขาวสารเพอการเรยนรใน World Wide Web การเรยนการสอนบนเวบ (WBI) การเรยนการสอนทางไกลผานดาวเทยม (Distance Learning) เปนตน (รฐกรณ คดการ. 2547 : 266) เครอขายอนเทอรเนต (internet) เปนเครอขายคอมพวเตอรทมขนาดใหญทสดของโลก เปนเครองมอทมบทบาทส�าคญตอเทคโนโลยสารสนเทศ และการสอสาร ท�าใหการแลกเปลยนขาวสารระหวางกนสะดวกรวดเรวยงขน เชอมโยงกนเหมอนใยแมงมม หรอ เวลด ไวด เวบ (world wide web: www.) หรอเรยกกนสนๆวา “เวบ” (กดานนท มลทอง. 2548 : 256) มการเผยแพรขอมลผานสอประเภท เวบเพจ (web page) ทใชเทคนคการน�าเสนอขอมลดวยสอประสมทหลากหลาย เชน ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง ไดอยางนาสนใจเวบเพจ จงนบเปนอกหนงปจจยทท�าใหการเรยนรเปดกวางขน ผเรยนสามารถใชเปนสอกลางในการเรยนร การรบสงขอมล ตดตอสอสารระหวางกน มแหลงเรยนรทหลากหลาย แตกตางจากการเรยนการสอนแบบเดม ทจ�ากดแตเพยงในหองเรยน มผสอนเปนศนยกลางในการถายทอดความร (teacher center) ผเรยนจงเรยนจากแหลงเรยนรทจ�ากด แตการเรยนรบนเวบ ผเรยนสามารถเขาถงแหลงความรทหลากหลายไดดวยตนเอง เปนการสนบสนนแนวคดการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ(child center) ท�าใหบทบาทของผสอนเปลยนแปลง จากผสอนทท�าหนาทถายทอดความรมาเปน ผสราง ผอ�านวยความสะดวก ผใหค�าแนะน�า

วารสาร... ราชพฤกษ

96

การเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบ

ผลสมฤทธทางการเรยน

ความพงพอใจตอบทเรยน

และผสรางบรรยากาศการเรยนร (บปผชาต ทฬหกรณ. 2552 : 55) ดงนนการเรยนการสอนออนไลน คอการใชเครอขายเปนฐานของการสอน หรอทเรยกกนในชอของ Web-based Learning (WBI) เพราะตองใชคณสมบตขององคประกอบในเครอขายเปนการจดการใหบทเรยนโปรแกรม หรอรายวชาตางๆทน�ามาพฒนาขน สามารถใชเปนระบบการเรยนโปรแกรม หรอรายวชาตางๆทน�ามาพฒนาขน (รสรน พมลบรรยงก. 2550 : 214) การเรยนการสอนบนเวบ ประกอบดวยบรการตางๆ การสนทนาออนไลน การบรการไปรษณยอเลกทรอนกส ทสามารถใชประโยชนในการเรยนการสอนบนเวบไดงาย สะดวก และมผลปอนกลบ (Feedback) นบเปนแนวคดททนสมยและสอดคลองกบสภาวะของโลกในยคเทคโนโลยสารสนเทศในปจจบน ดวยเหตผลดงกลาวผวจยจงมแนวคดทจะการพฒนาบทเรยนบนเวบ ตามแนวคดการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน เรองจกรวาลและอวกาศ ส�าหรบชนประถมศกษาปท 6 เพอน�ามาเปนสอในการเรยนการสอน ทจะเปดโอกาสใหผเรยนไดศกษา เพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน พฒนาความรและมทกษะในการคนควา และสบเสาะหาความร ทสอดคลองกบวตถประสงค ของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน ปพทธศกราช 2551 ทงนเพอใหเกดประสทธภาพทางการเรยน และยงเปนการพฒนาสอการเรยนร บนเวบ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ใหมประสทธภาพ และเปนประโยชนตอการศกษาตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาบทเรยนบนเวบ เรอง จกรวาลและอวกาศ ส�าหรบชนประถมศกษาปท 6 ใหมประสทธภาพ ตามเกณฑ 80/80 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงเรยน เรองจกรวาล และอวกาศ

ทเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบ 3. เพอประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยน โดยใชบทเรยนบนเวบ เรอง จกรวาลและอวกาศ ส�าหรบชนประถมศกษาปท 6

กรอบแนวคดในการวจย บทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศส�าหรบชนประถมศกษาปท 6 ไดอาศยหลกการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered Instruction) น�าคณสมบตเดนของการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ทเขามามสวนในการสอสารระหวางผเรยนกบผสอน ใชองคประกอบส�าคญชวยสนบสนนใหเกดประสทธภาพในการเรยน เชน การสนทนาออนไลน บรการไปรษณยอเลกทรอนกส การประชมทางไกล(Teleconference)เปนตน (รฐกรณ คดการ. 2547:266) โดยพฒนาบทเรยนตามหลกพนฐานของวธระบบทนยมใชในการออกแบบการสอน คอเรมจากการวเคราะห (Analysis) การออกแบบ (Design) การพฒนา(Development) การน�าไปใช (Implementation) การประเมนผล (Evaluation) แตละขนตอนมกระบวนการทเปนระบบภายในตวเองเมอครบตามกระบวนการแลวกตรวจขอมลปอนกลบไดทกขนตอน (รสรน พมลบรรยงก. 2550 : 61) การใชกระบวนการออกแบบทเปนระบบ ดวยองคประกอบตางๆของบทเรยนบนเวบ ทมประสทธภาพ เมอน�ามาใชในการเรยนการสอนวทยาศาสตร พรอมไปกบการไดเรยนรอยางมปฏสมพนธ ท�าใหเกดแรงจงใจในการเรยน นอกจากนการเรยนโดยไดฝกแกปญหายงสามารถท�าใหผเรยนเกดความพงพอใจ ตามทฤษฎแสวงหาความพงพอใจวา บคคลพอใจจะกระท�าสงใดๆ ทใหเกดความสขและหลกเลยงสงทเขาไดรบความทกขหรอความล�าบาก (สรางค โควตระกล. 2550 : 158 - 162) สามารถสรปกรอบแนวคดการวจยไดดงภาพท 1

ภาพท 1กรอบแนวคดในการวจย

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

97

วธด�าเนนการวจย 1.ประชากร ประชากร คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทก�าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนสะแกราชวทยาคม จ�านวน 34 คน และโรงเรยนบานเกาปอแดง จ�านวน 27 คน รวม 61 คน 2.กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทก�าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนสะแกราชวทยาคมจ�านวน 34 คน และโรงเรยนบานเกาปอแดง จ�านวน 27 คน รวม 61 คน โดยวธการเลอกอยางเจาะจง (Purposive Simple) เนองจากเปนโรงเรยนทมหองคอมพวเตอรทเชอมตอเครอขายอนเทอรเนตทเพยงพอส�าหรบนกเรยน โดยแบงกลมตวอยางในการทดสอบหาประสทธภาพของเครองมอ และกลมตวอยางในการทดลองดงน กลมตวอยางในการทดสอบหาประสทธภาพของบทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศ เปนนกเรยนโรงเรยนสะแกราชวทยาคม แบงเปน การทดสอบรายบคคล จ�านวน 3 คน ทดสอบกลมเลก จ�านวน 6 คน ทดสอบภาคสนาม จ�านวน 25 คน รวม 34 คน กลมตวอยางในการทดลอง คอกลมทเรยนดวยบทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศ เปนนกเรยนโรงเรยนบานเกาปอแดง จ�านวน 27 คน 3.เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจย แบงเปน 2 ชนด คอเครองมอทใชในการทดลอง ไดแก แผนการจดการเรยนร และบทเรยนบนเวบ และเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตว

เลอก จ�านวน 30 ขอ และแบบประเมนความพงพอใจตอการเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบ ทเปนแบบประเมนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ จ�านวน 10 ขอ 4.วธด�าเนนการทดลอง วธด�าเนนการทดลอง มขนตอนดงตอไปน 4.1 ทดสอบกอนเรยน โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ใชเวลา 1 ชวโมง 4.2 ปฐมนเทศกอนการจดกจกรรม 4.3 จดกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนบนเวบ ใชเวลา 6 ชวโมง 4.4 ทดสอบกอนหลง โดยใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ใชเวลา 1 ชวโมง 4.5 ประเมนความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบ โดยใชแบบประเมนความพงพอใจ 5.การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจตอบทเรยน โดยการหาคาเฉลย คารอยละ และหาสวนเบยงเบนมาตรฐาน การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนใชการทดสอบคาท (t-test)

ผลการวจยสรปไดดงน 1. บทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศ ส�าหรบชนประถมศกษาปท 6 มประสทธภาพเทากบ 81.73/80.13 เปนไปตามเกณฑทตงไว 80/80 2. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง จกรวาลและอวกาศ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จากการเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบ หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05 ดงตารางท 1

คะแนน n S.D. t pX

* มนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

28.29* .00 กอนเรยน 27 16.33 2.42 หลงเรยน 27 25.48 1.74

ตารางท 1 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนบทเรยนบนเวบ เรองจกรวาลและอวกาศ ส�าหรบชนประถมศกษา ปท 6

วารสาร... ราชพฤกษ

98

รายการ S.D. ระดบความพงพอใจX

1. ค�าอธบายการใชบทเรยนบนเวบมความชดเจน 4.14 0.71 มาก

2. บทเรยนเปดโอกาสใหไดแสดงความคดเหน 4.03 0.80 มาก

3. เนอหามความสอดคลองกบบทเรยน 3.92 0.82 มาก

4. นกเรยนเขาใจเนอหาบทเรยน 4.44 0.80 มาก

5. นกเรยนอานและท�าความเขาใจบทเรยนไดดวยตนเอง 3.96 0.80 มาก

6. แบบและสของตวอกษรมความเหมาะสม 4.00 0.78 มาก

7. ภาพประกอบบทเรยนมความเหมาะสม 3.92 0.82 มาก

8. ปมใชงานชดเจนและสะดวกตอการใชงาน 3.88 0.80 มาก

9. นกเรยนเขาศกษาบทเรยนบนเวบไดตลอดเวลา 4.00 0.78 มาก

10. มความสะดวกในการเขาถงบทเรยน 3.96 0.80 มาก

รวม 4.02 0.79 มาก

3.ความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนดวยบทเรยนบนเวบอยในระดบมากดงตารางท2

ตารางท2ผลการศกษาระดบความพงพอใจของนกเรยนชนประถมศกษาปท6ตอบทเรยนบนเวบ เรองจกรวาล และอวกาศ ส�าหรบชนประถมปท 6

อภปรายผล จากผลการวจยผวจยไดน�ามาอภปรายผลดงน 1.บทเรยนบนเวบเรองจกรวาลและอวกาศส�าหรบชนประถมศกษาปท6มประสทธภาพเทากบ81.73/80.13ซงเปนไปตามเกณฑ80/80ทงนอาจเปนเพราะผวจยไดท�าการศกษาวเคราะหเนอหาก�าหนดจดประสงคการเรยนรออกแบบบทเรยนใหครอบคลมตามจดประสงคการเรยนรรวมทงใชคณสมบตของบทเรยนบนเวบทมองคประกอบไดแกการน�าเสนอเนอหาความรการวางเงอนไขการออกแบบกจกรรมการเรยนรการมสวนของปฏสมพนธทชวยกระตนท�าใหผเรยนมความสนใจในบทเรยนชวยเพมพนความรและประสบการณไดและใชคณสมบตขององคประกอบในเครอขายเปนการจดการใหบทเรยนทน�ามาพฒนาขนสามารถใชเปนระบบการเรยนโปรแกรมหรอรายวชาตางๆทน�ามาพฒนาขน(รสรนพมลบรรยงก.2550:214)การเรยนการสอนบนเวบยงประกอบดวยบรการตางๆเชนการสนทนาออนไลนการบรการไปรษณยอเลกทรอนกสทสามารถใชประโยชนในการเรยนการสอนบนเวบไดงายสะดวกและม

ผลปอนกลบนบวาเปนแนวคดททนสมยและสอดคลองกบสภาวะของโลกในยคเทคโนโลยสารสนเทศในปจจบนและอยนความสนใจของผเรยนจงท�าใหบทเรยนมประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทก�าหนด 2. ผลสมฤทธทางการเรยน เรอง จกรวาลและอวกาศ วชาวทยาศาสตร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จากการเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบ หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส�าคญทางสถตท .05 ซงสอดคลองกบงานวจยของ วลลภ ขวญมา (2550) พชรนนท อนศร (2551) และ อมรรตน แกวอนเรอน (2551) ทพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนทเรยนโดยใชบทเรยนบนเวบหลงเรยนสงกวากอนเรยน ทงนอาจเปนเพราะบทเรยนบนเวบทผวจยสรางขนเปนบทเรยนทสงเสรมใหผเรยนสามารถเขาถงแหลงความรทหลากหลายไดดวยตนเอง เปนการสนบสนนแนวคดการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส�าคญ ท�าใหบทบาทของผสอนเปลยนแปลง จากผสอนทท�าหนาทถายทอดความรมาเปน ผสราง ผอ�านวยความสะดวก ผใหค�าแนะน�า และผสรางบรรยากาศการเรยนร (บปผชาต ทฬหกรณ. 2552 : 55) เมอผเรยนไดเรยนรดวยตนเองอยางอสระ ไดแสดงความคดเหน รวมทงไดมปฏสมพนธทง

Journa

l of G

radu

ate

Scho

ol

99

กบบทเรยนและเพอนในกลม ท�าใหผเรยนมความสนใจบทเรยนมากขน จงมความอยากเรยนรตลอดเวลา 3.ความพงพอใจของผเรยนตอบทเรยนบนเวบอยในระดบมากโดยมความพงพอใจในการใชบทเรยนอยในระดบมาก( X =4.02,S.D.=0.79)และเมอพจารณารายขอพบวาผเรยนมความพงพอใจในระดบมาก3อนดบแรกไดแกนกเรยนเขาใจเนอหาบทเรยน( X =4.44,S.D.=0.80)ค�าอธบายการใชบทเรยนบนเวบมความชดเจน( X =4.14,S.D.=0.71)บทเรยนเปดโอกาสใหไดแสดงความคดเหน( X = 4.03,S.D.=0.80)ตามล�าดบและขอทมความพงพอใจนอยทสดไดแกปมใชงานชดเจนและสะดวกตอการใชงาน( X = 3.88,S.D.=0.80)ทงนอาจเปนเพราะผเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเองอยางอสระดวยสอทผเรยนใหความสนใจเปนอยางมากอยแลวอกทงผเรยนยงสามารถทบทวนบทเรยนไดตลอดเวลาอกดวยส�าหรบสาเหตทมความพงพอใจไมถงระดบอาจเนองมาจากความไมคนเคยในการใชงานและภาพประกอบสวนใหญเปนภาพนง

ขอเสนอแนะ 1.ขอเสนอแนะจากการวจยครงน 1.1 จากผลการวจยพบวา การออกแบบกจกรรมบทเรยนบนเวบ ทเปนทนาสนใจส�าหรบผเรยน จะชวยกระตนความสนใจ ความกระตอรอรนในการเรยน ผเรยนไดท�างานกลมมการระดมสมองเพอหาทางแกไขปญหา ท�าใหเกดความร และมการแสดงความคดเหนทหลากหลายอยางเปนอสระ 1.2 การพฒนาบทเรยนบนเวบ ควรค�านงถงแหลงขอมลทนาชอถอ เนอหาควรทนสมย สอดคลองกบเนอหาบทเรยน 1.3 เนองจากบทเรยนบนเวบเปนการเรยนรบนเครอขายอนเทอรเนต ผสอนตองดแลกจกรรมการเรยนการสอนอยางตอเนอง เพราะนอกจากการสนทนานอกประเดนการเรยนแลว ผเรยนอาจเปดเวบไซตทไมเกยวของกบกจกรรมการเรยนการสอน 1.4 ส�าหรบโรงเรยนทเครอขายอนเทอรเนตมอตราการถายโอนขอมลต�าผสอนควรรวบรวมขอมลไวในเครอขายทเปนระบบปด หรอจดท�าเปนรปเลม

2.ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป 2.1 ควรศกษาเนอหาวชาวทยาศาสตรเรองอนๆ กบนกเรยนระดบชนตางๆ โดยปรบปญหาทใกลเคยงกบปจจบน หรอปญหาทอยในความสนใจ 2.2 ควรศกษาบทเรยนบนเวบ คกบการเรยนรตามแนวคดการเรยนรอนๆเพมเตม 2.3 ควรศกษาผลการใชบทเรยนบนเวบ ในรายวชาอนๆ

เอกสารอางองกดานนทมลทอง.(2548).เทคโนโลยและสอสารเพอการ ศกษา.พมพครงท1.กรงเทพฯ:อรณการพมพ.ทศนาแขมมณ.(2551).ศาสตรการสอน : องคความรเพอ การจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. พมพครงท8.กรงเทพฯ:ดานสทธาการพมพ.บปผชาตทฬหกรณ.(2552).การประยกตใชเทคโนโลย สารสนเทศในการเรยนการสอน.พมพครงท2. กรงเทพฯ:ส�านกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน.รสรนพมลบรรยงก.(2550).เอกสารค�าสอน รายวชา การจดการนวตกรรมและสารสนเทศ.พมพครงท1. คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.รฐกรณคดการ.(2547). เอกสารประกอบการสอน รายวชา เทคโนโลยทางการศกษา.พมพครงท1. คณะครศาสตรมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา.

วารสาร... ราชพฤกษ

100

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงคเพอ 1) พฒนาบทเรยนแสวงรรวมกบเทคนคกลมเรยนรรวมกน เรองสารเสพตด สาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 2) หาคาดชนประสทธผลของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนแสวงร และ 3) ศกษาความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนดวยบทเรยนแสวงร กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยน ธงชยเหนอวทยา จ�านวน 30 คน และโรงเรยนบานด (สหราษฎรวทยา) จ�านวน 20 คน รวม 50 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แผนการจดการเรยนร บทเรยนแสวงร แบบทดสอบวดผล สมฤทธทางการเรยน และแบบสอบถามความพงพอใจตอบทเรยน สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและการหาคาดชนประสทธผล (E.I.) ผลการศกษาพบวา บทเรยนแสวงรรวมกบเทคนคกลมเรยนรรวมกนเรองสารเสพตดสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2มประสทธภาพเทากบ 81.27/80.16 เปนไปตามเกณฑ 80/80 คาดชนประสทธผลความกาวหนาในการเรยนรของนกเรยนมคาเทากบ 0.70 ซงจดวาสงเมอเทยบกบคาสงสดท 1.0 และนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนแสวงรมความพงพอใจในระดบมากทสด

ค�าส�าคญ: บทเรยนแสวงร สารเสพตด เทคนคกลมเรยนร รวมกน

ABSTRACT The purposes of this study were : 1) to develop WebQuest lessons with learning together technique in science subject entitled Drugs for Matthayomsuksa 2 students; 2) to find out the effectiveness index after studying; and 3) to study the students’ satisfaction with the using of WebQuest lessons with learning together technique. The sample for the study were 50 students from Matthayomsuksa 2 students of Thongchainuer School (30 cases) and Bandoo School (20 cases). The study tools were lesson plans, WebQuest lessons with learning together technique, and a satisfaction questionnaire. Data were analyzed by percentages, means, standard deviations, and the effectiveness index.

การพฒนาบทเรยนแสวงรรวมกบเทคนคกลมเรยนรรวมกนสาระการเรยนรวทยาศาสตรเรองสารเสพตด ชนมธยมศกษาปท 2

Development of WebQuest Lessons with Learning Together Technique inScience Subject Entitled Drugs for Matthayomsuksa 2 Students

ประสงค นาด*Prasong Nadee

ผชวยศาสตราจารย ดร. สมศกด อภบาลศร**

*นกศกษาหลกสตรครศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา มหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา**อาจารยมหาวทยาลยราชภฏนครราชสมา กรรมการทปรกษาวทยานพนธหลก