Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

45
Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik 1 lan-koadernoa

description

Asko hitz egin eta idatzi da dagoeneko egungo krisiari buruz. Argudiorik gehienak mahaiaren gainean daude, eta ezagunak eta partekatuak dira neurri handiago edo txikiagoan.

Transcript of Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Page 1: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jarduketa aukerak krisiaren

aurrean, berrikuntzatik

eta lankidetzatik

1

lan-

koad

erno

a

Page 2: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

iraila 2009

Page 3: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Eskergintza 5

Laburpen betearazlea 7

0. Sarrera – gogoeta irekiko dinamika 11

1. Egungokrisiaetaharenaurrekariak

1.1 Kausa ekonomiko-finantzarioen analisia 1�

1.2 Beste kausa batzuen analisia ikuspuntu sozialetik,

ezagutza-ekonomiarenetik, ekologikotik eta politikotik 14

2. Irteera-agertokiaketaPanoramagainerakorrak

2.1 Irteera-agertokiak 19

2.2 Paradigmak eta planteamendu gainerakorrak 20

3. Krisiarenaurkakoneurrimultzoa

Eredu-aldaketatiko neurriak 2�

�.1 Iraunkortasunetiko neurriak: Gizarte iraunkor baterantz 24

�.2 Balio-aldaketaren beharretiko neurriak 26

4. Epeluzekoneurriakaldaketaetaeraldakuntzarako

4.1 Enpresa Lehiakortasunetiko Neurriak 29

4.2 Hezkuntza Sistema eta Unibertsitatetiko neurriak �1

4.� Zientzia eta Teknologiatiko Neurriak �2

4.4 Gizarte Berrikuntzatiko eta Ekintzailetzatiko neurriak ��

4.5 Administrazio Publikoetatiko neurriak administrazio-berrikuntzan ��

5. Epelaburrekoneurriakkrisiarenondorioakarintzeko

politikapublikoaksendotzetik

5.1 Finantza-esparrutiko neurriak �7

5.2 Gizarte-esparru eta Bizi-Kalitatetiko neurriak �8

5.� Lan Politiken esparrutiko neurriak �8

6. Innobasquekrisiarenaurkakoneurrimultzoarenaurrean

6.1 Innobasque-ren jarduketa-dinamika 41

6.2 Printzipioak eta jarduketa-dinamikak epe ertain/luzera 42

6.� Ondorioak 4�

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

Page 4: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

4 Daniel Innerarity «La sociedad de la Innovación»

Eskergintza

Page 5: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

5 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

Agiri honi sorrera eman dion gogoeta-prozesua lankidetza-esperientzia guztiz

aberasgarria izan da bertan esku hartu dugunontzat. Ia ezinezkoa da lan hau

eraikitzen beren ekarpenekin lagundu gaituzten pertsona guztiei beren dedika-

zioa eta konpromisoa eskertzea. Horregatik, eskergintza orokor honek balio beza

gure aitortzaren erakustale bezala, alde batetik i-Taldeen osatzaileentzat, izan ere

beren lehen gogoetekin prozesua abian jartzen lagundu zuten. Bestetik, beren

kontsiderazioak eta azterlan- eta kontraste-material ugari helarazi zizkigute-

nentzat. Eta azkenik, gure esker ona ardura maila desberdinetatik (antolatzaile,

lankide, partaide), Woka Euskadi, gizarte-gogoetako prozesu honek gailurra ha-

rrapatu duen jazoera bideragarri egin dutenei.

Eskergintza

Page 6: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

6 Daniel Innerarity «La sociedad de la Innovación»

Laburpenbetearazlea

Page 7: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

7 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

Asko hitz egin eta idatzi da dagoeneko egungo krisiari buruz. Argudiorik ge-

hienak mahaiaren gainean daude, eta ezagunak eta partekatuak dira neurri han-

diago edo txikiagoan. Egoera honen kausen analisiak “eskola” bat baino gehiago

sortu ditu, ikuspuntu desberdinenetatik zer ari den gertatzen azaltzen dutenak.

Gizarte aurreratu guztiek, neurri handiagoan edo txikiagoan, bere burua berras-

matzearen erronkari aurre egiten diote. Krisi globaleko egungo egoerak, zeinean

baitago Euskadi murgildurik munduaren gainerakoa bezala, agerian utzi ditu

egungo sistema ekonomikoaren ahulezietako batzuk, eta haren oinarrietako ba-

tzuk auzitan jartzen lagundu du, haren perbertsioa erraztu dutenak nagusiki.

Krisiak lagundu egin du beharrezko “kontzientzia-hartzen” esku artean dugun

bezalako erronka hain garrantzitsu bati ekiterakoan. Era berean, aukera eman

digu aldez aurretik abian jarritako estrategietako batzuk berrindartzen, besteak

beste, berrikuntzaren aldeko apustu deliberatua. Hori beharrezkoa zen 2007an,

Innobasque sortu zenean, eta gaur egun ezinbestekoa da.

Innobasquetik zabaldu egin nahi izan dugu eztabaidaren gunea, eztabaida

hori zabaldu eta aberasteko gure bazkideen, entitate laguntzaileen eta gobernu-

organoak osatzen dituzten pertsonen iritziekin, baita Euskal gizartearen gaine-

rakoenekin ere, 5.000 pertsonak baino gehiagok ordezkatzen baitute Woka Eus-

kadi prozesuaren bitartez ideien ekarpena eginez, zeina 2009ko maiatzaren 18an

ospatu baitzen.

Egungo egoerak berretsi egiten gaitu indarrak eta borondateak batzearen,

eragile guztien lankidetza gehitzearen estrategian, gizarte iraunkorrago bate-

rantz ibiltzeko beharrak elkarturik. Egia bihurtzeko eredu-aldaketa ezinbesteko

hori, Innobasqueren esperientziak frogatzen du elkartze publiko-pribatuaren

potentzial biderkatzailea funtsezko oinarri bat dela agertoki berri honetan. Be-

harrezkoa da izaera propioz hornitzea borondate hori, gure gizartearen krisitik

irteteko gogoa esplizitatuko duen itun baten bitartez, baita gure hazkuntza eko-

nomiko eta sozialeko eredua aldatzeko beharra ere. Helburu horrek hau eskatzen

du:

• Eraldakuntza bat, hazkuntza ekonomiko eta sozialeko Eredu Berri bat

lortzera bideratua, pertsonengan oinarritua eta balio-aldaketan berma-

tua.

• Aliantza publiko-pribatu-sozial handia eraldakuntza-prozesu hori bul-

tzatu eta lideratuko duena.

• Sormena eta berrikuntza Ikerketa eta Garapenaren osagarri gisa,

ezagutza-ekonomia berriaren funtsezko oinarriak bezala.

Iritzi gehienak bat datoz adierazten krisi horren detonatzaile nagusia finantza-krisia izan zela, eta hori motibatu zela, beste faktore batzuen artean, likidotasun-

ugari batek eta interes-tipo oso baxu batzuek, burbuila immobiliarioak, zeina

etorri baitzen 2000 urteko burbuila teknologikoaren ondoren, arrisku-hipotekak

ematea (subprime), arriskuen eta finantza-aktiboen ebaluazio eta kalifikazio

oso eskasaren, negozio-etika desegoki, edo kontrol-organismoen gainbegiratze-

gabeziaz edo haren funtzionamendu askiezaz. Azkenerako finantza-sistema po-

rrokatu egin zen, eta mesfidantza handia, likidotasun-gabezia eta pertsonei eta

enpresei kredituak ematean murriztapen drastiko bat sortu zituen. Eta horren

guztiaren multzoak itoarazi egin zuen kontsumoa. Hartara, hasierako finantza-

krisiak azkenerako mundu osoko ekonomia errealean eragina izan zuen, aurre-karirik gabeko atzeratze bat eraginez 1929ko krisialditik.

Laburpen betearazlea

Page 8: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

8

Aurreko analisi ekonomizistaz harago, badira pentsalariak krisi hau arra-zoi sakonagoei egozten dietenak, izaera estruktural eta sistemikokoei, adibidez,

balio-krisiarekin, egokitze teknologikoaren gabeziarekin, ezagutza-gizartearen

garapenarekin, baliabide natural eta energetikoen urritasunarekin, eta abarre-

kin zerikusia dutenei. Egungo sistema kapitalista neoliberal beraren krisia ere

aipatzen da.

Globalizazioaren ondorio gisa, Euskadik ere krisi honek afektaturik ikusi du

bere burua, bestetara izan ez zitekeenez. 2008aren amaieratik geure hazkuntza-

ren uzkurtze-erritmo sakona pairatu dugu, langabeziaren gehitze eta jarduera

industrialaren, kontsumoaren eta zerga-bilketaren murrizte oso gogor batekin.

Nahiz eta Euskal ekonomiak hobeki aurre egiten zion, konparatiboki, beste erre-

gioek eta herrialdeek baino, atzeraldiak bete-betean eragin digu eta gure jarduera

industrial gakoetara iritsi da: automozioa, makina-erreminta, osagaiak eta eki-

po-ondasunak eta abarretara. Euskadi ere ez da libratu kontsumitzaileen, enpre-

sa-ehunaren eta, oro har harturik, gizartearen konfiantzaren erorikotik.

Gobernu guztiek finkatu dituzte premiazko izaeradun ekintzak, krisiaren

berehalako ondorioak arintzea bilatzen dutenak, finantza-sistemak egonkortuz

eta eskaera estimulatuz, eragin handiena izan duten kolektiboak babesten diren

aldi berean. Neurri horiek guztiak bistakoa denez beharrezkoak dira, eta horien

salbuespeneko izaeratik eratortzen da duten premiazkotasuna. Ongi jakina da,

bestalde, ekintza hori bere horretan ez dela aski ziklo ekonomiko berrian gainera

datozkigun etorkizuneko erronkei aurre egiteko, berreskuratze iraunkortu eta

mantendua bermatzeko.

Nekez ekin ahal izango diegu etorkizuneko erronka horiei behar bezala tes-

tuinguru aldakor batean eta paradigma berriak agertzeak markatu batean kokatu

gabe, hala nola: teknologiaren eta komunikazio-sareen nagusitasuna, ezagutza-

ren gizartea eta haren antolakuntza-eredu berriak gaineratzea, mundu mailako

lehengaien eta energia-iturrien urritasuna, migrazio-mugimendu bortitzen eta

zahartzearen, emakumeak gobernantza publikoan eta pribatuan duen gero eta

protagonismo handiagoa eta lankidetza-ereduak agertzea publikoa, pribatua eta

soziala denaren artean.

Etorkizuneko erronka horiek beharrezkoak dituzte, berme batzuekin ekin

ahal izateko, epe ertain eta luzeko ikuspegi bateko jarduketak, batez ere be-rrikuntzatik eta lankidetzatik.

Agiri honetan proposaturiko neurri gehienek etorkizuneko ikuspegi horri

ekiten diote, eta horrek frogatzen du kontzientzia argi bat (eta kezka bat) dago-

ela, gure hazkuntza-eredua aldatzeko premiaz, deliberatuki apustu eginez gizar-

te iraunkorrago eta ezagutzan oinarritu baten alde. Epe luzeko planteamenduak

ez du baliogabetzen izaera berehalakoagoa duten neurriak proposatzea, garatu-

riko partaidetza-foroetan agerian geratu denez.

Ageri honetan aurkezturiko neurrien sailkapenak hondoko logika bati eran-

tzuten dio eta honako eskema honetan mamitzen da:

• Gizarte Iraunkor baterantz, zehar-izaerako balio bezala, zeinak egituratzen

baitu eta ematen baitio balioa krisiaren aurrean identifikaturiko proposa-

menen multzoari eta etorkizun gakoan.

• Balioen aldaketa baten beharra. WOKA Euskadi topaketetako lau ideiatiko

batek1 zerikusia du kultura- eta balio-aldaketa honekin. Beraz, krisi honen

irteera eraginkorra eta etorkizun-oinarriak balioen esparrukoak dira.

Laburpen betearazlea

1 WOKA Euskadik erreferentzia

egiten dio izaera esku-hartzaile-

ko, tailer presentzial eta birtual

multzo bati, zeinak antolatzen

baitituzte 119 entitatek, Inno-

basquek koordinaturik, 2009ko

maiatzaren 18an.World Kafe met-

odologian oinarritu ziren tailerrak

eta egungo krisiaren eta haren

ondorioen fenomenoaren ingu-

ruan neurri zehatzak eztabaidatu

eta proposatzera bideratu ziren.

Gizarte-prozesu horren helburua

izan zen jarduketa-neurrien mult-

zo bat kolektiboki identifikatzea

adostasun maila altu batekin.

Page 9: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

9 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

• Balio-aldaketa honetan tarteko diren eragileak, zeini eskatzen baitzaie

jarduketa koordinatu bat lankidetza intentsoko eskemen azpian: Aliantza

publiko/pribatu/soziala, Hezkuntza Eragileak balio-aldaketa horren kate

transmititzaile nagusi bezala eta Komunikazio-eragileak transmisio- eta

sentsibilizazio-elementu oinarrizko bezala.

• Epe ertain-luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako, zeinen artean

proposatzen baitira jarduketa zehatzak krisiaren aurrean eta etorkizuneko

proiekzioa duten alorretan, Enpresa-, Hezkuntza-, Zientzia eta Teknolo-

gia, Gizarte Berrikuntza, Ekintzailetza eta Erakunde-esparruetan

• Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzera zuzenduak, zeinek

jotzen baitute esku-sartze publikoaren esparrura Gizarte Politiken, Lan Po-

litiken eta ekintza fi nantzarioen Erregulazio eta Bultzatze-Politiken gaian,

dagoeneko esparru pribatuan hartzen direnen beharrezko osagarri bezala.

Honako grafi ko honek islatzen du WOKA Euskadi topaketen bidez jasotako 1.�16

ideien banaketa, haien jarduketa-esparruari dagokionez. Iurdikapen honek la-

gundu egiten digu bisualizatzen euskal gizarteak krisiaren inguruan dituen kezka

nagusiak eta, batez ere, eta lehentasunezkotzat jotzen diren ekintza-esparruak.

Neurrienesparrua

%9%8

%15

%18 % 1 9

%31

• Balio-aldaketa, gizarte

iraunkor baterantz: %31

• Hezkuntz-ingurunea: %19

• Administrazioak

eta Gobernua: %18

• Enpresa Lehiakortasuna: %15

• Gizarteehuna

eta Komunikazioa:%9

• Zientzia eta Teknologia: %8

Laburpen betearazlea

Page 10: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

10 Daniel Innerarity «La sociedad de la Innovación»

Sarrera–gogoetairekikodinamika

Page 11: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

11 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

Honako agiri hau gogoeta irekiko prozesu baten emaitza da egungo krisi-feno-

menoaren ingurukoa, zeinak eman baitigu aukera kolektiboki sorrarazteko, jar-

duketa-proposamen zehatzezko sorta bat, bai epe laburrean eta bai epe luzean.

Honela, ikuspegi partikular eta osagarri bat eskaintzen dugu krisiaren era-

ginei buruz, gizartea oro har harturik ikuspuntuak integratuz, 5.000 pertsona

baino gehiagok ordezkaturik, zeinek beren ideien ekarpena egin baitute, nola

Innobasqueko gobernuaren kideen eta organoen plataformatik, hala maiatzaren

18an antolatutako 11� WOKAetatik.

Egungo atzeraldiaren aurrean, 2 neurri mota plantatzen dira funtsean, hel-

buru desberdinetara zuzenduak. Lehenik epe laburrera berehalako ekintzak

planteatzen dira, krisiaren ondorioak arintzera zuzenduak, finantza-sistemak

egonkortzea eta eskaria estimulatzea bilatzen dutenak, orientazio nagusiki pu-

blikotik.

Bigarrenik, epe ertain eta luzeko neurriak aztertzen dira, gainera datozkigun

etorkizun-erronkei ekitea ahalbidetzen dutenak, eta gure egokitzapena eta garatze-

gaitasuna hobetzera zuzenduak paradigma gainerakorren aurrean.

Epe ertain eta luzeko ikuspegi honetatik, argi eta garbi planteatzen da ere-

du-aldaketa baten beharra, gizarte iraunkorrago eta ezagutzan oinarrituago ba-

ten aldeko apustua, eta horrek derrigor Dakar aldaketa bat gure balioetan, nola

pertsonaletan, hala kolektiboetan. Eredu-aldaketa hori abian jartzeko jarduketa-

ereduak kolektiboa eta lankidetzazkoa izan behar du, aliantza publiko-pribatu-

sozial baten zentzuan.

Dagoeneko adierazi denez, agiri honetan jasotako ideiak eta neurriak In-

nobasquek dinamizaturiko sare-lanetik jaiotzen dira, eta horren bidez ikuspen

partikular baten ekarpena egin nahi dugu berrikuntzaren eta lankidetzaren ikus-

puntutik. Agiri honetan jasotako analisiaren eta ondorioen izaera ireki eta bar-

nehartzailea segurtatzeko, pixkanakako lantze-prozesua jarraitu da, eta laburbil-

duz, honako etapa hauetan garatu da:

1. ‘Jarduketa-aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik’

agiria lantzea eta Innobasqueren Zuzendaritza Batzordeko Koordinazio

Lantaldeari igortzea aztertua izan zedin (martxoaren �0).

2. Berrikusitako agiria hedatzea (1.1.b) arlo bakoitzeko Koordinazio Lan-

taldeei, eta i-Talde desberdinei hura kontrastatzeko.

�. Agiriari ekarpenak egitea (2.0b, 2.1b eta 2.2b) kideen, gobernu-organo-

kideen eta eragile lankideen aldetik.

4. WOKA Euskadin lortutako emaitzak txertatzea (�.0b eta �.1b) parte-

hartzaileek gehien eskatutako neurrien eta soluzioen bitartez.

5. Agiriaren azken onespena (�.2.b) ematea Innobasquek eta hedaketa

orokortua, egindako gomendioak bultzatzeko helburuarekin (2009ko

ekainaren 18).

Sarrera – gogoeta irekiko dinamika

Page 12: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

12 1. Sarrera – gogoeta irekiko dinamika

1.Egungokrisiaetaharenaurrekariak

Page 13: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

1� Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

1. Egungokrisiaetaharenaurrekariak

1.1 Kausaekonomiko-finantzarioenanalisia2

Egungo krisia 2007aren azkenetan hasten da agertzen Estatu Batuetan�, eta 2008an

zehar hedadura globala lortzen du, eta bere gordintasun osoan nabarmenduko

da mundu osoan. Esan beharrik ez dago egoera larrituz joan dela pixkanaka eta

era bereziki bizian 2009aren hasieran.

Iritzi gehienak bat datoz adierazten krisi honen detonatzaile nagusia finan-

tza-krisia izan dela, eta hori berriz beste faktore batzuek eragin zutela:

• Merkatuan likidotasun ugari izatea, herrialde gainerakorretako balantza

arruntetako soberakinak zirela eta, hala nola Txina eta Indiarenak.

• Interes-tipo oso baxuak eta bitartekaritza-tarteune estuak, zeinek eraman

baitzuten kreditua aurrekaririk izan ez zuen hedatze eta orokortze batera

EEBB.etan eta beste herrialde aurreratu batzuetan.

• Inbertsio-kapitalek ondasun higiezinetara ihes egitea, 2000 urtean

burbuila teknologikoa lehertu eta gero, eta hortik eratortzen da higiezinen

burbuila espekulatibo eskerga.

• Arrisku-hipotekak ematea (subprime) kaudimen urriko bezeroei

EEBBetan. Ezinezko kreditu horiek higizien-aktiboen etorkizuneko

preziazioan oinarrituz ematen ziren, emandako zenbatekoaren oso

azpitik, gero fragaturik geratu zenez, Burbuila espekulatiboa lehertu eta

gero.

• Muturreko laxotasun-politika arriskuen ebaluazioan finantza-entitateen

aldetik, diru merkearen ugaritasunak bereziki larritua.

• Ordaintze aldakorreko sistemak epe laburreko hedatze eta errentagarrita-

sun (izenduneko) adierazleei lotutako exekutiboenak.

• Zegokien kontrol-organismoen gainbegiratze-gabezia (banku zentral,

erreserba federal…) edo haien funtzionamendu askieza4, zeinak ez

baitziren gai izan detektatzeko arrisku handiko maileguak transferitze

eta hedarazte-praktika ohikoa nazioarteko finantza-sistema osora finantza-

produktu sofistikatuen bidez. Kontrol-gabezia horrek eragotzi, edo erraz

tu egin zuen, inbertsio-funts gehienetako aktiboak kutsatzea.

• Kalifikazio-agentzien funtzionamendu eskasa, izan ere ez zuten ebaluatu

egoki finantza-produktu berrien arriskua eta, hori ez ezik, bir-kalifika-

zioen bitartez haiek hedarazten lagundu zuten.

Testuinguru honetan, EEBBetako Erreserba Federalak interes-tipoak gehitu zi-

tuenean, eta etxebizitzaren prezioa jaistean astrapala handiarekin eraitsi zen bur-

buila espekulatiboaren karta-erakin osoa, dagoeneko ezagunak diren ondorioe-

kin: aktibo kutsatuen desbaliotze azeleratuarekin eta amerikar kreditu-entitate

nagusiak galera handietan sartzea, munduaren gainerako gainerako finantza-

erakundeak atzetik zituztela.

Deskreditua eta konfiantza-gabezia munduko osoko banku-erakundeetan

errotu dira, izan ere ezinezkoa da jakitea zer puntutaraino afektatu dituzten

haien aktiboak funts kutsatuek. Gauzak horrela, likidotasun-gabezia handiare-

kin topo egiten dugu eta bankuarteko interes-tipoetako igoerekin. Horrek guz-

tiak murriztapen bat-batekoa eragin du pertsonei eta enpresei kredituak ematea-

ri dagokionez (arrisku-primaren gehitze garrantzitsua), eta horrek bere aldetik

kontsumoa itoarazi du eta likidotasun-arazo garrantzitsuak eragin enpresa-bil-

baduran.

1.Egungo krisia eta haren aurrekariak

2 Puntu honetan eutsi egiten zaio

agiriaren lehen bertsioan egind-

ako analisiari, 2009ko martxoan,

nahiz eta jabeturik gauden

trataturiko faktore askok

dagoeneko erantzuna izan dutela

gobernuetatik erabakitako

ekintza-planetan.

� Nahiz eta mendearen hasieratik

Enronena (2001), Global Crossing

(2002) eta WorldCom (2002)

bezalako porrot batzuk gertatu

ziren, enpresa-praktika txarren

aurrezantzu gisa.

4 Mekanismo arautzaileak ahult-

zea, neurri handi batean 29ko

krisiari erantzun bezala sortu

zirenena, egungo neoliberalismo-

aren ondorio bat bezala

kontsidera daiteke.

Page 14: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

14

Beraz, finantza-ingurunean sortutako krisiaren ondoriek eragin bortitza

izan dute azkenerako mundu guztiko ekonomia errealean, eta 1929ko krisialdiaz

geroztik aurrekaririk gabeko atzeraldi bat eraginez.

Finantza-esparru horren berorren barruan (edo agian politiko-finantzarioa

esan beharko genuke), beste kausa batzuk ere aipatzen dira, sistema ekonomiko

kapitalistak bere baitan dituen eta haren eragileetan sortu diren aldaketen des-

orekekin erlazionatuak. Estatuek gainezkaturik ikusi dituzte beren buruak fi-

nantza-talde transnazional handien erabakien eta mugimenduen pisuarekin eta

haien eskusartze-gaitasuna larriki murrizturik aurkitu da. Horri gehitu behar

zaio ekomiaren eta finantzen kudeaketa desarautzeko erabakia, zeinak babesik

gabe utzi baitzituen ekonomiak eta mugatu egin baitzuen krisi sistemikoak edo

ziklikoak aurreikusi eta mugatzeko gaitasuna. Oinarri ekonomikoko krisiek (Ja-

ponia, Mexiko, Argentina, Hegoekialde Asiarra…) horren berri ordurako emana

zuten aurreko hamarkadetan.

Halaber testuinguru horretan, autore batzuek egungo finantza-krisia desdo-

itze bat bezala kokatzen dute finantza-merkatuen berrikuntza-gaitasunaren eta

haiek inteligenteki taxutzeko gure ahalmen kolektiboaren artean. Finantza-be-

rrikuntza gutxienez urrats bat aurretik doa erregelamentazioarekiko. Asimetria

nabaria dago ezagutza pribatuaren eta ezagutza publikoaren artean. Finantza

globaletako ezagutzaren produkzioaren azelerazioak kontraste egiten du erakun-

de aruatzaileen gaitasun urriarekin. Ez da gehiegikeria esatea, beraz, krisiaren

kausen artean badela ezagutza-porrot bat.

1.2 Bestekausabatzuenanalisiaikuspuntusozialetik,

ezagutza-ekonomiarenetik,ekologikotiketapolitikotik

Aurreko analisi ekonomizistaz harago, badira pentsatzaile batzuk krisi hau arra-

zoi sakonagoei, izaera estruktural eta sistemikoei egozten dietenak, eta egoera

honetan markatuz eta gaineratuz doazen paradigma berrietako batzuetan era-

gina dutenei. Auzitan jartzen dute, beraz, krisia sortu duen esparru ekonomiko,

sozial eta baliozkoa.

1. Balio-krisia, askoren iritziz, gure gizarte aurreratuenak ezaugarritzen

dituenak. Ikuspen banako norberakoia nagusi da onizate kolektiboaren bi-

laketaren gainetik, kontzientzia kritiko bat falta da enpresa modernoaren

etikotasun gutxiko kudeaketaren aurrean, arrakasta sozial eta enpresariala

balioesten da gauza guztien aurretik eta porrotan zigortzen da, eta horre-

gatik, eta ondorioz arriskua eta ekintzailetzarekiko tolerantzia. Pentsa-

mendu-korronte horren arabera, etika banako eta partekatu bat falta da,

zeinean epe laburreko negozioak finantza-entitateen eta entitate kalifikat-

zaileen talde zuzendarien jokabide gaitzesgarria faboratzen baitute, asko-

nahiak eta zuhurtziarik ezak eramanik, arazoa hedarazten eta biderkatzen

lagundu baitu.

2. Egokitze teknologikoaren krisia ekonomiko soila eta epe luzerako eragina

duena baino sakonagoa dena. Asimetria argia dago aurrerapen teknolo-

giko azeleratuen eta ezarpen produktibo diskretuen artean, eta gainera

merkatuek ezgai izaten jarraitzen dute eskaintzak hurrupatu eta inbert-

sioak saritzeko.

�. Ezagutza-gizartearen garapena, zeina gertatu baita horrek suposatzen

duen lanaren esentziaren aldaketa sakondu gabe (fisikotik ezagutzazkora

1.Egungo krisia eta haren aurrekariak

Page 15: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

15 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

pasatzea), eta zeinak eragin baitu ereduen eta antolakuntza-sistemen krisi

garrantzitsu bat, Forden osteko logikatik heredatuena eta gizarte indus-

trialari ezargarriak direnena. Lanaren kontzeptu berri horrek ondasunak

eta zerbitzuak ekoizten ditu, baina baita subjektibotasunak, afektuak eta

ezagutza berriak ere, kontrajarriak esentzian egungo kapitalismoaren lo-

gika metatzailearekiko. Ezagutzaren gizarteak lehiakortasuna bilatze du

prozesu sortzaile eta erlazionaletan, eta pertsonaren gaitasun guztien ga-

rapena aprobetxatzen du (ikasteko eta sortzeko gaitasuna, gaitasun afekti-

boa eta erlazionala eta nork bere burua antolatzeko gaitasuna.) Errealitate

horretatik sortzen da enpresa kontzeptua pertsonengan oinarritua, anto-

lakuntza bizi baten eredu berri bat eragiten duena, kudeaketa-era hedakor

eta zabalkor batekin.

4. Krisi ekologiko eta baliabidezko larria, nola materiala hala energetikoa,

eta lehengaiei buruzko espekulazioa. Gaurko ekonomia oinarritzen da

kontsumo neurrigabe eta hazkorrean eta gero eta baliabide natural gehia-

go erabiltzea eskatzen du, mugatuak direnak et aeta ondorioz (epe labu-

rrean gutxienez) berriztagarriak ez direnak. Lehen gaiak, gero eta urria-

goak direnak, eta jarduera ekonomikoaren hazkuntza mugatzen dutenak.

Bada gaur egun ezagutzen dugun zibilizazioaren kolapsoa iragartzen due-

nik, aldaketa klimatikoaren efektu kontrakoenen konbinazioz baliabide

energetiko fosilen eskuragarritasuna jaistearekin, eta horretatik guztitik

etorkizuneko agertoki energetiko beheranzkoak. Argudiatze-lerro horrek

azaltzen du egungo krisia agertokien gertaera aitzindari bezala, zeinetan

baliabideen urritasunak eta garestitasunak haietaz jabetzeko eta haiek

kontrolatzeko borrokara eramango baitu.

5. Sistemaren krisia. Pentsalari batzuek ezartzen dute krisi honen jatorria

sistema kapitalista neoliberalaren kontzepzioan bertan, zeina oinarritzen

baita jabetzan (eskubide besterenezina) eta merkatu askean (aske eta auto-

arautuan), eta zeinen azpian baitago eredu metatzaile bat. Kontsumoak eta

hazkuntzak elikatu egin behar dute logika hori, eta horregatik gertatu dira

burbuila bat baino gehiago (higiezinena, puntu.com eta abarrena). Teoria

horien arabera, krisi horretatik irtetea azken 25 urteoan mundua ezau-

garritu duen kapitalismo globalaren forma gainditzean datza. Oinarrizko

abiapuntua beste etorkizun egonkorrago bat taxutzen hasteko, zeinean

finantza-sistema berme izango baita eta ez motorra, zeinean hazkuntzak

kontabilitate ekologiko eta sozial bat izango baitu bere baitan, eta ez mo-

netazkoa soilik.

6. Globalizazioa prozesu bezala, herrialdeak eta gizarteak sistema konplexu

baten bitartez lotzen dituena, elkarrekiko interdependentzian, zeinak afe-

ktatzen baititu esparru ekonomikoa, soziala, kulturala eta politikoa. Siste-

ma global honetan arazoa datza, hain zuzen ere, 4 esparru horiek kohesio-

naturik mantentzen zituen egitura hondatzean. Ekonomia globala da eta

hartatik eratorritako boterea ere bai, aldiz, politikak eta botereak estatu-

nazioaren helmena dute.

Testuinguru honek mundu-ordena polo-aniztun berri bat seinalatzen du, zei-

nean ekonomia gainerakorrek pisu handiagoa izan baitute (gaur egun mundu-

BPGaren % 49 sortzen dute) eta non aldi berean balio berriak sortzen baitira gi-

zartean, zeinek eskatzen baitute, alde batetik, nazioarteko lankidetza handiagoa

1.Egungo krisia eta haren aurrekariak

Page 16: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

16

elkartasuna segurtatzeko ordena nazional eta globalean, eta bestetik, berrikun-

tzan eta iraunkortasunean oinarritutako bizi-estilo bateranzko birdoikuntza.

Deskribaturiko guztitik ondorioztatzen da gobernantza-ereduak behar direla

gure munduaren konplexutasuna osotasun bat bezala begiztatuko dutenak, nola

herrialde garatuena hala gutxiago garatuena. Ezin daiteke kontsidera globaliza-

zioa herrialde garatu eta oparoen inguruneetan, berrikuntza eta ezagutzako di-

namika ekonomikoetan oinarrituetan, kontuan izan gabe gutxiagoa garatuak eta

txiroagoak diren beste batzuk, zeinak “subsidiatzen” baititugu eta zeinetan deslo-

kalizatzen baitugu ekoizpena kostuak merkatzeko eta hondakinak eta kutsadura

lekuz aldatzeko. Egungo globalizazioak desberdintasuna sortzen du herrialdeen

artean, migrazio-mugimendu handiak eta aberastasunaren banaketa atzeragarria

Mundu-antolakuntza berri bat planeta mailako eta toki mailako adostasun eta aliantzetan oinarritua (bisualki ‘glokal’ kontzeptu bezala definitua), era era-

ginkor eta efizienteagoan jokatzeko. Mundu-interes orokorraren alde erne ego-

teko aukera emango duen antolakuntza bat, herrialde hauskorrei arreta berezi

bat eskainiz, garapen iraunkor eta berdinzale baten paradigma berri batetik.

Krisi hau froga nabaria da Joko-arauak berridatzi beharra dagoela, zeinek

markatuko baitute merkatuen dinamika, zeinetan bizikide baitira inbertitzaileak,

enpresak, gobernuak eta kontsumitzaileak. Agertoki berri honetan bizirauteko,

zeinak baitu eskaintza instalatu gehiegizko bat, enpresek beren abantaila lehiakor

propioak sortu beharko baitituzte eta espezializazio- eta desberdintze-nitxoak, zeinetan beren bezeroei balio erantsi altuaren ekarpena egin ahal izango baitiete.

1.Egungo krisia eta haren aurrekariak

Page 17: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

17 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

1.Egungo krisia eta haren aurrekariak

Page 18: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

18

2.Irteera-agertokiak

etaPanoramagainerakorrak

Page 19: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

19 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

2. Irteera-agertokiaketaPanoramagainerakorrak

2.1 Irteera-agertokiak

Krisiaren eta horrek eragiten dituen ziurgabetasunen ondorio bezala, eragile

ekonomikoen jokabide-pautak distortsionatu egiten dira: kontsumitzaileak utzi

egiten dio kontsumitzeari, enpresek utzi egiten diote inbertitzeari, langabezia

gehitu egiten da eta bankuak era lehentasunekoan saneatzen ditu bere aktibo

zalantzazkoak, kontsumoari edo inbertsioari kredituak eman beharrean.

Mesfidantza eta beldurrezko egoera honetan, gobernuak “dinamika parali-

zatzaile” hori hausten saiatzen dira honako ekintzen bitartez:

a. Diru publikoaren ekarpena egin banku-gordailuak bermatzeko eta

likidotasuna injektatzeko finantza-sisteman egonkortasun- eta trinkota-

sun-neurri bezala, ekonomiaren aktibaziorako balankatzat balio baitu.

b. Moneta-fluxuen eta finantza-eragiketen gain kontrolak gehitu, diru

publikoaren ekarpenen efektibitatea segurtatzeko.

c. Inbertsio publikoak gehitu, batez ere lehentasunez orientaturiko sektore-

etan, lanpostu gehiago sor daitezkeen arloetan (azpiegiturak sortzea eta

daudenak modernizatzea).

d. Kontsumoa pizgarritu neurri fiskalen bitartez, zeinek gehituko baitute

eskuragarri dagoen errenta eta eskari-nitxo espezifikoak dinamiza

ditzaketenak (autoak erosteko, etxebizitzak erosteko edo alokatzeko lagun-

tzak…)

e. Lanaren kostua merkatu eta haren malgutasuna gehitu enplegugintza

pizgarritzeko nahiz eta neurri horiek esparru askotatiko kontrakarra izan,

batez ere sindikala, berekin iraizpen gehiago besterik ez dakartela ulertzen

baita.)

f) Gizarte-babesa hobetu, batez ere pertsona langabetuena.

Neurri hauek konfiantza berreskuratzea eta dinamika paralizatzaile horren in-

tentsitatea eta iraupena laburtzea dute helburu. Ezein kasutan ez ditugu galdu

behar bistatik honako faktore gakoak:

1. Krisia globala da eta irteera ere beste ekonomia batzuen baitakoa izango

da. Adibide gisara, automozioaren sektoreak esportatu egiten du bere

ekoizpenaren % 80 eta, hein berean, lehengaien inportazioaren baitan

dago. Hala ere, funtsezkoa da irteera-agertokia diseinatzea toki-mailan

artikulatzen diren neurrien oinarriaren gainean, zeinek honako hauekin

kontatuko beharko baitute:

a. Garapen benetako eta iraunkorreko Eredu bat5, gizarte iraunkorrago bat

lortzera orientatua eta krisiari etorkizun-aukera errealistekin aurre egitea

ahalbidetzen duena.

b. Lidergo instituzional bat gai dena ekimen publikoak eta pribatuak bidera-

tu eta gidatzeko.

2. Ezinbestekoa da tarteko diren eragile guztien lankidetza, zeinek esplizitatu

egin behar baitute krisitik irteteko nahia akordio handi baten eran, gizarte-

ko indar guztien artean diseinatu eta adostuan, puntua gakoa baita

“konfiantza-dinamika” berri bat sortzeko.

�. Krisi honetatik irtetean hasi zenean ez bezalako agertoki bat aurkituko

dugu, izan ere:

• Eskari-bolumenak ez dira lehengo berak izango, ezta urtearteko hazkun-

tza-maila ere (2010ean iragartzen da euro-guneko hazkuntza negatiboa

%-0,2koa izatea, 2011n % +1,5ekoa izango dena).

2. Irteera-agertokiak eta Panorama gainerakorrak

5 Aurrerapen Benetako eta Iraun-

korrerako Plana. Helburuak eta

Ekintzak. EI-BAI 2007.

Page 20: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

20

• Enpresa gutxiago geratuko da (desagerpena edo bategitea), ezingo baitute

iraun, eta ez da izango merkaturik guztientzat nitxo beretan jokatzen eta

orain arte bezalako balioaren ekarpena egiten jarraitzen badute.

• Enplegugabezia-maila oso garrantzitsua izango da (4,5 eta 5 milioi pertso-

naren artekoa Espainian 2010ean).

• Eskari berriak agertuko dira produktu eta zerbitzu sofistikatuagotan,

nazioartekotze-dinamika berriak, eta I+D+i garapen berriak. Adibidez,

EEBBen Berreskuratze Ekonomikoaren Planak puposa lezake 50.000

milioi baino gehiagoko abagune-merkatu bat energia berriztagarrien

esparruan.

2.2 Paradigmaketaplanteamendugainerakorrak

Aldaketa eta ziurgabetasuneko garaiotan, nolabait ere, egungo ezagutza-gizar-

tearen izaera markatu zuten aldagaiak, era esanguratsuan gaineratzen dira, eta

gero eta garrantzi handiagoa hartuko dute XXI. mende honetan. Munduko he-

rrialde aurreratu gehienetan gertatzen diren joerak dira, eta horregatik, Euskadi

ere afektatzen dute.

Beste paradigma eta planteamendu berri batzuen artean, honako hauek

kontsideratu behar ditugu:

1. Teknologiaren nagusitasuna eta batez ere Nano, Bio, Neuro eta TIC-ena, -

sozialekiko konbinazioan.

2. Sareen Sarea, Internet, multi-banda komunikazioaren aukerekin

konbinatua. Interkonexio eta informazioaren atzipen-gaitasun ia mu-

gagabea izango dugu, edozein pertsonaren aldetik eta munduaren edo-

zein lekutatik. Faktore horren eragina esponentziala izango da, Gizarte

eta Ezagutza Sareei esker

�. Gizarte- eta Kultura-berrikuntza, teknologikoaren kontrapuntu gisa,

egokitzamen kolektiboa ziurtatzeko aldaketa azeleratuekiko, gizarte-

artikulazioa sortzeko, belaunaldien arteko transmisioa bermatzeko eta

gizartearen erantzunak pizgarritzeko arazo berrien aurrean.

4. Ezagutza- eta berrikuntza-gizartearen garapena, pertsonen gaitasun

sortzaile eta erlazionalen garapena areagotzen dituzten eredu berriekin,

lehiakortasuna bultzatzeko berrikuntzaren eta lankidetzaren bitartez.

5. “Indibiduala” sortzen da indibidualismoaren aurrean, eta

interes handi-ago bat erlazioen kalitatearekiko, zeinetan ekarpenak,

konpromisoak, lankidetzak eta sareek funtsezko papera jokatzen bai-

tute.

6. Orokortu egiten dira lanaren, aurreztearen, ekintzailetzaren balioak,

aberastasuna sortzeko eta luzerako estrategien balioespen positiboa,

enpresak eta enpleguak sendotzekoa, epe laburrera jokatze espekulati-

boaren aurrez aurre.

7. Lehiakortasun-ingurune bat sortzen da balioa eta iraunkortasuna eraiki-tzearen irizpideetan oinarritua, non teknologiaren eta berrikuntzaren

ekarpenaz gainera, oinarrizkoa den enpresen eta administrazioen jar-

duketa arduratsuagoa (estilo berri bat erlazionala, hurbilekoa, gardena,

etikoa eta konpromisozkoa den horretan oinarritua).

8. ‘Bizi-zikloa’ren eta baliabideak arrazionalki erabiltzearen kultura baten

2. Irteera-agertokiak eta Panorama gainerakorrak

Page 21: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

21 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

pixkanakako garantiza, gainustiatutako lehengai batzuen urritasunak

eragina. Hondakinen berrerabilera, birziklapena eta balorizazioa in-

darrez errotzen dira, eta kontra egiten zaio espekulazioari lehengaiekin

finantza-merkatuen aldetik.

9. Migrazio-mugimenduak gehitu egiten dira, gaurko globalizazioaren

eta oparotasunaren eta aberastasunaren banaketa desberdineko poli-

tikaren ondorio gisa.

10 . Biztanleria zahartzea, batez ere herrialde garatuetan eta, bereziki, gure

ingurunean. 2025ean, lau euskal herritarretik batek 65 urte baino ge-

hiago izango ditu eta biztanleriaren %50k 50 urte baino gehiago izango

ditu.

11. Emakumearen gero eta protagonismo handiagoa gobernantza

publikoan eta pribatuan, eta genero-ikuspegia txertatzea berrikuntza-

eta aberastasuna sortze-aukera bezala gizartean eta erakundeetan.

12. Gobernantza global eta esku-hartzaileko eredu berritzaileen beharra,

zeinek ahalbidetzen baitute ekintzak koordinatzea eta bultzatzea eskala

batean baino gehiagotan.

2. Irteera-agertokiak eta Panorama gainerakorrak

Page 22: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

22

3.Krisiarenaurkakoneurrimultzoa

Page 23: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

2� Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

3.Krisiarenaurkakoneurrimultzoa

Ondoren aurkezten dugun neurri sorta zabalak 1.700 ideia baino gehiagotik

buruturiko sintesiaren parte eratzen dute, zeinak WOKA Euskadiko ekitaldietan

formulatuak eta Innobasqueko gobernu-organoak osatzen dituzten entitate la-

guntzaileengandik, kideengandik eta pertsonengandik jasoak baitira.

Neurri hauek ordenatzerakoan, errespetatu egin nahi izan dugu ideia multzo

horren analisitik sortu den hondoko edo ezkutuko logika, zeinak, gure iritziz,

analisi honi ordezkaritza kualifikatuko izaera halako bat ematen baitio, euskal

hiritartasunaren termino soziologikoetan.

Eredu-aldaketatikoneurriak

1. Gizarte Iraunkor baterantz. Iraunkortasun-izaera zehar-izaerako

balioa da, eta proposamen identifikatuen multzoari zentzu bat ema-

ten dion, eta erdiko planteamendua egituratzen duena da. Eraldakun-

tza-egitasmoaren planen eta ekintzen multzoan ondoren, hazkuntza

ekonomikoko eredu-aldaketa baten beharra dago eta, ondorioz, gizar-

te-ereduaren aldaketa bat, epe luzea begiztatuko duena, eta ikuspegi

enpresarialak, lanekoak, politiko-instituzionalak, ingurumenekoak, eta

abar integratuko dituena. Beharrezkoak izango dira adierazle globa-

lezko lauki berriak, gaur egun epe laburraren mendekoak, kontabilitate

ekologikoa eta soziala beren baitan sartuko dutenak ekonomikoaz gai-

nera (Lehiakortasun Arduratsua).

2. Balio-aldaketa baten beharra, zeinak suposatzen baitu kultura-aldaketa

bat pertsonengan eta euskal gizartean oro har. Eraldakuntzak soilik du

zentzua oinarritik egiten bada, hau da, zimentarri sakonenetatik, per-

tsonen portaeran eragina dutenetatik. WOKA Euskadiko topaketetan

identifikatutako lau ideiatatik batek zerikusia du kultura- eta balio-al-

daketa horrekin. Ez da ausartegia esatea krisi honetatiko irteera efekti-

boa balioen esparruan lokalizatzen dela.

Balioen eta ereduaren aldaketa honetan tarteko diren eragileak, era koordina-

tuan eta lakidetza intentsoko eskemen azpian jokatu behar dutenak.

a. Aliantza publiko/pribatu/soziala, baterako estrategia baten garapen-

gune eta interes desberdinen katalizagailu bezala. Logika inplizitua da

Gizarte Akordio berri baten eraren bidez, ezagutzaren eta partaidet-

zaren mugikortze zabalarekin. Topaketa-gune berri bat eskatzen da,

zeinean eragile guztiak era eraginkorrean integratzen baitira, diagnos-

tikoak sortzeko, helburuak partekatzeko eta erantzun koordinatu eta

koherenteak eskaintzeko etorkizuneko erronken aurrean.

b. Hezkuntza balio-aldaketa horren transmisio-kate bezala, batez ere

belaunaldi gazteenei zuzendua. Hezkuntza hedaraziaren ikuspen bat,

hezkuntza-sistemara mugatzen ez dena, eta zehar-eran gizartearen

multzoa tarteko duena (familia, tutoreak, etc.). Egitura hori tarteko

izatea beharrezkoa da ardura-maila eta -zirkulu guztietan: hezkuntza-

politiken diseinua, ikastetxeetako profesionalak (irakasleak, gai ez-ku-

rrikularretako profesionalak, eta abar), eta abar.

c. Komunikazio-eragileak bigarren mailako transmisio-kate bezala, baina

il-edo-bizikoa dena eraldatze-prozesuaren arrakastarako. Aldaketa-

prozesuan gako diren gainerako eragileekin batera balio-sistema berri

�. Krisiaren aurkako neurri multzoa

Page 24: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

24

bat sendotzeko, komunikazio-egiturek (enpresek, gizarte-sareek, heda-

tzaileek eta transmititzaileek) aktiboki esku hartu behar dute erronka

horien sozializazioan, batez ere ezagutzari eta berrikuntzari, iraunkor-

tasunari, elkartasunari, eta abarri kideturiko balioen transmisioan.

Akordio etiko eta profesional hau esplizitatzeko beharra agertzen da,

bere konpromisoaren garapena gizartearen aurrean garatzeko oinarri

bezala.

Epeertain-luzekoneurriak

�. Epe ertain eta luzeko jarduketa-neurriak, Etorkizun-proiekzio berezia

duten arloetan: enpresan, hezkuntzan, zientzian eta teknologian, gizar-

te-berrikuntzan, ekintzailetzan eta erakunde-esparruan.

Epelaburrekoneurriak

4. Krisiaren ondorioak arintzera zuzenduriko epe laburreko neurriak eta

eskusartze publikoaren esparrura jotzen dutenak (dagoeneko anto-

lakuntzen esparru pribatuan egiten ari direna osagarrituz) honako

gaietan:

• Gizarte-politiketan

• Lan-politiketan

• Finantza-ekintzen arautze- eta bultzatze-politiketan.

Ondorengo kapituluetan aipaturik uzten ditugu beren interes, eragin eta ori-

ginaltasun mailarengatik eztabaida ireki honetatik jasotzea interesgarritzat jo

ditugunak.

Eredu-aldaketatikoneurriak

3.1 Iraunkortasunetikoneurriak:Gizarteiraunkorbaterantz

�.1.1. Euskal Herriaren normalizatu eta baketzeko baldintzak prestatu, zeren

gatazkak eta bortizkeriak errotik urritzen baitituzte gure potentzial-

tasun kolektiboak, gure energiak eta gure zoriontasuna.

�.1.2. Adierazle globalen sistemak landu eta erabili, zeinek ahalbidetzen

baitigute bizi-kalitatearen, berrikuntzaren eta iraunkortasunaren

aurrrapenak jarraitzea Euskadin. Gizarte-kohesioko adierazle ekono-

mikoak eta efizientziakoak integratzea baliabideen erabileran, ekoiz-

penean eta kudeaketan.

�.1.�. Epe luzea begiztatu ekonomia- eta lurralde-plangintza guztietan,

honakoekin:

• “Eragin-ebaluazio” aurreratua.

• Bizi-zikloaren azterketa azpiegitura-proiektu guztietan.

• Eskariaren kudeaketa txertatzea baliabide naturalen eta produktiboen

plangintzan, kudeaketan eta kontsumoan.

�.1.4. Sistema politikoan txertatu epe luzeko estrategien gogoetarako eta definiziorako mekanismoak eta haiek bateratzea epe laburreko politikekin.

�.1.5. Karbonoaren Kontsumo Baxuko Ekonomiarekiko (KKBE) konpromi- soa. Epe luzera inbertsioak egin aktiboetan, azpiegituretan eta

ikerketan, energia berriztagarriekin eta efizientzia energetikoarekin

lerroturik, eta dagoeneko badiren beste ekimen batzuekiko koordina-

�. Krisiaren aurkako neurri multzoa

Page 25: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

25 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

zioan (adibidez Europako Batasuneko ‘lead-market’ programak).

�.1.6 Stop CO2 ekimena hedatu iraunkortasunaren esparru gako guztieta-

ra, gizarte-geriza zabal bat sorrarazteko helburuarekin administra-

ziotik indarrez trakzionatua.

�.1.7. Klima-aldaketaren eraginaren ebaluazioa Euskadin, prebentzio-

neurrien analisiarekin, zeinek behar baitute kostan, ibaietan, hondar-

tzetan eta abarretan eskuduntzak dituzten administrazio guztien

adostasuna.

�.1.8. Eko-berrikuntzaren aldeko apustu ausarta. Efizientzia energetikoa eta

lehengaien erabilera hoberentze kontzeptuez gainera, beharrezkoa da

eko-eraginkortasunaren alde apustu egitea (‘cradle to cradle’ ereduak)

eta zerbitzuak eta produktu eko-berritzaileak ekoizten dituzten

negozio eta enpresa berrien garapena.

�.1.9. Aurrezkia eta efizientzia energetikoa sustatzea, eta horretarako neurri

interesgarriak dira egungo zerga-sistema berrikustea eta produktu eta

zerbitzu kutsatzaileen prezioetan txertatzea haien bizi-ziklotik erato-

rritako kanpo-kostuak (sozialak eta ingurumenekoak). Proposatzen

da zati batean laneskua edo mozkinak kargatzen dituen zerga-zama

lekualdatzea, baliabideen (lehengaiak eta energia) erabilera berronets

dezan, besteak beste, Suedian eta Finlandiako herrialdeetan praktikan

jarritako adibideen arabera.

�.1.10. Eraikuntza iraunkorra sustatu, eredu buruaskidunekin edo efizienta-

goekin ikuspuntu energetikotik (mikro-generazioa) eta baliabideen

erabileratik, batez ere urarenetik. Gehitu dagoeneko eraikitako etxe-

bizitza-parkearen birgaitze iraunkorra (aberastasuna eta jarduera

ekonomiko berria sortzeko eremu hasiberria, gerora beste herrialde

batzuetara esporta daitekeena).

�.1.11. Hobetu eta modernizatu ekoizpen, garraioaren eta banaketa elektrikoaren sarea aurreko mikro-generaziora moldatu ahal izateko.

�.1.12. Garraioaren plangintza zorrotza, globalki birplanteatuz egungo mu-

gikortasun-eredua, automobiletan eta erregai solidoetan oinarritua,

eskariaren kudeaketa-eredu baterantz, zeinak murriztu eta arraziona-

lizatuko baitu garraioa eta sarituko baitu garraio publiko kolektiboa

erabiltzea:

• Trenaren, tranbiaren, auto hibridoen, car-sharingaren, bizikletaren,

oinezko ibiliaren, eta abarren erabilera areagotzea.

• Garraio-parke publikoen berrikuntza areagotzea, aleak ibilgailu

garbiagoz ordeztuz. Laguntzeko neurri fiskalak ezarri (adibidez,

kontsumo handiko ibilgailu pribatuaren erabilera zehatu, auto-ilarak

eta kanpo-kostuak sortzea).

• Garraio sektoreko segmentuen berrikuntza teknologikoa eta enpresa-

eraldakuntza sustatu. TICen erabilera gehitu esparru guztietan,

“akarreo” kontzeptutik karga eta logistikakora bilakaera egiteko, eta

CO2aren emisioak murrizteko.

�.1.1�. Garraio-fluxuak sartu lurralde-plangintzan, eta euskarri- eta interrer- lazioko azpiegituren garapena bermatu enpresa-bilbadurarako (adibi-

dez, Abiadura Handiko Trena, Bilboko eta Pasaiako Portuak, eta

horien errepideko eta trenbideko konexioak).

�. Krisiaren aurkako neurri multzoa

Page 26: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

26

�.1.14.Berreskuratu eta birbiziarazi landazaintza-abelazkuntza-oihanzain- tzako jarduera iraunkorra, horren belaunaldi-berritzeari arreta berezia

eskainiz. Nekazaritza-kalitatea mantendu eta egungo eta etorkizuneko

erabilera eta ustiapenetarako nekazaritza-lurzorua indartu. Herrialdeko

produktuen ekoizpna eta kontsumoa bultzatu, eta haien eskaria

ekoizleen eta kontsumitzaileen arteko lotura berrien bitartez haien

eskaria kudeatu.

3.2 Balio-aldaketarenbeharretikoneurriak

�.2.1. Sustatu erakunde-giro egoki bat sortzea, aldaketaren aldekoa, tarteko

diren eragile gako guztiak mugikortuz.

�.2.2. Sustatu balio-gida orokor, global eta tresnazkoak, eraldakuntzarako eta berrikuntzarako Euskadin, adibidez, honak bere baitan izango

dituena:

• Ezagutza eta ikaskuntza etengabea (eraldatze-prozesu sozioekono-

mikoaren lehengai nagusia), berrikuntza eta sortzailetasuna.

• Elkartasuna: konpromisoa, lankidetza, elkarlana, aberastasunaren

birbanaketa, ekitatea, austeritatea, gizarte-mugikortasuna, aktibismoa,

partaidetza.

• Iraunkortasuna: kontsumo arduratsu eta iraunkorra, materialismoa

gainditzea, aurreztearen kultura, gastuen arrazionalizazioa, ingurumen-

arekiko errespetua.

• Etika: erantzukizuna, jatortasuna, zintzotasuna eta gardentasuna.

• Balioak positiboan: konfiantza, baikortasuna, lasaitasuna, pazientzia,

bizi-kalitatea, familia-lana uztartzea berreskuratu, esperientzia balio

estea.

• Ahaleginaren kultura eta lanaren balio soziala, lanaren etika, ongi

egindako lanaren balioa, bokazioa, profesionaltasuna.

• Pertsonen balioa eta haien aniztasuna: kultura-aniztasuna, plural-

tasuna, adimen emozionala, autonomia, errespetua, bizikidetza,

tolerantzia, genero-aldagaia txertatzea…

• Aldaketara irekitzea, mentalitatea eta ikuspen globala eta epe luzekoa.

• Ekintzailetza: arriskuak hartzea, proaktibitatea, arrakastaren eta

porrotaren kontzeptuen formulario berria, ikaskuntza etengabea.

• Komunitatearen balioa (pertenentzia-zentzua) indibidualismoaren

aurrean.

• Erantzukizuna: auto-erantzukizuna, erantzukidetza, agintariei erantzu-

kizuna eskatzea.

• Belaunaldi desberdinen balioekin konektatzea (haurrak, gazteak,

adinekoak…) eraldatze- eta modernizatze-prozesuan haien integra-

zioa errazteko.

�.2.�. Materialak, estrategiak eta baliabideak sortu aurreko helburuak

lortzea ahalbidetu eta faboratuko dutenak.

�. Krisiaren aurkako neurri multzoa

Page 27: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

27 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

�. Krisiaren aurkako neurri multzoa

Page 28: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

28

4.Epeluzekoneurriak

aldaketaetaeraldakuntzarako

Page 29: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

29 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

4. Epeluzekoneurriakaldaketaetaeraldakuntzarako

4.1. EnpresaLehiakortasunetikoNeurriak

Antolakuntzatiketakudeaketatik

4.1.1. Pertsonengan oinarritutako antolakuntza-eredu berriak ezarri, haien

gaitasun sortzaile eta erlazional guztiak aprobetxatuko dituztenak,

enpresei baliozko izango zaizkienak beren lehiakortasuna hobetzeko

eta beren gaitasun berritzailea garatzeko.

4.1.2. Enpresa-kode bat landu epe luzeko proiekzioetan, iraunkortasunean eta pertsonengan oinarritua, euskal enpresentzat oro har, zeinak be-

reziko baikaitu, berrikuntzaz eta lehiakortasunez, beste herrialde

erregio batzue-tako enpresen aurrean, Enpresa Erantzukizun Soziala-

ren lerroan.

4.1.�. Adierazle-sistema berriak ezarri, enpresa-arrakasta neurtuko dutenak,

epe laburreko joera ekonomizista gaindituko dutenak, eta ezagutza eta

aberastasuna sortzea, gizarte- eta ingurumen-ingurunearekiko

konpromi-soa txertatuko dutenak beren baitan, eta epe ertain-

luzearekiko ikuspegia dutenak.

4.1.4. Balio etikoak txertatu enpresetan Enpresa Erantzukizun Sozialen (EES

edo RSE).

4.1.5. Ikuspen tradizionala saritzen duten balantze-egiturak indartu

(pa-lanka-efektu gutxi eta austeritatea), antolakuntzen etorkizuna-

proiektuak eta haien lehiakortasuna konprometitu gabe.

4.1.6. Software askea ezarri era orokortuan gure enpresetan (eta adminis-

trazioan), lorpen-kostua garapen-kostu bihurtzeko, lan-postu berriak

sortuko dituena.

Nazioartekotzetik

4.1.7. Lankidetza-ekimenak administrazioaren laguntzaren eta dagoeneko

nazioartekoturik dauden enpresa traktoreen oinarriaren gainean.

4.1.8. Eredu korporatiboak diseinatu nazioartekotzeko, globalizazioa

begiztatuko dutenak, eta presente dauden herrialdetako kulturetan inte-

gratu eta haietara moldatuko direnak.

4.1.9. Zerbitzu Aurreratuko gure enpresen espezializazioa eta nazioarte- kotzea sustatu, jarduketa-palanka bezala, zeinaren gainean gerora gara-

tuko baita enpresen eta erakunde bezeroen eraldatze-prozesua.

4.1.10. Inbertsioa gehitu gure enpresak atzerrian sustatzen eta merkatu gainerakorrak hedatzen, batez ere Asian (Txina eta hegoekialde

asia-rreko beste herrialde batzuk dira orainaldia, India izango da etor-

kizuna).

4.1.11. Global Basque. Enpresa-lider seniorren nazioarteko sare bat jaur-

tiki, eragimenekoak eta Euskadirentzat aukerak bilatzearekin konpro-

metituak direnena. Sare hori plataforma izango litzateke gure enpresa-

ehunaren globalizatze-prozesuak errazteko.

Ekintzailetzatiketaproduktu-merkatuarenberrorientatzetik

4.1.12. Negozio-ereduen aldaketak bultzatu, zeinek erraztuko baitizkiete

desberdintzea, bezeroarenganako orientazioa eta produktu-horni-

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 30: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

�0

tzaileak (facilities) diren enpresen migrazioa zerbitzu integratu

aurreratuen enpresa hornitzaileetara.

4.1.1�. Bultzatu eta garatu gogoeta eta ideia-trukeko lankidetza- eta sor- tzai-letasun-guneetako enpresen sektorea, zeinak nabarmentzen

baitira hazkuntza ekonomiko- eta enplegu-iturri bezala (adibidez,

ezntzun-ikusizkoen sektorean).

4.1.14. ETEen produktibitatearen hobekuntza bultzatu ‘Renove planen’ bitartez, zeinek erraztuko baitituzte baliabideak kostuak murriztera,

fabrikatze-prozesuak automatizatzera, kudeaketa eta marketinga

modernizatzera, bitarteko produktiboak berritzera zuzenduriko

baliabideak, eta abar.

4.1.15. Barne-ikaskuntza sustatu, negozio-unitate berriak edo enpresa

berriak sortzeko enplegu gehiago eta hobea eskain dezaten eta egungo

jardueren errelebuak izan daitezen.

4.1.16. Sustatu enpresa-ekimenak gizarte-zerbitzuak ematen zentra tuak, zeinek lankidetza publiko-pribatu estuaren bitartez, bortizki

eskaturiko beharrak estaliko baitituzte eta, zeinak etorkizunean

Administrazio Publikoak egoki ez estalzea litekeena baita (mendeko

pertsonen artapena, immigrazioa, garapenerako lankidetza, eta abar).

4.1.17. Enpresa-ekimen berriak sustatu zerbitzu turistikoekin erlazionatuak eta, bereziki, zerbitzu gastronmikoen ingurunekoak. Labeldun pro-

duktuak hedatu eta Euskal Sukaldaritzari buruzko ezagutzak mundua-

ren alderdi guztietara.

Lankidetzatik

4.1.18. Enpresen arteko lankidetza berrikuntzarako dimentsio- eta baliabide-

gabezia ebazteko.

4.1.19. Zientzia eta Teknologia Sistemarekiko lankidetza ikerketa aplikatua

sektore gainerakorretara hurbiltzeko, merkatuen behar zehatzetara eta

emaitzak enpresetara transferitzeko asmoarekin.

4.1.20.Enpresak taldekatzearen erakunde-bilbadura areagotzea (klusterrak,

elkarteak) sektore-behar espezifikoak konbinatuz beste generikoago

batzuekin, hala nola, berrikuntzaren kudeaketa, sortzailetasunaren erre-

mintak, nazioartekotzea, eta abar.

4.1.21. Lankidetza publiko-pribatuko programa-garapena honako arlo

estrategikoetan:

• Enpresa-jarduera berria, gizarte- eta ingurumen-erronkei aurre egingo

diena.

• Erosketa publikoa, Euskal enpresen multzoetan berrikuntzaren bul-

tzatzaile gisa, aurre-erosketa publikoa estaltzeko berrikuntza-funts baten

dagokion horniketarekin.

• Dirulaguntza-programak enpresa-tamaina desberdinak egoki estaliko

dituztenak eta lankidetza bermatuko dutenak teknologia eta berrikun-

tzako eragileekin, zeinek gainera klusterren eta enpresa-elkarteen paper

traktorea garatzea ahalbidetzen baitute.

• Lankidetza-bulkada enpresa-jardueraren dinamizazio-nodo desberdinen

artean (SPRI, Euskalit, Eskualde Garapeneko Agentziak, Ugazabenak eta Kluster

Elkarteak, Berrikuntza Agentziak, eta abar.)

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 31: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

�1 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

4.1.22. Gizarte-antolakuntzekiko lankidetza (ugazabenak, sindikatuak…)

enpleguaren aldeko itunak garatzeko (beste neurri batzuen artean:

lan-hitzarmenen tipologiaren berrikuspena, enpresa-hitzarmenen

nagusitasuna sektoreen aurrean, eta abar).

4.2. HezkuntzaSistemaetaUnibertsitatetikoneurriak

Izaeraorokorrekoak:

4.2.1 Konpromiso esparrua Administrazioaren eta sistemako gainerako

eragileen artean, hezkunza-eredu global berri baten gainean (haren

etapa guztietarako) hiritar lehiakor, lankide, arduratsu eta berri-

tzaileen bila

• Egungo Hezkuntza Sisteman beharrezko aldaketak definitu eta adostu

eredu berri, autonomo, egonkor, kalitate handiagoko, hierarkia gu-

txiagoko eta pertsonalizatuagorantz aurrera egiteko.

• Neurri operatiboak: langileriaren, ikastetxeen, hezkuntza-administra-

zioaren, laguntza eta ikuskapen-zerbitzuen kudeaketa, dauden balia-

bide guztiak hoberentzea eta beharrezko diren osagarriak hornitzea.

4.2.2 Irakasleria gaitzearen, aitortzearen eta gizarte-balioestearen plana

sistema berriarekiko koherentzian.

4.2.� Ikastetxeetako kudeatzaileak gaitu (profesionalizatu) eredu konpro- metitu eta nazioarte-proiekzio handia duen baten garapenerantz.

4.2.4 Ikasgelak modernizatu maila guztietan, teknologia eta ekipamendu

modernoak txertatuz

4.2.5 Hirueletasuna txertatu era eraginkorrean hezkuntza-sistema osoan,

baliabidez egoki hornituz.

4.2.6 Hezkuntza-profesionalen nazioarte-mugikortasuna sustatu, for-

makuntza egokia bermatzeko, praktika aurreratuen ezagutza eta ezar-

pena hezkuntza-gaian.

4.2.7 Hezkuntza-sistema berriaren adierazle-sistema bat garatu ikastetxeen

barne- eta kanpo-ebaluazioetarako. (Adibide gisara: unibertsitate

batek edo L.H.ko ikastetxe batek behar duen denboraren neurketa

espezialitate berri bat sortzeko).

LanbideHeziketakoazpisistematik

4.2.8- L.H.ko ikastetxeak mikro-ikerketako eta berrikuntzako eragile aktibo bihurtu haien enpresa- eta gizarte-eraginpeko haien inguru-

netan, ETEetan bereziki. Bisualizatu ikastetxe horiek zientzia,

teknologia eta berrikuntzaren sare kapilarreko eragile gisara,

enpresetara teknologiak transferitzeko gai bezala.

4.2.9 L.H.ko ikastetxeak modernizatu berrikuntza irekiko eredu berriak

ezarriz, haien ‘stake-holders’i orientatzea ahalbidetuko dutenak (gura-

soak, enpresa eta erakundeak, irakasleak eta ikasleak).

4.2.10 Enpresa-bilbadurarekin lankidetzan ari izan L.H.ko ikastetxeetan garatzeko konpetentziak identifikatzeko.

Formakuntza-azpisistematikEnplegurako

4.2.11 Ikaskuntza iraunkorrerako plan pertsonalizatu bat landu, teknolo-

gian eta ezagutzan oinarritua (Adibide gisara: kartila edo curriculum

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 32: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

�2

pertsonalak, zeinen gainean landu eta hedatuko baitira prestakuntza-

eskaintzak etorkizuneko enpleguetarako).

4.2.12 Orientazio-sistema integratu bat sustatu pertsonei bizi-lankide-

zikloan zehar, halako moldez, non hezkuntza bizitzan zehar gizarte-

berrikuntzaren argi-iturri bihurtu baita Euskadin.

Unibertsitatetik

4.2.1� Unibertsitatean sortutako ezagutzaren transferentzia faboratu

enpresa-ehunari: unibertsitatea-enpresa baterako proiektuak

emaitzetara bideratuak, sistema malgua curriculumak laster

batean egokitzea ahalbidetzen dutenak eskari berrietara.

4.2.14 Unibertsitatearen erantzukizuna sustatu irakaskuntza-profesionalen formatzaile bezala beharrezko konpetentzia guztietan arreta berezia

eskainiz nazioartekotzeari eta ekintzailetzari.

4.2.15 Hirugarren bikaintzasun-zikloa. Hezkuntza eta enpresako profesio-

nalen gune sendo bat taxutu talentu gazteak erakarriko dituena nazio-

arte-mailan, unibertsitateari eta enpresari lotutako programen bidez

(masterrak, graduondokoak, eta abar)

4.2.16 Unibertsitate-irakasleen ikerketa-karrera erraztu eta areagotu, beste neurri batzuen artean, argitalpen bikain indexatuen, patente-

produkzioaren, ikerketa lehiakorreko ikerketa-proiektuetako partai-

detza, nazioarte-mugikortasuna, eta abar.

4.2.17 Arreta berezia eskaini gizarte- eta humanitate-zientzietako karrerei, ondare heredatuaren, ezagutzaren, balioen eta gizarte-aldaketaren

ulerkuntzaren oinarri bezala.

Zehar-izaeraberritzailekoneurriak

4.2.18 OPEN KNOWLEDGE Agentzia bat txertatu Euskadin Creative

Commonsen programa masibo bat ezarriko duena ezagutza partekatu

eta irekiko komunitate bat sortzeko (hiritarrak, enpresa, gobernua)

Interneten, halako gisa mundu-mailan identifikatuko dena. 20�0 Hel-

burua: Creative Commons lizentzia bat biztanleko.

4.2.19 Enpresa-arteko Unibertsitate-sistema bat sortu, zeinak kualifikatuko

baitu konpetentziatan barne-proiektuak egikaritzeari buruz en-

presetan, zuzendaritzan lankidetzaren eta aldaketa-ekimenen

hedaketaren bidez enpresetan.

4.2.20 Unibertsitate-mailako gune berri bat sortu ‘Diseinua’ren inguruan: prospekzioa, diseinu artistikoa, enpresariala, industriala, judiziala eta

abarreko guneetara orientaturiko espezialitate formatzailea.

4.3. ZientziaetaTeknologiatikoNeurriak

4.�.1 Talentuaren erakarpen-, zirkulazio- eta eradukipen-estrategia bultzatu, baita tokiko talentuaren garapena ere, sektore estrategiko-

etako ikerketa-jardueretara orientatua (herrialde gainerakorrak

talentu berriaren iturri direla), eta enpresen beharrak eta profesiona

len egungo eskaintza bateratuz. Ikerbasque, Jakiunde eta Bizkaia Xede

areagotu.

4.�.2- Inbertsio publikoa bultzatu zientzia oinarrizko eta aplikatuan eta

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 33: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

�� Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

berrikuntzan, etorkizuneko sektore estrategikoen multzo batean, iraunkortasun-irizpideekin eta aberastasun ekonomiko eta soziala sortuz. PCTI 2010ean begiztatuez gainera: Bio, Nano, Energia alter-

natiboak eta garraio adimentsurako Elektronikaz gainera, beste

sektore gako batzuk gehituko dira. Orientazio gisa: Eko-berrikuntza,

Eraikuntza iraunkorra, TICak, banda zabalerako irisgarritasun

orokortua, mugikortasun- eta garraio-sistema aurreratuak (auto

elektrikoa…), Osasun eta medikuntza elektronikoa (e-health),

Bizi-kalitateko teknologiak adinero pertsonentzat, eta abar.

4.�.�- Hobetu efizientzia emaitzen transferentzian Zientzia eta Teknolo giako Euskal Sistematik enpresa-ehunera bere ‘kolonizazioa’ren

biartez enpresentzat: proiektu berritzaileak lankidetzan moderniza-

zioan, dibertsifikazioan eta nazioartekotzen lagunduko dutenak epe

ertain eta luzeko enpresa-ikuspegi estrategiko batetik. Bereziki,

sektore helduenen kasuan begiztatu, produktu propiorik gabekoak

edo balio gehitu urrikoak, laguntza tekniko premiazkoa kanpotik

behar dutenak.

4.�.4- Tamaina handiko enpresa-ekimen berriak abian jartzea, eximen

publikotik lagundutako inbertsio handien bidez, enplegua sortzeko

gaitasun handiarekin, herrialdearen gaitasun teknologiko handia

enplegatzeko egokiak direnak Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzako

Euskal Sarea) balio gehitu handiko produktu propioak garatu eta

ekoizteko. Adibide ugari aipatzen dira: propultsio eta transmisio

elektrikoko sistemak eta hibridoak, sistemak eta osagaia eguzki-

energia termoelektriko eta fotovoltaikorako, makina-erreminta,

sentsorika, mikro- eta nano-fabrikazioa, biomedikuntza, bizi-kalita

terako teknologiak, ingurumen-teknologiak urak eta lurzoruak

iragazi eta garbitzeko, eta abar.

4.�.5- Enpresa berrien sorrera areagotzea (spin-offs eta start-ups). Zientzia

eta Teknologia Sistematik, etorkizuneko aurreko sektore estrategiko-

etan fokalizatzen diren baliabide tekniko eta finantzarioekin. Erabili

eskura dagoen giza kapital bikaina mentore-lanetan ekintzaile tekno-

logiko berri horienganantz.

4.�.6- Berrordenatu Zientzia eta Teknologiako Euskal Sistema, hura

zabaltzearen aldeko apustuarekin, dimentsio eta koordinazio handia

go bat geure buruari ematearen helburuarekin. Besteak beste, hauek

aipatzen dira: integrazio edo baterakuntza adimentsuko prozesuak

(dagoeneko hasita daudenak TECNALIA eta IK4n), zeinek hornitzen

baitituzte zentroak masa kritiko handiagoz eta espezializazio

efektiboagoko estrategiak diseinatzea ahalbidetzen baitie.

4.�.7- Bultzatu Zientzia eta Teknologiaren Euskal Sistemaren nazioarte- kotzea eta globalizazioa, mundu-mailako ikerketa-programetan

haren parte-harztea errazteko.

4.�.8- Indartu ahalik eta gehien Euskal enpresen aukerak zientzia handiko azpiegituren proiektu handietan, zeinak baitaude aurreikusiak Eu-

ropan datozen urteetarako (roadmap ESFRI), Espalazioko Neutroien

Iturrian saiakera egin den bezala.

4.�.9- Jaurti Zientzia eta Teknologiako Euskal Sistemaren Zientzia, Tekno-

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 34: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

�4

logia edo Berrikuntzako hurrengo Plana, ekintza adostuak jasoz

tarteko diren erakunde desberdinen artean (adibidez, PCTI 2015).

4.4. GizarteBerrikuntzatikoetaEkintzailetzatikoneurriak

4.4.1- Bultzatu programa koordinatu bat ekintzailetzari laguntzeko

Euskadin, gazteriaren eta langileen (publikoen eta pribatuen) artean

garatzeko balio unibertsal gisa eta Euskal gizartean oro har. Progra-

ma honek haur-formakuntzako lehen etapetatik hasi beharko luke eta

L.H.n eta unibertsitatean zehar jarraitu.

• Aitortu sozialki eta ekonomikoki pertsona ekintzaileak.

• Enplegugabezian dauden pertsonei oinarri iraunkorreko lagundu

enpresak sortzen, formakuntza eta finantza-laguntzako ekintzen

bidez.

• Arindu enpresa berriak sortzearen administrazio-prozedura,

adibidez, leihatila bakarraren sistemaren bitartez (24-48 ordutara

murriztu enpresa bat sortzeko beharrezko denbora).

4.4.2- Indartu gizarte-berrikuntza eta ikerketa eremu honetan, haren emai-

tzak erabiliz eta ustiatuz gizartera berera itzuli ahal izango den ezagu-

tza-masa sortzearen helburuarekin

4.4.�- Sustatu gizarte-ekintzailetzako ekimenen garapena, banku etikoa bezalako esperientziatan laguntza sustatuz, irizpide iraunkorrak

txertatzearen lerroan negozio berriak sortzean.

4.4.4 Apustu egin hirugarren sektore irabazi-asmorik gabekoaren alde

sektore gainerakorretako bat baita, zeinek hazkuntza eta garapen

garrantzitsua izan baitezake eta, gainera, gizarte-behar eta -erronkei

erantzuna eskaintzen baitie (adibidez, “peer to peer” finantza-

ereduak), aukera ematen baitu kultura-, aisia- eta elkartasun-ekimen

kopuru garrantzitsu bat (gizarte-jantokien kudeaketa…) bideratzeko

eta lanpostu eta gizarte-antolakuntza berriak sortzen baititu.

4.4.5 Indartu maila guztietan gizonezkoen eta emakumezkoen arteko ber- dintasun errotikoa, eta neurri hori euskarritzen duten adierazleen

aurrerapena monitorizatu, adibidez, emakumeak lan-merkatuan

txertatzearen indizea

4.4.6 Bultzatu euskal gizartearen nazioartekotzea esparru guztietan

nazioarteko sareetan, aliantzetan, lankidetza-proiektuetan, elkarlan-

akordioetan, nazioarteko truke-programetan, nazioarteko egonaldi-

etan, eta abarretan esku-hartzearen bitartez.

4.4.7 Sustatu identitate partekatu bat eta auto-aitortza komunitario bat eta aprobetxatu barne-elkartasunak, lankidetzak eta hurbiltasunak

eskaintzen dituzten abantailak norbere kudeaketarako mundu

globalean.

4.5. AdministrazioPublikoetatikoneurriakadministrazio-berrikuntzan

4.5.1 Erakunde-lidergo berria eraiki ekintza publikoaren sinesgarritasuna

gehitzean oinarritua gastua murriztearen terminoetan (jarraibidea

eskaini krisi-garaietan), funtzio publikoaren profesionalizazioa,

efizientzia- eta gardentasun-hobekuntzak (Open Government) eta

hiritarren esku-hartze handiagoa. Erakundeak “eragile traktore”

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 35: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

�5 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

oinarrizkoak dira gainerako gizarte-eragileei beharrezko konfiantza

ren transmisiorako.

4.5.2 Administrazioaren modernizazioaren erronkari heldu, honako hauen bitartez:

• Bezero-planteamendua zerbitzu publikoen eskaintzaile bezala

(hiritarrari aktiboki entzun eragile kontsumitzaile den heinean).

• Enpresa- eta kudeaketa-teknikak zerbitzu-hedaketa lasterrago bat

errazten dutenak (kalitatea, prozesuak, …)

• Teknologia berriak hartzea zerbitzuei eusteko erreminta gisa, haiek

profesionalizatuz, efizientzia eta arintasuna irabaziz haiek hornitzean,

eta aldi berean teknologia berrien tokiko hornitzaileen hazkuntza-

motor bezala balio izanez.

4.5.� Txertatu Administrazioan eta erakunde publikoetan dagoeneko enpresa pribatuetan esperimentatzen ari diren berrikuntza-pro- zesuak, egiteko eta gidatzeko era berriekin, testuinguru-baldintza

berriekin, zeinek ahalbidetuko baitute azaleratzea haietako pertsonen

talentua eta sormena.

4.5.4 Garatu eta esperimentatu gobernantza-eredu berriak, zeinek

txertatuko baitute, arlo publikotik, paradigma lankidetzakoa eta par-

taidetzakoa, Aliantza Publiko-Pribatu-Sozialaren papera eta Inno-

basqueren esperientzia. Ezarri praktika onak europar eta nazioar-

teko erreferentziak dituztenak gobernantzari buruz eta praktika

onak aliantza sektore-aniztunei buruz.

4.5.5 Ezarri hitzartze-eredu berri bat langileria funtzionarioarentzat, egungo sektore-konbenioen antzera, zeinak ezabatuko baitu bizitza

osorako postuaren bermea inkorporazio berrietarako, eta zeinak

ahalbidetuko baitu, pertsonengan oinarritutako antolatze-eredu

berriekin parte-hartzea eta inplikazioa gehitzea hiritarren zerbitzuan.

4.5.6 Erakunde-arkitektura osoaren koordinazioa, hornidura publikoen

errendimentu hoberako eta zerbitzu publikoen eraginkortasun

handiagorako. Aurkezpen homogeneo eta integratua zerbitzu-

kartarena gizarteari, izapidetzen bikoiztasuna saihestuz eta erantzu-

kizun komuna hartuz bezero/hiritarraren aurrean.

4.5.7 Lan egin Administrazio bakoitzaren espezializazioan.

4. Epe luzeko neurriak aldaketa eta eraldakuntzarako

Page 36: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

�6

5.Epelaburrekoneurriakkrisiarenondorioak

arintzekopolitikapublikoaksendotzetik

Page 37: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

�7 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

5. Epelaburrekoneurriakkrisiarenondorioakarintzekopolitika

publikoaksendotzetik

5.1 Finantza-esparrutikoneurriak

5.1.1. Finantza-esparruaren kontrol- eta arautze-neurriak, beste herrialde

batzuekin koordinatuak irismen nazioartekoa era globala ziurtatze-

ko, eta aldi berean gizarte-partaidetzara irekiak sistemaren garden-

tasunaren eta etikaren errefortzu-neurri bezala. Egungo krisia elikatu

duten espekulazioa eta egoera-errepikapena saihestea bideraturiko

ekintzak.

5.1.2. Arazoak dituzten enpresei finantza-laguntzako tresnak eman honako

zenbait bitartekoren bidez:

• Eskema itunduak finantza-entitateekin eta kreditu-kalifikaziokoekin.

• Laguntza laster eta zuzenak (burokrazia murriztu), Europar Batzor-

dearen laguntzen denbora-esparruak sortutako malgutasuna ahalik

eta gehien baliaraziz.

• I+D+i jarduerari dirulaguntzak, batez ere ETEi eta lankidetza-

proiektuei.

• Ordainketa-epeak murriztu edo aurreratu administrazio publikoeta-

tik.

• Elkarte-zergak murriztu enpresetarantz, bereziki produktu ‘berdeen’

diseinuen eta ekoizpenen jardueretara bideratutako ETEi.

• Laguntzak kontratazioari.

• Gizarte Segurantzarentzako ordainketen geroratzea

• Begiztatu tresna fiskalak profesionalen formakuntzari eta gaikuntzari

laguntzeko

5.1.�. Neurri fiskalak begiztatu eta analizatu errenta-maila eskuragarria

gehitu eta enplegua sortzeko sustatzeko, gizarte-aurrenkontuak arris-

kuan jarri gabe eta hiritarrei eta enpresei karga orokorra gehitu gabe.

Erabili, adibidez, osasungintzaren eta administrazioaren aipaturiko

modernizazioa kostuak aurrezteko.

5.1.4. Lagundu finantzarioki pertsona enplegatuei enpresen jabetzan esku har dezaten.

5.1.5. Funts Pribatuak sortu I+D+i, proiektuetara dedikatuak. Aztertu

Pentsio Funtsen ehuneko jakin bat erabiltzearen bideragarritasuna

helburu horretarako, haien segurtasuna eta errentagarritasuna ber-

matuko duten baldintzekin.

5.1.6. “Berrikuntzarako finantza-plataforma bat” sortu, ezein proiektu

berritzaile, dagozkion bideragarritasun-azterlanarekin eta analisi-

arekin, finantzazio faltaz bertan behera ez geratzearen helburuarekin.

Euskadin lanean ari diren finantza-entitate nagusiez eraturik egon

liteke inbertsio-funts komun batekin, partaidetza pribatuekin eta

euskal Administrazio Publikoarekiko aliantzan, eragiketen abalemaile

eta bermatzaile bezala.

5.1.7. Itun Ekonomikoaren erabileraren hoberentzea, I+D+i-ari (teknolo-

gikoa eta ez-teknologikoa), ekintzailetzari eta inbertsioen erakarpe-

nari laguntzeko pizgarri fiskaleko neurriekin. Tratamendu fiskal

berritzaileak begiztatu diseinu- eta berrikuntza-jarduerak dituz-

5. Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzeko politika publikoak sendotzetik

Page 38: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

�8

ten enpresak, hazkuntza lasterreko enpresa berritzaileak eta abar

positiboki diskriminatuko dituztenak.

5.2 Gizarte-esparruetaBizi-Kalitatetikoneurriak

5.2.1. Gizarte-politiken garapena egungoak bezalako garai zailetan biztan-

leriaren gizarte-estaldura egokia ziurtatzera bideratuena, pertsona

langabetuei arreta berezia eskainiz (formakuntza-programetarako

irisgarritasuna, iraupen luzeko langabeziarekiko arreta…), kolektibo

desfaboratuei, beren obligazioei aurre egin ezin dieten hipotekadunei,

eta abarri. Babesa jasotzea proposatzen da, baina enpleguaren bilake-

tari pizgarria kendu gabe (adibidez, lehen hilabeteetan prestazioen

zenbatekoa igoz, kobraketaren azken hilabeteetan jaitsiz).

5.2.2. Errefortzu-neurriak garatu pertsonei, familiei eta komunitateei, zeinak krisiak era garrantzitsuan afektaturik aurki baitaitezke, haien

erresistentzia- eta erresilientzia-gaitasunak errebortxatzeko egungoa

bezalako krisi-fenomenoetatik eratorritako eraginen aurrean.

5.2.�. Neurriak ezarri enpleguaren bilaketa aktiboa sustatuko dutenak

gizarte-bazterketaren egoeran edo arriskuan dauden kolektiboen

aldetik (pertsona enplegugabeak, ezinduak, etorkinak, ERE egoera-

takoak, eta abar), hala nola haien behar-graduko formakuntza eta

ebaluazioa.

5.2.4. Programak definitu eta begiztatu gizarte-kohesioa ziurtatuko dizki- gutenak globalizaziotik eta mundu-fluxu migratorioetatik eratorri-

tako ingurune etnia-aniztun eta kultura-aniztun batean.

5.2.5. Immigrazio-politikak finkatu jatorrizko herrialdeetan garapen

ekonomiko eta soziala sustatuko dutenak: lankidetzaren aldeko

apustua egin mundu globalizatu batean.

5.2.6. Planteatu etxebizitza publikoaren egungo politikak eta ereduen berrikuspena, krisiaren eragina begiztatzeko eta etxebizitza duin

baterako eskubidea ziurta daitekeela egikaritu daitekeela belaunaldi

berrientzat eta kolektibo desfaboratuenentzat, adibidez, alokatzeko

etxebizitza sozialen parkea bultzatuz.

5.2.7. Erraztu lanaren eta bizitza pertsonalaren eta familiarraren arteko uztarketa, maila guztietako malgutasun-tresnekin eta neurri berri-

tzaileekin.

5.3 LanPolitikenesparrutikoneurriak

5.�.1. Enplegua banatzeko ekintzak, kontzepzioaren aldaketa baten bitartez,

efizientziaren eta produktibitatearen (kalitatea) sustapenean sosten-

gatua eta ez orduen presentzian (kalitatea) edo kopuruan.

5.�.2. Lan-hitzarmenen egungo tipologia analizatu eta berrikusi, egungo

krisi-egoerara moldatzeko eta era berean begiztatuz alderdi interes-

dun guztiekin sistema iraunkor eta adostu bat diseinatzearen

beharra.

5.�.�. Sustatu eredu kooperatiboak eta langileen esku-hartzea enpresen jabetzan, ahalduntze- eta antolakuntza-berrikuntza baten prozesua- ren parte bezala, pertsonek beren enpresetan esku-hartze eta

inplikazio handiago bat lortzera bideraturik.

5. Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzeko politika publikoak sendotzetik

Page 39: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

�9 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

5. Epe laburreko neurriak krisiaren ondorioak arintzeko politika publikoak sendotzetik

Page 40: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

40

6.Innobasquekrisiarenaurkakoneurri

multzoarenaurrean

Page 41: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

41 Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

6. Innobasquekrisiarenaurkakoneurrimultzoarenaurrean

Euskadiko ekonomiaren dimentsioa kontuan harturik eta krisitik irteteko ager-

tokiaren aurrean, zeina ezaugarritzen baitu merkatu murriztuago batek, globali-

zatuago batek eta askoz lehiakorrago batek, tarteko diren eragile guztien lankide-

tza lortzea alderdi gakotzat jotzen dugu, egoera hau berreskuratzea indarrak eta

borondateak batzea bizkortzeko helburuarekin adostutako ekintza multzo baten

bitartez, zeinak hartuko baititu bere baitan paradigma gainerakorrak.

Gure proposamenaren premisak honako hauek dira:

1. Krisiaren aurrean, inoiz baino beharrezkoagoa da eraldakuntza

pertsonengan oinarrituriko garapen-eredu ekonomiko eta sozial baterantz eta berrikuntza eta ezagutzaren erreferente bihurtzera

bideratua.

2. Presentea ziurtatzen eta nahi dugun etorkizuna bermatzen duen

oinarria ezagutzan euskarrituriko kalitateko enpleguak masiboki

sortzea da, izan ere horiek, bestalde, sostengatzen baitute aberasta- suna eta balio erantsia sortzea.Premia horien gainean eta eraldakuntza errazteko gure betekizunarekin errotu-

rik, Innobasquetik, funtsean, honako ekintzak garatuko ditugu:

• Kideen eta aliantzen gure Sarea mugikortzea bultzatu eta lidera

dezaten, beren ahalbideen arabera, eredu-aldaketa hori ezagutzan eta

berrikuntzan oinarrituriko gizarte baterantz, eta horretarako haren

izaera eta estrategiari doitzen zaizkien neurri zehatzak garatzen lagun-

duko baitugu.

• Gure kideen ekimen bakoitza indartu, esparru guztietan artikulatuz

enpresen arteko lankidetza-arloak – antolakuntzak (ingurune priba-

tua), administrazioak (ingurune publikoa) eta gizarte-ingurunea.

6.1. Innobasque-renjarduketa-dinamika

‘Balio Espirala’ren grafikoak, ondoren aurkezten denak, pauta batzuk eta jar-

duketa-dinamika bat ezartzen ditu eragin handiko proiektuak identifikatu eta

garatzeko.

Balio-espiral hau funtsezko bi ardatzetan oinarritzen da:

a. Bazkideen sarea (publikoak eta pribatuak) i-Taldean antolatuak,

eta eraldakuntzako ideia berritzaileak sortzen dituzten ekarpen

pertsonalak.

I-Taldeek lehentasun-irizpideak analizatu, hautatu eta finkatu egiten dituzte au-rre-proiektuei leku emateko.

b. Aliantza publiko-pribatuak bultzatu egiten ditu eta ahalbidetu

proiektuen garapena eraldakuntza-ekintzen proiektutan, gure

gizartean hedatu eta inplementatzeko, kideen sarearen bitartez

(publikoak eta pribatuak).

6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren aurrean

Page 42: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

42

Bazkideengandik, i-Taldeetako osakideengandik datozen ideiak lantalde horien

esparruan heltzen dira, aurre-proiektuak, proiektuak eta eraldakuntza-ekintzak

sortzeko, zeinak pixkanaka baitoaz haziz eragin-ordenei eta haien garapenean

eta hedaketan tarteko diren baliabideei dagokienez (x1, x10, x100).

Innobasqueren paper dinamizatzailea begi-bistakoagoa da ideien eta aurre-

proiektuen hasiera-faseetan, baina ez da fase horretan agortzen, izan ere gure

konpromisoa dinamika horretan txertatzea baita partaidetza (eta finantzazioa)

publiko-pribatua eragin handiko proiektuak eta ekintzak armatu eta bururatze-

ko. Hartara, itxi egiten da Innobasqueko bazkide-sarea eta aliantza publiko-pri-

batuaren arteko konexio-zirkulua, eraldakuntza-motorra dena.

Krisiaren aurka proposaturiko neurrien multzoa ‘balio-espiral’ean deskriba-

turiko prozesuaren sarrera-zirkuituan txertatzen da. Ideia horiek, beraz, lehen-

gai bezala balio dute Innobasqueren lantaldeentzat eta i-Taldeentzat

6.2. Printzipioaketajarduketa-dinamikakepeertain/luzera

� jarduketa-esparru definitu ditugu Innobasqueren “Balio Espirala’ren bitartez

garatuko diren neurriak markoratzen dituztenak:

Gizarteiraunkorbaterantz

• Adierazle global-sistema baten diseinua eta ezarpena, zeinak ahal-

bidetuko baitu bizi-kalitatearen, berrikuntzaren eta iraunkortasuna-

ren jarraipena egitea Euskadin.

• Bultzatu eko-berrikuntzako eta erakunde-arteko akordio euskarri- duna Eusko Jaurlaritza, Aldundiak eta Udalak besarkatuko dituena.

• Abian jartzea etorkizun-gogoetako prozesu kolektiboak, gazteei bereziki zuzenduak, bilakaeraren gain haien jardute-gaitasunaren

kontzientzia gehitzeko eta Epe Luzeak Epe Laburraren aldean duen

garrantzia (iraunkortasuna) azpimarratzeko.

Balio-aldaketabatenbeharra

• Giro egoki bat sortzea sustatzea, balio-aldaketaren alde, tarteko diren

eragile gako guztiak mugiaraziz.

• Sustatu guneen eragintza eta sorkuntza, zeinetan bermatuko baita

portaera pertsonalen, familiarren, antolakuntzakoen eta erakundeen

6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren aurrean

Page 43: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

4� Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren aurrean

koherentzia balio-gida orokorren, globalen eta tresnazkoen multzo

batekin, eraldakuntzarako Euskadiren berrikuntzaren bitartez.

• Sortu metodologiak, estrategiak eta erremintak, estrategia hori eskala

handian garatzea ahalbidetuko dutenak.

AliantzaPubliko-Pribatu-Soziala

• Itun Global berri bat. Innobasque esperientzia sendotu plataforma

bezala, zeinak errazten baitu hazkuntza-ereduaren aldaketara bidera-

turiko elkarrizketa berrikuntzan oinarritua.

Aldaketa-etaeraldakuntza-esparruakepeertain-luzera

Aurreko puntuan definituriko � esparruen barruan (iraunkortasuna, ba-

lioaldaketa eta aliantza Publiko-Pribatu-Soziala) ondoren zehazten dira

epe ertain-luzerako neurriak jarduketa-arlo bakoitzetik:

Enpresa-Lehiakortasunetikoneurriak

• Indartu pertsonengan oinarrituriko antolakuntza-eredu berrien ezarpena, beren gaitasun sortzaile eta erlazional guztiak ustia

ditzaten, zeinek balioko baitiete enpresei beren lehiakortasuna

hobetzeko eta beren gaitasun berritzailea garatzeko.

• Landu enpresa- edo deontologia-kode bat (epe luzeko proiektuetan,

iraunkortasunean eta pertsonengan oinarritua) euskal enpresen mul- tzorako, zeinak bereiziko baikaitu, berrikuntzaz eta lehiakortasunez,

beste herrialde eta erregio batzuetako beste enpresa batzuen aurrean.

HezkuntzaSistematikoetaUnibertsitatetikoneurriak

• Eragin Unibertsitatearen erantzukizunari irakaskuntza-profesiona- len formatzaile bezala beharrezko konpetentzia guztietan berrikuntza

liderra den gizarte baterako, arreta berezia eskainiz nazioartekotzea

eta ekintzailetzarekin zerikusia duten alderdiekin.

Zientziatiko,TeknologiatikoetaBerrikuntzatikoneurriak

• Sakondu talentuaren erakarpen-, zirkulazio- eta eradukipen- eta tokiko talentuaren garapen-estrategia, bereziki ikerketa-jardueren inguruan

sektore estrategikoetan, bateratuz halaber enpresen beharrak eta ingurune

hezkuntzazko edo teknologikotik datozen profesionalen egungo eskaintza.

Gizarte-BerrikuntzatikoetaEkintzailetzatikoneurriak

• Bultzatu Euskadin ekintzailetzari bulkada eta laguntza emateko pro- grama koordinatu bat, gazteen eta langileen (pribatuen eta publikoen)

artean eta euskal gizartean oro har garatzeko balio unibertsal gisara.

• Bultzatu euskal gizartearen nazioartekotzea esparru guztietan na-

zioarteko sare, aliantza, lankidetza-proiektu, elkarlan-akordio, truke-

programa eta egonaldietan esku-hartze handiago baten bitartez.

6.3. Ondorioak

Aurreko guztiaren ondorio bezala, Innobasquetik honako alderdiak nabarmen-

du nahi ditugu:

Page 44: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik

Jard

uke

ta

auke

rak

kris

iare

n

aurr

ean

,

44

• Agiri honetan aurkezturiko ideien eta neurrien multzoa prozesu ireki

eta esku-hartzaile baten emaitzari erantzuten dio, zeinak hartzen

baititu bere baitan industria, unibertsitateko pertsonen, berrikuntza-

eragileen, gizarte-antolakuntzen, administrazio publikoaren eta go-

bernuen, eta abarren ikuspuntu askotarikoak.

• Neurrien aurkezpen-hurrenkerak ez dio erantzuten ezein leheneste-

irizpideri. Haien logikak eredu-aldaketaren irizpideei eta epe ertain-

luzeko eta epe laburreko ekintzei erantzuten die, zeinak taldekatzen

baitira ondoren tarteko diren eragileen arabera (enpresa, hezkuntza,

zientzia eta teknologia, gobernua, eta abar).

• Aurkeztutako neurriak Euskadiko eragile publiko, pribatu eta sozialen

eskura geratzen dira, zeinak gonbidatzen baititugu haiek aztertzera eta

koherenteki bultzatzera beren estrategiekin.

• Aitortzen dugu neurri berehalakoenen eta epe laburrekoen beharra,

eta batez ere etorkizuneko eta epe ertain-luzeko neurrien ingurunean

kokatzen gara.

• Horretarako, Innobasquetik etorkizuneko neurrietan zentratzen gara

gure bazkideen izaera berritzaileari dagokionez, Euskadin Eredu

Ekonomiko eta Sozial Berri bat lortzera bideraturiko eraldakuntza

burutzearen lerroan, Aliantza Publiko-Pribatu-Sozial handi bat

eratzetik, berrikuntzaren eta lankidetzaren oinarrien gainean.

6. Innobasque krisiaren aurkako neurri multzoaren

Page 45: Jarduketa aukerak krisiaren aurrean, berrikuntzatik eta lankidetzatik