maxixatzen.eus

Azko

itiko

her

ri al

dizk

aria

, 201

6ko

mar

txoa

- 35

2. z

enba

kia

MAXIXATZEN

IZENA TA DIZENA

Bildumatan markak hausten

BA AL DAKIZU?

TOKITTEKO PUNTEKO HERRITARRAStephanie Thurman Goikoetxea

GALDETU AHALA ERANTZUNAne LarrañagaParedes

Jose Antonio Garate Unanue Iñaki Iraeta

Garmendia

TOKITTEKO PUNTETIK

2 maxixatzen.eus

maxixatzen.eus

Kale Nagusia, 62Gipuzkoa, 20720 Azkoitia

943 85 36 17www.maxixatzen.eus

ARGITARATZAILEA:Maxixatzen Euskaldunon Elkartea.

ERREDAKZIO TALDEA ETA KOLABORATZAILEAK:

Naroa Olalde, Idoia Alberdi, Laida Beristain, Olaia Juaristi eta Ainhoa

Cuende.

KOORDINAZIOA:Olaia Juaristi.

MAKETAZIOA:Ane Larrañaga.

PUBLIZITATEA:Ainhoa Cuende. Tel.: 943 85 36 17

LOGOTIPOAREN DISEINUA:Amaia Guridi.

ZUZENTZAILEAK:Aitor Arruti eta Gema Lopez.

INPRIMATEGIA:Gertu inprimategia.

TIRADA:800 ale.

LEGE GORDAILUA:SS-706-97

ISSN: 1137-8891

Oharra:Maxixatzenek ez du bere gain hartzen IRITZIAN, KOMIKIAN eta GUTUNEAN adierazitakoaren erantzukizunik. Argitaratu ahal izateko, eskutitz guztiek ondo identifikatuta egon beharko dute. Ez ahaztu datu hauek jartzea: izen-abizenak, NA eta telefono zenbakia, nahiz eta gero izen-abi-zenak soilik argitaratu. Idatziek gehienez 25 lerro izan beharko dituzte eta maxixatzen@maxixatzen.eus helbidera bidali beharko dira, hilabeteko azken astelehena baino lehen.

iritzixe Iñigo Etxaniz Areizaga

kalin galdezka Zer esan nahi du zuretzat Aste Santuk?

izena ta dizena Bildumatan markak hausten

tokitteko punteko herritarra Stephanie Thurman Goikoetxea

tokitteko puntetik Iñaki Iraeta Garmendia

galdetu ahala erantzun Ane Larrañaga Paredes

izena ta dizena Musika bandak herritarrei ireki dizkie lokaleko ateak

maxixatzen maxixatuiez Bazkideen batzarra / Laburbira

iritzixe Olalla Epelde Ayerdi

hilebetin begixetatikbertsoa paperean Erniarraitzeko Eneritz Artetxeren bertsoak

kejie ta desditxieMartitte auzoko postontziak

hara! Azkoitiko Aste Santuko kontuak

ba al dakizu? Jose Antonio Garate, Arantzazuko Egutegiaren sortzailea

eskure komeni agendie

4

5

6

11

12

14

16

18

19

20

22

221

23

25

24

26

16

12

14

4 maxixatzen.eus

IRIT

ZIXE

HausterreIñigo Etxaniz Areizaga

Ez dakit gaur egun egiten den edo ez, baina lehen behintzat ikastolatik elizara eramaten gintuzten hausterre egunez; hau da, inauterietako astear-tearen ondorengo asteazkenean, garizumaren ha-

siera adierazten duen egunean hain zuzen. Dirudienez, irakasgai garrantzitsu bat ikasteko eramaten gintuzten. Nik behintzat ez dut inoiz ahaztu On Inazio apaizak or-duan esan zidana. Hatz potoloa hautsez zuela, bekokian gurutzearen zeinua egin zidan indartsu, hau esanez: “Hautsa zara eta hauts bihurtuko zara”. Eta kito. Hori da hori umiltasun irakasgaia. Momentuan hautsa baino ge-hiago sentitzen nintzen, baina argi utzi zidan egunen batean hauts bilakatuko nintzela. Eta hauts izatetik banantzen ninduen gauza bakarra zegoela konturatu nintzen: denbora, besterik ez. Denbora mugatua eta iraupen ezezagunekoa.

Noski, denbora bakarrik dugu, baina gauza asko egite-ko baliabidea da. Eta, behin bizi behar dugunez, denbo-ra hori ahalik eta ondoena aprobetxatzea izan beharko genuke helburu, desiratutako zoriontasunaren mesede-tan.

Ba, bizi filosofia izan beharko lukeen hori gure gizarte-ko errealitatetik urrun xamar dagoela iruditzen zait.

Ostirala noiz iritsiko, horrela pasatzen dugu astea. Eta asteak eta hilabeteak, berriz, Gabonetako, Aste Santuko eta udarako oporraldia noiz iritsiko zain. Asteko zazpitik bost eta urteko hamabitik hamaika azkar pasatzea nahi.

Izatez, egun guztiak dira berdinak, luzeago edo motxa-go, baina aspalditik datorkigu, nola ez erlijioa dela medio, lanegunen eta jaiegunen arteko bereizketa neurrigabe hori.

Eskerrak gutxienez aurreko belaunaldiekin alderatuz ordu kopuruak gutxitu egin diren. Batzuek honezkero pentsatu dute dauzkagun aurrerapenetara iristeko beharrezkoa dela lan hori guztia. Agian bai, agian ez.

Zer da bizi kalitatea? Ditugun aurrerapenek ematen digutena, aisialdirako denbora izatea? Baliteke, beti bezala, erantzuna orekan egotea.

Nonbait irakurri nuen, historiako liburuek gaur egun bizi ditugun garaiak, lanera zuzenduriko gizarte gisa ikusiko gaituztela. Eta ez ongizatera zuzenduriko gizarte gisa. Ikerketa batzuen arabera, hogei orduko lan asteek hainbat onura ekarriko lituzkete: langabezian, haur eta helduen zainketan, jasangarritasunean, etab.

Pepe Mujika Uruguaiko presidente ohiak dioen bezala, ez gara konturatzen zerbait erosten dugunean ez dugu-la diruarekin erosten, diru hori irabazteko gastatu edo xahutu dugun denborarekin baizik.

Gogoeta pixka bat egiteko, aski ezaguna den arrantza-learen pasadizoa dakarkizuet:

Enpresa gizon batek arrantzale bat ikusi zuen kaian, arrantzatu berri zituen arrainekin. Enpresa gizonak gal-detu zion zenbat denbora behar izan zuen arrain horiek harrapatzeko. Denbora gutxi behar izan zuela erantzun zion hark. Orduan, galdetu zion ea zergatik ez zuen ge-hiago arrantzatu, eta arrantzaleak erantzun zion nahikoa zuela bere familiaren beharrak asebetetzeko. Enpresa gizonak, harriturik: “Eta, orduan, zertan ematen duzu gainerako denbora?”. Arrantzaleak: “Haurrekin jolas-ten naiz; ondoren, bazkaldu eta andrearekin siestatxoa egin, eta gauean, lagunekin ron pixka bat edanez, gitarra jotzen dut”. Enpresa gizonak: “Gehiago arrantzatuko ba-zenu, barku handiagoa erosi ahal izango zenuke; ondo-ren, inbertitu eta barku gehiago erosi ahalko zenituzke, eta flota bat osatu; ondoren, esportatzen hasi, eta 15-20 urteren bueltan izugarrizko enpresaren jabe zina-teke, eta, akzioak salduz gero, aberats milioiduna”. Eta arrantzaleak: “Eta orduan, zer?”. Enpresariak: “Orduan? Orduan erretira zintezke, eta haurrekin jolastu, andrea-rekin siesta egin, gitarra jo…”.

maxixatzen.eus

KALIN GALD

EZKA

Jaione Aramendi“Ostirel gaueko prozesixo hortan parte hartzie gustatze zaku, umikin-ta kandelak hartute. Aste Santuten egun-pasak etteko re aproetxatze deu. Bijilixe garai baten amakin bizi nitzenin ette genun, baino oin ja galdu deu”.

Kepa Garmendia“Erlijixotik total pasatzet, baino bakarrik disfrutatzet egunek jai izeteielako lanetik. Opor egunek bakarrik die neretzat Aste Santuk, beste ezer ez. Dirue baldin badao oporreta kanpoa juteko aproetxatzet, eta bestela ez. Bijilixe ein izen det osasunentzat ona dalako, baino erlijixukin zerikusirik gabe”.

Iban Lersundi“Ospau eztittut etten Aste Santuk, baino jai eukitzet eta kanpoa oporreta juteko aproetxatzettut. Bijilixe sekule eztet ein eta prozesixotan erten e ez, ezta txikitten e. Aste Santuk ohitturie izen die errezatzeko-ta, baino nere generazixuntzat ja oporrakin lotzettoun egun batzuk bakarrik diela esango nuke”.

Marta Murillo“Aste Santuk gaur egun besteik gabe opor egun bezela ikusten dittut nik. Garai bateko tema erlijiosue alde batea gerau da, batez ere gaztin artin. Prozesixuk ikustie gustatze zat, eta ostirel gaueko prozesixun beti parte hartzet umikin ta kandelakin. Bijilixe leno gurasukin bizi ginenin ette nun, baino ja ezteu etten. Kanpoa re jute naiz batzutan familixekin, baino 2-3 egun-eo bakarrik pasatzea”.

Jesus Maria Alberdi“Gu oporreta kanpoa jute gea Aste Santutan. Batzuten ostirel gaueko prozesixue ikustet, hori gustatze zat eta; orijinala ta politte da. Chopinen Hileta martxa abestixe jotzen debe gabin hilkutxikin, eta hori politte izeten da. Bijilixe akordau ezkeo batzutan ette deu, ohitturie badaukeu etxin”.

Margarita Azpillaga“Neretzat egun haundiyek die Aste Santutakuk, Jesukriston nekaldiye ta piztuerie ospatzeko egunek dielako. Eliza asko juten naiz egun hoyetan, eta prozesiyotan e beti ertetzet, bai arratsaldekuen, bai gauekuen. Bijiliye, berriz, batzuten ettet, baino ez beti-beti”.

Zer esan nahi du zuretzat Aste Santuk?

6 maxixatzen.eus

Bildumatan markak hausten

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Olaia Juaristi Zabala

Zeren bilduma daukazu?Diruarena, andramaixetako egitarauena, puruen eraztu-nena eta lasterketetako dortsalena, besteak beste.

Nolatan hasi zinen bilduma horiek egiten?

Dortsalena izan ezik, beste denak nire amamak eta aiti-tak hasitako bildumak dira. Haiek duela bost urte hil zi-ren, eta bildumekin neuk jarraitzea erabaki nuen, puruen eraztunenarekin izan ezik. Izan ere, azken horiek biltzea oso zaila da gaur egun. Gainera, ditudan gehienak Gastei-zeko Andre Maria Zuriaren festetan Zeledonen jaitsieran erretzen diren puruenak dira, horretarako ohitura handia dagoelako; nire amamak, amak eta osaba-izebek lurreko puruen eraztunak jasotzen jarduten zuten, garbitzaileak pasatu aurretik. Guztira, 750 bat eraztun ditut.

Dirua, berriz, aitonak bildutakoa dut gehienbat. Hura Ibarmiako zuzendari komertziala zen, eta, mundu osoan zehar bidaiatzen zuenez, hark ekartzen zituen etxera txanponak eta billeteak. Denera, 1.000 bat txanpon eta 100 bat billete ditut, eta munduko txanpon eta billete guz-tiak lortu arte jarraituko dut, ahal dudan neurrian.

Lasterketetako dortsalak gordetzen duela bost urte hasi nintzen, lasterketa baten amaieran burutapen hori izan

nuelako, besterik gabe. Ordutik guztiak gordetzen ditut, eta horretan jarraitzeko asmoa dut; dagoeneko 96 dor-tsal dauzkat. Horien atzean sakrifizio handia dago, eta bat, gainera, oso berezia da niretzat: 2013ko Gasteizko Iron Man triatloiko dortsala.

Eta, azkenik, andramaixetako egitarauak amama hasi zen gordetzen 1955ean, eta, hura hil zenean, haren ome-nez nik jarraitzea erabaki nuen. Oraingoz 38 egitarau di-tut, eta andramaixek desagertu arte jarraituko dut gor-detzen.

Ingurukoei eskatzen al diezu materiala emateko?

Bai, batez ere txanponak eta billeteak. Kanpora doaze-nean beti esaten diet nirekin gogoratzeko.

Nongo dirua daukazu gehiena?

Espainiakoa eta Frantziakoa, lortzeko askoz errazagoa de-lako. Frantziakoak, bereziki, asko ditut, amamaren ahizpa batzuk Frantzian bizi zirelako.

Ba al duzu zuretzat berezia den bat? Zergatik?

1937an Euzkadiko Gobernuak –orduan z-rekin idaz-ten zen– atera zituen Euzko txanponak, Euskal Herriko txanponak direlako.

Aitor Beneitez (Azkoitia, 1985)

“Munduko txanpon eta billete guztiak lortu arte jarraituko dut, ahal dudan neurrian”

Urteetan egindako bilduma erakusteko irrikaz sentitu ditu Maxixatzenek herriko bildumagile hauek. Etxean altxor txiki bat dutela sinetsita daude, eta mimoz gordetzen

dute bildumako ale bakoitza.

maxixatzen.eus

IZENA TA DIZENA

Zeren bildumak dituzu?126 herrialdetako 1.121 txanpon eta 576 billete ditut. Ho-rrez gain, berunezko 1.300 soldatutxo eta oraindik konta-tu ez dudan seilu mordo bat ditut gordeak, besteak beste. Hori bai, den-denak ezberdinak dira; baten bat berdina bada, beste bildumazale bati ematen diot edo aldatu egi-ten ditugu, lehen kromoak bezala.

Zein herrialdetakoak dituzu txanpon eta billete gehienak?

Europakoak ditut gehienak: txanponak 503 eta billeteak 167. Hala ere, kontinente guztietakoak dauzkat, asko eza-gunek ekarritakoak. Izan ere, haiek kanpora joan aurretik galdetu egiten didate hangorik behar al dudan. Orduan, bilduman begiratzen dut, eta herrialde horretakorik ez baldin badaukat, ekartzeko esaten diet.

Eta kanpotik ekarritakoan, gero, balioa eurotan itzultzen al diezu?

Askotan bai. Beste batzuetan, berriz, zenbait herrialde-takoak oso balio txikikoak direnez, kafe edo txikito batera gonbidatzen ditut trukean.

Nolatan hasi zinen diruaren bilduma osatzen?

Nire adin bereko koinatua gaztetan Perura joaten zen sa-rritan, Incako bidea egitera, besteak beste. Orduan, hango dirua gordetzen hasi zen, eta hura hil zenean, duela 10 urte, nik haren bilduma osatzen jarraitzea erabaki nuen.

Noiz arte jarraituko duzu bilduma osatzen?

Nik hil arte jarraituko dut bilduma egiten, kar-kar-kar.

Bidaiatzea gustuko al duzu?

Ez pentsa, baina asko gustatzen zait herrialdeez gauzak jakitea; hainbat herrialdetako kultura ikasi dut bildu-mako irudiei esker. Erakargarria da seiluekin eta dirua-rekin beste herrialdeetako gauzak ezagutzea: agintariak, gastronomia, kirola, paisaia, animaliak… Ondoren, gaine-ra, Interneten begiratzen dut kuriositatez, herrialde bati buruzko informazio gehiago jakiteko.

Zein da zuretzat guztietan bereziena?

Bi ditut kuttunak. Batetik, San Pedro y Miguelón Kana-dako uhartedi bateko dirua, hango banderan ikurrina ageri delako. Izan ere, lehen, Euskal Herritik arrantzale asko joaten ziren hara baleak arrantzatzera, eta handik ekarri zidan billete hori Luis Iriondo azkoitiarrak. Beste-tik, “cinco millones de intis” jartzen duen billetea, koina-tuak Perutik ekarritakoa delako, nahiz eta gaur egun ez izan baliorik [barrez].

Hiru bilduma dituzula aipatu duzu; horietatik zein duzu kuttunena?

Seiluena. Duela 10 urte baino gehiago hasi nintzen horre-kin, eta ni jaio nintzen urtetik –1957tik– aurrerako Espai-niako guztiak ditut. Orduan asko erabiltzen ziren esku-titzak, eta jendeari eskatzen nizkion. Etxean ur epeletan jartzen ditut gutun-azala eta seilua, eta modu horretan seilua poliki-poliki askatzen da, eta lehortzen denean bil-duman sartzen dut.

Luis Maria Arregi Mengual (Azkoitia, 1957)

“Hainbat herrialdetako kultura ikasi dut bildumako irudiei

esker”

8 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Zer bilduma dauzkazu etxean gordeta? Postalak, poltsikoko egutegi txikiak, Agatha Christieren liburuak eta Maxixatzen aldizkariak.

Zein duzu bilduma horietatik guztietatik kuttunena?

Maxixatzenen bilduma; aldizkari horren lehen 100 zenba-kiak jasota dauzkat, hau da, 0. zenbakitik –1996ko abuz-tutik– 100.era –2003ko uztailera– artekoak. Guztira, zazpi urtetako aldizkari guztiak ditut, lau liburutan. Zaharrene-tik berrienera ordenan jarriak ditut denak, eta bilduma bakoitzean 25 aldizkari daude.

Nolatan hasi zinen aldizkariak gordetzen?

Uste dut 0. zenbakia kalean banatu zutela 1996ko andramaixetako txupinazo egunean, eta gorde egin nuen. Gero bazkide egin nintzen segituan, eta orduan denak gordetzen joatea pentsatu nuen. Asko nituenean, berriz, botatzeak pena ematen zidan, eta denak koadernatzea erabaki nuen.

Noiz arte jarraituko duzu horretan?

Bazkide naizenez, Maxixatzenek aldizkaria kaleratzeari utzi arte jarraituko dut nik aleak pilatzen. 2015etik ho-nakoak ere ari naiz gordetzen, eta horiekin ere egingo dut beste bilduma bat.

Inoiz zabaltzen al duzu Maxixatzenen bilduma?

Bai, ohitura daukat tarteka liburuak hartzeko eta irakurtzeko. Konturatzen naiz azkoitiar batzuk jada ez direla bizi eta beste batzuk, berriz, asko aldatu direla. Azkoitiarren batek ere zerbait kontsultatu edo kuriositatez artikuluren bat ikusi nahiko balu, deitu diezadala lasai, eta erakutsiko dizkiot.

Zeren bilduma daukazue?840 giltzatako inguru dauzkagu etxeko garajeko horman txukun zintzilikatuta.

Nolatan hasi zineten horiek gordetzen?

Iñigo semea txikia zela hasi zen giltzatakoak kaxa batean sartzen. Orduan, garrantzi handirik eman gabe jasotzen zituen, baina, gerora, bilduma hura hazten ari zela ikusi nuen, eta neuk animatu nuen gehiago batzera. Mordo bat genuenean, berriz, haiekin zerbait egin behar genuela eta, denak etxeko garajeko horman zintzilikatzea erabaki ge-nuen.

Nongoak dituzue?

Kontinente guztietako giltzatakoak ditugu; geu ez gara izan herrialde horietako gehienetan, baina jende askok ekartzen dizkigu. Beste batzuk, berriz, propagandakoak dira.

Maite Kaperotxipi Aiertza(Azkoitia, 1962)

“Maxixatzenek aldizkaria kaleratzeari utzi arte jarraituko

dut nik aleak pilatzen”

Iñigo Uria (Azkoitia, 1999) eta Iñaki Uria (Azkoitia, 1958)

“Kontinente guztietakogiltzatakoak ditugu; geu ez

gara izan herrialde horietako gehienetan, baina jende askok

ekartzen dizkigu”

maxixatzen.eus

Zenbat bildumagile zarete Irizar familian?Bildumagile asko gaude: lehenengo belaunaldian bost anai-arreba, eta bigarren belaunaldian bost iloba. Guztion artean hamasei bilduma ditugu.

Zeren bildumak dituzue?

Arantxak postalena dauka –600dik gora–; Jexux Marik txanponena eta metxeroena –8.000 baino gehiago–; Joxe Mielek giltzatakoena –6.200–, pospolo kaxena –2.300– eta Sugus paperena –63 metroko zinta du egina, paperak elkarri lotuta–; Mailuk azukre poltsena –9.000tik gora– eta zigiluena; Karmenek baso-azpikoena –3.000tik gora– eta egutegi txikiena –8.000 inguru–; Haritzek orri mugena –2.000 inguru–; Jaionek pinena –2.500 inguru–; Iosu Iri-zarrek arkatzena –550 inguru–; Xabierrek kotxe txikiena –800 inguru–; eta Enarak kartena –140– eta maskorrena –300 inguru–.

Nolatan hasi zineten bildumak egiten?

Bilduma bat egiten hasteko ez da arrazoi berezirik be-har. Une batean eskuetara iristen zaizu zerbait, eta bil-duma egiten has zaitezkeela bururatzen zaizu, edota besteak ikusi eta zeu animatzen zara. Bi anaiak, adibidez, zabortegi batean giltzatako bat aurkitu ondoren hasi zi-ren giltzatakoak biltzen. Azukre poltsen bilduma, berriz, Asturiasera eginiko bidaia baten ondoren hasitakoa da, egondako taberna, hotel eta jatetxe bakoitzeko azukre poltsak gorde eta gero.

Noiz hasi zineten?

Lehenengo belaunaldikoak umetan edo gaztetan hasi gi-nen. Bigarren belaunaldikoak, berriz, nahiko txikiak zirela hasi ziren, gu ikusita. Eta, dena esan behar bada, geuk ere bultza egin genien. Gerora, bidaietatik bildumarako pie-zak ekartzen eta urtebetetzeetan eta Gabonetan elkarri oparitzen hasi ginen.

Ingurukoei materiala bidaltzeko eskatzen al diezue?

Lehen bai, baina gaur egun sare zabala osatu dugu ia kon-turatu ere egin gabe. Familiakoez gain, jende askok du gure bildumen berri: lagunek, lagunen lagunek, lantokie-takoek, jubilatuek… Toki askotatik iristen zaigu materiala. Gertatu izan zaigu, esaterako, bi edo hiru lagun, elkarre-

kin zerikusirik ez dutenak, bidaia batera joan eta guretzat azukre poltsak edota baso-azpikoak jasotzen aritzea. Bide batez, eskerrak eman nahi dizkiegu bildumak handitzen laguntzen diguten guztiei. Sare hori gabe, ez genuke auke-ra handirik izango bildumak gizentzen joateko.

Nongoak dituzue gehienak?

Bilduma gehienak bost kontinenteetakoak ditugu. Hala ere, bitxiena da bildumatxoak osatzen ditugula bildu-men barruan. Adibidez, honako hauek: postaletan, parke natural bateko bilduma; txanponetan, pezeten garaiko txanpon guztien bilduma; giltzatakoetan, horoskopoena; azukre poltsetan, idazleen irudiak dituzten bildumak; ar-katzetan, museo bateko irudien bildumak; eta kartetan, Walt Disneyrena, besteak beste.

Ba al duzue zuentzat berezia den bat? Zergatik?

Giltzatakoen bilduman, esaterako, Joxe Mielek gustuko du bildumari hasiera eman zion Cervezas León-en botila. Bestalde, duela bi urte hil zitzaizkigun anaia bat eta haren emaztea, eta haien bildumak mimo handiz dauzkagu gor-deta. Anaiak metroak biltzen zituen, arotz lanetan ibilia zelako, eta koinatak, berriz, norbait sartu dela jakiteko ate parean jartzen diren zintzilikarioak.

Noiz arte jarraituko duzue bildumak egiten?

Oraingoz inork ez du uzteko asmorik, baina bilduma berri bat sortzeko asmorik ere ez daukagu. Ditugunei eusten nahiko lan izango dugu, kar-kar-kar.

Irizar familia“Jende askok du gure bildumen

berri, eta toki askotatik iristen zaigu materiala”

Joxe Miel Irizarrek 6.200 giltzatako ditu gordeta etxean.

10 maxixatzen.eus

Zeren bilduma daukazu? Postalena, musika taldeen bateria jotzeko baketena eta kamisetena.

Zergatik hasi zinen postalak eta makilak gordetzen?

Izeba batek bere seiluen bilduma eman zidan, eta hare-kin segitzeko gogoa jarri zitzaidan. Oporretara zihoazenei postala bidaltzeko eskatzen nien, eta behin pentsatu nuen hobe zela seiluen partez postalak gordetzea, postalek zer-bait kontatzen dutelako.

Makilak gordetzen, berriz, Etsaiak taldearekin ibiltzen nintzenean hasi nintzen. Ia astero kontzertu bat izaten genuen beste talde batekin batera, eta hainbat bateri jotzaileri makilak eskatzen hasi nintzen.

Zenbat dituzu denera?

Postalak 815 dauzkat, denak seiluarekin eta posta marka-rekin, erositakoak ez baitu balio. Denak albumetan orde-natuta dauzkat: bakoitzak zenbaki bat du, eta zehaztuta dago nongoa eta nork bidalitakoa den.

Makilak, berriz, bi koadrotan dauzkat: batean 13 eta bes-tean 24. Denak musika talde nahiko “potenteenak” dira.

Noiz arte jarraituko duzu bilduma horiekin?

Postalekin ahal dudan arte jarraituko dut. Hala ere, gaur egun zaila da jendeak postalak idaztea Whatsappa hain modan egonda, baina niretzat beste xarma bat du postala bidaltzeak. Ea orain Maxixatzenen azalduta jende gehiago animatzen den niri postalak bidaltzera. Norbaitek nire bilduman parte hartu nahi badu, lasai idatz diezadala nahi

duen lekutik. Honako hau da nire helbidea: Jon Garate, Aizkibel kalea 4-1, 20720 Azkoitia.

Bestalde, Etsaiak gelditu zenetik zailagoa egiten ari zait makilekin jarraitzea, orain ez bainaiz horrenbeste joaten kontzertuetara. Azkenekoa Esne Beltzak Azkoitiko plazan jo zuenekoa daukat.

Zuretzat zer esan nahi du postal bakoitzak?

Niretzat opari bat da bakoitza. Bidali didana oporretan dagoen bitartean nirekin gogoratu den seinale da, eta es-kertzekoa da hori.

Nongo postalak dituzu gehienak? Kontinente guztietakoak al dituzu?

Benidormekoak ditudala esango nuke. Badakizu, jubi-latuak zaleak izaten dira Benidormera joaten, eta, orain daukadan lanarekin, haiekin dut erlazio handienetakoa. Hangoez gain, Gandia aldekoak ere dezente ditut. Bestal-de, Antartikakoa izan ezik, beste kontinente guztietakoak ditut; eta ez dakit nik han Correos-ik egongo den ere…

Ba al duzu zuretzat berezia den postalik? Eta makilarik?

Ez naiz sekula jarri horretan pentsatzen, baina bai, ba-daukat: nire izeba ezkonbidaian Mexikora joan zenekoa. Bestalde, bi postal bitxi ere baditut, zer jartzen duen ez dakidanak: bata Txinakoa da eta txineraz idatzita dago, eta bestea Thailandiakoa da eta thailandieraz idatzita dago. Makiletan, berriz, niretzat berezienak 2000. urtean Etsaiak-ekin zuzeneko diskoa grabatu genuenekoa eta 2003an Pin Pan Pun bandarekin Kubatik egin genuen bira musikalekoa dira.

Jon Garate Larrañaga (Azkoitia, 1979)

“Gaur egun zaila da jendeak postalak idaztea Whatsappa hain modan egonda, baina niretzat beste xarma bat du postala bidaltzeak”

IZEN

A TA

DIZ

ENA

maxixatzen.eus

TOKITTEKO

PUNTEKO HERRITARRA

Maite Rodriguez Soreasu

“Idahotik etorri nintzen duela hogeita zortzi urte; euskal jatorriko jende ugari bizi da han”

“HARRITU EGIN NINDUEN HAIN LEKU

TXIKIAN ETA HAINBESTE MENDIZ INGURATUTAKO

BAILARETAN HORRENBESTE

JENDE BIZITZEAK”

Nola iritsi zinen Azkoitira?Unibertsitateko programa baten bidez etorri nintzen euskara ikastera, Donostiara. Bederatzi hilabetez egon nintzen han; handik Azpeitira lekualdatu nintzen, eta, 2003. urtean, bizitzak Azkoitira ekarri ninduen.

‘Goikoetxea’ abizenak asko dio zure jatorriaz. Zer diozu?

Nire amaren abizena da Goikoetxea, baina Idahon jaio zen. Aitona, ordea, euskalduna nuen, baita aitaren alde-ko birraitona eta birramona ere. Birraitona eta birra-mona bizkaitarrak ziren, baina ezer gutxi dakigu ama-ren aitari buruz. Izan ere, amaren aita abegi etxe batetik Estatu Batuetara ihes egindako umezurtz bat zen. Ba-taio agiri bati esker, Bilbon jaio zela jakin dugu, baina ez dakigu zehazki nongoa zen. Seguru asko, ez zitzaion burutik pasatu ere egingo bere bilobak Euskal Herrian amaituko zuenik; pena da hark hau bizi ez izana.

Senideei hona zentozela esan zenie-nean, nolako erreakzioa izan zuten?

Ama asko poztu zen; azken ba-tean, hark ez zuen horretarako aukerarik izan. Dena dela, ora-in askotan etor-tzen da bisitan. Inork ez zuen espero ni hemen gelditzea. Euskal Herrira etorri eta berehala irakasle lanetan hasi nintzen, eta amari “hurrengo urtean itzuliko naiz” esaten nion behin eta be-rriz, orain arte.

Euskal Herrira etorri aurretik ba al zenekien euskaraz?

Ezer gutxi nekien, aitonari entzundako hitz solteak soi-lik. Gure amak aitonari beti esaten zion euskara irakas-

teko, baina hark alferrikakoa zela zioen, ez zion ga-rrantzi handirik ematen. Hala ere, hemengo tradizioak umetatik jaso genituen: euskal dantzak egiten genituen, euskal etxera joaten ginen… Eguneroko bizimoduan euskaraz mintzatzea zailagoa zen, ordea.

Euskal Herrira etorri aurretik euskarako eta gaztela-niako klase gutxi batzuk jaso genituen Idahon. Hona iritsi nintzenean, iruditu zitzaidan gaztelera errazagoa zela estrukturalki eta gramatikalki, baina gaur egun hobeto moldatzen naiz euskaraz. Betidanik jende eus-kaldunaz inguratuta egon naiz, eta horrek asko lagundu dit.

Desberdintasun nabarmenik Idaho eta Euskal Herriaren artean?

Dena da desberdina, baina, zerbait aipatzekotan, hemen dagoen kaleko bizimodua

nabarmenduko nuke. Izan ere, Idahon ez dago horrelako ohiturarik; oso

etxekoak gara. Hain leku txikian eta hainbeste mendiz inguratutako bailaretan horrenbeste jende bizitzeak ere harritu egin ninduen. Denden ordutegia ere kuriosoa iruditu zitzaidan, eguerdian ixte hori.

Azkoitian zein duzu tokirik kuttunena?

Plazaberri asko gustatzen zait, asko erakartzen bainau hango bizitasunak

eta sortzen den giroak: denetariko jende ugari gune bera konpartitzen, batzuk kafea har-

tzen, besteak trago bat hartzen edo mokadu bat jaten. Giro polita egoten da.

Stephanie Thurman Goikoetxea, Azkoitian bizi den idahoarra

Azkoitiak erakarri duen irakasle idahoarra da Thurman. Ahaide euskaldunak zituen, eta horren erakusle da haren bigarren abizena.

12 maxixatzen.eus

TOKI

TTEK

O P

UNTE

TIK

Laida Beristain Zubizarreta

Duela zenbat urtetatik bizi zara Azkoititik kanpo?Orain dela 25 urte alde egin nuen Azkoititik, eta Italiara joan nintzen bizitzera, Milanera. Orduan 24 urte nituen, eta hara joateko arrazoia nire neska-laguna izan zen: zumaiarra zen, baina, moda ikasketak amaitu ondoren, Milanen hasi zen lanean.

Hasieratik garbi al zenuen zer ikasi nahi zenuen? Zerk bultzatu zintuen moda ikastera?

Ez, inola ere ez. Orduan inoiz ez nukeen imajinatuko neure burua modaren munduan. Esan bezala, Lupe, nire neska-laguna –eta gero emaztea–, Milanen zegoen, eta elkarrekin egon nahi genuen. Hura moda diseinuan zebilen, eta nik ere moda mundura sartzea erabaki nuen; moda ikasketa teknikoak egin nituen, jantzigintza industrialaren arlokoak hain zuzen ere. Inoiz ez naiz damutu hartu nuen erabakiarekin; bidea gogorra izan da, baina, gaur egun, benetan gustura nago nire lanean.

Garai hartan ez zen oso ohikoa izango moda ikasketak egitea, ezta?

Ez zen oso ohikoa, ez. Bazegoen “di-seinu mugimendu” moduko bat, baina ni ez nengoen hor. Nire ingurukoek ere oso urrun ikusten zuten moda, eta orain-dik urrunago lanbide moduan. Halere, nire andregaiaren ondoan segitzekotan, erabakia hartu beharra neukan. Bion guraso eta ingurukoen babesa izan dugu beti.

Non egin zenituen moda ikasketak?

Milanen, Istituto Secoli eskolan. Han bizi nintzenez, ikasketak bertan egitea erabaki nuen, eta eskolarik one-na aukeratu nuen nahi nituen ikasketak egiteko. Ikasi eta praktikak egiten nituen aldi berean.

Espainian bazeuden moda eskolak, Madrilen eta Bartzelonan, baina ez teknikoki prestatzeko; eta, gainera, nik Milanen egon nahi nuen.

Behin ikasketak amaituta, zer bide hartu zenuen?

Ikasketak egin bitartean, hango enpresa batzuetan praktikak egitea lortu nuen, eta horrela, eskola bukatu nuenean, lanean jarraitu nuen. Han gelditzeko aukera ere bagenuen, baina Espainiara itzultzea erabaki ge-nuen, orduan hasi berriak baitziren moda markak.

Zein markarentzat lan egin duzu?

Italian nengoela, André izena zuen enpresa batean lan egin nuen; enpresa horretan, Italiko marka ospetsuene-tarako produkzioak egiten ziren; hau da, Max Mara, Ar-mani, Krizia eta halako marketarakoak. Gero, Galizian,

Antonio Pernasentzat lan egin nuen patroigile mo-duan. Kalitate handiko marka zen, eta benetan

esperientzia ona izan zen.

Azkenik, Bartzelonara etorri ginen bi-zitzera, eta gaur egun oraindik bertan bizi gara. Bartzelonan, Inditexen Massi-mo Dutti markarentzat hasi nintzen la-nean, eta oraindik bertan jarraitzen dut.

Hemezortzi urte dagoenekoz.

Zer betebehar dituzu lanpostuan?

Massimo Dutti markaren zuzendari teknikoa naiz; hau da, hemen edo atzerrian gurekin lan egiten

duten jantzigintza enpresa guztiak kontrolatzen ditut, eta berriak direnak homologatu, gure produktuaren kalitatea lortzeko. Egunean zehar, dena kontrolpean edukitzen saiatzen naiz: produkzio arazoak, modelo be-rrien arazo teknikoak, fitting-ak edo laginen probake-tak... Bidaia asko egiten ditut, ia astero. Esan daiteke hegazkinean ordu asko pasatzen ditudala.

“Bidea gogorra izan da, baina, gaur egun, benetan gustura nago nire lanean”

Iñaki Iraeta azkoitiarrak dagoeneko 25 urte daramatza Azkoititik kanpo, baina bai haren bai familiakoen nahia egunen batean Euskal Herrira itzultzea da. Gaur egun Bartzelonan

bizi da, eta Inditexen Massimo Dutti marka ezagunarentzat lan egiten du han.

“INOIZ EZ NUKEEN

IMAJINATUKO NEURE BURUA MODAREN

MUNDUAN”

Iñaki Iraeta Garmendia, Bartzelonan bizi den azkoitiarra

maxixatzen.eus

Lanean gertatu al zaizu anekdota bitxirik?

Sarritan, atzerrian, bazkari “eleganteak” prestatzen dizkidate, harrera moduan. Baina batzuetan nahiko lan izaten dut ondo gelditzen, zeren askotan zer jaten ari naizen ere ez baitut igartzen –eta batzuetan nahiago nuke jakin ere ez egitea–.

Sarri etortzen al zarete Azkoitira edo Euskal Herrira?

Gabonetan eta udaran beti etortzen gara, eta aste bukaera luze batzuetan ere bai, ahal dugun guztie-tan.

Inoiz pentsatu al duzue Euskal Herrira bizitzera itzultzea?

Bai, askotan. Gure ilusioa Euskal Herrian bizitzea da, baina aurrerago izan beharko du, lana hemen baitaukagu. Baina, benetan, etxera bueltatzeko irri-kan gaude.

Etxean euskaraz edo katalanez hitz egiten duzue?

Etxean, geure artean euskaraz egiten dugu. Baina guk lanean katalanez egiten dugu, eta gure bi se-meek ere bai eskolan eta lagunartean.

Zer sentitzen zara, katalana ala euskalduna?

Euskalduna, noski. Semeak ere, Bartzelonan jaio-takoak izan arren, euskaldunak sentitzen dira. Beti daude Euskal Herrira joateko prest.

Zeren falta sumatzen duzu gehien Euskal Herritik edo Azkoititik?

Familia –familia guztia Azkoitian eta Zumaian dugu–, janaria, kaleko giroa, lagunak, festak... Gau-za asko.

Zer gomendatuko zenioke moda ikastea pentsatzen ari den norbaiti?

Ahal badu kanpora joatea eta esperientzia bizitzea. Moda munduan ez dago diseinua bakarrik, beste gai edo lanbide asko daude barruan: marketina, sare sozialen ikasketak, patroigintza industriala, jantzigintza industrialaren denbora eta metodoak, kalitate kontrola, ehungintzako ingeniaritza... Eta garrantzitsuena modarekiko pasioa edukitzea da, oso mundu gogorra baita.

“GURE ILUSIOA EUSKAL HERRIAN BIZITZEA DA,

BAINA AURRERAGO IZAN BEHARKO DU,

LANA HEMEN BAITAUKAGU”

14 maxixatzen.eus

GAL

DET

U AH

ALA

ERAN

TZUN “Jantzia tradizionala

da, umeak eroso senti daitezen gehigarri gehiegirik gabe”

maxixatzen.eus

GALD

ETU AHALA ERANTZUN

“IKASKETAK AMAITZEAN EZ DUZU ZEURE BURUA

HORRELAKO LAN HANDI BAT BAKARRIK EGITEKO GAI IKUSTEN, BAINA AUKERA IRISTEN DENEAN

HELDU EGIN BEHAR ZAIO, ETA JANTZIAK KALEAN IKUSTEAK

SENTIMENDU PAREGABEA SORTZEN DU”

“DANBORRADAKO TALDE GUZTIAK

ELKARTZEAN JANTZI DENAK KOLORE BEREKOAK EZ

IZATEA ETA UKITU ALAIA TRANSMITITZEA

NAHI IZAN DUT”

Nola iritsi zitzaizun umeen trajeak diseinatzeko aukera? Nolakoa izan da sortze prozesua?

Umore Ona elkartea izan da umeen danborradaren arduraduna urte luzez, baina duela urte gutxi batzuk gazte talde batek hartu zuen elkartearen ardura, eta, horrenbestez, danborradarena. Jantziak berritzea era-baki zuten, eta mistoak izatea zen helburuetako bat. Aurretik helduen danborradarako egin nituela jakinda, nigana jo zuten umeenak egiteko. 2015eko umeen danborradako pilotarien taldeko jantziekin hasi ginen. Helduen di-seinua mantendu nuen, baina logo berria egin nuen. Aurtengo jantziaren diseinuak herriarekin zerikusia duen zerbait izan behar zuen, eta, hori dela eta, Txalkor Txistulari Taldearen jantzia erabili nuen erreferentzia modura. Egunean sei ordu in-guru lan egiten nuen, eta abendu hasierarako amaituta neuzkan jantziak. Rebeca Calderonen laguntza izan dut josteko prozesuan. Nik pieza guz-tiak josten nituen, kanpokoa alde batetik eta forrua bes-tetik, eta Rebecak bi zatiak elkartzen zituen.

Nola definituko zenituzke diseinatu dituzun trajeak?

Jantzia tradizionala da, umeak eroso senti daitezen ge-higarri gehiegirik gabe. Lana aurrera ateratzeko nuen aurrekontuak ere eragina izan du diseinuan. Horrelako lan handietan, jakin beharra dago egindakoak zenbat ba-lioko duen, diseinutik hasi eta azken ukituak eman arte. Guztira 60 jantzi egin ditut eta diseinua berbera izan da. Dena dela, barrika eta danborren taldeak daudenez, batzuk grisak izango dira, eta besteak gra-nateak. Kantinera eta zuzendarien jantziak ere kontuan hartu behar dira, bai eta arazorik egotekotan badaezpada egindakoak ere.

Alde handia al dago gazteentzat edo haurrentzat diseinatzeko or-duan?

Xabier Munibeko taldearentzat jan-tzia egiterakoan, diseinua danborra-dako taldekoon artean erabaki genuen, eta ez zen erraza izan guztiok ados jartzea. Horri dagokionez alde handia nabaritu dut, hau-rren jantziaren diseinua nire esku bakarrik baitzegoen. Materiala eta kolorea biren artean aukeratu dugu, eta askoz azkarrago ibili gara. Danborradako talde guztiak

elkartzean jantzi denak kolore berekoak ez izatea eta ukitu alaia transmititzea nahi izan dut.

Nor uste duzu izango dela kritikoagoa?

Ez nuke jakingo seguru esaten, baina uste dut azkoitia-rrak kritikoagoak izango direla haurren danborradako jantziekin. 50 urtez jantzi berak erabili dira, eta, ber-

tako jende askok erabili dituenez, oso kuttunak dituzte, eta berriak kritikatuagoak izango

direlakoan nago. Hala ere, neu izango naiz egindako lana gogorren kritikatuko duena.

Zein da lan horren atalik gogorrena?

Hasiera batean diseinatzen duzuna eta amaieran eskuetan duzuna aldatuz joaten da. Beraz, esango nuke diseinua aurrekon-

tura egokitzea dela gogorrena. Patroia ate-ratzea ere zaila da, baina lehenengo proba

egin ondoren beharrezko aldaketak egin, eta segituan hartzen da martxa.

Eta aberasgarriena?

Prozesuaren amaieran jantziak egiten jardun dudan bi-tartean ikasi ditudan gauza guztiez ohartzea. Ikasketak amaitzean, ez duzu zeure burua horrelako lan handi bat bakarrik egiteko gai ikusten, baina aukera iristen denean heldu egin behar zaio, eta jantziak kalean ikusteak senti-mendu paregabea sortzen du.

Norberak nahi duenaren eta izan beharko lukeen horren arteko borrokarik izan al duzu diseina-

tzean?

Danbor jole naizen aldetik, erosota-suna iruditzen zait garrantzitsue-na; edertasunaren gainetik jarriko nuke. Gutxienez bi orduz eta asko-tan eguraldia lagun ez dela ibili be-har izaten du danbor joleak, eta ez nuke nahi jantzi pisutsua eta apain-garri asko erabiltzerik, are gutxiago

umeak izanda.

Aurtengo umeen danborrada berezia izango da.

Aurreko urteko pilotarien jantzian parte har-tzeak ilusio handia egin zidan. Aurtengoan, berriz,

lan handia hartu dut, eta irrikaz nago emaitza ikusteko. Ez da gauza bera jantzia zuk zeuk janztea edo kanpotik 50 haurri baino gehiagori zure lana soinean ikustea.

Diseinu grafikoko eta patroigintza eta jantzigintzako ikasketak egina da Ane Larrañaga Paredes, eta txikitatik izan du arropak diseinatzeko grina. 2012an,

helduen danborradarako Xabier Munibe Ikastolako ikasle ohien jantziak diseinatu zituen, eta iaz, berriz, umeen pilotari taldekoak. Aurten, Azkoitiko zalduntxoen

trajea aurkeztu berri du. Miren Aramendi Galdos

16 maxixatzen.eus

IZEN

A TA

DIZ

ENA

Musika bandak herritarrei ireki dizkie lokaleko ateakMusika herritarrei gerturatzeko proiektu plurala otsailean jarri zuen martxan Ismael Conde San Martin Azkoitiko Musika Bandako zuzendari, partaide eta musika eskolako irakasle ohiak (Azkoitia, 1976). Helburua da Elkarguneko

Musikaguneko edo musika bandaren lokaleko ateak herritar guztiei zabaltzea eta bakoitzaren beharren arabera musikarekin lotutako proiektuak lantzea. Lokala astelehenetik ostegunera zabaltzen dute, 18:00etatik 19:00etara.

Olaia Juaristi Zabala

Hiru urtetik gorako herritar guz-tiek parte har dezakete Azkoi-tiko Musika Bandak abian jarri duen proiektuan. Oraingoz, ekainera bitartean, esperi-mentu bat izan-go da: “Lokale-ra doazenek erakutsiko digu-te nolako ekintzak bideratu. Gure hel-burua da hilabete hauetan azkoitiarren beharrak eta nahiak zein diren jakitea; on-doren, bakoitzak musika tresnen inguruan duen ezagutzaren arabera, taldeak osatuko di-tugu”, azaldu du Condek.

Oraingoz batez ere umeak joaten direla esan du. Haiek erakutsi dute, beraz, instrumentu berriak ezagutzeko

eta probatzeko jakin-min handiena. Bizkargi musika eskolaren alboan daude, eta hango ikasleek,

klasea amaitu ondoren, tarte bat hartzen dute lokalera joateko eta musika trenak

jotzeko. “Haurren kasuan, ludoteka musikala sortu nahi dugu, betiere lokalak eskaintzen dizkigun aukerak baliatuz. Espazio horretan ekintza ludikoak eta desberdinak landu nahi

ditugu, musikarekin girotuta: bideo proiekzioak, YouTubeko tutorialak,

jolasak, etxetik ekarritako materialekin musika tresnak sortzeko jarduerak, ariketak

eta abar. Helburua da musikaren munduan sartzea

“BAKOITZAK MUSIKA TRESNEN INGURUAN DUEN EZAGUTZAREN

ARABERA, TALDEAK OSATUKO DITUGU”

maxixatzen.eus

IZENA TA DIZENA

Musika bandak herritarrei ireki dizkie lokaleko ateak

txikienak eta, batez ere, musika urrun geratu zaienak, kontura daitezen dibertigarriak izan daitezkeela musikari lotutako hainbat ekintza. Gainera, ohartarazi nahi diegu musika leku askotan dagoela eta ez duela zertan beti musika tresna batetik atera”.

Lokalean dauden musika tresnak egurrezkoak, me-talezkoak, haizezkoak eta perkusiozkoak dira. Haurrei batik bat perkusioak ematen die atentziorik handiena (bateriak, txindatek, bonboak eta halakoek): “Nik nola jotzen diren eta nola deitzen diren erakusten diet. Mu-sika tresna asko daude, eta garrantzitsua da horiek eza-gutzea. Bestela, beti tresna berberak ikasteko ohitura dago, normalena baita aurrez ezagutzen duzun hori ika-si nahi izatea”, dio Condek. “Nik hasieran umeentzako ludoteka musikal bat bakarrik sortzeko asmoa nuen, baina, azken batean, lokal publiko bat izanik, zergatik ez dizkiegu, ba, ateak irekiko etorri nahi duten guztiei? Lokal hau guztiona da, eta guztiok eduki behar dugu erabiltzeko aukera”. Modu horretan, bi ideiak batzen di-tuzte: alde batetik, herritar guztiena izatea eta, bestetik, ludoteka musikatuarena.

Beraz, haurrei irakatsi baino gehiago egingo dute. Herritar oro musikara erakarri nahi dute, lokalean di-tuzten musika tresnen barietatea ezagutu eta proba dezaten. Condek behin eta berriz azpimarratu du ateak guztientzat daudela irekita, baita inoiz musika tresna-rik jo ez dutenentzat ere. “Hasieran errespetu edo bel- Neskato batzuk, partiturari begira.

dur moduko sentsazioarekin sartzen dira hona”, dio Condek. “Kuriositatea dute kanpotik, baina sartze-ko pausoa ematea kostatu egiten zaie”. Horregatik, ekintza horiekin herritarrei lokala gerturatu nahi diete. Gainera, azpimarratu du Azkoitiko Udalak ban-dari laguntza handia ematen diola, eta beharrezkoa iruditzen zaio hori aprobetxatuz horrelako ekintzak sortzea. Bestela, astean behin bakarrik irekitzen di-tuzte ateak, bandak entseatzeko.

Musikara ez ezik, bandara ere hurbildu nahi dituz-te herritarrak, baina hori ez dute lehentasuna: “Gure interesei ere begiratu behar diegu, noski, eta komeni zaigu haurrek pixkanaka banda eta bandako haizezko eta perkusiozko instrumentuak ezagutzea, baina hori ez da gure lehentasuna. Hala ere, ondo etorriko zaigu bandan jotzeko adinako maila ez dutenei irakasteko, eta nahiko balute etorkizunean taldean izateko”.

Azkenik, Condek adierazi du musikak garrantzi handia duela bere bizitzan. Izan ere, dioenez, ez du ulertzen musikarik gabeko bizitza: “Niretzat, musi-ka dena da; doako botika da eta, gainera, naturala. Duen dena positiboa du. Musika mota bat edo bes-te entzuten duzunean ere, modu batera edo bestera sentiarazten zaitu; emozioak pizten dizkizu alde guz-tietatik. Horrez gain, gustu guztietarako musika dago, oso plurala da; ezetz esaten duen horri ere asmatuko nioke gustuko zerbait jartzen, seguru”.

“LOKAL PUBLIKO BAT IZANIK, ZERGATIK EZ DIZKIEGU, BA, ATEAK IREKIKO ETORRI NAHI

DUTEN GUZTIEI?”

18 maxixatzen.eus

MAX

IXAT

ZEN

MAX

IXAT

UIEZ

BAZKIDE ORRIA: Proiektuko BAZKIDE izateko, bete ondorengo datuak:Izen-abizenak: Helbidea:Herria:Telefonoa:Helbide elektronikoa:Kontu zenbakia: Hiru aukera dituzu: 1- Bete orri hau eta bidali Kultur Etxea, 110 p.k. helbidera (edo sartu doan gure Kultur Etxeko postontzian)

2- Bidali datu guztiak honako helbide honetara: maxixatzen@maxixatzen.eus 3- Bete maxixatzen.eus webguneko formularioa OHARRA: Datu babesakIzaera pertsonaleko datuak babesteko abenduaren 13ko 15/1999 Lege Organikoak xedatutakoa jarraituz, jakinarazten dizugu, xedearen arabera biltzen diren datuak Maxixatzen herri komunikabideko (Azkoitiko kultur etxea) titularitatepeko fitxategi automatizatu batean sartuko direla. Era berean, jakinarazten dizugu, eskubidea duzula datu horietara jotzeko, zuzentzeko baliogabetzeko eta aurkatzeko, eskubide hori Maxixatzen herri komunikabideko (Azkoitiko kultur etxea) Erregistro Orokorrera zuzendu ahal izango duzularik.

Urtean 25 euro, hilean 2 euro inguru

BAZKIDEEGIN NAHI?

Ate-joka da Laburbira!

Beste behin, Azkoitira dator Laburbira. Mar-txoaren 11n, 22:00etan, Baztartxo antzokian.

Hamahirugarren edizioan ere euskarazko zortzi ekoizpen fresko-fresko dakartza, isto-rio hunkigarriz beteak. Izan ere, euskarazko ikus-entzunezkoen sortzaileek ez dute etenik: kalitatezko lanak egiten jarraitzen dute.

Zirkuitu ibiltari honen helburu nagusia da, alde batetik, euskarazko sortzaileen lana ezagutaraz-tea, euskaraz ekoizten jarrai dezaten, eta ikus-leak geurean sortutako perla hauez gozaraztea.

Beraz, aurten ere Euskal Herriko eta diaspo-rako hainbat herritan izango da Laburbira. Hona hemen XIII. Laburbira osatzen duten zortzi lanak:

• ZEA BINGO. 2015 (7’). Ane Urkiola.

• ERREPLIKA. 2015 (14’30’). Iñigo Gaiton Gonzalez de Txabarri.

• JORRAI. 2015 (3’). Uda Films.

• FISHURA. 2015 (6’45’’). Yago Mateo.

• BERE BIZITZETAKO BAT. 2014 (8’). Aitor Gametxo.

• BRUNILDA. 2015 (12’50’’). Eriz Alberdi.

• HARTZ TXIKI. 2015 (16’30’’). “The Arlotes”, Uraitz Soubies.

• SEMEAK. 2015 (7’25’’). Iker Azkoitia.

Zeuk ere bertatik bertara ikusiko duzu: barrea, beldurra eta tximeletak piztuko zaizkizu sabe-lean ordu eta erdi inguruko emanaldi honetan. Geureaz gozatzeko prest?

Bazkideen batzarra

Iaz egindako lana eta 2016rako ditugun asmo eta proie-ktuak azaltzeko batzarra egingo dugu martxoaren 17an, 19:00etan, Elkargunean.Hemendik aurrera egin nahi dugun bidean ere parte izan

nahi zaituztegu bazkideok: Maxixatzenen parte, Azkoitiko herriaren parte, euskararen parte. Hori dela eta, batzarrean parte hartzera gonbidatzen zaitugu.

Adi! Bazkideen kuota martxo amaieran kobratuko dugu.

maxixatzen.eus

IRITZIXE

Honela zioen urtarrilaren 18ko Noticias de Gi-puzkoako artikulu batek: “El gran error de no hablar del suicidio, la mayor causa de muerte no natural.”

Euskal Herrian urtero 200 pertsona inguruk egiten omen du bere buruaz beste. Ez da txantxetako zifra, ez. Azkoitian zenbat ote dira?

Artikulu honetan, besteak beste gizonezkoen kopurua, emakumezkoen kopurua, adina, zergatiak aipatzen dira, suizidatzen denaren profila egiten da.

Esaten ez duena zera da, beren buruaz beste egiteko as-motan dabiltzanak zuek eta ni bezalako pertsonak direla; kalean gurutzatu berri duzun horren pentsamendu na-gusia bere sufrimenduaren amaiera izan daitekeela, eta amaiera hori tragikoa izan arren ez duela beste irtenbi-derik ikusten.

Inork ulertuko ez duelakoan isilik pasatzen du bere su-frimendua; epaitua izatearen beldurra du. Erotzat har-tuko dutelakoan, “hori ez da ezer” esango diotelakoan edo berak bezala irtenbiderik ikusiko ez dutelakoan, isi-lik aguantatzen du, jasanezina egiten zaion arte.

Eta gizartean zer egiten dugu horren aurrean? Ezkuta-tu, isildu; gai tabua da.

Hitz egin beharra dago gai horretaz, bai, ezin-bestekoa da; suizidioa normalizatzen dugun egunean, isilik sufritzen ari den pertsona horrek albokoari lasaiago azalduko dio barruan duen sumina, tristura, inpo-tentzia, eta laguntza eskatuko dio, sar-tuta dagoen putzu ilunetik irteteko.

Hori baita momentu horretan behar duena: zulotik irteteko esku bat.

Honi guztiari buruz hitz egiten dute TVE-ko Documentos TVko La muerte silenciada dokumentalean.

Kanpaina bat egitearen garrantziari buruz hitz egiten dute, besteak beste; trafikoaren kanpainari esker kotxe istripuak gutxitu diren bezala gutxituko direlakoan sui-zidioak ere. Arazo honen konponbidearen hasiera izan daiteke.

Requiem sufrimenduariOlalla Epelde Ayerdi

Mediku eta biktimek hitz egiten digute. Guztiek pre-bentzio lanari ematen diote garrantzia. Beraien espe-rientziak kontatzen dizkigute.

Batzuek kontatzen digute nola senideren bat galdu duten eta horrek zer suposatzen duen: sentitzen duten mina, kulpa, inpotentzia.

Besteek beren buruaz beste egiten saiatu eta aurrera nola egin duten azaltzen digute, zein egoerak bultzatu zituen erabaki gogor eta zail hori hartzera, eta orain bi-zitza nola disfrutatzen duten esaten digute; ez dira bizi bizitzeagatik.

Medikuek laguntzeko dauden baliabide desberdinak ai-patzen dituzte:

Gaixotasun mentalen diagnostiko zuzena eta trata-menduak ipintzea.

Depresioa dutenei interneten ahotsa ematea, aurrez aurre inori esango ez lizkioketen arazo eta nahigabeak ai-patzen baitituzte han.

Edo laguntza taldeak sortzea egoera horretan norbait galdu duten senideentzat edo saialdiren bat egin duena-rentzat.

Telefono deien bidez kontrolatzea saialdiak egin di-tuztenak, etab.

Lan asko egin daitezke.

Eta nik gizarteari zera eskatuko nioke:

Inor ez epaitzea bere buruaz beste egi-ten duenean. Inor ez epaitzea laguntza eskatu eta profesionalengana joaten di-renean. Ez erotzat har. Bizitzagatik egin dute apustu.

Instituzio publikoei, berriz, laguntza sa-rea sortzea.

Pozgarria litzateke hasi berria dugun urte ho-nen amaieran 200 pertsonako zifra hori 0-ra aldatzea, eta horretarako zuk eman dezakezu lehen pausoa. Eta sufritzen ari bazara, ez baduzu irtenbiderik ikusten, es-katu laguntza.

ANIMO!!! Bizitzea merezi du eta.

“BEREN BURUAZ BESTE

EGITEKO ASMOTAN DABILTZANAK ZUEK ETA NI BEZALAKO

PERTSONAK

DIRA”

20 maxixatzen.eus

HILA

BETI

N BE

GIX

ETAT

IK

05

02

03

06

01

04

07

maxixatzen.eus

01_ Apirilaren 16ko Azkoitia-Azpeitia Maratoi Erdia aurkeztu zuten Elkargunean.02_ Santa Ageda bezperan Xabier Munibe ikastolako ikasleak udaletxera joan ziren alkateari koplak abestera.03_ Elkarguneko areto nagusiari nolako erabilera eman adosteko bilera irekia.04_ Herrixen Merkatari Elkarteko hainbat dendarik VII. Outlet Azokan parte hartu zuten.05_ Kultur Etxean leiho berriak jarri dituzte.06_ Umore Ona elkarteak haur danborradako jantzi berriak aurkeztu zituen.07_ Azkoitiar batek ia 700 kilo iltze eman ditu Calaiseko (Frantzia) errefuxiatuei bidaltzeko.08_ Erniarraitz Sariketako bigarren kanporaketa jokatu zen Kultur Etxean.09_ Emakumeen Gomazko Paleta Txapelketako finalak jokatu ziren Gurean.10_ Mozorro Lehiaketako talde handiko irabazlea: “Abiadorik”.11_ Mozorro Lehiaketako talde txikiko irabazlea: “Hombre Lobo”.12_ Izarraitz zurituta esnatu zen hilaren 15ean.13_ Eugenio Alberdi Zabaleta trikitilaria –erdian– hil zen hilaren 24an, 87 urte zituela.

HILABETIN BEGIXETATIK

11

08

10

09

13

12

22 maxixatzen.eus

Martxoak 8 iristen zaiguaurrerapenen kolorezurte osoko “tradizioak”eta “reflejoak” gordezpankarta, aho eta titulardenak esaldi dotorezbaina mundua ikusi behardugu betaurreko morezaldarrikapen guztiak egunbatera mugatu ordez.

Ta ondorio denen arteanhurbil dudana dut argisaioetako karteldegianemakumeak ugarineure izenez, neure ahotsez,neuretik nahi nuke arihirurehun ta hirurogeitabost egunetan kantarimartxoak zortziz baino haragonaizelako bertsolari.

Doinua: Lurraren peanEneritz Artetxe Eizagirre

GAIA: M8

BERT

SOA

PAPE

REAN

Norbaitek aspaldian buzoia ireki gabe zuen dirudienez, eta, pila-tutako paperak gustatu ez zai-zkionez, bertan uztea erabaki

du.

Auzoa horrela uzten duenak nola ote du bere sukaldea?!

Martitte auzoko postontziakI. B. S.

KEJIE TA DESDITXIE

maxixatzen.eus

Historian atzera eginez, XVI. mendean kokatu be-har da Azkoitiko prozesioen sustraia. Garai har-tan, eliza barruan eta xumeki egiten zuten Kris-toren gorpua gurutzetik jaitsi eta zerraldo baten sartzeko antzezpena. Horrekin batera, Jesusek

gurutzean esandako zazpi hitzei buruzko sermoia ema-ten zuen apaizak, zeina udalak enkargatu eta ordaintzen baitzuen. Herriko miliziaren alardeetan parte hartzen zu-tenak jartzen ziren zerraldoa zaintzeko lanetan, eta XVIII. mendetik aurrera armatuek bete zuten funtzio hori.

Aste Santuko ohituren barruan, asteazkenean, Dundun zahar kanpai hotsa tarteko, Azkoitiko eliza eta ermitetatik ostiralean prozesioan aterako diren taila eta eskulturak ekartzen dira parrokiara. Ostiral arratsaldean, eliza barruko ospakizunen ondoren, hamahiru pausoak ateratzen dira prozesioan. Prozesioko irudi bakoitzak bere historia du, eta, denboraren joatearekin, kale bakoitzak bere irudia izan du. Pausoekin batera, ezpata pisutsua daraman Miguel Deuna goiaingerua ateratzen da bere ibilera bereziarekin, eta, harekin batera, aingerutxo eta nazareno jantzitako umeak. Miguel Deuna goiaingerua Jose Mari Oteiza Kaxero-k antzeztu du urte askoan, eta orain Luis Sudupe Egurrola-k antzezten du, biak ere oso ezagunak gure herrian. Antzina, agerraldi horretan ez ziren faltako kaputxadunak beren zartailuekin eta kofradeak beren kapa eta kandelekin. Ezin ahaztu 1797az geroztik prozesioan ateratzen diren bost armatuak, garai bateko legionario erromatarrak irudikatzen dituztenak. Ostiral gauean, berriz, parrokiatik atera eta Goiko Kaleko Frantzisko Deunaren ermitara joaten da

HARA!

Azkoitiko Aste Santuko kontuakKepa Alberdi Egaña

Ehorzketa Santuaren prozesioa, “Kristoren hilobia” eta “Ama Doloretakoa” irudiekin. Horiek zaintzen, armatuak, lantzen kolpe hots bortitzak jotzen, kandelak eskuan hartuta: bi ilaratan doan jendearen isiltasun hunkigarria hausten dute, herriko bandak Chopinen Hileta martxa jotzen duen bitartean. Azkenik, ermita aurrean biltzen dira guztiak, segidan Aldalurren Agur Maria abesteko. Ondoren, “Kristoren hilobia” eta “Ama Doloretakoa” ermitan gordetzen dira, eta “Kristo gurutziltzatua” parrokiara itzultzen da armatuekin batera.

Azkoitiko Aste Santuak tradizio handia du. Halere, XVI. mendetik etenik gabe ospatzen den jaia izan arren, aurre-ko mendeko hirurogeiko hamarkadan gainbehera han-dia izan zuen. 1980ko prozesioan, kasurako, hiru pauso bakarrik atera ziren. Urte bat geroago, eta herriko talde baten kezkari eta lanari esker, santuek eta bestelako irudi guztiek Azkoitiko kaleak zeharkatu zituzten berriro ere.

Bitxikeria moduan, gogora ekarri behar dugu duela gutxi arte, herriko udalak hala aginduta, Aste Santuan ospaki-zun erlijiosoak baino ez zirela egiten. Horrela, egun ho-rietan debekatuta egoten zen erromeriak egitea, bikote-kidearekin ateratzea, kantuan egitea, zarata ateratzea edo ospakizun erlijiosoetako parte hartzaileak molestatzea; finean, debekatuta zegoen arreta galaraziko zuen entre-tenimendu guztia. Bijilia egitea ere derrigorrezkoa zen, eta garizuman musika bandak ezin izaten zuen jo. Ez da hamarkada asko, adibidez, Aste Santuan frontoian aritzea zigortuta zegoela –bi pezetako isuna ordaindu behar zen– eta merixuek kontzejupean ur baldekadak botatzen zituz-tela inork pilotan joka ez zezan.

Azkoitiko prozesioa.Prozesioko pasoetako bat.

24 maxixatzen.eus

BA A

L D

AKIZ

U?

Jose Antonio Garate Unanue.

Jose Antonio Garate Azkoitian jaio zen, 1914an, eta Bermeon hil zen, 2003an. Tolosako frantziskota-rren komentuan eman zituen 50 urte inguru apaiz lanetan.

Gerra osteko urte zail haietan, Garate buru-belarri saiatu zen herriak ezkutuan bizi zuen euskara pla-zaratzen eta lantzen. Arantzazuko teologoen artean aurkitu zuen, 1940ko hamarkadan, asmo hori mar-txan jartzen lagunduko zion kemena. Euskal etxee-tan euskara errazeko irakurgaiak sartu beharra ze-goen, liburuekin jai baitzegoen. Hala, Arantzazuko Amaren Egutegia plazaratu zuen 1947an, herritar xeheek “Takoa” deiturikoa.

Momentuko berotasunak bultzatuta, 40.000 egute-gi inprimatu zituzten urte hartan, eta 20.000 saltzea lortu zuten. Handik aurrera, 25.000 alerekin nahikoa izan zuten. 70eko eta 80ko hamarkadetan, bestelako egutegiak atera ziren merkatura; konpetentzia han-dia izan zuten, beraz. Gaur egun, hamar mila ale in-guru kaleratzen dituzte, eta aurten 70. aldiz sartu da euskal sukaldeetara.

Garate 1969ra arte izan zen Takoaren zuzenda-ria. Hasieran gipuzkera hutsean kaleratu zen, baina 1968tik aurrera, Arantzazuko Batzarraren erabakia-ri jarraikiz, euskara batua hasi zen nagusitzen.

Hor ez da amaitzen, ordea, Garatek euskarari emandako aberastasuna. Hainbat aldizkari sortu zi-tuen, baina bat nabarmenduko dut: Goiz Argi.

1959an sortu zuen, eta batik bat nekazarientzat zen: baserriko albisteak, landa eremuko gorabehe-rak…

Alabaina, amaiera mingarria izan zuen aldizkariak, isunak zirela eta: 1967an 2.000 pezetako zigorra jaso zuen artikulu baten harira. Eta, motibo beraga-tik, 1974an 150.000 pezetakoa izan zen isuna. Fran-kisten ostiko latza benetan. Hala, 1975ean itxi zen betiko aldizkaria.

Jose Antonio Garate UnanueJoxean Garate Alkorta

maxixatzen.eus

ESKURE KOM

ENIEZ

ETZ

TOPA

U!

TELEFONO INTERESGARRIAK:

Udaletxea Udaltzaingoa Suhiltzaileak Epaitegia (Azpeitia) Azkoitia Lantzen Iraurgi Berritzen Abarketatxo ludoteka Artxamendi Gaztelekua(GIB) Zubiaurre Elkargunea KIUB KZ Gunea Ertzaintza San Martin ondareguneaMusikagunea Anbulatorioa Plaza Ondo Jubilatuen EtxeaBake Epaitegia San Jose Egoitza Aizkibel liburutegia AEK Baztartxo Gurutze Gorria DYALanbide (Azpeitia) SOS Deiak Txerloia Futbol Zelaia Gurea pilotalekua Torre Zuri erakustokia Txerloia Tenisa Kultur Etxea Postetxea Gipuzkoako Urak Xabier Munibe haur eskola Xabier Munibe ikastola Floreaga ikastetxea BiziloreUrola Ikastola BHI Garbigunea Mankomunitatea Tamaina handiko trasteakjasotzeko zerbitzuaAldalur Eusko TrenLa GuipuzcoanaPESAPiper elkarteaTaxiak

943 08 00 80943 85 71 71112943 02 51 91943 85 71 51943 85 08 43943 02 60 27

943 85 60 27943 85 25 44943 85 73 05943 02 36 19943 08 37 80943 85 71 70943 85 10 70943 00 76 10

943 85 21 68943 85 15 97943 85 13 23943 85 08 98943 15 10 89 943 85 19 86943 85 32 97943 46 46 22943 15 04 02112943 85 20 61943 85 36 39943 85 71 70669 62 18 02943 85 71 70943 85 33 93943 85 08 83943 08 07 37943 85 06 46943 85 30 43637 70 57 20 943 85 21 74696 67 64 56943 85 73 19

943 45 98 74943 85 27 18902 54 32 10943 85 11 59943 21 26 99943 85 25 87943 85 10 20

AzkoitiA: Jaen 943 85 07 85

AzpeitiA: Jakome 943 08 02 58

AzkoitiA: Gisasola 943 85 12 35

AzkoitiA: Azpiazu 943 85 29 89

AzkoitiA: Mendiola 665 49 67 44

Egunez: 09:00 - 22:00

Gauez: 22:00 - 09:00

Farmaziak (martxoa)

Non dago Zakelmari?

Otsaileko aldizkarian Za- kelmari non ezkutatuta zegoen asmatu behar zen: 10. orrialdean zegoen. As-matzaileen artean zozketa egin ondoren, Arantxa Pagaldaik ira-bazi du Jausoroko Ogi Berri okin-degiaren zortzi lagunentzako tarta.

Datorren hilean Odriozola ar-dotegiaren saskia zozkatuko du Maxixatzenek Zakelmari aur-kitzen dutenen artean. Bidali erantzuna martxoaren 16a baino lehen, Kultur Etxeko postontzira edo maxixatzen@maxixatzen.eus helbide elektronikora.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 28, 29, 30, 31. Apirila: 1, 2, 3

10, 11, 14, 19, 20, 22, 23

8, 9, 17, 18, 21, 24, 25, 26, 27

7, 12, 13, 15, 16,

Urte osoan irekita.

Garmendia auzunea, 19

Arantxa Pagaldai, otsaileko irabazlea.

Jose Antonio Garate Unanue.

26 maxixatzen.eus

AGEN

DIE

MARTXOA

05

11

07

19

13

1217

08

23-28

22:00etan, Baztartxo antzokian, LABURBIRA, Maxixatzenek antolatuta.

18:30ean, Zineforuma: “Requisitos para ser una persona normal” filma Elkargunean.19:00etan, Azkoitiko Udalbatza bilduko da ”Europar Udalen Adierazpen Insituzionala” onartzeko.

Orion elkartearen eskutik, Orion Garaikurra plater tiraketa.18:00etan, Baztartxo antzokian, Oliver magoa. 20:00etan, Azkoitiko parrokian, Urruñako abesbatza eta Iraurgi abesbatzaren kontzertua. 23:00etan, Herriko Plazan, Tabernarien Elkarteak antolaturik, XAIKO taldearen kontzertua.

13:00ean, Bizkargi Musika Eskolaren XVII. Taldez Talde jaialdia. Kontzejupean, ABESBATZAK.19:00etan, Matadeiko VII. Antzerki Jardunaldixek. Matadeixen, “Adarretik zintzilik” antzezlana.

17:00etan, Baztartxo antzokian, Kantaldi jaialdia Alai Batzaren eskutik.

19:00etan, "Famili sistema" hitzaldia emango du Eduardo Ibarmiak Hats terapia zentroan.

Emakumeen Nazioarteko Eguna:“Demokraziarik ez emakumerik gabe”

Aste Santua

Martxoak 4:45 aÑoS (ForuM)

Martxoak 18:anoMaliSa (ForuM)

Martxoak 6 eta 7:Carol

Martxoak 19-20 eta 21:Cien aÑoS de perdón

Martxoak 6:peSadillaS

Martxoak 20:ZootropoliS

Martxoak 26-27-28 eta 29:

la hora deCiSiva

Martxoak 12-13 eta 14:13 horaS:

loS SoldadoS de BengaSi

ZINE KARTELDEGIA (Baztartxo)

13:00etan, Bizkargi Musika Eskolaren XVII. Taldez Talde jaialdia.

Kontzejupean, ORKESTRA-BANDA.

0617:00etan, desafio bitxi bat egingo dute Joxe Jabier Lorenzo korrikalari ohiak eta Martitteko Itzederrek.

Ondoren, herri kirolen erakustaldia.Herri kirolen ondoren, triki poteoa izango da afalordura arte.

20:30ean, afaria. Afalostean, erromeria Kupela taldearekin.Goiz aldera baratxuri zopa egongo da.(Informazio gehiago maxixatzen.eus-en).

16:00etan, gazteentzako bideo emanaldia Topalekuan (Gazteri zerbitzuak antolatuta).22:00etan, Baztartxo antzokian, “Eskutitzak” antzezlana.

Martitteko Jaiak!

maxixatzen.eus

28 maxixatzen.eus