Eukariotoen geneen adierazpenaren erregulazioa

Eukariotoen geneen adierazpenaren erregulazioa

• Gizakiok 200 zelula-mota desberdin inguru ditugu eta guztiek genoma berdina dute. Nola ematen da desberdintzapen hori?

Denek ez dituzte ez proteina berak eratzen ez eta kantitate berean ere, hots, GENEEN ADIERAZPENA ERREGULATUA DAGO:

Gen bat noiz, non eta zein neurritan adierazi eraentzen da.

Eukariotoen geneen adierazpenaren erregulazioa

A) Transkripzioari dagozkionak: Promotoreari lotzen zaizkion faktore erregulatzaileak: batzuk transkripzioa

aktibatu eta beste batzuk inhibituko dute, RNA polimerasaren elkarketa bultzatuz edo eragotziz.

RNA erregulatzailearen ekintza: DNA ren zati batzuk funtzio erregulatzailea duten RNA molekulak transkribatzen dute (ez RNAm). Hau DNAren sekuentzia zehatz batzuei lotu eta hainbat generen transkripzioa aktibatzen edo inhibitzen dute.

DNAren paketatze maila eraenduz: zenbat eta paketatze maila txikiagoa (eukromatina) errazago da transkripzioa gertatzea eta alderantziz:

• DNA-ren metilazioa: (aldaketa epigenetikoa)*ADN katearen aldaketa kimikoa metilo taldeak elkartuz. *kromatinaren kondentsatze maila handitzen du eta

transkripzio faktoreak elkartzea eragotzi, horrela transkripzioaren inhibitzaile gisa dihardu.

• Histonen azetilazioa: (aldaketa epigenetikoa) *Histona proteinen gaineko aldaketa kimikoak azetilo

taldeak gehituz. *kromatinaren konpaktazioa txikitu eta transkripzioa

aktibatzen duGene erregulatzaileen ekintza: Genoman hurbil edo oso urrun dauden sekuentziek

gene konkretu baten adierazpenean eragin dezakete. Hau da DNA-ren egitura tridimentsionala eta gen konkretuen kokaera kontuan hartu behar da.

DNA-ren paketatze maila

Investigación y Ciencia. Diciembre 2013

Eukariotoen geneen adierazpenaren erregulazioa

B) RNAm-ren heltzeaPertsona beraren ehun desberdinetan edota ehun berean baina

momentu desberdinetan RNA primarioa modu desberdinetan prozesatu daiteke (heltzea), ondorioz ehun bakoitzean edo une desberdinetan, transkribatutako RNA primario berak polipeptido desberdina kodifika dezake.

Heltze desberdina ematen da, kasu batean exon dena bestean introna izan daitekeelako eta alderantziz.

Adibidez:

RNA transkrito beraren ondorioz tiroidean kaltzitonina eta hipotalamoan CGRP sintetizatzen dira.

ARNhm: RNA primarioa