itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti:...

20
itsasondo Herriko aldizkaria ((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak Lehiaketaren sariduna eta lehiaketa berria! Kirolak ez du adinik

Transcript of itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti:...

Page 1: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

itsasondoHerriko aldizkaria ((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010

2.0

Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometituaAgenda 21: Batzarren balorazioa

Gaztelekua: Azkeneko ekintzakLehiaketaren sariduna eta lehiaketa berria!

Kirolak ez du adinik

Page 2: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 02 ))) agurra

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

UEMAren gorabeherakAgurra

Konstituzioaren mugak gainditzen omenzituelako. Kanpoko esku sartze bidegabehorrek udal ordenantzak murriztu ditu; ahobatez onartutako udal ordenatzen artiku-luak baliogabetu ditu (Alegia, Aizarnazabal,Orendain, …); udalak UEMAn sartzea debe-katu ditu (Ondarru eta Lekeitio); UEMAmarko juridiko politikoaren eta menpekopolitikaren esparrura mugatuz.

UEMAk jarraitu behar du, euskararen jar-duna indartzen udal administrazioan etaudalerriaren bizitza sozial guztian; bainahorrekin batera, euskararen testuinguru ito-garria aldatzeko eta ingurune osasungarriaezartzeko, jauzi kualitatiboa eman behardu. Euskal Herri euskalduna berreskuratze-ko hizkuntza politika berria aldarrikatubehar du. Lehen urrats bezala, UEMAkoherritar euskaldunok euskaraz bizitzekoeskubide pertsonala Euskal Herri osoanaitortua izan dezagun eta erakundeek esku-bide hori berma dezaten.

Euskararentzako proposamen demokrati-koak, gutxienez, aitortu behar du EuskalHerri osoan, ofizialtasun nahikoa, belaunal-di berri guztiak euskalduntzeko; euskarahutsezko erabilera ziurtatu behar du, eus-kaldunak %70etik gora diren herrietan etaesparru sozialetan; eta euskal hizkuntzkomunitatea berrosatzeko eta normalkun-tza progresiboa zabaltzeko ekintzak berma-tu behar ditu.

Izan ere, gizateria ingeleseko elebakarta-sunera bideratzen ari da eta euskarak ezdu oraindik, Belgikako edo Suitzako hiz-kuntzen pareko estatusik; baina Frantziaketa Espainiak euskarari estatu burujabea-ren tresnak debekatzen dizkiote. Horrega-tik, UEMAk, aurrera begira, egungo men-peko hizkuntza politiken zikloa itxi etaEuskal Herri euskalduna berrosatzeko zikloberria ireki behar du, Euskal Herri osoare-kin elkar lanean.

Garaia da hizkuntz zapalketaren etamenpeko politiken amarruen aurrean oina-rri juridiko unibertsalak aldarrikatzeko, eus-kararentzat lortzeko Euskal Herri osoan,gaztelaniak eta frantsesak, bakoitzak bereestatuan duten “berdintasunezko estatusaeta parekotasunezko egoera” eremu juridi-koan, politikoan eta soziolinguistikoan.Hizkuntz askatasunak Euskal Herri euskal-duna exijitzen du. Ez da amore ematekoordua euskararen prozesua abiatzekoa bai-zik. Euskal Festaren garaia da. Guztion par-taidetza eta harremanak hobetzeko, kohe-sio soziala indartzeko, euskaraz bizitzekoeta Euskal Herri euskalduna lortzeko.�

Nabarmena da Udalak urte hauindartsu hasi duela eta herriari ezin-besteko azpiegituretaz ornitzen ari

dela, zuen begiez ikusi eta “sufritzen” arizarete Beitiko aldapa berria, irailean irekigenuen haurreskola, parke berria…Oraindik lanean gaude eta aipatzekoa daoraindik hurrengo urteari begira lasteraipatuko dugun Udalaren berrikuntzahaundia.

Eguberriak badatozela aipatuz, betibezala gazte eta heldu guztien zorionerakoOlentzeroren etorrera ospatuko dugu.

Hemendik beste behin ere agur berobat egun hauetan gure artean egon ezinizango diren preso eta iheslari guztiei.Animo pillo bat beraiei eta gabonzoriontsuak opa dizkiegu.�

Abenduaren 3an euskararen nazioar-teko eguna ospatu zen, euskararen-tzako testuinguru itogarri batean

eta menpeko hizkuntz politiken baitan.Euskarak laguntzak behar ditu, euskarareningurune kaltegarria gainditzeko eta ez sen-dotzeko. Euskal Herri euskaldunak aldaketapolitikoa eta testuinguru osasungarriabehar ditu; baina jokaleku horretara joate-ko, euskararen aldeko ekintzak, ofizialtasunosoa eta eskubideak berreskuratu behardira, Euskal Herri osoan. Herri honen esku-bide iraunkorra eta kendu ezinezkoa baita;eta hori gabe Euskal Herri euskalduna ezbaita berrosatuko.

Hori diogu, azken 30 urte ondoren, ego-erarik onena den zatian, EAEn, aurrekoJaurlaritzaren 2005-2009ko egitasmoakhonako joera negatibo hauek adierazidituelako: “euskararen erabilera urria etaguztiz irregularra da”, “euskaldunak baka-rrik hartuz gero, euskararen erabilerakbehera egin du”, “1982 inguruko urteetanez bezala, erdal elebakartasunaren aldekodiskurtsoa ari da orain gure artean zabal-tzen”, “ezin da euskararen geroa bermatu-tzat eman”; eta Kontseiluaren HizkuntzEskubideen Behatokiak: “hizkuntz eskubi-deak Euskal Herri osoan urratzen dira etaadministrazio guztiek urratzen dituzte”.

Urte horietan, besteren artean, UEMAUdalerri Euskaldunen Mankomunitateakegindako lana nabarmendu behar da.UEMAn dauden herriek dituzte notarik one-nak euskararen normalizazioan. Egun EAE-ANVk, EAk, Aralarrek eta kide independen-te batek osatzen dute UEMAko zuzendari-tza. EAJk aurka jotzea erabaki du, garestiadela diote, eta UEMAtik atera ditu zenbaitudalerri; horien artean, Munitibar, Etxebarri,Mendexa eta Getaria; Azpeitiko UdalakUEMAn sartzea erabaki zuenean ere, aurka-ko botoa eman zuten hautetsi jeltzaleek.

Baina albiste onak badira. UEMAn sartudiren herri berriak. Besteren artean,Atxondo, Mallabia, Areso, Azpeitia,Otxandio, Araitz, Larraun, Etxalar, Bera,Elgeta, Amezketa eta Busturia. Kide berrie-kin, dagoeneko 61 udalerrik osatzen duteUEMA. UEMAren 18 urteetan, hirukoiztuegin da hasieran euskaraz bizitzeko eraba-kia hartu zuten udalerrien kopurua etagogoeta prozesuan sartuta daude etorki-zunari aurre egiteko. UEMAk zer izan nahizuen, zer izan den eta zer izan nahi duenerabakitzeko.

Espainiako Estatuak UEMAko udal orde-nantzak baliogabetu baitzituen, Espainiako

Page 3: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Hasi gara Itsasondoko Herri Plan berria garatzen.Helburua: datozen urtetan zehar, herri mailan landubehar ditugun ekimenen inguruko urteroko plangintzaegin eta, era berean, Udalean funtzionamendu berriamartxan jartzea da.

Itsasondo ekinez egina

2005ean ere, herrian hainbat bileraegin genituen Agenda 21 egitas-moaren barruan. Bertan, herriak

gai ezberdinen inguruan hartu beharrekobideak markatu ziren. Lau urte beran-duago, eta orduko plana aztertu eta eba-luatuta, herriari egokitutako plan berribaten beharra agerian geratu da.2005ean onartutako planak 71 ekintzajasotzen zituen bere baitan eta, gauregun, horietatik 7 geratzen zaizkigu hasigabe. Hau da, azken lau urteotan, Udalaplan hartan zehaztutako ekintzak buru-tzen jardun da: Berdintasun Plana, ArauSubsidiarioen berritzea herritarren parte-hartzearekin, Gazte plana, Natur ondare-aren inbentarioa, olio bilketa zerbitzua,etab. Besteak beste gai ezberdinen ingu-ruko azterketak egin dira, orain dela lauurte hainbat gaien inguruko egoera zeinzen jakitea beharrezkoa zela erabakigenuelako.

Orain azterketa hauek guztiak eskuartean izanda, datozen urteetara begiralandu beharreko ekintzak zehazteko tres-nak dauzkagunez, guztion artean haus-narketa eta eztabaida martxan jartzekogaraia iritsi zaigu.

Guztion artean esaten dugunean,Udaleko ordezkari politiko, udal –tekni-kari eta herritarrez ari gara, hain zuzenere denon parte-hartzearekin osatu diren3 lan-taldeen bidez, plana eztabaidatzeazgain, hemendik aurrera udalean funtzio-namendu berria sortu nahi da.

Azaroaren 10etik hasita, lau bileraezberdin izan ditugu prozesua herritarguztiei aurkeztu eta hiru lan-taldeakabiarazteko: INGURUMENA, HIRIGINTZAeta HERRI BIZITZA. Lan-talde bakoitzeanhainbat gai landuko dira (guztioi bidalizaizuen txostenean ikus daitezke gaihauek guztiak). Lehen bilera hauetan,talde bakoitzari dagokion gaiaren ingu-ruan azken urtetan egindakoaren inguru-ko azalpena eman da udalean aritzendiren teknikari ezberdinen eskutik.

Datorren urteko otsailetik aurrera, lan-talde hauek 2010. urterako plangintzalantzen joango dira pixkanaka-pixkana-ka. Horretarako, urtean lan-talde bakoi-tzeko lau bilera egitea aurreikusten da.Bilera horietan landu beharreko informa-zioa interesa duen ororen esku jarriko daaurrez, bilerak ahalik eta zehatz, labureta eraginkorrenak izan daitezen.

Bilerak hiru hilero egiteko asmoa dau-kagu, pleno aurretik, bileretan lantzendirenak ondoren udal organoetan erelandu daitezen.

Herritar guztiei dei egiten diegunbileratan parte hartzeko, bakoitzakinteresa duen gaiaren arabera, nahiduen lan-taldeetan bere ekarpenakegin ditzan, izan ere, guztiontzat atse-ginago, txukunago, juxtuago eta bizia-go izango den Itsasondo bat lortzekoezinbestekoa dugu guztion inplikazioeta parte-hartzea!�

Ba al zenekien…Herritarrek erabaki politikoetanparte hartzea ez da aukera berria.Euskal herrian, Erdi Aroaren amaie-ra aldera udal “kontsejuak” sortuziren. Bere jatorria, aintzinako"concillium" germaniarran dago.Hemen hitzaren bidez, libreki etaherritarren nahiak jasotzeko asmozbatzarrak egunerokotasuneko lantresna ziren. Udal kontsejuarenindarra handitu ahala, herriko na-gusien boterea ahuldu egin zen.Baina Aro Modernoan, udal-batza-rrak edo auzokoen erregimentubihurtuz, batzar hauetan parte har-tzeko eskubidea murriztu egin zen,biztanle xume gehienak kanpoangeratuz.

agenda 21 ((( 03 )))

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Page 4: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Duela pare bat hilabete martxanjarri da gure herriko parke berriaeta jada Ordizin ere errezeloak

sortu dira, dirudienez ez da jubilaturikikusten egun hauetan herriko kaleetan,denak beraien txandaren zai omendaude gure parke berrian.

Jendeari ideia izugarri gustatu zaio etajada herriko beste toki batean bestebaten eskaria egiten ari direla entzutenda hortik...

Jende guztiari zuzendutako parkeadugu hau bainan batez ere aiton-amo-nei, ariketak egiteko eskeintzen zaionaktibitatea da eta egunero ikustendugun jendeari entzunez oso gomenda-garria omen da.

Gaur kuadrila polita ikusi dugu etaberaiengana gerturatu gara beraien iri-tzia ezagutzeko.

–”Itsasondon jada hiru parke daudehaurrentzat, haurreskola berria... bainanesan didate helduentzake parkeak erebadirela!"

–"Hori ba! orain herrian Ordizikobiden badugu jolas edota ariketa egite-ko toki berri bat, psikomotrizitatea lan-tzeko leku apropos bat."

Jose, Pepi eta Maria, hirukotea elka-rrekin etorri dira, nondik eta Ordizitik!ba esaten genuen bezala inguruan famahartu duen parkea omen da.

–"Guk entzuna genuen parkea eginbehar zutela, obretan ari ziren bitarteangaldezka aritu ginen jakiteko zer eginbehar zuten eta egia esan hasiera bate-an ez genuen uste hainbeste erabilikogenuenik, sorpresa ederra hartu dugu"dio Josek.

–"Nere senarrak zioen guk sekula ezgenuela horrelako parkeetan jolastuko,baina orain, aldiz, egunero honera etor-tzeko eskatzen digu."

–"Nere lagunek parke honen berrieman zidaten eta orain paseo bat ema-ten dugun bitartean ariketa batzuk egi-tea ez zaigu batere gaizki etortzen."�

Itsasondon bada Parke berri bat!

((( 04 ))) herriko parkea

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Page 5: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Badira lau urte Itsasondoko Haur Eskola martxanjarri genuenetik. Hasiera ez zen batere xamurraizan, etxez etxe kanpaina egin, zenbait gurasorekinelkartu… Orain balantzea egiteko garai da.

Haurreskolaren bilakaera

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Haur Eskola Partzuergoa 2003koirailean hasi zen funtzionatzen.Bertan, Hezkuntza, Nekazaritza

eta Arrantza saila eta Udalek hartuzuten parte. Hasiera batean HaurEskolak Partzuergoaren helburua herritxikiak sustatzea eta bertako gazteriabertan gelditzea izan zen, horrela herritxikietan haur eskolak irekiz eta, zerbi-tzu hori herrian bertan izanez, ondokoherrietara joan gabe. Honek herri txikiaskotan ondo funtzionatu zuenez, herrihandiagoekin ere probatzea pentsatuzuten eta, horrela, gaur egun 187 haureskola daude irekita 3 herrialdeetan etabeste zenbait irekitzeko proiektua erebadago.

Horrela, 2005-2006 ikasturtean, Itsa-sondon ere Haur Eskola ireki ahal izanzen, duda handiekin, oraindik ez baike-nekien zenbateraino mereziko zuen,baina ireki zen. Hasieran haur gutxielkartu ziren, etxez etxe ere ibili beharizan zen haur eskolaren berri emateko,aurrera egingo bazuen. Horrela, ordea,pixkanaka haurren kopurua handitzealortu zen.

Aurten arte eskolak utzitako gela bate-an geunden, gehienez 10 umerekin,baina eskaria geroz eta handiagoa zelaikusirik, herriko beste lokal handiagobatera pasatzea erabaki zuen Udalak.Gainera, orain dela hilabete gutxi,Itsasondo, Arama eta Altzagako Udalekhitzarmena sinatu zuten, Arama etaAltzagako haurrak Itsasondoko haureskolara bideratzeko. Hori haur eskola-ren etorkizuna segurtatzeko beste bidebat izango delakoan gaude.

Gaur Goiko Kalean gaude, Kalea etxe-an, etxe berriaren azpiko solairuan. 2gelatan banatua dugu eskola, alde bate-tik 0-1 gela eta bestetik 1-2 gela.

Dagoeneko 0-1 gela betea daukagu.Baina 1-2ko gela ez, beraz, urtarrileanbertan 2 haur gehiago matrikulatzekoaukera zabalduko da. Ez dute nahitaezurtebetekoak izan beharko, txikiagoak ereonartuko dira, hau da 2009an jaiotakoak.

Gure Haur Eskolaren helburua, haurra-ri heziketa oso bat ematea da, bai fisikoaeta bai emozionala, eta horretan saia-tzen ari gara momentuz hiru hezitzaile(Miren, Aitziber eta Amaia).

haur eskola ((( 05 )))

Beraz, inongo informaziorik nahi iza-nez gero, etorri lasai guregana, bertanizaten baikara goizeko 7:30etik arratsal-deko 17:00ak arte, edo nahiago badu-zue, deitu telefono honetara 943164831 eta hitz egingo dugu.�

Page 6: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Aparkalekuaren erabileraarautzen duen ordenantzaren aldaketaHerri sarreran kokaturik dagoen aparka-lekuaren erabilera onartzeko ordenantza1995. urtean onartu zen. Azken hilabe-tetan aparkalekuaren erabileran zuzendubeharreko zenbait jokabide sumatu diraeta indarrean zegoen ordenantza alda-tzeko erabakia hartu da.

Ordenantza berriaren arabera, hemen-dik aurrera kamioientzako erreserbatutakozonaldean aparkatu ahal izateko, baimenberezia eskuratu beharko dute kamioigidariak. Baimena lortzeko garaian, lehen-tasuna izango dute zenbait baldintza bete-tzen dituzten eskatzaileek, horien artean,herrian erroldatuta daudenek.

Bestalde ibilgailuentzako erreserbatu-tako aldean, karabanak aparkatzerik ezda izango eta, karabana guztiak, ka-mioien aparkalekuan ezarriko den koka-gunean aparkatu beharko dira.

Kamioien aparkalekurako sarrera itxitaegongo da eta baimena dutenek bakarrikizango dute bertara sartzeko aukera.

Egin beharreko obrak amaitu eta bere-hala Udalak baimenak lortzeko deialdiaegingo du.

Txakurren ordenantzarenonarpenaAzken urteetan txakurren presentzia Itsa-sondoko herri gunean asko areagotu da.Txakurrak dituzten jabeek indarreandagoen araudia errespetatzeko eta joka-era ez egokiak kontrolatzeko, ItsasondonTxakurren Ordenantza onartzeko propo-samena egin ondoren, Udalak 2009kourriaren 28an egindako batzarrean onar-tzea erabaki zen. Orain onartutako orde-nantza jendaurrean jarri da, interesatuekezagutu eta egoki iritzitako erreklamazio-ak jarri ahal izateko.

Ordenantza onartzearekin batera,Udalak, herriko zenbait lekutan, txaku-rren kakak biltzeko plastikozko poltsakjarriko ditu epe laburrean.

Txakur-jabe guztiei, onartutako orde-nantzan jasotzen diren betebeharrakduten garrantziaz jabeturik, horiek bete-tzeko beharrezko arreta jartzeko dei bere-zia egiten zaie. Interesatu guztiek orde-nantza horren kopia jaso ahal izango duteUdaletxean eskatuta edo Udaleko weborrian www.itsasondo.net helbidean.

Jubilatuen lokal berriaegokitzeko obrak2009ko aurrekontuan Udalak aurreikusi-tako obren artean, JUBILATUEN ELKARTEberriaren egokitzapena aurkitzen da.Lokala, Kale Nagusia 16ko behe solairuankokatuko da. Lokal berriak lehengoakbaino azalera handiagoa izango du, 100m2, sukaldea, zerbitzuak, bulegoa etagelaz osaturik egongo da. Obra honek160.000 € eurotako aurrekontua du etaegun gutxi barru obrak hasita izangodira. Obra hau finantzatzeko, besteakbeste, Eusko Jaurlaritzako Landa Gara-penerako Sailak 36.000 eurotako lagun-tza emateko erabakia hartu zuen etaKutxak, berriz, beste 22.000 eurotakolaguntza emango duela agindu du.Gainontzekoa Udalak 2009ko aurrekon-tuan kontzeptu horretarako ezarritaduen partidatik finantzatuko da.

Azken batzarretan hartu diren erabaki azpimarragarrienak ondorengo atale-tan dituzue. Baina herrian zabalduriko kexa eta haserreak argitzearren, atalhonetan olio bilketarako sistema berriaren inguruko azalpen batzuk idatziditugu, nahiz eta gai horren inguruan hartu den erabakia; ez duen Udalakhartu, Sasieta Mankomunitateak baizik.

Jubilatuak, aparkalekua, zergak,Kantillape, olioa eta txakurrak

((( 06 ))) udaleko berriak

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Page 7: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Olio bilketarakoedukiontzi berria

2010erako tasa eta zergentarifen aldaketaUrtea amaitzearekin batera hurrengo urte-an aplikatu ahal izango diren ordenantzentarifak errebisatzeko garaia heldu da aur-ten ere. Gai hau Urriaren 28an Udalak eginzuen batzarrean tratatu zen. Egoera eko-nomikoak baldintzatu du aurten ere hartu-tako erabakia, batetik prezioen gainekoindizea negatiboa delako (–0,1) eta, bes-tetik, herritarrek jasan behar izaten dutenkarga fiskala gehiago ez areagotzeko.

Hori horrela izanik, aurtengo urtean ezda igoerarik aplikatuko Udalak kobratzendituen zerga ezberdinetan, uraren tasanizan ezik. Kasu horretan aplikatuko denigoera, Udalari Gipuzkoako Ur Kontsor-tzioak kobratzen dion tarifarekin pareka-tzeko izango da.

Kantillapeko parkeaKantillapeko parkean ariketa fisikoa prakti-katzeko “parke berezia” ezarri da. Bertan7 modulu desberdin kokatu dira, adin guz-tietako pertsonen erabilerarako. Parkeanezarri diren moduluak artikulazioen mugi-kortasuna hobetzearekin batera, bertarahurbiltzen diren pertsonen arteko harre-manak lantzea du helburu. Moduluak ko-katzeko lekua egokia izan denaren frogagisa, bertan egunero ikusten ditugun per-tsonen kopurua ikustea besterik ez dago.Itsasondoko herritarrez gain, ingurukoherrietakoak ere ikusi ahal izan ditugu ber-tan ariketak egiten. Segi horrela eta orain-dik probatzera joan ez zaretenok modu-luak probatzera animatzen zaituztegu.

Parkearen kostua guztira 6.000 euro-takoa izan da. Kutxari diru-laguntza eskatuzaizkio, eta 2.000 € emango dituela agin-du du.�

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Egun hauetan etxeko olioa biltzeko edukiontzi berriak jarri dituSasietako Mankomunitateak Goierriko herrietan. Itsasondon,herriko plazan jarri du gainontzeko ontziekin batera (arropa,

pilak, beira...).Edukiontzia sukaldeko olioarentzat da bakarrik, olio begeta-

larentzat hain zuzen ere (frijitzekoa, kontserbatakoa, etab.)Sistema hau aukeratzeko 3 edukiontzi modelo desberdin froga-

tu ditu Sasietak hainbat herritan, tartean Itsasondon (orain bazter-tuta geratu den modeloa).

Sistema berrian sukaldean erabiltzen dugun olioa ontzi bateangorde behar da. Beteta daukagunean, edukiontzira eraman etabertara bota ontzian bertan ondo itxita. Erabiltzen den ontziaplastikozkoa izatea gomendatzen da, botatzerakoan puskatu ezdadin, baina ez da derrigorrezkoa plastikozkoa erabiltzea.

Ondoren, olio hori Altsasun dagoen enpresa batera eramatenda, ontziak hustu eta eta olioa iragazteko. Birziklapenerako egoki-tu ondoren, olio garbia Berantevillan (Araba) dagoen beste plantabatera eramaten da. Bionor izeneko enpresa horretan olioa bio-diesel bihurtzen da, bioerregai berriztagarria eta garbia, gure ibil-gailuetan erabil dezakeguna.

Beste aldetik gogoratu nahi dugu, orain arte udaletxean bana-tzen ziren ontziak ez direla gehiago banatuko.

Azkenean, badago aldea. Olioa komunetik bota edo berrerabili,ezta?�

((( 07 )))

Page 8: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 08 ))) itsasondon badago zer egin

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Iraupena: 3 ordu eta 15’.

Ibilbidea: Itsasondo-Iraola 30’ Iraola-Ioiaga 30’Ioia-Larrazkanda 10’Larrazkanda-Leizia bidegurutzea 30’Leizia-Agorta 15’ Agorta-Usurbe 20’Usurbe-Erauskin auzoa 30’Erauskin-Sagastigutia 30’.

Deskribapena: Ibilbidea hasteko, Otamendibaserritik abiatuko gara eta asfaltatutakobidea jarraituko dugu Ermintzako bideguru-tzeraino (Urkia), pixkanaka-pixkanaka alturahartuz. Urkiko bidea eskuinean utzi eta ormi-goizko bidetik, Ioiara helduko gara, atzean,Goierri auzoa eta Artetxe baserria utzita.

Ioiagako belardietara iritsitakoan, arrastotxuri-horiei heldu, Murumendiko norabideahartuz, eta Larrazkandara iritsiko gara.Bide nagusia jarraitu behar da hurrengo sei-nalea bilatu arte (GR-34/ PR Gi-55). Parehorretan ezkerrera hartu, PR-GI 55 ibilbide-aren arrastoak segituz eta beheraka

Agortara iritsiko gara. Hemendik Usurberaigotzeko bide nagusitik edo zuzenean igo-tzen den bidexkatik joan gaitezke. Tontorraez da oso polita (antena) baino bai ordeadaukan panoramika, ezta?

Paradatxoaren ostean, beheranzko bideariekingo diogu, Beasain aldera. Erauskin auzo-ra iritsi arte ez gera bide nagusitik aterako.Hemen Aldapagaina jartzen duen seinaleatopatuko dugu, norabide horri heldu etapistatik barrena, Letamendi baserritik igaroz,Beasaingo Sagastigutia parkeraino iritsikogara. Parkean beherantz doan edozein bide-xidorrek, herri-gunera eramango gaitu.�

5. Ibilbidea

Itsasondo-Usurbe-Beasain

Page 9: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

((( 09 )))

01

Usurbe Leizia

Larrazkanda

04Artetxe Baserria

10

Agorta 09

08

0605Ioiagazpi

03 Ermintza02

Goierri AuzoaOtamendi

07

Usurbetik panoramika

Page 10: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 10 ))) gure herritarrak

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Palestinaren bihotz zatituaHaizea Arruti

Palestina? Non dago Palestina?Herrialde ahaztuen artean dago Palestinamunduko beste herri andana bezalaxe.Mundu zabalean jakina da bai Cisjor-danian, bai Gazan egunero giza eskubi-deen urraketak amaigabeak direla bainaguztiok ikusle mutuak soilik izateramugatzen gara.

Barruan daramazun zerbait dabidaiatzea ala…Egia esan gazte gaztetatik erakarri izannau mundua esploratzearen ideiak bainaorain sekula baino gehiago. Bidaia bakoi-tzak hurrengoa amestera narama. Atekosarrailatik haratago begiratu behar delauste dut eta bidaiatzea horretarako auke-ra paregabea dela deritzot, begiakmundu zabalera irekitzeko, ezberdinaden horretara hurbiltzeko, bihotza giza-tasunez aberasteko.

Kontatu hitz gutxitan zure bidaiaren nondik norakoa.Zazpi laguneko koadrila elkartu eta hanjoan ginen txapela buruan jantzitaPalestina gertutik ezagutzera. Tel-Aviv-eko aireportuko kontrola igaro eta ahalbezain laster trena hartu eta Jerusalemerajoan ginen zuzenean. Berau bilakatu zengure bidaiako “kanpo-basea” eta bertatikautobusa hartu eta Cisjordanian barrenaPalestinar herriaren izatea geure azaleanezagutzeari ekin genion.

Beraz, esan bezala, Jerusalemenen igarogenituen lehen egunak hiriaren kontraste-ek liruratuta. Gainera, judutarren aste san-tuarekin tupus egin zuen gure egonaldiaketa lehenengo egunetatik arnastu ahalizan genuen bertako guda-giroa. HandikRamallah-ra joan ginen eta gero Betle-hemera bertan okupazioaren aurka buru-tzen ari ziren manifestaldietara. Errepideamozten zuen kable txarrantxadunarenaurrean tinko azaltzen ziren palestinarrakisraeldar armadaren aurrean, haur zeinzahar izan, fusilen aurrean begiradarik jei-tsi gabe. Betlehem eta inguruko errefuxa-tu kanpoetan izan ginen manifestazioanlagun egin genuen batek lagunduta.Bihotza hausten zaio bisitariari hormahoriek gordetzen dutena ikustean: milakapalestinar erreklutatuak bizibaldintza dui-netatik urrun. Ondoren Nablusen bisitatu-ko genituen errefuxatu kanpoen erretratuaberbera zen eta istorioak ere oso antzeko-ak. Gogoan dituzte belaunaldi zaharrenek1948an lehenik eta 1967an ondoren,euren etxe eta lurrak uztera behartuakizan ziren egun madarikatuak. Geroztikerrefuxatuak dira palestinarrak euren lurre-tan, munduan beste edonon ez bezala.

Handik Hebronen izan ginen gero,okupazioaren aurrean erresistentziagogorra egin duen herria da. Familiabatek hartu gintuen euren etxean etaazalean bizi ahal izan genuen salbuespenegoeran egotea zer den. Handik gertu,

desertuaren ateetan, Susya izenekoherrixka izango zen gure hurrengo hel-muga. Artzai lanetan aritu ginen artalde-ak lur idor haietan hazten ziren zuztargutxiak jan zitzaten, nola ez, hemen eresoldaduen begiradapean. Berdin azeitu-nak biltzerakoan.

Edonon zaudela ere ohartzen zara herripalestinarraren duintasun eta adoreak ezduela mugarik.

Telebistan ikusten dena egia ala gezurra da?Izan ohi dugu tarteka Palestinako gertae-raren baten edo besteren berri bainagehienetan izan ohi denez komunikabide-ek ez dute bizi duten errealitate bortitzagardentasunez isladatzen, berriak solteakbaitira, distortsionatuak. Egunero igarobehar izaten dituzte checkpointak lanerajoateko, haurrak eskolara eramateko edohormaz bestalde bizi diren familiarrak bisi-tatzeko eta beraz, egunero jasan beharizaten dituzte umilazioak, ordu luzeetakoilarak, soldaduak paretaz bestaldera pasa-tzeko baimenik eman ez eta atzera etxeraitzuli beharra eta 10km bidea ordu asko-tako bidea izaten da. Egunero daude atxi-lotuak, gartzeleratuak, jipoituak, hildako-ak, etxe demolizioak, espropiazioak… zer-gaitik ez dira hauek albiste?

Zer sentitu zenuen bidaian zehar?Palestinarrek senti dezaketena sentitunuen, bat egin baitzuten gure bihotzek.Euren lurrarekiko maitasuna, anaitasuna,bidegabekerien aurrean amorrua, inpo-tentzia,…mila sentimen kontrajarri.

Zer utzi du Palestinak zugan?Bidaiatzen jarraitzeko grina.

Hurrengo bidaia nora?Munduko edozein txokok du bere xarma,beraz, ikusiko da bizitzaren bidaiak noranaraman.�

Palestina zibilizazio askoren altzoa izan da, giza-okuapzioaren historian lur desiratua, lur zikiratuameditarranear kostan duen kokapenagatik, Nilo etaMesopotamia arteko kulturen elkargurutzean ego-nik. Alabaina, herri ezberdinen kultura topaguneizateaz gain balio sinboliko handia ere badu mun-duko hiru erligio monoteista handiren seaska baita:lur Sakratua kristau, judutar eta musulmanentzat.

Mendeen joan-etorrian gorriz tintatu daPalestinako lurra jausitako odolaz eta guda-aztar-nak edonon aurki daitezke, gordinenak palestina-rren bihotz eta oroimenean. Palestinan izan berrida Haizea herri zahar honen borroka bertatikbertara ezagutu, ikusi eta azalean senti-tzera. Palestina hizpide hartuta aritukogara kontu kontari:

Haizea Susyako emakume artzainarekinPalestinako jantzia tradizionala jantzita

Page 11: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Palestinako eskola baten aurkako erasoa fosforozko bonbaz

Betlehemeko manifestaldian lur okupazioen aurka. Aurrean soldadu israelarrak.

Susyako lur idorra, ardien bazka.

Nabluseko alde zaharra Palestinako erresistentziaren eredu.

Ramallah-ko checkpointa gauez

Nabluseko Askar errefuxatu kanpoan izandako erasoaren aztarnak.

((( 11 )))

1947an NBEak Palestinaren Zatiketa Plana onar-tu eta lurraldea bi estatutan banatzea era-baki zenetik (judu gutxiengoari lurraldea-

ren %60 eman zitzaion) gero eta bortitzagoa bilakatu daPalestina eta Israelen arteko gatazka. 1948an israeldar estatuasortu zen eta berehala bost estatu arabiarren eta Israelen artekogerra hasi zen. Amaitzean, Zisjordania eta ekialdeko JerusalemJordaniaren agindupean geratu ziren eta Gaza Egiptoarenean.Ordurako Israelek legezkoa zena baino %26 lurralde gehiagookupatua zuen. Biztanleria arabiarraren %70ek bere etxeak uzte-ra behartuak izan ziren, errefuxiatu bihurtuz.

Sei Eguneko Gerran, 1967an, Israelek Gaza eta Sinai penintsulakendu zizkion Egiptori, Zisjordania eta ekialdeko JerusalemJordaniari eta Golan Gainak Siriari. 1991n bake elkarrizketak hasiziren, 1993an Osloko Akordioetan amaitu zirenak. Bertan, Gazaneta Zisjordaniaren zati batean estatu bat eraikitzea erabaki zenbaina Israelen okupazio militarpean daude. Erregimen honek berehortzik zorrotzenak erakusten dizkio etsaitzat jo duenari: salbues-pen egoeran ezarri du herri palestinarra eta hauen eguneroko bizi-modua, apurka-apurkako lur eta baliabide naturalen jabetzea (urerreserba naturalak eta kolonoentzat okupatutako lurrak, baitabase militarrak ezartzeko ere) eta pixkanakako judaizazio prozesuaJerusalem ekialdean biztanleriaren arabiarra izan ez dadin etahonela ekonomia palestinarra israeldarren menpe gera dadin.�

02

01

03

04 05

06 07

Palestina eta Israelenarteko gatazka

Page 12: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Azaroaren 25a, urtero bezala aurtenere Itsasondon ospatu dugu egun

hau. Berezia da, sentsibilizazioa eska-tzen duen eguna. Egunero ez bada biegunean behin kasuren baten berri iza-ten baitugu albistegietan.

Datuek dantza handia izaten dutekopuruei dagokionean behintzat, bakoi-tzak kontatzeko modu ezberdina baitu.Emakumeen aurkako indarkeria moduezberdin ugaritan ulertu izan da, etaulertzen da, eta honek zifrak ematera-koan arazoak sortzen ditu. Batetik,bikotekideek hildako emakumeak ager-tzen dira, eta bestetik, nahiz eta bikote-kideak ez izan gizon batek hildako ema-kumeak. Baina ezin dugu ahaztu, gizonbatzuk ere sufritzen dute genero indar-keria, adibidez homosexualek.

Aurten 75 emakume hil dituzte, etaoraindik kopuruak gora egin dezake.Horrelako kasuak Itsasondon gerta ezdaitezen, modu ludikoan, emakumeen-gan eragina egiteko asmoz, bi ekintzaberezi antolatu dira; batetik, dantza afri-karren ikastaroa, emakumeek eta nes-kek beraien gorputzaren kontzientziaizan dezaten, eta bestetik monolo-go/bakarrizketa bat, barre pixka bat egi-nez gai honen inguruan kontzientziahartzeko.

Indarkeria kasu gehiago EZ!�

Joan den irailean, Itsasondoko gaztele-kuak ateak ireki zituen, oporren oste-

an. Ostiralero, bertan gazteak elkartudira, elkarrekin egoteko, ekintzak egite-ko… Ekintza desberdinak egin dira: esku-lanak, mahai jolasak, bideo emanaldiak…guztiak izan dira interesgarria baina horie-tatik bat oso aberasgarria izan da gazte-entzat.

Izan ere, azaroaren 6an, Goiekik anto-latzen duen Goierri Kolore ekimenarenbarruan, Itsasondoko gazteek, herrikohaurrentzako Munduko jolasak antolatuzituzten. Horretarako, hezitzailearenlaguntzaz, mundu guztiko jolasak bilduzituzten, aukeraketa bat egin zen etagazteek beraien artean antolatu zuteneguna.

Egunean bertan, gaztelekura jendeugari agertu zen; haurrak, gurasoak… etagerturatu ziren guztiek Afrikako, Ozea-niako, Europako, Asiako eta Amerikakojolasak ezagutzeko parada izan zuten.Sekulako giroa bizi izan zen gaztelekuan,eta guraso zein haurrak oso gustura ager-tu ziren. Behin jolasak bukatu ostean,indarrak berritzeko merienda bat jarrizitzaien eta horrela bukatu zen, aurtengoeta lehenengo kulturarteko eguna.

Lerro hauen bidez, dena antolatuzuten gazteei esker onak eman nahi diz-kiegu, egin zuten lan bikainagatik etabide horretatik jarraitzeko gonbitea egi-ten diegu. Eskerrak, era berean, partehartu zuten guztiei ere. Gaztelekuakateak irekita dauzka herritar guztiontzateta horrelako ekimen gehiago egin ahalizateko, gure prestutasuna agertzendugu. Entzuteko prest gaude.�

((( 12 ))) gizartea

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

gazte plana

Gaztelekua eta kulturarteko eguna

emakume berdintasun plana

Informazio gehiago:http://itsasondokoberdintasunsaila.blogspot.com/

Teleasistentzia zerbitzuak eguneko24 orduetan, jaiegunetan barne,

SOS Deiarekin automatikoki konek-tatzeko aukera ematen du.

Zerbitzua abian jartzen duen sistemakbi elementu ditu:• Zure etxean jarriko dizuten ekipoa.• Etxean zaudenean, beti gainean era-

man behar duzun domina edo esku-muturrekoa.Ekipoa etengabe dago SOS Deiarekinkonektatuta. Larrialdietan, zuk zureekipoaren botoia sakatu behar duzu,eta etxearen beste alde bateanbazaude, dominaren botoia.Segundo batzuk geroago SOSDeiako langileek erantzun egingodizute eta zer gertatzen ari den gal-detuko. Ez duzu telefonoa erabilibeharrik, teleasistentziak zuzeneankomunikatzeko balio baitu.

• Behar izanez gero, senideren bati dei-tuko diote, edota etxeko giltzakdituen pertsonari, zuri laguntzerajoan dadin.

• Behar izanez gero, mediku taldeare-kin harremanetan jarriko zaituzte.65 urtetik gora dituen eta bakarrikbizi den pertsonak edota eguneanordu asko bakarrik egoten denakeska dezake bere udaletxeko gizartezerbitzuetan. Han emango dizueguzerbitzuaren berri.Eskaera tramitatzeko behar diren agi-riak ondoko hauek dira:

–Nortasun agiriaren fotokopia–Errentaren aitorpenaren fotoko-

pia edo irabazien edo jasotakopentsioaren agiriak

–Medikuaren txostenakZerbitzuaren kostea erabiltzailea,

Udala eta Foru Aldundiaren arteanordaintzen da.

Zalantzaren bat baduzu, telefonoz deidezakezu udaletxeko gizarte zerbitzue-tara.�

Teleasistentzia zerbitzua

gizartea

Azaroak 25 EmakumeenganakoIndakeriaren Aurkako Nazioarteko Eguna

Page 13: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Kontseiluak eta UEMAk 2006tik2009ra UEMAko udaletan egindakohizkuntza politikaren neurketen ira-

kurketa eman dute ezagutzera. Guztira,ehundik gora neurketa egin dituKontseiluak, eta tartean UEMAko 30 udaldaude. Emaitza kuantitatiboetan, udalbakoitzak 0tik 10erako emaitza du, etanabarmentzekoa da sailkapeneko aurrene-ko 10 postuetan UEMAko udalak egotea.Emaitzen harira, UEMAk eta KontseiluakUEMAko udalen hizkuntza politikaren gai-neko irakurketa egin dute prentsaurrekoan.

Jon Bollar UEMAko lehendakariaren abu-ruz, zenbakien atzean UEMAko udalek hiz-kuntz politika bateratua gauzatzeko kon-promisoa ikusten da, baita UEMAren ere-duak euskararen normalizazioari onuradakarkiola ere. Emaitzak onak izan arren,UEMAk autokritika egin eta harago iritsinahi du, herriz herri zer hobetua dagoelanabarmendu baitu. Hobetzeko bidean,UEMAk euskalgintza aukeratu du bidela-gun: batetik, udararen aurretik Kon-tseiluarekin hitzarmena sinatu zuen, neur-keten bidez udalen hizkuntza politikarensegimendua egiteko, eta, bestetik, Beha-tokiarekin duela urte eta erdi sinatutakohitzarmena du, herritarrek hizkuntza kexakbideratzea bultzatzeko, baita udalen aurka-koak direnak ere.

Horrenbestez, UEMAren irakurketarenarabera, emaitzek adierazten dute UEMA-ren eredua baliagarria dela euskararen nor-

malizazioan. Eredu horren muina udalerrieuskaldunetan “euskarak lehentasunezkotrataera garbia” izatea da, eta gaur egun61 udal daude eredu horren baitan lanean.Nolanahi ere, Jon Bollarrek dei egin die gai-nerako udalerri euskaldunei UEMArekin bategiteko, ekainaren 13ko Berako UEMAEguneko leloa bere egiteko: “Euskarakelkartzen gaituelako”.

Jon Bollarrek gogora ekarri du UEMAkbide propioa duela eta urratsez urratsaurrera doala bide horretatik: “Bidea nora-bide bakarrekoa da, euskararen normaliza-ziorantz doa, eta emaitza onak eman ditu,gaur ikusi dugunez. Eta, esan bezala, bide-lagunak asko izan arren, bidea zabala da,denok kabitzeko modukoa.”

Bestetik, Xabier Mendiguren Kontseilukoidazkari nagusiak neurketen ibilbidea izandu hizpide: 2005ean udalen hizkuntz politi-ka aztertzeko metodologikoki zorrotz disei-natutako ebaluazio tresna sortu zuen, eta,horretarako, aditu askoren ekarpenak jasozituen: soziolinguistenak, udaletako zeinbeste administrazio batzuetako teknikarie-nak, besteak beste.

2005. urtean, Euskal Herriko 66 herritanegin zen ebaluazio hori, eta, ondoren, lanhorri jarraipena eman zaio eta lehenengoebaluazio hori jada 100 herrietan aplikatudu Kontseiluak. Aurrera begira, abiatutakolan honi jarraipena emateko asmoa du.2011n bigarren ebaluazioari ekingo dio.Izan ere, ziklo politiko bakoitzean hizkuntza

politikak aztertzeko asmoa du Kontseiluak,azterketaren bitartez, udalek aplikatzendituzten hizkuntza politiketan daudenhutsuneak detektatu ahal izateko. Hutsunehoriek agerian geratuko direnez, udaletakoarduradunek hizkuntz politika egokiak gau-zatzeko hutsune horiek gainditzea beha-rrezkoa izango da.

Xabier Mendigurenek, halaber, elkarlana-ren garrantzia azpimarratu du; Kontsei-luaren izpiritua betiere elkarlanean aritzeabaita: administrazio guztiekin zein bestela-ko eragile sozial, ekonomiko eta politikoe-kin. Horrexegatik ere, dinamika honen bai-tan, Kontseiluak hizkuntza politika hobe-tzeko udalerrietako erakundeekin elkarlanalortzen saiatzen ari da. Hor kokatzen diraberriki aurkeztutako 25 udalekin sinaturikohitzarmenak eta ekainean UEMArekin sina-tutako hitzarmen berezia.

UEMAko udaletan egindako neurketeidagokienez, Xabier Mendigurenek adierazidu emaitza hauek argiki uzten dutelaUEMAko herrietan aplikatzen den hizkuntzpolitika, oro har, egokia dela. Halaber, gai-neratu du Kontseiluaren webgunean sarre-ra berezi bat dagoela (www.kontsei-lua.org), eta hor kontsultatu daitezkeelaherri bakoitzaren emaitzak edo herrienarteko alderaketak egin. Web gune horre-tan, bestetik, udalerrien hizkuntza politika-ren inguruan bestelako informazioa ereeskainiko du Kontseiluak.�

UEMA-ko udalen hizkuntz politika egokia dela nabarmendu du kontseiluak

uema ((( 11 )))

Page 14: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 14 ))) lehiaketa

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Argazki lehiaketaEneko Camposek, argazki lehiaketaren irabazlea, Marokon egindako bidaiarenzenbait azalpen elarazi digu:

Uda honetan Moroko aldean izan ginen etabertan ateratako argazki batzu bidaltzen diz-

kizuegu. "Bidaia Chefchauenen hasi genuen eta bertan

jendea, eta normalean emakumeak, errekara joa-ten dira etxeko alfonbrak garbitzera. Gizonez-koak alfonbrak errekara eramaten diztuzte etagarbitu eta gero, eguzkitan jartzen dituzte lehor-tzen. Ekintza sozial bat da.

Bidaiari jarraituz Rabat aldera joan ginen etaerrekaz beste aldera mendeetan aldatu ez denherrixka harresitu bat dago, Sale izenekoa.

Aurrera jarraituz Marrakech aldera joan ginen,bidean Ouzoud-eko urjauzietan geratu ginelarik.Benetan toki ikusgarria gertatu zen. Bertara Ma-rokoko jende asko joaten da egun pasa. Gazteaskok salto egiten dute urjauzietatik."

- Ebro ibaiaren ibilbidea -Miravet (Tarragona)

- Chefchauen herria. Maroko -

- Ebro ibaiaren ibilbidea -

Tudanka (kantabria)

- Ouzoud-eko urjauziak. Maroko -

- Sale herria. Maroko -

Page 15: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Informazio gehiago:www.ahtgelditu.orgwww.blogak.com/goierrikoahtezhttp://sindominio.net/ahtez

aht ((( 15 )))

Zuhaitzei sustraietatikeutsizIrailaren 28an hasi eta hamaika egunez,AHTren aurkako hainbat lagun haritzetanzintzilikatu ziren lanak geldiaraziz, Itsa-sondoko Berostegi auzoan AbiaduraHandiko Trenaren lanak hasi zituztela eta.Desobedientzia-ekintzaren helburua bi-koitza izan zen: lanak gelditzea bata, etahorrelako azpiegiturak gure lurraldeaneragiten duen kaltearen berri emateabestea. Biak lortu zituzten ekintzaileek,lanak geratzeaz gain, gizarteari jakinarazibaitzioten mapetan trazatutako lerrohoriek mundu errealean gauzatzerakoaningurumenari egiten zaion kaltea ereerreala dela. Berostegin, hain zuzen ere,beren proiektuek adierazitakoaren kon-tra, ehunka urte dituzten hamarnakazuhaitz bota nahi izan zituzten, hori guz-tia, sistema kapitalista, xahutzaile, antiso-zial eta antiekologikoa bultzatu besterikegingo ez duen azpiegitura elitista eraiki-tzeko. Ekintzak Itsasondon iraun zuenbitartean, dozenaka sostengu jaso zirenEuskal Herriko txoko guztietatik eta goie-rritarrek emandako erantzuna ere ez zennolanahikoa izan. Hala ere, eta EuskalHerrian inoiz gauzatu nahi izan denazpiegitura erraldoienaren aurrean gau-dela jakitun, informazioarekin batera,jendartea eskuartean dugun arazoarenjakitun egingo duten ekintzekin jarraitzeabeste aukerarik ez dugu.

Iparraldek ere AHTri ezBadira aste batzuk, Baionan, Errobi, HegoLapurdi eta Errobi-Aturri herri elkargoendeialdiari erantzunez, 12.000 pertsonatikgora bildu zirela Iparraldean eraiki nahiduten AHTren linea berria arbuiatzeko.Hego Lapurdiko herri elkargoko presiden-te Mixel Hiriarten hitzetan, “ingurumene-an suntsiketa eragiteaz gain, ekonomiko-ki ere sostengatzen ez den xedea da etaberaz, zergatik onartu lurraldearen sun-tsiketa, behar ez den xede bat egiteko?”.Argi dago, mugaz bi aldeetako aurkariek,beraz, argumentu berak dituztela gurelurraldea puntatik puntara 400 km-tanurratuko duen lurreko hegazkinari ezetzesateko garaian. Argumentu berak etaborroka bera, horixe islatu nahiko duguurtarrilaren 23an, Hendaiatik Irunera,AHT Gelditu! Elkarlanak Iparraldekoingurumenaren aldeko CADE elkarteare-kin batera antolatu duen manifestazioanparte hartuz.

Akten altxamendua bertan behera Itsasondoneta LegorretanPasa den azaroaren 11n eta 12an,Espainiako Sustapen Ministerioko tekni-kariak AHTren Legorretako zatiko lurrendesjabetzearen azken administrazio-pau-sua egin asmoz etorri ziren gure herrira.Hemen ordea, bulego batzuetan herrita-rroi galdetu ere egin gabe gure etorkizu-na erabaki eta baldintzatu nahi duteneierantzuteko prest agertu zen AHTren aur-kari talde bat. Dozenaka lagun bildu zirenazaroaren 11n Itsasondoko Udaletxekoeskaileretan eta Ertzainak arrastaka aterabehar izan bazituen ere, ezin izan zutenudaletxeko atean kateatu ziren bi lagune-kin gauza bera egin. Itsasondoko plazanoihu artean hartu zituzten Madrildik eto-rritakoak eta desjabetzak egin ezin zituz-tela ikusita, bertan behera uztea erabakizuten. Hala gertatu zen hurrengo egune-an Legorretan ere, udaletxeko atea irekiezin zutela ikusita bertatik alde eginbehar izan baitzuten. Legorreta zatikodesjabetzak beraz, hilabete inguruz atze-ratu behar izan ditu SustapenMinisterioak.�

AHTaren kronika

Ondorengo lerroetan, azkeneko hilabe-teetako mobilizazio, adierazpen etaakten altxamenduaren gora beherakazalduko ditugu. Baionan egin zen mani-festazioak ere aipamen bat merezi du.Argazki bitxia izan zen benetan: AHTrenibilbideak kalteturiko herrietako alkate-ak izan baitziren manifestazio buruan,pankarta eramaten. Hegoaldean ere…berehalakoan!

Page 16: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 16 ))) euskara

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Lehenik eta behin, eskerrak emaneskolako irakasle eta ikasleei eginda-ko lanarengatik, beraiek gabe zen-

tzurik gabeko ekitaldiak suertatuko lira-tekeelako.

Urriaren 28, 29 eta 30ean antolatuzen, Itsasondon, Euskararen Astea.

Helburua, gure hizkuntza eskubideakbermatzeko dauden erakunde eta balia-bide ezberdinak ezagutzea zen.

Ostiral arratsaldean hasi zen antola-tzaileak prestatutako hitzalditxo bate-kin, horretarako, herrian euskararenalde lan egindako pertsona batzuk izangenituen; horien artean Iñaki apaiza,Jose Mari irakaslea eta Maddi eskolakoikasle ohia.

Bertan jakin ahal izan genituen, garaibatean bizitako euskararen inguruko his-toria ezberdinak, eta euskararen kontraherrian egon ziren pertsonaien berri ereizan genuen.

Gazteek ere azaldu zuten beraien erre-alitatea: zein zaila egiten den euskarazhitz egitea, tartean euskaraz ez dakiennorbaiet dagoenean…

Ondorio batzuk atera ziren hitzaldi har-tatik, baina garrantzitsuena euskararennormalizazioa lortu arte oraindik borro-kan jarraitu behar dugula izan zen, etahorretarako ez gaudela bakarrik , babes-ten gaituzten erakunde asko ditugula(UEMA, KONTSEILUA, BEHATOKIA…) etaelkar lanean aritu behar dugula.

Hitzaldian bertan, herrian hizkuntzaeskubideen urreketak salatzeko Kutxabatzuk jarri direla ere gogorarazi zen.Kutxak mediku etxean, tabernan eta uda-letxean jarri dira, eta herritarrek aukeradute, euskararen aurkako edozein urra-ketaren aurrean beren salaketak bertarabotatzeko.

Larunbat goizean, Behatokiko PaulBilbaorekin tailer bat antolatu zen etabertan haurrak euskararen egoera azter-tu zuten, hizkuntza mantentzeko zeregin behar dugun pentsatuz.

Oso gustura aritu ziren taldeka lanean.Gaualdera, eskolako haurrek prestatu-

tako “esketxak” ikusi ahal izan genituen;bertan, euskararen egoera “ez normali-zatua” ikusteko aukera eman ziguten.

Aparteko lana egin zuten Itsasondokoaktore-aktoresak.

Ondoren, Txirene antzerki taldearekin“Oiyik ekarri ez zuen semia” ikuskizunaikusteko aukera izan geneun.

Asteburu horren helburua, euskararenerrealitatea zein zen azaltzeaz gain,Itsasdondon euskarak izan duen bilakae-ra eta historia ezagutzeko aukera eskain-tzea zen, eta baita, UEMA, KONTSEILUAeta BEHATOKIA bezalako erakundeakeuskararen normalkuntzaren alde egitenduten lana gogoraraztea ere.

Horrez gain, gure Udala erakundehoriekin elkar lanean ari dela azpimarra-tu nahi dugu. Baina Udalaz gain, herritarguztiok dugu euskararen normalizazioangeure urrats propioa egiteko aukera.Horretarako Udalak Hizkuntza Eskubi-deen urraketen aurrean jarrera aktibo bathartzera deitu nahi ditu herritarrak, etaherrian horretarako jarri diren Kutxak era-biltzera.

Mila esker parte hartu guztiei, berezikiordutegiz kanpo herria dinamizatu nahiduten “betiko” horiei.�

Euskararen astea

“Oiyik ekarri ez zuen semia” ikuskizuna Eskola haurrek prestatutako “esketxak” Behatokiko Paul Bilbaorekin tailerra

Bertsolari eta trikitilariekin poteoa

Page 17: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

kultura ((( 17 )))

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

Iraileko Jaiak

O porrak amaitzean, eta irailean ondo sarturikgaudenean, Itsasondoko jaien txanda izaten da.

Aurten eguraldiak gehiegi lagundu ez badigu ere,gazte eta ez hain gazteek egunerokotasuna aldebatera utzi eta ondo pasatzeko aukera izan dute.Denentzako ekintza eta denbora-pasak izan dira;argazki hauek esandakoaren ispilu. Burura oroitza-pen politak ekartzea espero dugu.

U rriaren 24an, Itsasondoko jaietan parte hartuta-ko lagun taldeek bazkaria izan zuten Arbel-aitz

elkartean. Bazkari goxoa dastatzeaz batera, jaiengaieneko balorazioa egin eta hurrengo urterako egindaitezkeen berrikuntzen inguruan jarduteko uneegokia izan zen.

Korsikar lagunei ongi etorria etakantu afaria Kuxkuxtu taldearekin

A zaroaren 27an, arratsalde gau berezia bizi izangenuen Itsasondon. Arratsaldeko 7:30ean

Korsikatik etorri berriak Itsasondoko plazan genituen“Mimoria Tramandata” Korsikar taldeko kideak.“Mimoria Tramandata” Korsikar musika tradizionalalantzen duen taldea da eta Korsikar herriaren enbaxa-dore gixa dihardu bertako kultura eta ohiturak zabalduz.

Itsasondoko herriak ongi etorria luzatu nahi izan zienKorsikarrei, batetik gure herrira etorri izanagatik eta bes-tetik Korsikar herria, Euskal Herriaren gixara, bere herriizaera lortze aldera borrokan diharduen herria delako;eta herri zapaldu gixara elkartasun loturak batzen gai-tuelako. Ekitaldiari bertsoen bidez eman zitzaion hasie-ra, ondoren, dantzariek aurreskua dantzatu zuten etaAlkateak oroigarri moduan euskal makila eskaini zien.Kortsikarrek beraien kantu tradizionalak eskaini zizkigu-ten, bai plazan bertan, bai eta ondoren herrian zeharegin zen triki poteoan ere.

Ondoren, 70 lagun inguruk, Arbel-aitz elkartean egi-niko kantu afarian parte hartu genuen. Afal ondorenKuxkuxtu Iparraldeko taldearekin kanta eta musika saiopolitaz gozatu ahal izan genuen; han argi geratu zenzeintzuk ziren kantaren profesionalak eta zeintzuk zale-tu soilak. Zer esanik ez, horrelakoetan gertatzen denmoduan, norberak nahi adina luzatu zen gaua…

Jai ondorengo bazkaria

Xabi alkatea Korsikarrei euskal-makila eskaintzen

Kuxkuxtu taldea herria girotzen

Page 18: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 18 ))) kultura

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

I railaren 12,13 eta 14an izan genituen Urkikojaiak. Larunbatean, lagunarteko afaria izan zen

Laja eta Mikel trikitilariek alaiturik. Igandean, berriz, goizari hasiera ona emateko

hamaiketakoa izan zen Olarte anaiak lagunduta,eta eguerdian, bazkaria izan zen Urkiko elkartean.Arratsaldean, aizkolariek izan zuten tartea;Olasagasti eta Azurmendi, Arrospide etaUgartebururen aurka; saio bizi eta lehiatua izanzen, baina azkenean, Olasagasti eta Azurmendiizan ziren lehenak lanak amaitzen. Ondoren,gauera arte luzatu zen festa Olarte anaiekin.

Gurutze deunaren egunari meza nagusiarekineman zitzaion hasiera, hamaiketakoarekin bateraJose Ignacio Zubeldia trikitilariaren musika izangenuen lagun, ondoren bazkaria izan zen etaZubeldia anaien emanaldiarekin amaitu ziren jaiak.Giro paregabea izateaz gain, aurtengoan egural-diak lagundu duela esan behar dugu.

Urkiko Jaiak

U rriaren 11n zen hitzordua, arratsaldeko 3eta-rako 38 lagun herriko plazan genituen

beraien bizikletekin ibilbideari hasiera ematekoprest.

Ibilbidea Legorreta zaharretik Santa Maña gai-nera, bertan indarrak hartzeko gune bat zegoenprest eta hortik Aldaolara jaitsi eta Zubin zeharka-tu ondoren, Berostegiko bide gurutzera. Handikgertu zuten helmuga.

Guztira txirrindulariek 22 km egin zituzten etaeguraldi ona lagun arratsalde ederra pasatzekoaukera izan zuten; hori bai izerdi apur bat bota-tzearen truke.

Mendi bizikleta trabesia

Page 19: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

((( 19 )))

itsasondo2.0 ((( 7.zk )))

LONDRES KARTOIZKOA DAUnai Elorriaga

Arratsaldero igotzenda Phineas, bere la-gunekin, hamazazpi-garren teilatura, han-dik bakarrik ikustenbaitira herriko bisarrerak batera: erre-pidea eta tren-gelto-

kia. Itxaroten daude, izan ere, udahonetan iritsi beharko lukeen norbai-ten zain.

Erabat amaitu ez den diktadurarenondorengo garai lanbrotsuan, krudel-keriaren oroitzapena jaso eta gordenahi dute pertsonaiek, beren zauriakbehingoz ixteko, tiraniaren zerbitza-riek zirrikitu guztiak itxirik dituztenarren.

MUSIKA AIREAN Karmele Jaio

Leiho ondoan ematendu eguna Elenak, ka-lera begira, munduanegin beharrekoakeginda dituelakoan.Seme-alabek Ekua-dorreko neska batekarri diote, etxeko

lanetan laguntzeko eta etxetik atera-tzera animatzeko. Elenak, baina, ber-tan geratu nahi du, bere oroitzapeneiatxikia.

Maitasuna eta gorrotoa, adiskideta-suna eta zeloak, bizinahia eta etsipe-na… Sentimenduen nobela da Kar-mele Jaioren bigarren eleberri hau.

NORA EZ DAKIZUN HORIIrati Jimenez

Maitasun ezinezkoaketa kasualitate gerta-gaitzak topatuko di-tuzu eleberri honetan,likantropoak eta ban-piroak, arima erostenduten aingeruak, amahil ostean jaiotako

haurrak, magoak, bidaiak, ipuinak...Pasioz eta liluraz beteriko liburua,amodio debekatuek bezala utzi ezi-nezko sorginkeriaz lotuko zaituena.

EZEKIELJasone Osoro

Gazteentzako nobeladugu honako hau.Ezekielek hamalauurte ditu. Etxeanamarekin eta arreba-rekin bizi da, emaku-mez inguratuta. Aitaketxetik alde egin

zuen, eta ez du hartaz oroitzapenaskorik. Hamalau urteko mutil gehie-nek bezala, bizitza bi partetan bana-tuta dauka; batetik etxeko istiluakdaude, eta bestetik kanpoko giroa:eskola, lagunak, koadrilaren lokalaeta… neskak.

NIRE AMAK EZ DAUKA ERREMEDIORIK

Iratik hamabi urteditu eta oso argi ditubere nahiak eta hel-buruak. Amak, ordea,oso bestelako ideiakditu gauza askotan;espezial samarra da,xelebrea ez esateaga-

tik. Bateko artista izan nahi du, beste-ko naturista, eta beste batean bidaia-tzeko grina sartzen zaio. Estutasunbat baino gehiago pasa behar izatendute aitak eta alabak, amaren buruta-zioekin. Iratik bere etxeko hamaikapasadizo barregarri jaso ditu orrialdehauetan.

ANE PIRATAPirritxek, Porrotx eta Marimotots

Pirritxek, Porro-txek eta Marimo-totsek bere lagunhandi bati bisitaegin zioten behinospitalean. Aneizena du lagunaketa pirata izan

nahi du. Gaixo dago Ane, baina pozikdago hala ere, pirata izatea erabakibaitu, eta bere desioa konplitu eginbaitzaio. Eta nola egiten da bat pira-ta? Horretarako, maisu on bat beharda, noski. Eta Ane Piratak mundukopiratarik ausartena du maisu etaeredu, Patakon. Alaia da Patakon, fes-tazalea, eta inork baino hobeto dakipiraten lezio ederrak ematen.

Abenduaren hasieran Durangoko azoka izan dugunez, eta Euskal liburu eta diskoenhitzordu nagusia denez, bertan nobedade izan diren eta harrera oso ona izan dutenadin guztientzako ondorengo liburuak proposatzen dizkizuegu. On egin.

Liburuaren txokoa

Page 20: itsasondoitsasondo Herriko aldizkaria((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010 2.0 Haizea Arruti: Itsasondoko bidaiari konprometitua Agenda 21: Batzarren balorazioa Gaztelekua: Azkeneko ekintzak

Lehiaketa mundiala

GOGORARAZTEN DIZUEGU

HURRENGO ALEA MARTXOAN

IZANGO DUZUTELA ETXEAN.

!

Kultur Agenda

Urtarrila• Urtarrilak 17: Ziklo-krosa

Otsaila • Otsailak 4: Santa Ageda bezpera• Otsailak 13: Ijito eguna• Otsailak 19: Eskolako Iñauteri festa

Martxoa• Martxoak 8: Emakumearen Nazioarteko Eguna

Olentzeroren opariak

Udaleko haur eta gazteria sailetik, aben-du hasieran, informazio orri batzukbanatu dira Itsasondoko etxeetara.

Gabonak gainean ditugu, eta honezkero,haur ugari olentzerori eskutitzak idazten aridira. Olentzero berriz, erabat lanpetuta ibilikoda. Guk, lana erreztearren, txosten horixe presta-tu dugu.

Jostailuak, haurrari bere garapenean laguntzen dien tresnakdira eta beraz, haur bakoitzaren adina eta ezaugarriak kontutanhartu behar dira, opariak erosterako garaian. Txosten horrenbidez, “Olentzeroei” lana arintzen saiatu gara, baina aldi bere-an, informazioa ematea ere izan dugu helburu. Hain zuzen ere,adin tarte bakoitzean, egokienak diren jostailuen adibide batzukzerrendatu dira, eta azkenik, erosketak egiterako garaian kon-tutan hartu behar diren gomendioak azaldu dira.

Aipatzeko moduakoak dira jostailuak aukeratzeko garaiankontutan hartu behar diren irizpideak. Alde batetik, adina etaahalmena ditugu. Jostailua, haurren beharretara egokitubehar da. Gainera, jostailuak, irudimena eta ekintza gara-tzeko aukera eman behar du. Egokiena, hainbat jostailuenarteko konbinaketa ematea litzateke eta bakarka eta tal-dean jolasteko aukera ematea, biak uztartuz. Azkenik, sexubereizketarik eta indarkeriaren aldeko jarrerak erakusten ezduten jolasak dira egokienak.

Ia lagungarriak suertatzen zaizkizuen. Norbaitek ez badujaso, jakin ezazue, udaletxean ale gehiago badaudela eta ber-tan emango zaizkizula zehaztasun guztiak.

Akatsarik ikusten al duzu argazkian? Anima zaitezte eta parte hartu zozketa berezi batean!

Gure helbidea:[email protected]

itsasondoHerriko aldizkaria ((( 7. zk ))) abendua-martxoa 2010

Ale honetan parte hartu dutenak honakoak dira:

Amaia Apaolaza • Jone Etxeberria • Belen Mendizabal • Alaitz Aierbe • Ainara Urteaga • Rosi NogueraIker Mendizabal • Haizea Arruti • Eskolako Umeak • Zuberoa Jauregi • Miren Segurola • Gorka MartinezDanel Etxeberria • MªJose Arrizabalaga • Maite Lasa

2.0

d