itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa...

18
itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia SARRERA UETENA taldeak (Etniker-Bermeo) Bizkaiko Bermeon «Arrantza eta Nabigazioa» izeneko lana egiten ari ginela, izen pila bat biltzeko aukera izan genuen, arrainena batez ere, nahizta arrantzaleentzat garrantzia gutxiago duten beste zenbait itsas espezie ere aipatu. Hizkuntza aldetik hitz guzti hauek garrantzia handia dutelakoan gaude, zeren, jakina denez, zientzigizonek orain onarturiko terminologiak modernoak baitira. Lehen sailketa garrantzizkoa Linneok egin zuen, 1.707an jaioa bera eta 1.778an hila. SAILKETA Taxonomia edo Sistematika deritzan zientzia darabilten hastapenekin jokatuko dugu. Zientzia honek animali, landare nahiz mikroorganismo espezie bakoitzari izen bakarra eman nahi dio, zientzigizon guztientzat balio izateko modukoa. Honela halako animalia bat aztertzerakoan, erizpide bateratua lortzen da. Artikulu honetan Bermeon ezagutzen diren espezieak hastapen hauen arabera sailkatuko ditugu eta aipaturiko arrain, zefalopodo eta moluskoen izen zientifikoa Bermeoko arrantzaleek erabilitako izen arruntarekin batera jarriko dugu. Nolanahi ere bai herriko izenen transkribapenean bai izen zien- tifikoekiko loturan ahalik zuzenkien jotzen saiatuko gara. Baliteke lan honek zenbait huts eta omisio izatea. Handiegiak ez direla izango uste dugu. Estudio hau egiten ari ginela, hainbat istilu izan dugu espezie desber- dinak identifikatzen. Eta gainera animalia bakoitzari sarritan izen asko ezar- tzen zaio. Honela zenbait izen euskal itsasertz guztian zehar, Kantauri osoan edo baita Penintsula guztian ere berdinak edo antzekoak diren bitartean, beste batzutan toki batetik bestera aldatzen dira. Adibide argi bat Bruma Rayi (SCHU) izan liteke, Bermeon PAPARDUE, Gipuzkoan LANPUA, Asturian PALOMETA, Katalunian CASTANYOLA eta barrurantz JAPUTA. Desberdintasun hau herri bakoitzean bere izen bakarra eta berezia izate- raino he1 daiteke. Honela, esate baterako, TXILIPITXERUE, GONBISE,

Transcript of itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa...

Page 1: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

itsas espezierik garrantzitsuenen

Bermeoko terminologia

SARRERA

UETENA taldeak (Etniker-Bermeo) Bizkaiko Bermeon «Arrantza eta Nabigazioa» izeneko lana egiten ari ginela, izen pila bat biltzeko aukera izan genuen, arrainena batez ere, nahizta arrantzaleentzat garrantzia gutxiago duten beste zenbait itsas espezie ere aipatu.

Hizkuntza aldetik hitz guzti hauek garrantzia handia dutelakoan gaude, zeren, jakina denez, zientzigizonek orain onarturiko terminologiak modernoak baitira. Lehen sailketa garrantzizkoa Linneok egin zuen, 1.707an jaioa bera eta 1.778an hila.

SAILKETA

Taxonomia edo Sistematika deritzan zientzia darabilten hastapenekin jokatuko dugu. Zientzia honek animali, landare nahiz mikroorganismo espezie bakoitzari izen bakarra eman nahi dio, zientzigizon guztientzat balio izateko modukoa. Honela halako animalia bat aztertzerakoan, erizpide bateratua lortzen da.

Artikulu honetan Bermeon ezagutzen diren espezieak hastapen hauen arabera sailkatuko ditugu eta aipaturiko arrain, zefalopodo eta moluskoen izen zientifikoa Bermeoko arrantzaleek erabilitako izen arruntarekin batera jarriko dugu. Nolanahi ere bai herriko izenen transkribapenean bai izen zien- tifikoekiko loturan ahalik zuzenkien jotzen saiatuko gara. Baliteke lan honek zenbait huts eta omisio izatea. Handiegiak ez direla izango uste dugu.

Estudio hau egiten ari ginela, hainbat istilu izan dugu espezie desber- dinak identifikatzen. Eta gainera animalia bakoitzari sarritan izen asko ezar- tzen zaio. Honela zenbait izen euskal itsasertz guztian zehar, Kantauri osoan edo baita Penintsula guztian ere berdinak edo antzekoak diren bitartean, beste batzutan toki batetik bestera aldatzen dira. Adibide argi bat Bruma Rayi (SCHU) izan liteke, Bermeon PAPARDUE, Gipuzkoan LANPUA, Asturian PALOMETA, Katalunian CASTANYOLA eta barrurantz JAPUTA.

Desberdintasun hau herri bakoitzean bere izen bakarra eta berezia izate- raino he1 daiteke. Honela, esate baterako, TXILIPITXERUE, GONBISE,

Page 2: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

etab. Bermeo hutseko hitzak dira, porturik hurbilenetan ere erabiltzen ez direnak.

Badira, ordea, beste leku batzixtatik ontzat harturiko izenak, baina hemen jatorrizko hizkuntzan zegokienaz beste indibiduo batzuri ezarriak. Adibide argi bat Thunnus Alalunga (CETTI) da, «Nomenclatura Ictiologica Espa- ñola» delakoak (N.1 .E. ) ALBACORA deitua.

Bermeon, ordea, bi hitzok ez dira bat bera. Thunnus Alalunga (CETTI) espezieko indibiduoei ATUNEK deitzen zaie, Gastelaniazko ATUN hitza bera. Bermeon egiten den gastelaniaz, ordea, BONITO esaten zaio, Kantau- riko beste zenbait aldetan bezala. Eta ALBACORA hitza Eskonbriden fami- liako beste espezie batzuri deitzeko erabiltzen da.

N.I.E. horretara itzuliz, Bonitoa Sarda Sarda (BLOCH) familiarekin bat egina dela ikusten dugu, Bermeon SERRUTXUE, eta Atuna Thunnus Thynnus (LINNEO) dagokio, hemen ZIMARROIE edo Cimarron deitua.

Hitz guzti hauen elkar-lotura honako eskema honetan ikus daiteke:

Berezketa honek badu bere garrantziarik diru aldetik: T. Alalunga eta T. Thynnus espezie txit antzekoak dira beren hazkundeko zenbait fasetan baina saltzerakoan balio desberdina dute, T. Alalunga estimatuagoa eta beraz saltzerakoan garestiagoa baita. Horregatik Bermeoko arrantzaleek argi berez- ten dituzte izenak ondo desberdinduz.

Euskal kostako beste zenbait portutan, ordea, espezie bitzuren berezketa beren berezitasun morfologikoei begira egiten da, ATUNE-ri HEGA-LUZE eta ZIMARROIE-ri HEGA-LABUR deituz.

Zer jakingarri gisa esan dezagun diruz balio gutxi duten espezieak izen bakarrean sartzen eta deitzen direla, izen zientifikoaren eta izen arruntaren artean zerikusi zuzenik gabe. Hor daude OTXOBABASTUE, OTXOBU- RUSKUE edo MAKALLO ARRARE. BOKARTA, BESEUE edo LEBATZA bezalako espezie baliotsuak, ordea, zenbait izen berezi eta desberdin dituzte

ZIENTZI IZENA

Thunnus Alalunga Sarda Sarda Thunnus Thynnus

Bermeoko GASTELANIA

Bonito Serrucho Cimarrón

Albacora Bonito del Sur Atún

Bermeoko EUSKARA

Atune Serrutxue Zimarroie Albakorie Katsuwonus Pelamis Listado 1 Albacora

Page 3: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

beren hazkundeko faseen arabera. Aipaturiko adibideetan lehenengo biak beren gaztezaroan TXINTXIÑE eta TXILLUE dute izena, legatzarena naha- siagoa delarik gero ikusiko dugunez.

SAILKETA ULERTZEKO DATUAK

Azalpena errazteko herrian ezagutzen diren espezie desberdinak Klasea, Ordena, Familia eta abarren arabera filogenetikaz ordenatuko ditugu. Ata1 bakoitzean espezie bakoitzari portu honetan ematen zaion izena jartzen dugu, izen zientifikoa eta espainolez eta frantsesez itzulpena.

Page 4: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

PHYLLUM CHORDATA

Petromyzontidae familia LAMPROIE

Squaliformes ordena

Hexanchidae familia GARDIE

Isuridae familia TIBUROIE, ITXAS-OTSUE MARRAIXUE, MARRA1 J JUE

Cetorhinidae familia MARMOK ARRAÑE

P y Scyliorhinidae familia ITXUKI J JE PITXARROSIE MOMIE

AGNATA KLASEA

Cyclostomata (Marsipobranchii) Subklasea

Petromizon marinus LINNEO

ARRAIN SUPERKLASEA

CHONDRICHTHYES KLASEA

Elasmobranchii (Selachii) Subklasea

Hexanchus griseus BONNATERRE

Isurus oxyrhynchus RAFINESQUE Lamna nasus BONNATERRE

Cetorhinus maximus GUNNER

Galeus melastomus RAFINESQUE Scyliorhinus caniculus LINNEO Scyliorhinus stellaris LINNEO

Lamprea

Ganabota, Boqui- dulce

Marrajo, Tiburón Marrajo

Peregrino

Colayo Pintarroja Gata, - Alitan

Lampresse, Lam- proie

Mounge, Griset

Lamie Touille, Taupe

Pelerin

Chien espagnol Petit roussette Grande roussette -

Page 5: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak
Page 6: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak
Page 7: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak
Page 8: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

O: O Atherinidae familia ABUSE

Bramidae familia PAPARDUE

Serranidae familia ASALEKO MERUE, MERO SU-

RIJJE ONDOKO MERUE, MERU BAL-

TZA KOSTAKO KABRIE KOSTAKO KABRIE KOSTAKO KABRIE LUPIÑE

Sciaenidae familia BURBIÑE GURBI J JE

Carangidae familia TXITXARRUE TXITXARRUE

Mullidae familia KOSTAKO BARBAIÑE,

u ATXAKO BARBAIÑE, BARBA- RIÑE

ITXOSOANDIKO BARBAIÑE

Atherina boyeri RISSO

Brama rayi SCHU

Epinephelus gigas BRUNNICH

Polyprion americanum BLOCH SCHNEI- DER

-Paracentropistis cabrilla LINNEO -Paracentropistis hepatus LINNEO -Paracentropistis seriba LINNEO

Dicentrarchus labrax LINNEO

Psendosciaena hololepidota LACEPEDE Sciaena cirrosa LINNEO

-Trachurus trachurus LINNEO -Trachurus pictaratus BODWICH

Mullus surmuletus LINNEO

Mullns barbatas LINNEO

Pege - Rey

Palometa, Japuta

Mero de Roca

Cherna

Cabrilla Merillo, Serrano Serrano Lubina, Róbalo

Corvina Verrugato

Jurel, chicharro Chicharro Fran-

cés

Salmonete de ro- ca ,

Salmonete de fan- nn

Petre, Cure, Sau- ciet

Breine castagnole

Merou

Serran comun 5 O 5

Serran tarnbour * Vachette ?

m Bar, Loup 9

2

Courbine Ombrune

Chinchard, saurel Chichard

Rouget

Surmulet

Page 9: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

+l -2 m 2 C 6 o., C

O u o 9 2 9 2

3 3 % I 5 & E e a E 'f o

* O & O 3 C a a s E g 2 2 -S $

a S g E o + + l r + 2 0 u 2 % w o o 3 3 04 4 .S . e x a - g a E 8 % .O F.l E 1 =I G G W ~ W E ~ * E 9 ..t: a : 2 o 3 2 O $ 3 . 2 6" 5 m m ~ ~ ~ ~ ~ l ' i ~ a a ~ r n , U $ 2

Page 10: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

O: Blennidae familia h>

OTXOBABASTUE OTXOBABASTUE OTXOBABASTUE

Ammodytidae familia LANTZOIE

Scombridae familia BERDELA MAKAELA, MAKARELA

Thunnidae familia ZIMARROIE, SIMARROIE ATUNE

SERRUTXUE, AGINZORRO- TXA

ALBAKORIE, ALISTAUE MELBIE MON JIE, TOMATERUE

Xiphiidae familia

m

AKULE BIDAGARDIE 'O

C O

Gobidae familia OTXOBURUSKUE l1

-Blennius gattomgine BRUNNICH -Blennius galerita LINNEO -Bleunius pholis LINNEO

Babosa Mama, babosa Futarra, Babosa

Scomber sombrus LINNEO Scomber japonicus HOUTTOYN

Ammod~tes lanceolatus LE SAUVAGE

Thunnus tynnus LINNEO Thunnus alahunga CETTI

Lanzón, aguacio-

/ Sarda sarda BLOCH

Katsuwonus pelamis LINNEO Auxis thazard LACEPEDE Thunnus obesas LOWE

Xiphias gladius LINNEO

SO

Caballa Estornino

Atún rojo, Atún Albacora, Atún

blanco, Bonito Bonito del sur

Listado Malva Patudo

Pez espada, em- perador

I -Gobius Cruentatus GMELIN l

Cabot Bavense Bavense

Maqueteau Maquereau es-

pagnol

Bonite vraie Boniton Thon obesé

1

Epadon

Thon rouge Germon, Thon

blanc Bonite

Gobie ensanglan-

Page 11: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

OTXOBURUSKUE

m Cottoidei (Cataphracti; Scleuopa- E rei; Loricati) subordena

Scorpaenidae familia KABRA GORRI J JE

GOMBISE

ITXAS KABRIE

Triglidae familia ARRAINGORRI J JE, NESKA-

S ARR A ARRAINGORRI JJE, NESKA-

SARRA PERLOI BALTZA

PERLOI GORRI J JE KUKUTXE, KUKUXE l2

Gadiformes (Anacanthini) orde- na

Gadidae familia MAKALLUE TAKARTA, FANEKIE l3

SABALEKO TAKARTA W e. w

- -Pomatoschistus minutus LINNEO

Helicolenus dactylopteuus DELAROCHE

Scorpaena scrofa LINNEO

Scorpaena porcus LINNEO

-Trigla cuculos LINNEO

-Trigla lyra LINNEO

Trigla lurnadtls LINNEO

Trigla hirundo LINNEO Trigla lucerna LINNEO

Gadus morhua LINNEO Trisoptemus luscus LINNEO Trisopterus minutus RAFINESQUE

- v -A"

Gobio de arena

Gallineta

Cabracho, rasca- cio

Escorpena, resca- za

Arete, Cuco

Garneo, Gallina, Trigla

Bocharro, rubio, perlón

Golondrina Lucerna, Rubio

Bacalao Faneca Barbada, Faneca

menor

Rascasse de fon- de

Rascasse rouge

Rascaza noire

Grondrin

Grondrin Lyre

Grondin gris

Trigle Grondin, perlon

Morue Tacaud Capelan

Gobie de sale

Page 12: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

ABADEJUE l4

FOGONERUE, KARBONERUE LIRI J JUE LOTXIE, AUENBOLUE LOTXA BALTZA

MARUKIE, MAKALLO ARRA- NE

BRI J JANDIE LEBATZA lS MAKALLO TXIKI J JE "

MAKALLO TXIKI J JB

Zeiformes (Zeomorphi) ordena

Zeidae familia SAN PEDRO ARRAÑE, OLLA-

RRA l7

Beryciformes (Berycomorphi) or- dena

Berycidae familia PAPARDO GORRI J JE

c. t.l - Pleuronectiformes (Heterosoma-

ta) ordena

Pleuronectidae familia - n n r i n r \ r _ T _ T T F - 1 I I I _ -

Pollachius vireus LINNEO Micromesistius pontasson RISSO Phycis blennioides GUNTHER Raniceps raniuus LINNEO

Molva molva LINNEO

Molva macrophthalma RAFINESQUE Merluccius merluccius LINNEO

-Graidropsamus vulgaris YARREL

-Ciliata mustela LINNEO

Zeus faber LINNEO

Pollachius LINNEO 1 Abadejo 1

Beryx decadactilus CUVIER

Lien jaune Uarbonero Bacaladilla Brotola de fango Babosa, pez rana

Maruca

Arbitan Merluza gbarbuda, Barba-

da Mustela

Pez de San Pedrc

Palometa Roja

Lien noir Poutasson Mostelle de fond Runiceps trifur-

gue Lingue, juliana

Arbitan Merlu >

2: Mostelle á trois 8

barbillo 5 Motelle á cinq 2

barbillon v; 9 0 * V) e u

Dorée, Saint Pie- rre

Beryx rouge

Page 13: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

OLLARRA l9

m LENGUAUE, SAPALUE E LENGUAUE, SAPALUE

Limanda LINNEO C o l e a solea LINNEO -Buglossidium luteum RISSO

MAMMALIA KLASEA

Cetacea ordena I

Lophiiformes (Pediculati) orde- na

Lophiidae familia ITXASAPUE, ITXOSAPUE, SA-

PUE

Mysticetia subordena BALLENIE, SEROIE

Lophius piscatorius LINNEO

Odontoleae subordena KATXALOTIE ISURDIE, TOLLINUE , . ,

, . , 8

MARSOPIE

Balaena glaciaris LINNEO

Physetes catodon Delphinus delphis

( Phocaena Phocaena

/ Ballena Eusksra 1 Baleine

A *u.-,", y A U C U " . . ,

solla Gallo Lenguado Acevia

YIIIIUIIUb

Limande Sole, comande Bateau

Cachalote Delfin común, to-

nipo, tolino Marsopa

Cachalot Dauphin

Page 14: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak
Page 15: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

CRUSTACEA KLASEA r-7 c. VI

Decapodos ordena ESKIRE GORRI J JE

ESKIRIE GANBIE ABAKONDUE LANGOSTIÑUE SIGALIE LANGOSTIE SENTOLLUE NEKORIE KASKARRATOIE TXANGURRUE KARRAMARRUE SAPATERUE

Cirripedia Subklasea

Cirripedos ordeíza PORSEBIE

Pulaemon serratus PENNANT

Crangon crangon LINNEO Parzdalux borealis KROY Hor;irarus gammarus LINNEO Panaens Kerathyrus FORSKAL Nephrops norvegicus LINNEO Palinurus vulgaris LATREILIE Maja squinado RONDELET Macropipus puber LINNEO Eriphia spinifrons HERBST Cancer pagurus LINNEO Garcinus maenas LINNEO Pachygrapsus marmoratus FABRICIUS

Pollicipes cornucopia LINNEO

Quisquilla, cama- rón

Camarón gris Gamba roja Bogavante Langostino Cigala Langosta Centollo Nécora, andarico Cangrejo moruno Buey, cangrejo Cangrejo común Cangrejo corre-

dor

Percebe

Bouquet

Crevette gris Crevette rouge Homard Grosse crevette Langostine Langoste Chevre Etrille Crave jeune Tourteau Serratón Faronillo

Pied, Ponce

Page 16: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

O H A R R A K

1 ANTXOIE batez ere lur barruko jendeak erabiltzen du. BOKARTA izeng ordea, arrantzaleen arteko izen berezia da, baita berei mzenki loturik daudenena ere, nes- kat~lak adibidez. Espezie honen umeei TXINTXIREK esaten zaie.

2 ODOLBAKO ARRARE ere esaten zaio. ABU$SE izena, hedaduraz, iniziatiba gu- txiko pertsonei esateko ere erabiltzen da.

3 Hona hemen hizkuntz garrantxia handiko beste kasuetarik bat. Sarreran azter- turiko kasua bezalaxe, (4)ren izena Congridae familiakoa izanik ere, bere izendegia gastelaniazko hitzetik hartzen du:

ANGILA. Eta kongrioa : AINGIRIE. SARDITIE-ren umeak ANGULEK dira.

4 Kongrioak ur azaletik 3.000 metrotarainoko zakoneran bizi daitezke. Ur azaletan bizi direnak kolore iluna dute eta ANGIRE BALTZAK esaten zaie. U r zakonekoek kolore argia dute eta hauek ANGIRE ZURIJEK dute izena. Espezie berekoak izanik ere, lehenengoei KOSTAKUEK esaten zaie eta bigarrenei ITXASOANDIKUEK edo ALTUREKUEK.

5 Hiru Paracentropistis-ak KABRIE edo KOSTAKO KABRIE deitzen dira.

6 Tamainu handiko ale heldtiei TXITXARRO MARIKOIE deitzen zaie. .

7 Gutxiago erabiltzen den beste izen bat KOLANEGRIE da. Badira izen honekin bi m w t a : MUSOI GORRIJJE eta MUSOI BALTZA.

8 Duela denbora gutxirarte "pancho" izenekoek ez zuten bixiguekin zerikusirik. Orain badakigu lehen horiek bixigukumeak direla, Hauei Bermeon TXILLUE esaten zaie.

9 AGINSORROTXA izena ere ematen zaie.

10 PESESPADIE ere deitzen zaio.

11 Beste izen batzu: MAKALLUEK, MAKALLO TXIKIJEK eta ATXAKO MAKA- LLUEK. OTXOBABASTUEren e ta OTXOBURUSKUEren arteko aldea honetan dago, ale- gia, lehenengoek beren azalean gai liskatsu bat segregátzen dutela. OTXOBURUSKUEK, ordea, buru handiagoa dute eta gai liskatsu hori segregatu beharrean, azala ezkataz jantzia dute.

12 Triglidae direlakoei, oro har, KUKUTXEK esaten zaie.

13 Bada espezie bereko zenbait faneka desberdin segun non harrapatzen diren; ATXAKO TAKARTA haitzetan bizi dena. Ur istiltsuetan bizi direnei BASATAKO TA- KARTA esaten zaie. Kostatik hurbilekoei KOSTAKUEK edo KOSTAKO TAKARTAK. Itsaso handian harrapatuei SABALEKO edo ALTUREKO TAKARTAK esaten zaie.

14 ABADEJUE eta KARBONERUE haugn artean diferentziak izanlk ere, i-%n k r a -- ematen zaie. -. -. -

15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak jarri dizkiete, alegia, urne gazteak ANTXO- BILLIE, hogeitik hogeita hamar zmbitartelroei KARIOKILLIE deitzen zaie. Kiloaren hiru laurdenera heltzean PESKADILLIE. Pisu honetatik gora eta kilo baten inguruan dabilenean MEDIANIE. Azkenik bi kilotatik gorako ale heldua, horra LEBATZA izenez ezagutzen dena.

Page 17: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak

16 Arrantzarako garrantzia gutxiko kosta espezieak dira. Zakonera gutxira bizi dira. Bitzuei MAKALLUEK, ATXAKO MAKALLUEK edo KOSTAKO MAKALLUEK esaten zaie.

17 OLLARRA ere esaten zaio geroago ikusiko dugunez.

18 RODABALLUE ere bai.

19 GALLUE ere bai.

Andoni ANAS AGA STI Bermeo, 1979

ARANZADI, T., Nombres de peces en Euskera, 374-387 h. R.I.E.V., 24. alea. Argitaratzaile Biblioteca de la Gran Enciclopedia Vazca. Bilbo, 1972.

CORT, J. L., El atún rojo o Cimarron, Thunnus Thy~znus (L), 1.E.O.ko arrantza informa- zioa. Santander, 1974.

GARMS, H. EIGENER, W., Plantas y animales de España y de Europa, Argitaratzaile EUNSA. Iruñea, 1977.

GRASSE, P. P., Vertebrados, Hirugarren alea. A,rgjtaratzaile Toray-Masson. Bartzelona, 1978.

IRAOLA, J. J. eta IBAÑEZ, M., Fauna marina de la costa vasca / Euskalerriko Itsas Abereak, Donostiako C.A.M.-en argitarapenak. Donostia, 1976.

LAGLER, K. F., BARDACH, J. L., MILLER, R. R., Ichthyology: The Study of Fishes, Argitara- tzaile Toppan Company, Ltd., Tokyo, Japonia, 1962. John Wiley eta Sons, Inc.

LOTINA BENGURIA, R., LOS Mariscos, Argitaratzaile araficas Loroño. Bilbo, 1973.

LOZANO CABO, F., Oceanografia, biologla marina y pesca, 2. alea. Argitaratzaile Paraninfo. Madrile, 1978.

MONDO SOMMERSO, Atlante dei pesci delle Coste Italiene, Giorgio biniren testuak. Aldi desberdinetakoak. Erroma.

MORALES ALMINANA, M., Playas de pesca, Argitaratzaile Gustavo Gili, S. A. Ba.rtzelona, MCMXLIV.

Muus, B. J. eta DAHLASTROM, P., Guía de los peces del mar, del Atldntico y del Medi- terráneo, Argitaratzaile Omega. Bartzelona, 1977.

TAIT, R. V., Elements of Marine Ecology, Butterworth Co. Ltd. Londres, 1973.

WITHEAD, Dr. P., How fishes live, Elzevier International Proyects Ltd. Oxford, 1973.

YONGE, C. M. eta BARRETT, J., Collings Pocket Guide to the SEA SHORE, William Co- llings Sons. Londres, 1973.

Page 18: itsas espezierik garrantzitsuenen Bermeoko terminologia · 15 Ekonomi aldetik garrantzia funtsezkoa duen espeziea izariik, arrantzaleek espe- zie bakarreko ale hauei izen desberdinak