IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko...

16
Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 1/16 IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO DIDAKTIKOA ikastetxea: Fray Juan de Zumarraga – Durango BHI kodea: 015307 etapa: Batxilergoa zikloa/maila: 2 arloa/irakasgaia: Kimika osatutako arloak/irakasgaiak Matematika, Hizkuntza diziplina barruko oinarrizko konpetentzia elkartuak Zientziarako konpetentzia: Jakintza eta metodologia zientifikoa modu koherentean, egokian eta zuzenean erabiltzea sistema eta fenomeno naturalak interpretatzeko, eta aplikazio zientifiko-teknologikorik esanguratsuenak erabiltzea hainbat testuingurutan, errealitatea ebidentzia zientifikoaren ikuspegitik ulertzeko, eta bizitzako alor eta egoera guztietan erabakiak arduraz hartzeko. Matematikarako konpetentzia: Jakintza matematikoa aplikatzea bizitzako premiekin zerikusia duten arazoak interpretatzeko, deskribatzeko, azaltzeko eta haiei erantzuteko, arloaren berezko pentsamendu-eta adierazpen-moduak eta tresnak erabilita. Teknologiarako konpetentzia: Produktu teknologikoak zentzuz garatzea eta erabiltzea, jakintza teknikoak eta beste adar batzuetakoak metodikoki eta eraginkortasunez aplikatuta, egoera interesgarriak ulertzeko eta konpontzeko eta produktu eta zerbitzu berriak eskaintzeko, eta emaitzen berri ematea, hobetzeko edo erabakiak arduraz hartzeko prozesuekin jarraitzeko. Hizkuntza-komunikaziorako konpetentzia: Irakasgaiaren bitartez, ikasleek zientziaren berariazko terminologia (hiztegi zientifikoa) ikasi eta, ondorioz, giza esperientziaren alderdi nagusiak, eta gainerako pertsonek esperientzia horri buruz adierazten dituztenak, egokitasunez komunikatu ahal izango dituzte. Konpetentzia sozial eta zibikoa. Arlo honek herritar kritikoak eta aldi berean parte- hartzaileak presatuko ditu. Prestakuntza zientifikoari esker, ikasleek, ikerketa zientifikoak izan ditzakeen ondorioen eta lorpenen jakitun, erabaki funtsatuak hartuko dituzte gizartean dauden eztabaiden inguruan irakasleak: Itziar Izurieta ikasturtea: 2019-2020 Aurkibidea Zeharkako konpetentziak ........................................................................................................................2 Helburuak ................................................................................................................................................3 Ebaluazio-irizpideak eta lorpen-adierazleak...........................................................................................4 Arazo egoerak edo erronkak ...................................................................................................................8 Edukien sekuentzia ..................................................................................................................................9 Metodologia ......................................................................................................................................... 12 Ebaluazio-tresnak ................................................................................................................................. 14 Kalifikazio-irizpideak ............................................................................................................................. 14 Ebaluazioaren ondorioak ...................................................................................................................... 16 Oharrak ................................................................................................................................................. 16

Transcript of IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko...

Page 1: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 1/16

IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO DIDAKTIKOA

ikastetxea: Fray Juan de Zumarraga – Durango BHI kodea: 015307

etapa: Batxilergoa zikloa/maila: 2 arloa/irakasgaia: Kimika

osatutako arloak/irakasgaiak

Matematika, Hizkuntza

diziplina barruko oinarrizko

konpetentzia elkartuak

Zientziarako konpetentzia: Jakintza eta metodologia zientifikoa modu koherentean, egokian eta zuzenean erabiltzea sistema eta fenomeno naturalak interpretatzeko, eta aplikazio zientifiko-teknologikorik esanguratsuenak erabiltzea hainbat testuingurutan, errealitatea ebidentzia zientifikoaren ikuspegitik ulertzeko, eta bizitzako alor eta egoera guztietan erabakiak arduraz hartzeko.

Matematikarako konpetentzia: Jakintza matematikoa aplikatzea bizitzako premiekin zerikusia duten arazoak interpretatzeko, deskribatzeko, azaltzeko eta haiei erantzuteko, arloaren berezko pentsamendu-eta adierazpen-moduak eta tresnak erabilita.

Teknologiarako konpetentzia: Produktu teknologikoak zentzuz garatzea eta erabiltzea, jakintza teknikoak eta beste adar batzuetakoak metodikoki eta eraginkortasunez aplikatuta, egoera interesgarriak ulertzeko eta konpontzeko eta produktu eta zerbitzu berriak eskaintzeko, eta emaitzen berri ematea, hobetzeko edo erabakiak arduraz hartzeko prozesuekin jarraitzeko.

Hizkuntza-komunikaziorako konpetentzia: Irakasgaiaren bitartez, ikasleek zientziaren berariazko terminologia (hiztegi zientifikoa) ikasi eta, ondorioz, giza esperientziaren alderdi nagusiak, eta gainerako pertsonek esperientzia horri buruz adierazten dituztenak, egokitasunez komunikatu ahal izango dituzte.

Konpetentzia sozial eta zibikoa. Arlo honek herritar kritikoak eta aldi berean parte-hartzaileak presatuko ditu. Prestakuntza zientifikoari esker, ikasleek, ikerketa zientifikoak izan ditzakeen ondorioen eta lorpenen jakitun, erabaki funtsatuak hartuko dituzte gizartean dauden eztabaiden inguruan

irakasleak: Itziar Izurieta ikasturtea: 2019-2020

Aurkibidea

Zeharkako konpetentziak ........................................................................................................................2

Helburuak ................................................................................................................................................3

Ebaluazio-irizpideak eta lorpen-adierazleak ...........................................................................................4

Arazo egoerak edo erronkak ...................................................................................................................8

Edukien sekuentzia ..................................................................................................................................9

Metodologia ......................................................................................................................................... 12

Ebaluazio-tresnak ................................................................................................................................. 14

Kalifikazio-irizpideak ............................................................................................................................. 14

Ebaluazioaren ondorioak ...................................................................................................................... 16

Oharrak ................................................................................................................................................. 16

Page 2: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 2/16

Zeharkako konpetentziak

1. Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia: Hitzezko eta hitzik gabeko komunikazioa eta komunikazio digitala modu osagarrian erabiltzea, ganoraz eta egoki komunikatu ahal izateko egoera pertsonal, sozial eta akademikoetan. Konpetentzia honek ondoko osagaiak ditu:

1. osagaia.– Hitzezko komunikazioa: hainbat hizkuntzatako askotariko testuak ahoz eta idatziz

ulertzea eta jarioz, autonomiaz, sormenez eta eraginkortasunez erabiltzea.

Hau lantzeko ondoko ezaugarriak dituzten jarduerak planteatuko dira klasean: o Norbere ideiak modu ordenatuan azaltzea: lan zehatzak planteatu edota gaiarekin

zerikusia duten notiziak idaztea eta ahoz azaltzea. Horretarako informazioa bilatu,

hautatu eta erabilgarria den horrekin norbere diskurtsoa eraiki.

o Egindako jarduera edo ariketen ahozko azalpena eta besteek egindakoaren ulermena.

o Zientziarekin zerikusia duten testu desberdinak irakurri eta landu.

o Eztabaidak edota mahai-inguruak planteatu.

o Nagusiki Euskaraz landuko da konpetentzia hau baina Gaztelania eta Ingelesa tarteka

erabiltzeak ikaslearen konpetentzia linguistikoa aberastuko du zientzia esparrutik

begiratuta.

2. osagaia.– Hitzik gabeko komunikazioa: hitzik gabeko hainbat kodetako informazioa ulertzea eta

jarioz, autonomiaz, sormenez eta eraginkortasunez erabiltzea.

Hau lantzeko ondoko ezaugarriak dituzten jarduerak planteatuko dira klasean: o Ikusentzunezko lengoaiak eta hitzik gabekoak sortu lan zehatz bat egitean edota laburpen

bat egitean.

3. osagaia.– Konpetentzia digitala: informazioaren eta komunikazioaren teknologiak modu

sortzaile, kritiko, eraginkor eta seguru batez erabiltzea, ikasteko, aisiarako, inklusiorako eta

gizartean parte hartzeko.

Konpetentzia digitala garatzeko ondoko bost esparru hauek landuko dira: Informazioa: iturri ezberdinetako informazioa bilatzeko estrategia ezberdinak erabiltzeko gai

izan behar du norberak, eta jasotako informazioa irazten eta kudeatzen jakin behar da.

Komunikazioa: linean komunikatzeko tresna sorta zabala erabili behar da.

Edukiak sortzea: askotariko formatu, plataforma eta ingurunetan eduki digitalak sortzeko gai

izan behar du norberak, eta tresna digitalak erabiltzen jakin behar da produktu multimedia

orijinalak sortzeko eta lehendik dauden edukiak uztartu eta eduki berriak sortzeko. Gainera

erabiltzen ditugun baliabideen lizentziak ezagutu behar ditugu.

Segurtasuna: sareko arriskuak eta mehatxuak ulertu behar dira, eta norberaren gailu

digitalak babesten eta segurtasun-estrategiak eguneratzen jakin behar da, pribatutasunari

berebiziko garrantzia eskainiz.

Arazoak konpontzea: gerta daitezkeen arazo tekniko errazak hautematea eta horiek

konpontzeko gauza izatea.

Hau lantzeko ondoko ezaugarriak dituzten jarduerak planteatuko dira klasean:

o Informazio baliagarria duten web guneak markadoreetan gorde eta sailkatu. Gutxienez

bai edo bai erabili beharko duten Moodle plataformakoa.

o Moodle-ko foroetan parte hartu.

o Bidalitako lan, txosten edo dena delakoa dagokion Portfolio, Moodle… eskegi edota

argitaratu, bakoitzean beharrezkoak diren baimenak kontutan izanda.

Page 3: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 3/16

o Formatu ezberdinetako edukiak sortzeko lanak, txostenak edota laburpenak bidaliko

zaizkie. Batzuetan formatu jakin bat eskatu ahalko zaie, eta beste batzuetan beraiei

aukera eman jarraiko aukeretatik, baina zerrendan zenbat eta gorago egon aukeratutako

formatua gehiago baloratuko da.

• Bideo batetan jasotakoa,

• Irudi eta idatzizko zatiez eta azalpenetarako ahotsa duena.

• Loturak dituen postal digital batean

• Irudi eta idatzizko zatien aurkezpena.

• Testu aurkezpena.

• Testu dokumentua.

o Konexio arazoak (wifi, sareak…) edota plataforma ezberdinen sarbideak sorrarazi ahal

dituen arazoak ezagutzea.

2. Ikasten eta pentsatzen ikasteko konpetentzia: Ikasteko eta lan egiteko ohiturak, ikasteko estrategiak eta pentsamendu zorrotza izatea, eta ikasitakoa mobilizatzea eta beste testuinguru eta egoera batzuetara eramatea, norberaren ikaskuntza modu autonomoan antolatzeko.

3. Elkarbizitzarako konpetentzia: Pertsonen arteko, taldeko eta komunitateko egoeretan elkarrekikotasunez parte hartzea, eta norberari aitortutako eskubideak eta betebeharrak besteri aitortzea, norberaren zein guztion ongirako.

4. Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia: Ekimena izatea eta ekite-prozesua erabakitasunez eta eraginkortasunez kudeatzea testuinguru eta egoera pertsonal, sozial, akademiko eta lanekoetan, ideiak ekintza bihurtzeko.

5. Izaten ikasteko konpetentzia: Bizitzan zehar agertzen diren sentimendu, pentsamendu eta ekintza pertsonalez gogoeta egitea eta haiek sendotzea edo egokitzea, haien gaineko balorazioaren arabera, bere burua etengabe hobetuz pertsona osorik errealizatzeko.

Helburuak

1. Kimikaren jakintzak hainbat testuingurutan erabiltzea, eta eguneroko egoeretan aztertzea zientzia horrek zer harreman duen teknologiarekin, gizartearekin eta ingurumenarekin, gizakiak dituen arazo lokalei eta globalei buruzko erabakietan herritar gisa parte hartzeko, bizitza pertsonala eta soziala hobetzen laguntzeko, ingurumena mantentzen, babesten eta hobetzen laguntzeko eta, funtsean, gizaki guztientzako etorkizun egokia eta jasangarria eraikitzeko.

2. Problemak identifikatzea, planteatzea eta konpontzea, ikerketa txikiak egitea –bakarka edo taldeka– , gero eta autonomia gehiagorekin erabiltzea zientzia honen estrategiak –modu kritikoan eta testuinguruaren barruan ekin ahal izateko interes zientifikoa edo soziala duten eguneroko egoerei– , eta lan zientifikoa saiakuntzaren eta sormenaren bidez egiten dela ohartzea.

3. Informazio zientifikoa bilatzea, interpretatzea eta adieraztea terminologia egokia eta hainbat euskarri eta baliabide erabiliz –IKTak barne–, modu zehatzean komunikatu ahal izateko Kimikarekin lotutako gai zientifiko, teknologiko eta sozialei buruz.

4. Azalpenezko eskemak eginez harremanetan jartzea Kimikaren kontzeptu, teoria eta modelo nagusiak eta orokorrak jakintza multzo koherentetan, eta eskema horiek autonomiaz erabiltzea sistema eta aldaketa kimiko nagusiak interpretatzeko, zientzian nahiz eguneroko bizitzan.

5. Kimika etengabe eraikiz doala ohartzea, hipotesi eta teoria kontrajarriak aztertzea eta konparatzea, bai eta debate zientifikoek giza jakintzari egindako ekarpenak balioestea ere, era horretan pentsamendu kritikoa garatzeko, zientziak pertsonen prestakuntza integralerako balio duela konturatzeko, eta gizartean eta ingurumenean dituen ondorioak balioesteko.

Page 4: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 4/16

Ebaluazio-irizpideak eta lorpen-adierazleak

1. Ea ikerketak, laborategiko praktikak edo landa-azterketak diseinatzen eta egiten dituen, lan zientifikoaren metodologia aplikatuz, haien garapena balioetsiz eta emaitzak interpretatuz.

1.1. Esperimentuak diseinatzen eta egiten ditu, eta zientifikoki ikertzeko modukoak diren galderak eta problemak identifikatzen ditu.

1.2. Egiazta daitezkeen aieruak edo hipotesiak proposatzen eta balioesten ditu, problemei aurre egiteko.

1.3. Datu esperimentalak bildu, antolatu eta kualitatiboki eta kuantitatiboki interpretatzen ditu.

1.4. Emaitzak kritikoki interpretatzen ditu, eta hipotesia baieztatzeko edo ezeztatzeko azalpen arrazoituak ematen ditu.

1.5. Txostenak egiten ditu, laburpen gisa, behaketetatik edo esperimentuetatik ondorioak ateratzeko.

1.6. Zenbakizko ariketak egiten ditu eta magnitudeen balioa idazkera zientifikoan adierazten du.

1.7. Prozesu kimikoen adierazpen grafikoak egiten eta interpretatzen ditu, laborategiko saiakuntzetan lortutako datuak edo alegiazko datuak oinarri hartuta, eta lortutako emaitzak dagozkien legeak eta printzipioak adierazten dituzten ekuazioekin erlazionatzen ditu.

1.8. Aplikazio birtual interaktiboak erabiltzen ditu saiakuntza kimikoak simulatzeko.

1.9. Kimikarekin lotutako gaurkotasun zientifikoko gai bati buruzko ikerketa-proiektu bat diseinatzeko, egiteko eta defendatzeko funtsezko elementuak ezartzen ditu, lehentasunez IKTak erabiliz.

1.10. Ikerketaren emaitzak koherentziaz eta argitasunez jakinarazten ditu, askotariko bitarteko digitalak, idatzizkoak edo ahozkoak erabiliz.

2. Ea erabiltzen, hautatzen eta sailkatzen duen laborategiko oinarrizko materiala, hura behar bezala erabiliz.

2.1. Diseinatutako esperimenturako egokiak diren gailuak eta teknika esperimentalak erabiltzen ditu.

2.2. Magnitudeak neurtzen ditu eta unitate egokitan adierazten ditu.

2.3. Lanak autonomiaz planifikatzen ditu.

2.4. Laborategiko segurtasun-arauak ezagutzen eta errespetatzen ditu, eta erabilitako tresnak eta materiala zaintzen ditu.

2.5. Sortutako hondakinen kudeaketari buruzko arauak betetzen ditu.

3. Ea esperimentazioaren bidez garatzen dituen lan zientifikoaren estrategia nagusiak eta haren berezko jarrerak.

3.1. Fenomeno naturalak ezagutzeko eta interpretatzeko jakin-mina eta gogoa erakusten ditu.

3.2. Banakako lanean ahalegina egiten du eta autonomiaz jarduten du, lanean arduraz eta modu aktiboan jardunez.

3.3. Talde-lanaren aldeko jarrera adierazten du, zereginetan lankidetza eta parte-hartze arduratsuko jarrera agertzen du, eta desberdintasunak pertsonekiko errespetuz eta tolerantziaz onartzen ditu.

3.4. Eztabaidetan aktiboki parte hartzen du, arrazoiak emanez eta besteen txandak eta iritziak errespetatuz.

3.5. Eguneroko lanean zorroztasuna, sormena, espiritu kritikoa, zalantza sistematikoa, malgutasuna eta iraunkortasuna erakusten ditu.

4. Ea iritzi propioa osatzen duen eta hizkuntza zientifiko egokia eta testuinguruarekin bat datorrena erabiltzen duen, lan dokumentalaren eta/edo esperimentalaren emaitzekin lotutako monografiak eta txostenak eginez, informazio zientifikoa bilatuz, hautatuz eta interpretatuz, eta hainbat iturri eta euskarri erabiliz.

4.1. Monografiak eta deskribapen-txostenak eta argudiozkoak egiten ditu, gai zientifikoei buruzkoak edo ikerketen ondorio gisa.

4.2. Informazioa askotariko iturrietan eta zenbait formatutan kontsultatzen, bilatzen eta identifikatzen du.

4.3. Informazioa kritikoki aukeratzen eta interpretatzen du, eta azalpen zientifikoak eta bestelakoak behar bezala bereizten ditu.

4.4. Testu zientifiko bat oinarri hartuta, informazioa atera eta interpretatu, eta zorroztasunez eta zehaztasunez argudiatzen du, terminologia egokia erabiliz.

4.5. Norberaren ondorioak berregiten ditu, beste iturri batetik lortutako informazioa eta ebidentzia zientifikoak abiapuntu hartuta.

4.6. Adierazteko denetariko bitartekoak eta formatuak erabiltzen ditu, digitalak, idatziak edo ahozkoak.

Page 5: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 5/16

4.7. Hizkuntza zientifiko egokia eta koherentea erabiltzen du, ahoz zein idatziz, eta argi eta ordenan hitz egiten du.

5. Ea balioesten duen jakintza zientifikoa modu kolektiboan eraikitzen dela eta zientzien garapena loturik doala teknologiaren eta beste arlo batzuen aurrerapenekin, haiei esker bizi-kalitatea eta gizarte-ongizatea hobea direla aitortuz, haien mugez ohartuz, eta haiek naturan eta pertsonen bizian dituzten ondorioez konturatuz.

5.1. Zientziaren ekarpenak kritikoki aztertzen ditu eta izaera zientifikoko egoera eztabaidagarrien aurrean erabaki arrazoituak hartzen ditu.

5.2. Jarduera zientifikoaren sormena, lorpenak eta gizarte-garrantzia balioesten ditu.

5.3. Badaki gizakia naturaren mende dagoela, bereizten ditu ingurumen-arazoak eta badaki baliabideak agortzeko aukera dagoela.

5.4. Ingurumen-balioekin jarduteko aldeko eta lehentasunezko jarrera eta garapen jasangarriaren aldekoa agertzen du.

5.5. Zientziari eta hartan jarduten duten pertsonei buruzko ikuspegi sinplistak eta estereotipatuak baztertu egiten ditu.

5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela.

6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia-aldaketak eta espontaneotasuna, termodinamikaren lehen eta bigarren printzipioak aplikatuz, eta prozesu kimiko baten energiak osasunean, ekonomian eta ingurumenean dituen ondorioak balioetsiz.

6.1. Bero, barne-energia eta lanaren arteko erlazioak ezartzen ditu prozesu isotermiko, isobariko, isokoriko eta adiabatikoetarako.

6.2. Erreakzio kimiko baten entalpia-aldaketak kalkulatzen ditu, eta dagokion entalpia-diagrama egin eta interpretatzen du.

6.3. Hessen legea aplikatu eta erreakzio baten entalpia-aldaketa kalkulatzen du, formazio-entalpiak edo transformazio kimiko jakin bati esleitutako lotura-energia abiapuntu hartuta, eta zeinua interpretatzen du.

6.4. Erreakzio-entalpia esperimentalki zehazten du kasu errazen batean.

6.5. Erreakzio kimiko baten entropia-aldaketa aurresaten du, erreaktiboen eta produktuen molekulartasuna eta agregazio-egoera jakinda.

6.6. Gibbsen energia erreakzio kimiko baten espontaneotasunaren balioa ematen duen magnitudearekin lotzen du.

6.7. Erreakzio kimiko baten espontaneotasuna entalpia- eta entropia-faktoreen eta tenperaturaren mende aurresaten eta justifikatzen du.

6.8. Elikagaien balio energetikoak osasunean dituen ondorioak argudiatzen ditu.

6.9. Erregai fosilak erabiltzearen ondorioak aztertzen ditu eta CO2 isuriak bizi-kalitatearekin, berotegi-efektuarekin, berotze globalarekin, baliabide naturalen murrizketarekin eta beste batzuekin lotzen ditu, eta jarrera jasangarriak proposatzen ditu, efektu horiek arintzeko.

6.10. Errekuntzetan sortutako beste espezie kimiko batzuen eragin kutsatzailea deskribatzen du (sufre eta nitrogeno oxidoak, konposatu ez-lurrunkorren partikula solidoak, etab.).

7. Ea modu kualitatiboan aurreikusten duen sistema kimiko baten bilakaera, bai eta ebazten dituen ere oreka kimikoei buruzko jarduerak eta problemak, oreka kimikoaren kontzeptu dinamikoa aplikatuz eta prozesu industrial esanguratsu batzuk aztertuz.

7.1. Erreakzio-abiadura definitzen du eta dagozkion ekuazio zinetikoak lortzen ditu.

7.2. Talka-teoria eta trantsizio-egoeraren teoria abiapuntu hartuta, erreakzio-abiadura interpretatzen du.

7.3. Erreakzio-abiadura aldatzen duten faktoreetako bakoitzaren eragina interpretatzen du.

7.4. Badaki erreakzio kimiko baten abiadura etapa mugatzailearen mende dagoela, ezarritako erreakzio-mekanismoaren arabera.

7.5. Oreka kimikoaren egoera mikroskopikoki interpretatzen du.

7.6. Oreka kimiko baten desplazamenduari eragiten dioten faktoreak identifikatzen ditu eta faktore horiek agerian jartzen dituzten laborategiko esperimentuak interpretatzen ditu.

7.7. Kc eta Kp oreka-konstanteekin lotutako kalkuluak egiten ditu oreka homogeneoetan eta heterogeneoetan.

7.8. Disolbagarritasuna eta disolbagarritasunaren produktua erlazionatzen ditu solido-likido oreka heterogeneoetan.

7.9. Gatz baten disolbagarritasuna kalkulatzen du eta ioi komunaren efektuaren ondoriozko aldaketa interpretatzen du.

7.10. Le Chatelierren printzipioa aplikatzen du prozesu industrialetan eta eguneroko bizimoduan.

7.11. Orekaren desplazamenduari eragin diezaioketen faktoreak erabiltzearen aplikazioak justifikatzen ditu prozesu industrialetan eta eguneroko bizimoduan.

8. Ea azaltzen dituen azido/base erreakzioak eta haietako batzuen garrantzi praktikoa, Brønsted-

Page 6: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 6/16

Lowry-ren teoria aplikatuz.

8.1. Substantzien edo/eta disoluzioen portaera azidoa, basea edo neutroa identifikatzen du.

8.2. Kalkuluak egiten ditu zenbait disoluziotako Ka eta Kb ionizazio-konstanteekin.

8.3. pH-aren balioak zehazten ditu azidoen eta baseen disoluzio sendoetan eta ahuletan.

8.4. Teknika bolumetrikoak aplikatzen ditu azido baten edo base baten kontzentrazioa zehazteko, datuak aztertzeko eta hautemateko sistema informatizatuen erabilera eta simulazioak barne.

8.5. Neutralizazio-erreakzio baten baliokidetasun-puntuaren baldintza estekiometrikoak kalkulatzen ditu.

8.6. Gatz baten hidrolisiaren pH erresultantea justifikatzen du.

8.7. pH-a erregulatzeko disoluzioen funtzionamendua kualitatiboki justifikatzen du.

8.8. Azidoek eta baseek kimikaren eremuetan eta eguneroko bizitzan duten garrantzi praktikoa bereizten du (antiazidoak, garbigarriak).

8.9. pH-ak eguneroko bizitzan duen garrantzia eta euri azidoak eta industria-isuriek lurzoruetan, akuiferoetan eta airean eragiten dituzten ondorioak argudiatzen ditu, bai eta horri aurre egiteko neurriak hartu beharra ere.

9. Ea oxidazio/erredukzio problemak ebatzi eta azaltzen dituen haien aplikazio praktiko batzuk, erredukzio-potentzial estandar kontzeptua erabiliz.

9.1. Oxidazio-zenbaki kontzeptua definitzen ditu.

9.2. Oxidazio-erredukzio erreakzioak doitzen ditu, ioi-elektroi metodoa erabiliz, eta kalkulu estekiometrikoak egiten ditu.

9.3. Bi erredox pareren arteko prozesu kimikoa kualitatiboki aurresaten du eta dagokion pilaren potentziala kalkulatzen du.

9.4. Erredox prozesu baten espontaneotasuna Gibbsen energiaren aldaketarekin erlazionatzen du.

9.5. Erredox bolumetria bat egiteko prozedura deskribatzen du, kalkulu estekiometrikoak egin, eta prozesua laborategian gauzatzen du.

9.6. Zelula elektrokimikoetan eta elektrolitikoetan gertatzen diren prozesuak ikertzen ditu (Daniell pila eraikitzea, uraren elektrolisia, metalen deposizioa, etab.).

9.7. Faradayren legeak aplikatzen ditu prozesu elektrolitiko batean eta elektrodo batean depositatutako edo askatutako materia kantitatea edo/eta beharrezko denbora zehazten du.

9.8. Objektu metalikoak babesteko, anodizazioak eta galbanoplastiak ematen dituzten abantailak justifikatzen ditu.

9.9. Erregai-pila batean gertatzen diren prozesuak adierazten ditu, erredox erreakzioerdiak idazten ditu, eta ohiko pilak erabili beharrean pila horiek erabiltzearen abantailak eta eragozpenak azaltzen ditu.

10. Ea azaltzen dituen atomoaren propietate batzuen aldaketa periodikoak, modelo mekaniko-kuantikoa aplikatuz.

10.1. Bohrren ereduaren gabeziak identifikatzen ditu eta beste kontzeptu-esparru baten beharra justifikatzen du.

10.2. Eredu atomikoen eboluzio historikoa eskura dauden ebidentzia esperimentalekin lotuta arrazoitzen du.

10.3. Bohrren ereduaren orbita eta eredu mekaniko-kuantikoaren orbitala bereizten ditu.

10.4. Konfigurazio elektronikoen printzipioak eta idazketa-arauak aplikatzen ditu.

10.5. Atomo baten elektroi bakoitzari esleitutako zenbaki kuantikoak justifikatzen ditu.

10.6. Kimikaren garapenean Mekanika Kuantikoaren oinarrizko kontzeptuak garrantzitsuak izan direla azaltzen du: uhin-korpuskulu dualtasuna eta ziurgabetasun-printzipioa.

10.7. Konfigurazio elektronikoaren printzipioak eta idazketa-arauak aplikatzen ditu.

10.8. Taula periodikoan elementuak nola ordenatzen diren eta haien erreaktibotasuna azaltzen du, atomoen egitura elektronikoak oinarri hartuta.

10.9. Talde bereko elementuen arteko antzekotasunak eta haien propietate batzuek aldaketa periodikoa justifikatzen ditu.

11. Ea azaltzen duen molekulen, kristalen eta egitura makroskopikoen eraketa, bai eta hainbat substantzia motaren propietate orokorrak ere, lotura-modeloa erabiliz.

11.1. Lotura ioniko, kobalente eta metaliko ereduak bereizten ditu.

11.2. Kristal ionikoen sare-energia kalkulatzen du, Born-Haberren zikloaren bidez, eta loturaren sendotasuna zenbait konposatu ionikotan alderatzen du.

11.3. Lewisen egiturak erabiltzen ditu lotura kobalenteak dituzten molekuletan.

11.4. Atomoen balentzia-geruzako elektroi-bikoteen aldaratze-teoria aplikatzen du.

11.5. Molekula bakunen forma geometrikoa eta izan dezaketen polaritatea ondorioztatzen ditu.

11.6. Substantzia ioniko, kobalente eta metalikoen propietate kimikoak justifikatzen ditu, egiturak abiapuntu hartuta.

Page 7: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 7/16

11.7. Substantzia molekularren propietateak justifikatzen ditu, molekula arteko loturak abiapuntu hartuta.

11.8. Aztertutako lotura-ereduek mugako kasuak adierazten dituela bereizten du, substantzien eraketa azaltzeko.

11.9. Substantzien zenbait propietate ikertzen ditu, duten lotura motaren mende.

12. Ea justifikatzen dituen konposatu organiko oxigenatu eta nitrogenatu nagusien propietate fisikoak eta kimikoak, haien talde funtzionalen erreaktibotasuna erabiliz eta haien garrantzi industriala eta biologikoa balioetsiz.

12.1. Karbono atomoaren hibridazio forma lotura motarekin erlazionatzen du zenbait konposatutan, eta molekula organiko bakunak grafikoki adierazten ditu.

12.2. Konposatu organiko oxigenatu eta nitrogenatu garrantzitsuenen ezaugarri nagusiak deskribatzen ditu.

12.3. Talde funtzional bateko edo gehiagoko konposatu organiko oxigenatuak eta nitrogenatuak formulatzen ditu.

12.4. Isomeria motak bereizten ditu eta formula molekular bati dagozkion isomero posibleak adierazten, formulatzen eta izendatzen ditu.

12.5. Erreakzio organiko mota nagusiak identifikatzen ditu: ordezpena, adizioa, ezabapena, kondentsazioa eta erredox.

12.6. Konposatu organikoak lortzeko edo transformatzeko erreakzioak idazten eta doitzen ditu, talde funtzionalaren mende.

12.7. Markovnikov edo Saytzeffen araua aplikatzen du, erreakzio organiko batean zenbait isomeroren eraketa aurresateko.

12.8. Funtzio organiko nagusiak interes biologikoko konposatu bakunekin erlazionatzen ditu.

12.9. Badaki substantzia organikoak industrian eta biologian garrantzitsuak direla, aplikazio ugari dituztelako, eta kritikoki balioesten ditu erabileran sor ditzakeen ondorioak.

13. Ea deskribatzen dituen makromolekulen ezaugarri nagusiak, industria kimiko organikoan duten interes biologikoa eta ekonomikoa balioetsiz, bai eta haien eraginak ere.

13.1. Jatorri naturaleko eta sintetikoko makromolekulak bereizten ditu.

13.2. Polimerizazio-prozesuak azaltzen ditu eta industriarako interesgarriak diren konposatuak lortzeko erreakzio egokiak idazten ditu; adibidez, polietilenoa, PVCa, poliestirenoa, kautxua, poliamidak, poliesterrak, poliuretanoak eta bakelita.

13.3. Polimoeroen egitura eta haien ezaugarri nagusiak deskribatzen ditu.

13.4. Polimero naturalen (polisakaridoak, proteinak, kautxua, etab.) zein artifizialen (polietilenoa, PVCa, poliesterrak) aplikazioei buruzko ikerketen emaitzak azaltzen ditu.

13.5. Sendagaien, kosmetikoen eta biomaterialen printzipio aktibo gisa erabiltzen diren substantzia eta deribatu organikoak identifikatzen ditu.

13.6. Gure gizartean substantzia eta deribatu organikoak lortzean eta erabiltzean izandako etekinak eta arazoak kritikoki balioesten ditu.

Page 8: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 8/16

Arazo egoerak edo erronkak

[Arazo egoera bakoitzaren azken ataza, arazoa eta testuinguararen daturik errelenbanteenak agertuko dira]

1. arazo egoera:

Arazoa eta testuingurua:

“Sodio bikarbonatoa, urarekin nahastura, hartzeko gomendatu digu farmaziako botikalariak. Medikuak eman ez digun produktua denez gero zer hartzen ari garen zalantzaren aurrean informazioa jaso eta azterketa txiki bat gure kabuz egitea erabaki dugu.”

Azken ataza:

Azterketaren txostena bera egitea, non gutxienez ondoko informazioa jaso eta azalduko den: produktuaren formulazio zehatza gaur egungo arauei eta nomenklatura tradizionalari jarraituta / nondik eta nola lortzen den maila industrialean / zein erabilera dituen, bereziki osasunaren aldetik / produktu honen erabilerak epe luzean izan ahal dituen ondorioak

2. arazo egoera:

Arazoa eta testuingurua:

Atletek erabiltzen dituzte inflamazioak jaisteko poltsa batzuk, zauritutako muskuluak erlaxatzeko… Zertan oinarritzen dira? (erreakzio exotermiko eta endotermikoak)

Azken ataza: Ikasleek, taldeka, egin beharrekoa ondoko hau izango da:

I. Gaiaren inguruan informazioa bilatu, hipotesi bat formulatu, hipotesia frogatzeko esperimentua diseinatu.

II. Behin hori guztia eginda, irakasleari esan zer beharko diote zer behar duten laborategian esperimentua prestatzeko.

III. Esperimentua garatu eta datuak jaso.

IV. Datu horiekin ondorioak atera, ea formulatutako hipotesia ondo dagoen ala ez.

V. Txostena, burututako esperimentuen eta lortutako emaitzen argazki edo bideoekin osatuko dute (Google Drive).

VI. Gainontzeko ikasleei ahoz aurkeztu.

Page 9: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 9/16

Edukien sekuentzia

[denbora-tarteka, unitate didaktikoak, proiektuka, ikaskuntza-nukleoka edo beste moduren batera antolatuta…].

Ikasturte osoan zehar:

Eduki komunak

A. Ikasgai guztietan komunak diren oinarrizko zehar-konpetentziekin lotutako edukiak.

Eduki multzo honetako prozesu eta jarreren xede dira:

Informazioa identifikatzea, lortzea, gordetzea eta berreskuratzea.

Informazio-iturrien eta informazioaren beraren egokitasuna ebaluatzea.

Informazioa ulertzea (konparatzea, sailkatzea, sekuentziatzea, aztertzea eta laburbiltzea), buruz ikastea eta azaltzea (deskribatzea, definizioak eta laburpenak egitea, azalpenak ematea, etab.).

Informazioa balioestea eta adieraztea (argudioak azaltzea, arrazoiak ematea, etab.).

Ideiak sortu, hautatu eta adieraztea.

Ideiak, zereginak eta proiektuak planifikatzea, eta haien bideragarritasuna aztertzea.

Egindako plangintza betetzea eta, beharrezkoa baldin bada, hura doitzea.

Plangintzaren eta egindako lanen ebaluazioa egitea eta hobekuntza-proposamenak lantzea.

Lortutako emaitzaren berri ematea.

Pertsonen arteko harremanak eta komunikazioa lantzea (enpatia eta asertibotasuna).

Taldean ikasteko lanetan laguntzea eta elkarlanean aritzea.

Giza eskubideak eta gizarteko konbentzioak errespetatzea.

Gatazkak kudeatzea.

Norberaren gorputza erregulatzea.

Norberaren emozioak erregulatzea.

Norberaren alderdi kognitiboa erregulatzea.

Norberaren jokabide morala erregulatzea.

Norberaren motibazioa eta gogo-indarra erregulatzea.

B. Ikasgai honetako multzo guztien eduki komunak

Metodologia zientifikoa eta haren oinarrizko ezaugarriak izaera zientifikoa duten galderen eta egoeren planteamenduari aplikatzeko irizpideak eta jarraibideak, kontuan hartuta horiek izan dezaketen interesa eta haien azterketak sor ditzakeen ondorioak: ebidentzia eta proba zientifikoak hautematea, identifikatzea, eztabaidatzea, hipotesiak formulatzea, kontrastatzea, aldagaiak esperimentalki diseinatzea, identifikatzea eta kontrolatzea, ondorioak egitea, emaitzak kritikoki interpretatzea eta komunikatzea.

Kimikako laborategian erabiliko den oinarrizko materiala erabiltzeko prozedurak.

Datu esperimentalak hauteman, kudeatu eta komunikatzeko prozedurak, ordenagailuz lagunduta.

Portaera-, lan-, eta segurtasun-arauak laborategian eta landa-lanetan.

Laborategietan hondakinak kudeatzeko arauak eta oinarrizko teknikak.

Lan zientifikoaren beraren estrategiak, alderdi hauekin lotutako jarrerak sustatzen dituztenak: jakin-mina, gogoa, zorroztasuna eta zehaztasuna lan esperimentalean, doitasuna, ardura talde-lanean, eta ahalegina eta iraunkortasuna norberaren lanean.

Pentsamendu kritikoarekin lotutako jarrerak sustatzen dituzten estrategiak, norberaren iritzia eratzeko eta lege eta modelo zientifikoen behin-behinekotasuna onartzeko, bai eta ezagutzaren mugak ere, eta zalantzarekin bizi izaten jakiteko eta izaera zientifikoko problemei buruz erabakiak hartzeko.

Zientziak bizi-kalitateari, gizartearen ongizateari eta garapen teknologikoari mesede egitea egokitzat jotzen duten jarrerak sustatzen dituzten irizpideak eta jarraibideak, aurrerapen zientifiko-teknologikoek gizakiengan eta ingurumenean eragin ditzaketen arriskuak arretaz, kontuz eta arduraz hartuta.

Gizakiaren biziak naturarekiko, ingurumen-arazoekiko eta baliabideak agortzeko aukerarekiko mendekotasuna duela onartzea eta ingurumen-balioak bere gain hartzea, bai eta garapen jasangarriaren alde jarduteko gogoa eta lehentasuna izatea ere.

Page 10: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 10/16

Zientziarekiko ikuspegi sinplistak eta jarduera zientifikoan aritzen diren pertsonekiko ikuspegi estereotipatuak gainditzeko, eta ezagutza zientifikoak testuinguru sozial eta historikotik atera izana gainditzeko estrategiak, eta ezagutza guztion artean sortu behar dela onartzea.

Hezkuntza eta ikerketa zientifikoak kultura unibertsalari eta giza pentsamenduaren garapenari egiten dieten mesedea onartzea; hots, hiritarren oinarrizko kulturakoak direla onartzea.

1. ebaluazioa: (34 klase ordu)

Kantitateak Kimikan: estekiometria. 3 h

Nomenklatura eta formulazio ez-organikoa, IUPACen arauen arabera 6 h

Erreakzio kimikoetako transformazio energetikoak. Espontaneotasuna 16 h

Energia eta erreakzio kimikoa. Prozesu exotermikoak eta endotermikoak. Barne-energia kontzeptua eta termodinamikaren lehen printzipioa.

Entalpia kontzeptua: erreakzio-entalpia eta formazio-entalpia. Hessen legea: erreakzio-entalpien kalkuluan aplikatzea. Lotura-entalpia eta erreakzio baten entalpia kuantitatiboa iritzira kalkulatzea, lotura-entalpia abiapuntu hartuta. Erreakzio baten entalpia esperimentalki zehaztea.

Prozesu kimiko baten eboluzioaren zentzua zehazten duten baldintzak. Termodinamikaren bigarren printzipioa. Entropia eta energia aske kontzeptuak.

Erreakzio kimikoen aplikazio energetikoak: gizarte- eta ingurumen-ondorioak. Erregai fosilek sortutako kutsadura. Berotegi-efektua eta klima-aldaketa.

Elikagaien balio energetikoa: osasunean dituen ondorioak.

Oreka kimikoa 13 h

Talka-teoria eta erreakzio-abiadura kontzeptua.

Erreakzio kimikoen abiaduran eragiten duten faktoreak. Prozesu industrialetan katalizatzaileak erabiltzea.

Oreka kimikoaren ezaugarri makroskopikoak.

Sistema kimiko baten oreka-egoeraren interpretazio azpimikroskopikoa. Masa-ekintzaren legea. Oreka-konstantea. Kc eta Kp oreka-konstanteen adierazpena.

Oreka-baldintzei eta sistemaren eboluzioari eragiten dioten faktoreak. Le Chatelierren printzipioa.

Hauspeatze-erreakzioak oreka heterogeneoen adibide gisa. Hauspeatze-erreakzioen aplikazio analitikoak. Ioi komunaren efektua.

Oreka kimikoaren aplikazioak eguneroko bizitzan eta prozesu industrialetan.

2. ebaluazioa: (38 klase ordu)

Funtzio organiko batzuen azterketa 10 h

Funtzio organikoen azterketa

Nomenklatura eta formulazio organikoa, IUPACen arauen arabera.

Funtzio organiko interesgarriak: oxigenatuak eta nitrogenatuak, deribatu halogenatuak, tiolak eta perazidoak. Konposatu organiko polifuntzionalak.

Isomeria motak.

Erreakzio organiko motak: ordezpena, adizioa, ezabapena, kondentsazioa eta erredox.

Makromolekulak eta material polimeroak.

Jatorri naturaleko eta sintetikoko polimeroak: propietateak. Polimerizazio-erreakzioak.

Interes biologiko eta industrialeko konposatu organiko nagusiak: Kimika organikoaren industriaren garrantzia eta ondorioak.

Azidoak eta baseak 14 h

Substantzia baten izaera azidoa-basea interpretatzea. Brönsted eta Lowryren teoria. Protoien transferentzien erreakzioak. Azido eta base ahulen ionizazio-konstanteak.

Page 11: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 11/16

Uraren ionizazio-oreka. pH kontzeptua. pH-a kalkulatzea eta neurtzea uretako azido- eta base-disoluzioetan. pH-aren garrantzia eguneroko bizitzan.

Azido-base bolumetriak. Aplikazioak eta tratamendu esperimentala.

Gatzen hidrolisia, azido-base orekaren eredu berezia: tratamendu kualitatiboa.

pH-a erregulatzeko disoluzioen azterketa kualitatiboa.

Interes industrialeko eta eguneroko bizitzako zenbait azido eta base. Euri azidoa eta haren ondorioak.

Elektrokimikaren sarrera 14 h

Oxidazio-erredukzio erreakzioak. Espezie oxidatzaileak eta erreduktoreak. Espezie kimiko bateko elementuen oxidazio-zenbakia. Erredox ekuazioak ioi-elektroi metodoaren bidez egokitzea.

Erredukzioko potentzial estandar kontzeptua. Erreduktoreen eta oxidatzaileen eskala. Erredox erreakzio baten espontaneotasuna baldintza estandarretan.

Erredox balioespenak. Tratamendu esperimentala.

Oxidazio-erredukzio erreakzioen aplikazioak eta ondorioak: pilak eta bateria elektrikoak.

Elektrolisia: garrantzi industrial eta ekonomikoa. Metalen korrosioa eta horren prebentzioa. Hondakinak eta birziklatzea. Erregai-pilak.

3. ebaluazioa: (32 klase ordu)

Elementuen egitura atomikoa eta sailkapen periodikoa 16 h

Bohrren atomotik eredu kuantikora. Plancken hipotesia. Bohrren eredu atomikoa eta hidrogeno atomoaren espektroaren interpretazioa.

Mekanika kuantikoaren garrantzia kimikaren garapenean. De Broglieren hipotesia. Heisenbergen ziurgabetasun-printzipioa. Zenbaki kuantikoak. Pauliren esklusio-printzipioa eta Hunden araua. Orbital atomikoak.

Elementuen sailkapen periodikoaren eboluzio historikoa. Gaur egungo taula periodikoa.

Egitura elektronikoa eta periodikotasuna. Elementuen propietateen joera periodikoak.

Lotura kimikoa eta substantzien propietateak 16 h

Partikulen arteko interakzioak: lotura kimikoa.

Lotura ionikoa. Substantzia ionikoen koordinazio-zenbakia eta egitura. Solido kristalino baten sare-energia: Born-Haberren zikloa. Substantzia ionikoen propietateak.

Lotura kobalentea. Lewisen egitura. Balentzia-geruzako elektroi-bikotearen aldaratze-teoria. Balentzia-loturaren teoria. Hibridazioaren teoria. Molekula bakunen geometria eta polaritatea.

Molekulen arteko loturak: Van der Waalsen indarrak eta hidrogeno-lotura. Substantzia kobalenteen propietateak.

Lotura metalikoa: azterketa kualitatiboa. Elektroi-gasaren eredua eta banden teoria. Metalen propietateak.

Biologian edo industrian interesgarriak diren substantzia batzuen propietateak, egituraren edo lotura bereizgarrien arabera.

Page 12: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 12/16

Metodologia

[edukien antolaketa, jarduera motak, baliabide didaktikoak, ikasleen taldekatzeak, espazioen eta denboren antolaketa, irakasleen eta ikasleen eginkizuna… ikuspegi inklusibo batetik].

Planteamendu metodologikoa ikasle guztiek dagozkien konpetentziak bereganatzeko diseinatu da, bai eta ikasgaiko helburuak arrakastaz lortzeko eta ikasturte amaierako balizko probarako prestatzeko, eta horretarako ezinbestekoa da ikasleak aktiboki eta parte hartuz jardutea klasean.

Metodologia planteamendua ondokoa da:

Gai bakoitzean zehar lortu nahi diren helburuak, ebaluazio irizpideak eta horien adierazleak argi zehaztuko zaizkie ikasleei.

Edukiak planifikatutako denboran lantzeko jarduerak proposatu dira; klasean bertan egitekoak zein bestelako momentuetan egitekoak (ikasteko-denbora). Ariketen ebazpena, arazo-egoera zehatzak, eskema edo mapa kontzeptualak diseinatzea eta ahozko azalpenak ere eskatuko dira.

Erabiliko diren jarduera motak danetarikoak izango dira ikasturtean zehar, gai eta gaietako momentu ezberdinak kontutan hartuta:

o Gaiaren aurkezpena/sarrera galdera ireki edo planteamendu zabal baten bitartez.

o Ahozko azalpenak.

o Testuen irakurketa.

o Adibideen pausoz-pausoko azterketa.

o Jarduera praktikoen zuzenketa, nagusiki ikasleen lanean oinarrituta.

o Gidatutako gai zehatzei buruzko informazio-bilketa, dokumentu eraketa (testu dokumentu, aurkezpena, bideoa…).

o Ahozko aurkezpenak eta azalpenak.

o Idatzizko probak, ebaluazio-tresna modura erabiltzeko.

o … (Beharrezkoa edo egokia ikusten den bestelako jarduera)

Baliabide didaktikoak:

Ikastetxeko Moodle plataforman ikasgaiko planteamendu didaktikoa eskura izango dute ikasleek, eta eguneroko jarduna bertatik gidatuko da.

Bertan edukiak lantzeko apunteak, bideo interesgarriak, adibideak edota baliabide digitalak (simulazioak…) izango dituzte gaika antolatuta. Edukien lorpen maila aurrera doan heinean sakontasun maila ezberdineko ariketak edota planteamendu praktiko sakonagoak ere eskuragarri izango dira plataforman.

Gainera gai bakoitzaren amaieran horri lotutako eta unibertsitatera sartzeko proba ezberdinetako (Selektibitatea edo USE) ariketa sorta emango da.

Idatzizko lanak ere bide honetatik eskatu, jaso eta ebaluatuko dira, kalifikazioa atalean.

Halaber webgune ezberdinak erabiliko dira arloaren garatzerakoan kontzeptu eta konpetentziak garatzeko gehigarri bezala eta klasean esperimentatu ezin diren kontzeptu eta prozedurak simulazioen bitartez egiteko. (Ikasturtean zehar zehazten joango gara webguneen helbideak).

Klaseak aurrera eramateko ordenagailua eta kanoiaz gain, posible denetan arbel digital interaktiboa eta informatika gelak erabiliko dira.

Halaber, laborategi-praktika jakin batzuk egiteko Kimikako laborategia eta bertako material eta produktuak erabiliko dira.

Ikasleek beren zalantzak plazaratzeko klaseko edozein momentu erabil dezakete, bai eta aurretik adostutako tarte “libreren” bat, eta baita baliabide digitalak: Moodle-ko foroa zein irakaslearen Google kontua ([email protected])

Page 13: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 13/16

Espazioen eta denboren antolaketa:

Ikasgaiak astean 4 orduko saio bana dauka, ikaste-irakaste prozesua arrakastatsua izateko sekuentzia didaktiko bakoitzaren garapenari beharrezkoa den denbora esleituko zaio. Garrantzizkoa izango da, era berean, ikasleek ikasteko duten denbora optimizatzea horretarako prozedura zehatzak ezarriz, saioak puntual hasiz eta klase-mozketak ekidinez.

Ikasleek banaka, binaka zein taldeka lan egingo dute hala egoki ikusten denean, dagokion jarduerari etekin handiena ateratzeko helburuarekin.

Irakaslearen eginkizuna da aipatutako planteamendu guzti hau dinamizatzea, jarduera egokiak planteatzea eta denbora ondo kudeatzea. Halaber, ikasleak parte hartzeko bitartekoak ahalbidetuko ditu, beraien zalantzak argituz eta beraien lanak, azterketak… objetibotasunez eta beharrezkoak diren argibideak emanez zuzentzea, eta amaieran ikasleak programazio honetan jasotakoaren arabera kalifikatzea.

Ikasleen eginkizuna da: klasera lanera etortzea, aktiboki partehartzea (galderei erantzunez, ariketak arbelean zuzenduz eta zalantzak planteatuz), planteatutako jarduera eta ariketak egitea (gutxienez planteatzea eta benetako saiakera egitea, espero den emaitza lortu ez bada ere) eta eskolaz-kanpo denbora eman ikasgaiko edukiak eta ariketak birpasatzen eta ikasten.

Page 14: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 14/16

Ebaluazio-tresnak [ahozko eta idatzizko probak, galdetegiak, banakako eta taldeko lanak, behaketa-eskalak, kontrol-zerrendak, ikasgelako koadernoa, portfolioa, kontratu didaktikoa…]

Kalifikazio-irizpideak [ebaluazio-tresna bakoitzaren pisua eta balioa]

Ebaluazioa maila bitan egingo da:.

Ikaskuntza-irakaskuntza prozesua bera ebaluatzeko eta aztertzeko:

Autoebaluaziorako eta koebaluaziorako galdetegiak, kontrol-zerrendak1, behaketa txantiloiak erabiliko dira, eta horren emaitzetatik eta analisitik abiatuta bestelako ebaluazioren bat ere plantea daiteke.

Ebaluazio honetatik ateratako ondorioak erabakiko dute prozesuaren egokitasuna edota aldaketaren bat egin beharra dagoen.

Ikaslearen garapen eta lorpen maila neurtzeko, helburu ezberdina duten tresnak erabiliko dira:

▪ Eguneroko jarduna behaketa-eskalen bitartez jasoko da ikaslearen eguneroko asistentzia eta puntualitatea, partaidetza, interesa, besteekiko eta orohar ikasgaiarekiko errespetua eta eguneroko lana (klasean bertan zein etxean) neurtzeko; bai eta euskararen erabilera.

▪ Ikasleen ekoizpenak:

Talde lana planteatzen denetan taldearen ekoizpena izango da ebaluazio-tresna bera.

Laborategian egin beharreko praktikei buruzko txostenak, bakarkakoak zein taldekakoak izango dira.

Galdetegiak ere erabil daitezke gaiaren ezagutza neurtzeko

▪ Idatzizko probak:

Ikasleak gaiaren ezagutza neurtzeko idatzizko probak erabiliko dira.

Ebaluazioan zehar idatzizko proba ezberdinak egon daitezke eta amaieran ebaluazioko azterketa globala.

▪ Kontrol zerrendak1

1- Kontrol zerrendak oso elementu interesgarriak dira aipatutako bi ebaluazio mailetarako. Autoebaluaziorako baino, autoerregulaziorako tresna dira

Ebaluazio bakoitzean ikaslearen konpetentzien eta edukien lorpen maila kalifikatzeko erabiltzen diren tresnak eta berauen balioak ondokoak dira:

▪ Behaketa-eskalak: % 5

▪ Ikasleen ekoizpenak: % 15 - Lanak eta txostenak - Lanen aurkezpena (paperean, digitalean)

eta ahozko azalpenak

- Galdetegiak - Ikerketa-proiektua

▪ Idatzizko probak: % 80

- Ebaluazioan zehar azterketa bat edo batzuk egingo dira. Atal honen erdia suposatuko dute. Ebaluazioan zehar egiten diren azterketekin batezbesteko aritmetikoa egingo da. Salbuespena 1. ebaluazioa izango da formulazio ez-organikoari dagokion idatzizko probaren kasuan: Formulazio ez-organikoa gainditzeko

formulen %70 ondo egotea eskatuko da. Gainditzen ez duten ikasleei beste aukera bat emango zaie ebaluazioan zehar.

Atal honi dagokion 1. ebaluazioko nota honen bestez honela lortuko da:

%10 formulazio ez-organikoa %40 1. azterketa

3. ebaluazioan ez da honelako azterketarik egingo.

- Ebaluazioko azterketa globalak. Bertan ebaluazio osoko kontzeptuak sartuko dira ikasle guztientzat. Atal honen beste erdia suposatuko dute.

3. ebaluazioan aldiz soilik bi ebaluazioko azterketa global egingo dira, bata Aste Santu aurretik eta bestea maiatzean (Ikasketa burutzatik zehaztutako datetan). Lehenengo azterketa global horretan 6tik gora ateratzen duenak bigarrenean ez du ebaluazio osoa egin beharrik izango.

- Idatzizko proben batez bestekoak ≥ 4 izan behar du gainerako bi atalekin ebaluazioko nota kalkulatu ahal izateko.

Page 15: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 15/16

Tresna honetan irakaste/ikaste helburuak zehazten dira eta ikaskuntza prozesurako orientatzailea da. Horrek laguntzen die ikasleei, eta irakasleari, autokritika egiten eta, heldutasun mailaren arabera, bere hutsuneak edo gabeziak betetzeko sakondu beharrekoak identifikatzen –autoerregulatzen–.

Ikasleak egindako aurrerapenak ebaluatzeko ere balio du.

Ebaluazio-tresna edozein dela ere ikasleen ekoizpenak zein idatzizko probak zuzentzerakoan positiboki ebaluatuko dira: - Ordena, argitasuna eta garbitasuna. - Zientzia ikuspegitik hizkuntza zuzena eta

aberatsa erabiltzea. - Pausoz pauso eginiko garapenak, eta marrazki

eta eskemen erabilera.

- Ariketa eta galderen garapenean planteamendua eta dagokion justifikazioa egitea, horretarako kimikaren legeen identifikazio eta erabilera zuzena eginez.

- Oinarrizko kontzeptuen azalpena eta haien aplikazio zuzena.

- Kalkuluetan edo unitateen aldaketerako konbertsio-faktoreak erabiltzea.

- Unitateen erabilera zuzena.

- Emaitza koherenteak izatea, eta emaitza ezinezkoa edo zentzunik gabekoa lortzen denean, honen zergatia justifikatzen duen azalpena edo hipotesia argudiatzea.

- Jarduera praktikoak ondo ebaztea.

Ebaluazioa gainditu gabe duenarentzat errekuperatzeko aukera egongo da (ikus hurrengo puntua).

Ebaluazio bakoitzaren amaieran lortutako bataz-bestekoa puntu batean igotzeko aukera egongo da Arazo Egoera edo Lan Praktiko bat eginez, dagokion epean.

Ikasturte amaierako ohiko deialdiko kalifikazioa lortzeko:

▪ Ebaluazio guztiak gainditu dituenarentzat ohiko deialdiko nota hiru ebaluazioen noten batezbesteko aritmetikoa izango da.

▪ Ikasle batek ez badu ebaluazioren bat gainditzen ohiko deialdian eduki horiei buruzko azterketa egin beharko du.

3. ebaluazioa bada gainditu gabekoa ohiko deialdian bertan izango da errekuperazioa.

Ohiko azterketaren nota < 4 bada, ez-ohiko deialdia egin beharko da zuzenean. Ohiko azterketaren nota > 4 bada, gainditutako beste ebaluazioekin batez bestekoa egingo da; eragiketa horren emaitza < 5 bada ez-ohiko azterketa egin beharko luke.

Notetan, kalifikazioak zenbaki osoa izan behar duenez, kalifikazio baxuagotik hurrengora igotzeko hamarrekoak 6 gainditu behar du.

Page 16: IRAKASGAIAREN URTEKO PROGRAMAZIO …...5.6. Badaki hezkuntza zientifikoa herritarren oinarrizko kulturaren atal bat dela. 6. Ea azaltzen dituen erreakzio kimikoen energia -aldaketak

Programazioa Kimika 2. Batxilergoa (2019-2020) 16/16

Ebaluazioaren ondorioak [indartzeko eta zabaltzeko neurriak, antolamendu-egokitzapenak eta egokitzapen metodologikoak, emaitzen analisia, plangintza didaktikoaren berrikuspena, errekuperazio-sistema...]

▪ Emaitzen analisia eta plangintza didaktikoaren berrikuspena:

Ikaskuntza-irakaskuntza prozesuaren ebaluazioak eta ikasleen lorpen mailak plangintza didaktikoa egokia den ala ez adieraziko du, eta ezezkoa bada aldaketa egin beharko da. Gerta daiteke gairen batek sakontasun gehiago behar izatea, edota jarduera gehiago planteatu behar izatea bertako kontzeptu eta prozedurak finkatzeko.

▪ Indartzeko eta zabaltzeko neurriak:

Gai bakoitzean indartzeko eta finkatzeko jarduerak planteatuko dira (minimoak deritzenak) eta zabaltzeko jarduerak proposatuko zaizkie oinarrizko kontzeptu eta prozedurak finkatuta duten ikasleentzat. Indartze neurrien artean, ebaluazioan emaitza negatiboa jaso duten ikasleei, birpasarako jarduera batzuk proposatuko zaizkie.

▪ Antolamendu egokitzapenak eta egokitzapen metodologikoak:

Beharrizana dagoenean eta ikaslearen eguneroko jarduna positiboa den kasuetan ikasleari atsedenaldietan lagunduko zaio, ikasleak hala eskatuta. Moodle plataforma edota Google ingurunearen baliabideak erabilita ere ikasle bakoitzari behar dituen egokitzapen-neurriak finkatuko zaizkio eta horren jarraipena egin.

▪ Errekuperazio-sistema:

Ebaluazio bakoitza berreskuratzeko idatzizko proba bat egingo da; azterketa honetan ebaluazioan landutako gai guztiak sartzen dira.

Errekuperazio azterketa gaindituz gero eta kurtso amaierako batazbestekoa kalkulatzeko %75eko zuzenketa-faktorea aplikatuko zaio lotutako emaitzari.

(Aurreko puntuan ere zehaztu denez ohiko deialdian aurreko ebaluazioak gainditu gabe duen ikasleak berauek errekuperatzeko aukera izango du).

Ikasturte amaieran ohiko azterketa egin beharra izan eta gainditzen ez duenak, ez-ohiko azterketa egin behar du. Ez-ohiko deialdian ikasleek ikasturte osoan landutako gaiei buruzko azterketa egin beharko dute.

Oharrak

Programazio honetan edozein aldaketa beharrezkotzat ikusten bada, ikasleak lehen bait lehen informatuak izango dira.