INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN · 2021. 8. 1. · CASONA, A.: Retablo jovial, Bruño Libros...

2

IES PONTEPEDRIÑA PMAR 3º ESO ÁMBITO SOCIOLINGüÍSTICO CURSO 2016-2017

INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

SHITONG CHEN:

Alumno de 16 anos procedente de China que leva en España desde os oito anos. Integración mínima, contorna pouco favorecedora. Moitos problemas co idioma que lle dificultan a aprendizaxe do resto de materias a pesar de demostrar grande capacidade e rapidez. É traballador.

Ten pendente de 2º Lingua castelá e Literatura e Ciencias sociais.

DAMIÁN ESCARIZ SÁNCHEZ:

Alumno de 17 anos (é o maior do grupo) con certas dificultades e baixa autoestima. Incorporouse a este centro o curso pasado procedente do CPI Vedra. Repitiu 6º de Primaria, 1º de ESO e 2º de ESO. Ten cinco materias pendentes de 2º (Naturais, Sociais, Matemáticas, Francés e Lingua Castelá e Literatura) e tres de 1º (Sociais, Plástica e Lingua Castelá).

KELLY TATIANA GIRALDO ZULUAGA

É a única rapaza do grupo, ten 16 anos e é de nacionalidade colombiana. Leva dous anos en España pero é o seu primeiro curso no IES Pontepedriña. Acusa un desfase curricular evidente con respecto a Colombia pero, si pon da súa parte, e de momento parece motivada, non debería ter dificultades xa que parece posuír capacidade suficiente. Ten pendente Lingua Castelá, Lingua Galega e Inglés de 1º e Ciencias Naturais, Ciencias Sociais, Inglés, Matemáticas e Lingua Galega de 2º.

BRANDO MIGUEL STIVEN SANDOVAL LUCAS

Alumno venezolano chegado a España en 2015. Parece arrastrar una falta de base considerable e un marcado desfase curricular con respecto aos estudos cursados en Venezuela. Debe recuperar a Lingua Castelá e Literatura de 1º y 2º e Sociais de 2º.

MANUEL LÓPEZ RAÑA

Alumno procedente doutro centro que cumpre 17 anos o próximo xaneiro. Demostra grande timidez e baixa autoestima, ao que se suma certo nivel de deixadez recoñecida que trataremos de corrixir ao tratarse dun grupo tan reducido no que podemos seguir estreitamente a cada alumno.

Diagnosticado de TDAH e con posibles dificultades provocadas por un problema ao nacer que están aínda sendo estudadas polos especialistas.

Está repitindo terceiro, pero non ten materias pendentes doutros cursos.

3


MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

Libros de texto ou cadernos:

Lingua castelá e literatura: Refuerzo y recuperación, 3º ESO, Casals

Lingua galega e literatura: Libros de texto de diversas editoriais.

Xeografía e Historia: Libros de texto de diversas editoriais.

O libro do alumnado indicado para o Ámbito Soció lingüístico.

Os recursos fotocopiables da proposta didáctica, con actividades de

reforzo, de ampliación e de avaliación.

Lecturas:

1ª avaliación:

Unha obra narrativa en galego ou en castelán escollida por cada alumno.

Selección de poesía en castelán ofrecida pola profesora.

2ª avaliación:

Unha obra narrativa en galego ou castelán escollida por cada alumno. A lingua debe

ser diferente á da avaliación anterior.

Un cómic en galego de Tintín.

3ª avaliación:

NÚÑEZ SINGALA, M.: O achado do castro, Galaxia

CASONA, A.: Retablo jovial, Bruño

Libros optativos (Ámbito social):

Cinco cuentos sobre Velázquez, Oxford

Un cómic en galego de Tintín.

Outros materiais:

Material reprográfico,

Material cartográfico en distintos soportes.

Libros de texto de diferentes editoriais.

Acceso aos ordenadores.

PROFESORA: Inés Lojo Sebio (Departamento de Lingua Castelá)

4


OBXECTIVOS DA E.S.O. (D.O.G. 29 de xuño de 2015)

(Mantense a ordenación do orixinal)

a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo,

como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.

c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller.

d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos.

e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación.

g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua castelá e galega, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito.

5


o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

OBXECTIVOS DE 3º DA E.S.O.

XERAIS

1. Entregar en data os traballos encomendados.

2. Participar das actividades diarias, o que supón como mínimo non amosar a súa

inhibición na medida na que é así imposible avaliar o seu progreso académico.

3. Mostrar un aproveitamento mínimo nas actitudes relacionadas coa lingua: respecto

pola diversidade lingüística e nas normas de interacción verbal.

4. Utilizarfontes de consulta: libros, dicionarios, páxinas web.

5. Utilizar de modo axeitado e suficiente as TIC.

ÁMBITO LINGÜÍSTICO

Comunicación oral: escoitar e falar / Comunicación escrita: ler e escribir.

1. Expresarse oralmente e por escrito tanto en galego como en castelán de forma fluída e

correcta adecuándose á situación comunicativa e de modo organizado.

a) Ler de modo fluído en voz alta.

b) Expresarse oralmente e por escrito de modo adecuado e organizado en

exposicións orais.

c) Elaborar textos cohesionados.

d) Ter unha caligrafía lexible.

e) Estruturar en parágrafos.

f) Presentar os seus escritos de modo adecuado: marxes, sangrías.

g) Utilizar correctamente os puntos e seguido e comas.

h) Non ter faltas de ortografía en palabras do léxico habitual.

i) Utilizar o léxico e sintaxe que corresponden ao nivel cursado.

j) Respectar a quenda de palabra e as normas de cortesía.

2. Saber sintetizar textos orais e escritos da tipoloxía indicada recoñecendo a súa

estrutura.

3. Comprender textos orais e escritos da tipoloxía indicada e valorar o seu contido.

4. Respectar as convencións dos textos orais: cortesía, quendas de fala,

5. Explicar o significado de palabras nun texto e recoñecer relacións semánticas entre

elas.

6. Recoñecer e empregar oralmente e por escrito a estrutura dos textos explicitados nos

contidos.

6


Coñecemento da lingua

1. Identificar e usar correctamente as diferentes clases de palabras.

2. Transformar as estructuras activas en pasivas.

3. Distinguir frase de oración.

4. Distinguir unidade de función.

5. Identificar en exemplos tipo as seguintes funcións: suxeito, complemento directo,

complemento indirecto, complemento circunstancial, atributo e c. axente.

6. Identificar e localizar distintos procedementos de formación de palabras.

7. Identificar e localizar as diferentes relacións semánticas.

8. Identificar os mecanismos de cohesión nun texto.

9. Recoñecer as propiedades textuais e produce textos que as respecten.

10. Recoñecer e usar con propiedade a fonética galega.

11. Usar o léxico adecuado á situación e dominar os diferentes campos semánticos con

especial atención á ligua galega.

Lingua e sociedade

1. Valorar a variedade das linguas e o plurilingüismo.

2. Recoñecer e evita os prexuízos lingüísticos.

3. Coñecer a situación sociolingüística de Galicia e distingue entre bilingüismo e diglosia.

4. Distinguir as variedades diastráticas.

5. Valorar a norma como elemento unificador.

Educación literaria

1. Ler as obras de lectura obrigatoria

2. Xustificar a adscrición dun texto a un movemento determinado.

3. Demostrar unha adecuada comprensión lectora e de análise dos textos literarios: e das

obras obxecto de lectura obrigatoria.

4. Localizar cronoloxicamente e no que toca ao movemento e xénero correspondentes,

un fragmento, unha obra ou un autor determinados.

5. Dramatizar e recitar textos literarios de diferentes épocas.

6. Redactar textos propios de intención literaria seguindo modelos dados.

7


ÁMBITO SOCIAL

O medio físico.

1. Localizar espazos xeográficos e lugares nun mapa utilizando datos de coordenadas

xeográficas.

2. Coñecer e interpretar os diferentes tipos de mapas temáticos.

O espazo humano

1. Coñecer a organización administrativa e territorial de España.

2. Diferenciar sistemas económicos.

3. Definir «desenvolvemento sostible» e describe conceptos crave relacionados con el.

4. Localizar e identificar nun mapa as principais zonas produtoras de minerais no mundo.

5. Localizar e identificar nun mapa as principais zonas produtoras e consumidoras de

enerxía no mundo.

6. Identificar e nomear algunhas enerxías alternativas.

7. Localizar nun mapa a través de símbolos e lenda adecuados, os países máis

industrializados do mundo.

8. Comparar a poboación activa de cada sector en diversos países e analizar o grao de

desenvolvemento que mostran estes datos.

9. Elaborar gráficos de distinto tipo (lineais, de barra e de sectores) en soportes virtuais

ou analóxicos que reflictan información económica e demográfica de países ou áreas

xeográficas a partir dos datos elixidos.

10. Realizar un gráfico con datos da evolución do crecemento da poboación urbana no

mundo.

11. Comparar as características do consumo interior de países desenvolvidos, emerxentes

e subdesenvolvidos.

A Historia

1. Distinguir diferentes modos de periodización histórica (Idade Moderna, Renacemento,

Barroco, Absolutismo).

2. Identificar trazos do Renacemento e do Humanismo na historia europea, a partir de

diferentes tipos de fontes históricas.

3. Coñecer obras e legado de artistas, humanistas e científicos da época.

4. Coñecer os principais feitos da expansión de Aragón e de Castela polo mundo.

5. Explicar as distintas causas que conduciron ao descubrimento de América para os

europeos, á súa conquista e á súa colonización.

6. Sopesar interpretacións conflitivas sobre a conquista e colonización de América.

7. Distinguir as características de reximes monárquicos autoritarios, parlamentarios e

absolutos.

8. Analizar obras (ou fragmentos delas) dalgúns autores desta época no seu contexto.

9. Identificar obras significativas da arte barroca.

10. Saber expresarse con corrección, empregando o léxico histórico con precisión.

8


CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

TEMPORALIZACIÓN, MÍNIMOS, PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS. COMPETENCIAS.

ÁMBITO LINGÜÍSTICO (GALEGO E CASTELÁN)

Bloque 1. Comunicación oral: escoitar e falar

Obx. Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Mínimos Temp Proc.

Instr.

Compet.

h

Escoitar.

Comprensión,

interpretación e

valoración de

textos orais en

relación co

ámbito de uso:

ámbito persoal,

académico /

escolar, social e

dos medios de

comunicación, en

especial a noticia,

a reportaxe e a

crónica.

1. Comprender, interpretar

e valorar textos orais

propios do ámbito persoal,

académico / escolar e

social e dos medios de

comunicación.

1.1. Comprende o sentido global de textos

orais, identificando a estrutura, a información

relevante e a intención comunicativa do

falante.

1.2. Retén información relevante e extrae

informacións concretas.

1.3. Segue e interpreta instrucións orais

respectando a xerarquía dada.

1.4. Resume textos oralmente recollendo as

ideas principais e integrándoas, de forma

clara, en oracións que se relacionen lóxica e

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

OA

OA

OA

OA

CCL

CCL

CCL

CCL

9


h

Comprensión,

interpretación e

valoración de

textos orais en

relación coa

finalidade que

perseguen: textos

narrativos,

descritivos,

instrutivos,

expositivos e

argumentativos.

O diálogo.

2. Comprender, interpretar

e valorar textos orais de

diferente tipo.

semanticamente.

2.1. Comprende o sentido global de textos

orais de intención narrativa, descritiva,

instrutiva, expositiva e argumentativa,

identificando a información relevante,

determinando o tema e recoñecendo a

intención comunicativa do falante, así como a

súa estrutura

2.2. Resume a información relevante,

distingue as ideas centrais das secundarias e

extrae informacións concretas.

2.3. Interpreta e valora aspectos concretos do

contido e da estrutura de textos narrativos,

descritivos, expositivos, argumentativos e

instrutivos, emitindo xuízos razoados e

relacionándoos con conceptos persoais para

xustificar un punto de vista particular.

2.4. Utiliza progresivamente os instrumentos

adecuados para localizar o significado de

palabras ou enunciados descoñecidos

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

OA

OA

OA

OA

CCL

CCL

CCEC

CCL

10


h

g

Observación,

reflexión,

comprensión e

valoración do

sentido global dos

conversacións

espontáneas e

textos orais de

ámbito educativo:

coloquio, debate,

mesa redonda….

3. Comprender o sentido

global de textos orais.

4. Valorar a importancia

da conversación na vida

social practicando actos de

fala: contando,

describindo, opinando,

dialogando…, en

situacións comunicativas

propias da actividade

escolar.

5. Recoñecer, interpretar e

avaliar progresivamente a

(demanda axuda, busca en dicionarios, lembra

o contexto no que aparecen…).

Observa e analiza as intervencións

particulares de cada participante nun debate,

tendo en conta o ton empregado, a linguaxe

non verbal, o contido e o grao de respecto

cara ás opinións dos demais.

3.Escoita, observa e explica o sentido global

de debates, coloquios e conversas espontáneas

identificando a información salientable.

4.1. Intervén e valora a súa participación en

actos comunicativos orais.

4.2. Consulta medios de información dixitais.

5.1. Coñece o proceso de produción de

discursos orais, valorando a claridade

expositiva, a adecuación, a coherencia do

50%

50%

50%

50%

50%

2ªav.

3ª av.

TC

TC

TC

TC

OA

OA

OA

OA

CCL

CCL

CSC

CD

CCL

11


h

g

Falar.

Coñecemento e

uso

progresivamente

autónomo das

estratexias

necesarias para a

produción e

avaliación de

textos orais.

claridade expositiva, a

adecuación, coherencia e

cohesión do contido das

producións orais propias e

alleas, así como os

aspectos prosódicos e os

elementos non verbais

(xestos, movementos,

mirada…).

6. Aprender a falar en

público, en situacións

formais e informais, de

forma individual ou en

grupo.

discurso, así como a cohesión dos contidos.

5.2. Recoñece a importancia dos aspectos

prosódicos da linguaxe non verbal, así como

da xestión de tempos e emprego de axudas

audiovisuais en calquera tipo de discurso.

5.3. Recoñece os erros da produción oral

propia e allea a partir da práctica habitual da

avaliación e autoavaliación, propoñendo

solucións para melloralas.

6.1. Realiza presentacións orais.

6.2. Organiza o contido e elabora guións

previos á intervención oral formal,

seleccionando a idea central e secundarias.

6.3. Emprega o léxico a prosodia e a

pronuncia adecuadas.

6.4. Exprésase con fluidez respectando as

estruturas gramaticais propias de cada lingua.

6.5. Recoñece os erros nos discursos propios e

alleos.

6.6 Incorpora progresivamente palabras

propias do nivel formal da lingua nas súas

50%

50%

50%

50%

50%

50%

50%

TC

TC

1ªav.

3ª av.

TC

TC

TC

TC

OA

OA

TI+TG

OA

OA

OA

OA

CAA

CCL

CD

CAA

CCL

CCL

CCL

12


h

g

Coñecemento,

uso e aplicación

das estratexias

necesarias para

falar en público:

planificación do

discurso,

prácticas orais

formais e

informais e

avaliación

progresiva.

7. Participar e valorar a

intervención en debates,

coloquios e conversacións

espontáneas.

prácticas orais.

6.7. Pronuncia con corrección e claridade,

modulando e adaptando a súa mensaxe á

finalidade da práctica oral.

7.1. Participa activamente en debates,

coloquios… escolares respectando as regras

de interacción, intervención e cortesía que os

regulan, manifestando as súas opinións e

respectando as dos demais.

7.2. Cínguese ao tema, non divaga e atende ás

instrucións do moderador en debates e

coloquios.

7.3. Avalía as intervencións propias e alleas.

7.4. Respecta as normas de cortesía que deben

dirixir as conversacións orais axustándose á

quenda de palabra, respectando o espazo,

xesticulando de forma adecuada, escoitando

activamente aos demais e usando fórmulas de

saúdo e despedida.

50%

50%

50%

50%

75%

TC

TC

TC

TC

TC

OA

OA

OA

OA

OA

CCL

CSC

CSC

CCL

CAA

CSC

13


h

g

a

Participación en

debates,

coloquios e

conversacións

espontáneas,

observando e

respectando os

patróns fonéticos

e as normas

básicas de

interacción,

intervención e

cortesía que

regulan estas

prácticas orais.

8. Reproducir situacións

reais ou imaxinarias de

comunicación potenciando

o desenvolvemento

progresivo das habilidades

sociais, a expresión verbal

e non verbal, así como a

representación de

realidades, sentimentos e

emocións.

8.1. Dramatiza e improvisa situacións reais ou

imaxinarias de comunicación.

8.2. Recita textos literarios.

8.3. Le textos de modo fluído respectando os

patróns fonéticos do galego e do castelán.

8.4. Participa en debates e coloquios

respectando as normas de interacción

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

OA

OA

OA

OA

CCL

CCL

CCL

CCL

CSC

14


Bloque 2. Comunicación escrita: ler e

escribir

Objetivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Mín. Temp. Instr. Comp.

`-

h

g

h

Ler.

Coñecemento e

uso das técnicas

e estratexias

necesarias para a

comprensión de

textos escritos.

Lectura,

1. Aplicar estratexias de

lectura comprensiva e

crítica de textos.

2. Ler, comprender,

1.1. Pon en práctica diferentes estratexias de

lectura en función do obxectivo e o tipo de

texto.

1.2. Comprende o significado das palabras

propias de nivel formal da lingua,

incorporándoas ao seu repertorio léxico.

1.3. Relaciona a información explícita e

implícita dun texto, poñendoa en relación co

contexto.

1.4. Deduce a idea principal dun texto e

recoñece as ideas secundarias e elabora

táboas, gráficos, esquemas, mapas

conceptuais ou resumos. .

2.1. Recoñece e expresa o tema e a intención

comunicativa de textos escritos propios das

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

OA

OA/PE

OA/PE

PE

CCL

CCL

CCL

CCL

15


m

h

g

comprensión,

interpretación e

valoración de

textos escritos

das relación

sociais

(convocatorias,

actas de reunión

e regulamento).

Lectura,

comprensión e

interpretación de

textos

narrativos,

descritivos,

instrutivos, e

expositivos. O

diálogo.

interpretar e valorar

textos das relación

sociais..

3.Ler, Comprender e

interpretar textos

narrativos, descritivos,

instructivos, expositivos

e dialogados.

relacións sociais identificando a tipoloxía

textual seleccionada, a organización do

contido, as marcas lingüísticas e o formato

utilizado.

3.1. Recoñece e expresa o tema e a intención

comunicativa de textos narrativos, descritivos,

instrutivos, expositivos, e dialogados,

identificando a tipoloxía textual seleccionada,

as marcas lingüísticas e a organización do

contido.

3.2. Localiza informacións explícitas e

implícitas nun texto, relacionándoas entre si.

3.3. Retén información e recoñece a idea

principal e as ideas secundarias,

comprendendo as relacións entre elas.

3.4. Entende instrucións escritas de certa

complexidade que lle permiten desenvolverse

en situacións da vida cotiá e nos procesos de

aprendizaxe.

3.5. Interpreta, explica e deduce a

información dada en diagramas, gráficas,

50%

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

TC

PE

PE

PE

PE

OA

CCL

CCL

CCL

CCL

CMC

CD

16


h

g

g

a

Comprensión e

interpretación de

textos propios

dos medios de

comunicación: a

entrevista, a

crónica e a

reportaxe.

Actitude

progresivamente

crítica e

reflexiva ante a

lectura,

organizando

razoadamente as

ideas e

expoñéndoas,

4. Comprende e

interpreta textos escritos

dos medios de

comunicación e distingue

entre información e

opinión.

5. Manifestar unha

actitude crítica ante a

lectura de calquera tipo

de textos ou obras

literarias a través dunha

lectura reflexiva que

permita identificar

posturas de acordo ou

fotografías, mapas conceptuais, esquemas…

3.6. Consulta fontes xerais, para ampliar a

información.

4.1. Comprende e interpreta textos

xornalísticos fundamentalmente entrevistas,

crónicas e reportaxes.

4.2. Distingue entre información e opinión.

5.1. Identifica e expresa as posturas de acordo

e desacordo sobre aspectos parciais, ou

globais, dun texto.

5.2. Elabora a súa propia interpretación sobre

o significado dun texto.

5.3. Respecta as opinións dos demais e evita

usos lingüísticos que transmitan prexuízos.

50%

50%

50%

50%

50%

50%

75%

TC

TC

TC

TC

TC

TC

TC

PE

OA

PE

PE

PE

PE

OA

CAA

CCL

CSC

CCEC

CCL

CSC

CSC

17


g

e

así como

respectando as

ideas dos

demais.

Utilización

progresivamente

autónoma dos

dicionarios, das

bibliotecas e das

tecnoloxías da

información e a

comunicación

como fonte de

obtención de

información.

Escribir.

Coñecemento e

desacordo, respectando

en todo o momento as

opinións dos demais.

6. Seleccionar os

coñecementos que se

obteñan das bibliotecas

ou de calquera outra

fonte de información

impresa en papel ou

dixital, integrándoos nun

proceso de aprendizaxe

continua.

6.1. Utiliza, de maneira autónoma, diversas

fontes de información integrando os

coñecementos adquiridos nos seus discursos

orais ou escritos.

6.2. Coñece e manexa habitualmente

dicionarios impresos ou en versión dixital.

6.3. Coñece o funcionamento de bibliotecas

(escolares, locais…), así como de bibliotecas

dixitais, e é capaz de solicitar libros, vídeos…

autónomamente.

7.1. Aplica técnicas diversas para planificar

50%

50%

50%

TC

TC

TC

OA

OA

OA

CAA

CD/

CAA

CSC/

CAA

18


g

e

b

h

uso das técnicas

e estratexias

para a produción

de textos

escritos:

planificación,

obtención de

datos,

organización da

información,

redacción e

revisión do

texto. A

escritura como

proceso.

Escritura de

textos propios

dos medios de

7. Aplicar

progresivamente as

estratexias necesarias

para producir textos

adecuados, coherentes e

cohesionados.

8. Producir textos

propios dos medios de

os seus escritos: esquemas, árbores, mapas

conceptuais, etc., e redacta borradores de

escritura.

7.2. Escribe textos usando o rexistro

adecuado, organizando as ideas con claridade,

enlazando enunciados en secuencias lineais

cohesionadas, así como respectando as

normas gramaticales e ortográficas.

7.3. Revisa o texto en varias fases para aclarar

problemas co contido (ideas e estrutura) ou a

forma (puntuación, ortografía, gramática e

presentación), avaliando a súa propia

produción escrita ou a dos seus compañeiros.

7.4. Reescribe textos propios e alleos,

aplicando as propostas de mellora que se

deducen da avaliación da produción escrita,

así como axustándose ás normas ortográficas

e gramaticais que permiten unha

comunicación fluída.

8.1. Produce textos administrativos e

xornalísticos fundamentalmente, entrevistas,

crónicas e reportaxes.

50%

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

TC

OA

PE/TI

OA

OA

PE/TI

CAA

CCL

CAA

CAA

CCL

19


h

h

comunicación

fundamentalmen

te entrevistas,

crónicas e

reportaxes.

Escritura de

textos

relacionados co

ámbito persoal,

académico /

escolar, social

(convocatorias,

actas de reunión

e intervención

en foros).

Escritura de

textos

narrativos,

descritivos,

instrutivos e

dialogados.

comunicación,

fundamentalmente

entrevistas, crónicas e

reportaxes.

9. Escribir textos en

relación co ámbito de uso

persoal, académico e

social imitando textos

modelo. .

10. Escribir textos

narrativos, descritivos,

instrutivos e dialogados.

9.1. Escribe textos propios do ámbito persoal

e familiar, escolar / académico e social,

imitando textos modelo.

10.1. Escribe textos narrativos utilizando

distintas técnicas narrativas: en presente e en

pretérito, narrador omnisciente e narrador

protagonista.

10.2. Escribe textos descritivos en torno a

unha imaxe: unha fotografía ou un cadro.

10.3. Escribe textos instrutivos e dialogados.

10.4. Utiliza diferentes organizadores textuais

nas exposicións e argumentacións.

50%

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

TC

PE/TI

PE/TI

PE/TI

PE/TI

PE/TI

CCL

CCL

CCL

CCL

CCL

20


g

b

Interese crecente

pola

composición

escrita como

fonte de

información e

aprendizaxe e

como forma de

comunicar

sentimentos,

experiencias,

coñecementos e

emocións.

10. Valorar a importancia

da escritura como

ferramenta de

adquisición das

aprendizaxes e como

estímulo do

desenvolvemento

persoal.

10.1. Produce textos diversos, recoñecendo na

escritura o instrumento que é capaz de

organizar o seu pensamento.

10.2. Utiliza nas súas escritos palabras

propias do nivel formal da lingua,

incorporándoas ao seu repertorio léxico e

recoñecendo a importancia de enriquecer o

seu vocabulario para expresarse oralmente e

por escrito con exactitude e precisión.

10.3. Valora e incorpora progresivamente

unha actitude creativa ante a escritura.

10.4. Coñece e utiliza ferramentas das

tecnoloxías da información e a comunicación,

participando, intercambiando opinións,

comentando e valorando escritos alleos, ou

ben escribindo e dando a coñecer os seus

propios.

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

PE/TI

PE/TI

PE/TI

OA

CM

CCL

CCEC

CD

21


Bloque 3. Coñecemento da lingua

Obxect. Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables Mín. Temp. Proc. Comp.

h

h

Os fonemas

. A fonética

e a

fonoloxía

do galego

con especial

atención a

posibles

interferenci

as.

A palabra.

Recoñecemento,

uso e explicación

das categorías

gramaticales:

substantivo,

adxectivo,

determinante,

pronome, verbo,

adverbio,

preposición,

1.Recoñecer e usar a

fonética galega.

2. Aplicar os

coñecementos sobre a

lingua e as súas normas

de uso para resolver

problemas de

comprensión de textos

orais e escrito., así

como para a

composición e revisión

progresivamente

1.1. Recoñece e usa a fonética galega.

2.1. Recoñece e explica o uso das

categorías gramaticales nos textos,

utilizando este coñecemento para corrixir

erros de concordancia en textos propios e

alleos.

2.2. Recoñece e corrixe erros ortográficos

e gramaticais en textos propios e alleos,

aplicando os coñecementos adquiridos para

mellorar a produción de textos verbais nas

súas producións orais e escritas.

2.3. Coñece e utiliza adecuadamente as

35%

35%

50%

1ª av.

TC

2ª av.

2ª av.

OA/PE

PE

PE

CCL

CCL

CCL

22


h

h

h

conxunción e

interxección.

Procedementos

para formar

palabras.

Recoñecemento,

explicación e uso

de léxico amplo e

preciso, con

incorporación de

fraseoloxía e de

vocabulario

temático, con

atención especial

ao galego.

Coñecemento

reflexivo das

relacións

semánticas que se

autónoma.

3 Identificar os distintos

procedementos para

formar palabras.

4. Recoñecer e usar os

valores do léxico, con

atención especial ao

galego.

5. Comprender e

valorar as relacións de

igualdade e de

formas verbais nas súas producións orais e

escritas.

3.1. Explica os distintos procedementos de

formación de palabras, distinguindo as

compostas, as derivadas, as siglas e os

acrónimos.

4.1. Selecciona o léxico adecuado á

situación con atención especial ao galego.

.

5.1. Recoñece e usa sinónimos e antónimos

dunha palabra, explicando o seu uso

concreto nunha oración ou nun texto oral

35%

35%

50%

50%

2ªav.

1ª av.

TC

TC

PE

PE

PE/OA/

TI

PE/TI/

OA

CCL

CCL

CCL

CCL

23


a

e

e

g

establecen entre as

palabras.

Coñecemento, uso

e valoración das

normas

ortográficas e

gramaticales,

recoñecendo o seu

valor social e a

necesidade de

cinguirse a elas

para conseguir

unha comunicación

eficaz.

Manexo de

dicionarios e outras

fontes de consulta

en papel e formato

dixital sobre o uso

da lingua. As

relacións

contrariedade que se

establecen entre as

palabras e o seu uso no

discurso oral e escrito.

6. Usar de forma

efectiva os dicionarios e

outras fontes de

consulta, tanto en papel

como en formato

dixital, para resolver

dúbidas en relación co

manexo da lingua e

enriquecer o propio

vocabulario.

ou escrito.

6.1. Utiliza fontes variadas de consulta en

formatos diversos para resolver as súas

dúbidas sobre o uso da lingua e para

ampliar o seu vocabulario.

50%

TC

TI/TG

CD/

CAA

24


h

gramaticais.

Sintaxe

Recoñecemento,

identificación e

explicación do uso

dos distintos

grupos de palabras:

grupo nominal,

adxectival,

preposicional,

verbal e adverbial,

así como das

relacións que se

establecen entre os

elementos que os

conforman no

marco da oración

simple.

Recoñecemento,

uso e explicación

7. Observar, recoñecer

e explicar os usos dos

grupos nominais,

adxectivais, verbais,

preposicionales e

adverbiais dentro do

marco da oración

simple.

8 Recoñecer, usar e

explicar os elementos

constitutivos da oración

7.1. Identifica os diferentes grupos de

palabras en frases e textos, diferenciando a

palabra nuclear do resto das palabras que

os forman e explicando o seu

funcionamento no marco da oración

simple.

8.1. Recoñece e explica nos textos o

funcionamento sintáctico do verbo a partir

do seu significado, distinguindo os grupos

de palabras que poden funcionar como

complementos.

35%

35%

3ª av.

3ªav.

PE

PE

CCL

CCL

25


h

h

h

dos elementos

constitutivos da

oración simple:

suxeito e

predicado.

Oracións

impersoais, activas

e pasivas.

O discurso.

Recoñecemento,

uso e explicación

dos conectores

textuais e dos

principais

mecanismos de

referencia interna,

tanto gramaticais

como léxicos.

Recoñecemento,

simple.

9. Identificar os

conectores textuais

presentes nos textos,

recoñecendo a función

que realizan na

organización do contido

do discurso.

10. Identificar a

intención comunicativa

8.2. Recoñece e explica nos textos os

elementos constitutivos da oración simple,

diferenciando suxeito e predicado.

8.3. Transforma oracións activas en

pasivas, e viceversa.

8.4. Amplía oracións nun texto usando

diferentes grupos de palabras, utilizando os

nexos adecuados e creando oracións novas

con sentido completo.

9.1. Recoñece, usa e explica os conectores

textuais (de adición, contraste e

explicación) e os principais mecanismos de

referencia interna, gramaticais

(substitucións pronominais) e léxicos

(elipses e substitucións mediante

sinónimos e hiperónimos), valorando a súa

función na organización do contido do

texto.

10.1. Recoñece a expresión da

obxectividade ou subxectividade,

35%

35%

35%

35%

3ª av.

3ªav.

3ªav.

1ª av.

TC

PE

PE

PE

PE/TI

CCL

CCL

CCL

CCL

26


h

uso e explicación

dos diferentes

recursos de

modalización, en

función da persoa

que fala ou escribe.

A expresión da

obxectividade e a

subxectividade, a

través das

modalidades

oracionales e as

referencias internas

ao emisor e ao

receptor nos textos.

Explicación

progresiva da

coherencia do

discurso, tendo en

conta as relacións

gramaticais e

léxicas que se

establecen no

interior do texto e a

súa relación co

da persoa que fala ou

escribe.

11. Interpretar de forma

adecuada os discursos

orais e escritos, tendo

en conta os elementos

lingüísticos, as

relacións gramaticales e

léxicas, así como a

estrutura e disposición

dos contidos en función

da intención

identificando as modalidades asertivas,

interrogativas, exclamativas, desiderativas,

dubitativas e imperativas, en relación coa

intención comunicativa do emisor.

11.1. Recoñece a coherencia dun discurso

atendendo á intención comunicativa do

emisor, así como identificando a estrutura

e disposición de contidos.

11.2. Identifica distintas estruturas

textuais: narración, descrición, expositivos

e diálogo, explicando os mecanismos

lingüísticos que as diferencian e aplicando

os coñecementos adquiridos na produción

e mellora de textos propios e alleos.

35%

35%

50%

1ªav.

TC

TC

PE/TI

PE/TI

PE/TI

CCL

CCl

27


a

b

contexto.

Participación en

proxectos

(elaboración de

materiais ultimedia,

folletos, carteis,

recensión de libros

e películas, etc.)

nos que se utilicen

varias linguas,

tanto curriculares

como outras

presentes no centro

docente,

relacionados cos

elementos

transversais e nos

que se eviten

estereotipos

lingüísticos ou

culturais

comunicativa.

12. Participar en

proxectos (elaboración

de materiais

multimedia, folletos,

carteis, recensión de

libros e películas, etc.)

nos que se utilicen

varias linguas, tanto

curriculares como

outras presentes no

centro docente,

relacionados cos

elementos transversais e

nos que se eviten

estereotipos lingüísticos

ou culturais

12.1. Participa en proxectos (elaboración

de materiais multimedia, folletos, carteis,

recensión de libros e películas, obras de

teatro, etc.) nos que se utilizan varias

linguas e relacionados cos elementos

transversais, evita estereotipos lingüísticos

ou culturais e valora as competencias que

posúe como persoa plurilingüe.

50%

TC

TI/TG

CD/

CAA

28


BLOQUE 4. LINGUA E SOCIEDADE

Obx Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Mínimos Temporal. Proc. Comp.

a d o ñ o d

Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo. Situación sociolingüística do galego, observación da situación

1.Valorar as linguas como

medios de relación

interpersoal e de sinal de

identidade dun pobo,

apreciar o plurilingüismo

como expresión da riqueza

cultural da humanidade.

2. Describir e analizar a

situación sociolingüística

de Galicia atendendo á

presenza da lingua galega.

1.1.. Valora a lingua como medio de

relación interpersoal e de sinal de

identidade.

1.2.Distingue entre bilingüismo e diglosia

1.3. Aplica estes termos de forma axeitada

á realidade galega.

1.3. Valora o plurilingüismo inclusivo,

desde a lingua propia, como expresión

da riqueza.

1.4. Coñece as linguas que forman parte

da familia románica.

2.1. Describe e analiza a situación

sociolingüística de Galicia.

2.2. Identifica os castelanismos nas

producións lingüísticas.

.

75% 35% 35% 75% 35% 35% 35%

TC 3ªav. 3ª av. TC 1ª av. 3ª av. TC

OA PE PE/OA OA PE PE PE/OA

CSC CCL CCL CSC CCL CCL CCL

29


h a d a

sociolingüística en canto a usos e actitudes no contorno máis próximo (aula e barrio), con aproximación aos prexuízos lingüísticos máis evidentes. Situación sociolingüística e legal das linguas en España. Prexuízos lingüísticos.

3. Describir a situación

sociolingüística e legal das

linguas en España.

4. Identificar os prexuízos

lingüísticos e analizar a

situación persoal en

relación a eles.

3.1. Analiza a súa propia práctica

lingüística e valora a importancia de

contribuír individual e socialmente á

normalización da lingua galega.

3.2. Analiza a situación sociolingüística

das linguas en España.

4.1.Detecta e analiza a presenza de

prexuízos na súa práctica lingüística e

na do seu contorno.

50% 35% 50%

TC 3ªav. TC

OA PE OA

CAA CCL CSC

30


h a d ñ o

Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua castelá e galega e da función da lingua estándar Recoñecemento da variedade lingüística no centro e na súa contorna.

5. Identificar e clasificar as

variantes diastráticas do

galego e do castelán,

recoñecer os trazos da

variedade estándar das

linguas, valorala como

variante unificadora e

apreciar a variante

diatópica propia.

6. Identificar a variedade

lingüística no centro e na

súa contorna.

5.1. Identifica e clasifica as variantes

diastráticas do galego e do castelán.

5.2. Recoñece os trazos da variedade

estándar do galego e do castelán e

valóraa como variante unificadora.

6.1. Identifica as distintas variedades do

castelán e do galego no centro

35% 50% 35%

¡ª av. TC TC

PE PE/OA OA

CCL CCL CCL

31


Bloque 5. Educación literaria castelá e galega

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe avaliables

h

b

n

Plan lector.

Lectura libre

comprensiva e

expresiva de obras da

literatura española e

galega, e da literatura

xuvenil como fonte de

pracer, de

enriquecemento

persoal e de

coñecemento do

mundo para lograr o

desenvolvemento dos

seus propios gustos e

intereses literarios e a

súa autonomía lectora.

Introdución á

literatura a través dos

textos.

1. Ler de modo

comprensivo e expresivo

obras da literatura española

e galega e da literatura

xuvenil, próximas aos

propios gustos e afeccións,

mostrando interese pola

lectura.

1.1. Le e comprende cun grao crecente de

interese e autonomía obras literarias

próximas aos seus gustos, afeccións e

intereses.

50%

TC

PE

CCEC

32


2. Favorecer a lectura e

comprensión obras literarias

da literatura española e

galega e da literatura

xuvenil, próximas aos

propios gustos e afeccións,

contribuíndo á formación da

personalidade literaria.

3.Fomentar o gusto e o

hábito pola lectura en todas

as súas vertentes: como

fonte de acceso ao

coñecemento e como

instrumento de lecer e

diversión que permite

explorar mundos diferentes

dos nosos, reais ou

imaxinarios.

2.1. Fala na clase dos libros e comparte

as súas impresións cos seus compañeiros.

2.2. Traballa en equipo determinados

aspectos das lecturas propostas, ou

seleccionadas polos alumnos,

investigando e experimentando de forma

progresivamente autónoma.

2.3. Le en voz alta, modulando e

adecuando a voz, apoiándose en

elementos da comunicación non verbal e

potenciando a expresividade verbal.

2.4. Dramatiza ou recita fragmentos

literarios breves, desenvolvendo

progresivamente a expresión corporal

como manifestación de sentimentos e

emocións, así como respectando as

producións dos demais.

3.1. Ler textos próximos aos seus gustos

e outros que poidan abrirlles novas vías

de pracer.

50%

50%

50%

50%

50%

TC

TC

TC

TC

TC

OA

TG

OA

OA

PE

CCL

CSC

CCL

CCL

CCEC

33


ñ

o

h

g

Aproximación aos

xéneros literarios e ás

obras máis

representativas da

literatura española da

Idade Media ao

Século de Ouro, e

galega desde a Idade

Media ata 1916 a

través da lectura e

explicación de

fragmentos

significativos e, no

seu caso, textos

completos.

Creación.

Redacción de textos

de intención literaria a

partir da lectura de

textos, utilizando as

convencións formais

do xénero e con

intención lúdica e

4. Comprender textos

literarios representativos da

literatura castelá da Idade

Media ao Século de Ouro, e

galega desde a Idade Media

ata 1916 recoñecendo a

intención do autor,

relacionando o seu contido e

a súa forma cos contextos

socioculturais e literarios da

época, identificando o tema

e expresando esa relación

con xuízos persoais

razoados.

5. Redactar textos persoais

de intención literaria,

seguindo as convencións do

xénero, con intención lúdica

e creativa.

4.1. Le e comprende unha selección de

textos literarios, en versión orixinal ou

adaptados, e representativos da literatura

castelá da Idade Media ao Século de

Ouro, e galega da Idade Media ata 1916

identificando o tema, resumindo o seu

contido e interpretando a linguaxe

literaria.

4.2. Expresa a relación que existe entre o

contido da obra, a intención do autor e o

contexto e a pervivencia de temas e

formas, emitindo xuízos persoais

razoados.

5.1. Redacta textos persoais de intención

literaria a partir de modelos dados,

seguindo as convencións do xénero, con

intención lúdica e creativa.

5.2. Desenvolve o gusto pola escritura

como instrumento de comunicación

capaz de analizar e regular os seus

propios sentimentos.

35%

35%

35%

50%

TC

TC

TC

TC

PE

PE

PE/TI

OA

CCEC

CCEC

CSIEE

CCEC

CCEC

34


e

creativa.

Consulta e utilización

de fontes e recursos

variados de

información para a

realización de

traballos.

6. Consultar e citar

adecuadamente fontes de

información variadas.

utilizando as tecnoloxías da

información.

6.1. Utiliza recursos variados das

tecnoloxías da información e a

comunicación para a realización dos seus

traballos académicos.

50%

TC

CD

Abreviaturas:

TC: Ao longo de todo o curso.

PE: Proba escrita.

PO: Proba oral.

OA: Observación de aula.

TI: Traballo individual.

TG: Traballo en grupo.

35


CONTIDOS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

ÁMBITO SOCIAL

Bloque 1. O espazo físico TEMPORALIZACIÓN: 1ª AV.

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe

Localización. Latitude e lonxitude. 1. Localizar lugares nun mapa utilizando

datos de coordenadas xeográficas.

2. Utilizar o mapa como principal instrumento

xeográfico e resolver problemas de escalas.

1.1. Localiza espazos xeográficos e lugares

nun mapa utilizando datos de

coordenadas xeográficas.

2.1. Comprende a lenda e a escala dun mapa

físico.

Nos estándares do bloque anterior traballaranse as competencias: CCL, CMCCT, CD, CAA, CSCIE

Bloque 2. O espazo humano

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe

A organización política e territorial de España.

1. Coñecer a organización política e territorial

de España.

3.1. Distingue nun mapa político a

distribución territorial de España:

comunidades autónomas, capitais,

36


A actividade económica. Sistemas económicos

no mundo. Os axentes económicos.

O desenvolvemento sostible

Recursos naturais a actividades agrarias. A

gandería. As fontes de enerxía non renovables

e renovables.

2. Recoñecer as actividades económicas que

se realizan en Europa, nos tres sectores,

identificando distintas políticas

económicas.

Coñecer as características de diversos tipos

de sistemas económicos.

3. Entender a idea de “desenvolvemento

sostiblee as súas implicacións.

4 Localizar os recursos agrarios e naturais no

mapa mundial.

ciudades e illas. (1ª av.)

Diferencia os diversos sectores económicos

europeos. (2ª av.)

2.2. Diferencia sistemas económicos. (2ª av.)

3.1. Define “desenvolvemento sostible” e

describe conceptos clave relacionados con el.

(2ª av.)

3.2. Realiza un informe sobre as medidas para

tratar de superar as situación de pobreza.

(3ªav.)

4.1. Sitúa no mapa as principais zonas

cerealeiras e as máis importantes masas

boscosas do mundo. (3ª av.)

4.2. Localiza e identifica nun mapa as

37


A pesca e a acuicultura

Os tipos de industria e factores de

localización. As rexións industriais. A

industria en Europa e en España

5. Explicar e localizar os tipos de pesca e os

seus problemas.

6. Explicar a distribución desigual das rexións

industrializadas no mundo.

principais zonas produtoras de minerais no

mundo. (3ª av.)

4.3. Localiza e identifica nun mapa as

principais zonas produtoras e consumidoras

de enerxía no mundo. (3ª av.)

4.4. Identifica e nomea algunhas enerxías

alternativas. (3ª av.)

5.1. Procura información sobre a

sobreexplotación dos caladoiros. (3ª av.)

6.1. Localiza nun mapa a través de símbolos e

lendas adecuados, os países máis

industrializados do mundo.

38


O sector terciario. O comercio

Os transportes

O turismo. As telecomunicacións e a

terciarización

A globalización e as desigualdades

7. Analizar os datos do peso do sector terciario

dun país fronte aos do sector primario e

secundario. Extraer conclusións

8. Analizar o impacto dos medios de transporte

na súa contorna.

9. Analizar a importancia do turismo e a súa

relevancia económica.

10. Analizar textos que reflictan un nivel de

consumo contrastado en diferentes países e

sacar conclusións.

Analizar gráficos de barras por países onde se

represente o comercio desigual e a débeda

externa entre países en desenvolvemento e os

desenvolvidos.

7.1. Describe as características do comercio

internacional e enumera as características dos

bloques.

8.1. Traza sobre un mapamundi o itinerario

que segue un produto agrario e outro gandeiro

desde a súa recolección ata o seu consumo en

zonas afastadas e extrae conclusións. (3ª av.)

9.1. Identifica os tipos de turismo e os seus

efectos. (3ª av.)

9.2. Valora a importancia do turismo na

economía galega e española. (3ª av.)

10.1. Elabora gráficos de distinto tipo (lineais,

de barra e de sectores) en soportes virtuais ou

analóxicos que reflictan información

económica e demográfica de países ou áreas

xeográficas a partir dos datos elixidos. (3ª av.)

10.2. Compara as características do consumo

interior de países desenvolvidos, emerxentes e

subdesenvolvidos. 3ª av.) (CD, CAA,

CMCTT)

10.3. Describe adecuadamente o

39


.

funcionamento dos intercambios a nivel

internacional utilizando mapas temáticos e

gráficos nos que se reflicte as liñas de

intercambio. (3ª av.) (CAA, CD, CMCTT)

10.4. Crea mapas conceptuais (usando

recursos impresos e dixitais) para explicar o

funcionamento do comercio e sinala os

organismos que agrupan as zonas comerciais.

(3ª av.) (CAA, CMCTT)

En cada estándar do bloque anterior, traballaranse as competencias así entendidas:

1. Competencia en comunicación lingüística: Saber argumentar, explicar e comunicar os contidos relacionados co estudo da xeografía económica: sectores produtivos, sistemas económicos, etc. 2. Competencia matemática e competencias básica en ciencia e tecnoloxía: Utiliza linguaxe matemática no cálculo de taxas relacionadas co estudo da xeografía económica: (PIB, PIB per cápita, inflación, taxa de paro, etc.). Utilización da linguaxe matemática para traballar con fórmulas numéricas ou para calcular porcentaxes de produción por sectores económicos. Familiarizarse co traballo científico en materias como a estatística que é un instrumento que nos axuda a realizar gráficos a partir de datos cuantitativos económicos. 3. Competencia dixital: Procura e selección de información por medio das TIC. 4. Competencia aprender a aprender: Adquisición de destrezas na análise de gráficos, análise de imaxes, interpretación de mapas, análises e comentarios de texto... Aprendizaxe colaborativo a través de traballos de grupo. 5. Competencia social e cidadá: Concienciar da importancia da sensibilidade e o respecto medioambiental; ante os efectos negativos de moitas das actividades produtivas humanas (industria, enerxías fósiles, transportes, etc.), que acentúan o deterioro medioambiental. 6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor: Fomentar o espírito crítico sobre a forma en que a humanidade altera o medio físico (as cidades, a presión demográfica, etc.)

40


Bloque 3. Historia TEMPORALIZACIÓN: (2ª metade da 1ª av. e a 2ª) (ver táboa)

Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxes

A fin da Idade Media

A arte renacentista e barroca.

1. Entender o concepto de crise e as súas

consecuencias económicas e sociais.

2.Comprender a significación histórica da

etapa do Renacemento en Europa.

3. Relacionar o alcance da nova mirada dos

humanistas, os artistas e científicos do

Renacemento con etapas anteriores e

posteriores.

1.1. Comprende o impacto dunha crise

demográfica e económica nas sociedades

medievais europeas. (1ª av.)

2.1. Distingue diferentes modos de

periodización histórica (Idade Moderna,

Renacemento, Barroco, Absolutismo). (1ª av.)

2.2. Identifica trazos do Renacemento e do

Humanismo na historia europea, a partir de

diferente tipo de fontes históricas. 2ª av.)

3.1. Coñece obras e legado de artistas,

humanistas e científicos da época. (2ª av.)

41


A unidade dinástica de Castela e Aragón

Os descubrimentos xeográficos: Castela e

Portugal.

Conquista e colonización de América.

As monarquías autoritarias. Os Austrias e as

súas políticas: Carlos V e Felipe II.

A política exterior de Carlos V

O reinado de Felipe II.

As «guerras de relixión», as reformas

protestantes e a Contrarreforma católica.

4. Analizar o reinado dos Reis Católicos como

unha etapa de transición entre a Idade Media e

a Idade Moderna.

5. Entender os procesos de conquista e

colonización, e as súas consecuencias.

6. Comprender a diferenza entre os reinos

medievais e as monarquías modernas.

7. Coñecer trazos das políticas internas e as

relacións exteriores dos séculos XVI e XVII en

Europa.

4.1. Coñece os principais feitos da expansión

de Aragón e de Castela polo mundo. (1ª av.)

5.1. Explica as distintas causas que

conduciron ao descubrimento de América

para os europeos, á súa conquista e á súa

colonización. (1ª av.)

5.2. Sopesa interpretacións conflitivas sobre a

conquista e colonización de América. (1ª av.)

6.1. Distingue as características de réximes

monárquicos autoritarios, parlamentarios e

absolutos. (1ª av.)

7.1. Analiza as relacións entre os reinos

europeos que conducen a guerras como a dos

Trinta Anos. (2ª av.)

42


O século XVII en Europa e en España

A arte barroca

8. Coñecer a importancia dalgúns autores e

obras destes séculos.

Coñecer a importancia da arte barroca en

Europa e en América.

10. Utilizar o vocabulario histórico con

precisión, inseríndoo no contexto adecuado.

8.1. Analiza e comenta imaxes de arte:

arquitectura, pintura e escultura. (2ª av.)

8.2. Identifica obras significativas da arte

barroca. (2ª av.)

10.1 Sabe expresarse con corrección,

empregando o léxico histórico con precisión.

(TC)

Neste bloque utilizaranse as seguintes competencias así comprendidas: 1. Competencia en comunicación lingüística: saber argumentar, explicar e comunicar os contidos relacionados co estudo da Historia Moderna: aspectos

socioeconómicos, políticos, relixiosos, ideolóxicos e culturais.

2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía: utilización da linguaxe matemática nas nomenclaturas temporais, utilizando o

número árabe para a expresión de anos e o número romano para a expresión dos séculos).

Familiarizarse coa evolución da ciencia ao longo da historia a través do estudo de personalidades científicas como Leonardo dá Vinci, Galileo, etc. ou

estudando os adiantos científicos que fixeron posible os descubrimentos xeográficos e mellóralas da navegación.

3. Competencia dixital: procura e selección de información por medio das TIC.

4. Competencia aprender a aprender: Adquisición de destrezas na análise de imaxes de arte, interpretación de mapas, análises e comentarios de texto...

Aprendizaxe colaborativo a través de traballos de grupo.

5. Competencia social e cidadá: concienciar da importancia do patrimonio cultural e artístico dun país ou unha cidade e do respecto que se merecen todos os

43


pobos e culturas.

6. Sentido de iniciativa e espírito emprendedor: fomento do espírito crítico sobre a forma en que descoidamos o noso legado cultural e patrimonial que

tanto nos ensina sobre o noso pasado e explícanos o porqué do noso presente.

7. Conciencia e expresións culturais: a competencia en conciencia e expresión cultural implica coñecer, comprender, apreciar e valorar con espírito crítico,

cunha actitude aberta e respectuosa, as diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce persoal e consideralas

como parte da riqueza e patrimonio dos pobos. Valorar as manifestacións que temos presentes en España (arquitectónicas, escultóricas e pictóricas). O alumno

debe comprender que moitos visitantes asumen grandes gastos económicos por gozar do pracer de observar un cadro no Museo do Prado ou ver unha igrexa

ou palacio en calquera cidade española.

Para a competencia relativa a cada estándar, remitimos á lexislación vixente.

Dacordo coas directrices do departamento de Xeografía e Historia, cada estándar será xulgado segundo a seguinte escala.

ESCALA DE

VALORACIÓN

CRITERIO DE CALIFICACIÓN

4 Moi ben

3 Ben

2 Regular

1 Mal

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN NO ÁMBITO SOCIAL

Estándares de aprendizaxe de mínimos

1 2 3 4

• Localiza espazos xeográficos e lugares nun mapa utilizando datos de

44


coordenadas xeográficas.

• Coñece e interpreta os diferentes tipos de mapas temáticos

• Coñece a organización administrativa e territorial de España.

• D

D iferencia sistemas económicos.

•

Define «desenvolvemento sostible» e describe conceptos crave relacionados

con el.

•

Localiza e identifica nun mapa as principais zonas produtoras de minerais no

mundo.

• L

localiza e identifica nun mapa as principais zonas produtoras e consumidoras

de enerxía no mundo.

• I

Identifica e nomea algunhas enerxías alternativas.

• L

Localiza nun mapa a través de símbolos e lenda adecuados, os países máis

industrializados do mundo

• C

Compara a poboación activa de cada sector en diversos países e analiza o grado

de desenvolvemento que mostran estes datos.

•

45


Elabora gráficos de distinto tipo (lineais, de barra e de sectores) en soportes

virtuais ou analóxicos que reflictan información económica e demográfica de

países ou áreas xeográficas a partir dos datos elixidos.

• R

Realiza un gráfico con datos da evolución do crecemento da poboación urbana

no mundo.

• C

Comparar as características do consumo interior de países desenvolvidos,

emerxentes e subdesenvolvidos.

A Historia

1 2 3 4

• Distingue diferentes modos de periodización histórica (Idade Moderna,

Renacemento, Barroco, Absolutismo).

• Identifica trazos do Renacemento e do Humanismo na historia

europea, a partir de diferente tipo de fontes históricas.

• Coñece obras e legado de artistas, humanistas e científicos da época.

• Coñece os principais feitos da expansión de Aragón e de Castilla polo

mundo.

• Explica as distintas causas que conduciron ao descubrimento de

América para os europeos, á súa conquista e á súa colonización.

• Sopesa interpretacións conflitivas sobre a conquista e colonización de

América.

• Distingue as características de réximes monárquicos autoritarios,

parlamentarios e absolutos.

46


• Analiza obras (ou fragmentos delas) dalgúns autores desta época no seu

contexto.

• Identifica obras significativas da arte Barroca.

• Sabe expresarse con corrección, empregando o léxico histórico con

precisión.

TEMPORALIZACIÓN

O profesor distribuirá os contidos de acordo coa seguinte división en unidades a razón

de catro por avaliación en orde consecutiva. Traballará os estándares correspondentes a eses

contidos.

XEOGRAFÍA E

HISTORIA

LINGUA

EXPRESIÓN ORAL

EXPRESIÓN

ESCRITA

LITERATURA

1. O medio físico.

Localización,

latitude e

lonxitude.

A formación de

palabras

O vocabulario da

paisaxe natural.

O vocabulario

galego do

universo.

Regras de

acentuación.

Letras B/V

A narración en

castelán

A Idade Media. O mester de

xograría e clerecía. O Cantar

del Mío Cid. O romanceiro.

2. O tempo

histórico. O

vocabulario

histórico. As fontes

históricas.

A fonética

galega

Coherencia e

cohesión.

O vocabulario

galego das

emocións e

sentimentos.

Monosílabos.

Til diacrítico.

G/J/X

A recitación

poética en galego

A lírica galego-portuguesa.

Cantigas de amor, de amigo

de escarnio e de maldizer.

3. Organización

política e territorial

de España.

A modalización.

As relacións

semánticas.

O vocabulario

dos topónimos e

xentilicios.

Ditongo, tritongo e

hiato.

H, LL/Y

A presentación

oral en castelán

La Celestina e as Coplas a la

muerte de su padre de J.

Manrique.

4. A Idade

Moderna.

O Estado Moderno

e as Monarquías

Sociolingüística.

A variedade

dialectal na

contorna. As

Os signos de

puntuación.

S/X

Os Séculos Escuros.

Importancia dos Séculos de

Ouro na literatura castelá.

48


modernas.

As descubertas

xeográficas.

Castela e Portugal.

A colonización de

América.

variedades

diafásicas e

diastráticas.

O vocabulario da

xustiza e as leis.

Convocatorias e

actas de reunión

en galego

Marco xeral.

5. O Renacemento

e o Humanismo.

Principais achegas

no terreo cultural e

artístico.

Identificación de

substantivo,

adxectivo,

artigos,

determinativos e

pronomes.

O vocabulario

das artes.

Diferenzas

ortográficas entre

castelán e galego

en B/V-H/-S/X-

Y/LL

A descrición de

imaxes en

castelán.

A lírica de Garcilaso

A narrativa picaresca: O

Lazarillo de Tormes.

6. Os conflitos

europeos a través

da política dos

Austrias.

O substantivo,

adxectivo,

artigos,

determinativos e

pronomes en

galego: usos

normativos.

Diferenzas entre

galego e castelán

en acentuación e

palabras xuntas e

separadas.

O debate en

galego

Cervantes: Don Quijote de la

Mancha.

7. Sistemas

económicos no

mundo. .

O verbo en

castelán e en

galego.

Identificación e

diferenzas entre

as linguas.

A activa e a

pasiva.

A entrevista oral e

escrita en galego

A lírica barroca: Góngora e

Quevedo.

49


8. Aproveitamento

e futuro dos

recursos naturais.

Desenvolvemento

sostible.

.

Identificación

das palabras

invariables.

O vocabulario

galego da

ecoloxía.

Dramatización de

textos en castelán.

O teatro barroco: Lope de

Vega e Calderón de la Barca.

9. Recursos

naturais e

actividades

agrarias. A pesca

A situación

sociolingüística

de Galicia.

O vocabulario

dos deportes.

A crónica e a

reportaxe en

galego.

O Rexurdimento.

10. O transporte.

Actividades

terciarias.

Comercio e

turismo.

Distinción entre

unidades e

funcións.

As unidades

sintácticas.

A frase.

O vocabulario

galego das

plantas

aromáticas e

medicinais

Presentación oral

en galego

A lírica de Rosalía de Castro

11.Sector

industrial. Rexións

industrializadas do

mundo.

A oración

simple.

Identificación

das principais

funcións. O

suxeito, o

complemento

directo e o

atributo.

O vocabulario

galego das redes

sociais e do

universo dixital.

O diálogo en

castelán. Estilo

directo e indirecto.

A lírica de Ramón Cabanillas

e Pondal.

12. Causas do

desenvolvemento

. A oración

simple.

O debate en A narrativa e o teatro

50


mundial. Débeda

externa.

Tensións mundiais

e

subdesenvolvemen

to. Solución ao

problema.

Identificación

das principais

funcións. O

complemento

indirecto, o

complemento de

réxime, o

complemento

circunstancial e

o complemento

axente.

O vocabulario da

prensa.

castelán. galegos do S. XIX

51


COMPETENCIAS E CONTIDOS TRANSVERSAIS

Todas as competencias serán tratadas en todas as unidades de modo integrado dado

que en cada unha se van alternando os distintos aspectos das tres materias e da expresión e

compresión oral e escrita. Para a aplicación das competencias a cada materia, remitimos á

programación de cada departamento. No ámbito Social, para a competencia referente a cada

estándar remitimos á lexislación vixente.

Os contidos transversais virán ditados polos textos lidos, os libros de lectura e pola

actualidade. Os Departamentos consideran os contidos transversais como determinantes na

formación deste alumnado.

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN E RECUPERACIÓN

1. Probas escritas dos contidos de xeografía e historia (probas escritas, cuestionarios

e test).

2. Probas escritas de lingua e literatura de lingua galega e lingua castelá, cada

materia de modo independente en cada avaliación.

3. Traballos e exercicios elaborados polo alumnado en cada unha das materias.

4. Nivel de expresión oral nas dúas linguas a través da observación do profesor das

actividades ou probas de lingua oral realizada.

5. Nivel de expresión escrita nas dúas linguas a través das actividades e probas de

lingua escrita realizadas.

6. Probas das lecturas realizadas tanto en lingua galega como en lingua castelá.

7. Entrega do caderno de aula cando llo requira o profesor e calidade do traballo

realizado nel.

8. Proba escrita de recuperación de cada unha das materias.

9. Observación na clase seguindo criterios específicos que constan máis abaixo.

10. En Xeografía e Historia valoración dos materiais elaborados como contribución á

aprendizaxe do grupo de compañeiros: mapas, eixes cronolóxicos, gráficos, etc.

11. En Xeografía e Historia, recuperación dos traballos que non foran avaliados

positivamente.

12. Posibles controis de rotina escritos ou orais para comprobar o traballo diario do

alumnado.

52


METODOLOXÍA DIDÁCTICA

Dado o atraso curricular do alumnado, a metodoloxía de ensino-aprendizaxe

será eminentemente práctica: traballarase con textos de diferente tipoloxía e o

desenvolvemento de contidos gramaticais serán aplicados a casos concretos no ámbito

textual e dirixidos a fomentar o desenvolvemento de estratexias de comprensión

lectora autónoma

CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN

40% Xeografía e Historia

2 p. no apartado de controis obxectivos. Deberán realizar as probas de modo

obrigatorio.

1 p. para as actividades diversas:

a. Realiza, organiza e conclúe as tarefas.

b. Reflicte nos seus cadernos da materia o traballo da clase.

c. Realiza os traballos individuais e en grupo.

d. Participa das actividades complementarias adecuadamente.

e. Le algunha das lecturas voluntarias propostas.

1 p. no apartado de implicación na materia:

a. Segue as instrucións académicas.

b. Participa activamente da clase.

c. Realiza preguntas pertinentes e consulta as dúbidas.

d. Respecta a súa quenda e intervén de modo oportuno.

e. Traballa correctamente cos seus compañeiros.

f. Trae o material, é coidadoso con el, arquívao e presenta

debidamente os seus escritos.

30% Lingua castelá

1,5 p. (0,5 p. cada unha): Expresión e comprensión oral e escrita, e lectura da obra.

1 p.: Contidos lingüísticos e literarios.

0,5 p.: Observación na clase seguindo a seguinte escala de estimación (Sempre, case

sempre/Ás veces/Nunca, case nunca.).

53


a) Realiza as tarefas encomendadas.

b) Reflicte nos seus cadernos da materia o traballo da clase.

c) Segue as instrucións académicas.

d) Participa activamente da clase.

e) Realiza preguntas pertinentes e consulta as dúbidas.

f) Respecta a súa quenda e intervén de modo oportuno.

g) Traballa correctamente cos seus compañeiros.

h) Trae o material, é coidadoso con el, arquívao e presenta

debidamente os seus escritos.

(1,5: Contidos gramaticais e literarios na proba extraordinaria de setembro)

30% Lingua galega

1,5 p. (0,5 p. cada unha): Expresión e comprensión oral e escrita, e lectura da obra.

1 p.: Contidos lingüísticos e literarios.

0,5 p.: Observación na clase seguindo a seguinte escala de estimación (Sempre, case

sempre/Ás veces/Nunca, case nunca.).

a) -Realiza as tarefas encomendadas.

b) Os seus cadernos da materia reflicten o traballo da clase.

c) Segue as instrucións académicas.

d) Participa activamente da clase.

e) Realiza preguntas pertinentes e consulta as dúbidas.

f) Respecta a súa quenda e intervén de modo oportuno.

g) Traballa correctamente cos seus compañeiros.

h) Trae o material, é coidadoso con el, arquívao e presenta debidamente os seus

escritos.

(1,5: Contidos gramaticais e literarios na proba extraordinaria de setembro)

En setembro o 100% será outorgado ás probas escritas gardando o peso de cada

materia segundo o establecido en xuño: as linguas 30% cada unha e o ámbito social 40%.

RECUPERACIÓN DE PENDENTES

Para a recuperación de materias pendentes propias deste ámbito, cada Departamento

facilitará unhas actividades de seguemento para o alumnado.

54


LINGUA CASTELÁ

CALVO, J.J. e GARCÍA AÑÓN, J.: Refuerzo de lengua. 1º ESO, SM

CALVO, J.J. e GARCÍA AÑÓN, J.: Refuerzo de lengua. 2º ESO, SM

Os libros de lectura serán os mesmos cós do demais pendentes, os correspondentes ao

curso anterior, e mesmo os de hai dous cursos, no caso de pendentes de 1º.

1ª ESO:

1ª av.: WOOLRICH: “El aprendiz de detective”, Vicens Vives (Cucaña)

2ª av.: ALCOLEA, A.: El medallón perdido, Oxford

3ªav.: MATILLA: Manzanas rojas, Anaya

2º ESO

1ª av.: CONAN DOYLE: “Lucero de Plata”, Vicens Vives (Cucaña)

2ª av.: HUGO, V.: El jorobado de Notre Dame, Vicens Vives (Cucaña)

3ª av.: MATILLA: Las piernas de Amaidú, Vicens Vives

LINGUA GALEGA

O Departamento facilitará o material correspondente seleccionado do libro de texto seguinte:

FERNÁNDEZ PAZ, A. e outros: Lingua 2º ESO, Xerais

En Lingua castelá e literatura:

A cualificación seguirá as normas seguintes:

50%: Proba escrita de Lingua e Literatura.

20%: Libro de lectura.

20%: Escritura.

10%: Material ou cadernos.

Farase unha proba por avaliación e unha de recuperación no mes de maio;

conservaranse para este exame último, as partes aprobadas ata ese momento. Se o alumno

suspendese, en setembro deberá examinarse de toda a materia.

En Lingua galega e literatura se o alumno acada o aprobado na parte correspondente

de Lingua galega en 3º, aproba a de cursos anteriores. Se non é así, deberán facer un exame de

avaliación; en maio haberá unha recuperación. Os libros de lectura non entran no exame.

En Xeografía e Historia, o Departamento facilitará o material de seguemento; a súa

entrega será obrigatoria.

55


Farase unha proba por avaliación e unha de recuperación no mes de maio;

conservaranse para este exame último as partes aprobadas ata ese momento. Se o alumno

suspendese, en setembro deberá examinarse de toda a materia.

A valoración do material será do 30% e o das probas un 70%.

Será o profesor deste ámbito a que avaliará ditos contidos tal como establece a lei; os

Departamentos de referencia colaborarán na elaboración e valoración da proba.

ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES

As actividades extraescolares serán as mesmas cás presentadas para o restante

alumnado de 3º por parte de calquera dos tres departamentos. Isto non obsta que puidese

haber alguna actividade exclusiva para eles.

56


INDICADORES DE LOGRO

PROCESO DE ENSINO

1 2 3 4

Os Departamentos de Lingua castelá, galega, Xeografía e Historia e

Orientación coordínanse no desenvolvemento do Plan de Mellora

Os Departamentos colaboran na recuperación dos pendentes

A profesora recibe información sobre os problemas do seu alumnado

O profesorado comparte o seu coñecemento do alumnado para un

traballo adecuado.

A dotación de recursos para o Plan de Mellora é suficiente

PRÁCTICA DOCENTE

1 2 3 4

Os mínimos de Lingua galega resultan adecuados

Os mínimos de Lingua castelá resultan adecuados

Os mínimos de Xeografía e Historia resultan adecuados

Os criterios de cualificación son acertados

Dáse atendido á diversidade do alumnado

Valórase o traballo do alumnado ao longo do curso.

Os materiais e recursos resultan adecuados.

Os libros de lectura contribúen adecuadamente aos obxectivos

A temporalización resultou adecuada.

O deseño das actividades resulta adecuada en grao de dificultade.

O alumnado coñece previamente os obxectivos dos temas.

Incítase á participación do alumnado

Utilízanse diversos modos de agrupacións

Guíase o alumnado para o traballo da casa

Inclúense os temas transversais

Trabállanse axeitadamente as competencias

Úsanse as TIC

Os exames corresponden co modo de traballar da clase.

O tempo outorgado ás probas escritas é adecuado

Os criterios de cualificación resultan transparentes para o alumnado

O sistema de avaliación de pendentes é adecuado

O material de seguemento de pendentes é adecuado.

As actividades extraescolares están ben escollidas e resultan

adecuadas.

57


ÍNDICE

Introdución e contextualización P. 2

Materiais e recursos P. 3

Obxectivos da ESO P. 4

Obxectivos de 3º da ESO p. 5

Ámbito lingüístico: P. 8

Contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables.

Temporalización, mínimos, procedementos e instrumentos. Competencias.

Ámbito social:

Contidos, criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe avaliables. P. 35

Temporalización e competencias

Grao mínimo de consecución no ámbito social. P. 42

Temporalización p. 47

Competencias e contidos transversais P. 52

Procedementos e instrumentos de avaliación e recuperación P. 52

Metodoloxía didáctica P. 53

Criterios de cualificación P. 53

Recuperación de pendentes P. 54

Actividades extraescolares P. 55

Indicadores de logro p. 56

58


Reunidos os membros do Departamento de Lingua castelá e Literatura o 4 de

novembro ás 10.30 h, acordan aprobar a Programación correspondente ao curso 2016-2017:

Susana Iglesias Feijoo Inés Lojo Sebio

Luz Marina López Ignacio Mª Jesús Vázquez Pérez

(Xefe de Departamento)

INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN · 2021. 8. 1. · CASONA, A.: Retablo jovial, Bruño Libros...

Documents

Transcript of INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN · 2021. 8. 1. · CASONA, A.: Retablo jovial, Bruño Libros...