A HORTA ESCOLAR COMORECURSO EDUCATIVO

"Fundamentos básicos para a súa xestión"

A horta escolar, é un recurso educativo cada vez máis coñecido e utilizado. Non se tratasoamente dunha parcela na que cultivamos hortalizas e legumbres, senón que debemosentendelo como un espazo dentro do centro educativo no cal débense abordar unha seriede contidos encamiñados a desenvolver as capacidades dos alumnos en distintos ámbitos:

Porqué crear unha hortaescolar?

Nutrición e saúde: favorécese a valoración do propio esforzo e a súa relaciónco aprecio aos produtos obtidos, conseguindo unha maior motivación nos nenospara comer froitas e verduras que foron cultivadas por eles, desenvolvendo desemodo, hábitos saudables que duran para toda a vida.Aula ao aire libre: trátase dun espazo de aprendizaxe práctica e interactivo, quea través dunha gran variedade de temas, estimula o desenvolvemento deactitudes positivas cara á a educación en xeral. Fomenta a motivación e oenriquecimiento persoal dos alumnos. Habilidades persoais e interpersonales: mediante unha participación activa,búscase a mellora da autoestima, desenvolver a capacidade de cooperación através da planificación e crear un traballo en equipo, implicando e creandovínculos importantes entre os nenos, os pais e os membros da comunidadeeducativa. Educación ambiental e desenvolvemento sostible: desenvolver interese,conciencia, coñecemento e respecto polo medio ambiente. A exposición ácomida saudable, á actividade física e ás interaccións sociais positivas quesupón o proxecto leva a unha vida que mantén unha relación respetuosa quevalora a natureza e a súa conservación.

TITLESUBTITLE

TITLESUBTITLE

TITLESUBTITLE

TITLESUBTITLE

Dentro dun proxecto de horto escolar, resulta evidente que deben prevalecer os criteriospedagóxicos sobre os medioambientais; é dicir, que toda a súa formulación e execución,ha de servir como apoio á actividade docente do centro onde se realice.

Aínda que os criterios pedagóxicos sexan prioritarios, existenproxectos realizados con éxito a nivel internacional, nos que seobservou que os alumnos con acceso a un horto escolar, seguendesenvolvendo posteriormente relacións positivas co medioambiente.

Suscitar o interese pola conservación e o respecto ao medioambiente, así como inculcar aos alumnos valores e costumesrelacionados cunha alimentación sá, sostenible, e natural, son osprincipais aspectos a considerar á hora de levar a cabo esteproxecto.

1

Os obxectivos que temos que ter en conta á hora de implementar unha horta no centroeducativo, deben ser sempre acorde caos obxectivos fundamentais da educaciónambiental. Estos son; educar no medio, educar sobre o medio, e educar a favor do medio. Partindo destes obxectivos podemos plantearnos os seguintes:

Cales deben ser os obxectivosda nosa horta?

TITLESUB TITLE

TI TLESUB TITLE

TI TLE

TITLE

2

Desenvolver a sensibilización ante distintas problemáticas ambientaisCoñecer os sistemas agrícolas e valorar o desenvolvemento tecnolóxico para asatisfacción das nosas necesidades alimenticias.Progresar na compresión de forma cada vez máis complexa de conceptosbásicos para entender o funcionamento do medio.Establecer lazos afectivos co medio natural. Potenciando a capacidade dogoce do medio compatibilizado coa conservación.Desenvolver capacidades de planificación, resolución de problemas,prevención de consecuenciasFomentar a iniciativa e responsabilidade así como as relacións coas persoasda contorna próxima.Valorar a importancia do consumo de alimentos frescos e saudables,cultivados respectando o medio ambiente.Coñecer e apreciar a horticultura tradicional. Mediante a aprendizaxe detécnicas centenarias para o deseño e cultivo do horto escolar.Comprender o proceso de circulación de materia orgánica na natureza,adquirindo coñecementos sobre a compostaxe, e os beneficios do uso deabonos naturais.

TI TLE

TI TLESUB TITLE

TI TLESUB TITLE

TI TLE

TI TLESUB TITLE

Unha das principais vantaxes coas que conta unha horta escolar, é a multitude de temas,coñecementos, ou fundamentos que abarca, así como a flexibilidade dos mesmos paraadaptarse a distintos grupos de idade. Deste xeito, pódese empregar a horta comoferramenta didáctica nas distintas franxas de idade que teñen os alumnos dun centroeducativo, contribuíndo a:

Adaptabilidade da hortaescolar ás distintas idades dos

alumnos

3

EDUCACIÓN INFANTIL

Descubrir e utilizar as propias habilidades motrices, sensitivas e expresivas. Observar e explorar o seu entorno físico e social Valorar a importancia do medio natural, e da súa calidade para a vida humana. Observar os cambios e modificacións ás que están sometidos os elementos do entorno

Coñecer e apreciar o propio corpo e contribuir ao seu desenvolvemento, mediante conecementos relacionados con bos hábitos alimenticios. Progresar na adquisición de hábitos e actitudes relacionadas có benestar e a seguridade personal, hixiene e o fortalecimiento da saude. Colaborar na planificación e realización de actividades en grupo. Identificar e suscitar interrogantes e problemas a partir da experiencia diaria. Observar e comprender os procesos do medio natural.

SUBTITLE

EDUCACIÓN PRIMARIA

4

EDUCACIÓN SECUNDARIA

Coñecer e comprender os aspectos básicos do funcionamento do propio corpo e das consecuencias para a saude individual e colectiva de actos e decisións persoais, e valorar os beneficios que supoñen os hábitos do exercicio físico, da hixiene e da alimentación equilibrada, así como o levar unha vida saudable. Relacionarse con outras persoas e participar en actividades de grupo con actitudes solidarias e de tolerancia. Analizar os mecanismos básicos que rexen o funcionaento do medio físico, valorar as repercusións que sobre él teñen as actividades humanas e contribuir activamente á defensa, conservación e mellora do mesmo. Elaborar estratexias de identificación e resolución de problemas nosdiversos campos do coñecemnto e a experiencia.

Os contidos educativos que se poden trasmitir a partir da horta escolar, non se limitanúnicamente á área de ciencias naturais, senon que, como podemos ver nos exemplos quese mostran a continuación, poden estar vinculados a calqueira dos distintos campos deestudo do sistema educativo.

Como incluir á horta noscontidos das materias?

5

contaminación ambientalnutrición, ecosistemas, plagas

CIENCIAS DA NATUREZA

degradación do solo...

carteles, collages, muraistexturas, colores e formas

EDUCACIÓN PLÁSTICA

análise de imaxes...

elaboración de dietas

actividades e xogos ao airelibre

EDUCACIÓN FÍSICA

planificación de saídas

debates, canciónsvocabulario, entrevistas

LINGUAS E LITERATURA

literatura costumbrista

contabilidade da hortaplano do terreo e parcelación

MATEMÁTICAS

gráficas e estatísdticas

producción agrícolacambios na paisaxe rural

CIENCIAS SOCIAIS

desigualdades, comercio...

6

cancións tradicionais galegasinstrumentos tradicionaisMÚSICA

reciclaxe de materiaisdeseño de conducións de auga

TECNOLOXÍA

mellora de instalacións

Non é necesario ter acceso a un terreo cultivable para facer unha horta escolar; incluso éunha boa oportunidade para ensinar que é posíbel cultivar en lugares urbanos e cambiaro entorno totalmente, aportando vida a espazos pouco estimulantes. Algunhas das ideasque se poden levar a cabo para esta experiencia, son as seguintes:

Alternativas ao cultivo noterreo

7

Caixas de palés

Mesas de cultivo

Balas de palla

Ata o prçoximo día 15 de marzo de 2014 preséntase a oportunidade de presentar oproxecto á inciativa Voz Natura. Por fortuna, este ano a inciaitiva pretende promover aimplementación de hortas escolares nos centros educativos o vindeiro ano académico2014-2015.

Como financiamos o nosoproxecto?

8

Para máis información:info@amigosdaterra.com988 374318 (Jack/ Daniel)

Tamén existe un novo premio que pretende dar reconoñecimento a proxectosexistosos e crear unha rede de hortos escolares en todo o país:http://www.mamaterra.info/es/premi.html