INSTALAZIOKO ETA ALTZARI HORNIKUNTZAKO TEKNIKARIA · x x Irakasleak eta ikasleek nork bere burua...

1

INSTALAZIOKO ETA ALTZARI HORNIKUNTZAKO TEKNIKARIA

3. modulua: Arotzeriako oinarrizko eragiketak

PROGRAMACIÓN DE LOS CICLOS FORMATIVOS DE FORMACIÓN PROFESIONAL

LANBIDE HEZIKETAKO ZIKLOEN

PROGRAMAZIOA

ZURGINTZA, ALTZARIGINTZA ETA KORTXOA

2

INSTALAZIOKO ETA ALTZARI HORNIKUNTZAKO TEKNIKARIA

3. modulua: Arotzeriako oinarrizko eragiketak

PROGRAMACIÓN DE LOS CICLOS FORMATIVOS DE FORMACIÓN PROFESIONAL

LANBIDE HEZIKETAKO ZIKLOEN

PROGRAMAZIOA


3

© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila Argitaratzailea: Egilea: Ángel Luis del Río Carreño Koordinazioa: Víctor Marijuán Marijuán KOALIFIKAZIOEN ETA LANBIDE HEZIKETAREN EUSKAL INSTITUTUA INSTITUTO VASCO DE CUALIFICACIONES Y FORMACIÓN PROFESIONAL www.kei-ivac.com Diseinua eta maketazioa: TRESDETRES Lege-gordailua: BI-383/2011

4

Esta publicación que tienes entre tus manos ha sido elaborada por compañeros y compañeras en activo. La programación de cualquier materia es un trabajo muy personal, amparado en la experiencia de cada profesor o de cada profesora y sujeto, por lo tanto, a subjetividad. Teniendo en cuenta esta premisa, te invitamos a que lo analices y si lo consideras oportuno lo utilices como material de consulta y si llega el caso, como guía que puede orientar tu intervención docente. Aún considerando sus posibles limitaciones, está concebido y diseñado a partir del DCB de los nuevos ciclos formativos y tiene en cuenta la normativa vigente en la CAPV relativa al desarrollo curricular así como lo concerniente a la programación docente (Decreto 32/2008 de 26 de febrero). Esperamos que te sea de utilidad, a la vez que agradecemos a sus autores el esfuerzo realizado para que este trabajo haya sido posible.

Esku artean duzun argitalpen hau aktibo dauden lankideek prestatu dute. Edozein gai programatzea oso lan pertsonala da, irakasle bakoitzaren esperientzian oinarritua, eta, horrenbestez, subjektiboa. Hori kontuan izanik, programazioa aztertzera eta, egoki baderitzozu, kontsultarako material gisa erabiltzera gonbidatzen zaitugu. Zure irakasle-lana bideratzeko gidaliburu gisa ere baliagarria izan dakizuke.

Mugak izan baditzake ere, heziketa-ziklo berrien ezaugarrietan oinarrituta sortu eta diseinatu da, eta EAEn curriculum-diseinuaren eta irakaskuntza-programazioaren arloan indarrean dagoen legeria kontuan hartuta (otsailaren 26ko 32/2008 Dekretua).

Erabilgarria izan dakizun espero dugu, eta, aldi berean, eskerrak eman nahi dizkiegu egileei, egindako ahaleginagatik.

AURKIBIDEA UNITATE DIDAKTIKOEN SEKUENTZIAZIOA ETA DENBORALIZAZIOA 05. or.

0. unitate didaktikoa: 0 Moduluaren aurkezpena. 06. or.

1. unitate didaktikoa: 1 Prebentzioa eta segurtasuna zurgintza-enpresetan. 09. or.

2. unitate didaktikoa:

2 Eskuzko erreminta bidezko mekanizazioa. 15. or.

3. unitate didaktikoa: 3 Loturak eta mihiztadurak egitea. 25. or.


4 Junturak egitea. 35. or.

5. unitate didaktikoa: 5 Zerraketa bidezko mekanizazioa. 41. or.

6. unitate didaktikoa: 6 Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioa. 48. or.

7. unitate didaktikoa: 7 Fresaketa bidezko mekanizazioa. 55. or.


8 Zulaketa bidezko mekanizazioa. 62. or. 9. unitate didaktikoa:

9 Akoplamenduak eta mihiztadurak makineria konbentzionalaren bidez egitea. 68. or. 10. unitate didaktikoa:

10 Zur makineriarako sistema osagarriak aztertzea, baita prebentzioarekin eta ingurumenaren duten lotura ere. 78. orr.


11 Itxitura multzoak egitea. 82. orr.

12. unitate didaktikoa: 12 Zurezko egituretarako multzoak egitea. 87. orr.

Orduak: 231 Unitateen kop.: 12

5


Heziketa-zikloa: INSTALAZIOA ETA ALTZARI HORNIKUNTZA 3. modulua: AROTZERIAKO OINARRIZKO ERAGIKETAK

0. UD: MODULUAREN AURKEZPENA

Unitate didaktikoen sekuentziazioa eta denboralizazioa

EDUKI MULTZOAK UNITATE DIDAKTIKO SEKUENTZIATUAK IRAUPENA

B 1 B 2 B 3 B 4 B5 B6 B7 B8 0. UD: Moduluaren aurkezpena. 1 h X 1. UD: Prebentzioa eta segurtasuna zurgintza-enpresetan. 5 h X X 2. UD: Eskuzko erreminta bidezko mekanizazioa. 30 h

X X 3. UD: Loturak eta mihiztadurak egitea. 31 h X X 4. UD: Junturak egitea. 25 h X X 5. UD: Zerraketa bidezko mekanizazioa. 10 h X X 6. UD: Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioa. 8 h X X 7. UD: Fresaketa bidezko mekanizazioa. 12 h X X 8. UD: Zulaketa bidezko mekanizazioa. 6 h

X X X 9. UD: Akoplamenduak eta mihiztadurak makineria konbentzionalaren bidez egitea. 25 h

X 10. UD: Zur-makineriarako sistema osagarriak aztertzea, baita prebentzioarekin eta ingurumenaren duten lotura ere. 8 h

X 11. UD: Itxitura multzoak egitea. 35 h X 12. UD: Zurezko egituretarako multzoak egitea. 35 h

GUZTIRA 231 h 1. multzoa: Mihiztadura- eta lotura-sistemak identifikatzea. 2. multzoa: Arotzeriako elementuak fabrikatzeko zura hautatzea. 3. multzoa: Markatu, trazatu eta neurtzea. 4. multzoa: Eskuzko erremintekin arotzeriako piezak egitea.

5. multzoa: Makina konbentzionalekin arotzeriako piezak egitea. 6. multzoa: Arotzeriako multzoen konposizioa. 7. multzoa: Erremintak eta makinak mantentzea. 8. multzoa: Laneko arriskuak prebenitzea eta ingurumena babestea.

6




0. unitate didaktikoa: MODULUAREN AURKEZPENA Iraupena: ordu 1

Ikaskuntza-helburuak:

1. Moduluaren garapenaren plangintza orokorra ezagutzea, baita taldeko kideak ere. 2. Irakasleak prestakuntza-prozesuaren kudeaketan aintzat hartu eta aplikatuko dituen irizpideak ulertzea. 3. Ikasleak moduluari dagokionez dituen eskubideak eta betebeharrak identifikatzea. 4. Moduluaren unitate didaktikoen arteko eta moduluaren eta beste moduluen arteko lotura nagusiak ulertzea. 5. Norberaren jakintzak identifikatzea, moduluan lortu behar diren jakintzei dagokienez.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK • Zikloko moduluen arteko eta zikloaren eta erreferente dituen kualifikazioen arteko loturak aztertzea. • Diziplinaren, metodologiaren, erlazioen eta antzeko beste gaien inguruan planteatzen diren alderdiak, arauak eta

elementuak identifikatzea, eta euskarri egokian erregistratzea.

KONTZEPTUZKOAK

• Zikloa osatzen duten kualifikazioak eta moduluarekiko lotura. • Moduluaren ekarpena zikloko helburuak lortzeko garaian. • Moduluaren helburuak. • Modulua eta unitate didaktikoak ebaluatzeko irizpideak.

JARRERAZKOAK • Taldeko kide guztiengan, baita irakaslearengan ere, desiragarriak diren portaeren inguruan adostasuna lortzearen

garrantzia baloratzea. • Moduluaren garapenean jarraitu beharreko arauak eta irizpideak.

7




JARDUERA METODOLOGIA BALIABIDEAK

ZER egingo dut edo dute Jarduera mota

Loturiko helburuak D

NORK NOLA egingo da ZERTARAKO egingo da ZEREKIN egingo da

Irak. Ik. J1. Ikasleak eta irakaslea aurkeztu.

1 10 min

x x Irakasleak eta ikasleek nork bere burua aurkeztuko dute. Irakasleak, aurkezpenean, interesgarriak izan daitezkeen alderdiak azalduko ditu; bere esku egongo da informazio bat edo bestea ematea.

Hasierako ezagutza lortzeko eta gizarte-oztopoak hausteko, taldeko kideen arteko komunikazioa erraztearren. Taldea aurreko ikasturtean sortua denean, jarduera hau ez da beharrezkoa izango.

Ez da bitarteko berezirik behar.

J2. Programazioa osatzen duten elementuak aurkeztu.

2-4 10 min

x x Irakasleak programazioa osatzen duten elementuak, ordutegiak, eta abar azalduko ditu, eskema bat edota informatika-baliabideak erabiliz.

Ikasleek moduluaren ikasgaiaren programazioari, egiturari, loturei, denborari eta iraupenei buruzko ikuspegi orokorra jasotzeko, besteak beste.

Arbela.

Power Point-eko aurkezpena edo antzekoa.

Kronogramak.

Informazioa duten fotokopiak.

J3. Prestakuntza-prozesuaren kudeaketa gidatuko duten irizpideak eta arauak aurkeztu.

2-3 10 min

x x Irakasleak prozesua kudeatzeko erabiliko dituen askotariko irizpideak ezagutaraziko ditu, gardenkiez edo beste elementu batzuez lagunduta.

Hortaz, azterketak zuzentzeko eta ebaluatzeko irizpideak, barne-araudia, diziplina-erantzukizunak, eta abar azalduko ditu. Zalantza guztiak argitzeko, denbora-tarte bat emango du.

Ikasleek ikasketa, gizarte eta harremanen arloko esparrua ezagutzeko eta ulertzeko, eta haien jarduna arauzko esparru horretara moldatzeko.

Jarduera ikasgelan edo lantegi-ikasgelan egin daiteke, eta ez da baliabide berezirik behar.

J4-E1. Egin beharreko lanbide-moduluaren gainean ikasleek aurretik dituzten ezagupenak identifikatu.

5 30 min

x x Jarduera hori elkarrizketaren bidez garatu ahal izango da. Irakasleak galderak egin ahal izango ditu, ikasleek erantzun ditzaten, edo, bestela, galdera sortak prestatu ahal izango ditu, galdera irekiak edota erantzun anitzeko galderak dituztenak.

Ikasleek moduluan landuko dituzten edukiei dagokienez zein jakintza-maila duten jakiteko. Abiapuntuko jakintza hori ezagutzeak programazioa berregituratzeko eta taldearen eta gizabanakoen

Galdera sortak.

8




errealitatera egokitzeko aukera emango dio irakasleari.

OHARRAK

• Nahikoa izango da J1 jarduera moduluetako batean egitea. Zikloko taldeak adostu beharko du zein modulutan egin. • J4 jarduera mantendu ahal izango da, nahiz eta unitate didaktiko bakoitzean hasierako ebaluazioa barne hartzen duen jarduera egin. Bi jarduera horiek bateragarriak eta osagarriak izango dira,

nolanahi ere. Aurretiazko jakintzetarako lehen hurbilketa izan daiteke, ondoren unitate bakoitzean abiapuntuko jakintza horretan gehiago sakontzeko. • Modulu honetako unitate didaktikoetan, jarduerak irakatsi eta ikastekoak (J) edo ebaluaziokoak (E) izan daitezke. Zenbaitetan, jarduera bera, irakatsi eta ikastekoa ez ezik, ebaluaziokoa ere izan

daiteke. Halakoetan, jarduera hori (Jn-Em) gisa adieraziko da eta hiru motak bilduko ditu. J-en zenbakikuntza (n) eta E-ena (m) elkarrekiko independenteak dira.

9 1. UD: PREBENTZIOA ETA SEGURTASUNA ZURGINTZA ENPRESETAN



1. unitate didaktikoa: PREBENTZIOA ETA SEGURTASUNA ZURGINTZA ENPRESETAN Iraupena: 5 ordu IE8: Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak betetzen ditu, arriskuak eta horiei aurre egiteko neurriak eta ekipoak identifikatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Materialak, erremintak, tresnak, makinak eta garraiobideak manipulatzeak dakarren arriskugarritasun-maila identifikatzea. 2. Mekanizazioko materialak, erremintak, makinak eta tresnak manipulatzean istripuen sorburu ohikoenak zein diren identifikatzea. 3. Makinen segurtasun-elementuak (babesak, alarmak eta larrialdietarako geldialdiak, besteak beste) eta mekanizatzeko eragiketetan erabili behar den norbera babesteko ekipamendua (oinetakoak,

begien babesa eta jantziak, besteak beste) deskribatzea. 4. Materialen, erreminten eta makinen manipulazioa segurtasuneko eta norbera babesteko neurriekin erlazionatzea. 5. Mekanizazio-eragiketak prestatu eta egiteko hartu behar diren segurtasuneko eta norbera babesteko neurriak zehaztea. 6. Arriskuei aurre egiteko lehen faktore gisa, instalazioen eta ekipoen ordena eta garbitasuna baloratzea. 7. Ingurumena kutsa dezaketen kutsadura-iturriak identifikatzea. 8. Sortutako hondakinak kudeatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Materialak, erremintak, tresnak, makinak eta garraiobideak manipulatzeko lanen arriskugarritasun-maila eta istripuen sorburuak identifikatzea.

• Makinen segurtasun-elementuak eta norbera babesteko ekipamendua deskribatzea. • Materialen, erreminten eta makinen manipulazioa segurtasuneko eta norbera babesteko neurriekin lotzea. • Mekanizazio-eragiketak prestatu eta egiteko segurtasuneko eta norbera babesteko neurriak zehaztea. • Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta tresneriaren ordena eta garbitasuna balioestea. • Segurtasun-arauak errespetatuz makinak manipulatzea. • Ingurumena kutsa dezaketen poluzio-iturriak identifikatzea. • Sortutako hondakinak kudeatzea.

X

X X X X X X X




KONTZEPTUZKOAK

• Laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia. • Laneko arriskuen prebentzioko neurriak. Zehaztea. • Makinei aplikatzen zaizkien segurtasun-sistemak. • Laneko arriskuen prebentzioa mekanizazio-eragiketetan. • Norbera babesteko ekipamenduak. • Ingurumena babesteko araudia. • Hondakinak kudeatzeko oinarriak.

X X X X X X X

JARRERAZKOAK

• Arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko araudia betetzea. • Ingurumenarekiko errespetua agertzea. • Hondakin materialak murrizteko konpromisoa.

X X X





Irak. Ik. J0. Unitate didaktikoa aurkeztu. 15

min X X Irakasleak ikaskuntzaren helburuak

aurkeztuko ditu, unitate didaktikoa moduluaren barruan kokatuko du, eta modulua gainerako unitateekin lotuko du.

Ikasleak landuko duten gaiarekiko interesa izatera bultzatzeko.

OCDa.

J1. Arotzeriako eta altzarigintzako industrien eta lantegien produkzio-inguruneari buruzko azalpenak eman.

1 eta 5 30 min

X X Irakasleak arotzeriako enpresen esparruari buruzko azalpen batzuk emango ditu, honako alderdi hauek aipatuz: tamaina, gerentzia, produkzio- eta lan-eremuak, bezero motak, kokapen geografikoa, lehengaiak eta lanerako beharrezko NBEa. Instalazioek ahalbidetzen duten

Ikasleak jarduera garatzen duten produkzio-ingurunean kokatzeko. Ekipamenduen, espazioen, makineriaren, arriskuen eta lehengaien ikuspegi orokor bat izateko. Zurgintzako enpresetan lanak egiteko beharrezko NBEa eta hura erabiltzeko

Norbera babesteko ekipamenduari eta babes-sistemei buruzko katalogoak.




neurrian, ikastetxeko lantegiaren ingurunea erabiliko du industrien espazioei edo esparruei buruzko aipamenak egiteko. Hala, irakaslea ikasleekin batera ibiliko da espazio horietan barrena, eta produkzio-eremuak, tresneria eta lehengaiak nabarmenduko ditu bereziki. Lan mota hori egiteko, horretarako zehaztutako NBEarekin joan beharra dago lantegira, eta hainbat ingurune eta espaziotan horien beharra erakutsiko da. Instalazioen tamaina edo ekipamendua oso egokia ez bada, zurgintzako eta altzarigintzako enpresen ingurunea diapositiben bidez azter liteke, edota inguruneko enpresaren batera heziketa-bisitaldi bat egin.

beharra ezagutzeko.

J2-E1. Makineriaren eta tresnen oinarrizko identifikazioa. Arriskuak eta babesak.

1, 2, 3 eta 4 2 h X X Irakasleak arotzeriako lanak egiteko oinarrizko erremintak erakutsiko dizkie ikasleei. Eskuzko erreminta ugari erabiltzen badira ere, lehen hilabeteetan gehien erabiltzen direnak azalduko ditu. Horien puntu arriskutsuenak, maneiuan sor daitezkeen arriskuak eta modu ergonomikoagoan lan egiteko jarrerak azalduko dituzte. Irakasleak kurtsoan zehar maneiatuko dituzten makina nagusietaraino lagunduko die ikasleei. Oinarrian,

Ikasleek lan egiteko erabiliko dituzten erreminta eta makina nagusiak, horien eginkizuna, arriskuak eta segurtasun-baldintzetan maneiatzeko babes-elementuak identifikatzeko.

Arotzeriako piezak mekanizatzeko zurarekin eta makineria unibertsalarekin lan egiteko erremintak. Makinen eskuliburuak eta arriskuen prebentziorako haiei buruzko informazioa.




arotzeriako mekanizazio-prozesu baten barruan makina bakoitzak betetzen duen eginkizuna zehaztuko du. Ebaketa-elementuak, arrisku-puntuak, segurtasun-babesak eta laneko jarrerak erakutsiko dizkie. Arriskuen prebentzioak eta NBEa erabiltzeak duten garrantzia barnera dezatela eskatuko zaie behin eta berriz ikasleei. Azalpenean zehar ikasleek oharrak hartuko dituzte, ondoren, moduluko koadernoan taula bat egiteko. Taula horretan, erremintak eta makinak, horien ebaketa-tresnak, eta segurtasun eta babeseko oinarrizko neurriak adieraziko dituzte. Taula hori ebaluatzeko izango da.

J3. Lantegiaren inguruneko ordenari eta garbitasunari buruzko ariketa praktiko gidatua egin.

6 15 min

X X Irakasleak lantegia garbitzeko trenak erakutsiko dizkie ikasleei. Espazio jakin bat garbituko da, ezarritako irizpideen arabera, eta ordenarekin lotutako alderdiak nabarmenduko dira. Laneko ingurunean segurtasuna hobetzeko ordenak eta garbitasunak duten garrantzia nabarmenduko zaie ikasleei.

Lantegian segurtasuna hobetzeko alderdi garrantzitsu gisa, ordena eta garbitasuna balioesteko.

Garbitzeko tresnak.

J4. Zurgintza-enpresetan eragina duten ingurumen-alderdiei eta -araudiari buruzko azalpenak eman.

7 30 min

X X Irakasleak aspalditik ingurumenak duen garrantziaren eta, adibidez, iraunkortasunaren terminoaren inguruko oinarrizko ikuspegi bat emango die ikasleei. Era berean, alderdi horiek

Ingurumenaren eta iraunkortasunaren arloko alderdiak ezagutzeko, eta horiek zuraren esparruari nola eragiten dioten jakiteko. Ingurumen-legeria sustatzen duten erakundeak eta esparruak zein

Legeriari eta lege-esparruei buruzko apunteak eta taulak.




zurgintzan zein eragin duten eta zein alorretan garrantzi handiena duten azalduko die. Ikasleei oso oinarrizko informazioa emango zaie mota horretako industrietan eragina duten ingurumenari buruzko arau eta legeen, eta horiek sustatzen dituzten erakundeen inguruan. Irakaslea ikasleen artean ingurumena zaindu eta errespetatzeko gogoeta eta motibazioa sortzen edo finkatzen saiatuko da. Jarduera honetan landu beharreko alderdien ikuspegi bat emateko, aurkezpenak edo apunteak erabil daitezke.

diren jakiteko, lege garrantzitsuenak ezagutzeko, eta horiek enpresen jarduerei nola eragiten dieten jakiteko.

J5-E2. Hondakinei eta zurgintza-enpresetan horiek kudeatzeko moduari buruzko azalpenak eman.

8 1,5 h X X Irakasleak gai hauei buruzko informazioa azalduko die ikasleei: arotzeriako industrietan erabiltzen diren lehengaiak eta horiek erabili ondoren zein hondakin geratzen diren. Zein hondakin sortzen diren, horiek nola gorde eta indarrean dagoen araudiaren arabera nola kudeatu behar diren zehaztuko du. Irakasleak lantegiaren ingurunea erabiliko du; horren bidez, hondakinak zehaztu ondoren horiek nola bildu eta gordetzen diren eta arriskutsuak direnak

Zurgintzan erabiltzen diren lehengaien hondakinak ezagutzeko, nola gordetzen eta kudeatzen diren jakiteko, eta zein dokumentazio behar duten jakiteko.

Zuraren saileko hondakinak kudeatzeko kudeatzaileek eta administrazioak egindako eta ikastetxean dagoen dokumentazioa.




nola kudeatzen diren azalduko die, bai eta produktuei eta hondakinei buruzko fitxak eta dokumentazioa erakutsiko ere. Azkenik, irakasleak ikasleei hondakinak murrizteaz eta berrerabiltzeaz jabetzearen garrantzia azalduko die. Ikasleek, azalpenetan hartzen dituzten oharrez baliatuta, koadernoan taula bat egingo dute. Bertan, lehengaiak, horien hondakinak eta horiek kudeatzeko modua jasoko dituzte. Taula hori ebaluatzeko izango da.

OHARRAK

• Ikasle bakoitzak agiritegi bat izan beharko luke, moduluko koaderno gisa, unitate honetan garatutako taulen dokumentazioa eta kurtsoan zehar landuko dituen gainerako materialak gordetzeko. • Gogoan izan irakasleak oso oinarrizko mailan landuko dituela jardueretako batzuk. Ikasleak zuraren lan-ingurunera hurbiltzeko lehen aukera da honako hau; beraz, ez dira oso azalpen tekniko eta

zehatzekin estutu behar. Unitate hau sarrera gisa hartu behar da, funtsatutako erreferentzia batzuk eta zaintza edo jokabide batzuk izateko, arotzeriako lantegiaren esparruan moldatzen hasteko helburuarekin. Aurrerago, makina eta erreminta bakoitzaren maneiuak eta lanak ikustean, modu zehatzagoan helduko zaie alderdi horiei.

• Ikastetxean ingurumeneko arduradun bat baldin badago, komenigarria izango litzateke hark ere esku hartzeko aukera izatea, hondakinen kudeaketan, hondakin arriskutsuen kudeatzailearekiko harremanetan, dokumentazio-trukean eta horrekin lotutako gainerako alderdietan duen esperientzia eta ikuspegia emateko.

15



2. UD: ESKUZKO ERREMINTA BIDEZKO MEKANIZAZIOA

2. unitate didaktikoa: ESKUZKO ERREMINTA BIDEZKO MEKANIZAZIOA Iraupena: 30 ordu IE3: Markatu eta trazatzeko eragiketak egiten ditu, dokumentazio grafikoa interpretatu ondoren eta neurketa-teknikak erabilita. IE4: Arotzeriako piezak egiten ditu, horien ezaugarri geometrikoak identifikatuta eta zura eskuzko erremintekin mekanizatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Dokumentazio teknikotik abiatuta, lortu beharreko piezen forma eta dimentsioak identifikatzea. 2. Egin beharreko lanaren arabera, neurtu, markatu eta trazatzeko tresnak hautatzea. 3. Piezen aurpegia eta ertza hautatzea haien ezaugarrien arabera (ageriko aurpegiak eta akatsak, besteak beste). 4. Markatu eta trazatzeko zeinu konbentzionalak erabiltzea (posizioa eta parekatzea, besteak beste). 5. Markatutako elementuen neurriak dokumentazio teknikoan zehaztutakoekin bat datozela egiaztatzea. 6. Eskuzko erremintak dagozkien aplikazioekin eta erabilerarekin lotzea. 7. Materiala mekanizatu beharreko piezaren ezaugarrien arabera (zaina, laneko posizioa eta erremintaren erasoa, besteak beste) posizionatzea. 8. Mekanizatu nahi diren piezak estutzeko tresnen bidez (katuak eta prentsak, besteak beste) finkatzea. 9. Mekanizazioa segurtasuneko eta lan-osasuneko baldintzetan egitea.

10. Eskatutako ezaugarriekin piezak lortzea. 11. Emaitzako piezek perdoi-marjina onargarriak mantentzen dituztela egiaztatzea. 12. Eskuzko erreminten mantentze-lanak egitea. 13. NBEak egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. 14. Eskuzko erremintak erabiltzea, alderdi hauek errespetatuz: posizio-ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Dokumentazio teknikotik abiatuta, lortu beharreko piezen forma eta dimentsioak identifikatzea. • Egin beharreko lanaren arabera, neurtu, markatu eta trazatzeko tresnak hautatzea. • Piezen aurpegia eta ertza haien ezaugarrien arabera identifikatzea. • Markatu eta trazatzeko zeinu konbentzionalak erabiltzea. • Markatutako elementuen neurriak dokumentazio teknikoan zehaztutakoekin bat datozela egiaztatzea. • Mekanizatu beharreko piezaren arabera materiala kokatzea. • Mekanizatu beharreko piezak euste-tresnen bidez finkatzea. • Mekanizazioa segurtasuneko eta lan-osasuneko baldintzetan egitea. • Eskatutako ezaugarrietako piezak lortzea eta emaitzazko piezek perdoi-marjina onargarriak dituztela egiaztatzea.

X X X X X

X X X X X

16




• Eskuzko erreminten mantentze-lanak egitea. • NBEak egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. • Eskuzko erremintak erabiltzea, alderdi hauek errespetatuz: posizio-ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea

eta zorroztea, besteak beste.

X X

KONTZEPTUZKOAK

• Tresnekin trazatu eta markatzeko eragiketen prozesuak. • Neurtu, markatu eta trazatzeko erremintak. • Trazatzeko tresnak. • Materialak hautatzeko irizpideak. • Trazatzeko sinboloak. • Eskuzko erremintak. Motak eta ezaugarriak. Aplikazioak. • Lan-mahaia. Prentsak. Euskarriak. • Mekanizaziorako bitarteko osagarriak. • Erremintekin mekanizatzeko prozesua. Sekuentziak. Prozedurak. • Eskuz mekanizatzeko prozesua. Aplikazioak. • Segurtasuna eskuzko erremintekin egiten diren eragiketetan. • Lortutako piezen ezaugarriak. • Arriskuak. Prebentzio-neurriak.

X X X X X

X X X X X X X X

JARRERAZKOAK

• Ordena eta metodoa izatea lanak egitean. • Zehaztasunarekiko eta aprobetxamenduarekiko konpromisoa trazaduran. • Erantzukizuna erreminta maneiatzean.

X X

X





Irak. Ik. J0. Unitate didaktikoa aurkeztu. 0,15 h X X Irakasleak ikaskuntzaren helburuak

aurkeztuko ditu, unitate didaktikoa moduluaren barruan kokatuko du, eta modulua osatzen duten gainerako

Ikasleak landuko duten gaiarekiko interesa izatera bultzatzeko.

OCDa.

17




unitateekin lotuko du.

Ppt-ko aurkezpen baten bidez, unitateko jardueren uneak, espero diren emaitzak, lantegiaren ingurunea eta erremintak erakutsiko ditu.

J1-E1. Oinarri zilindriko bat lortu arteko pieza baten arrabotatzeari eta lixatzeari dagokion marrazki-plano bat egin.

1 2 h X X Irakasleak azalpen bat egingo du A4 orri batean bistak lortu eta kokatzearen, eta erabilitako lerro moten inguruan. Azken emaitza eta tarteko urratsak aurkezteko modua azalduko du.

Era berean, erabili beharreko marrazketa-tresnen berri emango du.

Bisten kokapen egokiak, marrazkiaren garbitasunak, arkatza estutu gabe trazuak egiteak eta ezabatzean ez zimurtzeak duten garrantzia nabarmenduko du. Ikasleek, marrazteko tresnen bidez, eta jarduera garatzeko beharrezko neurri guztiekin, orria egingo dute. Marrazkia amaitutakoan, irakasleak oniritzia emango dio, eta hurrengo fasera pasatuko dira. Marrazki horrek kontsulta-elementutzat balioko du ariketa egiteko. Irakasleak jaso egingo du, eta ebaluatu.

Mekanizatu beharreko piezak irudikatu eta dokumentazio teknikoan kontzeptuak eta tresnak erabiltzeko gaitasunak lortzeko. Oso pieza errazekin hasiko da eta gero eta zailagoak izango dira.

Marrazketa-tresnak. A4 orriak. Piezen ereduak, bistak modu egokian nola atera ulertzeko.

J2. Zurerako trazadurarako oinarrizko tresnei buruzko azalpenak eman.

2 0,5 h X X Irakasleak, tresnak eskuan dituela, horiek zertarako balio duten, zein zeregin errazten dituzten, eta une bakoitzean zein erabili behar den azalduko die ikasleei. Hala, metroa, gramila eta eskuaira nola erabili behar

Trazatzeko tresnak funtsean maneiatzen hasteko, eta zein lerro mota trazatuko dituen, zein erremintarekin eta zein mekanizaziotarako balio duten ulertzeko.

Zurezko pieza prismatikoak. Neurtzeko eta trazatzeko tresnak: gramila, metroa, arkatza eta eskuaira.

18




diren erakutsiko die.

Ikasleek eskura izango dituzten pieza bolumetrikoekin maneiatuko dituzte piezak. Erremintak maneiatzeko jarrera egokiak hartzen saiatuko dira.

J3. Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin. Eskuzko arrabotaren maneiua.

6, 7, 8 eta 9 1 h X X Irakasleak alderdi hauek deskribatuko ditu: eskuzko arrabota, haren zatiak, erabilgarritasuna, maneiu egokia, harekin lan egiteko jarrera, segurtasunezko maneiua eta erremintaren oinarrizko mantentze-lanak. Era berean, arotz-bankua nola eta zertarako erabiltzen den erakutsiko die: mekanizazioak egiteko dituen aukerak, pieza arrabotatzeko egoki ipintzeko modua, eta torlojuez edo sarjentez lagunduta hari eusteko modua.

Ikasleak, balio txikiko piezen bidez, erreminta maneiatzen eta pieza behar bezala kokatzen eta eusten hasiko dira, eta irakasleak bidezko diren zuzenketak egingo dizkie. Horrek prestakuntza gisa balioko du, lehen piezaren gainean lan egiten hasi aurretik.

Zurgintzako ohiko mekanizazioekin, lanerako oinarrizko erremintekin (kasu honetan, arrabota) eta euste-elementuak erabilita bankuaren gaineko lanarekin ohitzen joateko.

Lan-mahaiak. Eskuzko arrabotak, sarjentak eta balio txikiko piezak.

J4-E2. Oinarri zilindriko bat lortu arteko pieza bat arrabotatzeko eta lixatzeko ariketa praktiko gidatua egin (oinarri laukiko pieza prismatiko batetik abiatuta, hura neurrira egitea, oktogono forma ematea eta, azkenean, oinarri zirkularreko prisma bihurtzea).

Guztiak 6 h X X Egindako marrazkirako jarraibideak eta neurriak kontuan izanda, irakasleak ariketaren zati bat egingo du, ikasleek arrabotatze- eta lixatze-lana ikuspegi teknikotik nola ebazten den ikus dezaten. Jarraian, ikasleak ariketa praktikoa egiten joango dira, sekuentziari jarraituz.

Eskuzko trazadura eta arrabotaren eskuzko maneiua praktikatzeko, eta pieza baten arrabotatze-lan jakin bat mekanizatzen ikasteko.

Aurretik egindako marrazketako orria. Eskuzko arrabotak. Neurtu, eutsi eta trazatzeko tresnak. Fintzeko lixak.

19




Irakasleak jarrera desegokiak eta piezei nahiz erremintei eusteko modu okerrak zuzenduko ditu. Ikasleekin, erremintaren sorbatza mantentzeko eragiketak egingo dira, zeregin horrekin ohitu daitezen.

Irakasleak, urrats batetik bestera igaro baino lehen, dagozkion zuzenketak egingo ditu, ikasleak ondo ari direla ziurtatzeko; beharrezkoa izanez gero, piezak konponbiderik ez badu edo neurrien perdoia gainditzen badu, errepikatu egingo dute ariketa.

Azkenik, irakasleak ariketa balioetsiko du.

Ariketa praktikoa egiteko prozesua ppt-n aurkeztuko da, abiapuntua zein den eta azken emaitzara nola iristen den ikusteko.

J5-E3. Zerrotea eta trintxa maneiatzeko piezari buruzko marrazki-planoa egin.

1 2 h X X Irakasleak 2. ariketa praktikoko marrazkia zertan datzan azalduko du, orriak egiteko argibideak emango ditu, eta zalantzak argituko ditu. Marrazkia amaitutakoan, irakasleak oniritzia emango dio, eta hurrengo fasera pasatuko dira. Marrazki horrek kontsulta-elementutzat balioko du ariketa egiteko; irakasleak jaso egingo du, eta ebaluatu.

Mekanizatu beharreko piezak irudikatzeko, eta dokumentazio teknikoan kontzeptuak eta tresnak erabiltzen ikasteko. Bisten irudikapena, kotatzea, perspektibak, eta marrazten dutenaren eta ondoren mekanizatu beharko dutenaren arteko lotura ulertzeko.

Marrazketa-tresnak. Piezen ereduak, bistak modu egokian nola lortu ulertzeko.

20




J6. Eskuzko erremintaz zura zerratzeari eta trintxaren maneiuari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin.

6, 7, 8 y 9 3 h. X X Irakasleak zura zerratzeko erremintak aurkeztuko ditu, eta zainaren aldeko eta zainaren aurkako zerraketa, piezen eustearen garrantzia eta ebakitzeko jarrerak azalduko ditu. Erreminta segurtasunez maneiatzeko zerratze-jarrerak eta eskuen posizioak erakutsiko ditu, bai eta ebaketa-elementuak behar bezala mantentzeko kontuan hartu beharrekoak ere. Era berean, trintxa motak, horien erabilera ohikoenak, segurtasunez maneiatzeko era eta mantentze-lanak azalduko ditu. Ikasleek, balio txikiko piezekin eta aurretiaz trazatuta, praktika gisa trintxa erabili eta ebaketak egingo dituzte, erremintak nolabaiteko erraztasunez maneiatzen hasteko. Irakasleak zerraketarako dauden erremintei, horien erabilera egokienei eta trintxei buruzko aurkezpen bat egingo du ppt-n.

Zerratzeko erremintak maneiatzen, mekanizaziorako piezei behar bezala eusten, zainaren arabera ebaketa-noranzkoak bereizten eta horren arabera jarduten nolabaiteko trebetasuna lortzeko; segurtasun-baldintzetan, betiere. Trintxa oinarrizko moduan segurtasunez maneiatzeko, eta erreminta mantendu eta zaintzeari buruzko nozioak eskuratzeko.

Praktikatzeko diren balio eskaseko piezetan ebaketak eta mekanizazioak egiteko zerrote bizkardunak eta trintxak.

J7-E4. Zerrotearen eta trintxaren maneiuari buruzko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 4 h X X Egindako marrazkirako jarraibideak eta neurriak kontuan izanda, irakasleak ariketaren zati bat egingo du, ikasleek ariketako zerratze-lana eta trintxaren maneiua ikuspegi teknikotik nola ebazten den ikus dezaten. Jarraian, ikasleak ariketa praktikoa egiten joango dira, sekuentziari jarraituz.

Bistak interpretatzeko eta horien arteko loturak ezartzeko trebezia lortzeko. Emandako planoen arabera, trazadura-sekuentziari egoki jarraitzeko. Eskuzko erreminta zuzen maneiatzeko (kasu honetan, zerrotea eta trintxa), mantentze-irizpideei eta segurtasunezko maneiukoei jarraituz.

Aurretik egindako marrazketako orria. Zerrotea eta trintxa. Neurtu, eutsi eta trazatzeko tresnak. Fintzeko lixak.

21




Irakasleak zuzenak ez diren jarrerak eta piezei eta erremintei eusteko moduak zuzenduko ditu. Era berean, erremintaren sorbatza mantentzeko eragiketak egingo ditu ikasleekin batera, zeregin horrekin ohitu daitezen. Gainera, urrats batetik bestera igaro baino lehen, zuzenketak egingo ditu, ikasleak ondo ari direla ziurtatzeko; beharrezkoa izanez gero, piezak konponbiderik ez badu edo neurrien perdoia gainditzen badu, errepikatu egingo dute eragiketa. Irakasleak, ariketa amaitutakoan, balioetsi egingo du. Ariketa praktikoa egiteko prozesua ppt-n aurkeztuko da, pieza zenbait angelutatik bistaratuko da, hura behar bezala ulertzeko, eta abiapuntua zein den eta azken emaitzara nola iristen garen ikusiko dute.

J8-E5. Arraspa eta trintxa maneiatzeko piezari buruzko marrazki-planoa egin.

1 2 h X X Irakasleak 3. ariketa praktikoko marrazkia zertan datzan azalduko du, orriak egiteko argibideak emango ditu, eta zalantzak argituko ditu. Marrazkia amaitutakoan, oniritzia emango dio, eta hurrengo fasera pasatuko da. Marrazki horrek kontsulta-elementutzat balioko du ariketa egiteko; irakasleak jaso egingo du, eta ebaluatu.

Mekanizatu beharreko piezak irudikatzeko, eta dokumentazio teknikoan kontzeptuak eta tresnak erabiltzeko. Bisten irudikapena, kotatzea, perspektibak, eta marrazten dutenaren eta ondoren mekanizatu beharko dutenaren arteko lotura ondo ulertzeko.

Marrazketa-tresnak. Piezen ereduak, bistak modu egokian nola lortu ulertzeko.

22




J9. Mekanizaziorako zura hautatzeari, trazadurarako sinboloei eta arrasparen maneiuari buruzko azalpenak eman. J9.1. Arrasparen erabilera eta mantentze zuzenari buruzko erakustaldia egin.

3, 4, 6, 7, 8 eta 9

2 h

1 h

X

X

X

Irakasleak zuraren propietate batzuk erakutsiko dizkie ikasleei, eta, propietate horien arabera, kokapen hoberena zein den azalduko die, piezak izan ditzakeen akatsak kontuan izanda, horietan hainbat mekanizazio lantzeko. Era berean, egin beharreko muntaietan piezen kokapena markatzeko erabiltzen diren sinbolo esanguratsuenak azalduko ditu. Jarraian, arraspen eta karraken erabilera azalduko du, zurezko piezen gainean horiekin egiten diren mekanizazioen barruan. Arraspa forma emateko erabiltzen den erreminta bat denez eta hark simetria izan dezakeenez, komenigarritzat jotzen da txantiloiaz egin daitekeen formaren bat proposatzea. Hortaz, hura lortzeko prozedura modu praktikoan azalduko da. Balio txikiko piezen gainean, ikasleek, aurretiaz zehaztutako formen marrazkiaz lagunduta, arraspa segurtasunez maneiatzeko praktikak egin eta mantentze-zaintzak aplikatuko dituzte. Zuraren kalitateei, eta piezen eta mihiztaduren konposizioaren aldetik horrek dituen akatsei buruzko aurkezpen bat egingo du ppt-n.

Zurak egitura konstante eta iraunkorra ez duela ikusarazteko; elementu naturala denez, pieza bakoitza gainerakoekiko desberdina dela, eta halakotzat kokatu eta hautatu behar dela adierazteko, dituen ezaugarriak eta muntaian hartzen duen lekua kontuan izanda. Zuraren sektorean gehien erabiltzen diren sinboloak ezagutzeko. Segurtasunari eta mantentze egokiari buruzko irizpideekin, zurezko piezei forma emateko elementu gisa arraspa maneiatzeko. Txantiloiak prestatzeko garaian, oinarrizko irizpide batzuk erabiltzeko.

Zerrotea, trintxa eta arraspa.

23




J10-E6. Arrasparen eta trintxaren maneiuari buruzko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 4 h X X Egindako marrazkirako jarraibideak eta neurriak kontuan izanda, irakasleak ariketaren zati bat egingo du, ikasleek ariketako zerratze-lana, eta txantiloiaren, arrasparen eta trintxaren maneiua ikuspegi teknikotik nola ebazten den ikus dezaten. Jarraian, ikasleak ariketa praktikoa egiten joango dira, sekuentziari jarraituz.

Akatsak saihesteko eta materialak aprobetxatzeko baliabide gisa, trazadura arretaz eta zehaztasunez egin behar dela nabarmenduko du.

Erreminta modu egokian eta kontuz erabili beharra azpimarratuko du.

Urrats batetik bestera igaro baino lehen, dagozkion zuzenketak egingo ditu, ikasleak ondo ari direla ziurtatzeko; beharrezkoa izanez gero, piezak konponbiderik ez badu edo neurrien perdoia gainditzen badu, errepikatu egingo du ariketa.

Irakasleak, ariketa amaitutakoan, balioetsi egingo du. Ariketa praktikoa egiteko prozesua ppt-n aurkeztuko da, pieza zenbait angelutatik bistaratuko da, hura behar bezala ulertzeko, eta abiapuntua zein den eta azken emaitzara nola iristen garen ikusiko dute.

Bistak interpretatzeko, eta horien eta trazadura egokiaren arteko lotura ezartzeko trebetasuna lortzeko. Eskuzko erreminta zuzen maneiatzeko (kasu honetan, zerrotea, arraspa eta trintxa), mantentze-irizpideei eta segurtasunezko maneiukoei jarraituz. Erreminta kontuz eta arretaz erabil dezaten eskatzeko, eta egiten den zerbitzua balioesteko.

Aurretik egindako marrazketako orria. Zerrotea, arraspa eta trintxa. Neurtu, eutsi eta trazatzeko tresnak. Fintzeko lixak.

24




J11. Gutxiago erabiltzen diren eskuzko beste erreminta batzuen maneiuari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin.

9, 12, 13 eta 14

2,25 h X X Irakasleak gutxiago erabiltzen diren baina, hala ere, garrantzitsuak diren beste erreminta batzuen ezaugarriak azalduko ditu. Kontuan hartu beharreko erreminten artean sasieskuaira, kurbia, bihurkinak, eskoploak eta kurrikak daude. Era berean, horiek egoki eta segurtasunez nola erabili erakutsiko du, bai eta dagozkien mantentze-lanak eta eskuzko erreminta erabiltzeko gomendatutako NBEa ere. Interesgarrientzat eta ezezagunentzat jotzen diren erremintekin, burdineriaren edo zurezko piezen gaineko erabileraren erakustaldi bat egingo da. Ikasleek beraiek maneiu horietan parte hartuko dute. Erremintei buruzko aurkezpena ppt-n.

Osagarriagoak diren beste erreminta mota batzuk, horien erabilgarritasuna, maneiua, zaintzak eta beraiekin segurtasunez lan egiteko modua bereizteko. Lantegiaren esparruan eskuzko erremintarekin lan egiteko NBE egokia zein den jakiteko.

Aipatutako erreminta osagarriak. Balio txikiko zurezko piezak.

OHARRAK

• Ikasle bakoitzak agiritegi bat eduki beharko du, jarduera hauetan eta beste unitateetako beste batzuetan marraztutako orriak gordetzeko. Era berean, jarduera bakoitzerako, erabiltzen diren erreminten

zerrenda eta jardueraren hasieratik amaierarako jardueren sekuentzia egingo du. • Zaila da ikasle guztiek lana batera gauzatzea, bakoitzak bere gaitasunen eta trebetasunen araberako denbora behar duelako. Horregatik, irakasleak taldearen erritmora egokitzeko ahalegina egin

beharko du. • Irakasleak, ahal duen guztietan, ikasitako mekanizazioetatik abiatuta zein motatako zereginak egin ditzaketen adieraziko die ikasleei. Hori bereziki garrantzitsua da fase honetan ikasleak motibatzeko,

maneiuak besterik ez baitituzte ikasten, eta hori gogorra izan baitaiteke zenbaitetan.

25



3. UD: LOTURAK ETA MIHIZTADURAK EGITEA

3. unitate didaktikoa: LOTURAK ETA MIHIZTADURAK EGITEA Iraupena: 31 ordu IE1: Mihiztatze- eta lotura-sistemak identifikatzen ditu, eta horien prestazioak lortu beharreko emaitza estetiko eta funtzionalekin lotzen ditu. IE2: Arotzeriako elementuak fabrikatzeko zura hautatzen du, eta hautaketa egin beharreko mekanizazioaren eta lortu beharreko emaitzaren arabera justifikatzen du. IE4: Arotzeriako piezak prestatzen ditu, zura eskuzko erremintekin mekanizatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Arotzerian erabiltzen diren mihiztatze mota nagusiak identifikatzea. 2. Eraikuntza-konponbide nagusiak dagozkien aplikazioekin lotzea. 3. Mihiztatze motaren arabera erresistentzia mekanikoaren maila egiaztatzea. 4. Mihiztatzearen ezaugarri mekaniko eta estetikoen arabera erabili beharreko materiala hautatzea. 5. Eskatutako funtzionaltasuna beteko duten hautabidezko mihiztatze-soluzioak proposatzea. 6. Mihiztatzea egiteko prozedura ezartzea eta gauzatu daitezkeen konponbideak zerrendatzea. 7. Zura dokumentazio grafikoan ezarritako ezaugarri nagusien arabera identifikatzea. 8. Zuraren hezetasun-maila kontrolatzea. 9. Zurak akatsik ez duela edo, hala badagokio, akats horiek hura erabiltzeko aukera ematen dutela egiaztatzea.

10. Lortu beharreko emaitzaren arabera zuraren akats txikiak saneatzea. 11. Lortu beharreko piezen dimentsioak materialen zerrendetan agertzen direnekin bat datozela egiaztatzea. 12. Lehengaiaren dimentsio komertzialen arabera, material-kontsumoa optimizatzea. 13. Mekanizazioa segurtasuneko eta lan-osasuneko baldintzetan egitea. 14. Eskatutako ezaugarrietako piezak lortzea. 15. Emaitzako piezek perdoi-marjina onargarriak mantentzen dituztela egiaztatzea. 16. Eskuzko erreminten mantentze-lanak egitea. 17. NBEak egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. 18. Eskuzko erremintak jardunbide egokien arabera erabiltzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste).

26




EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Pieza eta multzo sinpleen bistak, sekzioak eta perspektibak interpretatzea. Lantegiko marrazketa. • Mihiztatze motaren arabera erresistentzia mekanikoaren maila egiaztatzea. • Mihiztatzearen ezaugarri mekaniko eta estetikoen arabera erabili beharreko materiala hautatzea. • Eskatutako eginkizuna beteko duten hautabidezko mihiztatze-soluzioak aztertzea. • Mihiztatzea prestatzeko prozedura ezartzea. • Dokumentazio grafikoan ezarritako ezaugarri nagusien arabera zura identifikatzea. • Zuraren hezetasun-maila kontrolatzea. • Zurak akatsik ez duela edo, hala badagokio, akats horiek hura erabiltzeko aukera ematen dutela egiaztatzea. • Lortu beharreko emaitzaren arabera zuraren akats txikiak saneatzea. • Lortu beharreko piezen dimentsioak materialen zerrendetan agertzen direnekin bat datozela egiaztatzea. • Lehengaiaren dimentsio komertzialen arabera material-kontsumoaren optimizazioa kalkulatzea. • Piezak itxura estetikoaren eta egituraren arabera hautatzea. • Egin beharreko mekanizazioaren arabera manipulazio-arriskuak identifikatzea.

X X X X X X

X X X X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Mihiztatzeak: ezaugarriak. Motak. Aplikazioak. • Lotura-sistemak. Mihiztatzeak. Junturak. Akoplamenduak. Deskribapena. • Piezen marrazketan erabiltzen den sinbologia. • Pieza eta multzo sinpleen bistak, sekzioak eta perspektibak. • Zuren ezaugarriak. Motak. • Piezakatzeak. Eskuairatzeak. Kubikazioa.

X X X X

X X

JARRERAZKOAK

• Kontzeptu eta prozedura berriak ikasteko interesa izatea. • Zorroztasuna marrazkia eta dagozkion kalkuluak egitean. • Materialen optimizazioa balioestea. • Zorroztasuna materialak balioetsi eta kalkulatzean.

X X

X X

27






Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Zur-arotzerian erabiltzen diren lotura motei buruzko azalpenak eman: mihiztadurak. Identifikazioa eta ezaugarriak.

1, 2 eta 5 1 h X X Irakasleak arotzerian erabili ohi diren mihiztadura motak, horien erabilera egokienak, erresistentzia eta erabilera-hautabideak zehaztuko ditu, modu eskematizatuan, aurkezpen baten eta dagoeneko egindako piezen bidez. Ondoren, ikasleek, euren behaketan eta bilaketan oinarrituta, kasuak eta adibideak azalduko dituzte. Jarraian, irakasleak azalpenari helduko dio berriz ere, ezagutza modu ordenatuan eta sistematikoan antolatzeko eta dauden aukerak ikusteko. Egoera bat bera ebazteko, zein hautabide dauden ikusiko dute, eta bide jakin bat aukeratzeko irizpideak aztertuko dituzte. Arotzeriako elementuen esparruan, mihiztadura mota bakoitza non kokatu aztertuko dute (ateak edo leihoak fabrikatzeko, zurezko etxebizitza bat muntatzeko, etab.).

Mihiztadura motak, horien ezaugarriak, hautabideak eta erabilera egokienak identifikatzeko.

Mihiztaduren laginak eta piezak.

J2-E1. Gurutzeko zur erdirako mihiztaduraren marrazki-planoa egin.

6 2 h X X Irakasleak egin beharreko mihiztadura erakutsiko die ikasleei. Dagoeneko egindako mihiztadura-eredu bat izango da.

Mihiztadura mota aztertzeko, horiek marrazki teknikoaren bidez jasotzeko, materialei buruzko oharra eta aurrekontua egiteko, eta hura lantzeko

Marrazketa-tresnak. Dagoeneko egindako mihiztadura-eredua. Planoa egiteko orriak, materialari

28




Ikasleek hura egiteko beharrezko piezen eta mekanizazioen neurriak hartuko dituzte, krokis moduan. Jarraian, mihiztaduraren marrazki teknikoa egingo dute. Marrazkia egin ondoren, ikasleek, aparteko orri batean, mihiztadura egiteko beharrezko materialari eta beharrezko piezen kubikazioari buruzko oharra, eta horien kostuaren aurrekontua egingo dituzte. Lortu beharreko formak eta mekanizazioak ikusi ondoren, irakasleak mihiztadura egiteko lan-sekuentzia proposatuko du eta garatutako dokumentazioa jasoko du hura ebaluatzeko.

prozesuaren urratsak ikusteko. buruzko oharra eta aurrekontua.

J3. Gurutzeko zur erdirako mihiztadura mekanizatzeari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin.

4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 eta 12

30 min

X X Irakasleak, mihiztadura egin aurretik, zurezko piezetan erakutsiko dizkie ikasleei egin beharreko egiaztapenak. Higrometro baten bidez, zein hezetasun-maila duten ikusiko dute, akatsik ote duten, eta, hala badagokio, horiek mihiztaduraren emaitzan eragina izatea nola saihestu; horrez gain, piezaren neurrien egokitasuna eta oholeko piezak lortzeko optimizazioa aztertuko dituzte. Piezetan trazadura egin eta sinboloak ipini ondoren, irakasleak mihiztaduraren

Piezen nolakotasunak ezagutu eta identifikatzeko, haien prestazioak ziurtatzeko, eta mihiztaduraren erresistentzia eta prestazioak arriskuan jarriko dituen akatsik ez dutela baieztatzeko. Mihiztadura egiteko prozedura, haren sinboloak, trazadura, neurriak, mekanizazioak, kalitateak eta perdoiak ezagutzeko.

Trazatzeko eta mekanizatzeko eskuzko erreminta. Higrometroa. Mihiztadura egiteko beharrezkoak diren zurezko piezak.

29




piezetako bat mekanizatuko du ikasleen aurrean, prozesua nolakoa den ikus dezaten. Bereziki nabarmenduko ditu mekanizaziorako estrategiak, piezen euste egokia, erreminten kokapena, jarrerak eta beharrezkoak diren gainerako ezagupenak.

J4-E2. Gurutzeko zur erdirako mihiztadura bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 2 h X X Irakasleak adierazitako sekuentziari jarraituz, ikasleek aipatutako mihiztadura egingo dute. Ariketa praktikoa egitean, irakasleak ikasleen akatsak zuzenduko ditu. Zuzenketak banaka egin ditzake, edota, ohar esanguratsurik egin behar badu, talde osoarentzat. Ikasleek sekuentzia zuzenari jarrai diezaioten saiatuko da, eta, beharrezkoa denean, ebaketa-erremintak dagokion zorrozketaz mantenduko dira. Ariketa praktikoa amaitutakoan, irakasleak jaso egingo ditu, ebaluatzeko.

Mihiztadurak ezagutu eta egiteko; haien ezaugarriak, zurezko piezen ezaugarriak eta posizioa, mihiztadura egiteko sekuentzia, sinboloak, trazadura eta eskuzko erreminta bidezko mekanizazioa ezagutzeko; erremintaren mantentze-lanak egiteko; eta mihiztadura prest uzteko, kalitate-baldintzetan eta erremintaren maneiurako arriskuen prebentzio-neurri egokiak hartuta.

Trazatzeko eta mekanizatzeko eskuzko erreminta. Zurezko piezak. Ebaketa-erremintak mantentzeko tresneria.

J5-E3. Zeiharrean zur erdirako mihiztadura bat egiteko ariketa praktiko autonomoa egin.

Guztiak 2 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez eta dagoeneko mekanizatutako mihiztaduraren adibideaz baliatuta, gauzatze-sekuentzia osoa azalduko die ikasleei, urrats garrantzitsuenak adierazita.

Mihiztadurak ezagutu eta egiteko; haien ezaugarriak, zurezko piezen ezaugarriak eta posizioa, mihiztadura egiteko sekuentzia, materialei buruzko oharra, aurrekontua, sinboloak, trazadura eta eskuzko erreminta bidezko mekanizazioa ezagutzeko;


30




Mihiztadura hau aurrekoaren aldagai bat da, zurezko egiturak instalatzeko aproposagoa; beraz, antzeko gauzatze-prozesua du. Hala, ikasleek zein autonomia-maila garatu duten ikusi ahal izango du irakasleak.

erremintaren mantentze-lanak egiteko; eta mihiztadura prest uzteko, kalitate-baldintzetan eta gauzatzean egindako maneiuetarako arriskuen prebentzio-neurri egokiak hartuta.

J6-E4. Aho-zirikako mihiztadura ireki edo urkilako bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 4 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez eta dagoeneko mekanizatutako mihiztaduraren adibideaz baliatuta, gauzatze-sekuentzia osoa azalduko die ikasleei, urrats garrantzitsuenak adierazita. Jarduera aurkeztu ondoren, irakasleak mihiztadura mekanizatzeko prozesua erakutsiko die ikasleei. Jarraian, ikasleek mihiztadura egingo dute, krokisean edo planoan eta erakutsitako sekuentzian oinarrituta. Ariketa praktikoa egitean, irakasleak ikasleen akatsak zuzenduko ditu. Zuzenketak banaka egin ditzake, edota, ohar esanguratsurik egin behar badu, talde osoarentzat. Mihiztadura egin ondoren, irakasleak ikasleek egindako ariketak jasoko ditu, ondoren ebaluatzeko.

Mihiztadurak ezagutu eta egiteko (kasu honetan, aho-zirikakakoekin hasiko da); haien ezaugarriak, zurezko piezen ezaugarriak eta posizioa, mihiztadura egiteko sekuentzia, materialei buruzko oharra, aurrekontua, sinboloak, trazadura eta eskuzko erreminta bidezko mekanizazioa ezagutzeko; erremintaren mantentze-lanak egiteko; eta mihiztadura prest uzteko, kalitate-baldintzetan eta arriskuen prebentzio-neurri egokiak hartuta.


31




J7-E5. Multzo txiki bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin: paretan zintzilikatzeko giltzatako bat.

Guztiak 10 h X X Orain arteko ikusitako mihiztadurak erlazionatzeko, eta erakargarria izango den zerbait eraikitzearren, ikasleek paretan zintzilikatzeko giltzatako bat egingo dute. Antzeko ezaugarriak dituen beste edozein ariketa ere egin daiteke. Helburua dagoeneko egindako mihiztadura motekin praktikak egitea eta dekorazioko multzo txiki bat eraikitzea da. Irakasleak ariketa dagoeneko egindako pieza batekin egitea proposatuko du. Ariketa ondo egiteko eman beharreko urratsen sekuentzia adieraziko du, ikasleek jada ezagutzen baitituzte mekanizazio horiek. Jarraian, adierazitako prozesuaren arabera, ikasleek aurpegiak hautatuko dituzte, eta trazadura eta mekanizazioak egingo, guztia kalitatez amaitu arte. Helburua ikasleek piezen multzo bat egiteak zer suposatzen duen ikastea da. Orain arte, bi pieza mihiztatu dituzte; orain, ordea, gehiago direnez, multzoa behar bezalakoa izan dadin, pieza guztiek ondo geratu behar dutela ulertu behar dute.

Multzoko ariketa bat nola planteatu eta egin behar den jakiteko. Alderdi hauek ulertu eta barneratzeko: -. Hasteko, krokis bat egitea, materialak zehaztea eta aurrekontu bat osatzea beharrezkoa dela erakustea. -. Piezen aurpegiak hautatzeak –ahalik eta edertasun handiena lortzeko– eta akatsak ezabatzeak duten garrantzia. -. Sinboloak eta trazadura prozesuaren funtsezko zati dira, eta, urrats horretan, prestatutako piezak honda ditzaketen akatsak zein diren jakin behar dute. -. Zehaztasunez mekanizatu behar dute, erremintak behar bezala maneiatuta, sorbatza egoera egokian dagoela, segurtasunez eta jarrera ergonomikoetan. -. Eskatutako kalitatea eman behar dute. -. Materialak optimizatzeaz arduratu behar dute.


32




Irakasleak ikasleek egindako ariketak jasoko ditu, ondoren ebaluatzeko.

J8-E6. Aho-zirikako mihiztadura bikoitz bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Todos 3 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez eta dagoeneko mekanizatutako mihiztaduraren adibideaz baliatuta, gauzatze-sekuentzia osoa azalduko die ikasleei, urrats garrantzitsuenak adierazita. Jarduera aurkeztu ondoren, irakasleak mihiztadura mekanizatzeko prozesua erakutsiko die ikasleei. Jarraian, materialei buruzko oharra prestatu ondoren, ikasleek mihiztadura egingo dute, krokisean edo planoan eta erakutsitako sekuentzian oinarrituta. Ariketa praktikoa egitean, irakasleak ikasleen akatsak zuzenduko ditu. Zuzenketak banaka egin ditzake, edota, ohar esanguratsurik egin behar badu, talde osoarentzat. Mihiztadura egin ondoren, irakasleak ikasleek egindako ariketak jasoko ditu, ondoren ebaluatzeko.

Mihiztadurak (kasu honetan, aho-zirika bikoitza), horien ezaugarriak, mihiztadura mota honekiko hautabideak, zurezko piezen ezaugarriak eta horien posizioa ezagutzeko. Mihiztadurak egiteko sekuentziak eta prozesuak maneiatzeko, erreminta egokiak segurtasun-baldintzetan erabilita. Akabera- eta kalitate-maila onargarriak zehazteko.


33




J9-E7. Pieza inklinatu batekin aho-zirikako mihiztadura bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 3,5 h X X Irakasleak ariketa praktiko berria aurkeztuko du. Aho-zirikako mihiztaduren aldagai bat da. Zehaztapen batzuk argitu ondoren, ikasleek segurtasun- eta kalitate-baldintzetan ariketa praktikoa ebazteko prozesu aproposa garatuko dute. Irakasleak zuzenketak egingo ditu eta ikasleei bidezko oharrak egingo dizkie. Ariketa egin ondoren, ebaluatzeko jasoko du.

Aho-zirikako mihiztadurak, horien ezaugarriak, mihiztadura mota honekiko hautabideak, zurezko piezen ezaugarriak eta horien posizioa ezagutzeko. Mihiztadurak egiteko sekuentziak eta prozesuak maneiatzeko, erreminta egokiak segurtasun-baldintzetan erabilita. Akabera- eta kalitate-maila onargarriak zehazteko.


J10-E8. Ateko markorako mihiztadura bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 3 h X X Irakasleak ariketa praktikoaren sarrera egingo du, eta egin beharreko mihiztadura berori aurkituko dugun benetako testuinguruaren barruan kokatuko du. Ikasleek mihiztadura mekanizatzeko berezkoa eta zehaztutako lan-sekuentzia aplikatuko dute. Piezen langunea egiteko kurbiaren maneiuari arreta berezia jarriko zaio. Ikasleek mihiztaduraren funtzionamendu egokirako eskatutako kalitate-eskakizunak beteko dituzte, eta irakasleak ariketak jasoko ditu ondoren ebaluatzeko.

Beste mihiztadura mota bat ezagutzeko, eta markoen eta ateen berezko mihiztaduren aurrean kokatzeko, arotzeria elementu komunak baitira. Mihiztaduraren funtzionamendua ezagutzeko, eta erremintak mekanizazioa egitean trebetasunez eta segurtasunez maneiatzeko. Kalkuluen zuzenketarekiko, materialei buruzko oharrekiko eta lehengaiaren aprobetxamenduarekiko irizpideak eta kezka izateko.


OHARRAK

34




• Ikus daitekeenez, unitate honetan, J2 jardueran besterik ez da egiten praktikaren planoa. Hain zuzen ere, ikasleek marrazketa teknikoko lan hori «Eraikuntza-soluzioak» moduluan egin behar dutelako. Praktiketan lan egiteko, planoaren krokis bat edo planoa bera ekarriko dute.

• Helburu gisa, 4. ikaskuntza-emaitzaren ebaluazio-irizpideak sartu ditugu. Ez ditugu horien edukiak jaso, horiek jada 2. unitate didaktikoan aztertu genituelako. Helburu gisa sartu ditugu, interesgarria iruditzen zaigulako horien garrantzia azpimarratzea, ikasleek behar bezala ikas ditzaten.

• Komenigarria da mihiztadura bat mekanizatzeko prozesua nabarmentzea. Sekuentzia menderatuz gero, beti izango da arrakasta. Sekuentzia horrek aldaketa txikiak onartuko ditu, mihiztaduraren eta erabili beharreko erreminten arabera, baina aldaketa txiki horiek aztertu eta zehaztu egin behar dira beti; irakasleak ondo azpimarratu beharko du alderdi hori. Helburua sekuentziari jarraitzea da, bai; baina zergatia arrazoitzeko gai izanda, eta sortzen diren kasuetara egokituta.

35



4. UD: JUNTURAK EGITEA

4. unitate didaktikoa: JUNTURAK EGITEA Iraupena: 25 ordu IE1: Mihiztatze- eta lotura-sistemak identifikatzen ditu, eta horien prestazioak lortu beharreko emaitza estetiko eta funtzionalekin lotzen ditu. IE2: Arotzeriako elementuak fabrikatzeko zura hautatzen du, eta hautaketa egin beharreko mekanizazioaren eta lortu beharreko emaitzaren arabera justifikatzen du. Ikaskuntza-helburuak:

1. Arotzerian erabiltzen diren mihiztatze mota nagusiak identifikatzea. 2. Eraikuntza-konponbide nagusiak dagozkien aplikazioekin lotzea. 3. Mihiztatze motaren arabera erresistentzia mekanikoaren maila egiaztatzea. 4. Mihiztatzearen ezaugarri mekaniko eta estetikoen arabera erabili beharreko materiala hautatzea. 5. Eskatutako funtzionaltasuna beteko duten hautabidezko mihiztatze-soluzioak proposatzea. 6. Mihiztatzea egiteko prozedura ezartzea eta gauzatu daitezkeen konponbideak zerrendatzea. 7. Zura dokumentazio grafikoan ezarritako ezaugarri nagusien arabera identifikatzea. 8. Zuraren hezetasun-maila kontrolatzea. 9. Zurak akatsik ez duela edo, hala badagokio, akats horiek hura erabiltzeko aukera ematen dutela egiaztatzea.

10. Lortu beharreko emaitzaren arabera zuraren akats txikiak saneatzea. 11. Lortu beharreko piezen dimentsioak materialen zerrendetan agertzen direnekin bat datozela egiaztatzea. 12. Lehengaiaren dimentsio komertzialen arabera material-kontsumoa optimizatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Pieza eta multzo sinpleen bistak, sekzioak eta perspektibak interpretatzea. Lantegiko marrazketa. • Mihiztatze motaren arabera erresistentzia mekanikoaren maila egiaztatzea. • Mihiztatzearen ezaugarri mekaniko eta estetikoen arabera erabili beharreko materiala hautatzea. • Eskatutako eginkizuna beteko duten hautabidezko mihiztatze-soluzioak aztertzea. • Mihiztatzea prestatzeko prozedura ezartzea. • Dokumentazio grafikoan ezarritako ezaugarri nagusien arabera zura identifikatzea. • Zuraren hezetasun-maila kontrolatzea. • Zurak akatsik ez duela edo, hala badagokio, akats horiek hura erabiltzeko aukera ematen dutela egiaztatzea. • Lortu beharreko emaitzaren arabera zuraren akats txikiak saneatzea. • Lortu beharreko piezen dimentsioak materialen zerrendetan agertzen direnekin bat datozela egiaztatzea. • Lehengaiaren dimentsio komertzialen arabera material-kontsumoaren optimizazioa kalkulatzea. • Piezak itxura estetikoaren eta egituraren arabera hautatzea.

X X X X X X

X X X X X

36




• Egin beharreko mekanizazioaren arabera manipulazio-arriskuak identifikatzea.

X X

KONTZEPTUZKOAK

• Mihiztatzeak: ezaugarriak. Motak. Aplikazioak. • Lotura-sistemak. Mihiztatzeak. Junturak. Akoplamenduak. Deskribapena. • Piezen marrazketan erabiltzen den sinbologia. • Pieza eta multzo sinpleen bistak, sekzioak eta perspektibak. • Zuren ezaugarriak. Motak. • Piezakatzeak. Eskuairatzeak. Kubikazioa.

X X X X

X X

JARRERAZKOAK

• Kontzeptu eta prozedura berriak ikasteko interesa izatea. • Zorroztasuna marrazkia eta dagozkion kalkuluak egitean. • Materialen optimizazioa balioestea. • Zorroztasuna materialak baloratzean eta kalkulatzean.

X X

X X



Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Zur-arotzerian erabiltzen diren lotura motei buruzko azalpenak eman: junturak. Identifikazioa eta ezaugarriak.

1, 2 eta 5 30 min

X X Irakasleak, aurkezpen baten eta dagoeneko egindako piezen bidez, arotzeriaren esparruan junturek duten eginkizuna, motak, erabilera egokiena eta duten erresistentzia zehaztuko ditu. Egoera bera ebazteko zenbait aukera eta batzuk edo besteak baztertzeko irizpideak planteatuko dira. Jasan behar duen esfortzuaren arabera juntura bakoitza non kokatu aztertuko da.

Juntura motak, eta horien ezaugarriak, hautabideak eta erabilera egokienak identifikatzeko.

Junturen laginak eta piezak. Landutako gaiari buruzko dokumentazioa: testu-liburuak, apunteak eta webguneak.

J2-E1. Txirula-mokoko juntura bat errefortzuz egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 4,5 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, juntura mekanizatzeko prozesua azalduko du, hasieratik hura behar

Txirula-mokoko juntura bat mekanizatzeko sekuentzia ezagutzeko. Haren funtzionamendua eta ezaugarriak

Lantegi marrazketarako paper-orriak. Zurezko piezak. Eskuzko erreminta.

37




bezala bukatu arte. Jarraian, ikasleek, paper-orri batean, junturari dagokion lantegiko marrazkia, materialei buruzko oharra, kubikazioa eta aurrekontua egingo dituzte. Ondoren, zurezko piezekin dagoeneko, zeregin hauek egingo dituzte: aurpegiak hautatu, sinboloak markatu, trazatu, mihiztadura mekanizatu eta errefortzua ipini. Irakasleak zalantzak ebatziko ditu, erreminten maneiuak zuzenduko ditu, ikasleekin batera erreminten mantentze-lanak egingo ditu eta mekanizazioan segurtasun-irizpideei jarraituko die. Ariketa amaituta, ikasleek egindako lantegiko marrazkiak, kalkuluak eta juntura mekanizatua jasoko ditu irakasleak, ariketa praktikoa ebaluatzeko.

ulertzeko, mihiztadura prozesu logikoaren arabera egiteko, erreminta behar bezala maneiatzeko eta haren mantentze-lanez arduratzeko.

Hari-torlojuak eta errefortzurako azkoina. Ebaketa-erreminta mantentzeko ekipamendua.

J3-E2. Txirula-mokoko juntura konbinatu bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 6 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, txirula-mokoko juntura konbinatua mekanizatzeko prozesua azalduko du, hasieratik hura behar bezala bukatu arte. Jarraian, ikasleek, paper-orri batean, junturari dagokion lantegiko marrazkia, materialei buruzko oharra, kubikazioa eta aurrekontua egingo dituzte. Ondoren, zurezko piezekin dagoeneko, zeregin hauek egingo dituzte: aurpegiak hautatu, sinboloak markatu, trazatu,

Txirula-mokoko juntura konbinatu bat mekanizatzeko sekuentzia ezagutzeko. Haren funtzionamendua eta ezaugarriak ulertzeko, erremintekin trebetasuna eta maneiua hobetzeko, eta horien mantentze-lanak egiteko. Juntura ondo errematatzeak, eta dena ondo berdinduta eta lixatuta uzteak duten garrantzia ulertzeko.

Lantegi marrazketarako paper-orriak. Zurezko piezak. Eskuzko erreminta eta lixa. Ebaketa-erreminta mantentzeko ekipamendua.

38




juntura mekanizatu eta azken errematea egin. Irakasleak zalantzak ebatziko ditu, erreminten maneiu desegokiak zuzenduko ditu, ikasleekin batera erreminten mantentze-lanak egingo ditu eta mekanizazioan segurtasun-irizpideei jarraituko die. Ariketa amaitutakoan, ikasleek egindako marrazkiak, kalkuluak eta juntura mekanizatua jasoko ditu irakasleak, ariketa praktikoa ebaluatzeko.

J4-E3. Jupiterren tximistako juntura bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 7 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, Jupiterren tximistako juntura konbinatua mekanizatzeko prozesua azalduko du, hasieratik hura behar bezala bukatu arte. Ikasleei azalduko die lau piezako multzo txiki bat dela, eta garrantzitsua dela lantegiko marrazki eta trazadura perfektuak egitea, bestela, pieza gaizki bukatuta geratuko delako. Jarraian, ikasleek, paper-orri batean, junturari dagokion lantegiko marrazkia, materialei buruzko oharra, kubikazioa eta aurrekontua egingo dituzte. Ondoren, zurezko piezekin dagoeneko, zeregin hauek egingo dituzte: aurpegiak hautatu, sinboloak markatu, trazatu, juntura mekanizatu, larakoak ipini, eta doikuntzak eta azken errematea egin. Irakasleak zalantzak ebatziko ditu, erreminten maneiuak zuzenduko ditu,

Jupiterren tximistako juntura bat mekanizatzeko sekuentzia ezagutzeko. Haren funtzionamendua, ezaugarriak, falken eginkizuna, eta lantegiko planoa eta trazadura beharrezko arretaz egitearen garrantzi ulertzeko; erreminten maneiua hobetzeko eta horien mantentze-lanak egiteko. Era berean, ikasleak ohartu beharko dira ariketa praktikoa garatzeko esleitutako denbora zorrotz bete behar dela. Ariketa on bat egitea ona da, baina jabetu behar dira denboraren faktorea ere kontuan hartzen dela lanbide-konpetentzian. Gainera, multzo txiki bat osatzen duten piezak egitean, materiala aurrezteko, ondo mekanizatzeak duen garrantzia ulertu beharko dute. Zenbait saioren ondoren eta akatsen ondorioz pieza

Lantegi marrazketarako paper-orriak. Zurezko piezak. Eskuzko erreminta. Ebaketa-erreminta mantentzeko ekipamendua.

39




ikasleekin batera erreminten mantentze-lanak egingo ditu eta mekanizazioan segurtasun-irizpideei jarraituko die. Ariketa amaituta, ikasleek egindako lantegiko marrazkiak, kalkuluak eta juntura mekanizatua jasoko ditu irakasleak, ariketa praktikoa ebaluatzeko.

gehiago erabilita ariketa ondo egiten bada ere, materialen kostua ez da aurreikusitakoa izango.

J5-E4. Gurutzeko urkila-juntura bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 7 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, gurutzeko urkila-juntura konbinatua mekanizatzeko prozesua azalduko du, hasieratik hura behar bezala bukatu arte. Ikasleei azalduko die juntura nekeza eta mekanizatzen zaila dela, eta garrantzitsua dela lantegiko marrazki eta trazadura perfektuak egitea, bestela, pieza gaizki bukatuta geratuko delako. Jarraian, ikasleek ohiko sekuentziari jarraituko diote, prozesuaren urratsek duten garrantziaz jabetuta, piezak ez hondatzeko eta ariketa ondo bukatzeko. Irakasleak zalantzak ebatziko ditu, erreminten maneiuak zuzenduko ditu, ikasleekin batera erreminten mantentze-lanak egingo ditu eta mekanizazioan segurtasun-irizpideak aplikatzen direla zainduko du. Ariketa amaituta, ikasleek egindako lantegiko marrazkiak, kalkuluak eta juntura mekanizatua jasoko ditu irakasleak, ariketa praktikoa ebaluatzeko.

Gurtzeko urkila-juntura bat mekanizatzeko sekuentzia ezagutzeko. Haren prestazioak, egiteko zailtasuna eta behin egin ondoren duen sendotasuna ulertzeko. Lantegiko planoa eta trazadura beharrezko arretaz egiteak, neurrien zehaztasunak eta trazadura perfektuak duten garrantzia ulertzeko. Erremintekin duten trebetasuna eta haien mantentze-lanak egiten hobetzeko. Era berean, ikasleak ohartu beharko dira ariketa praktikoa garatzeko esleitutako denbora zorrotz bete behar dela. Ariketa on bat egitea ona da, baina jabetu behar dira denboraren faktorea ere kontuan hartzen dela lanbide-konpetentzian. Ikasleek ariketako azken erremateari garrantzia emango diote.

Lantegi marrazketarako paper-orriak. Zurezko piezak. Eskuzko erreminta eta lixa. Ebaketa-erreminta mantentzeko ekipamendua.

40




OHARRAK

• Komenigarria litzateke unitate honen amaieran ikasleek mihiztadurak eta junturak egiteko prozesua maneiatzea. Ikasleek gai izan behar dute lantegiko marrazkia aztertzeko, eta zein erreminta behar duten eta urratsen sekuentzia egokia zein den ikusteko.

• Eskuzko erremintarekin mekanizatzeko azken ariketak direnez, ikasleei tresna horiek menderatzeko orduan oinarrizko maila bat eskatu behar zaie. Hortaz, ariketa egiteko, finkatutako denboratik gertu ibili beharko dute, eta akatsik ez egiten saiatu beharko dute, ariketa praktikoa gauzatzeko pieza gehiagoren beharrik ez izateko.

• Ikasleek eskuzko mekanizazioak eta prozesuak ezagutzen dituztela ziurtatu behar da; bestela, ez dituzte hurrengo unitateak ondo ulertuko, eta horietan makinak eta horien aukerak ezagutzen hasiko dira. Ikasleek eskuzko erreminta bidezko mekanizazioa ondo barneratzen badute, makinekin errazago arituko dira.

41



5. UD: ZERRAKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA

5. unitate didaktikoa: ZERRAKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA Iraupena: 10 ordu Arotzeriako piezak prestatzen ditu, zura makina konbentzionalekin mekanizatuta. IE7: Erreminta eta makina konbentzionalen mantentze operatiboa egiten du, ezarritako prozedurak aplikatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Makina konbentzionalak zerraketa-prozesuarekin lotzea. 2. Makinen osagaiak identifikatzea eta horien eginkizuna deskribatzea. 3. Zerratzeko makineria hautatzea. 4. Zerratzeko makinei eta tresnei dagozkien babesak eskuratzea. 5. Segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea (elikagailua, babesak eta topeak, besteak beste). 6. Egin beharreko zerraketaren arabera makinaren parametroak doitzea. 7. Makina prest jarri dela egiaztatzea. 8. Lehenengo piezak zehaztutako ezaugarri teknikoak betetzen dituela egiaztatzea. 9. Mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea (erreferentziako aurpegiak, zaina eta piezaren sarrera, besteak beste).

10. Zerraketari dagozkion NBEak erabiltzea. 11. Jardunbide egokien arabera zerratzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste). 12. Prozesuan zehar zerraketaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. 13. Zerratzeko makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatzea. 14. Zerratzeko makineria konbentzionalerako zehaztutako mantentze-eragiketak egitea (uhalak, kateak eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea, besteak beste). 15. Ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (zerrak, besteak beste). 16. Besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. 17. Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Zerratzeko makinen osagaiak beren eginkizunarekin lotzea. • Egin beharreko eragiketen arabera makineria hautatzea. • Zerratzeko makinen osagaien ezaugarriak egiaztatzea. • Zerratzeko makinak prestatzea, eta erremintak eta tresnak ipintzea. • Zerratzeko makinei eta tresnei dagozkien babesak eskuratzea. • Segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea.

X X X X X X

42




• Zerratzeko makinaren parametroak doitzea eta makina prest jarri dela egiaztatzea. • Zerraketa-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea. • Zerraketarako NBEak erabiltzea. • Jardunbide egokien arabera mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea,

besteak beste). • Prozesuan zehar zerraketaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. • Mantentze-lanen eskuliburuak eta jarraibideak interpretatzea. • Zerratzeko makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatu eta egitea, hala nola, uhalak, kateak

eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea. • Ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (zerrak, besteak beste). • Besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. • Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

X X X X

X

X X

X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Zerraketa-prozesuak. Makina konbentzionalak. Motak. ezaugarriak. Funtzionamendua. Aplikazioak. • Zerraketa-eragiketen prozesua. Sekuentziak. • Segurtasuna makina konbentzionalekin zerratzean. • Parametroak erregulatzea. • Arriskuak. Zerraketarekin lotutako babes-neurriak. • Zerraketarekin lotutako eskuliburuak eta mantentze-jarraibideak. • Zerraketari dagozkion mantentze-eragiketen prozesua. • Zerraketarekin lotutako mantentze operatiboari eta prebentiboari buruzko arauak. • Gorabeheren historikoa.

X X X X X

X X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna, kontzentrazioa eta erantzukizuna makineriarekin zerratzeko garaian. • Zerraketak egitean berariazko NBEak erabiltzeko nahitaezkotasuna errespetatzea. • Ingurumenarekiko konpromisoa ondorio kaltegarriak ahalik eta gehien murriztera zuzendutako neurriak erabiltzean

(xurgatzea, energia aurreztea, behar ez diren hotsak saihestea...). • Mantentze prebentiboko lanak produkzio-sistemaren zati garrantzitsu gisa balioestea. • Zorroztasuna zerratzeko makineria mantentzeari buruzko datuak eta erregistroak hartzean. • Lan-eremua betiere ordenatuta eta garbi edukitzea.

X X X

X X X

43






Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Zura zerratzeko makineriari buruzko azalpenak eman.

1 eta 2 0,5 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, zura zerratzeko makina motak azalduko ditu. Bakoitzaren erabilera orokorra zein den, nola batzuetan baten ordez beste bat jar daitekeen eta bakoitzak zein ebaketa-tresna duen azalduko du. Helburua da ikasleek zuraren zerraketarako lehen hurbilketa bat egitea, eta makina-modelo estandarizatu batzuetatik abiatuta zenbait tamaina, zenbait motorizazio eta zenbait mekanizazio-ahalmen daudela ikustea. Ikasleei argi geratu behar zaie makina batzuek zinta-zerraz ebakitzen dutela, eta beste batzuek disko-zerraz, eta batzuek zur trinkoa bakarrik ebakitzen dutela, eta beste batzuek, aldiz, taula aglomeratuak. Era berean, irakasleak makinen mantentze-lanei, ebaketa-tresnei, segurtasun-neurriei eta beharrezko NBEei buruzko sarrera egingo du.

Zerraketa-lanak egiteko makina motak, horien ebaketa-tresnak eta zatiak ezagutzeko. Ikasleek ulertu behar dute egin beharreko zerraketaren arabera zerra batzuk edo besteak erabili behar direla. Maketagile batek behar dezakeen zerra eta eskaerapeko produkzio-enpresa batean fabrikazio automatizatuan erabiltzen dena guztiz bestelakoak izango dira.

Zerratzeko makinen alderdiak lantzeko testu-liburua, apunteak edo webguneak.

J2-E1. Bastidore eta paneleko multzo baten lantegiko marrazketa egin. (Ariketa praktiko honi «makinetako praktika» deitu diogu, unitate honetan eta

8, 9 eta 16

1,5 h X X Ikasleek «makinetako praktika» ariketari dagokion lantegiko marrazkia egingo dute.

Ikasleak, dauden makinak eta egiten dituzten zereginak ikustearekin batera, ondoren muntatuko duten multzo erraz baten piezak mekanizatzen hasiko dira.

Marrazketa-tresnak. Paper-orriak.

44




hurrengo hiruretan egingo delako, makina konbentzionalak ikustearekin batera).

Paperezko pieza baten gainean, 1/1 eskalan, egingo da ariketa praktikoko marrazkia. Ariketa bost piezaz osatutako bastidore eta panel bat egitean datza. Era berean, materialen zerrenda eta aurrekontua jasoaraziko dira. Irakasleak ikasleek egindako lantegiko marrazkia ebaluatzeko jasoko du.

J3. Zinta-zerrari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:

• Deskribapena. • Ebakitzeko tresnak. • Maneiua eta aukerak. • Segurtasun-neurriak. • Mantentzea.

Guztiak 3 h X X Zinta-zerraren inguruetan, lantegian bertan, irakasleak ikasleei zinta-zerraren funtzionamendua azalduko die modu praktikoan. Makina, haren zatiak, funtzionamendua, ebakitzeko tresnak, gidariak eta gainerako alderdi garrantzitsuak deskribatuko dira. Makinaren ebaketa motak eta dituen prestazioak, eta hura erabiltzeko segurtasun-neurriak, jarrerak eta ergonomia azalduko dira. Balio txikiko piezen gainean, ebaketa nola egiten proba dezaten eskatuko zaie ikasleei. Ikasleek zinta-zerraren mantentze-lanei buruz irakasleak egiten dituen azalpenetan arreta jarriko dute. Ikasleek, besteak beste, jarraian adierazten diren zereginei arreta handiz

Ikasleek zinta-zerra ezagutu eta oinarrizko mailan erabili behar dituzte, eta haren zatiak eta funtzionamendua identifikatu. Jakin behar dute zerran zein lan egin ditzaketen, bai eta zein segurtasun-neurri eta zein jarrera ergonomiko hartu beharko diren ere. Gainera, ebaketa-tresna mantendu eta aldatu beharko dute.

Zinta-zerra. Balio txikiko zurezko piezak. Testuliburua, apunteak edo zinta-zerrei, horien segurtasunari, maneiuari eta mantentze-lanei buruzko dokumentazioa.

45




jarraitu behar diete, ondoren praktikatzeko: ebaketa-tresnak aldatu eta tolestea, garbitzea, gidariak aldatzea, zerrak zorrozteari buruzko nozioak, eta aldatu eta gero zerra erregulatu eta tenkatzea. Irakasleak bereziki nabarmenduko ditu segurtasun-neurriak eta maneiu zuzena, bai eta NBEaren erabilera ere.

J4-E2. Zinta-zerra maneiatzeko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 2 h X X Egin beharreko praktikarako materialen zerrendarekin, irakasleak oholak piezakatzearen materiala aprobetxatzeko irizpideak landuko ditu ikasleekin. Era berean, mekanizazioaren aurretik piezei handitzeak emateko irizpideak, eta beharrezko pieza guztiak egin aurretik lehenengo piezarekin egin beharreko egiaztapenak azalduko ditu. Ondoren, ikasleak ariketa praktikoko bastidorea egiteko beharko dituzten piezak zinta-zerran mekanizatzen hasiko dira. Irakasleak ikasleen maneiuak zainduko ditu, ariketa praktikoa zuzen eta, batez ere, segurtasunez egin dezaten. Zerraketa amaitutakoan, irakasleak ikasleen piezen neurriak egiaztatuko ditu, gerta litezkeen akatsak antzemateko.

Zinta-zerra oinarrizko mailan maneiatzeko, piezak aprobetxatzeko baldintzetan eta segurtasun-neurriez.

Zurezko oholak. Zinta-zerra.

J5. Zerra zirkularrari buruzko azalpenak Guztiak 3 h X X Zerra zirkularraren inguruetan, lantegian Zerra zirkularra ezagutu eta oinarrizko Zerra zirkularra.

46




eman: • Deskribapena. • Ebakitzeko tresnak. • Maneiua eta aukerak. • Segurtasun-neurriak. • Mantentzea.

bertan, irakasleak ikasleei zerra zirkularraren funtzionamendua azalduko die modu praktikoan. Zerra, haren zatiak, funtzionamendua, ebakitzeko tresnak, gidariak eta gainerako alderdi garrantzitsuak deskribatuko dira. Honako hauek azalduko dira: makinaren ebaketa motak eta taula aglomeratuak edo zur trinkoa ebakitzeko dituen prestazioak, eta hura erabiltzeko segurtasun-neurriak, jarrerak eta ergonomia. Balio txikiko piezen gainean, ebaketa nola egiten proba dezaten eskatuko zaie ikasleei. Irakasleak zerra zirkularraren mantentze-lanei buruzko azalpenak emango ditu. Ikasleek, besteak beste, jarraian adierazten diren zereginei arreta handiz jarraitu behar diete, ondoren praktikatzeko: zerra-diskoa aldatzea, garbitzea, gidariak aldatzea eta diskoak zorrozteari buruzko nozioak. Irakasleak bereziki nabarmenduko ditu segurtasun-neurriak eta maneiu zuzena, bai eta NBEaren erabilera ere.

mailan erabiltzeko; alderdi hauek ezagutzeko: haren zatiak eta funtzionamendua, zerran zein lan egin ditzaketen, zein segurtasun-neurri eta zein jarrera ergonomiko hartu behar diren; eta ebaketa-tresnaren mantentze-lanak egiteko eta hura aldatzeko.

Balio txikiko taula aglomeratuak eta zur trinkozko piezak. Testuliburua, apunteak edo zerra zirkularrei, horien segurtasunari, maneiuari eta mantentze-lanei buruzko dokumentazioa.

J6-E3. Zerra zirkularra maneiatzeko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 2 h X X Egin beharreko praktikarako materialen zerrendarekin, irakasleak taulak (kasu honetan kontratxapatuzkoak) piezakatzearen material aprobetxatzeko

Zerra zirkularra oinarrizko mailan maneiatzeko, piezak aprobetxatzeko baldintzetan eta segurtasun-neurriez.

Zurezko taulak. Zerra zirkularra.

47




irizpideak landuko ditu ikasleekin. Ondoren, ikasleak ariketa praktikoko bastidorea egiteko beharko duten pieza nagusia zerra zirkularrean mekanizatzen hasiko dira. Irakasleak ikasleen eragiketak ikuskatuko ditu, ariketa praktikoa zuzen eta, batez ere, segurtasunez egin ditzaten. Zerraketa amaituta, irakasleak ikasleen piezen neurriak egiaztatuko ditu, gerta litezkeen akatsak antzemateko.

OHARRAK

• Irakasleak ondo azpimarratu behar die ikasleei zura zerratzean segurtasun-neurriak hartzeak duen garrantzia. • Ikasleek zura eskuzko erremintarekin eta makina konbentzionalekin ebakitzearen artean dagoen aldearen inguruan euren ondorioak ateratzea komeni da. • Kontu izan behar da eta adi egon behar da ikasleak praktikako piezak makinaz makina mekanizatzen joan daitezen, guztiak eskura izan arte, muntaiari ekiteko.

48



6. UD: TXIRBIL HARROKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA

6. unitate didaktikoa: TXIRBIL HARROKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA Iraupena: 8 ordu IE5: Arotzeriako piezak prestatzen ditu, zura makina konbentzionalekin mekanizatuta. IE7: Erreminta eta makina konbentzionalen mantentze operatiboa egiten du, ezarritako prozedurak aplikatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Makina konbentzionalak txirbil-harroketa bidezko mekanizazio-prozesuekin lotzea. 2. Txirbil-harroketako makinen osagaiak identifikatzea eta horien eginkizuna deskribatzea. 3. Egin beharreko txirbil-harroketa bidezko mekanizazio-eragiketen arabera makineria hautatzea. 4. Egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea txirbil-harroketako makinei eta tresnei dagozkien babesak. 5. Txirbil-harroketako makinerian, segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea (elikagailua, babesak eta topeak, besteak beste). 6. Txirbil-harroketarako makinaren parametroak egin beharreko mekanizazioaren ezaugarrien arabera doitzea. 7. Txirbil-harroketarako makineria prest dagoela egiaztatzea. 8. Lehenengo piezak zehaztutako ezaugarri teknikoak betetzen dituela egiaztatzea. 9. Txirbil-harroketa bidezko mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea (erreferentziako aurpegiak, zaina eta piezaren sarrera, besteak beste).

10. Txirbil-harroketa bidez mekanizatzea, beharreko NBEak erabilita. 11. Jardunbide egokien arabera txirbil-harroketa bidez mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste). 12. Prozesuan zehar txirbil-harroketa bidezko mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. 13. Txirbil-harroketako makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatzea. 14. Txirbil-harroketako makineria konbentzionalerako zehaztutako mantentze-eragiketak egitea (uhalak, kateak eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea, besteak beste). 15. Txirbil-harroketako makinerian ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (hortzak, besteak beste). 16. Txirbil-harroketako makineriarekin lotuta, besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. 17. Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Txirbil-harroketako makinen osagaiak beren eginkizunarekin lotzea. • Egin beharreko mekanizazio-eragiketen arabera txirbil-harroketako makineria hautatzea. • Txirbil-harroketako makinen osagaien ezaugarriak egiaztatzea. • Txirbil-harroketako makinak prestatzea, eta erremintak eta tresnak ipintzea. • Txirbil-harroketako makinei eta tresnei dagozkien babesak egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea.

X X X X X

49




• Txirbil-harroketako makinetan segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea. • Mekanizazioaren arabera txirbil-harroketako makinaren parametroak doitzea eta makina prest jarri dela egiaztatzea. • Txirbil-harroketa bidezko mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea. • Txirbil-harroketa bidez mekanizatzea, egin beharreko mekanizazio motaren arabera NBEa erabilita. • Jardunbide egokien arabera txirbil-harroketa bidez mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest

jartzea eta zorroztea, besteak beste). • Prozesuan zehar txirbil-harroketa bidezko mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. • Mantentze-lanen eskuliburuak eta jarraibideak interpretatzea. • Txirbil-harroketako makinen mantentze operatiboko eragiketak identifikatu eta egitea, hala nola, uhalak, kateak eta

bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea. • Ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (hortzak, besteak beste). • Besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. • Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

X X X X X

X

X X

X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Txirbil-harroketa bidezko mekanizazio-prozesuak. Makina konbentzionalak. Motak. Ezaugarriak. Funtzionamendua. Aplikazioak.

• Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioko eragiketen prozesua. Sekuentziak. • Segurtasuna txirbil-harroketako makina konbentzionalekin mekanizatzean. • Parametroak erregulatzea. • Arriskuak. Txirbil-harroketako makineriarako babes-neurriak. • Txirbil-harroketako makineriari buruzko eskuliburuak eta mantentze-jarraibideak. • Mantentze-eragiketen prozesua txirbil-harroketako makinerian. • Txirbil-harroketako makineriarako mantentze operatiboari eta prebentiboari buruzko arauak. • Gorabeheren historikoa.

X

X X X X

X X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna, kontzentrazioa eta erantzukizuna makineriarekin txirbil-harroketa bidez mekanizatzeko garaian. • Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioak egitean berariazkoko NBEak erabiltzeko nahitaezkotasuna errespetatzea. • Ingurumenarekiko konpromisoa ondorio kaltegarriak ahalik eta gehien murriztera zuzendutako neurriak erabiltzean

(xurgatzea, energia aurreztea, behar ez diren hotsak saihestea...). • Mantentze prebentiboko lanak produkzio-sistemaren zati garrantzitsu gisa balioestea. • Zorroztasuna makineria mantentzeari buruzko datuak eta erregistroak hartzean. • Lan-eremua betiere ordenatuta eta garbi edukitzea.

X X X

X X X

50






Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Txirbil-harroketarako makineriari buruzko azalpenak eman.

1 eta 2 0,5 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, txirbil-harroketa bidez mekanizatzea zer den eta mekanizazio hori zein unetan egokia den azalduko du. Makina horien erabilera orokorra, atalak eta mekanizatzeko erabil daitezkeen ebaketa-tresnak azalduko ditu. Helburua da ikasleek makina-modelo estandarizatu batzuetatik abiatuta zenbait tamaina, zenbait motorizazio eta zenbait mekanizazio-ahalmen daudela ikustea. Era berean, irakasleak makinen mantentze-lanei, ebaketa-tresnei, segurtasun-neurriei eta beharrezko NBEei buruzko sarrera egingo du.

Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioa egiteko makina motak, horien ebaketa-tresnak eta atalak ezagutzeko. Gainera, txirbil-harroketako makinekin mekanizatzean ager daitezkeen arriskuetarako eta segurtasun-neurri egokienetarako hurbilketa bat egingo du.

Aipatutako txirbil-harroketako makinen alderdien gainean lan egiteko testu-liburua, apunteak edo webguneak.

J2. Arrabotatzeko makinari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:


Guztiak 2 h X X Irakaslea, ikasleekin batera, ikasgela-lantegiaren barruan arrabotatzeko makina dagoen lekura hurbilduko da. Bertan, makinaren funtzionamendua modu praktikoan azalduko die. Haren atalak, funtzionamendua, arrabota ditzakeen material motak, parametroen erregulazioa, gidariak eta gainerako alderdi garrantzitsuak azalduko dizkie. Nola arrabotatzen den, makinaren

Arrabotatzeko makina ezagutu eta oinarrizko mailan maneiatzeko, eta harekin zein pieza mota mekaniza daitekeen eta onartzekoa ez den arriskua zeinek dakarten jakiteko. Alderdi hauek ezagutzeko: haren atalak eta funtzionamendua, egin ditzaketen lanak, erregulazioa eta parametroak, zein segurtasun-neurri eta zein jarrera ergonomiko hartu behar diren. Horrez

Arrabotatzeko makina. Balio txikiko zurezko piezak. Testuliburua, apunteak edo txirbil-harroketako makinei, horien segurtasunari, maneiuari eta mantentze-lanei buruzko dokumentazioa.

51




prestazioak, eta hura erabiltzeko segurtasun-neurriak, jarrerak eta ergonomiaren berri emango die. Balio txikiko piezen gainean, nola arrabotatzen den proba dezaten eskatuko zaie ikasleei. Ikasleek arrabotatzeko makinaren mantentze-lanei buruz irakasleak egiten dituen azalpenetan arreta jarriko dute. Ikasleek, besteak beste, jarraian adierazten diren zereginei arreta handiz jarraitu behar diete, ondoren praktikatzeko: hortzak bi moduetan aldatzea, erregulatzea, garbitzea, gidariak doitzea eta hortzak zorrozteari buruzko nozioak. Irakasleak bereziki nabarmenduko ditu arrabotatzeko makinarekin lan egitearen arrisku nagusiak, segurtasun-neurriak eta maneiu zuzena, bai eta NBEaren erabilera ere.

gain, mantentze-lanak egiteko eta ebaketa-tresna aldatzeko.

J3-E1. Arrabotatzeko makina maneiatzeko eragiketak egin.

Guztiak 2 h X X «Makinetako praktika» ariketari dagokion materialen zerrendarekin eta aurreko unitatean zinta-zerraz lortutako piezekin, irakasleak arrabotatze-lana landuko du ikasleekin. Ondoren, ikasleak piezak arrabotatzeko makinatik pasatzen hasiko dira, horietan guztietan elkarrekiko 90º osatuko duten

Arrabotatzeko makinarekin oinarrizko mailan lan egiteko eta alderdi hauek identifikatzeko: mekanizatu ezin diren piezak, ebaketa-neurriaren erregulazioa, piezaren euste egokia, jarrera ergonomikoak eta segurtasun-baldintzak.

Zur trinkoko probako piezak, balio txikiko materialak. Arrabotatzeko makina. «Makinetako praktika» ariketako piezak.

52




bi aurpegi lautu egiteko. Hori izango da piezekin egingo den bigarren mekanizazioa, bastidore eta paneleko multzoa osatzeko. Irakasleak ikasleen eragiketak ikuskatuko ditu, zuzen eta, batez ere, segurtasunez egin ditzaten.

J4. Lodieran arrabotatzeko makinari buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:


Guztiak 2 h X X Lantegiaren beraren esparruan, lodieran arrabotatzeko makinaren ondoan, irakasleak ikasleei makinaren funtzionamendua azalduko die modu praktikoan. Haren zatiak, funtzionamendua, ebakitzeko tresnak eta gainerako alderdi garrantzitsuak deskribatuko ditu. Makinaren prestazioak azalduko dizkie: aldez aurretik beren bi aurpegi arrabotatzeko makinatik pasa dituzten zur trinkoko piezak neurrira egitea. Mahai mugikorra nola maneiatzen den, milimetrotan nola erregulatzeko, zein segurtasun-neurri dituen, eta erabiltzean zein jarrera eta ergonomia hartu behar diren azalduko du irakasleak. Balio txikiko piezen gainean, nola arrabotatzen den proba dezaten eskatuko zaie ikasleei. Ikasleek lodieran arrabotatzeko makinaren mantentze-lanei buruz irakasleak egiten dituen azalpenetan

Lodieran arrabotatzeko makina ezagutu eta oinarrizko mailan erabiltzeko; alderdi hauek ezagutzeko: haren atalak eta funtzionamendua, harekin zein lan egin daitezkeen, zein segurtasun-neurri eta zein jarrera ergonomiko hartu behar diren; eta mantentze-lanak egiteko eta hortzak aldatzeko.

Lodieran arrabotatzeko makina. Balio txikiko zur trinkoko piezak. Testuliburua, katalogoak, apunteak edo lodieran arrabotatzeko makinei, horien segurtasunari, maneiuari eta mantentze-lanei buruzko dokumentazioa.

53




arreta jarriko dute. Besteak beste, hortzak aldatzeko, garbitzeko eta mahai mugikorra koipeztatzeko zereginak arreta handiz jarraitu behar dira eta ondoren ikasleek praktikatuko dituzte. Irakasleak bereziki nabarmenduko ditu segurtasun-neurriak eta maneiu zuzena, bai eta NBEaren erabilera ere.

J5-E2. Lodieran arrabotatzeko makina maneiatzeko eragiketak egin.

Guztiak 1,5 h X X «Makinetako praktika» ariketari dagokion materialen zerrendarekin eta aurreko unitatean arrabotatzeko makinarekin lortutako piezekin, irakasleak lodieran arrabotatzeko makinaren maneiua landuko du ikasleekin. Ondoren, ikasleak piezak lodieran arrabotatzeko makinatik pasatzen hasiko dira, beharrezko neurria erregulatu ondoren. Hala, arrabotatzeko makinaz pasatu ondoren falta ziren bi aurpegiak mekanizatuko dituzte, laututa uzteko. Piezekin egin beharreko hirugarren mekanizazioa izango da hori, bastidore eta paneleko multzoa osatzeko. Irakasleak ikasleen maneiuak ikuskatuko ditu, zuzen eta, batez ere, segurtasunez egin ditzaten. Ikasleek lodieran arrabotatzeko

Lodieran arrabotatzeko makinarekin segurtasun-baldintzetan oinarrizko eragiketak egiteko, makina mekanizaziorako erregulatu ondoren, eta zurezko zein zati mekaniza daitezkeen jakinda. Ikasleek jakin behar dute arrabotatzeko eta lodieran arrabotatzeko lanak zur trinkoarekin besterik ez direla egiten.

Zur trinkoko probako piezak, balio txikiko materialak. Lodieran arrabotatzeko makina. «Makinetako praktika» ariketako piezak.

54




makinan mekanizazioak amaitu ondoren, irakasleak piezak ikuskatuko ditu gerta litezkeen akatsak antzemateko.

OHARRAK

• Irakasleak ondo azpimarratu behar die ikasleei zura zerratzean segurtasun-neurriak hartzeak duen garrantzia. • Ikasleek zur trinkoa eskuzko erremintarekin eta makina konbentzionalekin arrabotatzearen artean dagoen aldearen inguruan euren ondorioak ateratzea komeni da. • Kontu izan behar da eta adi egon behar da ikasleak ariketa praktikoko piezak makinaz makina mekanizatzen joan daitezen, guztiak eskura izan arte, muntaiari ekiteko.

55



7. UD: FRESAKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA

7. unitate didaktikoa: FRESAKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA Iraupena: 12 ordu IE5: Arotzeriako piezak prestatzen ditu, zura makina konbentzionalekin mekanizatuta. IE7: Erreminta eta makina konbentzionalen mantentze operatiboa egiten du, ezarritako prozedurak aplikatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Makina konbentzionalak fresaketa-prozesuekin lotzea. 2. Fresatzeko makinen osagaiak identifikatzea eta horien eginkizuna deskribatzea. 3. Egin beharreko mekanizazio-eragiketen arabera fresatzeko makineria hautatzea. 4. Egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea fresatzeko makinei eta tresnei dagozkien babesak. 5. Fresatzeko makinerian segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea (elikagailua, babesak eta topeak, besteak beste). 6. Fresatzeko makinen parametroak egin beharreko mekanizazioaren ezaugarrien arabera doitzea. 7. Fresatzeko makineria prest dagoela egiaztatzea. 8. Lehenengo piezak zehaztutako ezaugarri teknikoak betetzen dituela egiaztatzea. 9. Fresaketa bidezko mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea (erreferentziako aurpegiak, zaina eta piezaren sarrera, besteak beste).

10. NBEak fresatzeko makineriarekin egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. 11. Jardunbide egokien arabera fresatze-eragiketak mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste). 12. Prozesuan zehar mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. 13. Zura fresatzeko makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatzea. 14. Fresatzeko makineria konbentzionalerako zehaztutako mantentze-eragiketak egitea (uhalak, kateak eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea, besteak beste). 15. Fresatzeko eragiketetan ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (fresak, besteak beste). 16. Zura fresatzeko makinerian; besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. 17. Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Fresatzeko makinen osagaiak beren eginkizunarekin lotzea. • Egin beharreko mekanizazio-eragiketen arabera fresatzeko makineria hautatzea. • Fresatzeko makinen osagaien ezaugarriak egiaztatzea. • Fresatzeko makinak prestatzea, eta erremintak eta tresnak ipintzea. • Fresatzeko makinei eta tresnei dagozkien babesak egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea.

X X X X X

56




• Fresatzeko makinerian segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea. • Mekanizazioaren arabera fresatzeko makinaren parametroak doitzea eta makina prest jarri dela egiaztatzea. • Fresaketa bidezko mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea. • NBEak egindako fresaketa bidezko mekanizazio motaren arabera erabiltzea. • Jardunbide egokien arabera fresaketa bidez mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta

zorroztea, besteak beste). • Prozesuan zehar fresaketa bidezko mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. • Fresatzeko makinerian mantentze-lanen eskuliburuak eta jarraibideak interpretatzea. • Fresatzeko makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatu eta egitea, hala nola, uhalak, kateak

eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea. • Ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (fresak, besteak beste). • Besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. • Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

X X X X X

X

X X

X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Fresaketa bidezko mekanizazio-prozesuak. Makina konbentzionalak. Motak. Ezaugarriak. Funtzionamendua. Aplikazioak.

• Fresaketa bidezko mekanizazio-eragiketen prozesua. Sekuentziak. • Segurtasuna fresatzeko makina konbentzionalekin mekanizatzean. • Fresatzeko makinetan parametroak erregulatzea. • Arriskuak. Babes-neurriak fresaketa bidezko mekanizazioan. • Fresatzeko makinen eskuliburuak eta mantentze-jarraibideak. • Mantentze-eragiketen prozesua fresatzeko makinetan. • Fresatzeko makinetarako mantentze operatiboari eta prebentiboari buruzko arauak. • Gorabeheren historikoa.

X X X X X

X X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna, kontzentrazioa eta erantzukizuna zura fresatzeko makineriarekin mekanizatzeko garaian. • Fresaketa bidezko mekanizazioak egitean berariazko NBEak erabiltzeko nahitaezkotasuna errespetatzea. • Ingurumenarekiko konpromisoa ondorio kaltegarriak ahalik eta gehien murriztera zuzendutako neurriak erabiltzean


X X X

X X X

57






Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Fresatzeko makineriari buruzko azalpenak eman.

1 eta 2 1 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, zura fresatzea zer den mekanizazio eta hori zein unetan egokia den azalduko du. Fresatzeko makinen eta tupien erabilera generikoa zein den, zein atal dituzten eta fresaketa- zein ebaketa-tresnarekin egin daitekeen azalduko du. Helburua da ikasleek makina-modelo estandarizatu batzuetatik abiatuta zenbait tamaina, zenbait prestazio, zenbait motorizazio eta zenbait mekanizazio-ahalmen daudela ikustea. Era berean, irakasleak makinen mantentze-lanei, ebaketa-tresnei, segurtasun-neurriei eta beharrezko NBEei buruzko sarrera egingo du.

Fresaketa bidezko mekanizazio egiteko makina motak, horien ebaketa-tresnak eta zatiak ezagutzeko. Fresatzeko makinekin mekanizatzean egon daitezkeen arriskuetarako eta segurtasun-neurri egokienetarako hurbilketa bat egiteko.

Fresatzeko makinen eta tupien alderdiak lantzeko testu-liburua, apunteak, katalogoak edo webguneak.

J2. Fresatzeko makinekin eta tupiekin egin daitezkeen mekanizazioei buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:

• Moldurak. • Janguneak. • Artekak.

Guztiak 2 h X X Irakasleak ikasleei fresatzeko makinarekin egiteko hiru mekanizazio garrantzitsuenak (janguneak, artekak eta moldurak) zertan dautzan azalduko die. Horiek, era berean, piezaren luzera osoan edo zati batean egin daitezke. Arotzeriaren esparruan mekanizazio horiek dakartzaten irtenbideak, dituzten eginkizun eta erabilera egokienak, eta horiek egiteko makina erregulatzeko

Alderdi hauek ezagutzeko: fresatzeko makinekin eta tupiekin egin daitezkeen mekanizazioen aukerak, ebaketa-tresnak, parametroen erregulazioa, lehen piezarekin egiten diren kontrolak (ondoren gainerakoak pasatzeko) eta segurtasun-neurri egokienak.

Fresatzeko makina. Balio txikiko zurezko piezak. Fresaketa bidezko mekanizazioei buruzko testuak, apunteak edo aurkezpena.

58




modua aztertuko dituzte. Azalpen hori aurkezpen baten eta dagoeneko mekanizatutako piezen bidez egin daiteke. Jarraian, fresatzeko makina batean eta ebaketa-tresna egokiekin, hiru mekanizazio horiek nola egiten diren eta zein aukera dituzten erakutsiko du irakasleak.

J3. Fresatzeko makinei buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:


Guztiak 3 h X X Irakasleak ikasgela-lantegiaren ingurunean fresatzeko makina baten aurrean kokatuta egongo diren ikasleei makina nolakoa den eta oinarrizko mailan nola maneiatzen den azalduko die. Ikasleentzat argi geratu beharko dute honako alderdi hauek: ardatzaren balaztatzea, fresa hartzeko burua, mekanizaziorako erregulazioa eta parametroak, kirten-fresen motak, arriskuak eta segurtasun-neurriak. Garrantzia emango zaie ebaketa-tresnen eta fresatzeko makinaren beraren mantentze-lanei, eta mantentze-lanen inguruko dokumentazioa artxibatzeari. Irakasleak fresatzeko makinaren parametroak zorrotz doitzeak, eta mekanizazioaren unean beharrezko arreta jartzeak duten garrantzia adieraziko du.

Fresatzeko makinak, horien ebaketa-tresnak eta kirten-fresak ezagutzeko. Era berean, alderdi hauek ulertzeko: fresa mota horien berezko euste-sistema, mekanizazio zuzena egiteko parametroen erregulazioa, makinaren aukerak eta arriskuak, dauden segurtasun-neurriak eta NBEen erabilera.

Fresatzeko makinen eta kirten-fresen katalogoak. Fresatzeko makina. Kirten-fresak. Balio txikiko zurezko piezak.

59




Irakasleak, balio txikiko piezekin, ikasleen aurrean hainbat mekanizazio egingo ditu, makinaren maneiu egokia ikus dezaten. Bestalde, ikasleek ere parte hartuko dute oinarrizko maneiu horietan, eta irakasleak beharrezko zuzenketak egingo ditu.

J4. Tupiei buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:


Guztiak 3 h X X Irakasleak ikasgela-lantegian tupi baten aurrean kokatuta egongo diren ikasleei makina nolakoa den eta oinarrizko mailan nola maneiatzen den azalduko die. Ikasleentzat argi geratu beharko dute honako alderdi hauek: ardatzaren balaztatzea, zerrak, fresak edo buruak hartzeko ardatza, mekanizaziorako parametroak, fresen edo buruen motak eta horien eustea, arriskuak eta segurtasun-neurriak. Garrantzia emango zaie ebaketa-tresnen eta fresatzeko makinaren beraren mantentze-lanei, eta mantentze-lanen inguruko dokumentazioa artxibatzeari. Irakasleak fresatzeko makinaren parametroak zorrotz doitzeak, eta mekanizazioaren unean beharrezko arreta jartzeak duten garrantzia adieraziko du. Irakasleak, balio txikiko piezekin, ikasleen aurrean hainbat mekanizazio egingo ditu, tupiaren maneiu egokia ikus dezaten. Bestalde, ikasleek ere parte

Ikasleek tupia eta horren ebaketa-tresnak, fresak, zerrak eta hortzen buruak ezagutu behar dituzte. Era berean, alderdi hauek ulertu behar dituzte: ebaketa-tresnak ardatzari eusteko sistema, mekanizazio zuzena egiteko erregulazioa, makinaren aukerak eta arriskuak, dauden segurtasun-neurriak eta NBEen erabilera. Mantentze-lanekin eta kontrolarekin lotutako zenbait alderdi ezagutzeko.

Fresatzeko makinen, tupien eta fresen, zerren eta buruen katalogoak. Tupia. Fresak, zerrak eta buruak. Balio txikiko zurezko piezak.

60




hartuko dute oinarrizko maneiu horietan, eta beharrezko zuzenketak jasoko dituzte. Inguruneetan ordenaz eta garbitasunez lan egiteko beharra ere nabarmenduko da.

J5-E1. Tupia maneiatzeko eragiketak egin. Guztiak 3 h X X Ariketa praktikoaren berezko mekanizazioak egiteko, irakasleak tupiaren maneiua landuko du ikasleekin. Horretarako «makinetako praktika» ariketari dagokion materialen zerrenda, eta aurreko unitatean zerretan, arrabotatzeko makinan eta lodieran arrabotatzeko makinan dagoeneko mekanizatutako piezak erabiliko ditu. Ondoren, ikasleak piezak tupian mekanizatzen hasiko dira, beharrezko parametroak finkatu eta lehen piezan egiaztapenak egin eta gero. Hala, piezek behar dituzten moldurak eta artekak egingo dituzte. Irakasleak ikasleek nola esku hartzen dute ikuskatuko du, ariketa praktikoa zuzen eta, batez ere, segurtasunez egin dezaten; eta, beharrezkoa denean, zuzenketak egingo dizkie. Ikasleek piezak mekanizatu ondoren, irakasleak horiek gainbegiratuko ditu oniritzia emateko.

Tupia oinarrizko mailan erabiltzeko, segurtasun-baldintzetan. Alderdi esanguratsu gisa, ebaketa-tresnaren euste egokia, parametroen erregulazioa, beharrezko babesen kokapena eta zurezko piezekin zuzen lan egiten dela kontrolatzeko.

Tupia eta ebaketa-tresna egokiak, fresa edo molduratzeko eta artekatzeko buruak. «Makinetako praktika» ariketako piezak.

OHARRAK

61




• Zura zerratzean hartu beharreko segurtasun-neurriei arreta berezia eskaintzeko beharra azpimarratzea komeni da. • Ikasleek zura eskuzko erremintarekin eta fresatzeko makinekin fresatzearen artean dagoen aldearen inguruan, ikasleek beren ondorioak ateratzea komeni da. • Fresaketa bidezko mekanizazioa barneratzeko, denbora eman behar zaie ikasleei. Izan ere, prestatu, doitu eta segurtasunez maneiatzeko makina konbentzional zailenak dira. • Kontu izan behar da eta adi egon behar da ikasleak ariketa praktikoko piezak makinaz makina mekanizatzen joan daitezen, guztiak eskura izan arte, muntaiari ekiteko.

62



8. UD: ZULAKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA

8. unitate didaktikoa: ZULAKETA BIDEZKO MEKANIZAZIOA Iraupena: 6 ordu IE5: Arotzeriako piezak prestatzen ditu, zura makina konbentzionalekin mekanizatuta. IE7: Erreminta eta makina konbentzionalen mantentze operatiboa egiten du, ezarritako prozedurak aplikatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Makina konbentzionalak zulaketa bidezko mekanizazio-prozesuekin lotzea. 2. Zulatzeko makinen osagaiak identifikatzea eta horien eginkizuna deskribatzea. 3. Egin beharreko eragiketen arabera zulatzeko makineria hautatzea. 4. Zulatzeko makinei eta tresnei dagozkien babesak egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea. 5. Zulaketa-eragiketetan segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea (elikagailua, babesak eta topeak, besteak beste). 6. Zulatzeko makinen parametroak egin beharreko mekanizazioaren ezaugarrien arabera doitzea. 7. Zulatzeko makineriaren prest-jartzea egiaztatzea. 8. Lehenengo piezak zehaztutako ezaugarri teknikoak betetzen dituela egiaztatzea. 9. Zulaketa bidezko mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea (erreferentziako aurpegiak, zaina eta piezaren sarrera, besteak beste).

10. NBEak egindako zulaketa-mekanizazio motaren arabera erabiltzea. 11. Jardunbide egokien arabera mekanizatzea zulaketa (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste). 12. Prozesuan zehar zulaketa bidezko mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. 13. Zulatzeko makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatzea. 14. Zulatzeko makineria konbentzionalerako zehaztutako mantentze-eragiketak egitea (uhalak, kateak eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea, besteak beste). 15. Zulatzeko makinerian, ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (barautsak, besteak beste). 16. Zulatzeko makinerian; besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. 17. Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Zulatzeko makinen osagaiak beren eginkizunarekin lotzea. • Egin beharreko mekanizazio-eragiketen arabera zulatzeko makineria hautatzea. • Zulatzeko makinen osagaien ezaugarriak egiaztatzea. • Zulatzeko makinak prestatzea, eta erremintak eta tresnak ipintzea. • Zulatzeko makinei eta tresnei dagozkien babesak egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea.

X X X X X

63




• Zulatzeko makinerian segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea. • Mekanizazioaren arabera zulatzeko makinaren parametroak doitzea eta makina prest jarri dela egiaztatzea. • Zulaketa bidezko mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea. • NBEak zulatzeko makinaren bidez egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. • Jardunbide egokien arabera zulaketa bidez mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta

zorroztea, besteak beste). • Prozesuan zehar zulaketa bidezko mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. • Mantentze-lanen eskuliburuak eta jarraibideak interpretatzea. • Zulatzeko makina konbentzionalen mantentze operatiboko eragiketak identifikatu eta egitea, hala nola, uhalak, kateak

eta bandak tenkatzea, eta aire konprimituaren zirkuituak purgatzea. • Zulatzeko makinerian, ebaketa-erreminta ez-eraginkorrak aldatzea (barautsak, besteak beste). • Besteak beste, makinen eta mantentze-eragiketen gorabeherei buruzko historikoa sortzea. • Egindako mantentze-lanen kalitatea egiaztatzea.

X X

X X X

X

X X

X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Zulaketa bidezko mekanizazio-prozesuak. Makina konbentzionalak. Motak. Ezaugarriak. Funtzionamendua. Aplikazioak. • Zulaketa bidezko mekanizazio-eragiketen prozesua. Sekuentziak. • Segurtasuna zulatzeko makina konbentzionalekin mekanizatzean. • Zulatzeko makinerian parametroak erregulatzea. • Arriskuak. Babes-neurriak zulatzeko makinetan. • Zulatzeko makinen eskuliburuak eta mantentze-jarraibideak. • Mantentze-eragiketen prozesua zulatzeko makinerian. • Zulatzeko makinetarako mantentze operatiboari eta prebentiboari buruzko arauak. • Gorabeheren historikoa.

X

X X X X

X X X X

JARRERAZKOAK

• Zorroztasuna, kontzentrazioa eta erantzukizuna zulatzeko makineriarekin mekanizatzeko garaian. • Zulaketa bidezko mekanizazioak egitean berariazkoko NBEak erabiltzeko nahitaezkotasuna errespetatzea. • Ingurumenarekiko konpromisoa ondorio kaltegarriak ahalik eta gehien murriztera zuzendutako neurriak erabiltzean


X X X

X X X

64






Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Zulatzeko makineriari buruzko azalpenak eman.

1 eta 2 2 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez, zura zulatzeak zer dakarren eta mekanizazio hori zein unetan egitea komeni den azalduko du. Zulatzeko makinen erabilera orokorra, zatiak eta zulaketak mekaniza daitezkeen ebaketa-tresnak azalduko ditu. Era berean, irakasleak zulaketa oinarri duten arotzeriako elementuak muntatzeko eta lotzeko metodoen berri emango du. Horrela, ikasleei zera erakutsiko zaie: zulatzeko makinen modelo estandarizatu batzuetatik abiatuta, zenbait tamaina, prestazio, motorizazio eta mekanizazio-ahalmen daudela. Era berean, irakasleak makinen mantentze-lanei, ebaketa-tresnei, beharrezko dokumentazio eguneratuari, segurtasun-neurriei eta beharrezko NBEei buruzko azalpen batzuk emango ditu.

Zulatzeko makinen motak, piezak eta barauts motak ezagutzeko. Gainera, zulatzeko makinekin mekanizatzean ager daitezkeen arriskuetarako eta segurtasun-neurri egokienetarako hurbilketa bat egingo da.

Zulatzeko makinen eta barautsen alderdiak lantzeko testu-liburua, apunteak, katalogoak edo webguneak.

J2. Zulatzeko makina bertikalei buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:

• Deskribapena.

Guztiak 1 h X X Irakasleak, lantegiaren eremuan zulatzeko makina bertikal baten aurrean kokatuta egongo diren ikasleei, makina

Zulatzeko makina bertikalak eta horien ebaketa-tresnak ezagutzeko. Era berean, honako alderdi hauek ulertzeko:

Zulatzeko makina bertikalen eta barautsen katalogoak. Balio txikiko zurezko piezak.

65




• Ebakitzeko tresnak. • Maneiua eta aukerak. • Segurtasun-neurriak. • Mantentzea.

nolakoa den eta oinarrizko mailan nola maneiatzen den azalduko die. Besteak beste, halako alderdiak adieraziko dizkie: barautsaren eustea, mahai mugikorraren erregulazioa, piezaren eustea, arriskuak eta segurtasun-neurriak. Irakasleak, balio txikiko piezekin, hainbat mekanizazio egingo ditu ikasleen aurrean, makina nola maneiatu behar den ikus dezaten. Ikasleek ere oinarrizko maneiu horietan parte hartuko dute, beharrezko zuzenketak jasoko dituzte, eta NBE egokiak erabiliko dituzte, segurtasun-baldintzetan. Irakasleak hainbat jarraibide emango dizkie ikasleei, zulatzeko makinei buruzko mantentze-lanen eta zulaketa egiteko beharrezko barautsen dokumentazioa mantendu eta kontrolatzeko.

piezen euste-sistema, zulatze egoki eta zehatzerako gakoa, makinen aukerak, horien arriskuak, segurtasun-neurriak eta litezkeen NBEak, eta mantentze-lanetarako jarraibideak.

J3. Zulatzeko makina horizontalei buruzko azalpenak eman eta erakustaldia egin:


Guztiak 1 h X X Irakasleak, zulatzeko makina horizontal baten aurrean kokatuta egongo diren ikasleei, makina nolakoa den eta oinarrizko mailan nola maneiatzen den azalduko die. Besteak beste, alderdi hauek azalduko dizkie: barautsaren eustea, parametroen erregulazioa, piezaren eustea, arriskuak, segurtasun-

Zulatzeko makina horizontalak eta horien ebaketa-tresnak ezagutzeko. Era berean, piezen euste-sistema, makinaren aukerak, horren arriskuak, segurtasun-neurriak eta mantentze-lanak ulertzeko.

Zulatzeko makina horizontalen eta barautsen katalogoak. Balio txikiko zurezko piezak.

66




neurriak eta mantentze-lanetarako jarraibideak. Irakasleak, balio txikiko piezekin, hainbat mekanizazio egingo ditu ikasleen aurrean, makina nola maneiatu behar den ikus dezaten. Bestalde, ikasleek ere oinarrizko maneiu horietan parte hartuko dute, eta beharrezko zuzenketak jasoko dituzte.

J5-E1. Zulatzeko makina horizontala maneiatzeko eragiketak egin.

Guztiak 2 h X X «Makinetako ariketa praktikoari» dagokion materialen zerrendarekin, eta aurreko jardueretan zerran, arrabotatzeko makinan, lodieran arrabotatzeko makinan eta tupian dagoeneko mekanizatutako piezekin, irakasleak zulatzeko makina horizontalaren maneiua landuko du ikasleekin, ariketa praktikoaren berezko mekanizazioak egiteko. Ondoren, ikasleak piezak zulatzeko makina horizontalean mekanizatzen hasiko dira, beharrezko parametroak finkatu eta gero. Hala, beharrezkoak diren kaxak piezetako bitan egingo dira. Irakasleak ikasleek egindako eragiketak ikuskatuko ditu, ariketa praktikoa zuzen eta, batez ere, segurtasunez eta NBE egokiez egin dezaten; eta, beharrezkoa denean, zuzenketak egingo dizkie. Piezak mekanizatu ondoren, irakasleak,

Zulatzeko makina horizontala oinarrizko mailan maneiatzeko, segurtasun-baldintzetan eta nolabaiteko arriskuak dakartzaten makinak maneiatzeko beharrezko kontzentrazioaz.

Zulatzeko makina horizontala eta zulatzeko tresna egokiak. «Makinetako ariketa praktikoko» piezak.

67




ebaluazio gisa, gainbegiratu egingo ditu, oniritzia emateko.

OHARRAK

• Komenigarritzat jotzen da ikasleekin zuraren zulaketan hartu beharreko segurtasun-neurriak bereziki lantzea. • Komeni da ikasleek ondorioak ateratzea zura eskuzko erremintarekin eta fresatzeko makinekin zulatzearen artean dagoen aldearen inguruan. • Kontu izan behar da eta adi egon behar da ikasleak ariketa praktikoko piezak makinaz makina mekanizatzen joan daitezen, guztiak eskura izan arte, muntaiari ekiteko.

68



9. UD: AKOPLAMENDUAK ETA MIHIZTADURAK MAKINERIA KONBENTZIONALAREN BIDEZ EGITEA

9. unitate didaktikoa: AKOPLAMENDUAK ETA MIHIZTADURAK MAKINERIA KONBENTZIONALAREN BIDEZ EGITEA Iraupena: 25 ordu IE1: Mihiztatze- eta lotura-sistemak identifikatzen ditu, eta horien prestazioak lortu beharreko emaitza estetiko eta funtzionalekin lotzen ditu. IE5: Arotzeriako piezak prestatzen ditu, zura makina konbentzionalekin mekanizatuta. IE6: Arotzeria-multzoak konposatu ditu, elementuak dokumentazio teknikoaren arabera doituta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Arotzerian erabiltzen diren mihiztatze mota nagusiak identifikatzea. 2. Eraikuntza-konponbide nagusiak dagozkien aplikazioekin lotzea. 3. Mihiztatze motaren arabera erresistentzia mekanikoaren maila egiaztatzea. 4. Mihiztatzearen ezaugarri mekaniko eta estetikoen arabera erabili beharreko materiala hautatzea. 5. Eskatutako funtzionaltasuna beteko duten hautabidezko mihiztatze-soluzioak proposatzea. 6. Mihiztatzea egiteko prozedura ezartzea eta gauzatu daitezkeen konponbideak zerrendatzea. 7. Makina konbentzionalak mekanizazio-prozesuekin lotzea. 8. Makinen osagaiak identifikatzea eta horien eginkizuna deskribatzea. 9. Egin beharreko mekanizazio-eragiketen arabera makineria hautatzea.

10. Egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea makinei eta tresnei dagozkien babesak. 11. Segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea (elikagailua, babesak eta topeak, besteak beste). 12. Makinaren parametroak egin beharreko mekanizazioaren ezaugarrien arabera doitzea. 13. Makina prest jarri dela egiaztatzea. 14. Lehenengo piezak zehaztutako ezaugarri teknikoak betetzen dituela egiaztatzea. 15. Mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea (erreferentziako aurpegiak, zaina eta piezaren sarrera, besteak beste). 16. NBEak egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. 17. Jardunbide egokien arabera mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea, besteak beste). 18. Prozesuan zehar mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. 19. Muntaia-eragiketen sekuentzia ezartzea. 20. Piezak muntaiari buruzko zehaztapen teknikoen arabera kokatzea (jarraibideak, multzoko planoak eta ibilbide-orriak, besteak beste). 21. Konposiziorako beharrezko erremintak eta makineria hautatzea. 22. Muntaian eta prentsaketan deformazioak (kopadurak eta deskoadratzea, besteak beste) saihestea. 23. Emaitzazko multzoek eta azpimultzoek perdoi-marjina onargarriak betetzen dituztela egiaztatzea. 24. Gainazal libreak koipe, itsasgarri eta hautsik gabe, besteak beste, mantentzea. 25. Multzoaren kalitatea egiaztatzea, eta ezarritako zehaztapenak bete ditzan beharrezko doikuntzak egitea (burdineria manipulatuz, arrabotatuz, lixatuz eta argizaria emanez, besteak beste). 26. Lan-eremua garbi eta txukun mantentzea.

69




EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAZKOAK

• Pieza eta multzo sinpleen bistak, sekzioak eta perspektibak interpretatzea. Lantegiko marrazketa. • Mihiztatze motaren arabera erresistentzia mekanikoaren maila egiaztatzea. • Mihiztatzearen ezaugarri mekaniko eta estetikoen arabera erabili beharreko materiala hautatzea. • Eskatutako eginkizuna beteko duten hautabidezko mihiztatze-soluzioak aztertzea. • Mihiztatzea prestatzeko prozedura ezartzea. • Makinen osagaiak beren eginkizunarekin lotzea. • Egin beharreko mekanizazio-eragiketen arabera makineria hautatzea. • Makinen osagaien ezaugarriak egiaztatzea. • Makinak prestatzea, eta erremintak eta tresnak ipintzea. • Makinei eta tresnei dagozkien babesak egin beharreko mekanizazioaren arabera antolatzea. • Segurtasuneko elementuen eta tresnen kokapena eta eustea egiaztatzea. • Mekanizazioaren arabera makinaren parametroak doitzea eta makina prest jarri dela egiaztatzea. • Mekanizazio-prozesuan materialaren ezaugarriak kontuan hartzea. • NBEak egindako mekanizazio motaren arabera erabiltzea. • Jardunbide egokien arabera mekanizatzea (ergonomia, eustea, doikuntza, prestaketa, prest jartzea eta zorroztea,

besteak beste). • Prozesuan zehar mekanizazioaren kalitateari eusten zaiola egiaztatzea. • Muntaia-eragiketen sekuentzia ezartzea. • Piezak muntaiari buruzko zehaztapen teknikoen arabera posizionatzea (jarraibideak, multzoko planoak eta ibilbide-

orriak, besteak beste). • Konposiziorako beharrezko erremintak eta makineria hautatzea. • Piezak ondo kokatzea, muntaian eta prentsaketan deformazioak (kopadurak eta deskoadratzea, besteak beste)

saihesteko. • Emaitzazko multzoek eta azpimultzoek perdoi-marjina onargarriak betetzen dituztela egiaztatzea. Estutzea. • Multzoaren kalitatea egiaztatzea, eta ezarritako zehaztapenak bete ditzan beharrezko doikuntzak egitea (burdineria

manipulatuz, arrabotatuz, lixatuz eta argizaria emanez, besteak beste).

X X X X X

X X X X X X X X X X

X X

X

X X

X X

70




KONTZEPTUZKOAK

• Mihiztatzeak: Ezaugarriak. Motak. Aplikazioak. • Lotura-sistemak. Mihiztatzeak. Junturak. Akoplamenduak. Deskribapena. • Piezen marrazketan erabiltzen den sinbologia. • Pieza eta multzo sinpleen bistak, sekzioak eta perspektibak. • Mekanizazio-prozesuak Makina konbentzionalak. Motak. Ezaugarriak. Funtzionamendua. Aplikazioak. • Mekanizazio-eragiketen prozesua. Sekuentziak. • Segurtasuna makina konbentzionalekin mekanizatzean. • Parametroak erregulatzea. • Arriskuak. Babes-neurriak. • Itsasgarriak. Kolatzea. Mihiztatzea. • Prentsatze-prozesua. Euste-elementuen antolaera/kokapena. • Muntatzeko tresnak. Motak. • Lixatze-prozesua. Lixa motak eta lixatzeko tresneria.

X X X X

X X X X X

X X X X

JARRERAZKOAK

• Kontzeptu eta prozedura berriak ikasteko interesa izatea. • Zorroztasuna marrazkia eta dagozkion kalkuluak egitean. • Zorroztasuna, kontzentrazioa eta erantzukizuna makineriarekin mekanizatzeko garaian. • Mekanizazioak egitean berariazkoko NBEak erabiltzeko nahitaezkotasuna errespetatzea. • Ingurumenarekiko konpromisoa ondorio kaltegarriak ahalik eta gehien murriztera zuzendutako neurriak erabiltzean

(xurgatzea, energia aurreztea, behar ez diren hotsak saihestea...). • Ordena eta garbitasuna zaintzea lanpostuan. • Zorroztasuna interpretazioan eta muntaian. • Kalitatearekiko konpromisoa izatea.

X X

X X X

X X X



Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J0-E0. «Makinetako praktika» ariketaren muntaia gidatua egin.

1, 2, 3, 19, 20, 21, 22,

3 h X X Aurreko lau unitateetan, zura lantzeko makineria aztertu dugu, zenbait mekanizazio motaren bidez. Ariketa

Zenbait piezatako oinarrizko multzo bat amaituta uzteko beharrezkoak diren aurretiazko muntaia, ahokatze,

Aurreko unitateetan mekanizatutako piezak. Estutzeko eta kolatzeko tresnak.

71




23, 24, 25 eta 26

praktiko gisa, eta makinen oinarrizko maneiua lortzeko, bastidore panelduna osatzen duten piezak egin ditugu. Orain, ikasleek muntatu egingo dituzte. Irakasleak piezak muntatzeko ahokatzeak nola egiten diren azalduko du, eta ikasleek muntaia egingo dute. Jarraian, ikasleek piezen aurremuntaketa egingo dute, eta bidezko doikuntzak egingo dituzte, dena baldintza egokietan gera dadin. Irakasleak piezak nola kolatzen diren, nola muntatzen diren, amaieran nola ahokatzen diren, nola estutzen diren eta hori zein erremintarekin egiten den erakutsiko die ikasleei, kola lehortzen den bitartean piezak immobilizatzeko. Ondoren, ikasleek muntaiaren akabera egingo dute, loturak errepasatuz eta multzoa finduz. Zeregina amaitutakoan, irakasleak «makinen praktika» ariketaren ebaluazioa egingo du, ezarritako irizpideen arabera. Ebaluazio hori aurreko lau unitateen erreferentetzat hartuko da.

muntaia eta estutzeko prozedurak ezagutzeko. Muntaia eragiketa delikatua dela onartzeko eta, hori ondo egiten ez bada, aurreko mekanizazio-lan guztia alferrikakoa izan daitekeela jakiteko.

J1. Zur trinkoko piezen akoplamenduei buruzko azalpenak eman.

1 eta 2 1 h X X Irakasleak alderdi hauek azalduko dizkie ikasleei: zurezko piezen akoplamenduak zer diren eta zertarako balio duten; horien motak, erabilerak eta ezaugarriak zein diren; zein erresistentzia duten; eta

Beste lotura mota batzuk ezagutzeko, hala nola, akoplamenduak; dauden motak eta horien erabilera, eta horiek egiteko beharrezko mekanizazioak zein

Zur trinkoko akoplamenduei buruzko erreferentziazko dokumentazioa: testu-liburua, apunteak edo webguneak.

72




bakoitzak zein mekanizazio mota behar duen. Ikasleek azalpena hobetu uler dezaten, aurkezpen bat egitea eta dagoeneko egindako akoplamenduak erabiltzea komeni da.

diren jakiteko.

J2-E1. Arimako junturarekin akoplamendu bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,

16, 17 eta 18

3 h X X Irakasleak, aurkezpen baten bidez edo dagoeneko egindako akoplamenduaren bidez, egin beharreko ariketa praktikoa erakutsiko die ikasleei. Haren erresistentzia eta horren hautabideak ikusiko ditu, eta eragiketa-sekuentzia garatuko du. Ikasleek, lehenik eta behin, lantegiko marrazkia, materialen zerrenda eta aurrekontua egingo dituzte, eta makineria konbentzionalean piezakatzea lortuko dute. Ondoren, zurezko piezen aurpegiak aukeratuko dituzte, sinboloak markatuko, bankuan trazadura egingo, eta, berriro makinetan, pieza bakoitzerako beharrezko mekanizazioa egingo. Jarraian, muntaia- eta doitze-lana egingo da, bai eta azken egiaztapenak ere. Prozesu horretan, irakasleak zalantzak argituko ditu, ezarritako sekuentziari jarraitzen zaiola zainduko du, mekanizazioan makinetan NBEa erabili behar dela eta segurtasun-neurriak hartu behar direla nabarmenduko du, eta ikasleei muntaia-lanetan lagunduko die. Ariketa

Makineria konbentzionalarekin mekanizatzeko prozesuak segurtasunez eta babes-tresneria erabilita gauzatzean trebetasunak hobetzeko. Arimako juntura bidez akoplamendu bat modu praktikoan egiteko eta arotzeriako lanak egiteko sekuentzien jarraipena egiteko.

Lantegiko makineria konbentzionala. Zurezko oholak. Eskuzko erreminta.

73




praktikoa amaitutakoan, irakasleak lanak bildu eta ebaluatu egingo ditu, ezarritako irizpideen arabera.

J3-E2. Mihiztadura bidezko akoplamendu bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15,

16, 17 eta 18

2,5 h X X Irakasleak, aurkezpen baten edo dagoeneko egindako akoplamenduaren bidez, ikasleei egin beharreko ariketa praktikoa erakutsiko die (mihiztadura bidezko akoplamendua). Haren erresistentzia eta horren hautabideak ikusiko dira, eta eragiketa-sekuentzia garatuko da. Ikasleek, lehenik eta behin, lantegiko marrazkia, materialen zerrenda eta aurrekontua egingo dituzte, eta makineria konbentzionalean piezakatzea lortuko dute, baliabideak optimizatzeko irizpideez. Ondoren, zurezko piezen aurpegiak aukeratuko dituzte, sinboloak markatuko, bankuan trazadura egingo, eta, berriro makinetan, pieza bakoitzerako beharrezko mekanizazioa egingo. Jarraian, muntaia- eta doitze-lana egingo dute, bai eta azken egiaztapenak ere. Prozesu horretan, irakasleak zalantzak argituko ditu, ezarritako sekuentziari jarraitzen zaiola zainduko du, mekanizazioan makinetan NBEa erabili behar dela eta segurtasun-neurriak hartu behar direla nabarmenduko du, eta ikasleei muntaia-lanetan lagunduko die. Ariketa praktikoa amaitutakoan, irakasleak

Makineria konbentzionalarekin mekanizatzeko prozesuak segurtasunez eta babes-tresneria erabilita gauzatzean trebetasunak hobetzeko. Baliabideak (kasu honetan, zura) optimizatzeko irizpideak izateko, eta prestatu beharreko piezetarako ohol-eskuairalde egokiena aukeratzen saiatzeko. Arimako juntura bidez akoplamendu bat modu praktikoan egiteko eta arotzeriako lanak egiteko sekuentzien jarraipena egiteko.

Lantegiko makineria konbentzionala. Zurezko oholak. Eskuzko erreminta.

74




lanak bildu eta ebaluatu egingo ditu, ezarritako irizpideen arabera.

J4. Zurezko elementuen eta multzoen muntaiari buruzko azalpenak eman.

19, 20, 21, 22,

23, 24 eta 25

1,5 h X X Irakasleak, aurkezpen baten eta muntaia-tresnen bidez, muntaia-prozesua nolako den azalduko die ikasleei. Muntaia behar bezala egin nahi bada, mekanizazioak duen garrantzia nabarmenduko du. Beharrezko egiaztapenak eta doikuntzak aurremuntaian egin behar direla ere azalduko du. Kolaren, eta kola eta lekeda moten beharra, eta, kola gogortzen den bitartean, estutzeko elementuen edo makinen beharra ikusaraziko du. Azkenik, akabera-prozesuaren aurreko urrats gisa, irakasleak lixaren eta lixa moten garrantzia, eta lixatzea zertan datzan azalduko die ikasleei.

Muntaia-prozesuak eta -sekuentziak, kolak, lekedak eta estutze-elementuak ezagutzeko. Arotzeriako elementuen azken akaberaren aurreko urrats gisa, lixa motak eta lixatzearen garrantzia identifikatzeko.

Kolei, lekedei eta estutzeko elementuei eta makineriari buruzko erreferentziazko dokumentazioa: testu-liburuak, apunteak, katalogoak edo webguneak.

J5-E3. Ordezko mihiekin akoplamendu bat egiteko ariketa praktiko gidatua egin.

Guztiak 2 h X X Irakasleak, aurkezpen baten edo dagoeneko egindako akoplamenduaren bidez, egin beharreko ariketa praktikoa erakutsiko die ikasleei (ordezko mihi bidezko akoplamendua). Haren erresistentzia eta horren hautabideak ikusiko dira, eta eragiketa-sekuentzia garatuko da. Ikasleek, lehenik eta behin, lantegiko marrazkia, materialei buruzko oharra eta aurrekontua egingo dituzte, eta makineria konbentzionalean piezakatzea lortuko dute. Ondoren, zurezko piezen aurpegiak

Makineria konbentzionalarekin mekanizatzeko prozesuak segurtasunez eta babes-tresneria erabilita gauzatzean trebetasunak hobetzeko. Baliabideak optimizatzeko irizpideak izateko. Ordezko mihien bidez akoplamendu bat modu praktikoan egiteko eta arotzeriako lanak egiteko sekuentzien jarraipena egiteko. Kolatu eta estutzeko prozesuak ezagutu eta maneiatzeko, egiturak finkatzearren.

Lantegiko makineria konbentzionala. Zurezko oholak. Eskuzko erreminta. Kola. Estutzeko erremintak.

75




aukeratuko dituzte, sinboloak markatuko, bankuan trazadura egingo, eta, berriro makinetan, pieza bakoitzerako beharrezko mekanizazioa egingo. Jarraian, aurremuntaia eta ahokatzea nabarmenduko dira, piezak kolatuko, estutze-erremintak ipiniko, eta azken egiaztapenak egingo. Kolatu ondoren, piezak lixatu egingo dira, eta akabera aplikatzeko prest utziko. Prozesu horretan, irakasleak zalantzak argituko ditu, ezarritako sekuentziari jarraitzen zaiola zainduko du, mekanizazioan makinetan NBEa erabili behar dela eta segurtasun-neurriak hartu behar direla nabarmenduko du, eta ikasleei muntaia-lanetan lagunduko die. Ariketa praktikoa amaitutakoan, irakasleak lanak bildu eta ebaluatu egingo ditu, ezarritako irizpideen arabera.

J6-E4. Lan-mahai baterako bi asto egiteko ariketa praktiko autonomoa egin. -. Lan-sekuentzia:

• Lantegiko marrazketa. • Materialari buruzko oharra eta

aurrekontua. • Makineria konbentzionaleko

piezakatzea. • Aurpegiak, sinboloak eta trazadura

hautatzea.

Guztiak 10 h X X Irakasleak egin beharreko ariketa praktikoa erakutsiko die ikasleei, aurkezpen baten edo dagoeneko egindako asto baten bidez. Astoaren erresistentzia eta hura osatzen duten mihiztaduren hautabideak ikusiko dira. Eragiketa-sekuentzia garatuko da. Ikasleek adierazitako lan-sekuentzia gauzatuko dute, lantegiko marrazkia eta trazadura zorrozki egingo dituzte, baliabideak optimizatuko dituzte,

Arotzeriako elementu bat garatzeko sekuentzia osoa ezagutzeko, eta honako hauen inguruko ezagupenak aplikatzea: marrazketa, kalkuluak, makineria konbentzionalaren maneiua, trazadura, mekanizazioak, ahokatzeak, kolatzeak eta fintzeak. Burdineriaren oinarrizko mota batzuk identifikatzeko. Naturarekiko errespetuzko jarrerak

Lantegiko makineria konbentzionala. Zurezko oholak. Eskuzko erreminta. Burdineria. Kola. Estutzeko erremintak.

76




• Piezak makinaz mekanizatzea. • Aurremuntaia, ahokatzeak,

burdineria ipintzea eta egiaztapenak.

• Muntatzea eta kolatzea. • Fintzea eta akabera egitea.

makinetako mekanizazioan kontzentrazioaz eta arretaz, segurtasunez eta NBE egokia erabilita. Gainera, neurriekin, eskatutako kalitatearekin, eta lanpostuko ordena eta garbitasunarekin zorrozki jokatuko dute. Prozesu horretan, irakasleak zalantzak argituko ditu, ezarritako sekuentziari jarraitzen zaiola zainduko du, mekanizazioan makinetan NBEa erabili behar dela eta segurtasun-neurriak hartu behar direla nabarmenduko du, eta ikasleei muntaia-lanetan lagunduko die. Ariketa praktikoa amaitutakoan, irakasleak lanak bildu eta ebaluatu egingo ditu, ezarritako irizpideen arabera.

garatzeko, materialak eta energia optimizatuta. Lanak amaierako kalitateaz egiteko jarrera izateko, lanpostuaren ingurunea ordenaz eta garbi edukita.

J7-E5. Lan-mahai baterako akoplamenduen bidez taula bat egiteko ariketa praktiko autonomoa egin. -. Lan-sekuentzia:

• Lantegiko marrazketa. • Materialari buruzko oharra eta



hautatzea. • Piezak makinaz mekanizatzea. • Aurremuntaia, ahokatzeak eta

egiaztapenak. • Muntatzea eta kolatzea. • Fintzea eta akabera egitea.

Guztiak 5 h X X Irakasleak egin beharreko ariketa praktikoa erakutsiko die ikasleei, aurkezpen baten edo dagoeneko egindako taula baten bidez. Taularen erresistentzia eta hura osatzen duten akoplamenduen hautabideak ikusiko dira. Eragiketa-sekuentzia garatuko da. Ikasleek adierazitako lan-sekuentzia gauzatuko dute, lantegiko marrazkia eta trazadura zorrozki egingo dituzte, baliabideak optimizatuko dituzte, makinetako mekanizazioan kontzentrazioaz eta arretaz, segurtasunez eta NBE egokia erabilita. Gainera, neurriekin, eskatutako kalitatearekin, eta lanpostuko ordena eta garbitasunarekin zorrozki jokatuko dute. Prozesu horretan, irakasleak zalantzak

Akoplamenduen bidez, arotzeriako multzo baterako taulak egiteko. Esparru hauetan trebetasunak eta gaitasunak garatzeko: makineria konbentzionalaren maneiua, doitasuna, parametroen kontrola, segurtasuna eta kontzentrazioa.

Lantegiko makineria konbentzionala. Zurezko oholak. Eskuzko erreminta. Kola. Estutzeko erremintak.

77




argituko ditu, ezarritako sekuentziari jarraitzen zaiola zainduko du, mekanizazioan makinetan NBEa erabili behar dela eta segurtasun-neurriak hartu behar direla nabarmenduko du, eta ikasleei muntaia-lanetan lagunduko die. Ariketa praktikoa amaitutakoan, irakasleak lanak bildu eta ebaluatu egingo ditu, ezarritako irizpideen arabera.

OHARRAK

• Zuraren gainean loturak egiteko dauden moduen artean, akoplamenduak ditugu. Hori dela eta, komenigarria da lehen jardueretan akoplamendu batzuk makineria konbentzionalaren bidez egitea. • Komenigarria da, bestalde, makina bidezko mihiztadurak ikustea, erreminta bidezko mihiztadurekiko aldeak ezartzeko eta, era berean, makinak erabiltzen eta mihiztadurak egiten trebetasun handiagoa

lortzeko. Horregatik, errazak izango diren bi multzo berdin eta tamaina handiko akoplamendu bat egitea proposatzen dugu. Hala, bi asto eta taula bat osatuko ditugu, lan-mahai bat egiteko. • Ikasleek NBEa egoki erabil dezaten eta segurtasun-baldintzetan mekaniza dezaten, adi ibili beharra dago.

78



10. UD: ZUR MAKINERIARAKO SISTEMA OSAGARRIAK AZTERTZEA, BAITA PREBENTZIOAREKIN ETA INGURUMENAREKIN DUTEN LOTURA ERE

10. unitate didaktikoa: ZUR MAKINERIARAKO SISTEMA OSAGARRIAK AZTERTZEA, BAITA PREBENTZIOAREKIN ETA INGURUMENAREN DUTEN LOTURA ERE Iraupena: 8 ordu

IE8: Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak betetzen ditu, arriskuak eta horiei aurre egiteko neurriak eta ekipoak identifikatuta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Materialak, erremintak, tresnak, makinak eta garraiobideak manipulatzeak dakarren arriskugarritasun-maila identifikatzea. 2. Arriskuei aurre egiteko lehen faktore gisa, instalazioen eta ekipoen ordena eta garbitasuna baloratzea. 3. Ingurumena kutsa dezaketen kutsadura-iturriak identifikatzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAKOAK

• Materialak, erremintak, tresnak, makinak eta garraiobideak manipulatzeko lanen arriskugarritasun-maila eta istripuen sorburuak identifikatzea.

• Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta tresneriaren ordena eta garbitasuna balioestea. • Segurtasun-arauak errespetatuz makinak manipulatzea. • Ingurumena kutsa dezaketen poluzio-iturriak identifikatzea. • Sortutako hondakinak kudeatzea.

X

X X X X

KONTZEPTUZKOAK • Ingurumena babesteko araudia. • Hondakinak kudeatzeko oinarriak. X

X

JARRERAZKOAK

• Arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko araudia betetzea. • Ingurumenarekiko errespetua agertzea. • Hondakin materialak murrizteko konpromisoa.

X X X



Loturiko helburua

k D


Irak. Ik.

79




J1. Arotzeriako lantegietako arrisku elektrikoen prebentzioari buruzko azalpenak eman.

1 2 h X X Hasteko, irakasleak energia elektrikoa zertan datzan, haren sortze-iturriak zein diren eta nola garraiatzen den azalduko du, oinarri-oinarrian. Jarraian, irakasleak, ikasleekin batera, lantegiko instalazio elektrikoa behatuko du: hartunea, banaketa eta babeseko kaxa elektrikoak, konexioak, makinetako korrontearen hartune motak eta erabilera anitzak erakutsiko dizkie. Ondoren, honako alderdi hauek erakutsiko dizkie ikasleei: arotzeriako enpresetan izan daitezkeen arrisku elektrikoak ahalik eta gehien nola murriztu, makinak manipulatzean bete beharreko jardunbide egokiak zein diren, korronte-hartuneak eta luzagarriak zein diren, eta zirkuitu elektrikoetan zein neurri hartu behar diren.

Energia elektrikoaren izaera, lantegiaren edo industriaren esparruko haren banaketa, eta istripu eta arrisku elektrikoei aurrea hartzeko modua ezagutu eta ulertzeko.

Energia elektrikoari eta istripuen prebentzioari buruzko testu-liburuak, apunteak edo webguneak.

J2. Arotzeriako enpresetako ordenari eta garbitasunari buruzko azalpenak eman.

2 2 h X X Irakasleak produkzio-ingurune garbi eta ordenatu baten onurak azalduko dizkie ikasleei. Horri dagokionez, oso lagungarria izango da txirbila eta zerrautsa xurgatzeko sistema on bat izatea. Xurgatzea zer den eta nola funtzionatzen duen, zein mota dauden, zein onura dakartzan, eta nola maneiatu eta mantendu behar den azalduko du.

Arotzeria-industrietan ordena eta garbitasuna balioesteko. Lehen elementutzat (garbitasunerako garrantzitsuena), makinen eta tresneriaren xurgatzea hartzen da. Hortaz, komeni da ikasleei horrek osasunerako, eta haien funtzionamendu eta mantentze-lanetarako duen garrantzia, eta hondakin kudeatzeko modua ezagutzea.

Industrietako garbitasunari eta xurgatze-sistemei buruzko erreferentziazko dokumentazioa: testu-liburuak, apunteak edo webguneak.

80




Guztia gertuagotik ikusteko, ikasleek, irakaslearekin batera, bisitaldi bat egingo dute, xurgatze-zirkuitua, makinen konexioa, toberarainoko garraioa eta trinkotutako nahiz trinkotu gabeko hondakinaren kudeaketa ikusteko. Ordena- eta garbitasun-ohiturak hartzearen garrantzia azpimarratuko du, osasunaren mesedetarako eta istripuak saihesteko.

Era berean, ordenaren, erreminta ipintzeko moduaren eta espazioaren ikuspegiaren kontzeptuak balioesteko; batez ere, zenbait langiletako enpresetan.

J3. Arotzeriako enpresetako manipulazioari eta garraiobideei buruzko azalpenak eman.

1 2 h X X Irakasleak arotzeriako enpresetan kargen mugimenduak duen garrantzia azalduko du. Enpresaren kanpoaldean garraioa badago ere, barruko garraioari helduko dio. Hala, irakasleak eskorgen eta orgen, eskuzko transpaleten eta bitarteko motordunen motak azalduko ditu; guztia enpresaren tamainaren arabera, betiere. Irakasleak, era berean, garraiobidea langilea bera denean osasunaren prebentzioan nola jardun azalduko du.

Enpresaren esparruan honako alderdi hauen garrantzia balioesteko: zamen garraioa (arretak, jarrerak eta arriskuak), zamak langileak berak garraiatzen dituen, eta garraioko elementu eta tresneria motor gabeen edo motordunen manipulazioak berez dakartzan arriskuak.

Arotzeria-industrien esparruko kargen mugimenduarekin lotutako alderdiei buruzko erreferentziazko dokumentazioa: testu-liburuak, apunteak edo webguneak.

J4. Arotzeriako enpresetako iturri kutsatzaileei buruzko azalpenak eman.

3 1,5 h X X Irakasleak iturri kutsatzaileak zein diren azalduko du; batik bat, zurgintzako eta arotzeriako enpresei dagokienez. Garrantzitsua da besteak beste alderdi hauek lantzea: akaberako produktuak

Arotzeriako enpresetan aurki daitezkeen iturri kutsatzaileak balioesteko; batik bat, produktu kimikoei, eta horiek maneiatu eta gordetzeak dakartzan ondorioei dagokienez. Hautsa eta zarata, eta

Iturri kutsatzaileei eta arotzeriako enpresetan horiek tratatzeko alderdiei buruzko erreferentziazko dokumentazioa: testu-liburuak, apunteak edo webguneak.

81




maneiatzearen ondorioz atmosferara egiten diren isurketak edota mekanizazio- eta fabrikazio-prozesuetan sortzen diren hautsa eta zarata. Langilea babesteko erabiltzen diren elementuak azalduko ditu. Irakasleak maneiatzen diren produktu kimikoak kontrolatzearen garrantzia nabarmenduko du. Ikasleek lurrean edo hustubidearen ondoan isurien ondorioko kutsaduraren aurrean, eta sutzearen eta gas toxikoak atmosferara isurtzearen kasuetan erantzuteko protokoloak ezagutu behar dituzte. Ikasleei horren inguruko oinarrizko legeriaren eta araudiaren berri emango zaie.

horiengandik babesteko neurriak ere balioetsiko dira, langileari eta inguruneari eragiten dieten iturri gisa.

E1. Unitateari buruzko ebaluazio-proba egin. Guztiak 0,5 h X X Ebaluazio gisa, irakasleak proba tekniko bat planteatuko die ikasleei, unitate didaktikoan landutako prozedurei dagokienez zer berenganatu duten ikusteko. Test moduko ariketa egin dezakete.

Unitate honetan landutako prozeduretatik ikasleek zer barneratu duten jakiteko. Izan ere, unitatea teoriko/praktikoa bada ere, ez dugu maneiatu edo muntatzeko inolako jarduerarik egingo unitatean jorratutakoaren ondorioz.

OHARRAK

• Ikasleei ikusarazi behar zaie ingurumena babesteko beharra eta pertsonak arriskuetatik babesteko premia ez direla borondatezko kontuak, baizik eta alderdi horien atzetik Legea dagoela, eta Legea betetzeko dagoela.

• Ikasleen artean ingurumen-balioak bultzatu behar dira, enpresen baldintzekin eta errealitatearekin bat etortzeko.

82



11. UD: ITXITURA MULTZOAK EGITEA

11. unitate didaktikoa: ITXITURA MULTZOAK EGITEA Iraupena: 35 ordu IE6: Arotzeria-multzoak konposatu ditu, elementuak dokumentazio teknikoaren arabera doituta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Muntaia-eragiketen sekuentzia ezartzea. 2. Piezak muntaiari buruzko zehaztapen teknikoen arabera posizionatzea (jarraibideak, multzoko planoak eta ibilbide-orriak, besteak beste). 3. Konposiziorako beharrezko erremintak eta makineria hautatzea. 4. Muntaian eta prentsaketan deformazioak (kopadurak eta deskoadratzea, besteak beste) saihestea. 5. Emaitzazko multzoek eta azpimultzoek perdoi-marjina onargarriak betetzen dituztela egiaztatzea. 6. Gainazal libreak koipe, itsasgarri eta hautsik gabe, besteak beste, mantentzea. 7. Multzoaren kalitatea egiaztatzea, eta ezarritako zehaztapenak bete ditzan beharrezko doikuntzak egitea (burdineria manipulatuz, arrabotatuz, lixatuz eta argizaria emanez, besteak beste). 8. Lan-eremua garbi eta txukun mantentzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAKOAK

• Muntaia-eragiketen sekuentzia ezartzea. • Piezak muntaiari buruzko zehaztapen teknikoen arabera kokatzea (jarraibideak, multzoko planoak eta ibilbide-orriak,

besteak beste). • Konposiziorako beharrezko erremintak eta makineria hautatzea. • Piezak ondo kokatzea, muntaian eta prentsaketan deformazioak (kopadurak eta deskoadratzea, besteak beste)



X X

X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Itsasgarriak. Kolatzea. Mihiztatzea. • Prentsatze-prozesua. Euste-elementuen antolaera/kokapena. • Muntatzeko tresnak. Motak. • Lixatze-prozesua. Lixa motak eta lixatzeko tresneria.

X X X X

JARRERAZKOAK • Ordena eta garbitasuna zaintzea lanpostuan. • Zorroztasuna interpretazioan eta muntaian. • Kalitatearekiko konpromisoa izatea.

X X X

83






Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Unitatea aurkeztu. 1 1 h X X Irakasleak ondoko alderdi hauei

buruzko oinarrizko azalpenak emango dizkie ikasleei: itxitura-elementu garrantzitsuenak zein diren, horien motak eta ezaugarriak zein diren, horiek egiteko zein material erabiltzen diren eta azken urteetan zein bilakaera izan duten. Horrez gain, unitatea zertan datzan eta bertan zer landuko duten ere azalduko du. Ariketa praktiko autonomo bat denez, jada landutako alderdi guztiak biltzen joan beharra dago. Aurkezpen baten bidez, irakaslea egin beharreko jarduera-sekuentzia azaltzen joango da, bai eta zenbatetsitako denboren kontrol-puntuak ere. Ikasleek beharrezkoak diren apunteak eta krokisak egingo dituzte, eta argi geratu ez zaizkien alderdien inguruko galderak egingo.

Egin beharreko lanaren sekuentzia eta kategoria ezagutzeko. Autonomia-maila izan behar dela, eta garatu beharreko lan-sekuentziaren puntu jakin batzuetan kontrol-denbora bat ezarri behar dela jakiteko.

Aurkezpen informatizatua. OCDa.

J2-E1. Itxitura-elementu bat egiteko ariketa praktiko autonomoa egin.

Guztiak X X Arotzeriako itxituren inguruko ariketa praktiko honen helburua leiho edota ate bat egitea da.

Itxiturako elementuei dagokienez, arotzeriako oinarrizko multzoen gauzatze-sekuentzia eta muntaia

Eskuzko erreminta. Zur-lantegiko makineria konbentzionala.

84




barneratzeko.

85




-. Lan-sekuentzia:

• Lantegiko marrazketa. • Materialen zerrenda eta



hautatzea. • Piezak makinaz mekanizatzea. • Aurremuntaia, ahokatzeak,

burdineria ipintzea eta egiaztapenak.

• Muntatzea eta kolatzea. • Fintzea eta akabera egitea.

4 h

2 h

4 h

2 h

7 h

10 h

2 h

3 h

Mekanizazio guztiak egiteko eta ikaskuntzak benetako elementutzat aplikatzeko bide emango duen eskala bat egitea gomendatzen da. Ikasleak, krokiseko marrazkian eta elementu errealetik hartutako neurrietan oinarrituta, adierazitako sekuentziaren arabera hasiko dira ariketa praktikoa egiten. Haien gaitasunen barruan, denbora-irizpideak kontuan izango dituzte. Irakasleak beharrezkoa denean parte hartuko du, dagozkion alderdiak banaka edo taldean zuzentzeko. Taldeari alderdi hauen inguruko irizpideak nabarmenduko dizkio: erreminten, makineriaren eta tresneriaren mantentze-lanak; ordena eta garbitasuna; arriskuen prebentzioa eta ingurumena (adibidez, baliabideen optimizazioa). Ikasleak eskatutako kalitateaz mekanizatu behar dutela, eta kalitate-maila hori euren buruari eskatu behar diotela, eta mekanizazio bat ondo eta gaizki noiz dagoen interpretatu behar dutela jabetu behar dira. Kalitatea kate bat da eta, urrats bat beharrezko baldintzetan eman ez badute, hori

Arotzeriako elementuak egitean eta muntatzean kalitate-irizpideak bereizteko. Ekintzak eta mekanizazioak denbora-irizpideei jarraituz egin behar direla jakiteko. Erreminten eta makineriaren maneiua hobetzeko, beharrezko mantentze-lanak eginda eta, betiere, segurtasuna zainduta.

Ariketa praktikoa egiteko beharrezko piezak lortzeko zura.

86




nabaritu egingo da ondoren. Irakasleak ikasleei nabarmendu beharko die zeregin bat egiteko denbora luzea dagoenean ezin direla lasaitu. Ikasgela-lantegiak benetako enpresaren isla izan behar du, eta enpresan beti izango da bete beharreko aurrekontu bat eta erantzun beharreko bezero bat. Ariketa praktikoa amaitzean, lanak bildu ondoren, irakaslek horiek ebaluatuko ditu, ezarritako irizpideen arabera.

OHARRAK

• Ariketa praktiko mota hauetarako eskainitako denbora luzeagoa denez, une egokitzat hartzen da ikasleei jarrerazko alderdiak nabarmentzeko. • Jardueren sekuentzia autonomiaz egiteari, eta, logika eta sena erabilita, ezustekoei aurre egiteko ikasleek garatu beharreko gaitasunari garrantzia ematea gomendatzen da. • Komenigarritzat jotzen da ikasleei kalitatearekin lotutako alderdiak nabarmentzea. Izan ere, eurek hasi behar dute zerbait funtsean ondo dagoen bereizten, irakasleak beti esan behar ez dezan

hurrengo urratsarekin noiz jarrai dezaketen.

87



12. UD: ZUREZKO EGITURETARAKO MULTZOAK EGITEA

12. unitate didaktikoa: ZUREZKO EGITURETARAKO MULTZOAK EGITEA Iraupena: 35 ordu IE6: Arotzeria-multzoak konposatu ditu, elementuak dokumentazio teknikoaren arabera doituta. Ikaskuntza-helburuak:

1. Muntaia-eragiketen sekuentzia ezartzea. 2. Piezak muntaiari buruzko zehaztapen teknikoen arabera kokatzea (jarraibideak, multzoko planoak eta ibilbide-orriak, besteak beste). 3. Konposiziorako beharrezko erremintak eta makineria hautatzea. 4. Muntaian eta prentsaketan deformazioak (kopadurak eta deskoadratzea, besteak beste) saihestea. 5. Emaitzazko multzoek eta azpimultzoek perdoi-marjina onargarriak betetzen dituztela egiaztatzea. 6. Gainazal libreak koipe, itsasgarri eta hautsik gabe, besteak beste, mantentzea. 7. Multzoaren kalitatea egiaztatzea, eta ezarritako zehaztapenak bete ditzan beharrezko doikuntzak egitea (burdineria manipulatuz, arrabotatuz, lixatuz eta argizaria emanez, besteak beste). 8. Lan-eremua garbi eta txukun mantentzea.

EDUKIAK Multzoak

1 2 3 4 5 6 7 8

PROZEDURAKOAK

• Muntaia-eragiketen sekuentzia ezartzea. • Piezak muntaiari buruzko zehaztapen teknikoen arabera kokatzea (jarraibideak, multzoko planoak eta ibilbide-orriak,

besteak beste). • Konposiziorako beharrezko erremintak eta makineria hautatzea. • Piezak ondo kokatzea, muntaian eta prentsaketan deformazioak (kopadurak eta deskoadratzea, besteak beste)



X X

X X X X

KONTZEPTUZKOAK

• Itsasgarriak. Kolatzea. Mihiztatzea. • Prentsatze-prozesua. Euste-elementuen antolaera/kokapena. • Muntatzeko tresnak. Motak. • Lixatze-prozesua. Lixa motak eta lixatzeko tresneria.

X X X X

88




JARRERAZKOAK • Ordena eta garbitasuna zaintzea lanpostuan. • Zorroztasuna interpretazioan eta muntaian. • Kalitatearekiko konpromisoa izatea.

X X X



Loturiko helburua

k D


Irak. Ik. J1. Unitatea aurkeztu. 1 1 h X X Irakasleak, oinarrizko mailan, honako

alderdi hauek azalduko dizkie: zuraren egiturak, gehien erabiltzen diren materialak, egitura horien erabilera nagusiak eta egitura-arazoak ebazteko oinarrizko multzoen muntaiak. Irakasleak unitate hau zertan datzan eta bertan zer egingo duten azalduko die ikasleei. Ariketa praktiko autonomo bat denez, mihiztaduren, loturen eta junturen inguruan jadanik landutako alderdi guztiak biltzen joan beharko da. Aurkezpen baten bidez, irakaslea egin beharreko jarduera-sekuentzia azaltzen joango da, bai eta zenbatetsitako denboren kontrol-puntuak ere. Ikasleek beharrezkoak diren apunteak eta krokisak egingo dituzte, eta argi geratu ez zaizkien alderdien inguruko galderak egingo.

Egin beharreko lanaren sekuentzia eta kategoria ezagutzeko. Autonomia-maila handia izan behar dutela, eta garatu beharreko lan-sekuentziaren puntu jakin batzuetan kontrol-denbora bat ezarri behar dela jakiteko.

Aurkezpen informatizatua. OCDa.

89




J2-E1. Zurezko egitura izango duen estalki baterako zertxa bat egiteko ariketa praktiko autonomoa egin: -. Lan-sekuentzia:

• Lantegiko marrazketa.

• Materialen zerrenda eta aurrekontua.

• Makineria konbentzionaleko piezakatzea.

• Aurpegiak, sinboloak eta trazadura hautatzea.

• Piezak makinaz mekanizatzea.

• Aurremuntaia, ahokatzeak, burdineria ipintzea eta egiaztapenak.

• Muntatzea.

Guztiak

5 h

2 h

3 h

3 h

7 h

8 h

3 h

3 h

X X Ariketa praktiko hauek zurezko egituren gainean egitea proposatzen da, pendoloi-zertxa bat egiteko asmoz. Mekanizazio guztiak egiteko eta ikaskuntzak benetako elementutzat aplikatzeko bide emango duen eskala bat egitea gomendatzen da. Ikasleak, krokiseko marrazkian eta benetako elementutik hartutako neurrietan oinarrituta, zertxaren erdia –simetrikoa izango baita– irudikatuko duen marrazki batekin hasiko dira ariketa praktikoa garatzen. Marrazkiak angeluen eta malden neurri guztietarako oinarri gisa duen garrantzia nabarmenduko du. Jarraian, amaitu arte adierazitako sekuentziaren arabera, mekanizazioak eta bidezko zereginak egingo dituzte, euren gaitasunen eta denbora-irizpideen arabera. Irakasleak beharrezkoa denean parte hartuko du, dagozkion alderdiak banaka edo taldean zuzentzeko. Alderdi hauen inguruko irizpideak nabarmenduko ditu: erreminten, makineriaren eta tresneriaren mantentze-lanak; ordena eta garbitasuna; arriskuen prebentzioa eta ingurumena (adibidez, baliabideen optimizazioa).

Zurezko egituren instalazio baterako arotzeriako oinarrizko multzoak egiteko sekuentzia eta muntaia barneratzeko. Arotzeriako elementuak egitean eta muntatzean kalitate-irizpideak bereizteko. Ekintzak eta mekanizazioak denbora-irizpideei jarraituz egin behar direla jakiteko. Erreminten eta makineriaren maneiua hobetzeko, beharrezko mantentze-lanak eginda eta, betiere, segurtasuna zainduta.

Eskuzko erreminta. Zur-lantegiko makineria konbentzionala. Ariketa praktikoa egiteko beharrezko diren piezak lortzeko zura.

90




• Fintzea eta akabera egitea. Ikasleak honako alderdi hauez jabetuko dira: eskatutako kalitateaz mekanizatu behar dutela, kalitate-maila hori euren buruari eskatu behar diotela, eta mekanizazio bat ondo eta gaizki noiz dagoen interpretatu behar dutela. Kalitatea kate bat da, eta urrats bat beharrezko baldintzetan eman ez badute, hori nabaritu egingo da ondoren. Irakasleak ikasleei nabarmendu behar die zeregin bat egiteko denbora luzea dutenean ezin dutela denbora alferrik galtzen ibili. Ikasgela-lantegiak benetako enpresaren isla izan behar du, eta enpresan beti izango da bete beharreko aurrekontu bat eta erantzun beharreko bezero bat. Ariketa praktikoa amaitutakoan, irakasleak lanak bildu eta ebaluatu egingo ditu, ezarritako irizpideen arabera.

OHARRAK

• Ariketa praktiko mota hauetarako eskainitako denbora luzeagoa denez, une egokitzat hartzen da ikasleei jarrerazko alderdiak nabarmentzeko. • Jardueren sekuentzia autonomiaz egiteari, eta, logika eta sena erabilita, ezustekoei aurre egiteko ikasleek garatu beharreko gaitasunari garrantzia ematea gomendatzen da. • Komenigarritzat jotzen da ikasleei kalitatearekin lotutako alderdiak nabarmentzea. Izan ere, eurek hasi behar dute zerbait funtsean ondo dagoen bereizten, irakasleak beti esan behar ez dezan

hurrengo urratsarekin noiz jarrai dezaketen.

INSTALAZIOKO ETA ALTZARI HORNIKUNTZAKO TEKNIKARIA · x x Irakasleak eta ikasleek nork bere burua...

Documents

Transcript of INSTALAZIOKO ETA ALTZARI HORNIKUNTZAKO TEKNIKARIA · x x Irakasleak eta ikasleek nork bere burua...