1. 1. UGALKETA FUNTZIOA BIZITZAREN ETAPAK Bizitzan etapa asko dagoz: haurtzaroa, nerabezaroa eta helduaroa. Haurtzaroa: Jaiotetik hasi eta 12 urtegaz amaitzen da. Etapa horretan neskak eta mutilak asko hasten dira eta dempora gutxitan. Gauza barriak ikasten doguz adibidez ( ibiltzen, berba egiten, irakurten eta idazten). Aldi horretan pertsonak independentsia maila haundiagoa daukie. Nerabezaroa haurtzaroa eta elduaroaren arteko etapea da. 12 urtegaz hasten da eta 19 amaitzen da. Etapa orretan neskak eta mutilak aldaketa fisikoak eta psikologikoak daukie. Pertsoneei aldaketak onartzea gatxa izaten da, baina lagunekaz eta familiagaz berba egitea laguntzen deutsoe. Helduaroa hiru etapatan dago bananduta: gaztaroa, helduaroa eta zhartzaroa. Gaztaroa 25 urte arteko aldia da. Aldi orretan neskak eta mutilak euren erabagiak hartzen ikasten dabe. Beharrean hasteko trebaten dira. Helduaroa etapa luzeena da, 60 urtegaz amaitzen da. Aldi orretan ez dabe aldaketak eukiten, normalean familiak osotzen dabe eta garapenak burutu dabe.
2. 2. Zahartzaroa bizitzaren askenengo etapa da. Aldi orretan zahartuten gara eta beharra izten dogu.
3. 3. KARAKTERE SEXUALAK Karaktere sexual primarioak: Ugalketa aparatuak osotsen daben sexu organoak, jaiotzeatik daukaguz. Karaktere sexual sekundarioak: Gorputzan agertzen diran aldaketak dira, ez dabe ugalketa aparatuekin parte hartzen. Pubertaroan geratzen dira. KARAKTERE SEXUAL SKUNDARIOAK NESKEEI MUTILEEI PUBISAN ETA BESAPEETAN HULEA HASTEN JAKE PUBISEAN, BESAPEETAN, AURPEGIAN ETA GORPUTZ ADARRETAN HULEA HASTEN JAKE BULARRAK HASTEN JAKE MUSKULATURA SENDOTSEN JAKE ALDAKAK ZABALTZEN JAKE SORBALDAK ZABALTZEN JAKE AHOTSA BAZUAGOA BIHURTZEN JAKE
4. 4. EMAKUMEZKOEN UGALKETA APARATUA Obulutegia: Albendrol forma daukan bi organo dira. Obluluak sortzen dabe. Falopioren trompak: Obulutegiak umetokiarekin elkartzen dauan hodia da. Umetokia: Madari forma daukan organo utza eta gihartzua da. Haurnaldian izaki barria sortzen da. Baginea: Umetokia kampoaldeagaz lotzen dauan hodia da. Bulbea: Ezpain forma daukan organoa da. Baginea kampoaldeagaz lotzen dauan hodia da. Ezpain hori baginea babesten dau.
5. 5. GIZONEN UGALKETA APARATUAK Testikuluak: Arrautz forma daukien bi organoak dira. Pubertaroan expermatosoidea sortzen hasten dira. Eskrotoa azalezko boltsa bat da. Hodi deferenteak: Testikuluak uretreagaz lotzen dauan hodia da. Semen besikulua eta prostatea: Batera semen jariakina sortzen daben guruin bi dira. Zakila: Barruan uretrea dauka. Zakilaren punta glande dauka izena. Glandea estaltzen dauan azala prepuzio dauka izena. Uretrea: Gernua eta semena kamporatzen dau. Semena jariakinaren eta expermatosoidearen nahasturea da.
6. 6. ERNALTZEA Ernaltzea: Ia beti folopioren trompan gertatzen da. Expermatosoidea obuluagaz elkartzen danean. Expermatosoidea obuluagaz alkaren danean obulua substantzi bat botaten dau beste expermatosoide bat ez ernaltzeko ostabere. Obulu ernaldua zigoto dauka izena. Falopioren troparen ormak zigotoa umetokira eroaten dau eta han zigotoa umetokiaren orma baten lotzen da eta han hasten da haurdunaldia.
7. 7. HAURDUNALDIA Haurdunaldia: Lehenengo hiru hilabeteetan izaki barria enbrioi bihurtzen da. Lehenengo aste horretan organoak garatzen jakez. Hirugarren hilabetetik aurrera, enbrioia, umekia bihurtzen da. Umekiari organo guztiak hasten jakez birikiak izan ezik.Umekia astez aste, ume itxura gehiago dauka. Bederatzi hilabete etagero umetokian karena eta amniatikoa sartzen dira. Karen eta izaki barria zil hesteari dagoz lotuta. Eta behar dauzan elikagaiak eta oxigenoa emoten deutsoz karenak umekiari. Boltsa amniotikoa likidoz beteta dago, umekia inguratu eta temperatura aldaketetatik eta izan daitekezan kolpeetatik babesten dau.
8. 8. ERDITZEA Erditzea: Umekia eta karena bajinatik kamporatzea da. Boltsa amniotikoa haustea: Umekia garatuta dagoanean gertatzen da. Boltsa amniotikoa hausteaz, likido amniotikoa baginatik kamporatzen da eta baginea dilatatu egiten da, umekia bertatik urteteko. Umekia kamporatzea: Gorputzetik kamporatzea ahalbidetzen dabe umetokiaren eta abdomenaren muskuuzkurdurek. Umekia kampoan dagoanean zil hestea ebagiten da eta ombligoa geratzen da. Erditzearen askenengo fasea: Zil hestea, karena eta boltsa amniotikoa kamporetzea da.