GENEEN ADIERAZPENA

Geneen adierazpena

Transkripzioa

Kode genetikoa

GENEEN ESPRESIOA. KODE GENETIKOA ETA PROTEINEN SINTESIA

1-Gene bat-entzima bat teoria:

• Garrod-ek (1901), alkaptonuria, entzima baten gabeziak eragindako gaixotasuna (kartilago eta gernuaren iluntzea) aztertu

• Familian transmititzen zenez (heredentziari loturikoa) informazio genetikoarekin zerikusia izan behar zuen.

• Garai hartan hasi ziren geneak ezagutzen eta aurrerago jakin zen geneak ADN-z osaturik daudela.

• Ondorioa: Entzimen (proteinen) sintesia ADN-ren baitan dago.

• Beadle eta Tatum (1941), onddo bat irradiatu zuten.– Irradiazioak ez dira proteinak eraldatzen– Irradiazioak ADN eraldatzen du

Onddoa irradiatzean zenbait entzima(proteina) ez zituen sintetizatzen

Ondorioa: Irradiazioak proteinak deusezten ez baitu, baina ADN eraldatzen badu, eta eraldatzean proteinak ez badira sintetizatu, ADN eta proteinen erlazioa argia da.

(gen enzima)

Beadle & Tatum - 1941Beadle & Tatum - 1941

Beadle eta Tatum

• Hasieran gene bat entzima bat printzipioa

• Gene bat proteina bat bilakatu zen entzima guztiak proteinak direlako baina proteina guztiak entzima ez. Eta azkenik

• Gene bat Katea polipeptidiko bat, proteinak hainbat katea polipeptidikoz osaturik egon daitezkeela ikusi zelako

1865 1957 - Francis Crick

Genetika molekularraren DOGMA NAGUSIA

ADN

ARN

PROTEINAK

TRANSKRIPZIOA:RNAren sintesia

RNA-primarioaren heltzea eukariotoetan

KODE GENETIKOAKODE GENETIKOA

Nukleotidoen eta aminoazidoen arteko korrespondentzia ezartzen duen kodea.

KODE KODE GENETIKOAGENETIKOA

• Bere aurkikuntzan garrantzia izan zuten aurkikuntzak :– Severo Ochoak & alg.(1955) polinukleotido

fosforilasa entzima isolatu zuten (nukleotidoak lotzen ditu harizpi molderik gabe):

– Niremberg (1961), poliU molekulak erabiliz honako saikuntza burutu zuen :

- Ondorioztatu zuena: Urazilo eta fenilalaninaren arteko lotura dago.

- Poli C-rekin saioa errepikatuz soilik prolina zegoen saiodietan elkartzen zieren aminoazidoak. Beraz, zitosina eta prolinaren arteko lotura ere bazegoen.

poliU (UUUUUUUU……) eratu zuten.

Saiodi guztietan poliU, eta aa-ak elkartzeko beharrezko osagai guztiak zeuden

20 aa-ekin…

Soilik saiodi honetan elkartu ziren aa-ak,phe hutsez osaturiko polipeptidoa hain zuzen

• Bi nukleotido balira kodearen oinarria, soilik 16 aa kodifikatzeko aukera izango zen, 42 = 16

• Klabea hiru nukleotidok osatuz (tripleteak) 43=64, nahikoa izango zen 20 aa-ak itzultzeko.

• Kode genetikoaren ezaugarriak:

– Kodonak (kode unitateak) 3 nukleotidoz osaturik daude

– 64 triplete- konbinazio /kodoi eta bakoitzari dagokion aa-k eratzen dute. Horietatik 61, aa-k kodifikatzen dituzte eta 3 amaiera-kodonak (zentzugabeak) dira: UAA, UAG eta UGA.

– Unibertsala da: izaki bizidun guztientzat balio du.

– Endekatua da: Aminoazido gehienak kodoi bai baino gehiagok kodifikatzen dute.

Nukleotido bakoitzak aminoazio bat kodifikatuko balu, soilik 4 aminoazido kodifikatzeko aukera izango zen, baina jakina da 20 aa desberdin daudela…