ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren,...

51
PROBA I DATZIA DESKRIBAPEN TEKNIKOA ZUZENTZEA ETA KALIFIKATZEA ANALISIAK

Transcript of ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren,...

Page 1: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

PROBA IDATZIA

DESKRIBAPEN TEKNIKOA

ZUZENTZEA ETA KALIFIKATZEA

ANALISIAK

Page 2: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 1 •

PROBA IDATZIA

DESKRIBAPEN TEKNIKOA

Ondoko orrialdeotan EGA Proba Idatziaren deskribapenteknikoa dago: Proba osatzen duten bi atalena, eta bakoitzaosatzen duten ariketena.

Azaldurik daude Probaren testuingurua, oinarriekiko loturak(EGA konstruktua, Europako Erreferentzi Marko Bateratua),baita ariketek C1 mailako zehaztasunekin zer lotura duten.

Horietatik abiatuta, azaldurik dago ariketek zer gaitasunneurtzen duten (gaitasun hartzaileak eta ekoizleak) eta,horretarako, ariketak zelan eraikitzen diren, alegia, zerzehaztasun tekniko duten.

Proba Idatziko osagaiak (atalak eta ariketak) xeheturik, horienlagin edo eredu batzuk eskaintzen dira, azken emaitzakerakustearren.

2010, abendua

EGAAzterketa Batzorde Ofizialeko Zuzendaritza

Page 3: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 2 •

AURKIBIDEA (DESKRIBAPEN TEKNIKOA)

PROBA IDATZIA. EZAUGARRI OROKORRAK

Testuingurua. Helburua. Oinarriak 3Kokapena. Oinarriak 4Deskribapena 51. eta 2. atalak. Deskribapen fisikoa 61. atala. Deskribapen fisikoa 71. atala. Azken orrialdeko oharrak 8

ARIKETAK

Elkarrizketa testuaOinarriak 9Deskribapena. Ezaugarri teknikoak 10Eredua-1. Morto vivace 11Eredua-2. Babilonia 12

LexikoaOinarriak 13Deskribapena. Ezaugarri teknikoak 14Eredua-1. Hazi ahalean ttipitu 15Eredua-2. Bestea da mundua 16

IrakurmenaOinarriak 17Deskribapena. Ezaugarri teknikoak 18Eredua-1. Testu laburrak

Autismoa. Ez duzu idazlea ematen 19Eredua-2. Testu laburrak

Afrikako sugea. Anaia zaharrena 21Eredua-1. Testu luzeak

Garapen emozionala 23Eredua-2. Testu luzeak

Mens sana 25

2. atala. Deskribapen fisikoa 272. atala. Azken orrialdeko oharrak 28

Idazlan luzeaOinarriak 29Deskribapena. Ezaugarri teknikoak 30Idazlan luzea eta laburra. Ohar orokorrak 31Idazlan luzea. Euskarria 32Ereduak 1-2. Iritzi artikulua

Musika jaistea. Gizartea lehen eta orain 33

Idazlan laburraOinarriak 35Deskribapena. Ezaugarri teknikoak 36Idazlan luzea eta laburra. Ohar orokorrak 37Eredua-1. Mezua. Albiste zoragarria 38Eredua-2. Mezua. Mundua aldatzea 39Eredua-3. Txostentxoa. Nire proposamena 40Eredua-4. Gutuna. Etxaldea 41Eredua-5. Gogoeta. Bihar, itsu? 42Eredua-6. Gutuna. Irakasle lana 43Idazlan laburra. Euskarria 44

Esaldiak berridatziOinarriak 45Deskribapena. Ezaugarri teknikoak 46Eredua-1 47Eredua-2 49

Page 4: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

PROBA IDATZIA | Testuingurua | Helburua | Oinarriak

Atala PROBA IDATZIA EGAko lehenengo proba

Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko bi probak egiteko prozesua hasten dute. Proba Idatzia da egin behar duten lehenengoa.

Atariko Probako kalifikazioak nahiko epe laburrean jasotzen dituztenez, Proba Idatzia hura egin eta pare bat astera egiten da.

Atarikoak, bere helburua beteaz, azterketari multzo nahiko homogeneo bat bideratzen du EGAko Proba Idatzira. Atarikoak ahozko hizkuntzako eta hizkuntza idatziko testuinguruen simulazio bat egiten du eta, hortaz, bai gaitasun hartzaileetan (ulermena) eta bai gaitasun ekoizleetan (idatziz eta ahoz) maila txukuneko kandidatuen hautapen bat egin du.

Atarikoa EGAra (Proba Idatzia eta Ahozkoa) bakarrik bideratuko dira eskakizun mailatik hurbil dabiltzan kandidatuak.

Gaitasunen EGA, sorreratik bertatik (1983), eredu komunikatiboan oinarritu da, eta lau neurketa gaitasun neurtzen ditu:

1. Ulermena: entzutezkoa eta irakurriarena 2. Adierazpena: idatzia eta ahozkoa

Alegia, EGAk ez du neurtzen ezein jakintza arloko eduki berezirik (Literatura, Historia, Filosofia, Artea...). Soil-soilik hizkuntz gaitasunak, ulertzeko eta komunikatzeko behar direnak. Finean, euskaraz jarduteko gai izatea.

Bada, Proba Idatziak bereziki bi gaitasunen neurketa egiten du: irakurriaren ulermena eta idatzizko adierazpena.

Beste bi gaitasunen neurketa Ahozko Proban egiten da.

Baztergarria Nolanahi ere, bi gaitasun horietan maila nahikoa frogatu beharra dago Ahozko Probara igaro ahal izateko. Izan ere, proba baztergarria da Idatzia: gainditu ezeanezin da Ahozko Proba egin.

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA

Hizkuntza batean gai izatea, hizkuntza horretan jarduteko gai izatea da. Pertsonek hizkuntz jarduerak burutzen dituzte beren komunikazio helburuak betetzeko. Batzuetan jarduera hartzaileak gauzatu behar dituzte (adib. testuak irakurri); beste batzuetan ekoizpen jarduerak (adib. zerbait idatziz adierazi; alegia, testu idatziak ekoitzi). Bada, hori egoki egin ahal izateko EGAko azterketariak gaitasun batzuen jabe izan behar du eta estrategia egokiak erabili.

• GAITASUNAKSOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak ulertzeko eta erabiltzeko, erregistro desberdinetan jarduteko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

DISKURTSIBOA: idatziz, ideiak ondo lotu eta lerrokadak eta testu argiak sortzeko.

FUNTZIONALA: hizkuntza egoki erabiltzeko gai izatea, bai deskribatzeko, kontatzeko,argudiatzeko, agintzeko, erregutzeko, sentimenduak adierazteko.

• HIZKUNTZ FUNTZIOAKIdeiak adierazi, hartzailearengan eragin, funtzio heuristikoa eta sormenerakoa.

• HIZKUNTZ JARDUERAKBizitza errealean bezala, ataza bat burutzeko bete behar diren hizkuntz jardueretan aritzeko: irakurritako testu bat ulertu, idatzizko adierazpenak egin.

• ERABILERA ARLOAKArlo pertsonala eta publikoa. Hots: batetik, gizarte jarduerak; bestetik, kultur eta aisia jarduerak, zerbitzu publikoak, hedabideekiko harremanak...

• ESTRATEGIETAN GAIAtazak egoki burutzeko: plangintza egiteko, gauzatzeko eta egindakoa ebaluatzeko.

• 3 •< Aurkibidera

Page 5: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

PROBA IDATZIA | Kokapena | Oinarriak

C1 Europako Erreferentzi Marko Bateratuaren sailkapena hiru gradukoa da: A: Oinarrizko erabiltzailea / B: Erabiltzaile independentea / C: Erabiltzaile gaituaGradu horietako bakoitzean bi maila (1-2) bereizten dira; beraz, sei maila guztira.

EGA 3. graduan kokatuta dago (Erabiltzaile gaitua), lehenengo mailan (Gaitasun operatibo eraginkorra): C1. Hortaz, sei mailako eskalan, bosgarrenean.

Oinarriak EEMB / C1

• EEMB (Europako Erreferentzi Marko Bateratua)

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

Irakurmena GAITASUN HARTZAILEAK

Gai da era askotako testu luzeak irakurtzeko eta nolabaiteko eskakizun mailarierantzuteko, eta gai da, orobat, testu horietan esanahi inplizituei antzemateko.

Gai da testu luze eta konplexuak erabateko xehetasunez ulertzeko.

Gai da xehetasunak eta ñabardurak ulertzeko: iritzi inplizituak eta esplizituak, hiztunen jarrera eta beren arteko erlazio inplizituak, esamolde idiomatikoak etaerregistro aldaketak...

Gai da gizarte-bizitzan, lan-arloan edo arlo akademikoan aurki ditzakeen testu zabal eta konplexuen sail handia zehatz ulertzeko, eta jarrerak eta iritzi inplizituak nahiz esplizituak adierazten dituzten xehetasunez ohartzeko.

Idazmena HIZKUNTZ GAITASUNA

Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin. Gai da testu argiak, ongi egituratuak eta xeheak ekoizteko, baita gai konplexuei buruzkoak ere, testuaren antolaketa-,artikulazio- eta kohe rentzia-mekanismoak zuzen erabiliz.

Gai da asmatutako deskribapen eta testu argiak, xeheak eta ongi egituratuak idazteko, estilo sinesgarria, pertsonala eta naturala, idatziaren hartzaile izango den irakurleari egokitua erabiliz.

Gai da bere ikuspegiari buruzko azalpenak nolabaiteko zabaltasunez emateko eta bere ikuspegiari eusteko ideia osagarriak eta adibide egokiak emateko.

Gai da diskurtsoa antolatzeko eta, artikulazio mekanismo linguistikoak behar bezala erabiliz, diskurtso argia, ongi egituratua eta jarraipen onekoa sortzeko.

Baliabide ugariren jabe da eta egokiena aukeratzen du adierazi nahi duena zehaztasunez adierazteko.

Hiztegi zabala du eta esamoldeak eta ahozko beste zenbait adierazpide ere erabiltzen ditu.

Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin.

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOA

Esamolde eta lokuzio ugari ezagutzen ditu. Gai da erregistro batean baino gehiagotan aritzeko, oso muturrekoa ez bada (sentimenduak adierazi, txantxatan jardun, maitasun hitzak esan...).

Oro har

Oro har

• 4 •< Aurkibidera

Page 6: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

PROBA IDATZIA | Deskribapena |

Bi atal EGAko Proba Idatziak bi atal ditu.

LEHENENGO ATALA | UlermenaLehenengo atalak gaitasun hartzailea neurtzen du: irakurriaren ulermena. Helburu horretarako, hiru ariketa ditu:

• Elkarrizketa testua. Elkarrizketa moldeko testu batean hamar hutsune daudemarkaturik, eta horiek osatzeko a - b - c - d erako erantzunak (AAG). Horietatik erantzun zuzena aukeratu behar da, testuingurua oso aintzat hartuta.

Testua osatzeko, hutsuneetan zer jarri aukeratu behar duzu

• Lexikoa. Testu labur batean markatuta dauden hamar hitzen baliokide egokiak aukeratu behar dira a - b - c - d erako zerrenda batean.

Hitzek testuinguruan duten esanahia kontuan harturik aukeratu baliokidea

• Irakurmena. Ariketa honek hiru testu ditu: bi labur eta bat luzea.Guztira hamar item edo galdera ditu (AAG): bi testu laburren artean, guztira bost (a - b - c); testu luzeak, beste bost (a - b - c - d).

Irakurri hurrengo testuak eta aukeratu erantzun zuzena

Dokumentua Lehenengo atala bi dokumentu dira: testuak dituen koadernotxoa (8 orrialde) etaerantzun-orria, erantzunak markatzeko.

Denbora Lehenengo ataleko ariketa guztiak egiteko gehienez 65 minutuko tartea dago. Lehenago amaituz gero, entregatu eta bigarren atalarekin has daiteke.

BIGARREN ATALA | IdazmenaBigarren atalak gaitasun ekoizlea neurtzen du: adierazpen idatzia.Helburu horretarako, hiru ariketa ditu:

• Idazlan luzea. Bi dosierren bidez aurkezten da ariketa. Bi dosierretako gai bat aukeratu eta hori garatu behar da, atazako zehaztasunen arabera:

– Gaiaren sarrera edo aurkezpena – Dosierrean gidoirako laukian proposatutako ideia batzuk garatu:

konparatu, erlazionatu...– Adibideak jarri, garatutako ideiak osatzeko– Amaitzeko: konklusioa edo proposamenak

Luzera Idazlan luzean gutxienez 250 hitz idatzi behar dira.

• Idazlan laburra. Idazki labur bat ontzeko, bi dosierren bidez aurkezten da ariketa (hipotesi bat / gutun bat / informe bat / gertakari baten kronika laburra). Lau horietako bi, aukeran. Bat aukeratu eta hori garatu behar da, emandako hasierari eutsiz (lerro bat).

• Esaldiak berridatzi. Emandako hamar esaldiren moldapena egin behar da; hots,esaldi baliokideak sortu behar dira beste egitura batzuk erabilita, beti ere esaldi bakarra osatuz. Berridazketa bideratzeko eta gauzatzeko, elementu batzuk eskaintzen dira erreferentzia gisa.

Luzera Idazlan laburrean gutxienez 150 hitz idatzi behar dira.

Dokumentua Bigarren atala bi dokumentu dira: gaietarako laguntzak (dosierrak) eta esaldiak dituen koadernotxoa (8 orrialde) eta idazteko orriak: esaldiak eta orri marradunak.

Denbora Bigarren ataleko ariketa guztiak egiteko ordu bete eta 50 minutuko tartea dago.

• 5 •< Aurkibidera

Page 7: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

Izena. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. .

Deiturak . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . .

UlermenaELKARRIZKETA TESTUA

LEXIKOA

IRAKURMENA

1

Azterketa

eredua-1

APROBA IDATZIA | LEHENENGO ATALA

CC11

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA

10 10

40 min

IDAZKIA

10

30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA

10–

25 min

Egindakoa gainbegiratzeko

15 min

Guztira50

272h 55m

ELKARRIZKETA TESTUA

5–

10 min

LEXIKOA

5–

10 min

IRAKURMENA

10–

40 min

Erantzun-orria betetzeko

5 min

PROBA IDATZIAPuntuazioa

gehienezPuntuazioa

gutxienezProposaturiko

denbora

1.atala

65min

• LEHENENGO ATAL HAU egiteko denbora: ordubete eta bost minutu.

• Barruan erantzun-orria daukazu. Orri hori zuzenduko da irakurgailu optiko bidez.

(Erantzun-orria bete tzea rekin era horretako zuzenketari berariazko onespena ematen diozu)

• Erantzun okerrengatik ez da punturik kentzen.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

• 7 •

Kodea:

/ 6

l l l l l l l

0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

Ariketa honetako esaldiak beste molde batean ipini behar dituzu, berridazketa

eginez. Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edo atzetik puntuak bal-

din baditu, zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:...takoan

→ etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dituzu

goiko esaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina

beti ere esaldi bakar bat osatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

ESALDIAK BERRIDATZI

...

1 Zaila da olibondoak leku hezeetan bizirik mantentzea, baina arbizuar batek behintzat lortu

omen du.

............................................................................................................................ arren,

badirudi ........................................................................................................................ .

2 Beti bezala trena berandu iritsiko zela pentsatu zuten eta ez ziren batere larritu, nahiz eta

denboraz juxtu ibili.......................................................................................................................... ...lakoan

........................................................................................................................ ...agatik.

3 Lehenbailehen egin behar ditugu gai horiei buruzko balorazioak, guztiongan eragina izateko.

Ahalik eta ......................................................................................................................

............................................................................... izan ............................................ .

4 Han nekez lor daizteke oinarrizko eskubide horiek. Hori dela eta, hainbat herritar etsita daude.

........................................................................................................................... ...enez,

.......................................................................... amore ............................................... .

5 “Hogei urte bazenitu, aldamioan jarriko zintuzket nirekin lanean”. Hori esan dio aitak Nereari.

Aitak Nereari ..................................................................................................................

................................................................................................................................... .

• 2 •

Kodea:/ 1l l l l l l l

AUKERATUTAKO GAIA

1 ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5 . . . . . . ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10 . . . . . . . ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

15 . . . . . . . ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

20 . . . . . . . ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

25 . . . . . . . ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Idazlan luzea

2

AZTERKETA KODEA

ANONIMOTASUNA BABESTEKO

Idatzi azterketa-kodearen zenbakiak: l l l l l l l

CC11

• BIGARREN ATAL HAU egiteko denbora, gehienez: ordubete eta 50 min.

• Barruan lau orri solte dauzkazu.

• Idatz itzazu kodeak adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.

Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

IdazmenaIDAZLAN LUZEA

IDAZLAN LABURRA

ESALDIAK BERRIDATZI

Azterketa

eredua-1

PROBA IDATZIA | BIGARREN ATALA

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA

10 10

40 min

IDAZKIA

10

30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA10

–25 min

Egindakoa gainbegiratzeko

15 min

Guztira50

272h 55m

ELKARRIZKETA TESTUA

5–

10 min

LEXIKOA

5–

10 min

IRAKURMENA

10–

40 min

Erantzun-orria betetzeko

5 min

PROBA IDATZIAPuntuazioa

gehienezPuntuazioa

gutxienezProposaturiko

denbora

1.atala

65min

Lehen atala

Koadernotxoa Erantzun-orria

Bigarren atala

Koadernotxoa Orri solteak

PROBA IDATZIA | 1. eta 2. atalak | Deskribapen fisikoa

• 6 •< Aurkibidera

Page 8: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 7 •< Aurkibidera

Izena. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. .

Deiturak . . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .. . . . . . . . . .

. . . . . .

UlermenaELKARRIZKETA TESTUA

LEXIKOA

IRAKURMENA

1

Azterketa

eredua-1

APROBA IDATZIA | LEHENENGO ATALA

CC11

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA

10 10

40 min

IDAZKIA

10

30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA

10–

25 min

Egindakoa gainbegiratzeko

15 min

Guztira50

272h 55m

ELKARRIZKETA TESTUA

5–

10 min

LEXIKOA

5–

10 min

IRAKURMENA

10–

40 min

Erantzun-orria betetzeko

5 min

PROBA IDATZIAPuntuazioa

gehienezPuntuazioa

gutxienezProposaturiko

denbora

1.atala

65min

• LEHENENGO ATAL HAU egiteko denbora: ordubete eta bost minutu.

• Barruan erantzun-orria daukazu. Orri hori zuzenduko da irakurgailu optiko bidez.

(Erantzun-orria bete tzea rekin era horretako zuzenketari berariazko onespena ematen diozu)

• Erantzun okerrengatik ez da punturik kentzen.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

Lehen atala

Koadernotxoa Erantzun-orria

PROBA IDATZIA | 1. atala | Deskribapen fisikoa

Page 9: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 8 •< Aurkibidera

PROBA IDATZIA | 1. atala | Azken orrialdeko oharrak |

Amaitzen duzunean:

• Konprobatu ariketetan aukeratu dituzunak erantzun-orrian markatu dituzula.Guztira, 30 item dira: 1-30.

• Sartu erantzun-orria koadernotxo honen barruan eta jaso eskua. Gelako arduradunek azterketaren 2. atala emango dizute.

Page 10: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

ELKARRIZKETA TESTUA | Oinarriak |

Atala PROBA IDATZIA | 1 ULERMENA

Elkarrizketa testua / Lexikoa / Testu laburrak (2) / Testu luzea (1)

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA• GAITASUNAK

SOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak eta erregistro desberdinak ulertzeko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

• HIZKUNTZ JARDUERAK

Irakurritako testuak ulertzea.Testuinguru aintzat harturik, adierazpen egokiak aukeratzea, ahozko hizkuntzarako zein idatzirako.

EEMB, C1

• EEMB

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio-trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

GAITASUN HARTZAILEAK

Gai da xehetasunak eta ñabardurak ulertzeko: iritzi inplizituak eta esplizituak, hiztunen jarrera eta beren arteko erlazio inplizituak, esamolde idiomatikoak etaerregistro aldaketak...Gai da lagun arteko hizkuntza edo argota ulertzeko.

HIZKUNTZ GAITASUNA

Trebea da testuinguruko hitz-gakoak, hitz-gako gramatikalak eta lexikalak erabiltzen, jarrera, aldartea, adimen-jarrera eta asmoak inferitzeko, eta ondoren gertatuko dena aurreikusteko.Baliabide ugariren jabe da eta egokiena aukeratzen du adierazi nahi duena zehaztasunez adierazteko.Hiztegi zabala du eta esamoldeak eta ahozko beste zenbait adierazpide ere erabiltzen ditu.Esamolde idiomatikoen eta lagunartekoen ezagutza-maila ona du.Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin.

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOA

Esamolde eta lokuzio ugari ezagutzen ditu. Gai da erregistro batean baino gehiagotan aritzeko, oso muturrekoa ez bada (sentimenduak adierazi, txantxetan jardun, maitasun-hitzak esan...).

• 9 •< Aurkibidera

Page 11: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

ELKARRIZKETA TESTUA | Deskribapena | Ezaugarri teknikoak

Testu mota • Literatur testu zatiak: eleberriak, ipuinak, antzerki-lanak, kazetaritza... • Asmatuak: lagunarteko elkarrizketak, pasadizoak...

Iturriak Literatur argitalpenak, aldizkariak, egunkariak, hedabideak oro har.

Hitz kopurua Testuek: 230 (± 30)Itemek: 80 (± 20)

Item kopurua 10Aukerak a - b - c

Ariketaren • Testuko (elkarrizketa - pasadizoa - kontakizuna) esanahi inplizituak antzematea (C1)helburua • Testuingurua aintzat harturik, elkarrizketaren / kontakizunaren haria

jarraitzeko gaitasuna.• Egokitasuna eta egiturak (C1).• Elkarrizketa mailako egiturak.• Egitura sintaktikoak.• Lexikoa testuinguruan.• Erregistroak: formala eta lagunartekoa.

Ariketaren • Zati egokia / zuzena zein den asmatzea, testuingurua aintzat harturik.funtsa • Sintaxi aldetik akats nabarmenik gabeak: entzun daitezkeen egiturak.

Ezkutatuko • Esamoldeak (egitura adierazkorrak).diren zatien • Egitura eginak (testuinguru jakinetan erabiliak: harridurazkoak, txantxak,nolakotasuna hitz-jokoak...).

• Egitura interesgarriak: konparaziozkoak, enfatikoak, konnotatiboak... • Hitz eta adjektibo adierazkorrak.• Maiztasun handikoak (bitxikeriak, ez).

Ezaugarri Orrialdearen formatua Bi zutabetara

teknikoak Aukeren formatua Zenbakia eta aukera-letrak, letrakera lodiz

Testuko hutsuneak Zenbaki txikia + hutsune-laukitxoak

Aukeretan • Adierazpen zuzena (egokia)• Diskurtsoaren haritik kanpoko adierazpena (gramatikala)• Egitura desegokiko adierazpena• Erdarakada edo euskara “gaiztoa”• Egitura ez-zuzena

Denbora Aurreikusitakoa: 10-12 min

• 10 •< Aurkibidera

Page 12: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 11 •< Aurkibidera

ELKARRIZKETA TESTUA | Eredua-1 |

Testua osatzeko, aukeratu hutsuneetan zer jarri.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

Morto Vivace1 A oihuka ekin zuen

B nagiak atera zituen C barrez lehertzen hasi zen

2 A baietz ekartzen didazula!B ekartzen didazu, moñoña hori?C ekarriko didazu, laztana?

3 A galtzontzilo hutsean ibilizB galtzontziloetan joandaC ipurdiarekin airean

4 A Nola litzateke ezkondu izanaB Zelan ahal nintzen ezkonduC Zergatik ezkondu ote nintzen

5 A Izan baitzen mauka izugarriaB Kristoren pagotxa izan zelako C Bai izan zela txumatxa

6 A ezgauza hutsa!B kaka bat!C hara nondik!

7 A inon direnak eta biB txintik atera gabeC pikutara joan zaitezkeela

8 A larrutik ordainduta B eramaten naizC moldatuko naiz

9 A Hain zuzen ere, gaur igandea dela!

B Zeren eta gaur igandea izanik!C Gaur igandea da!

10 A Zu bai zarela inozoa B Nahi bestetan esanC Kopeta behar da gero

orputza jiratu eta azal zuriko andre lodi batekin

egin zuen topo. Erdi etzanda zegoen ohearen beste

erdian, bata arrosaz jantzita; erruloak zituen bu-

ruan, manikura egin berria, eta biboteko ileak

kentzen ari zen pintzekin, ispilu txiki baten laguntzaz.

—Joder! –murmurikatu zuen inspektoreak– ahoz gora

etzateaz batera–. Egunero ikuspegi berberarekin esnatu

behar.

—Merezi duzuna baino hobea da ikusten duzuna.

—Zer ordu da?

—Ez daukat erlojurik.

Esnatu berriak oheburuaren kontra ezarri zuen bizkarra

eta ■■(1)■■, orro eginez.

—Kafe piska bat ■■(2)■■.

—Prestatu egin behar da eta nik ezin dut, atzazalak

guztiz lehortu arte.

Perrot purrustaka jaiki zen ohetik, ■■(3)■■ korridore

luzetik, soberako haragiak dardarka.

—■■(4)■■ behi alfer batekin? –murmurikatu zuen.

—■■(5)■■ zure moduko gorila batentzat familia

oneko andre zuri bat topa tzea.

—Eta izorra geratu zinelako lehenengo txortaldian

–zaunka egin zuen gizonak.

—Ederra harrapatu nuen, bai, ■■(6)■■.

Andreak ohetik batere mugitu gabe ziharduen berbe-

tan, biboteko ileak kendu bitartean.

—Askotan esan dizut –bota zion emazteak–, ■■(7)■■

zure diru guztiarekin. Ederto ■■(8)■■ ni bakarrik.

Orduan, hozkailu gainean zegoen sakelakoari

erreparatu zion. Birao bat bota zuen esku artean har-

tzean eta sukaldeko atea ireki zuen ostera ere:

—Berriz amatatu didazu telefonoa!

—■■(9)■■.

—Eta zer! Nik ez daukat jaiegunik, zorionez. Zenbat

aldiz esan behar dizut nire telefonoa bakean uzteko?

—■■(10)■■, ze berdin-berdin amatatuko dut. Bestela

ez dago bakerik zoro-etxe honetan.

Jon ArretxeMorto Vivace. Elkar, 2007

(Moldatua)

G

Page 13: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 12 •< Aurkibidera

ELKARRIZKETA TESTUA | Eredua-2 |

Testua osatzeko, aukeratu hutsuneetan zer jarri.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

Babilonia1 A ahalik eta diru gehien

B dirua nahi adinaC behar bezalako dirutza

2 A antzeraB bezalaC zehar

3 A izatekotanB bailitzanC izango bazen bezala

4 A ziploB di-da bateanC zirt edo zart

5 A txunditurikB miretsitaC gogaiturik

6 A ordaintzeko bezalaB ordaintzeko adinaC ordainez

7 A esan zidanB esan hidanC esan zenidan

8 A hementxe aterako haiz ereB hemen atera egingo haizC hemen ere aterako haiz

9 A etorri den gizonikB etorritako gizonakC etorri den gizon bat

10 A gonbidatu asmozB gonbidatzekotanC gonbidatzerako

ta handik gutxira bazkaltzen amaitu zuten eta na-gusiak Feliziano besarkatu eta agur egitera ziho-akionean azkeneko aholkua eman nahi izan zion:

—Nire esanei kasu egiten badiek urrutira iritsiko haiz.

Eta don Hilariorekin bigarren urtea betetzear zenean,Montevideotik etorri berria zen indiano ponposo batezagutu zuen, eta honek burua berotu zion Felizianori,joan zedila Montevideora, han aukera izango zuela-eta■■(1)■■ egiteko, berak egin zuen bezala.

Eta indianoaren hitzak haize zirimolaren ■■(2)■■

sartu zitzaizkion buruan, eta bere gogoa ere hantxeikusi zuen Felizianok, buruaren erdian, haize zirimola-ren begian, haren menpe erabat, paperezko kaskabeltxa■■(3)■■.

Eta ■■(4)■■ egin behar zuela ikusi zuen.

Eta handik astebetera nagusiari bere asmoak azalduzizkionean ■■(5)■■ geratu zitzaion hura:

—Nik hiri horrenbeste irakatsi ondoren, lana bi urteaneman ondoren… ■■(6)■■ hau egin behar al didak hikniri orain?

—Berorrek barkatuko ahal dit, baina ongi pentsatutakoerabakia da. Berorrek iazko bazkari hartan ■■(7)■■

diruak ez duela bihotzik eta dirua egin nahi zuenak berebihotza hiltzen jakin behar zuela lehenbizi.

—Baina pazientzia pixka batekin ■■(8)■■ aurrera.Hasteko, doblea pagatuko diat.

—Ez. Egun batean esan nion berorri batzuetan haizeasartzen zaidala buruan, eta halakoetan ez naizela batereerraza konformatzen.

—Hi, Ameriketara galtza zaharrekin joan eta zaharra-goekin ■■(9)■■ ere ezagutzen diat nik.

—Bai, baina ez naute galtza horiek barruan harra-patuko.

—Datorren hilean berriro ■■(10)■■ ninduan neureetxera bazkaltzera, bigarren urtebetea ospatzeko…

—Ba, gorde beza berorrek inbitazioa handiknatorrenerako.

Joan Mari IrigoienBabilonia. Elkar, 1989

(Moldatua)

E

Page 14: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

LEXIKOA | Oinarriak |

Atala PROBA IDATZIA | 1 ULERMENA

Elkarrizketa testua / Lexikoa / Testu laburrak (2) / Testu luzea (1)

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA• GAITASUNAK

SOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak eta erregistro desberdinak ulertzeko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

• HIZKUNTZ JARDUERAK

Irakurritako testuak ulertzea.Testuinguru aintzat harturik, adierazpen egokiak aukeratzea, ahozko hizkuntzarako zein idatzirako.

EEMB, C1

• EEMB

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio-trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

GAITASUN HARTZAILEAK

Gai da xehetasunak eta ñabardurak ulertzeko: iritzi inplizituak eta esplizituak, hiztunen jarrera eta beren arteko erlazio inplizituak, esamolde idiomatikoak etaerregistro aldaketak...Gai da lagun arteko hizkuntza edo argota ulertzeko.

HIZKUNTZ GAITASUNA

Trebea da testuinguruko hitz-gakoak, hitz-gako gramatikalak eta lexikalak erabiltzen, jarrera, aldartea, adimen-jarrera eta asmoak inferitzeko, eta ondoren gertatuko dena aurreikusteko.Baliabide ugariren jabe da eta egokiena aukeratzen du adierazi nahi duena zehaztasunez adierazteko.Hiztegi zabala du eta esamoldeak eta ahozko beste zenbait adierazpide ere erabiltzen ditu.Zailtasunak itzulinguruak eginez gainditzeko aukera ematen dion errepertorio lexiko zabal bat du, eta ez zaio antzematen esamolde bila dabilenik edo saiheste-estrategiak erabiltzen dituenik. GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOA

Esamolde eta lokuzio ugari ezagutzen ditu. Gai da erregistro batean baino gehiagotan aritzeko, oso muturrekoa ez bada (sentimenduak adierazi, txantxetan jardun, maitasun-hitzak esan...).

• 13 •< Aurkibidera

Page 15: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

LEXIKOA | Deskribapena | Ezaugarri teknikoak

Testu mota • Literatur testu zatiak: eleberriak, ipuinak, kazetaritza... • Kantuen letrak: idazleenak, tradiziozkoak, sortuak...

Iturriak Literatur argitalpenak, aldizkariak, kantu bildumak...

Hitz kopurua Testuek: 160 (± 30)Itemek: 40 (± 12)

Item kopurua 10Aukerak a - b - c - d

Ariketaren • Testuan markaturiko hitzen baliokide egokia hautatzea (C1).helburua • Testuingurua aintzat harturik, sinonimo egokia aukeratzeko gaitasuna.

• Egokitasuna (C1).• Aberastasun lexikoa.• Erregistroak: formala eta lagunartekoa.

Ariketaren • Testuinguruaren arabera, hitz egokia zein den asmatzea.funtsa • Baliabide lexikoen neurketa: izenak, adjektiboak, aditzak, lotura-hitzak...

Markatuko • Izen arruntak / bereziak. Baina maiztasun handikoak.diren • Adjektiboak: kalifikatiboak, deskribapenezkoak.hitzen • Aditzak arruntak / bereziak. Baina maiztasun handikoak.nolakotasuna • Lotura-hitzak / antolatzaileak. Egiturak indartzekoak eta esaldiak arteko loturak.

• Harridura-hitzak. Elkarrizketa mailako hitz adierazkorrak.

Ezaugarri Testuaren aurkezpena Bi zutabetara

teknikoak Aukeren formatua Lauki moldean: horizontalean, lau zutabe a - b - c - d bertikalean, 10 lerro

Testuko hitzak Letrakera beltzez markatuakOndoan, zenbakia, parentesi artean

Aukeretan • Testuinguruan, baliokidea dena.• Baliokidea, baina ez testuinguru horretan.• Formaz antzekoa, baina ez sinonimoa.• Formaz ez antzekoa, eta ez sinonimoa.

Denbora Aurreikusitakoa: 10 min

• 14 •< Aurkibidera

Page 16: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 15 •< Aurkibidera

LEXIKOA | Eredua-1 |

Aukeratu hitz horien baliokidea, testuinguruko esanahia kontuan harturik.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

aur arte ez nintzen ohartu (11), hazi (bihi,bikor, muin, niniku) hitza eta hazi (han-ditu, ondu, indartu) aditza, umaldi berekosenide bixkiak dituela euskarak. Bai usteederra, hazitzen dena bakarrik atzera (12)

hazi bihur litekeela uste izate hori! Edo alderan-tziz: hazia bere baitan (13) daramana baizik (14)ezin dela hazi, ezin dela handitu, ezin dela ondu,ezin dela edertu uste izate hori! Ustea edo egia,enpirikoa?... Ez al da hori Nietzscheren “taiga-beko itzulera” sonatua (15) baino puskaz ohar-men finagoa?...

Bai, hazi egiten dira munduko sorkari gu-ziak, baita sentimenduak eta ametsak ere, handituahalean atzera beren haziraino biribil tzeko, tti-

kitzeko; umotu (16) eta edertu ahalean beren mui-nera bildu, berriz atzera niniku, bihi eta hazibihurtzeko. Ez al da ederra, euskarak jaso duenmetafora zahar hori? Beste hizkuntza klasikoetanematen ote da paradoxa eder horrenik? Merezikoluke aztertzea.

Niri, bat-bateko ideia single honek, behiala(17) Marginalia inarrosle (18) hartako 106. kaleanJosebari aditu (19)nizkion burutapen (20) batzukekarri dizkit akordura:

Badirudi gauza orok izatea eta ezizateabere baitan daramala, eta gizasemea bionarteko trantzean etsitzen dela.

Patziku Perurena. Dakiguna ikasten. Alberdania (Moldatua)

Hazi ahalean ttipitu

G

1112131415

1617181920

antzeman igarri konturatu barrenduostera gibelera menturaz sarrikabuz barnean gain bizkarreanitxuraz bestenaz baino damurik

entzutetsua omendua katramilatua pinpirinaondu loratu zukutu erdituinoiz aspaldi aitzina fidela

etsigarri esanguratsu mingots hunkigarrijakintsu leporatu jardun entzunirrika oroitzapen gogoeta galdeketa

A B C D

Page 17: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 16 •< Aurkibidera

LEXIKOA | Eredua-2 |

Aukeratu hitz horien baliokidea, testuinguruko esanahia kontuan harturik.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

armeldar oinutsen komunitateak bere

bidea egiten zuen, ikaraldi (11)handirik gabe, ama nagusiaren

zuzendaritzapean eta frai Millanen

gidaritza (12) espiritualaren pean… bisitari

arrotz (13) batek ez zuen besterik esango,

begirada azaleko (14) baten menera (15)egonez gero: bazegoela, alegia, (16), haien

artean, halako bake-giro orokor bat, komuni -

tatearen funtzionamendu ona berresten (17)zuena; egoerari astiro begiratuz gero, ordea

–mojekin egun batzuk eginez gero, adibidez,

minututxo batzuk egin beharrean (18)–,

arro tzak beste ondorio batzuk aterako zituen,

beharbada, bai baitziren, itsaso ustez (19) bare

hartan, indar ezkutu batzuk, grina gaiztoei

lotuak –zeloak, inbidiak eta abar–, itsasoa,

aldian-aldian (20), zakartzera eramaten zutenak

eta aditzera ematen zutenak ezen bazegoela

gerra moduko bat –edo lehia bat, zeha tzago

esanda– bi talderen artean, zeinen buruak ama

nagusia eta frai Millan bera, sor Klara frai

Millanen soka berekoa izaki.

Joan Mari Irigoien Bestea da mundua. Elkar

(Moldatua)

Bestea da mundua

K

1112131415

1617181920

izukaitz dardara ikarati izugarrizuzendari nagusitasun gidatzaile buruzagitza

arrunt kanpotar arretatsu zikoitzageriko barrenkoi nabarmen gainaldekomodura gisako agindupean beldurrezhau da berriz ipuin egon

berritzen berregiten frogatzen berreskuratzenordez lanean bitartean ahala

pentsatuz itxuraz omen aspalditikantzinatik sarritan lantzean behin bat-batean

A B C D

Page 18: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

IRAKURMENA | Oinarriak |

Atala PROBA IDATZIA | 1 ULERMENA

Elkarrizketa testua / Lexikoa / Testu laburrak (2) / Testu luzea (1)

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA• GAITASUNAK

SOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak eta erregistro desberdinak ulertzeko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

• HIZKUNTZ JARDUERAK

Irakurritako testuak ulertzea.Testuinguru aintzat harturik, adierazpen egokiak aukeratzea, ahozko hizkuntzarako zein idatzirako.

EEMB, C1

• EEMB

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio-trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

Irakurmena GAITASUN HARTZAILEAK

Gai da era askotako testu luzeak irakurtzeko eta nolabaiteko eskakizun mailarierantzuteko, eta gai da, orobat, testu horietan esanahi inplizituei antzemateko.

Gai da testu luze eta konplexuak erabateko xehetasunez ulertzeko.

Gai da xehetasunak eta ñabardurak ulertzeko: iritzi inplizituak eta esplizituak, hiztunen jarrera eta beren arteko erlazio inplizituak, esamolde idiomatikoak etaerregistro aldaketak...

Gai da gizarte-bizitzan, lan-arloan edo arlo akademikoan aurki ditzakeen testuzabal eta konplexuen sail handia zehatz ulertzeko, eta jarrerak eta iritzi inplizituak nahiz esplizituak adierazten dituzten xehetasunez ohartzeko.

Gai da makina edo prozedura berriei buruzko argibide luze eta konplexuak zehatz ulertzeko, bere espezialitatearekin lotura dutenak nahiz bestelakoak, betiere atalik zailenak berriro irakur baditzake.

Gai da informazio tekniko konplexua ulertzeko, adibidez, funtzionamendu argibideak eta produktuen eta eguneroko zerbitzuen gaineko zehaztapenak.

HIZKUNTZ GAITASUNA

Trebea da testuinguruko hitz-gakoak, hitz-gako gramatikalak eta lexikalak erabiltzen, jarrera, aldartea, adimen-jarrera eta asmoak inferitzeko, eta ondoren gertatuko dena aurreikusteko.

Oro har

• 17 •< Aurkibidera

Page 19: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

IRAKURMENA | Deskribapena | Ezaugarri teknikoak

Testu • Testu laburrak: kazetaritza, dibulgazio argitalpenak... mota • Testu luzeak: kazetaritza, argitalpen didaktikoak...

Iturriak Aldizkariak, egunkariak, argitalpen ludikoak, zientifikoak, teknikoak, katalogoak...

Testuen hitz Testu laburrek: 450 (± 50)kopurua Testu luzeak: 650 (± 100)

Item kopurua Guztira: 10Testu laburrek: 5 Testu luzeak: 5

Aukerak Testu laburrek: a - b - cTestu luzeak: a - b - c - d

Itemen hitz Testu laburrek: 130 (± 40)kopurua Testu luzeenak: 200 (± 50)

Ariketaren • Testuko adierazpenak behar bezala, zehaztasunez, ulertzeko gaitasuna konprobatzea.helburua • Adierazpen denotatiboak eta konnotatiboen ulermen maila.

• Testuko iritzi inplizituak eta esplizituak ulertzeko gaitasuna (C1).• Testuaren esanahi orokorra edo mezua (tesia) ulertzeko gaitasuna.• Testuko egitura bereziak (adierazkorrak, harridurazkoak, zalantzak...) ulertzeko

gaitasuna.

Ariketaren • Planteaturiko galderari edo gaiari zehaztasunez erantzuten dion adierazpena funtsa aukeratzea.

• Xehetasunak eta ñabardurak ulerturik, adierazpen egokia aukeratzea.

Foko guneak • Testuaren ardatz diren ideia naguiak.• Testuaren mezua den ideia nagusia edo tesia.• Testuko ideia nagusia behar bezala interpretatzeko zuzen ulertu behar diren

adierazpen denotatiboak eta konnotatiboak.• Testuaren esanahia, oro har, behar bezala interpretatzeko oinarri diren

esamoldeak eta lexiko berezituaren ulermena.

Ezaugarri Testuen aurkezpena Bi zutabetara

teknikoak Ariketaren formatua Enuntziatua letrakera beltzezAukerak: aukera letrak, larriz

Luzera Gehienak lerro bakarreanBaten batzuk lerro eta erdi, edo bi lerro

Aukeretan • Enuntziatukoari zehatz eta egoki erantzuten dion adierazpena.• Enuntziatukoari nola edo hala erantzuten diona, zeharka eta ez osorik,

zehaztasun barik.• Enuntziatuan planteatutakoari, zatiren bati erantzuten diona, baina

funtsezkoena alde batera utzita.• Enuntziatukoari aldrebes erantzuten diona, baina testutik hartutako zatiekin

eraikia.

Denbora Aurreikusitakoa: 40 min

• 18 •< Aurkibidera

Page 20: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 19 •< Aurkibidera

IRAKURMENA | Eredua-1 | Testu laburrak

Irakurri hurrengo hiru testuak eta aukeratu erantzun zuzenak.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

AOren goi bilkura Erroman elika dura

segurtasunaren inguruan. Horixe da

izendapen ofiziala. Horixe da eufe mismo

ofiziala. Bilkura, bistan da, goseteari

buruzkoa izan da. Gosea indar handiz hedatzen ari

baita munduan barrena, XXI. mendearen hasiera

honetan. Merkatuaren diruzalekeria aseezinak

krisia eragin du herrialde aberatsetan,

espekulazioa baita burtsaren krisiaren eragilea,

espekulazioa baita krisi inmobiliarioaren gibelean.

Merka tuaren diruzalekeria gosetea eragiten ari da

mundu osoan, besteak beste, espekulatzaileak

baitaude jakien garestitzearen atzean. Eta,

harrigarriki, oraindik badira libe ra lismo ekono -

mikoaren alde sutsuki egiten dutenak. El País-ek

krisiari aurre egiteko zergak jaisteko eskatu zuen

ostiraleko editorialean. Merkatua da handiena,

galtzea litzateke galtzea dena.

Zorrozki azaldu du zer gertatzen ari den

Eduardo Galeano idazle uruguaiarrak: «Ez dago

aski elikagai guztientzat. Eta nor elikatu eta nor

utzi gosez hiltzen aukeratu behar izan dugunean,

autoaren aldeko apustua egin dugu, autoari eman

diogu jaten, eta txiroak gosez hiltzen ditugu. Izan

ere, familiako kiderik garrantzitsuenak garajean

egiten du lo». Ona. Autismoa da nagusi egungo

gure gizartean. Autismoa, besteen egoera, sufri -

mendua, heriotza berdin zaigulako. Autismoa,

autoa gurtzen dugulako. Autonomia nahi dugu,

autoa izan dadin gugan agintzen duen bakarra.

Automatak gara, autoak agindu bezala mugitzen

garen gizakiak. Eta garai txarrak datozenez, zapal

dezagun azeleragailua.

Juan Kruz Lakasta eta ZaldieroaBerria, 2008-06-8

(Moldatua)

21. Herrialde aberatsetako krisiaren eragilea

A goseteak eragindako diruzalekeria da.

B jakien garestitzea izan da, espekulatzaileen gibeletik.

C merkatuaren diru nahi mugaezina da.

22. Autismoa nagusi da gure gizartean, besteak beste

A inori gertatzen zaiona bost axola zaigulako.

B autoek agintzen dutelako zer gurtu eta zer ez.

C auto batzuen aldeko apustua egin dugulako.

AUTISMOA

Autismoa

F

Page 21: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 20 •< Aurkibidera

23. Uxue Alberdiri bitxia iruditzen zaio

A emakumeei saxoa nola jotzen duten aldez aurretik igartzea.

B emakumeei saxoa ondo ala gaizki jotzen duten ez igartzea eta gizonezkoei bai.

C gizonezkoei saxoa ondo eta gaizki jotzen dutela igartzea.

24. Uxue Alberdik «ez duzu bertsolaria ematen» zergatik esaten zioten ulertu zuen

A umeak bertsolariarena egiten hasi zirenean.

B umeak eskerrak ematen hasi zirenean.

C umeak bertsotan hasi zirenean.

25. Durangon diosalen artean entzun zuen ez zuela idazlea ematen

A lagun giroan jardun zutelako kontu-kontari.

B irribarre gehiegi egiten duelako.

C oso naturala delako.

EZ DUZU IDAZLEA EMATEN

Ez duzu idazlea ematenustuko ditut ematen duzu / ez duzu ematenesaldiak. Asko ematen dute. Judith

Montero saxo-joleak esaten du askotan

entzun dituela, baita musikari profesio -

nalen ahotan ere «Joe, itxura hutsari begiratuta ondo

jo behar du horrek» bezalako esaldiak. Imajinatu

dezakegu udako gau bat eta nazioar teko musikarien

topaketa baten osteko afaria terraza batean. Eta

gizon bat, altua, gabardinarekin. Eta ilea atzera. Eta

«ondo jo behar du horrek». Baina Judithi ez omen

zaio, begiratu batean, ondo ala gaizki jotzen duen

igartzen... Emakumeei oroko rrean ez omen zaie

saxoa ondo ala gaizki jotzen duten igartzen... Bitxia.

Esana zidaten «ez duzu bertsolaria ematen».

Ez nuen ulertu Elgoibarren «Hitzak egin gaitu

ezer» bertsolaritzari buruzko erakusketan bisita

gidatuak egin nituen arte. Oholtza bat zuen era-

kusketak, eta haurrei bertara igo eta bertsolariak

imitatzeko eskatzen genien. «Egin bertsolaria-

rena!» animatzen genituen. Orduan ulertu nuen:

haur guztiek –neska zein mutiko– gizonezko bat

imitatzen zuten; gehien-gehienek purua pizteko

imin tzioa egiten zuten, hankak zabaldu eta eskuak

atzean guru tza tzen zituzten, burua altxa eta ahots

nasalarekin hasten ziren boz gora kantuan... «Egia

da, ez dut bertsolaria ematen!», pentsatu nuen, «eta

eskerrak!».

Chillida-Lekun joan zitzaidan itzala ihesi

hurrena. Alaia Martin bertsolariak eta biok kantatu

behar genuen bertan. Goiz xamar iritsi ginen, eta

kafe makinaren aldamenean ari ginen hizketan

segurtasun agente bat hurbildu eta «las azafatas?»,

galdetu zigunean. «No, las bertso laris», erantzun

genion. Baina, benetan, halako etan zalantza geldi-

tzen da: akaso erretiluak mikroak baino hobeto

ematen dit?

Joan den astean hautsi zidaten beste ispilu bat.

Durangoko liburutegian izan nintzen Aulki batelurretan liburuari buruz hizketan, pare bat orduz,

lagun giroan, gustura oso. Solasaldiaren amaieran,

arrastaka ari ziren aulkien eta despedida-diosalen

artean entzun nuen: «Joe, Uxue, ze naturala zaren.

Ez duzu idazlea ematen!». Klin-klin-klin!!!

Kanpaitxoa berriz ere... Hau ere ez al dut ematen?

Antinaturala izan behar ote dut idazle izateko?

Lentillen ordez betaurrekoak jantzi behar ote

nituen? Ez al dut kokotsean behar bestetan hatz

egin? Esan izan didate idazle izateko irribarre

gehiegi egiten dudala ere... Txarrena da, neure

burua Sautrela-n ikusi nuenean ni neu lotsatu nin -

tzela: «Joe, etxeko salan nagoela ematen du. Ez

dut idazlea ematen!», esan nion pisukideari. «Eta

eskerrak!», erantzun zidan porroari kalada bat

ematen zion bitartean.

Baina, nork ematen du ematen duena?

Uxue Alberdi Jakin. 164. zk, 2008 (Moldatua)

G

Page 22: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 21 •< Aurkibidera

IRAKURMENA | Eredua-2 | Testu laburrak

Irakurri hurrengo hiru testuak eta aukeratu erantzun zuzenak.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

tzidazu orain, esnatzerakoan, maite,

istorio bat kontatzen. John Henry

Patterson ehiztaria Tsavo-ko oiha ne an

zihoala izutu egin zen bat-batean, bela-

rretan, epelean zegoen sugetzar bat ikustean.

Laster izuak lilurari utzi zion lekua: sugearen

larrua urre zaharraren kolore koa zen, berde

koloreko arrasto disti ratsuz zeharkatuta, eguz-

kipean dirdai eginez. Larru hura etxeratzeko

apeta sartu zitzaion.

Tiro egin zion burura, eta asmatu. Larrutu

zuen gero labanaz, eta lehortzen utzi orduko

samindurik ikusi zuen larrua kolorea galtzen

ari zela. Aurki urrea txuria zen, berde distiranta

beltz zurahil eta triste bilakatua. Bertan bota

zuen bere desioaren hondakina. Maitasuna ere

azal desiragarria duen izaki misteriotsua da,

liluratu eta izutu, biak egiten gaituena.

Ausartzen bagara, plazera eman eta

hartzearen jokoan aurkituko gara: ahoa zabal -

duz musuari, eskuaren laztanez gorputza ira tza-

rririk, gerriaren besarkadan geureganatzen dugu

maitemin hautsez edertutako larrua.

Askotan, ordea, ehiztari bilakatzen gara,

eta posesibitatearen bidez persona horren

berezitasunak haustu egiten ditugu, bere abe -

rastasuna ezabatu monotoniaren kainoia re kin,

bere azala geureganatzeko gorde nahian, ezin

konturatuz bizitzarik gabe azal horrek ez duela

ezer balio, desioaren hondakin hits bihurtua.

Pako Aristi Udan lan egiten zuen gizona. Erein

(Moldatua)

21. Ehiztariak, sugeari tiro egitean, zein gogo du bereziki?

A Bat-bateko ikara, sugetzarrarekin topo egitean sentitu zuen beldur izugarria.

B Oihaneko arriskuaz inguratuta, bere ehiztari balioa neurtzeko apeta kilikagarria.

C Piztiaren azalaz jabetzeko guraria.

22. Zer gertatu zitzaion ehiztariari sugea akabatu eta handik gutxira?

A Larrua kendutakoan suntsitu egin zuen lilura sortzen zion tresna.

B Konturatu zen maitasunak eta gorrotoak elkarrekin talka egiten dutela norbait maite dugunean.

C Orduantxe ohartu zen zenbat maite zuen sugea tiro egin aurretik.

AFRIKAKO SUGEA

Afrikako sugea

U

Page 23: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 22 •< Aurkibidera

23. Zein multzo aztertu du testuan aipatzen den ikerketak?

A 18 eta 19 urteko neba-arreba norvegiar askorena.

B 80ko eta 90eko hamarkadetan soldaduska egiten ari ziren gazte norvegiarrena.

C 240.000 laguneko neska-mutilena.

24. Norvegiarren ikerketak frogatu duenez,

A ordenak ez ezik, biologiak ere zerikusia du adimen-kozientean gertatzen den aldean.

B seme bakarrek anaia txikiek baino puntuazio okerragoa lortzen dute.

C adimen aldea, gehienbat, anaia zaharrenaren zaintzaile lanaren ondorio da.

25. Testuaren arabera, zer ikertu beharko litzateke aurrerantzean?

A Datu-banku zabalak aintzat hartuta, emakumezkoen eta gizonezkoen adimen-kozienteakalderatu beharko lirateke.

B Ea zer ondorio ateratzen diren azterketa tankeratsua beste multzo batzuetara zabalduz gero.

C Ea, norvegiarren artean gertatu bezala, anaia bikien artean ere hurrenkerak berebizikogarrantzia ote duen.

ANAIA ZAHARRENA, BIGARRENA BAINO AZKARRAGOA

Anaia zaharrena, bigarrenabaino azkarragoa

eba-arrebek duten ordenaren eta

adimenaren arteko harremanaz ezta -

baida asko egin izan da aspaldi danik.

Orain, 18 eta 19 urteko norvegiar

gazteen artean egindako azterketa batek argi

pixka bat ekarri du gai honi buruz. 80ko eta

90eko hamar kadetan, solda duskara iritsi bezain

laster, 240.000 mutikori egindako adimen-

koziente neurketak erakutsi duenez, anaia

zaharrenek emaitza hobea lortu zuten, batez

beste, bigarren anaiek baino. Aldea, hain zuzen

ere, 2,3 puntukoa izan zen: lehenengoek 103

puntu erdietsi zituzten eta bigarrenek 100,7.

Ikerketa ondo diseinatuta dago, famili

egoera eta beste faktore batzuk kontuan

hartuta. Eta adimen-kozientean agertzen den

alde hori horrelaxe azaltzen da, baita anaia

zaharrena biologikoki hala ez denean ere,

alegia, beti ere hala balitz bezala hazi izan

baldin bada. Bestela esanda, adimenean

azaltzen den alde hori ez dagokio ordena

biologikoari, mutikoak familian hartzen duen

edo jokatzen duen maila sozialari baizik.

Science aldizkariak ekainean argitaratu

zuen ikerketa, eta haren egileek, Setter

Kristensen eta Tor Bjerkedal zientzialariek

diotenez, lehenengoen eta hurrengoen arteko

diferentzia mutil horiek bai bere famili

inguruarekin bai elkarrekin izandako interak -

zio sozialari zor zaio. Anaia zaharrenak, bere

anaia txikiagoaren tutore modura jokatuz,

hobeto garatzen omen ditu trebetasun kogni -

tiboak, eta gero horiexek neurtzen dira

probetan. Hipotesi horrek argitzen du zergatik

lortzen duten seme bakarrek anaia zaharragoek

baino puntuazio okerragoa, ez baitaukate inor

erakutsi eta zain tzeko.

Erronka berria zabaldu zaie orain iker -

tzaileei: ea Norvegiakoaren moduko datu-

banku zabalak erabiliz, emakumezkoetan ere

antzeko emaitzak lortzen diren. Eta bestetik, ea

diferentzien jatorriak orain artean erabiltzen

ziren hipotesiak berresten dituen: faktore gene -

tikoaren eta ingurumenaren arteko eragina,

anaia bikietan esaterako, horiek anaia

zaharragoek baino puntuazio oke rragoa

lortzen baitute.

Uxue Alberdi Jakin, 164. 2008ko urtarrila-otsaila

(Moldatua)

N

Page 24: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 23 •< Aurkibidera

IRAKURMENA | Eredua-1 | Testu luzea

ustatu edo ez, uneoro ari gara emo-zioak bizitzen eta horiei esker triste,alai, kezkati, lotsati... era askotara sentigaitezke ("menua" ikaragarri zabalada!). Emozioak, gertaera jakin batzuek

barnean eragiten dizkiguten bulkadak dira.Bulkada horiek era batera edo bestera jokatzerabultzatzen gaituzte eta horretan datza hainzuzen ere emozioen garrantziak: askotarikoegoeratara egokitzeko informazioa erraztu etahorren arabera jokatzea ahalbidetzen digute.Askotan, emozioak eta sentipenak, "positiboe-tan" eta "negatiboetan" sailkatzeko tental diaizaten dugu, baina... Zuzena al da halakorikegitea? Ba al daude emozio positiboak etanegatiboak? Lehen aipatutakoaren arabera ezdu ematen horrela denik. Emozio bakoitzakfuntzio jakina betetzen du eta atseginagoak edominga rriagoak izanik ere, guztiak behar-beha-rrezkoak ditugu bizirau teko. Guztiek laguntzendigute egoera berrietara moldatzen.

Abiapuntu hori aintzat harturik, emozioenaurrean bi modutara joka dezakegu. Batetik,bizitzen ditugunean, emozioei heldu, ulertu etahorien arabera joka dezakegu. Bigarren aukera,emozioa ukatzea eta berau biziko ez bagenubezala aritzea da, bizipenari inolako garrantziaeman barik. Bistakoa da lehenengo aukera delabietatik osasungarriena eta pertsona moduanhazten lagun gaitzakeen bakarra. Izan ere, gureemozioak eta ingurukoenak ulertzeak, horieierreparatzea eta horietan sakontzeak, gurejarrerak malgutzen eta harreman afektibo erai-kitzaileagoak izaten lagunduko digu. Izan ere,emozioek hainbat egoeraren inguruko informa-zio erabilgarria ezagutarazten digute etahorrek, erreflexuen arabera jokatu beha rrean,lasai pentsatuz, gure jokaeraren aurrean kon-trol maila handiagoa izaten laguntzen digu.

Hortaz, gure haur eta gaztetxoen hazkuntzaemozional egokia bermatu nahi badugu esparruafektiboari tartea egingo dion hezkuntza ere-dua funtsezkoa izango dela ondoriozta deza-kegu. Bistakoa da orain gutxi hasi garela emo-zioei duten garrantzia aitortzen. Sarritan, ikas-leen emozioen aurrean era oldarkorrean jokatuizan dugu, izututa, egoerak gaindituta bezala,emozioa apaldu, ezabatu edota ukatu nahian.Pentsa dezagun triste dagoen ikaslearengan:«Unax triste dago. Hortaz, harengana gertura-tuko naiz eta argudio baikorrak eskainiz, kon-takizun polit bat azalduz, pasadizo barregarri

bat gogoratuz, alaitzen ahaleginduko naiz...».Jarrera horiek eskolan ere isla zuzena dute, etahorrek haurraren edo-ta gaztetxoaren garapenemozionalari onura baino, kaltea besterik ezdio eragiten. Horrek ez dio ikasleari emozioaknaturalki bizitzen uzten, onartzen eta beharbezala adierazten laguntzen. Lor dezakegunefektua oso bestela koa da, ikasleari igortzendiogun mezua hau dela kontuan hartuta:«Unax, ez itzazu gainerakoen aurrean emo-zioak adierazi, ingu ru koak urduritu egitendituzu eta. Hobe zenuke momentuko sentipe-nak zuretzako gordetzea edota ukatzea, ezergertatu ez balitz bezala...». Egokiagoa izan dai-teke haurrari emoziora heltzen laguntzea, nolasentitzen den aztertzen laguntzea, jokatzekoaukerak lasai tasunez hausnartzen irakastea...Beti ere momen tuan sentitzen duena errespeta-tuz eta saihestu barik.

Emozioak eta genero-aldagaiaOso ohikoa izaten da, emozio adierazpenakbehar bezala jaso beharko lituzkeen pertsonak(gurasoa, irakaslea...), haurraren sexuarenaraberako erantzuna ematea. Gauzak horrela,badira ikasleei, neska edo mutila izateagatik,baimendu edota ukatu ohi zaizkien emozioak.Esaterako, neskek emozioak adieraz ditzakete(beti ere modu kontrolatuan), estereotipoenarabera emozioen gaia emakumearen esparrunaturala dela ulertzen delako (izaki pasionala).Mutilei, ordea, ahuldadearekin lotzen direnemozioen bizipena ukatu egiten zaie. Estere o -tipoaren arabera, gizonezkoa izaki arrazionalaizango zatekeen. Horrela, mutilei, jokabideerasokorrekin oso lotuak dauden amorrua etahaserrea naturaltasunez bizitzera baimentzenzaien bitartean, neskei errua edota beldurrabezalako emozioak onartzen zaizkie. Gene -roaren araberako emozio banaketa antinaturaleta bortxatu horrek haurraren garapenean izuga -rrizko eragina izan dezake. Izan ere, emozioen"mutilazioa" eragiteaz gain, neskak zeinmutilak, era batera edo bestera ekitera behartzenditu, norberaren beharrak eta garapen pertsonalazeharo baztertuz. Beraz, esan genezake, gureikasgeletan jarduera hezkidetzailea integratzeak,besteak beste, heziketa emozionala gogoanizatea eskatuko digula.

Alfontso CanteraHik hasi. 126. zk

(Moldatua)

GGarapen emozionala

Page 25: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

26. Zein da emozio bakoitzaren betebeharra?

A Ez dago garbi, baina badirudi bizirauten laguntzen dutela.

B Bakoitzak berea du eta guztiek dute bere funtzioa.

C Atseginak edo mingarriak izaten laguntzea.

D Aldez aurretik ezagutzen ditugun emozioak positiboetan eta negatiboetan sailkatzea.

27. Alfontso Canteraren arabera, emozioen aurrean jokatzeko erarik aproposenak

A emozioa izango balitz moduan, baina garrantzirik eman gabe jokatzea izango litzateke.

B emozioa ukatuz, bizirautea da.

C emozioak ulertzen saiatu, eta horien arabera jokatzea da.

D malgutasunez aritzea da, garrantzirik ez dutela ulertuz.

28. Hezkuntzan duela gutxira arte

A ez diete garrantzirik eman emozioei.

B esparru afektiboari garrantzi handia eman diote.

C izutu egin ditugu ikasleak emozioak azaltzeko unean.

D emozioak apaltzen eta baztertzen baino gehiago, tristeak kontsolatzen ahalegindu dira.

29. Iritzi emailearen ustez, hobe da Unax(ek)

A triste badago, irakasleak alaitzen saiatzea.

B bere emozioei jaramon eginda, ezer ez azaltzea.

C ulertzea sentimenduak ez direla azaldu behar.

D sentitzen duena errespetatzea eta ez saihestea.

30. Oso arrunta izaten da

A mutilak izaki arrazionalak izatea, eta neskak izaki pasionalak.

B neskei emozio adierazpen batzuk onartzea, eta mutilei, berriz, bat ere ez.

C mutilek erasokor jokatzea emozioen aurrean, eta neskek, ordea, triste.

D emozioen adierazpena sexuen banaketaren arabera onartzea.

GARAPEN EMOZIONALA

• 24 •< Aurkibidera

Irakurri aurreko testua eta aukeratu erantzun zuzenak.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

Page 26: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 25 •< Aurkibidera

IRAKURMENA | Eredua-2 | Testu luzea

Mens sanairolzale amorratua naiz eta, zorio-nez, lasai aitor dezaket hala naizela.Lehen, berriz, arnasa hartzeko erebaimena eskatu behar izaten zenean,ezkutuan gozatu beharreko bizio

itsusia zen kirolzaletasuna. Progrea progrezenak, behintzat, ondotxo ikasia izaten zuenhorri buruzko dotrina, eta gisa honetako gau-zak esaten zituen gaia ate ratzen zen aldiro:populuaren opioa da kirola; agintari gaiztoek,herriari benetako arazoak burutik kentzekoasmoz asmatutako amarru ogiz eta zirkoz osa-tua: panis et circenses.

Orain ez zaizu inor horrelakorik esatenausartuko. Aitzitik, oraingo dotrinaren arabera,gauza ezinago ederra da kirola: bizitzakoeskolarik onena. Eskola on horretako ira -kaslerik onenak, berriz, eliteko kirolariak dira.Ohore, beraz, eliteko kirolariei, haiena izangoda-eta ospearen zeru gozo itzaltsua. Amen.

Zergatik dira, ordea, eliteko kirolariak hainirakasle on? Zergatik egiten zaizkio, adibidez,hainbeste omenaldi Induraini, eta bakar bat ereez tropeleko Gregorio izengabe beti gregarioibili behar izaten duten horiei? Gure gizarteaho biko honek badu horrentzat ere erantzunegokia. Esan, zera esaten digu gizarteak bereaho bitako batekin: eliteko kirolaria eredu -garria delako, ahor! Eta zergatik da eredugarri?Gizakiaren berezko mugak gainditzekoahalegin etengabean diharduelako beti.

Zentzuzko erantzunak dirudite, baina,pixka bat sakonduz gero, berehala ikusten zaieamarrua. Gizakiaren berezko mugak gain -ditzeko ahalegina saritu nahi bada, zergatiksaritzen da beti ahalegin horretan arrakastaizan duena? Ahalegina balitz kontua,Gregoriok izango luke zer irakatsia, Indurainekadinakoa edo gehiago. Galdera horientzat ez dugizarte honek erantzunik. Aho biko mintzoadarabil, baina aho baten jarduna bakarrikentzuten dugu. Bestea, benetako arrazoiakdakizkien ahoa, mutu dago beti.

Ez ahalegina: arrakasta bakarrik saritzenda hemen, eta preziatzen, eta laudatzen.Arrakasta hori aldian aldiko lehiakideen artekonor-gehiagokoan erabakiko balitz, gaitzerdi.Grekoek hala egiten omen zuten. Baina ez. Aridirenen arteko onena izatea ez da, antza, askiarrakasta gu bezalako sibaritentzat. Ari direnenarteko onena ez ezik, historian zehar aritu izandirenen arteko onena ere izan beharra dauka

bizitzaren eskola omen den horretan irakasleeta izar izan nahi duenak. Gizarteak ezartzendio kirolariari presio hori. Guk geuk alegia.Markarik hausteko arriskurik ez duen meetingaapenas inork aintzat hartzen duen. Partehartzaileen senitarteko eta lagunek, eta modazpasatutako txororen batek edo bestek baino ez.Zergatik ezartzen diegu, ordea, halako presioakirolariei? Behar dugulako, horrexegatik.

Arrunt-arrunta da gure bizitza arrunta:betiko gauza betiko moduan egiten ematenditugu egunak. Guk ezin, eta markaz kanpokozerbait egingo duen norbait behar dugu,harekin bat egin, eta haren markak geureegiteko. Mugatuegi ikusten dugu geure burua,eta hargatik nahi dugu norbait, mugarik ezdugula erakutsiko diguna. Geure buruahobetzeko ahaleginik egin nahi ez dugulakoeskatzen diegu eliteko kirolariei markazgorako ahalegina. Baina ez da ahaleginaestimatzen dieguna, markak eta –markekin–giza mugak haustea baizik.

Har dezagun, esaterako, Joko Olin pi -koetako probarik handiena: ehun metroak.Puntua arte, hamar segundoz beherako markaegitea zen ametsa. Dozena bat lasterkari badabilorain muga horren azpitik. Ez alferrik: bederatzisegundo doi eskatuko diegu aurki, eta, hori lordezatenean, zortzi. Eta gero zazpi. Azkenean,etorriko da eguna, abiatu aurretik helmugarairistea eskatuko dieguna. Hori bai: giza handikomarka hori hausteko –eta, bide batez, gureheroi-premia asetzeko– kirolariren batek lagun -garriren bat, drogaren bat hartu duela jakinezgero, Munduko plazan eskegiko dugu lotsagabehalakoa, paperetako sitsa beltzek, uhinetakobele are beltzagoek eta Sare ko armiarmaezinago beltzek beren bazka izan dezaten.

Eta orduan entzungo dugu gizartearenbigarren ahotsaren mintzoa: «Ikusten? Begira,begira ezazue zer datorkien zintzo eta jatorjokatzen ez dutenei!»

Mens sana in corpore sano: Gorputzaosasuntsu, burua ere halatsu. Hala dio gure ahobietako batek. Beste ahoak, berriz, honako bestelelo hau korapilatzen du isilaren ama raunean:Bai zera! Mens sana in corpore in sepulto.

Joxerra GartziaItsasoan euri. Alberdania, 2003

(Moldatua)

K

Page 27: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

26. Garai batean kirolzaletasuna orain baino zokoratuago zegoen. Izan ere,

A kirola erromatar tradizio klasikoarekin uztartzen zuten askok.

B kirola, boterearen tresnatzat eta gizarte arazoen estalkitzat zeukaten zenbaitek.

C ariketa fisikoa eta gainerako bizio itsusi guztiak ezkutatzen zituzten antzinako progreek.

D aspaldiko progreen ustez, kirola agintari gaiztoen denbora-pasa baino ez zen.

27. Egungo ikusmoldearen arabera, berriz, zer garrantzi du kirolak?

A Eskolarako ikasgai egokitzat hartzen dugu, edonork egiteko jarduera ezin hobetzat.

B Ariketa fisikoak ordezka dezake goi mailako irakasleen jarduna.

C Kirolari izate hutsa ohore handikotzat daukagu.

D Gizarteak kirolari ospetsuak miresten ditu.

28. Egungo kirolariei, zer eskatzen zaie batez ere?

A Ahalegina barik, aldameneko lehiakidea garaitzea, suntsitzea.

B Ahalegintzea, eta hori garaipena bezainbeste laudatzen eta estimatzen da.

C Egundainoko markak txikitzea.

D Arrakastak arrakasta, aurkaria menderatzen saiatzea da axola duena.

29. Egilearen ustez, zergatik estutzen ditugu horrenbeste goi mailako kirolariak?

A Gure eguneroko arrunkeriaren mugetatik ihes egiten laguntzen digutelako.

B Giza muga guztiak hautsi eta geure burua hobeto ezagutzen laguntzen digutelako.

C Beste norbait heroi bihurtzeko amets garbia dugulako.

D Geure burua hobetzeko egiten dugun ahalegina islatzen dutelako.

30. Testua oro har hartuta, zein esaldik laburbiltzen du egilearen jarrera?

A Eliteko kirolak islatzen ditu gizartearen ametsik garbienak.

B Izar ospetsuek nahiz kirolari arruntek, batzuek eta besteek, kirolzaleen irabazteko beharrizana asetzen dute.

C Progreek besterik uste bazuten ere, kirolak erakutsi du bizitzarako eskola zuzena etaegokia dela.

D Atsekabea eragiten du kirolzaleek esaten dutena eta nahi dutena bat ez datozelaikusteak.

MENS SANA

• 26 •< Aurkibidera

Irakurri aurreko testua eta aukeratu erantzun zuzenak.

Markatu aukeratutakoak erantzun-orrian: zenbaki bakoitzean, dagokion laukitxoa (A-B-C-D).Erantzun-orri hori zuzenduko da; ez orrialdeotako markak.

Page 28: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 7 •

Kodea:

/ 6

l l l l l l l

0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

Ariketa honetako esaldiak beste molde batean ipini behar dituzu, berridazketa

eginez. Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edo atzetik puntuak bal-

din baditu, zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:...takoan

→ etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dituzu

goiko esaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina

beti ere esaldi bakar bat osatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

ESALDIAK BERRIDATZI

...

1 Zaila da olibondoak leku hezeetan bizirik mantentzea, baina arbizuar batek behintzat lortu

omen du.

............................................................................................................................ arren,

badirudi ........................................................................................................................ .

2 Beti bezala trena berandu iritsiko zela pentsatu zuten eta ez ziren batere larritu, nahiz eta

denboraz juxtu ibili.......................................................................................................................... ...lakoan

........................................................................................................................ ...agatik.

3 Lehenbailehen egin behar ditugu gai horiei buruzko balorazioak, guztiongan eragina izateko.

Ahalik eta ......................................................................................................................

............................................................................... izan ............................................ .

4 Han nekez lor daizteke oinarrizko eskubide horiek. Hori dela eta, hainbat herritar etsita daude.

........................................................................................................................... ...enez,

.......................................................................... amore ............................................... .

5 “Hogei urte bazenitu, aldamioan jarriko zintuzket nirekin lanean”. Hori esan dio aitak Nereari.

Aitak Nereari ..................................................................................................................

................................................................................................................................... .

• 27 •< Aurkibidera

PROBA IDATZIA | 2. atala | Deskribapen fisikoa

Bigarren atala

Koadernotxoa Orri solteak

• 2 •

Kodea:/ 1l l l l l l l

AUKERATUTAKO GAIA

1 ........................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

5 . . . . . . . . . ................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

10 . . . . . . . . . . .................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ............................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

15 . . . . . . . . . . ....................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .................................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

20 . . . . . . . . . . ......................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ..................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ...................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ...................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ....................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

25 . . . . . . . . . . ............................. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ........................................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ......................................... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .

Idazlan luzea

2

AZTERKETA KODEA

ANONIMOTASUNA BABESTEKO

Idatzi azterketa-kodearen zenbakiak: l l l l l l l

CC11

• BIGARREN ATAL HAU egiteko denbora, gehienez: ordubete eta 50 min.

• Barruan lau orri solte dauzkazu.

• Idatz itzazu kodeak adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.

Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.

• Hurrengo laukian, ariketak, puntuazioak eta denbora banaketa:

IdazmenaIDAZLAN LUZEA

IDAZLAN LABURRA

ESALDIAK BERRIDATZI

Azterketa

eredua-1

PROBA IDATZIA | BIGARREN ATALA

2.atala

110min

IRITZI ARTIKULUA

10 10

40 min

IDAZKIA

10

30 min

ESALDIAK BERRIDAZTEA10

–25 min

Egindakoa gainbegiratzeko

15 min

Guztira50

272h 55m

ELKARRIZKETA TESTUA

5–

10 min

LEXIKOA

5–

10 min

IRAKURMENA

10–

40 min

Erantzun-orria betetzeko

5 min

PROBA IDATZIAPuntuazioa

gehienezPuntuazioa

gutxienezProposaturiko

denbora

1.atala

65min

Page 29: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 28 •< Aurkibidera

Kalifikatzeko irizpideak

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRAEDUKIA (0-3 puntu). Adierazia, hots, gaiazenbateraino garatu den:

• Gutxieneko hitz kopurua.• Gaiaren garapena: argudioak, adibideak.• Gidoian proposatutako ideiak sakontzea.

MOLDEA (0-3 puntu). Adierazpena, hots,edukia azaltzeko baliabideen kalitatea:

• Egitura aberatsak / sinpleak.• Lexiko zehatza eta adierazkorra / dese -

gokia edo urria.• Ideien eta egituren arteko kohesioa, lotura.• Idazlanaren egituraketa orokorra: sarrera,

lerrokaden antolamendua, konklusioa.

ZUZENTASUNA (0-4 puntu). Sintaxia, hots, sin-taxizko eta ortografiazko zuzentasun maila:

• Deklinabide eta aditz mailakoa.• Perpausen egituraketa.• Ortografia: hitzen idazkera zuzena eta

zeinuen erabilera egokia.

Hiru alderdi horietakoren batean nabarmenhuts eginez gero edota, oro har, hiruretanmaila kaxkarra erakutsiz gero, ezingo daIdazlana gainditutzat eman.

ESALDIAK BERRIDAZTEA

Berridatzi den esaldiak honako baldintzahauek bete behar ditu zuzentzat hartu ahalizateko:

• Esaldi bakarra atera behar da berridaz-ketaren ondorioz.

• Eredutzat ematen den esaldiaren zen tzuaosorik jaso behar du.

• Eskaintzen den moldeari jarraituz osatuaizan behar du, eta ez beste bide batetikeratua.

• Gramatikaren aldetik zuzena izan behardu, osorik.

• Komatxoak-edo jarri badira, horiek adie -raz ten duten elementuen ordenak etapuntua zioak ere zuzenak izan behar dute.

• Ortografia aldetik, zuzena izan behar du.

PROBA IDATZIA | 2. atala | Azken orrialdeko oharrak |

Amaitzen duzunean:

• Konprobatu kodeak idatzi dituzula adierazitako laukietan. Guztira, bederatzi dira.

Kode gabeko orrialdeak ez dira zuzenduko.

• Ordenatu orri solteak eta sartu koadernotxo honen barruan. Jaso eskua eta adierazi gelako arduradunei azterketa amaitu duzula.

Page 30: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

IDAZLAN LUZEA | Oinarriak |

Atala PROBA IDATZIA | 2 IDAZMENA

Idazlan luzea / Idazlan laburra / Esaldiak berridatzi

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA• GAITASUNAK

SOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak eta erregistro desberdinak ulertzeko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

DISKURTSIBOA: idatziz, ideiak ondo lotu eta lerrokadak eta testu argiak sortzeko.FUNTZIONALA: hizkuntza egoki erabiltzeko gai izatea, bai deskribatzeko, kontatzeko,argudiatzeko, agintzeko, erregutzeko, sentimenduak adierazteko.

• HIZKUNTZ FUNTZIOAKIdeiak adierazi, hartzailearengan eragin, funtzio heuristikoa eta sormenerakoa.

• HIZKUNTZ JARDUERAKBizitza errealean bezala, ataza bat burutzeko bete behar diren hizkuntz jardueretan aritzeko: irakurritako testu bat ulertu, idatzizko adierazpenak egin.

• ERABILERA ARLOAKArlo publikoa. Hots: gizarte jarduerak.

EEMB, C1

• EEMB

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio-trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

Idazmena Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin. Gai da testu argiak, ongi egituratuak eta xeheak ekoizteko, baita gai konplexuei buruzkoak ere, testuaren antolaketa-, artikulazio- eta kohe rentzia-mekanismoak zuzen erabiliz.

Gai da asmatutako deskribapen eta testu argiak, xeheak eta ongi egituratuak idazteko, estilo sinesgarria, pertsonala eta naturala, idatziaren hartzaile izangoden irakurleari egokitua erabiliz.

Gai da bere ikuspegiari buruzko azalpenak nolabaiteko zabaltasunez emateko eta bere ikuspegiari eusteko ideia osagarriak eta adibide egokiak emateko.

Gai da diskurtsoa antolatzeko eta, artikulazio mekanismo linguistikoak behar bezala erabiliz, diskurtso argia, ongi egituratua eta jarraipen onekoa sortzeko.

Baliabide ugariren jabe da eta egokiena aukeratzen du adierazi nahi duena zehaztasunez adierazteko.

Hiztegi zabala du eta esamoldeak eta ahozko beste zenbait adierazpide ere erabiltzen ditu.

Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin.

Oro har

• 29 •< Aurkibidera

Page 31: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

IDAZLAN LUZEA | Deskribapena | Ezaugarri teknikoak

Testu mota Iritzi artikulua.

Oinarria • Dosierra. Grafikoak eta informazio laburrak: hedabideetatik (aldizkariak, egunkariak, dibulgazio argitalpenak...) hartutako testu txatalak eta datuak.

• Gidoi gisako lauki bat, bi zutabetan:

a) Ezker zutabean, lau-bost ideia: gaiaren alde / alderdi positiboak.b) Eskuin zutabean, lau-bost ideia: gaiaren aurka / alderdi negatiboak.

Atazarenzehaztasunak

Ariketaren • Proposaturiko gaiari buruzko artikulu bat ontzea.helburuak • Emandako informazioak baliatzea.

• Ataza gauzatzeko baldintzak betetzea.• Testu argia, ongi egituratua eta xehea gauzatzea.• Estilo sinesgarria, pertsonala eta naturala erabiltzea, hartzaileari egokitua.• Testu ongi artikulatua eta jarraipen onekoa gauzatzea.

Ariketaren • Balizko aldizkari bateko irakurleei gai bati buruzko iritzi artikulu bat eskaintzea.funtsa • Osagai hauekin: sarrera, argudioak, adibideak eta ondorioa edota konklusioa.

• Gutxienez, 250 hitz idaztea.

Atazarako 1 Proposaturiko bi gaietatik bat aukeratzea eta garatzea.baldintzak 2 Artikulua, emandako orri solteetan gauzatzea: markaturiko lerroetan.

3 Atazarako zehaztasunak betetzea.4 Begirunez jokatzea, saihestuaz jarrera sexistak, homofoboak, arrazistak edo

erlijioen aurkakoak. 5. Baliogabetu egingo dira sarrera-amaiera eginak (aurrez prestatuak, orokorrak),

gaiarekin edota agindutakoarekin (enuntziatua) lotura zuzena eta argia ez dutenak.

Ezaugarri Gaia Hitzak, tituluan 1-3teknikoak Planteamendua Lauki koloreztatuan: 4-7 hitz

Grafikoak Irudiak, argazkiak 3-10Datu laukiak 1-3Prentsa zatiak 1-3

Testua (imput) Gehienez, 80 hitzMoldea: sintagmak, hitzak... Ez esaldi amaituak edo guztiz jokatuak.

Denbora Aurreikusitakoa: 40 min

• 30 •< Aurkibidera

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Informazio aldizkari bateko irakurleei

TESTU MOTA Iritzi artikulua

MOLDEA Euskara batua

HITZ KOPURUA Gutxienez 250 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Gaiaren sarrera edo aurkezpena.

● Dosierrean, GIDOIRAKO laukian proposatutako ideia batzuk. Horiek osatu, konparatu, erlazionatu...

● Adibideak, garatu dituzun argudioak edo ideiak osatzeko.

● Amaitzeko, aukeran: a) konklusioa, garrantzizkoena laburtzekob) proposamena, arazoa hobetzeko

Page 32: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 31 •< Aurkibidera

Orrialde honetako lerro horiek zirriborro gisa erabil ditzakezu: gidoia egiteko, zeureapunteak biltzeko...

Lerro horietan idatzitakoa ez da zuzenduko.Zirriborroetarako lerroak

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

Hartzen duzun gaia garatzeko iritzi askatasuna duzu. Baina, beti ere, jokatu begirunez:saihestu jarrera sexistak, homofoboak, arrazistak, erlijioen aurkakoak...

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Informazio aldizkari bateko irakurleei

TESTU MOTA Iritzi artikulua

MOLDEA Euskara batua

HITZ KOPURUA Gutxienez 250 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Gaiaren sarrera edo aurkezpena.

● Dosierrean, GIDOIRAKO laukian proposatutako ideia batzuk. Horiek osatu, konparatu, erlazionatu...

● Adibideak, garatu dituzun argudioak edo ideiak osatzeko.

● Amaitzeko, aukeran: a) konklusioa, garrantzizkoena laburtzekob) proposamena, arazoa hobetzeko

1. Bina gai dituzu aukeran. Bakoitzean bat hartu behar duzu eta garatu.

2. Ebaluatzerakoan, honakoak izango dira ardatz:

• Atazaren zehaztasunak betetzea (laukietan adierazitakoak)• Hizkuntz aberastasuna / egokitasuna / zuzentasuna

3. Baliogabetu egingo dira pasarte eginak (sarrera, amaiera edo lerrokada aurrezprestatuak, orokorrak), gaiarekin edota agindutakoarekin (enuntziatua) loturazuzenik eta argirik ez dutenak.

4. Oharra: anonimotasuna babesteko, idazlanetan ez ipini zeure benetako daturik(izen-deiturak, helbidea...)

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA | Ohar orokorrak |

IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Argibideak |

Page 33: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 32 •< Aurkibidera

IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Euskarria |

Kodea: / 1l l l l l l l

AUKERATUTAKO GAIA

1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan luzea

Page 34: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 33 •< Aurkibidera

MUSIKA JAISTEA

Musika kultura da, baina baitalanbidea ere askorentzat

www.ibaimusic.com

www.eitb.com

www.ez-tracks.com

❏ Musika eta filmak legez kanpo jaistea

zigortzea bozkatzen ari dira Frantziako

Parlamentuan. (2009-4)

Musika jaistea ordaindubehar izatea...!?

Interneten pagotxa? Urte amaie-ran... dirutzak musika «doan»jaistearren! (Lander Garro. BERRIA)

Abesti on bat bakarra entzu-teko CD osoa erosi behar

izatea ere!

The Pirate Bay-ko administratzaileeiurtebeteko kartzela zigorra Suedian

Gidoirako

• CD salmentak: –%30 • Gazteek Internetetik

dohainik jaitsi • Dohaineko deskargek

musika industria kolokan• Deskargen aurka, Euro-

pako gobernuek neurrigero eta zorrotzagoak

• Sarean milioika abesti sal-gai: iTunes, Ibaimusik...

• Musikari asko ospetsu In-terneti esker

• Espainiako SGAEk musikajartzea denei kobratu nahi:tabernak...

• Kerobia-k bere disko be-rria sarean dohainik

Musikariek eta taldeek ge-

hiago irabazten omen dute

zuzeneko emanaldietan

www.badok.info

IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Eredua-1 |

Page 35: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

GIZARTEA LEHEN ETA ORAIN

Press Photo 2005

Majo aldatu da gizartea,alajaina!

Gure gizartean,

asko aldatu al da

bizimodua

belaunaldi

batzuetan?

Onerako ala

txarrerako?

Zertan?

Arg

azki

ak: F

elip

e M

ante

rola

Gidoirako

• Bilbon gosaldu, Parisen-bazkaldu, Erroman afaldu

• Lehen denek ezagutzenzuten auzokidea

• Lehen errespetu handia-goa agintariei, apaizei...

• Ohiturak, jendearenizaera, emakumeen rolla,hezkuntza, bizimodua...

• Munduan lehen txiroaketa orain ere bai

• Egun, publizitatearekin,denok pozik: kon tsumoproduktu ugari

• Gazteek lanerako bal-dintza okerragoak

• Gerrak ere zuzenean tele-bistan

Mar

razk

iak:

Roc

kwel

l

“Gaurko gazteeklanik ez eta gogorik

ere ez”

Berrikuntza teknologi-koek mundua izugarrialdatu

• 34 •< Aurkibidera

IDAZLAN LUZEA | Iritzi artikulua | Eredua-2 |

Page 36: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 35 •< Aurkibidera

IDAZLAN LABURRA | Oinarriak |

Atala PROBA IDATZIA | 2 IDAZMENA

Idazlan luzea / Idazlan laburra / Esaldiak berridatzi

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA• GAITASUNAK

SOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak eta erregistro desberdinak ulertzeko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

DISKURTSIBOA: idatziz, ideiak ondo lotu eta lerrokadak eta testu argiak sortzeko.FUNTZIONALA: hizkuntza egoki erabiltzeko gai izatea, bai deskribatzeko, kontatzeko,argudiatzeko, agintzeko, erregutzeko, sentimenduak adierazteko.

• HIZKUNTZ FUNTZIOAKIdeiak adierazi, hartzailearengan eragin, funtzio heuristikoa eta sormenerakoa.

• HIZKUNTZ JARDUERAKBizitza errealean bezala, ataza bat burutzeko bete behar diren hizkuntz jardueretan aritzeko: irakurritako testu bat ulertu, idatzizko adierazpenak egin.

• ERABILERA ARLOAKArlo pertsonala.

EEMB, C1

• EEMB

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio-trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

Idazmena Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin. Gai da testu argiak, ongi egituratuak eta xeheak ekoizteko, baita gai konplexuei buruzkoak ere, testuaren antolaketa-, artikulazio- eta kohe rentzia-mekanismoak zuzen erabiliz.

Gai da asmatutako deskribapen eta testu argiak, xeheak eta ongi egituratuak idazteko, estilo sinesgarria, pertsonala eta naturala, idatziaren hartzaile izangoden irakurleari egokitua erabiliz.

Gai da bere ikuspegiari buruzko azalpenak nolabaiteko zabaltasunez emateko eta bere ikuspegiari eusteko ideia osagarriak eta adibide egokiak emateko.

Gai da diskurtsoa antolatzeko eta, artikulazio mekanismo linguistikoak behar bezala erabiliz, diskurtso argia, ongi egituratua eta jarraipen onekoa sortzeko.

Baliabide ugariren jabe da eta egokiena aukeratzen du adierazi nahi duena zehaztasunez adierazteko.

Hiztegi zabala du eta esamoldeak eta ahozko beste zenbait adierazpide ere erabiltzen ditu.

Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin.

Oro har

Page 37: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

IDAZLAN LABURRA | Deskribapena | Ezaugarri teknikoak

Testu mota Gutuna, mezua (Internet), hipotesi bati buruzko gogoeta pertsonala, txosten laburra, gertakari baten kronika laburra...

Oinarria • Elementu grafiko gutxi batzuen laguntzarekin, idazkia bideratzeko kontzeptu batzuk: gizarte hedabideetatik (aldizkariak, egunkariak, dibulgazio argitalpenak...) hartutako ideiak eta gizarte bizitzako esanak.

• Egon liteke: idazkiari hasiera ematen dion adierazpena edo oina aukeratzea:

a) Idazkiaren tonua eta moldea bideratzeko.b) Hasiera-hasieratik gaiari zuzenean ekiteko.

Atazarenzehaztasunak

Ariketaren • Proposaturiko gaiari buruz, idazki bat egitea.helburuak • Agindutakoari edo eskatutakoari erantzunez ontzea.

• Oina zehaztu baldin bada, horri jarraipena emanez garatzea.• Ataza gauzatzeko baldintzak betetzea.• Testu argia eta jarraipen onekoa gauzatzea.• Estilo pertsonala eta naturala erabiltzea, lagunarte eremuko ezaugarriekin.• Tonu egokian, irakurgai erakargarria ontzea.

Ariketaren • Balizko adiskide bati (norbere buruari) gai baten inguruko idazki bat ontzea.funtsa • Osagaiak: bat-bateko gogoetak / oinari jarraipena emanez egitea.

Eta amaiera txukun bat.• Gutxienez, 150 hitz idaztea.

Atazarako 1 Proposaturiko bi aukeretatik, bat hartzea eta garatzea.baldintzak 2 Idazkia, emandako orri solteetan gauzatzea: markaturiko lerroetan.

3 Atazarako zehaztasunak betetzea.

Ezaugarri Oina Idazkiaren abiapuntua: bi-hiru lerroteknikoak Tonua Oinean iradokia: lagunartekoa, ludikoa, ironikoa,

komikoa, satirikoa... Grafikoak Irudiak, argazkiak 1-2

Datu laukiak 1-10Testua (imput) Sintagmak, kontzeptuak: 30 hitz

Testuingurua zehazteko: 100 hitzAbiapuntu den oina: 30 hitz

Denbora Aurreikusitakoa: 30 min

• 36 •< Aurkibidera

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Ezezagun bati / adiskide bati / norbere buruari

TESTU MOTA Gutuna / mezua / txosten laburra / gogoeta / kronika

MOLDEA Euskara batua / euskalkia* / hika* / berorika*

*Aukeran hartzailearen arabera, beti ere maila jasoan

HITZ KOPURUA Gutxienez 150 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Agindutakoari erantzuna / oinaren jarraipena

● Testuingurua kontuan harturik, egilearen ikuspuntua

● Molde sinesgarria: pertsonala, tonu egokia...

● Amaiera egokia

Page 38: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 37 •< Aurkibidera

IDAZLAN LUZEA ETA LABURRA | Ohar orokorrak |

Orrialde honetako lerro horiek zirriborro gisa erabil ditzakezu: gidoia egiteko, zeureapunteak biltzeko...

Lerro horietan idatzitakoa ez da zuzenduko.Zirriborroetarako lerroak

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

................................................................................................................................

IDAZLAN LABURRA | ...A... edo ...B... | Argibideak |

ATAZAREN ZEHAZTASUNAK Bete beharrekoak •

NORI ZUZENDUA Ezezagun bati / adiskide bati / norbere buruari

TESTU MOTA Gutuna / mezua / txosten laburra / gogoeta / kronika

MOLDEA Euskara batua / euskalkia* / hika* / berorika*

*Aukeran hartzailearen arabera, beti ere maila jasoan

HITZ KOPURUA Gutxienez 150 hitz (tintaz)

TESTUAK IZAN BEHAR DITUEN OSAGAIAK:

● Agindutakoari erantzuna / oinaren jarraipena

● Testuingurua kontuan harturik, egilearen ikuspuntua

● Molde sinesgarria: pertsonala, tonu egokia...

● Amaiera egokia

Moldea, aukeran hartzailearen arabera: batua / euskalkia* / hika* / berorika**Maila jasoan. EZ lagunarteko “hizkeran bezala” (fonetismoak, hitzenkontrakzioak...). Eta ortografia zuzena.

1. Bina gai dituzu aukeran. Bakoitzean bat hartu behar duzu eta garatu.

2. Ebaluatzerakoan, honakoak izango dira ardatz:

• Atazaren zehaztasunak betetzea (laukietan adierazitakoak)• Hizkuntz aberastasuna / egokitasuna / zuzentasuna

3. Baliogabetu egingo dira pasarte eginak (sarrera, amaiera edo lerrokada aurrezprestatuak, orokorrak), gaiarekin edota agindutakoarekin (enuntziatua) loturazuzenik eta argirik ez dutenak.

4. Oharra: anonimotasuna babesteko, idazlanetan ez ipini zeure benetako daturik(izen-deiturak, helbidea...)

Page 39: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 38 •< Aurkibidera

| MEZUA Albiste zoragarria

Irakurri zure adiskideak kontatutakoa eta osatu idazkia.

Mezu bat, zure adiskideari.

Gutxienez, 150 hitz

Gaia: Albiste zoragarria

Kaixo, Mattin

Argi dago herritxo galdu horretan ilargian bezala bizi zarela, telefono gabe… Ziuroraindik ez dakizula ezer. Ba, neuk esango dizut: aberatsak gara, txikito! Gogoanduzu, bota genuen boletoa? Ba, horixe, motel! Ez zenuen galduko, ezta, ze lau milioibalio du! Hau zoramena!!!Beno, eta zer arraio egin behar duzu zuk dirutza horrekin? Koltxoipean gorde, ezezta? Bueno, kontatu zer asmo duzun. Nik baditut makina bat ideia, baina zureakzein diren jakin nahi nuke.Erantzun lehenbailehen!

???

IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-1 |

Ferrari

Page 40: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

| MEZUA Mundua aldatzea

Duela gutxi, zure lagun taldean hizketagaia izan zen mundua aldatzea. Alegia, mundua aldatzeko ahalmena izanez gero zer egingo zenuketen hitz egin zenuten.

Irakurri hurrengo esanak eta, horiek gogoan izanda, osatu idazkia.

Mezu bat, zure adiskide bati, hitz egindakoak zer gogoeta eragin dizkizun kontatzeko.

Gutxienez, 150 hitz

Aiora Gosea desagerraraziko nuke...Unai Diskriminazio era guztiak amaitu beharko lirateke...Tomas Denok aberats izatea...Garbiñe Lanik egin gabe bizi ahal izatea...Mikel Ezin da onartu...... ...

??

?

• 39 •< Aurkibidera

IDAZLAN LABURRA | Mezua | Eredua-2 |

Page 41: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 40 •< Aurkibidera

| TXOSTEN LABURRA (Informe gisakoa) Nire proposamena

Atzerrian egona zara, egonaldi laburretan. Horren jakitun, hemengo elkarte batekoarduradun batek aholkua eskatu dizu. Izan ere, atzerriko ikasle jendearentzat egoitzaeta jarduerak antolatzeko asmoa du.

Irakurri ondokoak eta osatu

Proposamen bat, txosten gisakoa, zure eskarmentua azalduaz eta zure ikuspuntua argudiatuaz.

Gutxienez, 150 hitz

Adibidez:

Egoitza Ez litzateke beharko luxuzko gauzarik...Janaria Ikasle-jendeak ez luke exijituko...

Otorduen orduak, edo antolamendua...Jarduerak Bisitak, txangoak ez lirateke izan beharko...

Asko gustatuko litzaieke...Multiabentura eta kirolak: piraguak, mountain bike...Jaiak: ginkanak, beldurrezko gaua, berbena, karaokea...

Gidariak Komeni da izatea...Jakin beharko lukete...

Giroa ...Arduradunak ......

✗✓

▼IDAZLAN LABURRA | Txostentxoa | Eredua-3 |

Page 42: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 41 •< Aurkibidera

IDAZLAN LABURRA | Gutuna | Eredua-4 |

| Gutuna Etxaldea

Herriko taberna batean kartel bat ikusi duzu. Erantzutea erabaki duzu.

Gutun bat, zure jarrera, arrazoiak, helburuak... kontatzeko.

Gutxienez, 150 hitz▼

Page 43: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 42 •< Aurkibidera

IDAZLAN LABURRA | Gogoeta | Eredua-5 |

| Gogoeta Bihar, itsu?

Istripu baten ondorioz, itsu geratu den adiskide bat bisitatzen egon zara. Orain, zeureetxean, bakarrik, pentsatzen jarri zara:

Eta, bihar, esnatu eta itsu nagoela jabetuko banintz?

Gogoeta, zeure buruari zuzendua: sentimenduak, egoera...

Gutxienez, 150 hitz

Baldintza: abiapuntua izan dadila ondoko esaldia. Alegia, hori idazten hasi eta horrieman jarraipena.

Bihar goizean itsu esnatuko banintz

???

Page 44: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 43 •< Aurkibidera

IDAZLAN LABURRA | Gutuna | Eredua-6 |

| Gutuna Irakasle lana

Lana eskaintzen duen iragarkia topatu duzu egunkarian.

Erantzutea erabaki duzu.

Gutun bat, azaltzeko zure jarrera, prestakuntza, eskarmentua...

Gutxienez, 150 hitz▼

(Sinatzen duenaren datu asmatuak)

(Lekua, data)

Agur t’erdi:Egunkarian...

Page 45: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

• 44 •< Aurkibidera

IDAZLAN LABURRA | ...A... edo ...B... | Euskarria |

Kodea: / 1l l l l l l l

AUKERATUTAKO GAIA

1 ..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

5 . . . . . . . . . . ........................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

10 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

15 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

20 . . . . . . . . . . . .......................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

Idazlan laburra

Page 46: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

ESALDIAK BERRIDATZI | Oinarriak |

Atala PROBA IDATZIA | 2 IDAZMENA

Idazlan luzea / Idazlan laburra / Esaldiak berridatzi

Oinarriak EGA KONSTRUKTUA• GAITASUNAK

SOZIOLINGUISTIKOA: atazak eskatutako testuingurura egokitzeko, hizkuntz aldaerak eta erregistro desberdinak ulertzeko.

LINGUISTIKOA: lexikoa, morfologia, sintaxia, fonologia eta ortografia.

DISKURTSIBOA: idatziz, ideiak ondo lotu eta lerrokadak eta testu argiak sortzeko.FUNTZIONALA: hizkuntza egoki erabiltzeko gai izatea, bai deskribatzeko, kontatzeko,argudiatzeko, agintzeko, erregutzeko, sentimenduak adierazteko.

• HIZKUNTZ FUNTZIOAKIdeiak adierazi, hartzailearengan eragin, funtzio heuristikoa eta sormenerakoa.

• HIZKUNTZ JARDUERAKBizitza errealean bezala, ataza bat burutzeko bete behar diren hizkuntz jardueretan aritzeko: irakurritako testu bat ulertu, idatzizko adierazpenak egin.

• ERABILERA ARLOAKArlo pertsonala eta publikoa. Hots: batetik, gizarte jarduerak; bestetik, kultur eta aisia jarduerak, zerbitzu publikoak, hedabideekiko harremanak...

EEMB, C1

• EEMB

HIZKUNTZ GAITASUNAK

Ezagutza eta gaitasun lexikoak, fonologikoak, sintaktikoak eta soziolinguistikoak (hiztegia, esapideak, eleaniztasun egoeran).

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOAK

Hizkuntzaren erabileraren baldintza soziokulturalei dagozkienak: kortesiazko arauak, belaunaldi, sexu, klase eta gizarteko taldeen arteko harremanetako arauak eta komunitatearen funtzionamenduan funtsezkoak diren oinarrizko errituen kode linguistikoak.

GAITASUN PRAGMATIKOAK

Komunikazio-trukeetan edo agertokietan oinarritutako hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala: diskurtsoa menderatzea, kohesioa eta koherentzia, testu formak bereiztea, ironia eta parodia.

• C1

Idazmena GAITASUN HARTZAILEAK

Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin.

Gai da diskurtsoa antolatzeko eta, artikulazio mekanismo linguistikoak behar bezala erabiliz, diskurtso argia, ongi egituratua eta jarraipen onekoa sortzeko.

Baliabide ugariren jabe da eta egokiena aukeratzen du adierazi nahi duena zehaztasunez adierazteko.

Hiztegi zabala du eta esamoldeak eta ahozko beste zenbait adierazpide ere erabiltzen ditu.

Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabil dezake, helburu sozial, akademiko eta profesionalekin.

GAITASUN SOZIOLINGUISTIKOA

Esamolde eta lokuzio ugari ezagutzen ditu. Gai da erregistro batean baino gehiagotan aritzeko, oso muturrekoa ez bada (sentimenduak adierazi, txantxatan jardun, maitasun hitzak esan...).

Oro har

• 45 •< Aurkibidera

Page 47: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

ESALDIAK BERRIDATZI | Deskribapena | Ezaugarri teknikoak

Testu mota Esaldiak eta adierazpenak

Iturriak Ahozko hizkuntzakoak: esamoldeak, esapideak, hizkuntza adierazkorra...Hizkuntza idatzikoak: aldizkariak, egunkariak, komikiak, kronikak...

Esaldien hitz Laburrek: 10-15 hitzkopurua Luzeek: 15-20 hitz

Item kopurua 10

Oinak Egitura bideratzeko: bakoitzean bat edo bi. Hiru, gehienez.

Oinen Esamolde zatiak / hitzak / atzizkiak / aditz zatiak / aditzaknolakotasuna

Ariketaren • Emandako egiturak ulertzea.helburua • Bi esaldi edo gehiago egitura bakar batean emateko gaitasuna.

• Emandako esaldien parekoak sortzeko gaitasuna.• Hizkuntz baliabideen erabilera funtzionala.• Artikulazio mekanismo linguistikoak behar bezala erabitzeko gaitasuna.• Hizkuntza malgutasunez eta eraginkortasunez erabiltzeko gaitasuna.

Ariketaren • Eskainitako bidetik, hots, egitura desberdin batzuk aplikatuaz, emandako funtsa esaldien parekoak sortzea.

• Esaldi bat baino gehiago egitura bakar batean uztartzea.

Egitura • (2) Esamolde eiteko egiturak, ahozko hizkuntzakoak.

motak eta • (2) Deklinabidea. Atzizkien erabilera.

kopuruak • (2) Adizkiak (aditz denborak, pertsonak, komunztadurak)

• (2) Konparaziozko egiturak: berdintasun / kopuru / maiztasunezkoak

• (2) Loturak. Esaldien arteko loturak.

• (2) Partikulen erabilera (omen, ote, elkar, –en burua...)

Egitura mota horien konbinaketa: guztira, 10 item.

Ezaugarri Enuntziatua Lerro batean edo bitan.

teknikoak Idaztekoa Puntuko lerroak eta horietan oinak txertatutik Oinak: letrakera beltzez

Luzera Bi lerroLuzeenak moldatzeko, hiru lerro (salbuespena)

Denbora Aurreikusitakoa: 25 min

• 46 •< Aurkibidera

Page 48: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

1 Andoni Egañak lehendabiziko txapela jantzi zuenetik hamabost urte igaro dira.

Badira ............................................................................................................................................................................................................................................................... .

2 Legorretatik Ormaiztegira 15 kilometro daude, Andoainetik Tolosara beste horrenbeste.

.....................................................................................................................................

.................................................................. adinako ..................................................... .

3 Medikuaren esanak zintzo-zintzo bete ezean, ez zara sekula guztiz sendatuko.

...................................................... ...tzekotan, ..............................................................

........................................................................ beharko .............................................. .

4 Egunero ikasten hasi nintzenean, bizpahiru ikasgai nituen artean gainditu barik.

.......................................................................... ekin ...................................................

.......................................................................................................................... ...tzeke.

5 Eztabaidatik ika-mikara pasatu ginen biok, gainerako lagunak han begira zeuden bitartean.

............................................................................................ bihurtu .............................

.............................................................................................................................. ...la.

6 Bezeroek niri hori garaiz eta idatziz eskatuz gero, aintzat hartu behar, zer erremedio!

.................................................................................... eskatuko ...................................

........................ beharko............................................................................................... !

0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

Ariketa honetako esaldiak beste molde batean ipini behar dira, berridazketa eginez.Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edo atzetik puntuak baldin baditu,zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:

...takoan → etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dira emandakoesaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina beti ereesaldi bakar bat osatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

...

• 47 •

ESALDIAK BERRIDATZI | Eredua-1 |

< Aurkibidera

Page 49: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

7 Nor iritsi zen lehenengo Everest gailurrera? Edmund Hillary zen hori zekien bakarra.

.....................................................................................................................................

........................................................ baino .................................................................. .

8 Gure herrian zinegotzi guztiek onartu dute datorren urterako aurrekontua.

Ez dago ............................................................................................................................................................................................................................................................. .

9 Kanadari asko gustatzen zaizkio Alaskaren iparraldean dauden ondasunak. Errusiari ere bai.

Hala ............................................................................................ begiko ........................................................................................................................................................... .

10 Antza denez, Martinek ez zizun jaramon handirik egin, eta zeuk ere ez berari.

Badirudi ................................................................................................................................................................................................................................................... elkarri.

Esaldiak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gaizki (✗)

Kalifikazioa(0 - 10)

..........

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO

• 48 •< Aurkibidera

Page 50: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

1 Edozer egingo nuke zuk poema guztiak irakurtzearren.

Zer .................... ote .....................................................................................................

..................................................... irakur .................................................................... .

2 Gaurko hitzaldi hori interesgarria izan da, baina atzo elkartekoek eman zutena askoz ere

interesgarriagoa izan zen.

.....................................................................................................................................

....................................... bezain .................................................................................. .

3 Poesiak jakituriarekin harremana duenez, bizi esperientzian ere oinarritu liteke.

Ez da harritzekoa ............................................................................................................

izanda ......................................................................................................................... .

4 Ezin izan zuten amestutako helburua bete, gauean egindako izotzaren ondorioz oso irristakorra

baitzegoen mendiaren gailurra.

.....................................................................................................................................

hain .................................................................. non ......................................................

............................................................................................ .

5 Batzordearen arduradun norbait izendatu nahi izanez gero, Maddi da horretarako egokiena.

.......................................................................................................................... ...kotan

......................................................................... egokiagorik ......................................... .

• 49 •

ESALDIAK BERRIDATZI | Eredua-2 |

< Aurkibidera

0. Hasieran errua berari egotzi nion. Horrek lotsa eman zidan gero.

....................................... ...tzat ............................. lotsatu ....................................... .

Ariketa honetako esaldiak beste molde batean ipini behar dira, berridazketa eginez.Behean agertzen den esaldi zatitxoak aurretik edo atzetik puntuak baldin baditu,zerbait idatzi behar da horri lotuta. Adibidez:

...takoan → etorritakoan

Punturik ez badu, aparteko hitza da. Ahalik eta gutxien aldatu behar dira emandakoesaldiko hitzak. Inoiz bat kendu edo beste bat sartu beharko da, baina beti ereesaldi bakar bat osatuz, eta ortografia zuzenarekin. Adibidez:

Hasieran bera errudun jo izanak egin ninduen gero

...

Page 51: ID Deskribapen teknikoa - zuzenean.euskadi.eus · Testuingurua Atariko Proba gainditu ondoren, hots, sarrera proba bat gainditu ondoren, EGA eskuratu nahi duten kandidatuek EGAko

6 Beti izango da egunsenti etengabe bat joandako haietaz oroitzeko. Hori uste du behintzat poeta

ezagun batek.

Poeta .............................................................................................................................

................................................................................................................. ...lakoan dago.

7 Inork ez zuen aukeratu gaitzak jota hiltzeko zorian dagoen kazetari baten egoera eta horrek

harritu egin ninduen.

........................................................... ...tzear ...............................................................

................................................................ izanak ........................................................ .

8 Gaur egungo ekonomia-egoeran, jokabiderik larriena zenbait sasijakintsuren aginduak itsu-itsu

betetzea izango litzateke.

............................................................................................ ez legoke ...........................

............................................................................................................................ baino.

9 Bost urteko haur batek gurasoen beharrik ez duela diozu? Zuk hori esatea ere!

Nola ..............................................................................................................................

.................................................................................................................................. !

10 Horrelakoetan gauzak birritan pentsatzea komeni da, eta zuk behin pentsatzen dituzu.

................................................................... beharrean ..................................................

............................................. baino ............................................................................. .

Esaldiak 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Gaizki (✗)

Kalifikazioa(0 - 10)

..........

Oharrak

AZTERTZAILEAK ERABILTZEKO

• 50 •< Aurkibidera