Iberiar Penintsula

Erliebe unitateak. 56. Eta 57. Orrietan.

1) Launaka jarrita, nork hiztegian hitz baten definizioa bilatzen eta idazten du. Gero bakoitzak

bere definizioa besteei azaltzen die. Lautada /Sakonunea /Mendikatea / Uhartedia

2) Erliebe Unitateei buruzko testua, irakurmen partekatuaren bidez egiten dute, modu

honetan: batek irakurtzen duena, hurrengoak testuarekin bat dagoen mapan seinalatzen

eta azaltzen du.

3) Behin bukatuta, irakasleak ikasle bakoitzari hiru txartel ematen dizkio . Txartel batzuetan

esaldi baten hasiera dago eta beste batzuetan bere amaiera. Talde batek “hasierak” izan

behar ditu eta beste talde batek “bukaerak”. Ikasleak, zutik, klasetik mugitzen dira bere

esaldiaren beste zatiaren bila. Zatia duen lagun batekin topo egiten dutenean, biak falta

zaiona kopiatzen dute eta esertzen dira. Honela klase osoa eserita egon arte. Orain, berriro

taldea elkarrekin, mapari begira, ea bakoitzaren esaldia ondo dagoen ala ez egiaztatzen

dute.

Iberiar goi-lautada…

…Iberiar penintsularen

erdialde osoan dago

Erdialdeko Sistemako mendiek…

…bitan banatzen dute Iberiar goi-

lautada

Toledoko mendiak…

… Iberiar goi-lautadan daude

Iberiar sistemak… … Iberiar goi-lautada

inguratzen du

Sierra Morenak…

… Iberiar goi-lautadaren hegoaldea

inguratzen du

Kantauriar mendikateak...

… Iberiar goi-lautadaren iparraldea

inguratzen du

Pirinioak…

… Iberiar goi-lautadaren

kanpoaldetan daude, iparraldean

Mendikate Betikoak…

… Iberiar goi-lautadaren

kanpoaldetan daude, hegoaldean

Ebroko sakonunea…

…Iberiar sistema eta Pirinioak

mendikatearen artean dago

Guadalquivirrerren sakonunea…

…Sierra Morena eta mendikate Betikoen

artean dago

Balear uhartea…

…Mediterraneo itsatsoan dago

Kanaria uhartea… …ozeano Atlantikoan

dago

4) Bikoteka jarrita, ikasle bakoitzari ondorengo mapa baten bat ematen zaio. Bakoitzak bere

ibilbidea testu liburuan kontsultatu eta idatzi ondoren, kideari kontatu behar dio.

Imajina ezazu hegazkinean bidaiatzen zarela eta mapan markatuta dagoen ibilbidea egiten duzula. Kontatu zure kideari zein erliebe-unitatetatik pasatzen zabiltza

Imajina ezazu hegazkinean bidaiatzen zarela eta mapan markatuta dagoen ibilbidea egiten duzula. Kontatu zure kideari zein erliebe-unitatetatik pasatzen zabiltza

Ibaiak

58.orrian dagoen irakurmena oinarria hartuta, hurrengo dinamika planteatzen da:

lehendabizi, norberak irakurtzen du eta ondorengo eskema betetzen du. Gero, bikoteka,

elkarren artean partekatzen dute.

Dinamika: berdinen arteko tutoretza

Zure aburuz, zeintzuk dira azpimarratzeko hitz garrantzitsuenak?

Aipatu ulertzen ez duzun gauza bat

Laburtu testua bi edo hiru esaldietan

Egin ideia nagusiari buruzko marrazki edo eskema bat

Idatzi hemen zure kidearen ideia desberdinak:

Jolasa (Spinner). 58.orrian dagoen maparekin jolasten dugu. Erruleta bat egin dezakegu CD

zahar baten bidez eta talde bakoitzari eman. Erruleta biratu ondoren, txandakatuz, ikasle

bakoitzak tokatu zaion ibai bat mapan kokatu eta bere isurialdea aipatu behar du.

Komodina ateratzen denean, beste txanda bat jolastu ahal du.

Denon artean arbel digitalean. Arbel digitalean erakusteko URL.

https://www.classtools.net/random-name-picker/85_722UbC

Beste aukera bat: poltsa batean ibaien izenak gordetzen

59.orrian dagoen testua behin azalduta, taldean, 1-2-4 dinamika erabiliz, diagrama honetan

ezaugarri komunak eta desberdintasunak kokatzen dituzte. Diagramak taldeen artean

elkartrukatzen dira eta zuzenketak elkarren artean egiten dituzte. Kolore desberdinetako

errotulkiak erabil daitezke:

Nolakoak (ezaugarriak): gorria

Emari mota: urdina

Non isurtzen dute: horia

Adibideak: berdea

Zuzenketak:

Paisaia ikasi eta gero (60. Orritik 63.orrira)

Paisaiaren postalak

Paisaia ondo ezagutzen dugunez, orain aztertzeko gai gara. Eta postal moduan egingo dugu,

taldean lan eginez, gure beste ikaskideari oparitzeko.

1. Taldean lau paisaiak aztertuko ditugu kooperatibo moduan, hau da, gure artean lana

banatzen eta laguntzan ematen.

2. Lehendabizi norberak paisai baten azterketa egiten du. Horretarako argazkiaren

gainean eta testu liburuan bilatuz, postalean dagoen informazioa betetzen du.

3. Gero taldekideei azaltzen die eta denon artean postalak osotzen eta borobiltzen

ditugu.

4. Postalak egin ondoren, ikasle bakoitzak bere postala beste taldeko lagunarekin

partekatzen du eta haien artean “oparitzen” dituzte.

5. Nahi badugu, ikasgelako horma batean kokatu ahal ditugu.

Postalaren atalak:

Paisai mota: Mediterraneoa, Atlantikoa, mendikoa edo kanarietakoa

Ezaugarriak: 62. Eta 63. Orrietan dagoen informazioa

Erliebea: arrokak, mendiak…

Landareak eta animaliak: ikusten den landaretza edo abereak +62. Eta 63. Orrietan

dagoen informazioa

Gizakiaren eragina: eraikuntzak, garraiobideak

Klima: 62. Eta 63. Orrietan dagoen informazioa, klimari dagokiena

Lurzoru mota: 61.orriko informazioa

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da

Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko

elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da

Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da

Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da:

Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Nire paisaiaren

oparia Izena: Taldea:

Paisaia-mota: Ezaugarriak:

Zer ikusten da Erliebeko elementuak

Landareak

Animaliak

Gizakien eragina

Zer ez da ikusten baina paisaiaren eragilea izan da: Klima

Lurzoru mota

Paisaiak Artean

Dario de Regoyos, asturiar margolaria, Euskadiren paisaiak bikain islatu zituen pasa den

mendeko lehendabiziko hamarkadan. Hona hemen batzuk. Aztertzeko gai gara? Talde

bakoitzak bat hartzen du eta gero, arbel digitalean, taldeko norbaitek azalduko digu.

Hernani

Zer paisai mota da? Adierazi ezaugarri batzuk

Zer erliebea ikusten da?

Zer landaretza mota?

Gizakiaren eragina nabaritzen da?

Zuen aburuz, paisaia zer klimaren ondorioa izan ahal da?

Eta lurzoruari dagokionez?

Areeta

Zer paisai mota da? Adierazi ezaugarri batzuk

Zer erliebea ikusten da?

Zer landaretza mota?

Gizakiaren eragina nabaritzen da?

Zuen aburuz, paisaia zer klimaren ondorioa izan ahal da?

Eta lurzoruari dagokionez?

Anboto

Zer paisai mota da? Adierazi ezaugarri batzuk

Zer erliebea ikusten da?

Zer landaretza mota?

Gizakiaren eragina nabaritzen da?

Zuen aburuz, paisaia zer klimaren ondorioa izan ahal da?

Eta lurzoruari dagokionez?

Urkiola

Zer paisai mota da? Adierazi ezaugarri batzuk

Zer erliebea ikusten da?

Zer landaretza mota?

Gizakiaren eragina nabaritzen da?

Zuen aburuz, paisaia zer klimaren ondorioa izan ahal da?

Eta lurzoruari dagokionez?

Gizakien eragina paisaian

Lehen eta orain: aurkitu desberdintasunak. Bikoteka

La Manga-Murtzia.

Benidorm

Ingurugiroa

Bideoa ikusi ondoren, 3 minutuko geldialdia. Talde bakoitzak 3 ideia nagusi idazten ditu.

https://www.youtube.com/watch?v=kPOElyTKavk

Kutsadura-paisaiak

Materialak: testu liburua (64.eta 65.orria) eta paisai kutsatuen argazkiak

Dinamika: irakurketa partekatuta + jolas kooperatiboa

Taldean testu liburuaren 64.orrian dauden lau kutsadura mota irakurtzen dugu, irakurketa

partekatuaren bitartez

Gero, aldez aurretik nahastuta eta multzo batean kokatuta, ondorengo paisaia-irudiak

sailkatzen ditugu.

1- Batek irudi bat ateratzen du multzotik eta ozenki ahoskatu behar du zer kutsadura

mota den: urarena, atmosferarena, basamortutzea edo hondakinarena eta , denok

ados bagaude, orduan hurrengo eskemako “bunbuilo” batean idazten dugu:

2- Aurreko dinamika jarraitzen, hurrengo lagunak nondik edo nola sortzen den kutsadura

hori adierazi eta idatzi behar du beste bunbuilo batean

3 - Hurrengoak kutsadura honen kontra jotzeko ideia bat bota eta idazten du 3.bunbuiloan

Bukatu ondoren, kutsaduraren kontra jotzeko ideiak biltzen ditugu eta 65.orrian dagoen

aholkuekin konparatzen ditugu. Zerbait ez bazaigu bururatzen orain gure zerrenda osotzen

dugu.

Ideia guztiekin “dekalogoa” egiten dugu: “kontsumo arduratsua, guk geuk zer egin dezakegu?”

Gaia borobiltzeko beste proposamenak

Talde bakoitzari aldizkariak (foileto turistikoak adibidez) ematen zaizkio. Talde bakoitzak

paisaiari buruzko horma irudia sortu behar du, argazkiak eta testuarekin. Gero, taldeen artean

collageak elkartrukatzen dituzte.

Zer ikasi dut?

1-2-4 Txartelak: zer ikasi dut? Bakoitzak bere zerrenda egiten du txartel batean (folio erdian),

gero bikoteka eta taldeka partekatuz, zerrenda handitzen doa. Talde bakoitzak berea

aurkezten du.