I.- RIESGOS SECTOR FORESTAL - Galicia · 35,0 38,9 34,1 6,9 2,9 4,5 7,1 0 20 40 60 80 100 Incendios...

“R ISCOS NO SECTORFORESTAL”

MARTÍN BARRASA RIOJA

Junio 2012

ESCOLA POLITÉCNICA SUPERIOR DE LUGO

Xornada técnica

Prevención e seguridade no sector forestal

ÍNDICE

I. RISCOS SECTOR FORESTAL

II. ENQUISA GALEGA CT SUBSECTORES AGROFORESTALES

1.- INTRODUCIÓN

2.- OBXECTIVOS

3.- METODOLOXÍA

4.- DESCRIPCIÓN DA MOSTRA

5.- ORGANIZACIÓN DA PREVENCIÓN E ACTIVIDADES PREVENT IVAS

6.- CONDICIÓNS DE SEGURIDADE

7.- CONDICIÓNS AMBIENTAIS

8.- DESEÑO DO POSTO DE TRABALLO

9.- CARGA FÍSICA DE TRABALLO

10.- CARGA MENTAL DO TRABALLO

11.- FACTORES PSICOSOCIAIS

12.- ESTADO DE SAÚDE DA POBOACIÓN TRABALLADORA

13.- A POBOACIÓN TRABALLADORA E A SÚA PERCEPCIÓN DAS CONDICIÓNS DE TRABALLO: DIFERENCIAS E SEMELLANZAS.

I.- RIESGOS SECTOR FORESTAL

• As primeiras ECTS datan dos anos 70, e dende entón estendéronse amplamentenos países máis industrializados.

• En España, a primeira ECTS realizouse en 1987, e dende entón o Instituto Nacionalde Seguridade e Hixiene no Traballo (INSHT) realizou seis edicións da EnquisaNacional sobre Condicións de Traballo: 1987, 1993, 1997, 1999, 2003 e a máisrecente, de 2007.

• No ámbito europeo, a Unión Europea realizou a súa primeira ECTS en 1990, e desdeentón realizou unha cada cinco anos, todas elas organizadas pola FundaciónEuropea para a Mellora das Condicións de Vida e de Traballo (FEMCVT).

• Durante a última década, varias Comunidades Autónomas (CCAA) levaron a cabo asúa propia ECTS: Navarra (1997 e 2004), a Rioxa (2002), a Comunidade Valenciana(2003), Canarias (2003), País Vasco (2004), Asturias (2004), Cantabria(2005),Castela-León (2005), Cataluña (2006) e Murcia (2006).

• A primeira vez que se aborda o estudo do sector agrario faise na VI ENCTcaracterizando a través de 686 enquisas a nivel a nacional dun total de 11.054 dascales 52 se realizan en Galicia.

• A ausencia de enquisas propias para Galicia así como a falta de traballos publicadosque traten directamente o sector agroforestal móvenos a realizar este estudo co finde diagnosticar o estado deste sector en Galicia.

01.- INTRODUCCIÓN

• Incendios.

• Selvicultura.

• Aproveitamentos forestais.

• Viveiros.

• Xardinería.

• Horta e flor.

• Gandería.

02.- OBXECTIVOS

O obxectivo xeral deste estudo é intentar dar unha resposta á necesidade de información sobre riscos laborais no sector agroforestal galego.

A forma de facelo é coñecer as súas condicións de traballo, os seus riscos e danos para a saúde dos traballadores a través da análise dunha serie de subsectores onde se engloban a gran maioría dos traballadores do sector agroforestal galego. Os subsectores que se analizaron foron:

• Realizar unha análise do entorno de traballo para descubrir as condicións deseguridade e saúde nas que se encontran os traballadores do sectoragroforestal galego.

• Descubrir os riscos laborais ós que se enfronta o traballador neste sector e afrecuencia co que está exposto os mesmos.

• Coñecer cales son os factores do entorno laboral que máis inflúen na saúdedos traballadores.

• Obter datos de sinistralidade e enfermidades profesionais.

• Coñecer os órganos e figuras preventivas que teñen as empresas, así como asactividades para a prevención de riscos que desempeñan.

3.1.- Revisión bibliográfica

Realizouse una revisión bibliográfica sobre os estudos de condicións de traballo, as EnquisasNacionais de Condiciones de Traballo e as diversas enquisas levadas a cabo polas comunidadesautónomas.

Búscase toda información posible a cerca das actividades económicas obxecto do estudo, xa que évital coñecer as súas particularidades para saber en que cuestións hai que incidir en maior medida.

3.2.- Elaboración do cuestionario

Tomouse como base o cuestionario da VI Enquisa Nacional de Condicións de Traballo que se compónde 74 preguntas ás que se engadiron outras tantas específicas para cada un dos subsectores aíndaque neste documento so se tratan algunhas referentes a equipos de protección individual (EPI).

3.3.- Deseño da mostra

O tipo de mostraxe que se levou a cabo nesta investigación foi un Mostraxe por Cotas no calseleccionouse un número fixo de unidades a mostrear en cada un dos subsectores agroforestaisestudados. No noso caso enquisouse un mínimo de 30 traballadores por cada un dos subsectores.

03.- METODOLOXÍA

3.4.- Realización das enquisasAs enquisas realizáronse mediante entrevista persoal cos traballadores, no centro de traballo. Os traballos de campo deron comezo no verán do ano 2007 e remataron no verán do 2008.

3.4.1.- IncendiosA fonte de datos consultada foi o Plan de Prevención e Defensa contra os Incendios Forestais deGalicia (PLADIGA) do año 2007. A poboación a analizar estaba formada por xefes de brigada, peónsconductores, peóns e conductores de motobomba pertencentes ós grupos de laborais fixos e fixosdescontinuos.

03.- METODOLOXÍA

3.4.2.- SelviculturaA fonte de datos utilizada foi á listaxe de empresas forestais da Consellería do Medio Rural da Xuntade Galicia. Deste listado descartáronse as empresas dedicadas á transformación da madeira,quedando un grupo de 1.820 empresas, repartidas polas catro provincias galegas

03.- METODOLOXÍA

3.4.3.- Aproveitamentos forestaisA fonte de datos consultada foi o listado de empresas da “Federación Empresarial de Aserradores yRematantes de Maderas de Galicia” (FEARMAGA) por consideralo máis preciso, actualizado ecentrado no subsector que o listado de empresas forestais da Consellería do Medio Rural. Nestelistado recóllense 317 empresas dedicadas ós aproveitamentos forestais distribuídas por toda Galicia.

03.- METODOLOXÍA

3.4.4.-ViveirosPara realizar este estudio partimos de un total de 82 viveiros dos cales 72 deles proveñen do Rexistrode Viveiros Forestais galegos da Consellería do Medio Rural da Xunta de Galicia, e o resto dosviveiros, dez, foron localizados no listado facilitado pola Asociación de Viveiros Forestais de Galicia(VIFOGA).

03.- METODOLOXÍA


Enquisas por subsector de actividade

44

34

33

31

29

30

38

0 10 20 30 40 50

Incendios

Selvicultura

Aproveitamentos

Viveiros

Xardinería

Horta e flor

Gandería

Enquisas por subsector e provincia


Distribución de traballadores

por sexo

Idade media das

mostras de traballadores

86,4

88,2

97,0

67,7

89,7

56,7

81,6

32,3

10,3

43,3

18,4

3,0

11,8

13,6

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Incendios

Selvicultura

Aproveitamentos

Viveiros

Xardinería

Horta e flor

Gandería

Home Muller


6.1.- Exposición o risco de accidente de traballo

95,5

94,1

100,0

93,5

89,7

83,3

100,0

6,5

10,3

16,7

2,3

5,9

2,3

0 20 40 60 80 100

Incendios

Selvicultura

Aproveitamentos

Viveiros

Xardinería

Horta e flor

Gandería

Expostos a Risco Non expostos a Risco Non Contesta

Exposición a risco por subsector

20,5

79,5

14,7

82,4

30,3

69,7

16,1

83,9

20,7

79,3

3,3

96,7

15,8

84,2

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

110

Sí Non

Incendios Selvicultura Aproveitamentos Viveiros Xardinería Horta e flor Gandería

Accidentes sufridos nos dous últimos anos

11,9

5,15,6

4,5

7,5

2,1

3,7

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

INC. SEL. APRO. VIV. XAR. H e F GAN.

6.2.- Riscos de accidente de traballo Nº medio de riscos identificados por subsector


Os riscos máis frecuentemente detectados e que se repiten con frecuencias elevadas en todas as mostrasson os cortes e pinchazos, os golpes e as caídas de persoas o mesmo nivel ou a distinto nivel, a proxecciónde partículas e os sobresforzos por manipulación de cargas.


6.3.- Causas dos riscos de accidente de traballoAs distraccións, descoidos, despistes e falta de atención son a primeira causa de risco accidente en todosas mostras estudiadas agás na de incendios e na de selvicultura onde a causa principal é a existencia noterreo de taludes, zanxas e desniveis e na de horta e flor, onde a causa que alcanza unha maior frecuenciason as posturas forzadas ou realización de sobreesforzos. Outras causas que tamén son frecuentesademais das anteriormente citadas son o cansazo ou fatiga e os equipos e ferramentas en mal estado


6.5.- Causas dos accidentes dos traballadores accide ntados

As distraccións, descoidos, despistes e falta de atención son a causa que obtén a frecuencia máis alta nasmostras de selvicultura, aproveitamentos, viveiros e gandería aínda que neste último subsector aporcentaxe alcanzada é a mesma que a imprevisibilidade dos animais.No susbsector de incendios alcanzan a porcentaxe máis alta con idéntico valor o estado do terreo, a falta deequipos de protección individual necesarios, o cansanzo ou fatiga e o exceso de horas de traballo.Na mostra de xardinería detectáronse tres causas con idéntica porcentaxe: posturas forzadas ou realizaciónde sobresforzos, as causas relacionadas co tráfico e outras causas.No subsector de horta e flor todos os accidentes de traballo sufridos debéronse o cansanzo ou fatiga.


7.1.- Contaminantes químicos

Manipulación de sustancias ou preparados nocivos ou tóxicos

38,6

29,4

80,6

82,8

100,0

92,1

16,1

17,2

7,9

3,0 97,0

70,6

59,1 2,3

3,2

0 20 40 60 80 100

Incendios

Selvicultura

Aproveitamentos

Viveiros

Xardinería

Horta e flor

Gandería

Sí Non NS/NC


A mostra cunha porcentaxe de exposición máis alta é a de incendios cun 97,7% dos traballadoresenquisados. Nos subsectores de aproveitamentos e xardinería a porcentaxe sitúase en torno ó 60% e na deselvicultura e gandería rolda o 50%. Na mostras de viveiros e horta e flor os valores óbtidos non superan o30%. .

Inhalación de polvos, fumes, aerosois, gases ou vap ores nocivos ou tóxicos

97,7

2,3

52,9

44,1

2,9

60,6

36,4

3,0

29,0

67,7

3,2

62,1

37,9

16,7

83,3

50,0

47,4

2,6

0

20

40

60

80

100

120

Sí Non NS/NC

Incendios Selvicultura Aproveitamentos Viveiros Xardinería Horta e f lor Gandería


Exposición global a contaminantes químicos

97,7

55,960,6

87,1 89,7

100,092,1

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0



61,4

61,1

75,0

89,7

93,3

37,1

17,9

6,7

60,0

10,055,0

3,4

35,0

38,9

34,1

6,9

2,9

4,5

7,1

0 20 40 60 80 100

Incendios

Selvicultura

Aproveitamentos

Viveiros

Xardinería

Horta e flor

Gandería

Sí Non NS/NC

Información dos traballadores sobre os posibles efe ctos, da manipulación ou inhalación ...


7.2.- Contaminantes biolóxicos


7.3.- Ambiente térmico

75,066,7

44,4

57,1

100,0

81,8

65,4

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

120,0


Dentro do grupo de traballadores que nonrealizan o seu traballo o aire libre as son osda mostra de xardinería os que en maiormedida indican que a temperatura non éconfortable seguidosdos de horta e flor eincendios con porcentaxes do 81,8% e do75,0% respectivamente e logo as deselvicultura e gandería con porcentaxes entorno ó 65%.As porcentaxes máis baixas danse nosubsector de aproveitamentos e no deviveiros con valores do 44,4% e o 57,1%.


Por norma xeral os traballadores que non realizan o traballo o aire libre de todos os subsectoresconsideran que a temperatura é mais confortable no inverno que no verán.


Año Método Autor1945 Índice de viento frío Siple & Passel1946 Temperatura efectiva corregida, TEC Bedford1947/60 Predicción de la sudoración para 4 horas, P4SR McArdle & McPhurson1955 Índice de sobrecarga calorífica, ISC (HSI) Belding & Hatch1957 Temperatura de globo y bulbo húmedo, WBGT Yaglou & Minard

1957 Índice de Oxford, WD Lind1960 Predicción de los latidos del corazón Fuller & Brouha1963/76 Índice de estrés térmico, ITS Givoni1970 Método Fanger Fanger1971 Índice de temperatura de globo húmedo, WGT Bostford1974/77 Límite de exposición termicofisiológica, PHEL Dasler1979 The humidex index (HI) Masterton y Richardson1981 Tasa de sudoración requerida, SW req Vogt, et al.1984 Índice de aislamiento del vestido requerido Holmér2001 Canada’s new wind chill index (WCI) Environment Canada

RANGO CALIFICACIÓN HUMIDEX

-10-0 1.-bajo 0

0-20 2.-cero

20-30 3.-cómodo

30-40 4.-algunas molestias

40-46 5.-gran malestar; evitar esfuerzo

46-55 6.-peligrosas

55-60 7.-inminente un golpe de calor

RANGO CALIFICACIÓN WINDCHILL

WCI ≤ -507.-la congelación rápida se produce

si se expone durante > 30 s

-29 ≥ WCI > -506.-la congelación se produce si se

expone durante mucho tiempo

-18 ≥ WCI > -295.-riesgo de congelación si se

expone durante mucho tiempo

-10 ≥WCI > -18 4.-sensación de frío intenso

-1 ≥WCI > -10 3.-gran malestar

10 ≥ WCI > -1 2.-un poco de malestar

WCI > 10 1.-cómodo

RELOJ WIND-CHILLRELOJ HUMIDEX

RELOJ HUMIDEX

(Mondariz)

RELOJ WIND-CHILL

(Mondariz)

PROPUESTA DE HORARIO LABORAL

PERIODO DE LUZ DURACIÓN

Ene. 8:01 h - 17:25 h 9:23

Feb. 7:32 h - 18:04 h 10:32

Mar. 6:46 h - 18:40 h 11:53

Abr. 5:53 h - 19:15 h 13:22

May. 5:12 h - 19:48 h 14:36

Jun. 4:56 h - 20:13 h 15:16

Jul. 5:10 h - 20:10 h 14:59

Ago. 5:41 h - 19:36 h 13:54

Sep. 6:14 h - 18:45 h 12:30

Oct. 6:47 h - 17:53 h 11:05

Nov. 7:25 h - 17:12 h 9:47

Dic. 7:57 h - 17:02 h 9:05

Jornada diurna de 8 horas: �Jornada diurna continua (JC).�Jornada diurna partida (JP).

Periodo de luz diurna (orto y ocaso)

� Se detallan:

� Las horas en las que se producen periodos de riesgo de estrés térmico.

� El tipo de disconfort térmico.

� Las horas del orto y el ocaso.

� Se proponen unos horarios para JC y otros para JP.

Cualquier responsable de la elaboración de horarios en una empresa o entidad podrá

reajustarlos de manera personalizada.

PROPUESTA DE HORARIO LABORAL

RANGO CALIFICACIÓN HUMIDEX (R. CALOR)

-10-0 1.-bajo 0

0-20 2.-cero

20-30 3.-cómodo

30-40 4.-algunhas molestias

40-46 5.-gran malestar; evitar esfuerzo

46-55 6.-peligrosas

55-60 7.-inminente un golpe de calor

RANGO CALIFICACIÓN WIND-CHILL (R. FRÍO)

WCI ≤ -50 7.-la congelación rápida se produce si se expón durante > 30 s

-29 ≥ WCI > -50 6.-la congelación se produce si se expone durante mucho tempo

-18 ≥ WCI > -29 5.-risco de congelación si se expón durante mucho tempo

-10 ≥WCI > -18 4.-sensación de frío intenso

-1 ≥WCI > -10 3.-gran malestar

10 ≥ WCI > -1 2.-un poco de malestar

WCI > 10 1.-cómodo

Jornada laboral

Descanso

Día

Noche

UTC Tiempo Universal coordinado

H ESP. Horario español


7.4.- Ruído

70,5

88,2

78,8

16,1

75,9

20,0

39,5

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

90,0

100,0


As porcentaxes de traballadores que consideran que o ruído no seu posto de traballo é molesto, alto oumoi alto supera o 70% nas mostras de selvicultura, aproveitamentos, xardinería e incendios.


7.5.- Vibracións

No grupo de subsectores máis sometidos a vibracións as porcentaxes máis altas danse para o conxuntoman-brazo nas mostras de selvicultura, aproveitamentos e xardinería mentres que na mostra de incendiosa porcentaxe máis elevada obtense para o corpo enteiro cun 52,3% dos traballadores enquisados.

29,5

52,3

18,2

41,2

14,7

44,1

39,4

21,2

39,4

9,7

6,5

83,9

34,5

20,7

44,8

16,7

13,3

66,7

5,3

23,7

71,1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Mao-brazo Corpo enteiro Non

Incendios Selvicultura Aproveitamentos Viveiros Xardinería Horta e f lor Gandería


7.6.- Radiacións

Soamente os traballadores das mostras de incendios, aproveitamentos, viveiros e gandería consideranque están exposto a algún tipo de radiación.

43,2

6,13,2 2,6

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

45,0

50,0

INC. APRO. VIV. GAN.

08.- DESEÑO DO POSTO DE TRABALLO

09.- CARGA FÍSICA DE TRABALLO

10.- CARGA MENTAL DO TRABALLO

11.- FACTORES PSICOSOCIAIS

I.- RIESGOS SECTOR FORESTAL - Galicia · 35,0 38,9 34,1 6,9 2,9 4,5 7,1 0 20 40 60 80 100 Incendios...

Documents

Transcript of I.- RIESGOS SECTOR FORESTAL - Galicia · 35,0 38,9 34,1 6,9 2,9 4,5 7,1 0 20 40 60 80 100 Incendios...