I. Disposicións xerais - BOE.es · claramente inadmisible procurar unha aparencia de sinxeleza...

Suplemento núm. 2 Sábado 5 febreiro 2000 171

I. Disposicións xerais

XEFATURA DO ESTADO

323 LEI 1/2000, do 7 de xaneiro, de axuizamentocivil. («BOE» 7, do 8-1-2000.)

JUAN CARLOS I

REI DE ESPAÑA

Saiban tódolos que a viren e a entenderen que asCortes Xerais aprobaron e eu sanciono a seguinte lei:

EXPOSICIÓN DE MOTIVOS

I

O dereito de todos a unha tutela xudicial efectiva,expresado no punto primeiro do artigo 24 da Consti-tución, coincide co desexo e a necesidade social dunhaXustiza civil nova, caracterizada precisamente pola efec-tividade.

Xustiza civil efectiva significa, por consubstancial óconcepto de xustiza, plenitude de garantías procesuais.Mais ten que significar, asemade, unha resposta xudicialmáis rápida, moito máis próxima no tempo ás demandasde tutela, e con maior capacidade de transformaciónreal das cousas. Significa, por tanto, un conxunto deinstrumentos encamiñados a lograr un acurtamento dotempo preciso para unha determinación definitiva doxurídico nos casos concretos, é dicir, sentencias menosafastadas do comezo do proceso, medidas cautelaresmáis accesibles e eficaces, execución forzosa menos gra-vosa para quen necesita promovela e con máis posi-bilidades de éxito na satisfacción real dos dereitos eintereses lexítimos.

Nin a natureza do crédito civil ou mercantil nin assituación persoais e familiares que incumbe resolver nosprocesos civís xustifican un período de anos ata o logrodunha resolución eficaz, con capacidade de producirtransformacións reais na vida de quen precisou de acudirós tribunais civís.

A efectividade da tutela xudicial civil debe supor unachegamento da Xustiza ó cidadán, que non consisteen mellora-la imaxe da Xustiza para facela parecer máisaccesible, senón en estructurar procesualmente o tra-ballo xurisdiccional de modo que cada asunto sexa mellorseguido e coñecido polo tribunal, tanto na súa formu-lación inicial e para a eventual necesidade de depura-laexistencia de óbices e falta de presupostos proce-suais—nada máis ineficaz que un proceso con sentenciaabsolutoria da instancia—, como na determinación doverdadeiramente controvertido e na práctica e valoraciónda proba, con oralidade, publicidade e inmediación. Así,a realidade do proceso disolverá a imaxe dunha Xustizaafastada, aparentemente situada ó final de trámites exce-sivos e delongados, nos que resulta difícil percibi-lo inte-rese e o esforzo dos xulgados e tribunais e dos queos integran.

Xustiza civil efectiva significa, en fin, mellores sen-tencias, que, dentro do noso sistema de fontes do derei-to, constitúan referencias sólidas para o futuro e con-tribúan así a evitar litixios e a reforza-la igualdade perantea lei, sen mingua da liberdade para xulgar e da evolucióne o cambio xurisprudencial necesarios.

Esta nova Lei de axuizamento civil inspírase e diríxesena súa totalidade ó interese de tódolos suxeitos xurídicose, por conseguinte, da sociedade enteira. Sen ignora-laexperiencia, os puntos de vista e as propostas de tódolosprofesionais protagonistas da Xustiza civil, esta lei mira,sen embargo, ante todo e sobre todo, por quen demandaou pode demandar tutela xurisdiccional, en verdade efec-tiva, para os seus dereitos e intereses lexítimos.

II

Con tódalas súas disposicións encamiñadas a estasfinalidades, esta nova Lei de axuizamento civil alíñasecoas tendencias de reforma universalmente considera-das máis razoables e coas experiencias de máis éxitoreal na consecución dunha tutela xudicial que se demoresó o xusto, é dicir, o necesario para a ineludible con-frontación procesual, coas actuacións precisas para pre-para-la sentencia, garantindo o seu acerto.

Non se aceptan xa no mundo, por mor da feblezadas súas bases xurídicas e dos seus fracasos reais, fór-mulas simplistas de renovación da Xustiza civil, inspi-radas nuns poucos elementos entendidos como pana-ceas. Advertiuse xa, por exemplo, que o cambio positivonon estriba nunha concentración a toda custa dos actosprocesuais, aplicada a calquera tipo de casos. Tampoucose considera aconsellable nin se probou ser eficaz unhaalteración substancial dos papeis atribuíbles ós prota-gonistas da Xustiza civil.

Son coñecidos, por outra parte, os malos resultadosdas reformas miméticas, baseadas no transplante de ins-titutos procesuais pertencentes a modelos xurídicos dife-rentes. A identidade ou similitude de denominaciónsentre tribunais ou entre instrumentos procesuais nonconstitúe base razoable e suficiente para ese mimetismo.E aínda menos razoable resulta o impulso, de ordinarioinconsciente, de substituír en bloque a xustiza propiapola doutros países ou áreas xeográficas e culturais. Talsubstitución é, desde logo, imposible, pero a merainfluencia dese impulso resulta moi perturbadora paraas reformas legais: xéranse problemas novos e máis gra-ves sen que a penas se propoñan e se logren mellorasapreciables.

O aproveitamento positivo de institucións e experien-cias alleas require que unhas e outras sexan ben coñe-cidas e comprendidas, o que significa coñecemento cum-prido e compresión do enteiro modelo ou sistema enque se integran, dos seus principios inspiradores, dassúas raíces históricas, dos diversos presupostos do seufuncionamento, comezando polos humanos, e das súasvantaxes e desvantaxes reais.

Esta Lei de axuizamento civil elaborouse rexeitando,como método para o cambio, a importación e implan-tación inconexa de pezas illadas, que conduce inexo-rablemente á ausencia de modelo ou de sistema cohe-

172 Sábado 5 febreiro 2000 Suplemento núm. 2

rente, mesturando de xeito perturbador modelos opostosou contradictorios. A lei configura unha Xustiza civil novana medida en que, a partir da nosa realidade actual,dispón, non mediante palabras e preceptos illados, senóncon regulacións plenamente articuladas e coherentes,as innovacións e os cambios substanciais, antes aludi-dos, para a efectividade, con plenas garantías da tutelaque se confía á xurisdicción civil.

Na elaboración dunha nova lei procesual civil ecomún, non cabe despreocuparse do acerto das sen-tencias e resolucións e afronta-la reforma cun rexeitablereduccionismo cuantitativo e estatístico, só preocupadode que os asuntos sexan resoltos e o sexan no menortempo posible. Porque é necesaria unha pronta tutelaxudicial en verdade efectiva e porque é posible logralasen mingua das garantías, esta lei reduce drasticamentetrámites e recursos, pero, como xa se dixo, non prescindede canto é razoable prever como manifestación lóxicae xustificada da contenda entre as partes e para que,asemade, o momento procesual de dictar sentenciaestea debidamente preparado.

III

Con perspectiva histórica e cultural, hase recoñece-loincalculable valor da Lei de axuizamento civil, de 1881.Mais con esta mesma perspectiva, que inclúe o sentidoda realidade, hase recoñecer, non xa o esgotamento dométodo das reformas parciais para mellora-la imparticiónde xustiza na orde xurisdiccional civil, senón a nece-sidade dunha lei nova para tentar acoller e vertebrar,con radical innovación, as ideas expresadas nos pará-grafos anteriores.

A experiencia xurídica de máis dun século debe seraproveitada, pero necesítase un código procesual civilnovo, que supere a situación orixinada pola prolixa com-plexidade da lei antiga e os seus innumerables retoquese disposicións extravagantes. Cómpre, sobre todo, unhalei nova que afronte e dea resposta a numerosos pro-blemas imposibles ou moi difíciles de resolver coa leido século pasado. Pero, sobre todo, cómpre unha leide axuizamento civil nova que, respectando principios,regras e criterios de perenne valor, acollidos nas leisprocesuais civís doutros países da nosa mesma área cul-tural, exprese e materialice, con autenticidade, o fondocambio de mentalidade que entraña o compromiso polaefectividade da tutela xudicial, tamén en ordes xuris-diccionais distintas da civil, posto que esta nova lei estáchamada a se-la lei procesual supletoria e común.

As transformacións sociais postulan e, asemade, per-miten unha completa renovación procesual que rebordao contido propio dunha ou varias reformas parciais. Ólongo de moitos anos, a protección xurisdiccional denovos ámbitos xurídico-materiais suscitou, non semprecon plena xustificación, regras procesuais especiais nasmodernas leis substantivas. Pero a sociedade e os pro-fesionais do dereito reclaman unha mudanza e unha sim-plificación de carácter xeral, que non se leven a cabode costas á realidade, con frecuencia máis complexaque antano, senón que provexan novos camiños paratratar adecuadamente esa complexidade. Testemuñoautorizado do convencemento acerca da necesidadedesa renovación son os numerosos traballos oficiais eparticulares para unha nova lei de axuizamento civil quese produciron nas últimas décadas.

Con sentido do Estado, que é consciencia clara dodebido servicio desinteresado á sociedade, esta lei nonprescindiu, senón todo o contrario, deses traballos. Osinnumerables preceptos acertados da Lei de 1881, ainxente xurisprudencia e doutrina xerada por ela, os moi-tos informes e suxestións recibidos de distintos órganose entidades, así como de profesionais e expertos pres-

tixiosos, foron elementos de gran valor e interese, taménconsiderados de vagar para elaborar esta Lei de axui-zamento civil. Así mesmo, examináronse con suma aten-ción e utilidade tanto o informe preceptivo do ConselloXeral do Poder Xudicial como o solicitado ó Consellode Estado. Cabe afirmar, pois, que a elaboración destalei se caracterizou, como era desexable e conveniente,por unha participación excepcionalmente ampla e inten-sa de institucións e persoas cualificadas.

IV

Nesta lei evítase por igual tanto a prolixidade comoo esquematismo, propio dalgunhas leis procesuaisestranxeiras, pero alleo á nosa tradición e a un elementalpormenor na regulación do procedemento, que os des-tinatarios desta clase de códigos viñeron considerandopreferible, como máis acorde coa súa certeira e seguraaplicación. Así pois, sen caer en excesos reguladores,que, por quereren prever toda incidencia, acaban sus-citando máis cuestións problemáticas que as que resol-ven, esta lei aborda numerosos asuntos e materias sobreas que pouco ou nada dicía a Lei de 1881.

Ó encher estes ocos, esta lei aumenta, de certo, oseu contido, pero non por isto se fai máis extensa —ócontrario— nin máis complicada, senón máis completa.É misión e responsabilidade do lexislador non deixar senresposta clara, co pretexto de falsa sinxeleza, os pro-blemas reais, que unha longa experiencia veu pondode relevo.

Nada hai de novo na materia desta lei que non sig-nifique respostas a interrogantes con relevancia xurídica,que durante máis dun século a xurisprudencia e a dou-trina tiveron de abordar sen guía legal clara. Pareceuclaramente inadmisible procurar unha aparencia desinxeleza lexislativa a base de omisións, de pecha-losollos á complexidade da realidade e negala, sen máisno plano das solucións normativas.

A simplificación procedemental real lévase e cabocoa eliminación de reiteracións, a emenda de insuficien-cias de regulación e cunha nova ordenación dos pro-cesos declarativos, dos recursos, da execución forzosae das medidas cautelares, que procura ser clara sinxelae completa en función da realidade dos litixios e dosdereitos, facultades, deberes e cargas que correspondenós tribunais, ós suxeitos xurídicos e a quen, dun modoou doutro, ha de colaborar coa Xustiza civil.

Noutra orde de cousas, a lei tenta utilizar unha lin-guaxe que, axustándose ás esixencias ineludibles da téc-nica xurídica, resulte máis próxima a calquera cidadán,con eliminación de expresións hoxe obsoletas ou difícilesde comprender e máis ligadas a usos forenses antigosque a aquelas esixencias. Elúdese, sen embargo, ata aaparencia de doutrinarismo e, xa que logo, non se con-sidera inconveniente, senón todo o contrario, manterdiversidades expresivas para as mesmas realidades can-do tal fenómeno foi acollido tanto na linguaxe comúncomo na xurídica. Así, por exemplo, seguen a utilizarseos termos «xuízo» e «proceso» como sinónimos e empré-ganse nuns casos os vocábulos «pretensión» ou «pre-tensións» e, noutros, o de «acción» ou «accións» comoaparecían na Lei de 1881 e na xurisprudencia e doutrinaposteriores, durante máis dun século, sen que isto orixi-nase ningún problema.

Redúcense todo o posible as remisións internas, enespecial as que nada indican acerca do precepto oupreceptos ós que se remite. Adóptase o criterio de divi-sión dos artigos, sempre que sexa necesario, en pará-grafos numerados e procúrase que estes teñan sentidopor si mesmos, a diferencia das simples alíneas, quese deben entender interrelacionadas. E, sen incorrer enesaxeracións de exactitude, óptase por referirse ó órgano


xurisdiccional co termo «tribunal», que, falando con pro-piedade, nada di do carácter unipersoal ou colexiadodo órgano. Con esta opción, alén de evitar unha rei-teración constante en moitos artigos da expresión «xul-gados e tribunais», tense en conta que, segundo a lexis-lación orgánica, cabe que se siga perante tribunaiscolexiados a primeira instancia de certos procesos civís.

V

Canto ó seu contido xeral, esta lei configúrase conexclusión da materia relativa á denominada xurisdicciónvoluntaria, que, coma noutros países, parece preferibleregular en lei distinta, onde se han leva-las disposiciónssobre unha conciliación que deixou de ser obrigatoriae sobre a declaración de herdeiros sen contenda xudicial.Tamén se actúa en congruencia co criterio xa adoptadode que unha lei específica se ocupe do dereito concursal.As correspondentes disposicións da Lei de axuizamentocivil de 1881 permanecerán en vigor só ata a aprobacióne vixencia destas leis.

En coincidencia con iniciativas anteriores, a nova Leide axuizamento civil aspira tamén a ser lei procesualcomún, para o que, á vez, se pretende que a vixenteLei orgánica do Poder Xudicial, de 1985, circunscribao seu contido ó que indica a súa denominación e seaxuste, por outra parte, ó que sinala o punto primeirodo artigo 122 da Constitución. A referencia neste pre-cepto ó «funcionamento» dos xulgados e tribunais nonse pode entender, e nunca foi entendido, nin polo lexis-lador posconstitucional nin pola xurisprudencia e a dou-trina, como referencia ás normas procesuais, que, encambio, se mencionan expresamente noutros preceptosconstitucionais.

Así pois, non existe impedimento ningún e abundanas razóns para que a Lei orgánica do Poder Xudicialse desprenda de normas procesuais, non poucas delasatinadas, pero situadas impropiamente e productoras denumerosas dúbidas ó coexistiren coas que conteñen asleis de axuizamento. Como é lóxico, esta lei benefíciasede canto de positivo se podía atopar na regulación pro-cesual de 1985.

Mención especial merece a decisión de que nestalei se regule, na súa vertente estrictamente procedemen-tal, o instituto da abstención e da recusación. É estaunha materia, con facetas distintas innegables, da quese ocupaban as leis procesuais, pero que foi regulada,con nova relación de causas de abstención e recusación,na Lei orgánica do Poder Xudicial, de 1985. Sen embar-go, a subsistencia formal das disposicións sobre estamateria nas diversas leis procesuais orixinou algúns pro-blemas e, por outra banda, a regulación de 1985 podíasemellorar e, de feito, mellorouse en parte por obra daLei orgánica 5/1997, do 4 de decembro.

Esta lei é ocasión que permite culminar ese perfec-cionamento, afrontando o problema das recusaciónstemerarias ou con simple ánimo de dilación ou de inme-diata substitución do xuíz ou maxistrado recusado. Nestesentido, a extemporaneidade da recusación regúlase conmáis precisión, como motivo de inadmisión a trámite,e axilízanse e simplifícanse os trámites iniciais co finde se produci-la menor alteración posible no procede-mento. Finalmente, prevese multa de importante contíapara as recusacións que, ó seren resoltas, aparezan pro-postas de mala fe.

VI

A nova Lei de axuizamento civil segue a se inspirarno principio de xustiza rogada ou principio dispositivo,do que se extraen tódalas súas consecuencias razoables,coa vista posta, non só en que, polo regular, os procesos

civís perseguen a tutela de dereitos e intereses lexítimosde determinados suxeitos xurídicos, ós que correspondea iniciativa procesual e a configuración do obxecto doproceso, senón en que as cargas procesuais atribuídasa estes suxeitos e a súa lóxica dilixencia para obte-latutela xudicial que piden, poden e deben configurar dexeito razoable o traballo do órgano xurisdiccional enbeneficio de todos.

De ordinario, o proceso civil responde á iniciativa dequen considera necesaria unha tutela xudicial en funcióndos seus dereitos e intereses lexítimos. Consonte o prin-cipio procesual citado, non se entende razoable que óórgano xurisdiccional lle incumba investigar e compro-ba-la veracidade dos feitos alegados como configura-dores dun caso que pretendidamente require unha res-posta de tutela conforme a dereito. Tampouco se gravao tribunal co deber e a responsabilidade de decidir quétutela, de entre tódalas posibles, pode se-la que corres-ponde ó caso. É a quen cre necesitar tutela a quen selle atribúen as cargas de pedila, determinala con sufi-ciente precisión, alegar e proba-los feitos e aduci-los fun-damentos xurídicos correspondentes ás pretensiónsdaquela tutela. Xustamente para afrontar esas cargassen indefensión e coas debidas garantías, impónsellesás partes, agás en casos de singular simplicidade, estarenasistidas de avogado.

Esta inspiración fundamental do proceso —exceptonos casos en que predomina un interese público queesixe satisfacción— non constitúe, en absoluto, un obs-táculo para, como se fai nesta lei, o tribunal aplica-lodereito que coñece dentro dos límites marcados polafaceta xurídica da causa de pedir. E menos aínda cons-titúe o repetido principio ningún inconveniente para alei reforzar notablemente as facultades coercitivas dostribunais respecto do cumprimento das súas resoluciónsou para sancionar comportamentos procesuais manifes-tamente contrarios ó logro dunha tutela efectiva. Trátase,pola contra, de disposicións harmónicas co papel quese lles confía ás partes, ás que resulta esixible asumirencon seriedade as cargas e responsabilidades inherentesó proceso, sen prexudica-los demais suxeitos deste eo funcionamento da Administración de Xustiza.

VII

No ámbito das disposicións xerais, a lei introducenumerosas innovacións con tres grandes finalidades:regular de modo máis completo e racional materias ecuestións diversas, ata o de agora carentes de regulaciónlegal; procurar un mellor desenvolvemento das actua-cións procesuais; e reforza-las garantías de acerto nasentencia.

A tódalas disposicións xerais sobre a xurisdicción ea competencia, ós suxeitos do proceso, ós seus actose dilixencias, ás resolucións xudiciais, ós recursos, etc.,concede a lei a importancia que merecen, a fin de cons-tituíren pautas aplicables realmente nas distintas fasesdo proceso, sen necesidade de reiterar normas e regu-lacións enteiras.

Verbo das partes, a lei contén novos preceptos queregulan esa materia de xeito máis completo e con máisorde e claridade, superando, para efectos procesuais,o dualismo das persoas físicas e xurídicas e con melloradoutros aspectos, relativos á sucesión procesual, á inter-vención adhesiva litisconsorcial e á intervención provo-cada. Así mesmo, o papel e a responsabilidade dos liti-gantes perfílase con máis precisión ó se regular de modoexpreso e unitario os actos de disposición (renuncia, con-formidade e desistencia e transacción), así como, na súamáis adecuada sede, a carga da alegación e da proba.As normas sobre estas materias explicitan o que é con-quista pacífica da xurisprudencia e da ciencia xurídica


e importan non pouco para o desenlace do procesomediante unha sentencia xusta.

A propósito das partes, aínda que na verdade rebordeamplamente o que é o seu recoñecemento e tratamentoprocesual, parece oportuno dar razón do modo en queesta lei aborda a realidade da tutela de intereses xurídicoscolectivos, levados ó proceso, non xa por quen se viselesionado directamente e para a súa protección indivi-dual, ou por grupos de afectados, senón por persoasxurídicas constituídas e habilitadas legalmente para adefensa daqueles intereses.

Esta realidade, mencionada mediante a referencia ósconsumidores e usuarios, recibe nesta lei unha respostatributaria e instrumental do que dispoñen e poidan disporno futuro as normas substantivas acerca do punto, con-trovertido e difícil, da tutela concreta que, a través dasentidades aludidas, se lles queira outorgar ós dereitose intereses dos consumidores e usuarios como colec-tividades. Como canle para esa tutela, non se consideranecesario un proceso ou procedemento especial e si,en cambio, unha serie de normas especiais, nos lugaresoportunos.

Por un lado, a actuación procesual das persoas xurí-dicas e dos grupos faise posible sen dificultade cantoá súa personalidade, capacidade e representación pro-cesuais. E, por outro lado, tras unha norma previsorada singular lexitimación das ditas entidades, a lei inclúe,nos lugares adecuados, outros preceptos sobre chama-mento ó proceso dos que, sen seren demandantes, poi-dan estar directamente interesados en intervir, sobre acu-mulación de accións e de procesos e acerca da sentenciae a súa execución forzosa.

A amplitude da intervención procesual prevista concarácter xeral permite refugar unha obrigatoria acumu-lación inicial de demandas, coa demora a que obrigaríana substanciación dos procesos, unha demora que impe-diría, con moita frecuencia, a efectividade da tutela pre-tendida. No que atinxe á eficacia subxectiva das sen-tencias, a diversidade de casos de protección impón evi-tar unha errónea norma xeneralizadora. Disponse, enconsecuencia, que o tribunal indicará a eficacia quecorresponde á sentencia segundo o seu contido e con-forme a tutela outorgada pola vixente lei substantivaprotectora dos dereitos e intereses en xogo. Deste xeito,a lei non prové instrumentos procesuais estrictamentecircunscritos ás previsións actuais de protección colec-tiva dos consumidores e usuarios, senón que fica abertaás modificacións e cambios que nas leis substantivasse poidan producir respecto da dita protección.

Finalmente, óptase por non esixir caución previa ninregular de modo especial a condena en custas nos pro-cesos a que se está a facer referencia. Canto á gratuidadeda asistencia xurídica, non é a Lei de axuizamento civila norma adecuada para decidir a qué entidades e enqué casos se lles debe recoñecer ou outorgar.

A obrigada representación mediante procurador e aimperativa asistencia de avogado configúranse nesta leisen variación substancial respecto das disposicións ante-riores. A experiencia, avalada por informes unánimes nes-te punto, garante o acerto desta decisión. Sen embargo,esta lei non deixa de responder a esixencias de racio-nalización: elimínase o requisito da verificación da sufi-ciencia de poderes, desde hai tempo desprovisto de sen-tido, e unifícase totalmente o ámbito material no quea representación por procurador e a asistencia de avo-gado son necesarias. As responsabilidades de procura-doría e avogacía acentúanse no novo sistema procesual,de modo que se salienta a xustificación das súas res-pectivas funcións.

Polo que respecta á xurisdicción e á competencia,a lei regula a declinatoria como instrumento único parao control, por instancia de parte, destes presupostos pro-

cesuais, determinando que o dito instrumento teña dese empregar antes da contestación á demanda.

Deste xeito ponse fin, por un lado, a lagoas legaisque afectaban a denominada «competencia (ou incom-petencia) internacional» e, doutro, a unha desordenadae inharmónica regulación, na que declinatoria, inhibitoriae excepción se mesturaban e frecuentemente se con-fundían, co indesexable resultado, en non poucos casos,de sentencias absolutorias da instancia por fala de xuris-dicción ou competencia, dictadas tras un proceso enteirocon alegacións e proba contradictorias. O que esta leiconsidera adecuado á natureza das cousas é que, senprexuízo da vixilancia de oficio sobre os presupostosdo proceso relativos ó tribunal, a parte pasiva teña deos pór de manifesto con carácter previo, de modo que,se faltasen, o proceso non siga adiante ou, noutros casos,prosiga ante o tribunal competente.

A supresión da inhibitoria, instituto procesual mantidoen a prol dunha facilidade impugnatoria do demandado,xustifícase, non só para facilitar unha conveniente sim-plificación do tratamento procesual da competencia terri-torial, tratamento este que a dualidade declinatoria-in-hibitoria complicaba de maneira innecesaria e pertur-badora a miúdo, senón en razón da dificultade moi infe-rior que entraña para o demandado, no abrente do séculovinteún, comparecer ante o tribunal que estea a coñecerdo asunto. De calquera maneira, e a fin de lle evitargraves molestias ó demandado, a lei tamén permite quese presente a declinatoria ante o tribunal do domiciliodaquel, e se proceda a seguir á súa inmediata remisiónó tribunal que está a coñecer do asunto.

No que atinxe á xurisdicción e, en gran medida, taménverbo da competencia obxectiva, esta lei subordínaseós preceptos da Lei orgánica do Poder Xudicial, que,sen embargo, remiten ás leis procesuais para outrosmecanismos da predeterminación legal do tribunal,como é a competencia funcional en certos extremose, nomeadamente, a competencia territorial. Estes extre-mos son provistos coas normas adecuadas.

Esta lei mantén os criterios xerais para a atribuciónda competencia territorial, sen multiplicar innecesaria-mente os foros especiais por razón da materia e senconverter todas esas regras en disposicións de aplicaciónnecesaria. Así pois, séguese permitindo, para un bonúmero de casos, a submisión das partes, pero perfec-ciónase o réxime da submisión tácita do demandantee do demandado, con especial previsión dos casos enque, antes de se interpo-la demanda, de a admitir e deempraza-lo demandado, se leven a cabo actuaciónscomo as dilixencias preliminares ou a solicitude e even-tual acordo de medidas cautelares.

As previsións da lei acerca do domicilio, como foroxeral, dan resposta, cunha regulación máis realista e flexi-ble, a necesidades que a experiencia puxo de relevo,procurando, en todo caso, o equilibrio entre o intereselexítimo das dúas partes.

Sobre a base da regulación xurisdiccional orgánica,e con pleno respecto polo que se dispón nela, constrúesenesta lei unha elemental disciplina do reparto de asuntos,que, como é lóxico, atende ós seus aspectos procesuaise ás garantías das partes, procurando, asemade, unhamellor realidade e imaxe da Xustiza civil. Non se incorre,por tanto, nin en duplicidade normativa nin en extra-limitación do específico ámbito lexislativo. Unha cousaé que a fixación e aplicación das normas de repartose entenda como función gobernativa, non xurisdiccio-nal, e outra, ben distinta, que o cumprimento desa fun-ción careza de toda relevancia procesual ou xurisdic-cional.

Algún precepto illado da Lei de axuizamento de 1881xa establecía unha consecuencia procesual en relaciónco reparto. O que esta lei leva a cabo é un desenvol-


vemento lóxico da proxección procesual desa «compe-tencia relativa», como a denominou a Lei de 1881, coaollada posta no punto segundo do artigo 24 da Cons-titución, que, segundo doutrina do Tribunal Constitucio-nal, non considerou irrelevante nin a inexistencia nina infracción das normas de reparto.

É claro, en efecto, que o reparto acaba determinando«o xuíz ordinario» que coñecerá de cada asunto. E, benque se considerou constitucionalmente admisible queesa última determinación non se ten que levar a cabopor inmediata aplicación dunha norma con rango formalde lei, non sería aceptable, en boa lóxica e técnica xurí-dica, que unha sanción gobernativa fose a única con-secuencia da inaplicación ou da infracción das normasnon legais determinantes de que coñeza un «xuíz ordi-nario», na vez doutro. Dificilmente se podería xustifica-lacoexistencia desa sanción gobernativa, que recoñeceríaa infracción do que debe predetermina-lo «xuíz ordina-rio», e a ausencia de efectos procesuais para quen tendereito a que o seu caso sexa resolto polo tribunal quecorresponda segundo as normas predeterminadas.

Por todo isto, esta lei prevé, en primeiro lugar, quese poida aducir e corrixi-la eventual infracción da lega-lidade relativa ó reparto de asuntos e, en caso de esemecanismo resultar infructuoso, prevé, evitando a severasanción de nulidade radical —reservada ás infracciónslegais sobre xurisdicción e competencia obxectiva edeclarable de oficio—, que se poidan anular, por instanciade parte gravada, as resolucións dictadas por un órganoque non sexa o que debería coñecer segundo as normasde reparto.

Nesta lei, a pre-xudicialidade é, en primeiro termo,obxecto dunha regulación unitaria, en lugar das normasdispersas e imprecisas contidas na Lei de 1881. Pero,ademais, polo que respecta á pre-xudicialidade penal,séntase a regra xeral da non-suspensión do proceso civil,agás que exista causa criminal na que se estean a inves-tigar, como feitos de aparencia delictuosa, algún oualgúns dos que cabalmente fundamentan as pretensiónsdas partes no proceso civil e ocorra, ademais, que asentencia que neste se vaia dictar poida verse decisi-vamente influída pola que recaia no proceso penal.

Así pois, fai falta algo máis que unha querela admitidaou unha denuncia non arquivada para que a pre-xudi-cialidade penal incida no proceso civil. Mais, se con-corren tódolos elementos referidos, o dito proceso nonse suspende ata que unicamente se encontre pendentede sentencia. Unicamente determina unha suspensióninmediata o caso especial da falsidade penal dun docu-mento achegado ó proceso civil, sempre que tal docu-mento poida ser determinante do sentido da sentencia.

Para culminar un tratamento máis racional da pre-xu-dicialidade penal, que, ó mesmo tempo, evite indebidasparalizacións ou demoras do proceso penal mediantequerelas ou denuncias infundadas, establécese expre-samente a responsabilidade civil por danos e perdas deri-vados da dilación suspensiva se a sentencia penal decla-rase ser auténtico o documento ou non terse probadoa súa falsidade.

Prevese, ademais, a ocorrencia de cuestións prexu-diciais non penais con posibles efectos suspensivos evinculantes, cando as partes do proceso civil se mostrenconformes cos ditos efectos. E, finalmente, admítesetamén a pre-xudicialidade civil, con efectos suspensivos,se non cabe a acumulación de procesos ou un dos pro-cesos se encontra próximo á súa terminación.

VIII

O obxecto do proceso civil é asunto con diversasfaces, todas elas de grande importancia. Son coñecidasas polémicas doutrinais e as distintas teorías e posiciónsacollidas na xurisprudencia e nos traballos científicos.

Nesta lei, a materia é regulada en diversos lugares, peroo propósito exclusivo das novas regras é resolver pro-blemas reais, que a Lei de 1881 non resolvía nin faci-litaba resolver.

Pártese aquí de dous criterios inspiradores: por unlado, a necesidade de seguridade xurídica e, por outro,a escasa xustificación de somete-los mesmos suxeitosxurídicos a diferentes procesos e de provoca-la corres-pondente actividade dos órganos xurisdiccionais, candoa cuestión ou asunto litixioso pode resolverse razoable-mente nun só.

Con estes criterios, que se deben harmonizar coa ple-nitude das garantías procesuais, a presente lei, entreoutras disposicións, establece unha regra de preclusiónde alegacións de feitos e de fundamentos xurídicos, xacoñecida no noso dereito e noutros ordenamentos xurí-dicos. Na mesma liña, a lei evita a indebida dualidadede controversias sobre nulidade dos negocios xurídicos—unha, por vía de excepción; outra, por vía de demandaou acción—, trata diferenciadamente a alegación de com-pensación e precisa o ámbito dos feitos que cabe con-siderar novos para os efectos de fundar unha segundapretensión en aparencia igual a outra anterior. En todosestes puntos, os novos preceptos inspíranse en sólidaxurisprudencia e doutrina.

Coa mesma inspiración básica de non multiplicar inne-cesariamente a actividade xurisdiccional e as cargas detodo tipo que calquera proceso leva consigo, o réximeda pluralidade de obxectos procura a economía proce-sual e, á vez, unha configuración do ámbito obxectivodos procesos que non implique unha complexidadeinconveniente en razón do procedemento que se teñade seguir ou que, simplemente, dificulte, sen razón sufi-ciente, a substanciación e decisión dos litixios. De aíque se prohiba a reconvención que non garde relacióncoas pretensións do demandante e que, nos xuízos ver-bais, en xeral, se limite a acumulación de accións.

A regulación da acumulación de accións innóvase,con carácter xeral, mediante diversos perfeccionamentose, en especial, co dun tratamento procesual preciso, atao de agora inexistente. Canto á acumulación de procesos,acláranse os presupostos que a fan procedente, así comoos requisitos e os óbices procesuais deste instituto, sim-plificando o procedemento en canto resulta posible. Ade-mais, a lei inclúe normas para evitar un uso desviadoda acumulación de procesos: non se admitirá a acumu-lación cando o proceso ou procesos ulteriores se poidanevitar mediante a excepción de litispendencia ou se oque se pretende neles se puido suscitar mediante acu-mulación inicial de accións, ampliación da demanda oupor medio da reconvención.

IX

O título V, dedicado ás actuacións xudiciais, presentaordenadamente normas traídas da Lei orgánica do PoderXudicial, con algúns perfeccionamentos aconselladospola experiencia. Cabe destacar unha singular énfasenas disposicións sobre a necesaria publicidade e pre-sencia do xuíz ou dos maxistrados —non só o relator,se se trata de órgano colexiado— nos actos de proba,comparecencias e vistas. Esta insistencia en normasxerais encontrará despois plena concreción na regula-ción dos distintos procesos, pero, en todo caso, san-ciónase con nulidade radical a infracción do dispostosobre presencia xudicial ou inmediación en sentidoamplo.

Canto á dación de fe, a lei rexeita algunhas propostascontrarias a esa esencial función dos secretarios xudi-ciais, ben que procura non estender esta responsabi-lidade dos fedatarios alén do que resulta verdadeiramen-te necesario e, por riba, posible. Así, a lei esixe a inter-


vención do fedatario público xudicial para a constancia,que faga fe, das actuacións procesuais levadas a cabono tribunal ou perante el e recoñece a recepción deescritos no rexistro que se poida ter establecido parao efecto, entendendo que a fe pública xudicial garanteos datos do dito rexistro relativos á recepción.

A documentación das actuacións poderase levar acabo non só mediante actas, notas e dilixencias, senóntamén cos medios técnicos que reúnan as garantías deintegridade e autenticidade. E as vistas e comparecen-cias orais terán de rexistrarse ou gravarse en soportesaptos para a reproducción.

Os actos de comunicación son regulados con orde,claridade e sentido práctico. E preténdese que, no seupropio interese, os litigantes e os seus representantesasuman un papel máis activo e eficaz, descargando depaso ós tribunais dun inxustificado traballo xestor e,sobre todo, eliminando «tempos mortos» que demorana tramitación.

Peza importante deste novo deseño son os procu-radores dos tribunais, que, pola súa condición de repre-sentantes das partes e de profesionais con coñecemen-tos técnicos sobre o proceso, están en condicións derecibiren notificacións e de levaren a cabo o trasladoá parte contraria de moitos escritos e documentos. Paraa tramitación dos procesos sen dilacións indebidas, con-fíase tamén nos mesmos colexios de procuradores parao eficaz funcionamento dos seus servicios de notifica-ción, previstos xa na Lei orgánica do Poder Xudicial.

A preocupación pola eficacia dos actos de comuni-cación, factor de indebida tardanza na resolución de nonpoucos litixios, leva a lei a optar decididamente por outor-gar relevancia ós domicilios que consten no padrón ouen entidades ou rexistros públicos, ó entender que uncomportamento cívica e socialmente aceptable non secompadece coa indiferencia ou o descoido das persoasrespecto deses domicilios. Para efectos de actos decomunicación, considérase tamén domicilio o lugar detraballo non ocasional.

Nesta liña, son considerables os cambios no réximedos citados actos de comunicación, acudindo ós edictossó como último e extremo recurso.

Se no proceso é preceptiva a intervención de pro-curador ou se, non o sendo, as partes comparecen conesa representación, os actos de comunicación, calqueraque for o seu obxecto, lévanse a cabo cos procuradores.Cando non é preceptiva a representación por procuradorou este aínda non compareceu, a comunicación intén-tase en primeiro lugar mediante correo certificado conaviso da recepción ó lugar designado como domicilioou, se o tribunal o considera máis conveniente para oéxito da comunicación, a varios lugares. Só se este mediofracasa se intenta a comunicación mediante entrega polotribunal do que teña que comunicarse, ben ó destinatario,ben a outras persoas expresamente previstas, de nonse acha-lo destinatario.

Para efectos do emprazamento ou citación para acomparecencia inicial do demandado, é ó demandantea quen lle corresponde sinalar un ou varios lugares comodomicilios para efectos de actos de comunicación, aíndaque, loxicamente, comparecido o demandado, este podedesignar un domicilio distinto. Se o demandante noncoñece o domicilio ou se fracasa a comunicación efec-tuada ó lugar indicado, o tribunal levará a cabo inves-tigacións, a eficacia das cales é reforzada por esta lei.

En materia de prazos, a lei elimina radicalmente osprazos de determinación xudicial e establece os demaiscon realismo, é dicir, tomando en consideración a expe-riencia dos protagonistas principais da Xustiza civil eos resultados dalgunhas reformas parciais da Leide 1881. Neste sentido, comprobouse que un sistemá-tico acurtamento dos prazos establecidos legalmente

para os actos das partes non redunda na desexada dimi-nución do horizonte temporal da sentencia. Non son osprazos moi breves ningunha panacea para lograr que,en definitiva, se dicte, coas debidas garantías, unha reso-lución que provexa sen demora ás pretensións de tutelaefectiva.

Esta lei opta, pois, canto ós actos das partes, porprazos breves pero suficientes. E polo que respecta amoitos prazos dirixidos ó tribunal, tamén se prevén bre-ves, con seguranza na debida dilixencia dos órganosxurisdiccionais. Sen embargo, no referente ó sinalamentode audiencias, xuízos e vistas —de capital importanciana estructura dos novos procesos declarativos, dada aconcentración de actos adoptada pola lei—, evítanse asnormas imperativas que non vaian ser cumpridas e, nal-gúns casos, óptase por confiar en que os calendariosdos tribunais, verbo deses actos, se axustarán á situacióndos procesos e ó legal e regulamentario cumprimento dodeber que incumbe a tódolos servidores da Adminis-tración de Xustiza.

Polo que atinxe ós prazos para dictar sentencia enprimeira instancia, establécense o de dez días, para oxuízo verbal, e o de vinte, para o xuízo ordinario. Nonse trata de prazos que, en si mesmos, poidan consi-derarse excesivamente breves, pero si son razoables ede posible cumprimento. Porque hai que ter en contaque a aludida estructura nova dos procesos ordinarioscomporta que os xuíces teñan xa un importante coñe-cemento dos asuntos e non os teñan que estudiar oureestudiar enteiramente ó final, examinando unha a unhaas dilixencias de proba levadas a cabo por separado,así como as alegacións iniciais das partes e as súaspretensións, que, desde a súa admisión, frecuentementenon volveron considerar.

Nos xuízos verbais, é obvia a proximidade do momen-to da sentencia ás probas e ás pretensións e os seusfundamentos. No proceso ordinario, o acto do xuízo ope-ra esa proximidade da sentencia respecto da proba —e,por tanto, en gran medida, do caso—, e a audiencia previaó xuízo, na que se perfilará o que é obxecto da con-troversia, aproxima tamén as pretensións das partes áactividade xurisdiccional decisoria do litixio.

A lei, atenta ó presente e previsora do futuro, abrea porta á presentación de escritos e documentos e ósactos de notificación por medios electrónicos, telemá-ticos e outros semellantes, pero sen lle impor ós suxeitosxurídicos e ós cidadáns que dispoñan destes mediose sen deixar de regula-las esixencias desa comunicación.Para que produzan plenos efectos os actos realizadospor eses medios, será preciso que os instrumentos uti-lizados entrañen a garantía de que a comunicación eo comunicado son con certeza atribuíbles a quen aparezacomo autor dunha e outro. E ha estar, así mesmo, garan-tida a recepción íntegra e as demais circunstancias rele-vantes legalmente.

É lóxico prever, como se fai, que, cando esas segu-ridades non veñan proporcionadas polas característicasdo medio utilizado ou este sexa susceptible de mani-pulación con maior ou menor facilidade, a eficacia dosescritos e documentos para efectos de acreditamentoou de proba, fique suxeita a unha presentación ou achegaque si permita o necesario exame e verificación. Peroestas razoables cautelas non deben, sen embargo, impe-di-lo recoñecemento dos avances científicos e técnicose a súa posible incorporación ó proceso civil.

Neste punto, a lei evita incorrer nun regulamentismoimpropio da súa natureza e da súa desexable proxeccióntemporal. A instauración de medios de comunicacióncomo os referidos e a determinación das súas carac-terísticas técnicas son, polo que respecta ós órganosxurisdiccionais, asuntos que encontran a base legal apro-piada nas atribucións que a Lei orgánica do Poder Xudi-


cial lles confiren ó Consello Xeral do Poder Xudicial eó Goberno. Canto ós procuradores e avogados e mesmoa non poucos suxeitos xurídicos, o razoable é supor queirán dispondo de medios de comunicación distintos dostradicionais, que cumpran os requisitos establecidos nes-ta lei, na medida das súas propias posibilidades e dosmedios de que estean dotados os tribunais.

Para o auxilio xudicial, no réxime do cal, entre outrosperfeccionamentos, se precisa o que corresponde pres-tar ós xulgados de paz, a lei conta co sistema informáticoxudicial. Nesta materia, outórgaselles ós tribunais unhapotestade coercitiva e sancionadora razoable respectodas demoras debidas á falta de dilixencia ás partes.

Outras innovacións especialmente dignas de men-ción, dentro do antes citado título V do libro primeiro,son a previsión de novo sinalamento de vistas antesda súa celebración, para evitar ó máximo que se sus-pendan, así como as normas que, respecto da votacióne resolución dos asuntos, tenden a garanti-la inmediaciónen sentido estricto, establecendo, con excepcións razoa-bles, que teñen de dictar sentencia os xuíces e maxis-trados que presenciaron a práctica das probas no xuízoou vista.

Con tales normas, a presente lei non esaxera a impor-tancia da inmediación no proceso civil nin aspira a unhautopía, porque, alén da relevancia da inmediación parao certeiro xulgamento de toda clase de asuntos, a orde-nación dos novos procesos civís nesta lei impón con-centración da práctica da proba e proximidade da ditapráctica ó momento de dictar sentencia.

No capítulo relativo ás resolucións xudiciais, destacancomo innovacións as relativas á súa invariabilidade, acla-ración e corrección. Increméntase a seguridade xurídicaó perfilar axeitadamente os casos en que estas dúasúltimas proceden e introdúcese un instrumento paracorrixir rapidamente, de oficio ou por instancia de parte,as manifestas omisións de pronunciamento, completan-do as sentencias en que, por erro, se cometesen talesomisións.

A lei regula este novo instituto coa precisión necesariapara que non se abuse del e hai que notar, por outrabanda, que o precepto sobre forma e contido das sen-tencias aumenta a esixencia de coidado na parte dis-positiva, dispondo que nesta se fagan tódolos pronun-ciamentos correspondentes ás pretensións das partessen permitir os pronunciamentos tácitos con frecuenciaenvolveitos ata o de agora nos fundamentos xurídicos.

Deste xeito, non será preciso forza-lo mecanismo dodenominado «recurso de aclaración» e poderanse evitarrecursos ordinarios e extraordinarios fundados en incon-gruencia por omisión de pronunciamento. É claro, e claroqueda na lei, que este instituto en nada ataca a firmezaque, se é o caso, deba atribuírse á sentencia incompleta.Porque, dun lado, os pronunciamentos xa emitidos son,obviamente, firmes, e, do outro, prohíbese modificalos,permitindo só engadi-los que se omitiron.

Fronte a propostas de moi diverso sentido, a lei man-tén as dilixencias de ordenación, aínda que ampliandoo seu contido, e suprime as propostas de resolución,ambas ata o de agora a cargo dos secretarios xudiciais.As ditas medidas sitúanse dentro do esforzo que lei rea-liza por aclara-los ámbitos de actuación dos tribunais,ós que corresponde dicta-las providencias, autos e sen-tencias, e dos secretarios xudiciais, os cales, xunto óseu insubstituíble labor, entre outras moitas de grandeimportancia, de fedatarios públicos xudiciais, se debenencargar, ademais, e de forma exclusiva, da adecuadaordenación do proceso, a través das dilixencias de orde-nación.

As propostas de resolución, introducidas pola Leiorgánica do Poder Xudicial en 1985, non serviron defeito para aproveita-lo indubidable coñecemento técnico

dos secretarios xudiciais, senón máis ben para incre-menta-la confusión entre as atribucións destes e as dostribunais, e para dar lugar a criterios de actuación dife-rentes nos distintos xulgados e tribunais, orixinando amiúdo inseguranzas e insatisfaccións. De aí que non seconsiderase oportuno mante-la súa esixencia, e si proporfórmulas alternativas que redunden nun mellor funcio-namento dos órganos xudiciais.

Neste sentido, a lei opta, por un lado, por definir deforma precisa o que se debe entender por providenciase autos, especificando, en cada precepto concreto, cán-do se deben dictar unhas e outros. Así, toda cuestiónprocesual que requira unha decisión xudicial debe serresolta necesariamente polos tribunais, ben por mediounha providencia ben a través dun auto, segundo oscasos. Pero, por outra parte, a lei atribúe a ordenaciónformal e material do proceso, en definitiva, as resoluciónsde impulso procesual, ós secretarios xudiciais, indicandoó longo do texto cándo se debe dictar unha dilixenciade ordenación a través do uso de formas impersoais,que permiten deducir que a actuación correspondentea deben realizar aqueles na súa calidade de encargadosda correcta tramitación do proceso.

Novidade desta lei son tamén as normas que, con-forme a xurisprudencia e a doutrina máis autorizadas,expresan regras atinentes ó contido da sentencia. Así,os preceptos relativos á regra «iuxta allegata et probata»,á carga da proba, á congruencia e á cousa xulgada mate-rial. Importantes resultan tamén as disposicións sobresentencias con reserva de liquidación, que se procurarestrinxir ós casos en que sexa imprescindible, e sobreas condenas de futuro.

Canto á carga da proba, a lei supera os termos, ensi mesmos pouco significativos, do único precepto legalata o de agora existente con carácter de norma xeral,e acolle conceptos xa concretados con carácter pacíficona xurisprudencia.

As normas de carga da proba, aínda que só se aplicanxudicialmente cando non se logrou certeza sobre os fei-tos controvertidos e relevantes en cada proceso, cons-titúen regras de decisiva orientación para a actividadedas partes. E son, así mesmo, regras que, ben aplicadas,permiten ó xulgador confiar no acerto do seu xulgamentofáctico, cando non se trate de casos en que, por estarimplicado un interese público, resulte esixible que seesgoten, de oficio, as posibilidades de esclarece-los fei-tos. Por todo isto, débese considerar de importancia esteesforzo lexislativo.

O precepto sobre a debida exhaustividade e con-gruencia das sentencias, alén de terse enriquecido conalgunhas precisións, vese complementado con outrasnormas, algunhas delas xa aludidas, que lle outorganá congruencia toda a súa virtualidade. Canto á cousaxulgada, esta lei, evitando de novo o que nela sería dou-trinarismo, arrédase, emporiso, de concepcións supera-das de índole case metaxurídica e, conforme a mellortécnica xurídica, entende a cousa xulgada como un ins-tituto de natureza esencialmente procesual, dirixido aimpedi-la repetición indebida de litixios e a procurar,mediante o efecto de vinculación positiva ó xulgado ante-riormente, a harmonía das sentencias que se pronunciensobre o fondo en asuntos conexos pre-xudicialmente.

Con esta perspectiva, arredada da idea da presunciónde verdade, da tópica «santidade da cousa xulgada» eda confusión cos efectos xurídico-materiais de moitassentencias, enténdese que, tirante casos moi xustifica-dos, se reafirme a esixencia da identidade das partescomo presuposto da específica eficacia en que a cousaxulgada consiste. Canto a outros elementos, a lei dispónque a cousa xulgada opere facendo efectiva a regra antesreferida de preclusión de alegacións de feitos e de fun-damentos xurídicos.


A nulidade dos actos procesuais regúlase nesta leideterminando, primeiramente, os supostos de nulidaderadical ou de pleno dereito. Mantense o sistema ordinariode denuncia dos casos de nulidade radical a través dosrecursos ou da súa declaración, de oficio, antes de sedictar resolución que poña fin ó proceso.

Mais reafírmase a necesidade, posta de relevo noseu día polo Tribunal Constitucional, dun remedio pro-cesual específico para aqueles casos en que a nulidaderadical, polo momento en que se produciu o vicio quea causou, non puidese ser declarada de oficio nin denun-ciada por vía de recurso, tratándose, non embargante,de defectos graves, xeradores de innegable indefensión.Así, por exemplo, a privación da posibilidade de actuaren vistas anteriores á sentencia ou de coñecer esta paraefectos de interpo-los recursos procedentes.

Sen embargo, exclúese a incongruencia desta vía pro-cesual. Porque a incongruencia das resolucións quepoñan fin ó proceso, alén de que non sempre entrañanulidade radical, presenta unha entidade claramente dife-rente, non reclama en moitos casos a reposición dasactuacións para a reparación da indefensión causadapolo vicio de nulidade e, cando se trate dunha patenteincongruencia omisiva, esta lei previu, como xa seexpuxo, un tratamento distinto.

Certo é que, mediante o incidente excepcional denulidade de actuacións, se poden ver afectadas senten-cias e outras resolucións finais, que deben considerarsefirmes. Pero o lexislador non pode, en prol da firmeza,pecha-los ollos á antecedente nulidade radical, que afec-ta a resolución, con tódalas súas características —firmezaincluída— e con tódolos seus efectos. A lei opta, pois,por afronta-la nulidade conforme a súa natureza e nonsegundo a similitude coas realidades que determinana existencia doutros institutos, como o denominadorecurso de revisión ou a audiencia do condenado enrebeldía.

Nos casos previstos como base do remedio excep-cional de que agora se trata, non se está ante unhacausa de rescisión de sentencias firmes e non pareceuoportuno mestura-la nulidade con esas causas nin seconsiderou conveniente, para unha tutela xudicial efec-tiva, segui-lo procedemento establecido para os efectosda rescisión nin leva-la nulidade ó órgano competentepara aquela.

Aínda que, como respecto doutros dereitos proce-suais, sempre cabe o risco de abuso da solicitude excep-cional de nulidade de actuacións, a lei prevén o ditorisco, non só coa coidadosa determinación dos casosen que a solicitude pode fundarse, senón con outrasregras: non-suspensión da execución, condena en custasen caso de desestimación daquela e imposición de multacando se considere temeraria. Ademais, os tribunaispoden rexeita-las solicitudes manifestamente infundadasmediante providencia motivada de maneira sucinta, senque nestes casos teña de se substancia-lo incidente edictarse auto.

X

O libro II da lei, dedicado ós procesos declarativos,comprende, dentro do capítulo referente ás disposiciónscomúns, as regras para determina-lo proceso que sedeberá seguir. Esta determinación lévase a cabo com-binando criterios relativos á materia e á contía. Peroa materia non só se considera nesta lei, como nade 1881, factor predominante respecto da contía, senónelemento de moi superior relevancia, como lóxica con-secuencia da preocupación desta lei pola efectividadeda tutela xudicial. E é que esa efectividade reclama quepor razón da materia, con independencia da avaliaciónen diñeiro do interese do asunto, se solucione con rapi-

dez —con máis rapidez que ata o de agora— gran númerode casos e cuestións.

É este un momento oportuno para dar razón do tra-tamento que, coa ollada posta no artigo 53.2 da Cons-titución, esta lei outorga, no ámbito procesual civil, aunha materia plural, pero susceptible de consideraciónunitaria: os dereitos fundamentais.

Amais de entender, conforme interpretación unáni-me, que a sumariedade a que se refire o citado preceptoda Constitución non se debe entender no sentido estrictoou técnico-xurídico, de ausencia de cousa xulgada a cau-sa dunha limitación de alegacións e proba, resultaimprescindible, para un adecuado enfoque do tema, adistinción entre os dereitos fundamentais que son vio-lados na realidade extraprocesual e aqueles que, polasúa substancia e contido, só poden ser violados ouinfrinxidos no seo dun proceso.

Canto ós primeiros, poden e deben levarse a un pro-ceso para a súa rápida protección, que se tramite conpreferencia: o feito ou comportamento, externo ó pro-ceso, xerador da pretendida violación do dereito fun-damental, residénciase despois xurisdiccionalmente. Eo que quere o precepto constitucional concreto citadoé, sen dúbida ningunha, unha tutela xudicial singular-mente rápida.

En cambio, respecto dos dereitos fundamentais que,en si mesmos, consisten en dereitos e garantías pro-cesuais, sería totalmente ilóxico que á súa eventual vio-lación respondese o dereito prevendo, no marco da xuris-dicción ordinaria, tanto un ou varios procedementosparalelos como un proceso posterior a aquel en quea tal violación se produza e non sexa reparada. É patenteque co primeiro se entraría en dereitura no territoriodo absurdo. E o segundo suporía duplica-los procesosxurisdiccionais. E aínda cabería falar de duplicación —to-talmente ineficaz e paradoxalmente contraria ó preten-dido— como mínimo, pois nese segundo proceso, con-siderado como hipótese, tamén se podería producir oupensar que se producira unha nova violación de dereitosfundamentais, de contido procesual.

Por todo isto, para os dereitos fundamentais do pri-meiro bloque aludido, aqueles que se refiren a bens xurí-dicos do ámbito vital extraxudicial, esta lei establece queos procesos correspondentes se substancien por unhacanle procedemental, de tramitación preferente, máisrápida que a establecida pola Lei de protección xuris-diccional dos dereitos fundamentais, de 1978: a dosxuízos ordinarios, con demanda e contestación por escri-to, seguidas de vista e sentencia.

En cambio, respecto dos dereitos fundamentais denatureza procesual, que se poden infrinxir ó longo decalquera litixio, esta lei descarta un ilóxico procedementoespecial ante as denuncias de infracción e coida queas posibles violacións deben remediarse no seo do pro-ceso en que se produciron. A tal fin responden, respectode moi diferentes puntos e cuestións, múltiples dispo-sicións desta lei, encamiñadas a unha rápida tutela dasgarantías procesuais constitucionalizadas. A maioríadesas disposicións teñen carácter xeral pois aquilo queregulan é susceptible sempre de orixina-la necesidadede tutelar dereitos fundamentais de índole procesual,sen que teña sentido, por tanto, establecer unha tra-mitación preferente. En cambio, e a título de meros exem-plos de regras singulares, pódese sinala-la tramitaciónpreferente de tódolos recursos de queixa e dos recursosde apelación contra certos autos que non admitandemandas. Conforme a experiencia, tamén se ocupa alei de modo especial, como se verá, dos casos de inde-fensión, con nulidade radical, que, polo momento en quese poden dar, non é posible afrontar mediante recursosou con actuación do tribunal, de oficio.

Volvendo á atribución de tipos de asuntos nas dis-tintas canles procedementais, a lei, en síntese, reserva


para o xuízo verbal, que se inicia mediante demandasucinta coa inmediata citación para a vista, aqueleslitixios caracterizados, en primeiro lugar, pola singularsimplicidade do controvertido e, en segundo termo, poloseu pequeno interese económico. O resto dos litixiosdeberán segui-la canle do xuízo ordinario, que taménse caracteriza pola súa concentración, inmediación e ora-lidade. De calquera forma, aínda que a materia é criteriodeterminante do procedemento en numerosos casos, acontía segue a cumprir un papel non desdeñable e asregras sobre a súa determinación cambian notablemen-te, con mellor contido e estructura, conforme a expe-riencia, procurándose, por outra parte, que a indeter-minación inicial fique circunscrita ós casos verdadeira-mente irreductibles a toda cuantificación, aínda que sexarelativa.

As dilixencias preliminares do proceso establecidasna Lei de axuizamento civil de 1881 non distaban moitodo completo desuso, ó non se consideraren de utilidade,dadas as escasas consecuencias da negativa a levar acabo os comportamentos preparatorios previstos, maliao tribunal considerar xustificada a solicitude do intere-sado. Por estes motivos, algunhas iniciativas de reformaprocesual civil inclináronse a prescindir deste instituto.

Non embargante, esta lei aséntase sobre o conven-cemento de que caben medidas eficaces para a pre-paración do proceso. Por un lado, amplíanse as dilixen-cias que cabe solicitar, ben que sen chegar ó extremode que sexan indeterminadas. Por outra parte, senincorrer en excesos coercitivos, prevense, non obstante,verbo da negativa inxustificada, consecuencias prácticasde efectividade moi superior á responsabilidade pordanos e perdas.

Procurando un equilibrio equitativo, esíxeselle ó soli-citante das medidas preliminares unha caución para com-pensa-los gastos, danos e perdas que se lles poidan oca-sionar ós suxeitos pasivos daquelas, coa particularidadede que o mesmo tribunal competente para as medidasdecidirá sumariamente sobre o destino da caución.

Nos momentos iniciais do proceso, alén de lle xuntará demanda ou comparecencia os documentos que acre-diten certos presupostos procesuais, é de grande impor-tancia, para información da parte contraria, a presen-tación de documentos sobre o fondo do asunto, ós quea regulación desta lei engade medios e instrumentosen que consten feitos fundamentais (palabras, imaxese cifras, por exemplo) para as pretensións das partes,así como os dictames escritos e certos informes sobrefeitos. As novas normas prevén, así mesmo, a presen-tación de documentos esixidos en certos casos para aadmisibilidade da demanda e establecen con clareza que,como é lóxico e razoable, cabe presentar en momentosnon iniciais aqueles documentos relativos ó fondo, peroa relevancia dos cales só se puxese de manifesto comoconsecuencia das alegacións da parte contraria.

Aquí, coma noutros puntos, a lei acentúa as cargasdas partes, restrinxindo ó máximo a posibilidade de seremitir a expedientes, arquivos ou rexistros públicos. Ossupostos de presentación non inicial de documentos eoutros escritos e instrumentos relativos ó fondo regú-lanse con exactitude e substitúese a promesa ou xura-mento de non telos coñecido ou podido obter con ante-rioridade pola carga de xustificar esa circunstancia. Con-gruentemente, facúltase o tribunal para decidi-la impro-cedencia de ter en conta os documentos se, co desen-volvemento das actuacións, non aparecesen xustificadoso descoñecemento e a imposibilidade. En casos en quese aprecie mala fe ou ánimo dilatorio na presentacióndo documento, o tribunal poderá, ademais, impor multa.

No que atinxe á regulación da entrega de copias deescritos e documentos e o seu traslado ás demais partes,é innovación de importancia a xa mencionada de lles

encomenda-lo traslado ós procuradores, cando estesinterveñan e comparecesen. O tribunal terá por efec-tuado o traslado desde que lle conste a entrega dascopias ó servicio de notificación organizado polo colexiode procuradores. Deste xeito, descárgase racionalmenteos órganos xudiciais e, singularmente, o persoal nonxurisdiccional, dun traballo que, ben mirado, resulta inne-cesario e impropio que realicen, en inevitable detrimentodoutros. Pero, ademais, o novo sistema permitirá, comoantes se apuntou, eliminar «tempos mortos», pois desdea presentación con traslado acreditado, comezarán a secomputa-los prazos para levar a cabo calquera actuaciónprocesual ulterior.

XI

Por se tratar de normas comúns a tódolos procesosdeclarativos en primeira instancia e, cando proceda, nasegunda, parece máis atinado situa-la normas sobre aproba entre as disposicións xerais da actividade xuris-diccional declarativa que no seo das que articulan undeterminado tipo procedemental.

A proba, así encadrada e con derrogación dos pre-ceptos do Código civil carentes doutra relevancia quea procesual, regúlase nesta lei coa desexable unicidadee claridade, ademais dun amplo perfeccionamento, entres vertentes distintas.

Por unha banda, determínase o obxecto da proba,as regras sobre a iniciativa da actividade probatoria esobre a súa admisibilidade, consonte os criterios de per-tinencia e utilidade, ó que hai que lle engadi-la licitude,o tratamento procesual de cal, ata o de agora inexistente,se atende con preceptos sinxelos.

Por outra banda, canto ó procedemental, fronte ádispersión da práctica da proba, introdúcese unha novi-dade capital, que é a práctica de toda a proba no xuízoou vista, dispóndose que as dilixencias que, por razónse motivos xustificados, non se poidan practicar nos ditosactos públicos, con garantía plena da presencia xudicial,deberán levarse a cabo con anterioridade a eles. Ade-mais, regúlase a proba anticipada e o aseguramento daproba, que na Lei de 1881 a penas merecían algunhanorma illada.

Finalmente, os medios de proba, xunto coas presun-cións, experimentan nesta lei numerosos e importantescambios. Cabe mencionar, como primeiro de todos eles,a apertura legal á realidade de canto pode ser condu-cente para fundar un xuízo de certeza sobre as alegaciónsfácticas, apertura incompatible coa idea dun númerodeterminado e pechado de medios de proba. Ademais,resulta obrigado o recoñecemento expreso dos instru-mentos que permiten recoller e reproducir palabras, sonse imaxes ou datos, cifras e operacións matemáticas.

En segundo termo, muda, na liña da maior clarezae flexibilidade, o xeito de entender e practica-los mediosde proba máis consagrados e perennes.

A confesión, en exceso tributaria das súas orixes his-tóricas, en gran medida superadas, e, por riba, mesturadaco xuramento, é substituída por unha declaración daspartes, que se afasta extraordinariamente da rixidez da«absolución de posicións». Esta declaración ha versarsobre as preguntas formuladas nun interrogatorio libre,o que garante a espontaneidade das respostas, a flexi-bilidade na realización de preguntas e, en definitiva, aintegridade dunha declaración non preparada.

Verbo da valoración da declaración das partes, é total-mente lóxico seguir tendo en consideración, para fixa-losfeitos, o dato de que os recoñeza como certos a parteque interveu neles e para a que resultan prexudiciais.Pero, en cambio, non resulta razoable impor legalmente,en todo caso, un valor probatorio pleno ó tal recoñe-cemento ou confesión. Como nas últimas décadas ten


afirmado a xurisprudencia e xustificado a mellor doutrina,hase establece-la valoración libre, tendo en conta asoutras probas que se practiquen.

Esta lei ocúpase dos documentos, dentro dos pre-ceptos sobre a proba, unicamente para os efectos daformación do xuízo xurisdiccional sobre os feitos, aíndaque, obviamente, esta eficacia deba exercer unha notableinfluencia indirecta no tráfico xurídico. Os documentospúblicos, desde o punto de vista procesual civil, foronsempre e deben seguir a ser aqueles ós que cabe econvén atribuír unha clara e determinada forza á horado referido xuízo fáctico. Documentos privados, en cam-bio, son os que, de seu, non gozan desa forza funda-mentadora da certeza procesual e, xa que logo, a nonser que a súa autenticidade sexa recoñecida polos suxei-tos ós que pode prexudicar, quedan suxeitos á valoraciónlibre ou conforme as regras da sa crítica.

A específica forza probatoria dos documentos públi-cos deriva da confianza depositada na intervención dedistintos fedatarios legalmente autorizados ou habilita-dos. A lei procesual hase facer eco, para os seus efectosespecíficos e con linguaxe intelixible, da tal intervención,pero non é a sede normativa na que se deben esta-blece-los requisitos, o ámbito competencial e outros fac-tores da dación de fe. Tampouco corresponde á lexis-lación procesual dirimir controversias interpretativas dasnormas sobre a función de dar fe ou acerca do ase-soramento xurídico co que se contribúe á instrumen-tación documental dos negocios xurídicos. Menos propioaínda desta lei pareceu determinar requisitos de formadocumental relativa ós tales negocios ou modifica-lasopcións lexislativas preexistentes.

Fronte a correntes de opinión que, mirando paraoutros modelos e para unha pretendida diminución doscustos económicos dos negocios xurídicos, propugnanunha radical modificación da fe pública no tráfico xurí-dico-privado, civil e mercantil, esta lei é respectuosa conesa dación de fe. Trátase, non obstante, dun respectocompatible co lexítimo interese dos suxeitos xurídicose, desde logo, co interese da Administración de Xustizamesma, polo que, ante todo, a lei pretende que cadaparte fixe netamente a súa posición sobre os documen-tos achegados de contrario, de sorte que, en caso deos recoñecer e non impugna-la súa autenticidade, a con-troversia fáctica desapareza ou se minore.

Cómpre sinalar tamén que determinados preceptosde diversas leis atribúen carácter de documentos públi-cos a algúns respecto dos que, unhas veces de modoexpreso e outras de modo implícito, cabe a denominada«proba en contrario». Esta lei respecta esas disposiciónsdoutros corpos legais, pero está obrigada a regular dife-renciadamente estes documentos públicos e aquelou-tros, dos que se veu tratando ata aquí, que por si mesmofan proba plena.

Sobre estas bases, a regulación unitaria da probadocumental, que esta lei contén, parece completa e clara.Polo demais, outros aspectos das normas sobre probaresolven cuestións que, na súa dimensión práctica,deixan de ter sentido. Non se deberá forza-la nociónde proba documental para incluír nela o que se achegueó proceso co fin de fixa-la certeza de feitos, que nonsexa subsumible nas nocións dos restantes medios deproba. Poderanse confeccionar e achegar dictames einformes escritos, con só aparencia de documentos, perode índole pericial ou testifical e non é de excluír, senónque a lei o prevé, a utilización de novos instrumentosprobatorios, como soportes, hoxe non convencionais, dedatos, cifras e contas, ós que, en definitiva, haxa quelles outorgar unha consideración análoga á das probasdocumentais.

Coas excepcións obrigadas respecto dos procesoscivís en que se ha satisfacer un interese público, esta

lei inclínase coherentemente por entende-lo dictame deperitos como medio de proba no marco dun proceso,no que, agás as excepcións aludidas, non se lle impóno tribunal nin se responsabiliza a este da investigacióne comprobación da veracidade dos feitos relevantes enque se fundamentan as pretensións de tutela formuladaspolas partes, senón que é sobre estas sobre as que recaea carga de alegar e probar. E por iso se introducen osdictames de peritos designados polas partes e se reservaa designación polo tribunal de perito para os casos enque así o soliciten as partes ou resulte estrictamentenecesario.

Desta maneira, a práctica da proba pericial adquiretamén unha simplicidade moi distinta da complicaciónprocedemental a que conducía a regulación da Leide 1881. Exclúese a recusación dos peritos dos queas partes acheguen dictame, que só poderán ser obxectode tacha, pero a tódolos peritos se lles esixe xuramentoou promesa de actuación maximamente obxectiva eimparcial e respecto de todos eles contén esta lei dis-posicións conducentes a somete-los seus dictames aexplicación, aclaración e complemento con plena con-tradicción.

Así, a actividade pericial, a regulación decimonónicada cal reflectía o dilema non resolto acerca da súa natu-reza —se medio de proba ou complemento ou auxiliodo xulgador—, responde agora plenamente ós principiosxerais que deben rexe-la actividade probatoria, adqui-rindo sentido a súa libre valoración. Efecto indirecto, maisnada desdeñable, desta necesaria clarificación é a solu-ción ou, cando menos, importante atenuación do pro-blema práctico, moi frecuente, da axeitada e tempestivaremuneración dos peritos.

Mais, por outra parte, esta lei, ó entende-la enormediversidade de operacións e manifestacións que entrañamodernamente a pericia, apártase decididamente daregulación de 1881 para recoñecer sen casuísmos adiversidade e amplitude deste medio de proba, con aten-ción ó seu frecuente carácter instrumental respecto dou-tros medios de proba, que non só se manifesta na con-frontación de letras.

No que atinxe o interrogatorio de testemuñas, con-sideracións semellantes ás sinaladas verbo da declara-ción das partes aconsellaron que a lei opte por establecerque o interrogatorio sexa libre desde o principio. Nesasede regúlase tamén o interrogatorio sobre feitos con-signados en informes achegados previamente polas par-tes e prevese a declaración de persoas xurídicas, públicase privadas, de modo que a carón de especialidades que aexperiencia aconsella, quede garantida a contradiccióne a inmediación na práctica da proba.

A lei, que concibe con máis amplitude o recoñece-mento xudicial, acolle tamén entre os medios de proba,como xa se dixo, os instrumentos que permiten recollere reproducir, non só palabras, sons e imaxes, senón aque-loutros que serven para o arquivo de datos e cifras eoperacións matemáticas.

Introducidas nesta lei as presuncións como métodode fixa-la certeza de certos feitos e regulada suficien-temente a carga da proba, peza chave dun proceso civilno que o interese público non sexa predominante, póde-se elimina-la dualidade de regulacións da proba civil,mediante a derrogación dalgúns preceptos do CódigoCivil.

XII

Ensina a experiencia, en todo o mundo, que se, tralasalegacións iniciais das partes, se acode de inmediatoa un acto oral, en que, antes de dictar sentencia taménde forma inmediata, se concentren tódalas actividadesde alegación complementaria e de proba, córrese casesempre un destes dous riscos: o gravísimo, de que os


asuntos se resolvan sen observar tódalas regras quegaranten a plena contradicción e sen a desexable aten-ción a tódolos elementos que deben funda-la sentencia,ou o consistente en que o tempo que en aparencia segañou acudindo de contado ó acto do xuízo ou vistase perda con suspensións e incidencias, que de ningúnmodo poden considerarse sempre inxustificadas e mera-mente dilatorias, senón a miúdo necesarias en razónda complexidade dos asuntos.

Por outro lado, é unha esixencia racional e consti-tucional da efectividade da tutela xudicial que se resol-van, canto antes, as eventuais cuestións sobre presu-postos e óbices procesuais, de modo que se eviten ómáximo as sentencias que non entren sobre o fondodo asunto litixioso e calquera outro tipo de resoluciónque poña fin ó proceso sen resolver sobre o seu obxecto,tras custosos esforzos inútiles das partes e do tribunal.

En consecuencia, como xa se apuntou, só é conve-niente acudir á máxima concentración de actos paraasuntos litixiosos desprovistos de complexidade ou quereclamen unha tutela con singular rapidez. Noutroscasos, a opción lexislativa prudente é o xuízo ordinario,coa súa audiencia previa dirixida a depura-lo procesoe a fixa-lo obxecto do debate.

Con estas premisas, a lei articula con carácter xeraldúas canles distintas para a tutela xurisdiccional decla-rativa: dun lado, a do proceso que, pola sinxeleza expre-siva da denominación, se dá en chamar «xuízo ordinario»e, doutro, a do «xuízo verbal».

Estes procesos acollen, nalgúns casos gracias a dis-posicións particulares, os litixios que ata o de agora seresolvían a través de catro procesos ordinarios, así comotódolos incidentes non regulados expresamente, co quecabe suprimir tamén o procedemento incidental común.E esta nova Lei de axuizamento civil permite tamén afron-tar, sen mingua de garantías, os asuntos que eran tra-tados ata o de hoxe en máis dunha ducia de leis distintasda procesual civil común. Boa proba disto son a dis-posición derrogatoria e as disposicións derradeiras.

Así pois, simplifícanse con estes procedementos ascanles procesuais de moitas e moi diversas tutelas xuris-diccionais. O que non se fai, porque carecería de razóne sentido, é prescindir de particularidades xustificadas,tanto polo que respecta a presupostos especiais de admi-sibilidade ou procedibilidade como no relativo a certosaspectos do procedemento mesmo.

O esixible e desexable non é unificar a toda custa,senón suprimi-lo que resulta innecesario e, sobre todo,pór termo a unha dispersión normativa claramente exce-siva. Non cabe, por outra parte, nin racional nin cons-titucionalmente, couta-lo paso a disposicións legais pos-teriores, senón só tentar que os preceptos que esta leicontén sexan, pola súa previsión e flexibilidade, suficien-tes para o tratamento xurisdiccional de materias e pro-blemas novos.

A lei deseña os procesos declarativos de modo quea inmediación, a publicidade e a oralidade sexan efec-tivas. Nos xuízos verbais, pola transcendencia da vista;no ordinario, porque tras demanda e contestación, osfitos procedementais máis sobresaíntes son a audienciaprevia ó xuízo e o xuízo mesmo, ambos coa inescusablepresencia do xulgador.

A grandes trazos, o desenvolvemento do proceso ordi-nario pódese resumir como segue.

Na audiencia previa téntase inicialmente un acordoou transacción das partes, que poña fin ó proceso, ese o acordo non se logra, resólvense as posibles cues-tións sobre presupostos e óbices procesuais, determí-nanse con precisión as pretensións das partes e o ámbitoda súa controversia, téntase de novo un acordo entreos litigantes e, en caso de non se alcanzar e de existirenfeitos controvertidos, propóñense e admítense as probaspertinentes.

No xuízo practícase a proba e formúlanse as con-clusións sobre esta, finalizando con informes sobre osaspectos xurídicos, salvo que tódalas partes prefiraninformar por escrito ou o tribunal o considere oportuno.Convén reiterar, ademais, que de tódalas actuaciónspúblicas e orais, en ámbalas dúas instancias, ficará cons-tancia mediante os instrumentos oportunos de gravacióne reproducción, sen prexuízo das actas necesarias.

A lei suprime as denominadas «dilixencias para mellorprover» e substitúeas por unhas dilixencias finais, conpresupostos distintos dos daquelas. A razón principalpara este troco é a coherencia coa xa referida inspiraciónfundamental que, como regra, debe presidi-lo inicio, odesenvolvemento e o desenlace dos procesos civís. Ade-mais, é conveniente canto reforce a importancia do actodo xuízo, restrinxindo a actividade previa á sentenciaa aquilo que sexa estrictamente necesario. Por tanto,como dilixencias finais só serán admisibles as dilixenciasde probas, debidamente propostas e admitidas, que nonse puidesen practicar por causas alleas á partes queas pediu.

A lei considera improcedente levar a cabo nada doque se puido propor e non se propuxo, así como calqueraactividade do tribunal que, con mingua da igualitaria con-tenda entre as partes, supla a súa falta de dilixencia ecoidado. As excepcións desta regra foron meditadas devagar e responden a criterios de equidade, sen que supo-ñan ocasión inxustificada para desordena-la estructuraprocesual ou menoscaba-la igualdade da contradicción.

Verbo do carácter sumario, en sentido técnico-xurí-dico, dos procesos, a lei dispón que carezan de forzade cousa xulgada as sentencias que poñan fin a aquelesen que se pretenda unha rápida tutela da posesión outenza, as que decidan sobre peticións de cesamento deactividades ilícitas en materia de propiedade intelectualou industrial, as que provexan a unha inmediata pro-tección fronte a obras novas ou ruinosas, así como asque resolvan sobre o desafiuzamento ou recuperaciónde predios por falta de pagamento da renda ou aluguerou sobre a efectividade dos dereitos reais inscritos frontea quen se opoña a eles ou perturbe o seu exercicio,sen dispor de título inscrito que lexitime a oposiciónou a perturbación. A experiencia de ineficacia, insegu-ridade xurídica e vicisitudes procesuais excesivas acon-sella, en cambio, non configurar como sumarios os pro-cesos en que se aduza, como fundamento da pretensiónde desafiuzamento, unha situación de precariedade:parece moi preferible que o proceso se desenvolva conapertura a plenas alegacións e proba e finalice con plenaefectividade. E os procesos sobre alimentos, como outrossobre obxectos semellantes, non deben de confundirsecon medidas provisionais nin teñen por qué carecer, noseu desenlace, de forza de cousa xulgada. Reclamaciónsulteriores poden estar plenamente xustificadas por feitosnovos.

XIII

Esta lei contén unha única regulación do recurso deapelación e da segunda instancia, porque se considerainxustificada e perturbadora unha diversidade de réxi-mes. En razón da máis pronta tutela xudicial, dentro daseriedade do proceso e da sentencia, disponse que, resol-to o recurso de reposición contra as resolucións quenon poñan fin ó proceso, non caiba interpor apelacióne só insistir na eventual desconformidade ó recorrer con-tra a sentencia de primeira instancia. Desaparecen, pois,practicamente, as apelacións contra resolucións inter-locutorias. E coa oportuna disposición transitoria, pre-téndese que este novo réxime de recursos sexa de apli-cación o máis axiña posible.

A apelación reafírmase como plena revisión xurisdic-cional da resolución obxecto de apelación e, se esta


é unha sentencia recaída en primeira instancia, deter-mínase legalmente que a segunda instancia non cons-titúe un novo xuízo, en que se poidan aducir toda clasede feitos e argumentos ou formularse pretensións novassobre o caso. Regúlase, coherentemente, o contido dasentencia de apelación, con especial atención á singularcongruencia desa sentencia.

Outras disposicións perseguen aumenta-las posibili-dades de corrixir con garantías de acerto eventuais errosno xuízo fáctico e, mediante diversos preceptos, pro-cúrase facer máis sinxelo o procedemento e lograr que,no maior número de casos posible, se dicte en segundainstancia sentencia sobre o fondo.

Cabe mencionar que esta lei, que prescinde do con-cepto de adhesión á apelación, xerador de equívocos,perfila e precisa o posible papel de quen, á vista daapelación doutra parte e sendo inicialmente apelado, nonsó se opón ó recurso senón que, pola súa vez, impugnao auto ou sentencia contra os que xa se apelou, pedindoa súa revogación e substitución por outro que lle sexamáis favorable.

A lei conserva a separación entre unha inmediatapreparación do recurso, coa que se manifesta a vontadede impugnación, e a ulterior interposición motivada des-ta. Non parece oportuno nin diferi-lo momento en quese pode coñece-la firmeza ou o mantemento da litis-pendencia, cos seus correspondentes efectos, nin apre-sura-lo traballo de fundamentación do recurso. Pero, paraunha mellor tramitación, introdúcese a innovación pro-cedemental consistente en dispor que o recorrente levea cabo a preparación e a interposición perante o tribunalque dicte a resolución obxecto de recurso, remitíndosedespois os autos ó superior. O mesmo se establece res-pecto dos recursos extraordinarios.

XIV

Por coherencia plena cunha verdadeira preocupaciónpola efectividade da tutela xudicial e pola debida aten-ción ós problemas que a Administración de Xustiza pre-senta en todo o mundo, esta lei pretende unha supe-ración dunha idea, non por vulgar menos influente, dosrecursos extraordinarios e, en especial, da casación,entendidos, se non como terceira instancia, si, con moitafrecuencia, como o derradeiro paso necesario, en moitoscasos, cara á definición do dereito no caso concreto.

Como queira que este enforque resulta insostible narealidade e entraña unha certa dexeneración ou defor-mación de importantes institucións procesuais, está aser xeral, nos países do noso mesmo sistema xurídicoe mesmo naqueles con sistemas moi diversos, un coi-dadoso estudio e unha delongada reflexión sobre o papelque é razoable e posible desempeñaren os referidosrecursos e o órgano ou órganos que ocupan a posiciónou as posicións supremas na organización xurisdiccional.

Coa convicción de que a reforma da Xustiza, nestepunto coma noutros, non pode nin debe prescindir dahistoria, da idiosincrasia particular e dos valores positivosdo sistema xurídico propio, a tendencia de reforma quese considera atinada é a que tende a reducir e mellorar,asemade, os graos ou instancias de axuizamento plenodos casos concretos para a tutela dos dereitos e intereseslexítimos dos suxeitos xurídicos, circunscribindo, en cam-bio, o esforzo e o cometido dos tribunais superiores enrazón de necesidades xurídicas singulares, que reclamenun traballo xurídico de especial calidade e autoridade.

Desde hai tempo, a casación civil presenta en Españaunha situación que, como se recoñece xeralmente, émoi pouco desexable, pero en absoluto doada de resolvercun grao de aceptación tan xeral coma a súa crítica.Esta lei partiu, non só da imposibilidade, senón taméndo erro teórico e práctico que entrañaría concibir que

a casacións perfecta é aquela da que non se descartaningunha materia nin ningunha sentencia de segundainstancia.

Alén de ser esta unha casación completamente irrea-lizable na nosa sociedade, non é necesario nin conve-niente, porque non responde a criterios razoables dexustiza, que cada caso litixioso, cos dereitos e intereseslexítimos duns suxeitos xurídicos aínda en xogo, poidatransitar por tres graos de axuizamento xurisdiccional,sequera o derradeiro destes axuizamentos sexa o limi-tado e peculiar da casación. Non pertence á nosa tra-dición histórica nin constitúe esixencia constitucionalque a función nomofiláctica da casación se proxectesobre calquera sentencia nin sobre calquera cuestióne materia.

Ninguén ten cuestionado, sen embargo, que a reno-vación da nosa Xustiza civil se faga conforme os valorespositivos, solidamente afianzados, do propio sistema xurí-dico e xurisdiccional, sen incorrer na imprudencia dedesbotar institucións enteiras e substituílas por outrasde nova feitura ou por pezas de modelos xurídicos exudiciais moi diversos do noso. Así pois, hase manteren substancia a casación, coa finalidade e efectos quelle son propios, mais cun ámbito obxectivo coherentecoa necesidade antes referida de doutrina xurispruden-cial especialmente autorizada.

Os límites da contía non constitúen de seu un factorcapaz de fixar de modo razoable e equitativo ese ámbitoobxectivo. E tampouco parece oportuno nin satisfactoriopara os suxeitos da Xustiza, ávidos de seguridade xurí-dica e de igualdade de trato, que a configuración donovo ámbito casacional, sen dúbida necesaria por razónse motivos que transcenden elementos conxunturais, seleve a cabo mediante unha selección casuística dunscantos asuntos de «interese casacional», se este elemen-to se deixa a unha apreciación de índole moi subxectiva.

A presente lei operou con tres elementos para deter-mina-lo ámbito da casación. En primeiro lugar, o pro-pósito de non excluír dela ningunha materia civil ou mer-cantil; en segundo termo, a decisión, en absoluto gra-tuíta, como se dirá, de deixar fóra da casación as infrac-cións de leis procesuais; finalmente, a relevancia da fun-ción de crear doutrina xurisprudencial autorizada. Porqueesta é, se se quere, unha función indirecta da casación,pero está ligada ó interese público inherente a ese ins-tituto desde as súas orixes e persistiu ata hoxe.

Nun sistema xurídico coma o noso, en que o pre-cedente carece de forza vinculante —só atribuída á leie ás demais fontes do dereito obxectivo—, non carecenin debe carecer dun interese relevante para todos asingularísima eficacia exemplar da doutrina ligada ó pre-cedente, non autoritario, pero si dotado de singular auto-ridade xurídica.

De aí que o interese casacional, é dicir, o interesetranscendente ás partes procesuais que pode presenta-laresolución dun recurso de casación, se obxective nestalei, non só mediante un parámetro de contía elevada,senón coa esixencia de os asuntos substanciados enrazón da materia apareceren resoltos con infracción dalei substantiva, desde logo, pero, ademais, contra dou-trina xurisprudencial do Tribunal Supremo (ou, candosexa o caso, dos tribunais superiores de xustiza) ou sobreasuntos ou cuestións en que exista xurisprudencia con-tradictoria das audiencias provinciais. Considérase, asímesmo, que concorre o interese casacional cando asnormas das que se denuncie a infracción non leven envigor máis tempo do razoablemente previsible para quesobre a súa aplicación e interpretación se puidese formarunha doutrina xurisprudencial autorizada, coa excepciónde que si exista tal doutrina sobre normas anterioresde igual ou similar contido.

Deste modo, establécese con razoable obxectividadea necesidade do recurso. Esta obxectivación do «interese


casacional», que lles achega máis seguridade xurídicaós suxeitos da Xustiza e ós seus avogados, parece pre-ferible ó método consistente en atribuírlle ó propio tri-bunal casacional a escolla dos asuntos merecentes dasúa atención, como se propugnou desde algunhas ins-tancias. Entre outras cousas, a obxectivación elimina osriscos de desconfianza e desacordo coas decisións dotribunal.

Establecido un novo sistema de execución provisio-nal, a lei non considera necesario nin oportuno xene-raliza-la esixencia de depósito para o acceso ó recursode casación (ou ó recurso extraordinario por infracciónde lei procesual). O depósito previo, alén de representarun factor de encarecemento da Xustiza, de desigual inci-dencia sobre os suxeitos xurídicos, provoca, entre outros,o problema da súa posible transformación en obstáculodo exercicio do dereito fundamental á tutela xudicialefectiva, conforme o principio de igualdade. A execu-tividade das sentencias de primeira e segunda instanciaparece suficiente elemento disuasorio dos recursostemerarios ou de intención simplemente dilatoria.

O sistema de recursos extraordinarios complétaseconfiando en todo caso as cuestións procesuais ás salasdo civil dos tribunais superiores de xustiza. A separaciónentre o recurso de casación e o recurso extraordinariodedicado ás infraccións procesuais ha contribuír, sendúbida, á seriedade con que estas se aleguen. Ademais,este recurso extraordinario por infracción procesualamplía e intensifica a tutela xudicial ordinaria dos derei-tos fundamentais de índole procesual, as pretendidasviolacións dos cales xeran desde hai máis dunha décadagran parte dos litixios.

Nada ten de heterodoxo, nin orgánica nin procesual-mente e menos aínda, se cabe, constitucionalmente, can-do xa se consumiron dúas instancias, circunscribir conrigor lóxico o recurso extraordinario de casación e esixira quen estea convencido de terse visto prexudicado porgraves infraccións procesuais que non pretenda, simul-taneamente, a revisión de infraccións de dereito subs-tantivo.

Se se está persuadido de que se produciu unha graveinfracción procesual, que reclama reposición das actua-cións ó estado anterior a esa infracción, non cabe verimposición irracional na norma que exclúe pretender ómesmo tempo unha nova sentencia, no canto da talreposición das actuacións. Se o recurso por infracciónprocesual é estimado, deberase dictar nova sentenciae se esta incorre en infraccións do dereito material ousubstantivo, poderase impugnar en casación a sentencia,coma no réxime anterior a esta lei.

Certo é que, en comparanza co tratamento dispen-sado ós limitados tipos de asuntos accesibles á casaciónsegundo a Lei de 1881 e as súas numerosas reformas,no recurso de casación desta lei non caberá xa preten-de-la anulación da sentencia obxecto de recurso conreenvío á instancia e, á vez, subsidiariamente, a subs-titución da sentencia de instancia por non ser conformeco dereito substantivo. Pero, ademais de esta nova leiconter mellores instrumentos para a corrección proce-sual das actuacións, considerouse máis acorde coasnecesidades sociais, co conxunto dos institutos xurídicosdo noso ordenamento e coa orixe mesma do institutocasacional, que unha razoable configuración da cargacompetencial do Tribunal Supremo se leve a cabo con-centrando a súa actividade no substantivo.

Non se pode esquecer, polo demais, que, consontea Lei de 1881, se se interpuña un recurso de casaciónque aducise, á vez, quebrantamento de forma e infrac-cións relativas á sentencia, examinábase e decidíase pri-meiro acerca do pretendido quebrantamento de formae se o recurso se estimaba por este concepto, os autoseran reenviados ó tribunal de instancia, para que dictase

nova sentencia, que, pola súa vez, podería ser, ou non,obxecto de novo recurso de casación, por «infracciónde lei», por «quebrantamento das formas esenciais doxuízo» ou por ámbolos conceptos. Nada substancialmen-te distinto, con mecanismos novos para acelera-los trá-mites, se prevé nesta lei para o caso de, respecto damesma sentencia, distintos litigantes optaren, cada undeles, por un recurso extraordinario distinto.

O réxime de recursos extraordinarios establecido nes-ta lei tal vez sexa, no único punto da opción entre casa-ción e recurso extraordinario por infracción procesual,menos «xeneroso» que a casación anterior cos litigantesvencidos e cos seus procuradores e avogados, pero noné menos «xeneroso» co conxunto dos suxeitos xurídicose, como se acaba de apuntar, a opción por unha casacióncircunscrita ó substantivo asumiuse tendo en conta oconxunto dos institutos xurídicos de tutela previstos nonoso ordenamento.

Non se pode desdeñar, en efecto, a consideraciónde que, ó abeiro do artigo 24 da Constitución, teñencabida legal recursos de amparo —a gran maioría deles—sobre moitas cuestións procesuais. Esas cuestión pro-cesuais son, á vez, «garantías constitucionais» desde opunto de vista do artigo 123 da Constitución. E comoqueira que, á vista dos artigos 161.1, alínea b) e 53.2do mesmo texto constitucional, parece constitucional-mente inviable subtraer ó Tribunal Constitucional tódalasmaterias incluídas no artigo 24 da nosa norma funda-mental, á doutrina constitucional hai que se ater. Hai,pois, segundo a nosa norma fundamental, unha instanciaúnica e suprema de interpretación normativa en moitasmaterias procesuais. Para outras, como se verá, remo-délase por completo o denominado recurso en intereseda lei.

Os recursos de amparo por invocación do artigo 24da Constitución puideron delongar moito, ata agora, ohorizonte temporal dunha sentencia irrevogable, xa exce-sivamente prolongado na xurisdicción ordinaria segundoa Lei de 1881 e as súas reformas posteriores. Pois ben:eses recursos de amparo fundados en violacións do arti-go 24 da Constitución deixan de ser procedentes senon se tentou en cada caso o recurso extraordinariopor infracción procesual.

Por outra banda, con este réxime de recursos extraor-dinarios, redúcense considerablemente as posibilidadesde fricción ou choque entre o Tribunal Supremo e oTribunal Constitucional. Este deslindamento non é unprincipio inspirador do sistema de recursos extraordi-narios, pero si un criterio en absoluto desdeñable, cunefecto beneficioso. Porque o respectuoso acatamentoda excepción a favor do Tribunal Constitucional no rela-tivo a «garantías constitucionais» pode ser e é conve-niente harmonizalo coa posición do Tribunal Supremo,nunha posición xeral de superioridade que o artigo 123da Constitución lle atribúe ó alto Tribunal Supremo coamesma clareza e igual énfase que a referida excepción.

O recurso de casación perante o Tribunal Supremopódese presentar, en resumo, con estes dous obxectos:1.o as sentencias que dicten as audiencias provinciaisen materia de dereitos fundamentais, agás os que reco-ñece o artigo 24 da Constitución, cando infrinxan normasdo ordenamento xurídico aplicables para resolve-lascuestións obxecto do proceso; 2.o as sentencias dic-tadas en segunda instancia polas audiencias provinciais,sempre que incorran en similar infracción de normassubstantivas e, ademais, o recurso presente un interesetranscendente á tutela dos dereitos e interese lexítimosduns suxeitos xurídicos concretos, establecido na formaque se dixo.

Posto que os asuntos civís en materia de dereitosfundamentais poden ser levados en todo caso ó TribunalConstitucional, cabería entender que está de máis o seu


acceso á casación ante o Tribunal Supremo. Sendo esteun criterio digno de atenta consideración, a lei optou,como se acaba de dicir, por unha disposición contraria.

As razóns desta opción son varias e diversas. Dunhaparte, os referidos asuntos non constitúen unha gravecarga de traballo xurisdiccional. Por outra, desde o mes-mo momento constituínte estimouse conveniente esta-blece-la posibilidade do recurso casacional nesa materia,sen que se manifestasen discrepancias nin reticenciassobre este designio, coherente, non só co propósito destalei no sentido de non excluír da casación ningunha mate-ria civil —e sono, desde logo, os dereitos inherentes ápersonalidade, maximamente constitucionalizados—,senón tamén coa idea de que o Tribunal Supremo étamén, de moi distintos modos, xuíz da Constitución,igual que os restantes órganos xurisdiccionais ordinarios.Ademais, a subsidiariedade do recurso de amparo anteo Tribunal Constitucional non podía deixar de gravitarno transo desta opción lexislativa. E non é desdeñable,por tanto, o efecto que sobre tódolos recursos, taménos extraordinarios, é previsible que exerza o novo réximede execución provisional, do que non están excluídas,en principio, as sentencias de condena en materia dedereitos fundamentais, nas que non son infrecuentespronunciamentos condenatorios pecuniarios.

Pola súa parte, o xa referido recurso extraordinariopor infracción procesual, ante as salas do civil e penaldos tribunais superiores de xustiza, procede contra sen-tencias das audiencias provinciais en cuestións proce-suais de singular relevo e, en xeral, para canto se poidaconsiderar violación dos dereitos fundamentais que con-sagra o artigo 24 da Constitución.

XV

Por último, como peza de peche e respecto de cues-tións procesuais non atribuídas ó Tribunal Constitucional,mantense o recurso en interese da lei ante a a Salado Civil do Tribunal Supremo, un recurso concibido paraa desexable unidade xurisprudencial, mais configurandode maneira moi distinta que o actual, para os casosde sentencias firmes diverxentes das salas do civil epenal dos tribunais superiores de xustiza.

Están lexitimados para promoveren esta actividadenon só o Ministerio Fiscal senón o Defensor do Poboe as persoas xurídicas de dereito público que acrediteninterese lexítimo na existencia de doutrina xurispruden-cial sobre a cuestión ou cuestións procesuais que sesusciten no recurso. Non se trata, é certo, dun recursoen sentido propio, pois a sentencia que se dicte nonrevogará outra sentencia non firme (nin rescindirá a fir-me), pero óptase por manter esta denominación, enbeneficio do que resulta, polos precedentes, máis expre-sivo e comunicativo.

Mercé ó recurso en interese da lei, alén de se com-pletaren as posibilidades de crear doutrina xurispruden-cial singularmente autorizada, por proceder do TribunalSupremo, non quedan as materias procesuais excluídasdo quefacer do alto tribunal, en canto non se produzacolisión co recurso de amparo que corresponde ó Tri-bunal Constitucional. Pola contra, a competencia, o esfor-zo e o interese dos lexitimados garanten que o TribunalSupremo, constitucionalmente superior en tódalas ordes,pero non chamado pola nosa Constitución a coñecerde todo tipo de asuntos, como é obvio, deberá de seguirocupándose de cuestións procesuais de importancia.

Entre as sentencias que dicte o Tribunal Supremoen virtude deste instrumento e as sentencias pronun-ciadas polo Tribunal Constitucional no seu ámbito propio,non faltará unha doutrina xurisprudencial que sirva deguía para a aplicación e interpretación das normas pro-cesuais en termos de seguridade xurídica e igualdade,

compatibles e harmónicos coa liberdade de axuizamentopropia do noso sistema e coa oportuna evolución daxurisprudencia.

Neste punto, e para termina-lo relativo ós recursosextraordinarios, semella oportuno recordar que, preci-samente no noso sistema xurídico, a xurisprudencia ouo precedente goza de relevancia práctica pola súa auto-ridade e forza exemplar, pero non pola súa forza vin-culante. Esa autoridade, nacida da calidade da decisión,da súa xustificación e da coidadosa expresión desta, esta-se a revelar tamén como a máis importante nos sistemasxurídicos do chamado «case law». E foi e seguirá a se-laúnica atribuíble, alén do caso concreto, ás sentenciasdictadas en casación.

Por todo isto, menospreza-las resolucións do TribunalSupremo en canto carezan de eficacia directa sobreoutras sentencias ou sobre os dereitos de determinadossuxeitos xurídicos non sería nin coherente co valor sem-pre atribuído no noso ordenamento á doutrina xurispru-dencial nin acorde cos máis rigorosos estudios iuscom-paratísticos e coas modernas tendencias, antes xa alu-didas, sobre o papel dos órganos xurisdiccionais situadosno vértice ou cúspide da Administración de Xustiza.

XVI

A regulación da execución provisional é, tal vez, unhadas principais innovacións deste texto legal. A nova Leide axuizamento civil representa unha decidida opciónpola confianza na Administración de Xustiza e polaimportancia da súa impartición en primeira instancia e,de maneira consecuente, considera provisionalmenteexecutables, con razoables temperamentos e excep-cións, as sentencias de condena dictadas nese graoxurisdiccional.

A execución provisional será viable sen necesidadede prestar fianza nin caución, aínda que se establecen,dunha parte, un réxime de oposición á dita execucióne, doutra, regras claras para os distintos casos de revo-gación das resolucións provisionalmente executadas,que non se limitan a proclamar retoricamente a respon-sabilidade por danos e perdas, remitindo ó proceso ordi-nario correspondente, senón que permiten a súa exac-ción pola vía executiva.

Solicitada a execución provisional, o tribunal despa-charaa, agás que a sentencia sexa das inexecutablesou non conteña pronunciamento de condena. E, des-pachada a execución provisional, o condenado pódeseopor a ela, en todo caso, se entende que non concorrenos aludidos presupostos legais. Pero a xenuína oposiciónprevista é diferente segundo se trate de condena endiñeiro ou de condena que non sexa en diñeiro. Nesteúltimo caso, a oposición pódese fundar en que resulteimposible ou de extrema dificultade, segundo a naturezadas actuacións executivas, restaura-la situación anteriorá execución provisional ou compensar economicamenteo executado mediante o resarcimento dos danos e per-das que se lle causasen, se a sentencia for revogada.

Se a condena é en diñeiro, non se permite a oposicióná execución provisional no seu conxunto, senón unica-mente a aquelas actuacións executivas concretas do pro-cedemento de constrinximento que poidan causar unhasituación absolutamente imposible de restaurar ou decompensar economicamente mediante o resarcimentode danos e perdas. O fundamento desta oposición amedidas executivas concretas vén ser, por tanto, o mes-mo que o da oposición á execución de condenas quenon sexan en diñeiro: a probable irreversibilidade dassituacións provocadas pola execución provisional e aimposibilidade dunha equitativa compensación econó-mica, se a sentencia é revogada.

No caso de execución provisional por condena endiñeiro, a lei esixe a quen se opoña a actuacións exe-


cutivas concretas que indique medidas alternativas via-bles, así como ofrecer caución suficiente para responderda demora na execución, se as medidas alternativas nonfosen aceptadas polo tribunal e o pronunciamento decondena en diñeiro resultar confirmado posteriormente.Se non se ofrecen medidas alternativas nin se prestacaución, a oposición non procederá.

É innegable que establecer, como regra, tal execuciónprovisional de condenas en diñeiro entraña o perigo deque quen se beneficiou dela non sexa despois capazde devolve-lo que percibiu, se se revoga a sentenciaexecutada provisoriamente. Co sistema da Lei de 1881e as súas reformas, a caución esixida ó solicitante eli-minaba ese perigo, pero á custa de cerrar en excesoa execución provisional, deixándoa só en mans de quendispuxese de recursos económicos líquidos. E á custadoutros diversos e non pequenos riscos: o risco da demo-ra do acredor en ver satisfeito o seu crédito e o riscode o debedor condenado dispor do tempo da segundainstancia e dun eventual recurso extraordinario para sepreparar a eludi-la súa responsabilidade.

Co sistema desta lei existe, desde logo, o perigo deque o executante provisional teña cobrado e despoisteña pasado a ser insolvente, pero, dun lado, este perigopode ser mínimo en moitos casos respecto de quen dis-poña ó seu favor de sentencia executable provisoria-mente. E, por outro lado, como xa quedou dito, a leinon remite a un proceso declarativo para a compen-sación económica en caso de revogación do executadoprovisionalmente, senón ó procedemento de constrinxi-mento, ante o mesmo órgano que tramitou ou está atramita-la execución forzosa provisional.

Mais o factor fundamental da opción desta lei, sope-sados os perigos e riscos contrapostos, é a efectividadedas sentencias de primeira instancia, que, se se miraben, non recaen con menos garantías substanciais e pro-cedementais de se axustaren a dereito que as que cons-titúe o procedemento administrativo, no seo do cal sedictan os actos e resolucións das administracións públi-cas, inmediatamente executables agás a suspensión cau-telar que se lle pida á xurisdicción e esta outorgue.

A presente lei opta por confiar nos xulgados de pri-meira instancia, base, en tódolos sentidos, da Xustizacivil. Con esta lei, deberán dictar sentencias en principioinmediatamente efectivas pola vía da execución provi-sional; non sentencias en principio platónicas, en prin-cipio inefectivas, nas que case sempre gravite, neutra-lizando o resolto, unha apelación e unha segunda ins-tancia como acontecementos que se dan por sentados.

Nin as estatísticas dispoñibles nin a realidade coñe-cida pola experiencia de moitos profesionais —xuíces,maxistrados, avogados, profesores de dereito, etc.— xus-tifican unha sistemática, radical e xeral desconfianza nadenominada «Xustiza de primeira instancia». E, por outraparte, se non se fixese máis efectiva e se responsabilizasemáis a esa Xustiza de primeira instancia, a penas caberíaalgo distinto dunha reforma da Lei de axuizamento civilen cuestións de detalle, aínda que fosen moitas e impor-tantes.

Ante este cambio radical e fixándose na oposicióná execución provisional, parece conveniente decatarsede que a decisión do órgano xurisdiccional sobre a ditaoposición non é máis difícil que a que entraña resolversobre a petición de medidas cautelares. Os factores con-trapostos que se han ponderar ante a oposición á exe-cución provisional non son de maior dificultade que osque se deben tomar en consideración cando se pidenmedidas cautelares.

Trátase de institucións, ambas, que, sendo distintas,entrañan riscos de erro, mais riscos de erro parellos eque poden e deben asumirse en prol da efectividadeda tutela xudicial e da necesaria protección do crédito.

A execución forzosa provisional non é, por suposto, nin-gunha medida cautelar e supón, de ordinario, efectosde máis forza e intensidade que os propios das medidascautelares. Pero nun caso, alén dunha razoable oposi-ción, existe unha sentencia precedida dun proceso contódalas garantías e, noutro, só o «fume de bo dereito».

Este novo réxime da execución provisional deparará,con certeza, moitos máis beneficios directos que prexuí-zos ou casos inxustos e serán moi positivos tanto osefectos colaterais da innovación radical proxectadacomo a diminución de recursos con ánimo exclusiva-mente dilatorio.

Con esta innovación, esta lei aspira a un cambio dementalidade nos pactos e nos preitos. Nos pactos, paraos acordar con ánimo de os cumprir; nos preitos, paraos afrontar coas perspectiva de asumir seriamente osseus resultados nun horizonte moito máis próximo queo que é hoxe habitual. Maniféstase así, en suma, unpropósito non meramente verbal de lle dar seriedadeá Xustiza. Non resulta admisible atribuír moitos errosós órganos xurisdiccionais de primeira instancia, argu-mento que, como xa se apuntou, está en contradiccióncoa realidade das sentencias confirmatorias en segundainstancia. Polo demais, unha lei como esta débese ela-borar sobre a base dunha angueira xudicial seria, entódalas instancias e nos recursos extraordinarios, e deningunha maneira se pode sustentar aceptando comopunto de partida unha suposta ou real falta de calidadena dita angueira, eiva que, en todo caso, ningunha leipodería remediar.

XVII

Canto á execución forzosa propiamente dita, esta lei,a diferencia da de 1881, presenta unha regulación uni-taria, clara e completa. Deséñase un proceso de exe-cución idóneo para canto se pode considerar xenuínotítulo executivo, sexa xudicial ou contractual ou se tratedunha execución forzosa común ou de garantía hipo-tecaria, á que se dedica unha atención especial. Peroesta substancial unidade da execución forzosa non debeimpedi-las particularidades que, en non poucos puntos,son enteiramente lóxicas. Así, na oposición á execución,as especialidades razoables en función do carácter xudi-cial ou non xudicial do título ou as que resultan nece-sarias cando a execución se dirixe exclusivamente contrabens hipotecados ou peñorados.

Ningún réxime legal de execución forzosa pode evitarnin compensa-la morosidade crediticia, obviamente pre-via ó proceso, nin pretender que tódolos acredores veránsempre satisfeitos tódolos seus créditos. A presente leinon pretende conter unha fórmula nova nesa liña deutopía. Pero si contén un conxunto de normas que, porunha banda, protexen de modo moito máis enérxico doque ata agora o acredor que teña dereito con suficienteconstancia xurídica e, por outra banda, regulan situaciónse problemas que ata o de hoxe a penas se tomabanen consideración ou, simplemente, se ignoraban legal-mente.

A lei regula con detalle o relativo ás partes e ós suxei-tos intervenientes na execución, así como a competen-cia, os recursos e os actos de impugnación de reso-lucións e actuacións executivas concretas —que non sedeben confundir coa oposición á execución forzosa— eas causas e réxime procedemental da oposición á exe-cución e da suspensión do proceso de execución.

O incidente de oposición á execución previsto na leié común a tódalas execucións, coa única excepción dasque teñan por finalidade exclusiva a realización dunhagarantía real, que teñen o seu réxime especial. A opo-sición substánciase dentro do mesmo proceso de exe-cución e só se pode fundamentar en motivos taxados,


que son diferentes segundo o título sexa xudicial ounon xudicial.

Absoluta novidade nesta materia é o establecementodun réxime de posible oposición á execución de sen-tencias e títulos xudiciais. Como é sabido, a Lei de 1881gardaba completo silencio acerca da oposición á exe-cución de sentencias, xerando unha indesexable situa-ción de incerteza sobre a súa mesma procedencia, asícomo sobre as causas de oposición admisibles e sobrea tramitación do incidente.

Sen mingua da efectividade deses títulos, desexablepor moitos motivos, esta lei ten en conta a realidadee a xustiza e permite a oposición á execución de sen-tencias polas seguintes causas: pagamento ou cumpri-mento do ordenado na sentencia, sempre que se acreditedocumentalmente; caducidade da acción executiva eexistencia dun pacto ou transacción entre as partes paraevita-la execución, sempre que o pacto ou transacciónconste en documento público. Trátase, como se ve, dun-has poucas e elementais causas, que non se poden deixarde tomar en consideración, como se a execución dunhasentencia firme puidese consistir en operacións auto-máticas e resultase racional prescindir de todo cantopuidese ter ocorrido entre o momento en que se dictoua sentencia e adquiriu firmeza e o momento en quese inste a execución.

A oposición á execución fundada en títulos non xudi-ciais admítese polas seguintes causas: pagamento quese poida acreditar documentalmente; compensación,sempre que o crédito que se opoña ó do executantesexa líquido e resulte de documento que teña forza exe-cutiva; pluspetición; prescrición ou caducidade do derei-to do executante; quitación, espera ou pacto de nonpedir que conste documentalmente; e transacción queconste en documento público.

Trátase, como é doado de advertir, dun elenco decausas de oposición máis nutrido que o permitido naexecución de sentencias e outros títulos xudiciais, peronon tan amplo que converta a oposición á execuciónnunha controversia semellante á dun xuízo declarativoplenario, co que se podería frustra-la tutela xurisdiccionalexecutiva. Porque esta lei entende os títulos executivosextraxudiciais non como un terceiro xénero entre as sen-tencias e os documentos, que só serven como mediosde proba, senón como xenuínos títulos executivos, istoé, instrumentos que, por posuíren certas características,lle permiten ó dereito consideralos fundamento razoableda certeza dunha débeda, para os efectos do despachodunha verdadeira execución forzosa.

A oposición á execución non é, pois, no caso da quese funde en títulos executivos extraxudiciais, unha sortede compensación a unha pretendida debilidade do título,senón unha esixencia de xustiza, o mesmo que a opo-sición á execución de sentencias ou resolucións xudiciaisou arbitrais. A diferencia canto á amplitude dos motivosde oposición baséase na existencia ou non dun procesoanterior. Os documentos ós que se lles poden atribuírefectos procesuais moi relevantes, pero sen que sexarazoable consideralos títulos executivos encontran, nestalei, dentro do proceso monitorio o seu adecuado lugar.

Tanto para a execución de sentencias como para ade títulos non xudiciais, prevese tamén a oposición pordefectos procesuais: carece-lo executado do carácter ourepresentación con que é demandado, falta de capa-cidade ou de representación do executante e nulidaderadical do despacho da execución.

A lei simplifica ó máximo a tramitación da oposición,calquera que sexa a clase de título, remitíndolla, de ordi-nario, ó disposto para o xuízo verbal. Por outra parte,dado que a oposición á execución só se abre por causastaxadas, a lei dispón expresamente que o auto polo quea oposición se resolva circunscribe os seus efectos ó

proceso de execución. Se se pensa en procesos decla-rativos ulteriores á execución forzosa, é obvio que seesta se despachou en virtude de sentencia, deberá ope-ra-la forza que a esta caiba atribuírlle.

Regúlase tamén a suspensión da execución concarácter xeral, excepto para a execución hipotecaria, queten o seu réxime específico. As únicas causas de sus-pensión que se consideran, alén da derivada do incidentede oposición á execución baseada en títulos non xudi-ciais, son as seguintes: interposición e admisión dedemanda de revisión ou de rescisión de sentencia dic-tada en rebeldía; interposición dun recurso fronte a unhaactuación executiva a realización da cal poida producirdano de difícil reparación; situación concursal do exe-cutado e pre-xudicialidade penal.

Con estas normas, a lei establece un sistema equi-librado que, por unha parte, permite unha eficaz tutelado dereito do acredor executante, mediante unha rela-ción limitada e taxada de causas de oposición e sus-pensión, que non desvirtúa a eficacia do título executivoe que, por outro lado, non priva o debedor executadode medios de defensa fronte ós supostos máis gravesde ilicitude da execución.

En materia de execución en diñeiro, a lei ocúpase,en primeiro lugar, do embargo ou afección de bens eda garantía desta afección, segundo a distinta naturezado que sexa obxecto desta fundamental fase da acti-vidade xurisdiccional executiva. Defínese e regúlase, conclareza sistemática e de contido, a finalidade do embargoe os seus actos constitutivos, o criterio de suficiencia—coa correspondente prohibición do embargo indeter-minado—, o que non pode ser embargado en absolutoou relativamente, o que, embargado erroneamente, debedesafectarse canto antes, a ampliación ou reducción doembargo e a administración xudicial como instrumentode afección de bens para a razoable garantía da satis-facción do executante.

É de salientar que nesta lei se establece a obrigado executado de formular manifestación dos seus bens,cos seus gravames. O tribunal, de oficio, requirirao noauto en que despache execución para que cumpra estaobriga, salvo que o executante, na demanda executiva,sinalase bens embargables do executado, que o mesmoexecutante repute bastantes. Para dotar de eficacia prác-tica esta obriga do executado prevese, á parte do aper-cibimento ó debedor das responsabilidades en que podeincorrer, a posibilidade de que se lle impoñan multascoercitivas periódicas ata que responda debidamente órequirimento. Esta previsión remedia un dos principaisdefectos da Lei de 1881, que se mostraba en excesocompracente co debedor, deitando sobre o executantee sobre o xuíz a carga de investiga-los bens do patrimoniodo executado, sen lle impor a este ningún deber decolaboración.

Pero non comezan e acaban coa manifestación dosseus bens polo executado os instrumentos para loca-liza-los ditos bens para os efectos da execución. A leiprevé que, por instancia do executante que en absolutoteña podido sinalar bens ou que non os teña atopadoen número e con calidades tales que resulten suficientespara a boa fin da execución, o tribunal requira de enti-dades públicas e de persoas xurídicas e físicas datospertinentes sobre bens e dereitos susceptibles de serenutilizados para o executado afronta-la súa responsabi-lidade. O executante terá de explicar, aínda que sexasucintamente, a relación co executado das entidadese persoas que indica como destinatarios dos requirimen-tos de colaboración, pois non sería razoable que estasprevisións legais se aproveitasen ó torto para investi-gacións patrimoniais xenéricas ou desprovistas de todofundamento.

Estas medidas de investigación non se establecenna lei como subsidiarias da manifestación de bens, senón


que, cando se trate de execución forzosa que non requirerequirimento de pagamento, poden acordarse no autoque despache execución e levarse a efecto de contado,o que se fará, así mesmo, sen oí-lo executado nin esperarque sexa efectiva a notificación do auto de despachoda execución, cando existan motivos para pensar que,en caso de demora, se podería frustra-lo éxito da exe-cución.

A tercería de dominio non se concibe xa como pro-ceso ordinario definitorio do dominio e co efecto secun-dario do alzamento do embargo do ben obxecto de ter-cería, senón como incidente, en sentido estricto, da exe-cución, encamiñado directa e exclusivamente a decidirse procede a desafección ou o mantemento do embargo.Trátase dunha opción, recomendada pola doutrina, queofrece a vantaxe de non implicar unha demora do pro-ceso de execución respecto do ben correspondente,demora que, malia a maior simplicidade dos procesosordinarios desta lei, non pode deixar de se considerará luz da dobre instancia e sen que o novo réxime deexecución provisional poida constituír, canto á execuciónpendente, unha resposta axeitada ó referido problema.

Canto á tercería de mellor dereito ou de preferencia,mantense nesta lei, pero con importantes innovacións,como son a previsión da conformidade do executanteou da súa desistencia da execución, así como a par-ticipación do tercerista nos custos económicos dunhaexecución forzosa non promovida por el. Por outra parte,a diferencia da tercería de dominio, na de mellor dereitocómpre unha sentencia do tribunal con forza definitoriado crédito e da súa preferencia, aínda que esta sentencianon prexulgue outras accións.

Non son poucos os cambios e, sobre todo, a ordee previsión que esta lei introduce no procedemento deconstrinximento ou fase de realización, con valoraciónprevia, dos bens afectados á execución, segundo a súadiferente natureza. Ademais de encher numerosaslagoas, establece unha única poxa, con disposiciónsencamiñadas a lograr, dentro do posible segundo asregras do mercado, un resultado máis satisfactorio parao debedor executante, procurando, ademais, reduci-locusto económico.

Con independencia das melloras introducidas na regu-lación da poxa, a lei abre camiño a vías de alleamentoforzoso alternativas que, en determinadas circunstancias,permitirán axiliza-la realización e mellora-lo seu rendemen-to. Así, regúlanse os convenios de realización entre exe-cutante e executado e a posibilidade de que, por instanciado executante ou coa súa conformidade, o xuíz acordeque o ben sexa alleado por persoa ou entidade espe-cializada, á marxe, por tanto, da poxa xudicial.

A convocatoria da poxa, especialmente cando se tratede inmobles, regúlase de maneira que resulte máis indi-cativa do valor do ben. O alleamento en poxa de bensinmobles recibe a singular atención lexislativa que mere-ce, con especial coidado sobre os aspectos rexistraise a protección de terceiros. En relación coa subsistenciae cancelación de cargas optouse por mante-lo sistemade subsistencia das cargas anteriores ó gravame quese executa e cancelación das cargas posteriores, sistemaque se complementa deducindo da avaliación o importedas cargas subsistentes para determina-lo valor polo queos inmobles han saír á poxa. Esta solución presenta avantaxe de que asegura que as cantidades que se ofrezanna poxa, por pequenas que sexan, van redundar sempreen beneficio da execución pendente, o que non se con-seguiría sempre coa tradicional liquidación de cargas.

Outra importante novidade en materia de alleamentoforzoso de inmobles refírese ó réxime de audiencia eeventual desaloxo dos ocupantes dos inmobles alleadosnun proceso de execución. Nada prevía ó respecto aLei de 1881, que obrigaba os licitadores, ben a realizaren

custosas pescudas pola súa conta, ben a formularen assúas ofertas en condicións de absoluta incerteza sobrese acharían ocupantes ou non; sobre se os eventuaisocupantes terían dereito ou non a manteren a súa situa-ción e, en fin, sobre se, aínda non tendo os ocupantesdereito a conservaren a posesión do predio, cumpriríaou non acudir a un quizais longo e custoso proceso decla-rativo para logra-lo desaloxo. Todo isto, como é natural,non contribuía precisamente a facer atractivo nin eco-nomicamente eficiente o mercado das poxas xudiciais.

A presente lei sae ó paso do problema dos ocupantesprocurando, primeiro, que no proceso de execución sepoida ter noticia da súa existencia. A esta finalidadeoriéntase a previsión de que, na relación de bens quedebe presenta-lo executado, se indique, respecto dosinmobles, se están ocupados e, se o están, por quéne con qué título. Por outro lado, disponse que se comu-nique a existencia da execución ós ocupantes de quese teña noticia a través da manifestación de bens doexecutado ou de calquera outro modo, concedéndollesun prazo de dez días para lle presentar ó tribunal daexecución os títulos que xustifiquen a súa situación. Ade-mais, ordénase que no anuncio de poxa se exprese, coposible detalle, a situación posesoria do inmoble, paraos eventuais licitadores poderen avalia-las dificultadesque encontraría un eventual desaloxo.

Finalmente, regúlase un breve incidente, dentro daexecución, que permite desaloxar inmediatamente a quenpoida ser considerado ocupante de mero feito ou sentítulo suficiente. Só o desaloxo dos ocupantes que xus-tificasen ter un título que poida ser suficiente para man-te-la posesión, requirirá acudir ó proceso declarativo quecorresponda. Deste xeito, a lei dá unha resposta prudentee equilibrada ó problema que suscitan os ocupantes.

Tamén se regula con maior realismo a administraciónpara pagamento, que adquire autonomía respecto darealización mediante alleamento forzoso. En conxunto,os preceptos deste capítulo IV do libro III da lei aproveitana gran experiencia acumulada ó longo de anos en que,na falta moitas veces de normas precisas, se foron pondode relevo diversos problemas reais e se procuraron solu-cións e se formularon respostas con bo sentido xurídico.

A lei dedica un capítulo especial ás particularidadesda execución sobre bens hipotecados ou peñorados.Neste punto, mantense, no substancial, o réxime pre-cedente da execución hipotecaria, caracterizado poladrástica limitación das causas de oposición do debedorá execución e dos supostos de suspensión desta. O Tri-bunal Constitucional declarou reiteradamente que esteréxime non vulnera a Constitución e introducir cambiossubstanciais nel podería alterar gravemente o mercadodo crédito hipotecario, o que non parece en absolutoaconsellable.

A nova regulación da execución sobre bens hipote-cados ou peñorados supón un avance respecto da situa-ción precedente xa que, en primeiro lugar, se trae áLei de axuizamento civil a regulación dos procesos deexecución de créditos garantidos con hipoteca, o quereforza o carácter propiamente xurisdiccional destas exe-cucións, que foi discutido en ocasións; en segundo ter-mo, regúlanse de maneira unitaria as execucións de cré-ditos con garantía real, eliminando a multiplicidade deregulacións existente na actualidade; e, finalmente, ordé-nanse de maneira máis adecuada as causas actuais desuspensión da execución, distinguindo as que constitúenverdadeiros supostos de oposición á execución (extin-ción da garantía hipotecaria ou do crédito e descon-formidade co saldo reclamado polo acredor), dos supos-tos de tercería de dominio e pre-xudicialidade penal, aín-da que mantendo, en tódolos casos, o carácter restrictivoda suspensión do procedemento.

Mención especial debe facerse do cambio relativoá execución que non sexa en diñeiro. Cumpría, sen dúbi-


da, modificar unha regulación claramente superada des-de moi distintos puntos de vista. Esta lei introduce osrequirimentos e multas coercitivas dirixidas ó cumpri-mento dos deberes de facer e non facer e apártase asíconsiderablemente da inmediata inclinación á indemni-zación pecuniaria manifestada na Lei de 1881. Senembargo, evítanse as constriccións excesivas, procuran-do o equilibrio entre o interese e a xustiza da execuciónnos seus propios termos, por un lado, e, por outro, orespecto á vontade e o realismo de non se empeñaren lograr coactivamente prestacións ás que son inhe-rentes os trazos persoais do cumprimento voluntario.

XVIII

Canto ás medidas cautelares, esta lei regúlaas nunconxunto unitario de preceptos, do que só se exclúen,polas razóns que se dirán máis adiante, os relativos ásmedidas específicas dalgúns procesos civís especiais.Supérase así unha lamentable situación, caracterizadapor escasas e insuficientes normas, dispersas na Leide 1881 e noutros moitos corpos legais.

O referido conxunto de preceptos non é, emporiso,o resultado de agrupa-la regulación das medidas cau-telares que se puidesen considerar «clásicas», estable-cendo os seus presupostos e o seu procedemento. Estalei optou por sentar con claridade as característicasxerais das medidas que poden ser precisas para evitarque se fane a efectividade dunha futura sentencia, per-filando uns presupostos e requisitos igualmente xerais,de modo que resulte un réxime aberto de medidas cau-telares e non un sistema de número limitado ou pechado.Pero a xeneralidade e amplitude non son vaguidade,inconcreción ou imprudencia. A lei apóiase en doutrinae xurisprudencia sólidas e de xeral aceptación.

O «fumus boni iuris» ou aparencia de bo dereito, operigo da mora procesual e a prestación de caución son,desde logo, factores fundamentais imprescindibles paraa adopción de medidas cautelares. A instrumentalidadedas medidas cautelares respecto da sentencia que poidaoutorgar unha concreta tutela e, por tanto, a acceso-riedade e provisionalidade das medidas garántense sufi-cientemente con normas adecuadas. Procúrase, con dis-posicións concretas, que as medidas cautelares non sebusquen por si mesmas, co fin exclusivo ou primordialda actividade procesual. Pero hai que sinalar que se esta-blece o seu réxime de modo que os suxeitos xurídicosdispoñan de medidas máis enérxicas que as que atao de agora podían pedir. Trátase de que as medidasresulten en verdade eficaces para lograr, non só quea sentencia de condena se poida executar dalgunhamaneira, senón para evitar que sexa ilusoria, nos seuspropios termos.

Aínda que necesarias para conxura-lo «periculum inmora», as medias cautelares non deixan de entrañar,como é sabido, outros perigos e riscos. De modo queé preciso tamén regular coidadosamente, e así se pre-tendeu nesta lei, a oposición ás medidas cautelares, asúa razoable substitución, revisión e modificación e asposibles contracautelas ou medidas que neutralicen ouenerven as cautelares, facéndoas innecesarias ou menosgravosas.

As medidas cautelares pódense solicitar antes decomeza-lo proceso, xunto coa demanda ou pendentexa o litixio. Como regra, non se adoptan sen previa con-tradicción, pero prevese que, en casos xustificados, sepoidan acordar sen oí-lo suxeito pasivo da medida quese pretende. Nos ditos casos, establécese unha oposicióninmediatamente posterior. Na audiencia previa ou naoposición, pero tamén máis tarde, pode entrar en xogoa contracautela que substitúa a medida cautelar quese pretende ou que xa se acordase.

Fronte a algunha posición partidaria de atribuí-lo coñe-cemento e resolución acerca das medidas cautelares aun órgano xurisdiccional distinto do competente parao proceso principal, a lei opta por non separa-la com-petencia, sen prexuízo de que non implique submisión,respecto do proceso, a actuación da parte pasiva noprocedemento relativo a medidas solicitadas antes dainterposición da demanda.

Esta opción non descoñece o risco de que a decisiónsobre as medidas cautelares, antes da demanda ou xano seo do proceso, xere algúns prexuízos ou impresiónsa favor ou en contra da posición dunha parte, que poidaninfluír na sentencia. Pero, ademais de ese risco existirtamén á marxe das medidas cautelares, pois o prexuízose podería xerar na audiencia previa ó xuízo ou tralalectura de demanda e contestación, esta lei fúndase nun-ha dobre consideración.

Considera a lei, por un lado, que tódolos xuíces emaxistrados están en condicións de superar impresiónsprovisionais para ir atendendo imparcialmente ás suce-sivas pretensións das partes e para aterse, en definitiva,ós feitos probados e ó dereito que se teña de aplicar.

E, por outra, non se perde de vista que as medidascautelares han gardar sempre relación co que se pre-tende no proceso principal e mesmo con vicisitudes ecircunstancias que poden variar durante a súa penden-cia, de sorte que é o órgano competente para o ditoproceso quen se encontra na situación máis idónea pararesolver, en especial se se ten en conta a posibilidadede alzamento e modificación das medidas ou da súasubstitución por unha equitativa contracautela. Todo isto,sen contar coa menor complexidade procedemental quecomporta non separa-la competencia.

XIX

A lei establece os procesos especiais imprescindibles.En primeiro lugar, os que, con inequívocas e indis-

cutibles particularidades, han servir de canle ós litixiosen asuntos de capacidade, filiación e matrimoniais. Tráe-se así á lei procesual común, terminando cunha situacióndeplorable, o que nela debe estar, pero que ata o deagora se tivo que rastrexar ou mesmo deducir de dis-posicións superlativamente dispersas, escuras e proble-máticas.

En segundo lugar, os procesos de división xudicialde patrimonios, rúbrica baixo a que se regulan a divisiónxudicial da herdanza e o novo procedemento para a liqui-dación do réxime económico matrimonial, que permitiránresolver cuestións desa índole que non se quixeron ounon se puideron resolver sen contenda xudicial. E, porúltimo, dous procesos en certo modo máis innovadoresque os anteriores: o xuízo monitorio e o proceso cam-biario.

Polo que respecta ós procesos en que non rexe oprincipio dispositivo ou debe ser matizada a súa influen-cia en razón dun indiscutible interese público inherenteó obxecto procesual, a lei non se limita a codificar, senónque, con pleno respecto ás regras substantivas, das queo proceso debe ser instrumental, deseña procedementossinxelos e presta singular atención ós problemas reaismostrados pola experiencia. Salientables resultan asmedidas cautelares específicas que se prevén e que,en prol das vantaxes prácticas dunha regulación pro-cesual agrupada e completa sobre estas materias, seinsiren nestes procesos especiais, na vez de as levar,conforme criterios sistemáticos tal vez teoricamentemáis perfectos, á regulación xeral de tales medidas.

Para a división xudicial da herdanza a lei deseña unprocedemento moito máis simple e menos custoso queo xuízo de testamentaría da Lei de 1881. Xunto a esteprocedemento, regúlase outro concibido especificamen-


te para servir de canle á liquidación xudicial do réximeeconómico matrimonial, co que se lle dá resposta á impe-riosa necesidade dunha regulación procesual clara nestamateria que se puxo reiteradamente de manifesto duran-te a vixencia da lexislación precedente.

Canto ó proceso monitorio, a lei confía en que, polascanles deste procedemento, eficaces en varios países,teña protección rápida e eficaz o crédito en diñeiro líqui-do de moitos suxeitos xurídicos e, en especial, de pro-fesionais e empresarios medianos e pequenos.

En síntese, este procedemento iníciase mediante soli-citude, para a que se poden empregar impresos ou for-mularios, dirixida ó xulgado de primeira instancia dodomicilio do debedor, sen necesidade de intervenciónde procurador e avogado. Punto chave deste procesoé que coa solicitude se acheguen documentos dos queresulte unha base de boa aparencia xurídica da débeda.A lei establece casos xerais e outros concretos ou típicos.É de sinalar que a eficacia dos documentos no procesomonitorio se complementa harmonicamente co reforza-mento da eficacia dos xenuínos títulos executivosextraxudiciais.

Se se trata dos documentos que a lei mesma con-sidera base daquela aparencia ou se o tribunal así oentende, quen apareza como debedor é inmediatamentecolocado ante a opción de pagar ou «dar razóns», desorte que se o debedor non comparece ou non se opón,está suficientemente xustificado despachar execución,como se dispón. En cambio, se se «dan razóns», é dicir,se o debedor se opón, a súa discrepancia co acredorsubstánciase polas canles procesuais do xuízo quecorresponda segundo a contía da débeda reclamada.Este xuízo é entendido como proceso ordinario e plenarioe encamiñado, por tanto, a finalizar, en principio, median-te sentencia con forza de cousa xulgada.

Se o debedor non comparece ou non se opón, des-páchase a execución segundo o disposto para as sen-tencias xudiciais. No seo desta execución forzosa cabea limitada oposición prevista no seu lugar, pero coa par-ticularidade de que se couta o paso a un proceso ordi-nario en que se reclame a mesma débeda ou a devo-lución do que se puidese obter na execución derivadado monitorio. Este coutamento das posibilidades de liti-gar é conforme e coherente coa dobre oportunidadede defensa que asiste ó debedor e resulta necesariopara dota-lo procedemento monitorio de eficacia.

Convén advertir, finalmente, canto ó proceso moni-torio, que a lei non descoñece a realidade das regulaciónsdoutros países, nas que esta canle singular non estálimitada por razón da contía. Pero considerouse máisprudente, ó introducir este instrumento de tutela xuris-diccional no noso sistema procesual civil, limita-la contíaa unha cifra razoable, que permite a tramitación de recla-macións en diñeiro non excesivamente elevadas, aíndaque superiores ó límite cuantitativo establecido para oxuízo verbal.

O xuízo cambiario, pola súa parte, non é senón acanle procesual que merecen os créditos documentadosen letras de cambio, cheques e obrigas de pagamento.Trátase dunha protección xurisdiccional singular, instru-mental do disposto na lei especial sobre eses instru-mentos do tráfico xurídico. A eficaz protección do créditocambiario queda asegurada polo inmediato embargo pre-ventivo, que se converte automaticamente en executivose o debedor non formula oposición ou se esta é deses-timada. Fóra dos casos de estimación da oposición, oembargo preventivo só se pode alzar ante a alegaciónfundada de falsidade da sinatura ou de falta absolutade representación, configurándose así, nesta lei, un sis-tema de tutela xurisdiccional do crédito cambiario deeficacia estrictamente equivalente ó da lexislaciónderrogada.

XX

Mediante as disposicións adicionais segunda e ter-ceira preténdese, por un lado, facer posibles as actua-lizacións e adaptacións de contía que no futuro sexanconvenientes, entre as cales a determinada pola plenaimplantación do euro e, por outra parte, a efectiva dis-posición de novos medios materiais para a constanciade vistas, audiencias e comparecencias.

Canto á disposición adicional segunda, o mantementoda contía en pesetas xunto á contía en euros, en certoscasos, obedece ó propósito de facilita-la determinacióndo procedemento que se ha seguir en primeira instanciae a posibilidade de acceso a algúns recursos, evitandoter que converter a moeda europea as contías que cons-ten en documentos e rexistros, tal vez largamente alleasá dita moeda, en que teña que fundarse a cuantificación.

As disposicións transitorias prevén, conforme criteriosracionais de doada comprensión e aplicación, os pro-blemas que se poden suscitar canto ós procesos pen-dentes ó tempo de entrar en vigor a lei, trala vacacióndun ano prevista na correspondente disposición derra-deira. O criterio xeral, que se vai aplicando ós distintoscasos, é o da máis rápida efectividade da nova lei.

A disposición derrogatoria contén gran número denormas, como consecuencia da mesma natureza destalei e do seu empeño en evita-la simple cláusula derro-gatoria xeral, conforme o disposto no punto segundodo artigo 2 do Código civil. O fácil expediente da meracláusula xeral non só é reprochable desde o punto devista da técnica xurídica e, en concreto, da lexislativa,senón que xera con frecuencia graves problemas.

No seu primeiro punto, a disposición derrogatoria refí-rese, en primeiro lugar, á mesma Lei de axuizamentocivil de 1881, con necesarias excepcións temporais áderrogación xeral, en razón de futuras leis reguladorasda materia concursal, da xurisdicción voluntaria e dacooperación xurídica internacional en materia civil.

Ademais, derróganse preceptos procesuais ata agoradunha vintena de leis distintas, así como, entre outros,o Decreto do 21 de novembro de 1952, sobre normasprocesuais de xustiza municipal e o decreto lei sobreembargo de empresas, do 20 de outubro de 1969. Ennumerosas ocasións, eses preceptos son substituídospor normas novas na presente lei. Outras veces, inté-granse nela. E, en certos casos, son modificados pormedio de disposicións derradeiras, de diversa índole, ásque se fará referencia de seguida.

No que atinxe ó Código civil, hai que destacar que,aínda que se suprimen as normas relativas ós mediosde proba, mantéñense aqueles preceptos relativos ósdocumentos que poden ter relevancia, e non pequena,no tráfico xurídico. Algúns deses preceptos que perma-necen mencionan expresamente a proba, pero, alén denon seren contradictorios, senón harmónicos, cos destalei, débese entender que tratan da certeza e eficaciaextraxudiciais. O enraizamento das ditas normas acon-sellou non as derrogar, sen prexuízo da posibilidade deseren perfeccionadas no futuro.

Verbo das disposicións derradeiras, algunhas limítan-se a pór en consonancia as remisións de leis especiaisá Lei de axuizamento civil. Outras, en cambio, modificana redacción de certos preceptos en razón das innova-cións contidas nesta lei. Tal é o caso, por exemplo, decertos puntos do artigo 15 e da disposición adicionalprimeira da Lei de venda a prazos de bens mobles. Intro-ducido no noso ordenamento o proceso monitorio e reco-llidas expresamente na lei as débedas por prazos nonpagos contra o previsto nos contratos regulados na ditalei, parece obrigado que a virtualidade consistente en


levar emparellada execución, atribuída a certos títulos,teña de se acomodar ó disposto para esta.

A modificación do artigo 11 da Lei de arbitraxe vénesixida polo cambio no tratamento procesual da xuris-dicción que a presente lei opera. Pero, ademais, debecontribuír a reforza-la eficacia da institución arbitral, poisserá posible, en diante, que a submisión a árbitros sefaga valer dentro do proceso xudicial de modo que otribunal se absteña de coñecer ó comezo, e non ó final,do dito proceso, como ocorría a consecuencia de con-figurar como excepción dilatoria a alegación de com-promiso.

As reformas na Lei hipotecaria, estudiadas con sin-gular vagar, procuran compatibiliza-la regulación destalei coa maior integridade e claridade daquela. Son pre-cisos tamén certos cambios nas leis procesuais laborale penal, regulando de modo completo a abstención ea recusación nos correspondentes procesos e algúnsoutros extremos concretos. Na lei procesual penal, resul-ta oportuno modifica-lo precepto relativo ós días e horashábiles para as actuacións xudiciais de instrucción.

Na liña seguida por esta lei, no sentido de facilita-laprestación de caucións ou a constitución de depósitos,refórmase a disposición adicional da Lei sobre respon-sabilidade civil e seguro na circulación de vehículos demotor. O que importa á Administración de Xustiza, enrazón dos lexítimos dereitos e intereses de moitos suxei-tos xurídicos, non é que outros suxeitos dispoñan dediñeiro en efectivo para o destinar a depósitos e cau-cións, senón que, no seu momento, unhas determinadassumas de diñeiro se poidan destinar de contado ás fina-lidades que a lei estableza.

TÍTULO PRELIMINAR

Das normas procesuais e a súa aplicación

Artigo 1. Principio de legalidade procesual.

Nos procesos civís, os tribunais e quen ante eles acudae interveña deberán actuar conforme o disposto nesta lei.

Artigo 2. Aplicación no tempo das normas procesuaiscivís.

Salvo que se estableza outra cousa en disposiciónslegais de dereito transitorio, os asuntos que correspon-dan ós tribunais civís serán substanciados sempre porestes conforme as normas procesuais vixentes, que nun-ca serán retroactivas.

Artigo 3. Ámbito territorial das normas procesuais civís.

Coas únicas excepcións que poidan preve-los tratadose convenios internacionais, os procesos civís que sesigan no territorio nacional rexeranse soamente polasnormas procesuais españolas.

Artigo 4. Carácter supletorio da Lei de axuizamentocivil.

En defecto de disposicións nas leis que regulan osprocesos penais, contencioso-administrativos, laborais emilitares, seranlles de aplicación, a todos eles, os pre-ceptos da presente lei.

LIBRO I

Das disposicións xerais relativasós xuízos civís

TÍTULO I

Da comparecencia e actuación en xuízo

Artigo 5. Clases de tutela xurisdiccional.

1. Poderase pretender dos tribunais a condena adeterminada prestación, a declaración da existencia dedereitos e de situacións xurídicas, a constitución, modi-ficación ou extinción destas últimas, a execución, a adop-ción de medidas cautelares e calquera outra clase detutela que estea expresamente prevista pola lei.

2. As pretensións a que se refire o número anteriorformularanse ante o tribunal que sexa competente e fron-te ós suxeitos a quen vaia afecta-la decisión pretendida.

CAPÍTULO I

Da capacidade para ser parte, a capacidade procesuale a lexitimación

Artigo 6. Capacidade para ser parte.

1. Poderán ser parte nos procesos ante os tribunaiscivís:

1.o As persoas físicas.2.o O concibido non nacido, para tódolos efectos

que lle sexan favorables.3.o As persoas xurídicas.4.o As masas patrimoniais ou os patrimonios sepa-

rados que carezan transitoriamente de titular ou candoeste fose privado das súas facultades de disposición eadministración.

5.o As entidades sen personalidade xurídica ás quea lei lles recoñeza capacidade para seren parte.

6.o O Ministerio Fiscal, respecto dos procesos enque, conforme a lei, deba intervir como parte.

7.o Os grupos de consumidores ou usuarios afec-tados por un feito danoso cando os individuos que ocompoñan estean determinados ou sexan facilmentedeterminables. Para demandar en xuízo será necesarioque o grupo se constitúa coa maioría dos afectados.

2. Sen prexuízo da responsabilidade que, conformea lei, lles poida corresponder ós xestores ou ós partícipes,poderán ser demandadas, en todo caso, as entidadesque, sen teren cumprido os requisitos legalmente esta-blecidos para se constituíren en persoas xurídicas, esteanformadas por unha pluralidade de elementos persoaise patrimoniais postos ó servicio dun fin determinado.

Artigo 7. Comparecencia en xuízo e representación.

1. Só poderán comparecer en xuízo os que esteanno pleno exercicio dos seus dereitos civís.

2. As persoas físicas que non se achen no casodo número anterior terán de comparecer mediante arepresentación ou coa asistencia, a autorización, a habi-litación ou o defensor esixidos pola lei.

3. Polos concibidos e non nacidos compareceránas persoas que lexitimamente os representarían se xanacesen.

4. Polas persoas xurídicas comparecerá quen legal-mente as represente.

5. As masas patrimoniais ou patrimonios separadosa que se refire o número 4.o do punto 1 do artigo anterior


comparecerán en xuízo por medio de quen, conformea lei, as administre.

6. As entidades sen personalidade a que se refireo número 5.o do punto 1 do artigo anterior compareceránen xuízo por medio das persoas ás que a lei, en cadacaso, lles atribúa a representación en xuízo das ditasentidades.

7. Polas entidades sen personalidade a que se refireo número 7.o do punto 1 e o punto 2 do artigo anteriorcomparecerán en xuízo as persoas que, de feito ou envirtude de pactos da entidade, actúen no seu nome frontea terceiros.

Artigo 8. Integración da capacidade procesual.

1. Cando a persoa física se encontre no caso dopunto dous do artigo anterior e non haxa persoa quelegalmente a represente ou asista para comparecer enxuízo, o tribunal nomearalle, mediante providencia, undefensor xudicial, que asumirá a súa representación edefensa ata se designar aquela persoa.

2. Non caso a que se refire o número anterior enos demais en que teña que nomeárselle un defensorxudicial ó demandado, o Ministerio Fiscal asumirá arepresentación e defensa deste ata que se produza onomeamento do defensor xudicial.

En todo caso, o proceso quedará en suspenso men-tres non conste a intervención do Ministerio Fiscal.

Artigo 9. Apreciación de oficio da falta de capacidade.

A falta de capacidade para ser parte e de capacidadeprocesual poderá ser apreciada de oficio polo tribunalen calquera momento do proceso.

Artigo 10. Condición de parte procesual lexítima.

Serán considerados partes lexítimas os que compa-rezan e actúen en xuízo como titulares da relación xurí-dica ou obxecto litixioso.

Exceptúanse os casos en que por lei se lle atribúaa lexitimación a persoa distinta do titular.

Artigo 11. Lexitimación para a defensa de dereitos eintereses de consumidores e usuarios.

1. Sen prexuízo da lexitimación individual dos prexu-dicados, as asociacións de consumidores e usuarioslegalmente constituídas estarán lexitimadas para defen-deren en xuízo os dereitos e intereses dos seus asociadose os da asociación, así como os intereses xerais dosconsumidores e usuarios.

2. Cando os prexudicados por un feito danoso sexanun grupo de consumidores ou usuarios cos compoñentesperfectamente determinados ou facilmente determina-bles, a lexitimación para pretende-la tutela deses inte-reses colectivos correspóndelles ás asociacións de con-sumidores e usuarios, ás entidades legalmente consti-tuídas que teñan por obxecto a defensa ou proteccióndestes, así como ós propios grupos de afectados.

3. Cando os prexudicados por un feito danoso sexanunha pluralidade de consumidores ou usuarios indeter-minada ou de difícil determinación, a lexitimación parademandar en xuízo a defensa destes intereses difusoscorresponderalles exclusivamente ás asociacións de con-sumidores e usuarios que, conforme a lei, sexan repre-sentativas.

CAPÍTULO II

Da pluralidade de partes

Artigo 12. Litisconsorcio.

1. Poderán comparecer en xuízo varias persoas,como demandantes ou como demandados, cando asaccións que se exerzan proveñan dun mesmo título oucausa de pedir.

2. Cando por razón do que sexa obxecto do xuízoa tutela xurisdiccional solicitada só poida facerse efectivafronte a varios suxeitos conxuntamente considerados,todos eles deberán ser demandados, como litisconsortes,agás que a lei dispoña expresamente outra cousa.

Artigo 13. Intervención de suxeitos orixinariamentenon demandantes nin demandados.

1. Mentres se encontre pendente un proceso, pode-rá ser admitido como demandante ou demandado quenacredite ter interese directo e lexítimo no resultado dopreito.

En particular, calquera consumidor ou usuario poderáintervir nos procesos instados polas entidades legalmen-te recoñecidas para a defensa dos intereses daqueles.

2. A solicitude de intervención non suspenderá ocurso do procedemento. O tribunal resolverá por mediode auto, logo de audiencia das partes comparecidas,no prazo común de dez días.

3. Admitida a intervención, non se retrotraerán asactuacións, pero o interveniente será considerado parteno proceso para tódolos efectos e poderá defende-laspretensións formuladas polo seu litisconsorte ou as queo propio interveniente formule, se ten oportunidade pro-cesual para isto, aínda que o seu litisconsorte renuncie,se conforme, desista ou se aparte do procedemento porcalquera outra causa.

Tamén se lle permitirán ó interveniente as alegaciónsnecesarias para a súa defensa, non efectuadas porcorresponderen a momentos procesuais anteriores á súaadmisión no proceso. Destas alegacións daráselles tras-lado, en todo caso, ás demais partes, polo prazo de cincodías.

O interveniente poderá, así mesmo, utiliza-los recur-sos que procedan contra as resolucións que coide prexu-diciais para o seu interese, aínda que as consinta o seulitisconsorte.

Artigo 14. Intervención provocada.

1. No caso de a lei permitir que o demandante cha-me un terceiro para que interveña no proceso sen acalidade de demandado, a solicitude de intervencióndeberá realizarse na demanda, agás que a lei dispoñaexpresamente outra cousa. Admitida polo tribunal aentrada no proceso do terceiro, este disporá das mesmasfacultades de actuación que a lei lles concede ás partes.

2. Cando a lei lle permita ó demandado chamar unterceiro para que interveña no proceso, procederase con-forme as seguintes regras:

1.a O demandado solicitará do tribunal que lle sexanotificada ó terceiro a pendencia do xuízo. A solicitudedeberá presentarse dentro do prazo outorgado para con-testa-la demanda ou, cando se trate de xuízo verbal,antes do día sinalado para a vista.

2.a O tribunal oirá o demandante no prazo de dezdías e resolverá mediante auto o que proceda. Acordadaa notificación, emprazarase o terceiro para contesta-lademanda na mesma forma e en idénticos termos ósestablecidos para o emprazamento do demandado. Sese tratase dun xuízo verbal, o tribunal por medio de pro-


videncia fará un novo sinalamento para a vista, citandoas partes e o terceiro chamado ó proceso.

3.a O prazo concedido ó demandado para contes-ta-la demanda quedará en suspenso desde a solicitudea que se refire a regra 1.a e proseguirase coa notificaciónó demandado da desestimación da súa petición ou, seé estimada, co traslado do escrito de contestación pre-sentado polo terceiro e, en todo caso, ó expira-lo prazoconcedido a este último para contesta-la demanda.

4.a Se, comparecido o terceiro, o demandado con-sidera que o seu lugar no proceso debe ser ocupadopor aquel, procederase conforme o disposto no artigo 18.

Artigo 15. Publicidade e intervención en procesos paraa protección de dereitos e intereses colectivos e difu-sos de consumidores e usuarios.

1. Nos procesos promovidos por asociacións ouentidades constituídas para a protección dos dereitose intereses dos consumidores e usuarios, ou polos gruposde afectados, chamarase ó proceso os que teñan a con-dición de prexudicados por teren sido consumidores doproducto ou usuarios do servicio que deu orixe ó proceso,para faceren vale-lo seu dereito ou interese individual.Este chamamento farase publicando a admisión dademanda en medios de comunicación con difusión noámbito territorial no que se manifestase a lesión daquelesdereitos ou intereses.

2. Cando se trate dun proceso no que estean deter-minados ou sexan facilmente determinables os prexu-dicados polo feito danoso, o demandante ou deman-dantes deberanlles ter comunicado previamente a pre-sentación da demanda a tódolos interesados. Neste caso,tralo chamamento, o consumidor ou usuario poderáintervir no proceso en calquera momento, pero só poderárealiza-los actos procesuais non precluídos.

3. Cando se trate dun proceso no que o feito danosoprexudique unha pluralidade de persoas indeterminadasou de difícil determinación, o chamamento suspenderáo curso do proceso por un prazo que non excederá dedous meses e que se determinará en cada caso aten-dendo ás circunstancias ou complexidade do feito e ásdificultades de determinación e localización dos prexu-dicados. O proceso proseguirase coa intervención detodos aqueles consumidores que acudisen ó chamamen-to e non se admitirá a comparecencia individual de con-sumidores ou usuarios nun momento posterior, senprexuízo de que estes poidan facer vale-los seus dereitosou intereses conforme o disposto nos artigos 221 e 519desta lei.

CAPÍTULO III

Da sucesión procesual

Artigo 16. Sucesión procesual por morte.

1. Cando se transmita «mortis causa» o que sexaobxecto do xuízo, a persoa ou persoas que sucedan ocausante poderán continuar ocupando no dito xuízo amesma posición que este, para tódolos efectos.

Comunicada a defunción de calquera litigante porquen deba sucedelo, o tribunal suspenderá o procesoe, logo de traslado ás demais partes, acreditados a defun-ción e o título sucesorio e cumpridos os trámites per-tinentes, terá, se é o caso, por parte ó sucesor en nomedo litigante defunto e terao en conta na sentencia quese dicte.

2. Cando a defunción dun litigante lle conste ó tri-bunal e non compareza o sucesor no prazo dos cincodías seguintes, permitiráselles ás demais partes pediren,con identificación dos sucesores e do seu domicilio ou

residencia, que se lles notifique a existencia do proceso,emprazándoas para compareceren no prazo de dez días.

Acordada a notificación, suspenderase o proceso atacompareceren os sucesores ou finaliza-lo prazo para acomparecencia.

3. Cando o litigante falecido sexa o demandado eas demais partes non coñezan os sucesores ou estesnon poidan ser localizados ou non queiran comparecer,o proceso seguirá adiante declarándose a rebeldía daparte demandada.

Se o litigante falecido fose o demandante e os seussucesores non comparecesen por calquera das dúas pri-meiras circunstancias expresadas no parágrafo anterior,entenderase que houbo desistencia, agás que o deman-dado se opoña, e neste caso aplicarase o disposto nonúmero tres do artigo 20. Se a incomparecencia dos suce-sores se debe a non quereren comparecer, entenderaseque a parte demandante renuncia á acción exercida.

Artigo 17. Sucesión por transmisión do obxecto litixioso.

1. Cando se transmita, pendente un xuízo, o quesexa obxecto deste, o adquirente poderá solicitar, acre-ditando a transmisión, ser tido como parte na posiciónque ocupaba o transmitente. O tribunal proverá a estapetición ordenando a suspensión das actuacións e oirápor dez días a outra parte.

Se esta non se opón dentro do dito prazo, o tribunal,mediante auto, alzará a suspensión e disporá que o adqui-rente ocupe no xuízo a posición que o transmitente tiña nel.

2. Se, dentro do prazo concedido no número ante-rior, a outra parte manifesta a súa oposición á entradano xuízo do adquirente, o tribunal resolverá por mediode auto o que considere procedente.

Non se accederá á pretensión cando a dita parte acre-dite que lle competen dereitos ou defensas que, en rela-ción co que sexa obxecto do xuízo, soamente pode facervaler contra a parte transmitente, ou un dereito a recon-vir, ou que pende unha reconvención, ou se o cambiode parte puidese dificultar notoriamente a súa defensa.

Cando non se acceda á pretensión do adquirente,o transmitente continuará no xuízo, quedando a salvoas relacións xurídicas privadas que existan entre ambos.

Artigo 18. Sucesión nos casos de intervención provo-cada.

No caso a que se refire a regra 4.a do número 2do artigo 14, da solicitude presentada polo demandadodaráselles traslado ás demais partes para que alegueno que conveña ó seu dereito, por un prazo de cincodías, decidindo a seguir o tribunal, por medio de auto,o que resulte procedente relativamente á convenienciaou non da sucesión.

CAPÍTULO IV

Do poder de disposición das partes sobre o procesoe sobre as súas pretensións

Artigo 19. Dereito de disposición dos litigantes. Tran-sacción e suspensión.

1. Os litigantes están facultados para disporen doobxecto do xuízo e poderán renunciar, desistir do xuízo,conformarse, someterse a arbitraxe e transixir sobre oque sexa obxecto del, agás cando a lei o prohiba ouestableza limitacións por razóns de interese xeral ou enbeneficio de terceiro.

2. Se as partes pretenden unha transacción xudiciale o acordo ou convenio que alcancen é conforme coprevisto no número anterior, será homologado polo tri-


bunal que estea coñecendo do litixio a que se pretendapór fin.

3. Os actos a que se refiren os números anteriorespoderán realizarse, segundo a súa natureza, en calqueramomento da primeira instancia ou dos recursos ou daexecución de sentencia.

4. Así mesmo, as partes poderán solicita-la suspen-sión do proceso, que será acordado, mediante auto, polotribunal, sempre que non prexudique o interese xeralou a terceiro e que o prazo da suspensión non supereos sesenta días.

Artigo 20. Renuncia e desistencia.

1. Cando o demandante manifeste a súa renunciaá acción exercida ou ó dereito en que funde a súa pre-tensión, o tribunal dictará sentencia na que absolva odemandado, agás que a renuncia sexa legalmente inad-misible. Neste caso, dictarase un auto para mandarsegui-lo proceso adiante.

2. O demandante poderá desistir unilateralmente doxuízo antes de que o demandado sexa emprazado paracontesta-la demanda ou citado para xuízo. Tamén poderádesistir unilateralmente, en calquera momento, candoo demandado se ache en rebeldía.

3. Emprazado o demandado, daráselle traslado doescrito de desistencia por prazo de dez días.

Se o demandado está conforme coa desistencia ounon se opón a ela dentro do prazo expresado no pará-grafo anterior, o tribunal dictará auto de sobresementoe o demandante poderá promover un novo xuízo sobreo mesmo obxecto.

Se o demandado se opón á desistencia, o xuíz resol-verá o que estime oportuno.

Artigo 21. Conformidade.

1. Cando o demandado se conforme con tódalaspretensións do demandante, o tribunal dictará sentenciacondenatoria de acordo co solicitado por este, pero sea conformidade se fai en fraude de lei ou supón renunciacontra o interese xeral ou prexuízo de terceiro, dictaraseauto rexeitándoa e seguirá o proceso adiante.

2. Cando se trate dunha conformidade parcial, otribunal, por instancia do demandante, poderá dictar deinmediato un auto que acolla as pretensións que sexanobxecto da dita conformidade. Para isto cumprirá que,pola natureza das devanditas pretensións, sexa posibleun pronunciamento separado que no prexulgue as res-tantes cuestións non conformadas, respecto das calescontinuará o proceso. Este auto será executable con-forme o establecido nos artigos 517 e seguintes desta lei.

Artigo 22. Terminación do proceso por satisfacciónextraprocesual ou carencia sobrevida de obxecto.Caso especial de enervación do desafiuzamento.

1. Cando, por circunstancias sobrevidas á demandae á reconvención, deixe de haber interese lexítimo enobte-la tutela xudicial pretendida, por se teren satisfeito,fóra do proceso, as pretensións do demandante e, sefor o caso, do demandado reconveniente ou por calqueraoutra causa, poráselle de manifesto esta circunstanciaó tribunal e, de haber acordo das partes, decretarase,mediante auto, a terminación do proceso.

O auto de terminación do proceso terá os mesmosefectos que unha sentencia absolutoria firme, sen queproceda condena en custas.

2. Se algunha das partes sostén a subsistencia deinterese lexítimo, negando motivadamente que se desesatisfacción extraprocesual ás súas pretensións ou conoutros argumentos, o tribunal convocará as partes a unha

comparecencia sobre ese único obxecto, no prazo dedez días.

Terminada a comparecencia, o tribunal decidirámediante auto, dentro dos dez días seguintes, se procede,ou non, continua-lo xuízo e imporalle as custas destasactuacións a quen vexa rexeitada a súa pretensión.

3. Contra o auto que ordene a continuación do xuízono caberá recurso ningún. Contra o que acorde a súaterminación, caberá recurso de apelación.

4. Os procesos de desafiuzamento de predio urbanopor falta de pagamento das rendas ou cantidades debi-das polo arrendatario terminarán se, antes da celebraciónda vista, o arrendatario lle paga ó demandante ou ponó seu dispor no tribunal ou notarialmente o importe dascantidades reclamadas na demanda e o das que debano momento do dito pagamento enervador do desafiu-zamento.

O disposto no parágrafo anterior no será de aplicaciónse o arrendatario enervou o desafiuzamento nunha oca-sión anterior, nin se o arrendador requiriu de pagamentoó arrendatario, por calquera medio que faga fe, con polomenos catro meses de anticipación á presentación dademanda e o pagamento non se efectuou no momentoda dita presentación.

CAPÍTULO V

Da representación procesual e a defensa técnica

Artigo 23. Intervención de procurador.

1. A comparecencia en xuízo será por medio deprocurador legalmente habilitado para actuar no tribunalque coñeza do xuízo.

2. Non obstante o disposto no número anterior, oslitigantes poderán comparecer por si mesmos:

1.o Nos xuízos verbais dunha contía que non excedade cento cincuenta mil pesetas e para a petición inicialdos procedementos monitorios, conforme o previsto nes-ta lei.

2.o Nos xuízos universais, cando se limite a com-parecencia á presentación de títulos de crédito ou derei-tos, ou para concorrer a xuntas.

3.o Nos incidentes relativos a impugnación de reso-lucións en materia de asistencia xurídica gratuíta e candose soliciten medidas urxentes con anterioridade ó xuízo.

Artigo 24. Apoderamento do procurador.

1. O poder en que a parte lle outorgue a súa repre-sentación ó procurador deberá estar autorizado por nota-rio ou ser conferido por comparecencia ante o secretarioxudicial do tribunal que teña de coñecer do asunto.

2. A escritura de poder xuntaráselle ó primeiro escri-to que o procurador presente ou, se é o caso, ó realiza-laprimeira actuación; e o outorgamento «apud acta» debe-rá ser efectuado ó mesmo tempo que a presentacióndo primeiro escrito ou, se é o caso, antes da primeiraactuación.

Artigo 25. Poder xeral e poder especial.

1. O poder xeral para preitos facultará o procuradorpara realizar validamente, en nome de seu poderdante,tódolos actos procesuais comprendidos, de ordinario, natramitación daqueles.

O poderdante poderá, no obstante, excluír do poderxeral asuntos e actuacións para as que a lei non esixaapoderamento especial. A exclusión deberá ser consig-nada expresa e inequivocamente.


2. Será necesario poder especial:

1.o Para a renuncia, a transacción, a desistencia,a conformidade, o sometemento a arbitraxe e as mani-festacións que poidan comportar sobresemento do pro-ceso por satisfacción extraprocesual ou carencia sobre-vida de obxecto.

2.o Para exerce-las facultades que o poderdanteexcluíse do poder xeral, conforme o disposto no númeroanterior.

3.o En tódolos demais casos en que así o esixanas leis.

3. Non poderán realizarse mediante procurador osactos que, conforme a lei, deban ser efectuados per-soalmente polos litigantes.

Artigo 26. Aceptación do poder. Deberes do procurador.

1. A aceptación do poder presúmese polo feito deo procurador usar del.

2. Aceptado o poder, o procurador quedará obrigado:

1.o A segui-lo asunto mentres non cese na súa repre-sentación por algunha das causas expresadas no artigo 30.

2.o A transmitirlle ó avogado elixido polo seu clienteou por el mesmo, cando a isto se estenda o poder, tódo-los documentos, antecedentes ou instruccións que selle remitan ou poida adquirir, facendo canto conduzaá defensa dos intereses do seu poderdante, baixo a res-ponsabilidade que as leis lle impoñen ó mandatario.

Cando non teña instruccións ou sexan insuficientesas remitidas polo poderdante, fará o que requira a natu-reza ou índole do asunto.

3.o A te-lo poderdante e o avogado sempre ó díado curso do asunto que se lle confiase, pasándolle ósegundo copias de tódalas resolucións que se lle noti-fiquen e dos escritos e documentos que lle sexan tras-ladados polo tribunal ou polos procuradores das demaispartes.

4.o A traslada-los escritos do seu poderdante e doseu letrado ós procuradores das restantes partes na for-ma prevista no artigo 276.

5.o A recoller do avogado que cese na direccióndun asunto as copias dos escritos e documentos edemais antecedentes que se refiran ó dito asunto, parallos entregar ó que se encargue de continualo ou ópoderdante.

6.o A comunicarlle de maneira inmediata ó tribunala imposibilidade de cumprir algunha actuación que teñaencomendada.

7.o A pagar tódolos gastos que se causen pola súainstancia, agás os honorarios dos avogados e os corres-pondentes ós peritos, salvo que o poderdante lle entre-gase os fondos necesarios para seu aboamento.

Artigo 27. Dereito supletorio sobre apoderamento.

Na falta de disposición expresa sobre as relaciónsentre o poderdante e o procurador, rexerán as normasestablecidas para o contrato de mandato na lexislacióncivil aplicable.

Artigo 28. Representación pasiva do procurador.

1. Mentres estea vixente o poder, o procurador oiráe asinará os emprazamentos, citacións, requirimentose notificacións de tódalas clases, mesmo as de senten-cias que se refiran á súa parte, durante o curso do asuntoe ata que quede executada a sentencia, e estas actua-cións terán a mesma forza que se intervén nelas direc-tamente o poderdante sen que lle sexa lícito pedir quese entendan con este.

2. Tamén recibirá o procurador, para efectos de noti-ficación e prazos ou termos, as copias dos escritos edocumentos que os procuradores das demais partes lleentreguen na forma establecida no artigo 276.

3. En tódolos edificios xudiciais que sexan sede detribunais civís existirá un servicio de recepción de noti-ficacións organizado polo colexio de procuradores. Arecepción polo dito servicio das notificacións e dascopias de escritos e documentos que sexan entregadospolos procuradores para o seu traslado ós das demaispartes, producirá plenos efectos. Na copia que se dilixen-cie para facer consta-la recepción expresarase o númerode copias entregadas e o nome dos procuradores a queestán destinadas.

4. Exceptúanse do establecido nos números ante-riores os traslados, emprazamentos, citacións e requi-rimentos que a lei dispoña que se lle practiquen ós liti-gantes en persoa.

Artigo 29. Provisión de fondos.

1. O poderdante está obrigado a prover de fondoso procurador, conforme o establecido pola lexislacióncivil aplicable para o contrato de mandato.

2. Se, despois de iniciado un proceso, o poderdantenon habilita o seu procurador cos fondos necesarios paracontinualo, este poderá pedir que aquel sexa constrinxi-do a verificalo.

Esta pretensión deducirase no tribunal que coñezado asunto, o cal lle dará audiencia ó poderdante poloprazo de dez días e resolverá mediante auto o que pro-ceda, fixando, se é o caso, a cantidade que estime nece-saria e o prazo en que deba entregarse, baixo aperci-bimento de constrinximento.

Artigo 30. Cesamento do procurador.

1. O procurador cesará na súa representación:

1.o Pola revogación expresa ou tácita do poder, logode que conste nos autos. Entenderase revogado taci-tamente o poder polo nomeamento posterior doutro pro-curador que comparecese no asunto.

Se, neste último caso, o procurador que veña actuan-do no xuízo suscita cuestión sobre a efectiva existenciaou sobre a validez da representación que se atribúa oque pretenda substituílo, o tribunal, logo de audienciada persoa ou persoas que aparezan como outorgantesdos respectivos poderes, resolverá a cuestión por mediode auto.

2.o Por renuncia voluntaria ou por cesar na profesiónou ser sancionado coa suspensión no seu exercicio. Nosdous primeiros casos, o procurador estará obrigado apó-lo feito, con anticipación e de modo que faga fe, encoñecemento do seu poderdante e do tribunal. En casode suspensión, o colexio de procuradores corresponden-te farallo saber ó tribunal.

Mentres non acredite nos autos a renuncia ou o cesa-mento e sexa tido por renunciante ou cesante, o pro-curador non poderá abandona-la representación do seupoderdante, na que deberá continuar ata que este pro-vexa á designación doutro dentro do prazo de dez días.Transcorridos estes sen que se designase novo procu-rador, terase aquel por apartado definitivamente darepresentación que estaba a desempeñar.

3.o Por falecemento do poderdante ou do procu-rador.

No primeiro caso, o procurador está obrigado a pó-lofeito en coñecemento do tribunal, acreditando en formao falecemento e, se non presenta novo poder dos her-deiros ou habentes-causa do finado, observarase o dis-posto no artigo 16.


Cando faleza o procurador, faráselle saber ó poder-dante a defunción, a fin de que proceda á designaciónde novo procurador no prazo de dez días.

4.o Por separarse o poderdante da pretensión ouda oposición que formulase e, en todo caso, por terrematado o asunto ou terse realizado o acto para o quese outorgou o poder.

2. Cando o poder fose outorgado polo representan-te legal dunha persoa xurídica, o administrador dunhamasa patrimonial ou patrimonio separado, ou a persoaque, conforme a lei, actúe en xuízo representando unente sen personalidade, os cambios na representaciónou administración das ditas persoas xurídicas, masaspatrimoniais ou patrimonios separados, ou entes sen per-sonalidade non extinguirán o poder do procurador nindarán lugar a unha nova comparecencia.

Artigo 31. Intervención de avogado.

1. Os litigantes serán dirixidos por avogados habi-litados para exerceren a súa profesión no tribunal quecoñeza do asunto. Non poderá proverse a ningunha soli-citude que non leve a sinatura de avogado.

2. Exceptúanse soamente:

1.o Os xuízos verbais dunha contía que non excedade cento cincuenta mil pesetas e a petición inicial dosprocedementos monitorios, conforme o previsto nesta lei.

2.o Os escritos que teñan por obxecto constituírsecomo parte en xuízo, solicitar medidas urxentes con ante-rioridade ó xuízo ou pedi-la suspensión urxente de vistasou actuacións. Cando a suspensión de vistas ou actua-cións que se pretenda se funde en causas que se refiranespecialmente ó avogado, tamén deberá este asina-loescrito, se é posible.

Artigo 32. Intervención non preceptiva de avogado eprocurador.

1. Cando, non resultando preceptiva a intervenciónde avogado e procurador, o demandante pretenda com-parecer por si mesmo e ser defendido por avogado, ouser representado por procurador, ou ser asistido porámbolos profesionais á vez, farao constar así na demanda.

2. Recibida a notificación da demanda, se o deman-dado pretende valerse tamén de avogado e procurador,comunicarallo ó tribunal dentro dos tres días seguintes,podendo solicitar tamén, se é o caso, o recoñecementodo dereito á asistencia xurídica gratuíta. Neste últimocaso, o tribunal poderá acorda-la suspensión do procesoata que se produza o recoñecemento ou denegacióndo dito dereito ou a designación provisional de avogadoe procurador.

3. A facultade de acudir ó proceso coa asistenciados profesionais a que se refire o número 1 deste artigocorresponderalle tamén ó demandado, cando o deman-dante non vaia asistido por avogado ou procurador. Odemandado comunicaralle ó tribunal a súa decisión noprazo de tres días desde que se lle notifique a demandae daráselle conta ó demandante de tal circunstancia.Se o demandante quere entón valerse tamén de avogadoe procurador, comunicarallo ó tribunal nos tres díasseguintes á recepción da notificación, e, se solicita orecoñecemento do dereito á asistencia xurídica gratuíta,poderase acorda-la suspensión nos termos previdos nonúmero anterior.

4. Na notificación en que se lle comunique a unhaparte a intención da parte contraria de se servir de avo-gado e procurador, será informada do dereito que llescorresponde segundo o artigo 6.3 da Lei de asistenciaxurídica gratuíta, a fin de que poidan realiza-la solicitudecorrespondente.

5. Cando a intervención de avogado e procuradornon sexa preceptiva, da eventual condena en custas da

parte contraria á que se servise dos ditos profesionaisexcluiranse os dereitos e honorarios devengados poreles, salvo que o tribunal aprecie temeridade na conductado condenado en custas ou que o domicilio da parterepresentada e defendida estea en lugar distinto a aquelen que se tramitou o xuízo, operando neste último casoas limitacións a que se refire o número 3 do artigo 394de esta lei.

Artigo 33. Designación de procurador e de avogado.

1. Fóra dos casos de designación de oficio previstosna Lei de asistencia xurídica gratuíta, correspóndellesás partes contrata-los servicios do procurador e do avo-gado que os deban representar e defender en xuízo.

2. Non obstante, o litigante que non teña dereitoá asistencia xurídica gratuíta poderá pedir que se lledesigne avogado, procurador ou ámbolos profesionais,se a súa intervención é preceptiva ou se, non o sendo,a parte contraria lle comunicou ó tribunal que actuarádefendida por avogado e representada por procurador.

Estas peticións faranse e decidiranse conforme o dis-posto na Lei de asistencia xurídica gratuíta, sen nece-sidade de acredita-lo dereito a obte-la dita asistencia,sempre que o solicitante se comprometa a paga-loshonorarios e os dereitos dos profesionais que se lledesignen.

Artigo 34. Conta do procurador.

1. Cando un procurador teña que esixir do seupoderdante moroso as cantidades que este lle deba polosdereitos e gastos que suplise para o asunto, presentaráante o tribunal en que este radique conta detallada exustificada, manifestando que lle son debidas e no satis-feitas as cantidades que dela resulten e reclame. Igualdereito que os procuradores terán os seus herdeiros res-pecto ós créditos desta natureza que aqueles lles deixen.

2. Presentada a conta, mandarase que se requiraó poderdante para que pague a dita suma, coas custas,ou impugne a conta, no prazo de dez días, baixo aper-cibimento de constrinximento se non paga nin formulaimpugnación.

Se, dentro do dito prazo, o poderdante se opón, otribunal examinará a conta e as actuacións procesuais,así como a documentación achegada e dictará, no prazode dez días, auto determinando a cantidade que teñade satisfacerse ó procurador, baixo apercibimento deconstrinximento se o pagamento no se efectúa dentrodos cinco días seguintes á notificación.

O auto a que se refire o parágrafo anterior non serásusceptible de recurso, pero non prexulgará, nin sequeraparcialmente, a sentencia que poida recaer en xuízo ordi-nario ulterior.

3. Se o poderdante non formula oposición dentrodo prazo establecido, despacharase execución pola can-tidade a que ascenda a conta, máis as custas.

Artigo 35. Honorarios dos avogados.

1. Os avogados poderán reclamar fronte á parte áque defendan o pagamento dos honorarios que deven-gasen no asunto, presentando unha minuta detalladae manifestando formalmente que eses honorarios llesson debidos e non foron satisfeitos.

2. Presentada esta reclamación, mandarase que serequira ó debedor para que pague a dita suma, coascustas, ou impugne a conta, no prazo de dez días, baixoapercibimento de constrinximento se non pagar ni for-mula impugnación.

Se, dentro do citado prazo, os honorarios se impugnanpor indebidos, observarase o disposto nos parágrafossegundo e terceiro do número 2 do artigo anterior.


Se se impugnasen os honorarios por excesivos, pro-cederase previamente á súa regulación conforme o pre-visto nos artigos 241 e seguintes, agás que o avogadoacredite a existencia de orzamento previo en escritoaceptado polo impugnante, e dictarase un auto fixandoa cantidade debida, baixo apercibimento de constrinxi-mento se no se paga dentro dos cinco días seguintesá notificación.

O dito auto non será susceptible de recurso, peronon prexulgará, nin sequera parcialmente, a sentenciaque poida recaer en xuízo ordinario ulterior.

3. Se o debedor dos honorarios non formula opo-sición dentro do prazo establecido, despacharase exe-cución pola cantidade a que ascenda a minuta, máisas custas.

TÍTULO II

Da xurisdicción e da competencia

CAPÍTULO I

Da xurisdicción dos tribunais civíse as cuestións pre-xudiciais

SECCIÓN 1.a DA EXTENSIÓN E LÍMITES DA XURISDICCIÓN

DOS TRIBUNAIS CIVÍS

Artigo 36. Extensión e límites da orde xurisdiccionalcivil. Falta de competencia internacional.

1. A extensión e límites da xurisdicción dos tribunaiscivís españois determinarase polo disposto na Lei orgá-nica do Poder Xudicial e nos tratados e convenios inter-nacionais nos que España sexa parte.

2. Os tribunais civís españois absteranse de coñecerdos asuntos que se lles sometan cando concorra nelesalgunha das circunstancias seguintes:

1.a Cando se formulase demanda ou se solicitaseexecución respecto de suxeitos ou bens que gocen deinmunidade de xurisdicción ou de execución conformeas normas do dereito internacional público.

2.a Cando, en virtude dun tratado ou convenio inter-nacional no que España sexa parte, o asunto se encontreatribuído con carácter exclusivo á xurisdicción doutroEstado.

3.a Cando non compareza o demandado emprazadoen debida forma, nos casos en que a competencia inter-nacional dos tribunais españois unicamente puidese fun-darse na submisión tácita das partes.

Artigo 37. Falta de xurisdicción. Abstención dos tribu-nais civís.

1. Cando un tribunal da xurisdicción civil estime queo asunto que se lle somete corresponde á xurisdicciónmilitar, ou ben a unha administración pública ou ó Tri-bunal de Contas cando actúe nas súas funcións con-tables, deberase abster de coñecer.

2. Absteranse igualmente de coñeceren os tribunaiscivís cando se lles sometan asuntos dos que correspondacoñecer ós tribunais doutra orde xurisdiccional da xuris-dicción ordinaria. Cando o Tribunal de Contas exerzafuncións xurisdiccionais entenderase integrado na ordecontencioso-administrativa.

Artigo 38. Apreciación de oficio da falta de compe-tencia internacional e de xurisdicción.

A abstención a que se refiren os dous artigos pre-cedentes acordarase de oficio, con audiencia das partese do Ministerio Fiscal, tan axiña como sexa advertidaa falta de competencia internacional ou a falta de xuris-dicción por pertence-lo asunto a outra orde xurisdiccional.

Artigo 39. Apreciación da falta de competencia inter-nacional ou de xurisdicción por instancia de parte.

O demandado poderá denunciar mediante declina-toria a falta de competencia internacional ou a falta dexurisdicción por pertence-lo asunto a outra orde xuris-diccional ou por terse sometido a arbitraxe a contro-versia.

SECCIÓN 2.a DAS CUESTIÓNS PRE-XUDICIAIS

Artigo 40. Pre-xudicialidade penal.

1. Cando nun proceso civil se poña de manifestoun feito que ofreza aparencia de delicto ou falta per-seguible de oficio, o tribunal civil, mediante providencia,porao en coñecemento do Ministerio Fiscal, por se hailugar ó exercicio da acción penal.

2. No caso a que se refire o número anterior, nonse ordenará a suspensión das actuacións do procesocivil senón cando concorran as seguintes circunstancias:

1.a Que se acredite a existencia de causa criminalna que se estean a investigar, como feitos de aparenciadelictuosa, algún ou algúns dos que fundamenten aspretensións das partes no proceso civil.

2.a Que a decisión do tribunal penal acerca do feitopolo que se procede en causa criminal poida ter influen-cia decisiva na resolución sobre o asunto civil.

3. A suspensión a que se refire o número anterioracordarase, mediante auto, unha vez que o proceso esteapendente só de sentencia.

4. Non obstante, a suspensión que veña motivadapola posible existencia dun delicto de falsidade dalgúndos documentos achegados acordarase, sen esperarpola conclusión do procedemento, tan axiña como seacredite que se segue causa criminal sobre aquel delicto,cando, a xuízo do tribunal, o documento puidese serdecisivo para resolver sobre o fondo do asunto.

5. No caso a que se refire o número anterior nonse acordará a suspensión, ou alzarase a que se acordase,se a parte á que poida favorece-lo documento renunciaa el. Feita a renuncia, ordenarase que o documento sexaseparado dos autos.

6. As suspensións a que se refire este artigo alza-ranse cando se acredite que o xuízo criminal terminouou que se encontra paralizado por motivo que impediua súa normal continuación.

7. Se a causa penal sobre falsidade dun documentoobedece a denuncia ou querela dunha das partes e fina-liza por resolución en que se declare ser auténtico odocumento ou non terse probado a súa falsidade, a partea quen prexudicase a suspensión do proceso civil poderápedir neste indemnización de danos e perdas, conformeo disposto nos artigos 712 e seguintes.

Artigo 41. Recursos contra a resolución sobre suspen-sión das actuacións por pre-xudicialidade penal.

1. Contra a resolución que denegue a suspensióndo asunto civil poderase interpor recurso de reposición.A solicitude de suspensión poderá, non obstante, repro-ducirse durante a segunda instancia e, se é o caso, duran-te a tramitación dos recursos extraordinarios por infrac-ción procesual ou de casación.

2. Contra o auto que acorde a suspensión daraserecurso de apelación e contra os autos dictados en ape-lación acordando ou confirmando a suspensión darase,se é o caso, recurso extraordinario por infracción pro-cesual.


Artigo 42. Cuestións pre-xudiciais non penais.

1. Unicamente para efectos pre-xudiciais, os tribu-nais civís poderán coñecer de asuntos que estean atri-buídos ós tribunais das ordes contencioso-administrativae social.

2. A decisión dos tribunais civís sobre as cuestiónsa que se refire o número anterior non producirá efectofóra do proceso en que se produza.

3. Non obstante o disposto nos números preceden-tes, cando o estableza a Lei ou o pidan as partes decomún acordo ou unha delas co consentimento da outra,os tribunais civís suspenderán o curso das actuacións,antes de dictaren sentencia, ata que a cuestión pre-xu-dicial sexa resolta, nos seus respectivos casos, polaAdministración pública competente, polo Tribunal deContas ou polos tribunais da orde xurisdiccional quecorresponda. Neste caso, o tribunal civil quedará vin-culado á decisión dos órganos indicados acerca da cues-tión pre-xudicial.

Artigo 43. Pre-xudicialidade civil.

Cando para resolver sobre o obxecto do litixio sexanecesario decidir acerca dalgunha cuestión que, polasúa vez, constitúa o obxecto principal doutro procesopendente ante o mesmo ou distinto tribunal civil, se noné posible a acumulación de autos, o tribunal, a peticiónde ámbalas partes ou dunha delas, oída a contraria, pode-rá mediante auto decreta-la suspensión do curso dasactuacións, no estado en que se achen, ata que finaliceo proceso que teña por obxecto a cuestión pre-xudicial.

Contra o auto que denegue a petición caberá recursode reposición, e contra o auto que acorde a suspensióncaberá presentar recurso de apelación.

CAPÍTULO II

Das regras para determina-la competencia

Artigo 44. Predeterminación legal da competencia.

Para que os tribunais civís teñan competencia en cadacaso requírese que o coñecemento do preito lles esteaatribuído por normas con rango de lei e anteriores áincoación das actuacións de que se trate.

SECCIÓN 1.a DA COMPETENCIA OBXECTIVA

Artigo 45. Competencia dos xulgados de primeira ins-tancia.

Correspóndelles ós xulgados de primeira instanciacoñeceren, en primeira instancia, de tódolos asuntoscivís que por disposición legal expresa non se encontrenatribuídos a outros tribunais. Coñecerán, así mesmo, osditos xulgados dos asuntos, actos, cuestións e recursosque lles atribúe a Lei orgánica do Poder Xudicial.

Artigo 46. Especialización dalgúns xulgados de primei-ra instancia.

Os xulgados de primeira instancia a que, de acordoco establecido no artigo 98 da Lei orgánica do PoderXudicial, se lles atribúa o coñecemento específico dedeterminados asuntos, estenderán a súa competencia,exclusivamente, ós procesos en que se ventilen aqueles,debendo inhibirse a favor dos demais tribunais compe-tentes, cando o proceso verse sobre materias diferentes.De se suscitar cuestión por esta causa, substanciarasecomo as cuestións de competencia.

Artigo 47. Competencia dos xulgados de paz.

Ós xulgados de paz correspóndelles coñeceren, enprimeira instancia, dos asuntos civís de contía non supe-rior a quince mil pesetas que non estean comprendidosen ningún dos casos a que, por razón da materia, serefire o número 1 do artigo 250.

Artigo 48. Apreciación de oficio da falta de compe-tencia obxectiva.

1. A falta de competencia obxectiva será apreciadade oficio, tan pronto como sexa advertida, polo tribunalque estea a coñecer do asunto.

2. Cando o tribunal que coñeza do asunto en segun-da instancia ou en trámite de recurso extraordinario porinfracción procesual ou de casación entenda que o tri-bunal ante o que se seguiu a primeira instancia carecíade competencia obxectiva, decretará a nulidade de todoo actuado, deixando a salvo o dereito das partes a exer-ceren a súas accións ante a clase de tribunal que corres-ponda.

3. Nos casos a que se refiren os números anteriores,o tribunal, antes de resolver, oirá as partes e o MinisterioFiscal por un prazo común de dez días.

4. O auto que declare a falta de competencia obxec-tiva indicará a clase de tribunal a que lle correspondeo coñecemento do asunto.

Artigo 49. Apreciación da falta de competencia obxec-tiva por instancia de parte.

O demandado poderá denuncia-la falta de compe-tencia obxectiva mediante a declinatoria.

SECCIÓN 2.a DA COMPETENCIA TERRITORIAL

Artigo 50. Foro xeral das persoas físicas.

1. Salvo que a lei dispoña outra cousa, a compe-tencia territorial corresponderalle ó tribunal do domiciliodo demandado e se non o ten no territorio nacional,será xuíz competente o da súa residencia no dito terri-torio.

2. Os que non teñan domicilio nin residencia enEspaña poderán ser demandados no lugar en que seencontren dentro do territorio nacional ou no da súaúltima residencia neste e, se tampouco se pode deter-minar así a competencia, no lugar do domicilio do deman-dante.

3. Os empresarios e profesionais, nos litixios deri-vados da súa actividade empresarial ou profesional,tamén poderán ser demandados no lugar onde se desen-volva a dita actividade e, de teren establecementos óseu cargo en diferentes lugares, en calquera deles áescolla do demandante.

Artigo 51. Foro xeral das persoas xurídicas e dos entessen personalidade.

1. Agás que a lei dispoña outra cousa, as persoasxurídicas serán demandadas no lugar do seu domicilio.Tamén poderán ser demandadas no lugar onde naceseou onde deba producir efectos a situación ou a relaciónxurídica a que se refira o litixio, sempre que no ditolugar teñan establecemento aberto ó público ou repre-sentante autorizado para actuar en nome da entidade.

2. Os entes sen personalidade poderán ser deman-dados no domicilio dos seus xestores ou en calqueralugar en que desenvolvan a súa actividade.


Artigo 52. Competencia territorial en casos especiais.

1. Non se aplicarán os foros establecidos nos artigosanteriores e determinarase a competencia de acordo coestablecido neste artigo nos casos seguintes:

1.o Nos xuízos en que se exerciten accións reaissobre bens inmobles será tribunal competente o do lugaren que estea situada a cousa litixiosa. Cando a acciónreal se exerza sobre varias cousas inmobles ou sobreunha soa que estea situada en diferentes circunscricións,será tribunal competente o de calquera destas, á escollado demandante.

2.o Nas demandas sobre presentación e aprobacióndas contas que deban da-los administradores de bensalleos será tribunal competente o do lugar onde debanpresentarse as ditas contas, e non estando determinado,o do domicilio do mandante, poderdante ou dono dosbens, ou o do lugar onde se desempeñe a administración,á escolla do demandante.

3.o Nas demandas sobre obrigas de garantía oucomplemento doutras anteriores, será tribunal compe-tente o que o sexa para coñecer, ou estea coñecendo,da obriga principal sobre que recaeren.

4.o Nos xuízos sobre cuestións hereditarias, serácompetente o tribunal do lugar en que o finado tivoo seu derradeiro domicilio e se o tivo en país estranxeiro,o do lugar do seu derradeiro domicilio en España, ouonde estea a maior parte dos seus bens, á escolla dodemandante.

5.o Nos xuízos en que se exerciten accións relativasá asistencia ou representación de incapaces, incapaci-tados ou declarados pródigos, será competente o tri-bunal do lugar en que estes residan.

6.o En materia de dereito á honra, á intimidade per-soal e familiar e á propia imaxe e, en xeral, en materiade protección civil de dereitos fundamentais, será com-petente o tribunal do domicilio do demandante, e candonon o teña en territorio español, o tribunal do lugar ondese producise o feito que vulnere o dereito fundamentalde que se trate.

7.o Nos xuízos sobre arrendamentos de inmoblese nos de desafiuzamento, será competente o tribunaldo lugar en que estea situado o predio.

8.o Nos xuízos en materia de propiedade horizontal,será competente o tribunal do lugar en que radique opredio.

9.o Nos xuízos en que se pida indemnización dosdanos e perdas derivados da circulación de vehículosde motor será competente o tribunal do lugar en quese causaron os danos.

10.o En materia de impugnación de acordos sociaisserá tribunal competente o do lugar do domicilio social.

11.o Nos procesos en que se exerciten demandassobre infraccións da propiedade intelectual, será com-petente o tribunal do lugar en que a infracción se come-tese ou existan indicios da súa comisión ou en que seencontren exemplares ilícitos, á escolla do demandante.

12.o Nos xuízos en materia de competencia desleal,será competente o tribunal do lugar en que o demandadoteña o seu establecemento e, na falta deste, o seu domi-cilio ou lugar de residencia, e cando non o teña en terri-torio español, o tribunal do lugar onde se realizou o actode competencia desleal ou onde se produzan os seusefectos, á escolla do demandante.

13.o En materia de patentes e marcas, será com-petente o tribunal que sinale a lexislación especial sobrea dita materia.

14.o Nos procesos en que se exerciten accións paraque se declare a non-incorporación ó contrato ou a nuli-dade das cláusulas de condicións xerais da contratación,será competente o tribunal do domicilio do demandante.E, sobre esa mesma materia, cando se exerzan as accións

declarativa, de cesamento ou de retractación, será com-petente o tribunal do lugar onde o demandado teña oseu establecemento e, na falta deste, o do seu domicilio;e se o demandado carece de domicilio no territorio espa-ñol, o do lugar en que se realizou a adhesión.

15.o Nas tercerías de dominio ou de mellor dereitoque se interpoñan en relación cun procedemento admi-nistrativo de constrinximento, será competente o tribunaldo domicilio do órgano que acordou o embargo, senprexuízo das especialidades previstas para as adminis-tracións públicas en materia de competencia territorial.

2. Cando as normas do número anterior deste artigonon sexan de aplicación ós litixios en materia de seguros,vendas a prazos de bens mobles corporais e contratosdestinados ó seu financiamento, así como en materiade contratos de prestación de servicios ou relativos abens mobles que se celebrasen precedidos de ofertapública, será competente o tribunal do domicilio do ase-gurado, comprador ou prestameiro ou o do domiciliode quen aceptase a oferta, respectivamente.

Artigo 53. Competencia territorial en caso de acumu-lación de accións e en caso de pluralidade de deman-dados.

1. Cando se exerciten conxuntamente variasaccións fronte a unha ou varias persoas será tribunalcompetente o do lugar correspondente á acción quesexa fundamento das demais; no seu defecto, aquel quedeba coñecer do maior número das accións acumuladase, en último termo, o do lugar que corresponda á acciónmáis importante cuantitativamente.

2. Cando haxa varios demandados e, conforme asregras establecidas neste artigo e nos anteriores, poidacorresponde-la competencia territorial ós xuíces de máisdun lugar, a demanda poderá presentarse ante calqueradeles, á escolla do demandante.

Artigo 54. Carácter dispositivo das normas sobre com-petencia territorial.

1. As regras legais atributivas da competencia terri-torial só se aplicarán en defecto de submisión expresaou tácita das partes ós tribunais dunha determinada cir-cunscrición. Exceptúanse as regras establecidas nosnúmeros 1.o e 4.o a 15.o do punto 1 e no punto 2 doartigo 52 e as demais a que esta ou outra lei lles atribúaexpresamente carácter imperativo. Tampouco será váli-da a submisión expresa ou tácita nos asuntos que debandecidirse polo xuízo verbal.

2. Non será válida a submisión expresa contida encontratos de adhesión, ou que conteñan condiciónsxerais impostas por unha das partes, ou que se cele-brasen con consumidores ou usuarios.

3. A submisión das partes só será válida e eficazcando se faga a tribunais con competencia obxectivapara coñecer do asunto de que se trate.

Artigo 55. Submisión expresa.

Entenderase por submisión expresa a pactada polosinteresados designando con precisión a circunscriciónós tribunais da cal se sometan.

Artigo 56. Submisión tácita.

Entenderanse sometidos tacitamente:

1.o O demandante, polo mero feito de acudir ós tri-bunais dunha determinada circunscrición interpondo ademanda ou formulando petición ou solicitude que teña


de presentarse ante o tribunal competente para coñecerda demanda.

2.o O demandado, polo feito de facer, despois decomparecido no xuízo trala interposición da demanda,calquera xestión que non sexa a de propor en formaa declinatoria.

Artigo 57. Submisión expresa e reparto.

A submisión expresa das partes determinará a cir-cunscrición os tribunais da cal deban coñecer do asunto.Cando na dita circunscrición existan varios tribunais damesma clase, o reparto dos asuntos determinará a cáldeles corresponde coñecer do asunto, sen que as partespoidan someterse a un determinado tribunal con exclu-sión dos outros.

Artigo 58. Apreciación de oficio da competencia terri-torial.

Cando a competencia territorial veña fixada por regrasimperativas, o tribunal examinará de oficio a súa com-petencia territorial inmediatamente despois de presen-tada a demanda e, logo de audiencia do Ministerio Fiscale das partes comparecidas, se entende que carece decompetencia territorial para coñecer do asunto, decla-rarao así mediante auto, remitíndolle as actuacións ótribunal que considere territorialmente competente. Deseren de aplicación foros electivos, o tribunal observaráo que manifeste o demandante, tralo requirimento quese lle dirixirá para tales efectos.

Artigo 59. Alegación da falta de competencia territorial.

Fóra dos casos en que a competencia territorial veñafixada pola lei en virtude de regras imperativas, a faltade competencia territorial soamente poderá ser apre-ciada cando o demandado ou quen poida ser parte lexí-tima no xuízo propoña en tempo e forma a declinatoria.

Artigo 60. Conflicto negativo de competencia territorial.

1. Se a decisión de inhibición dun tribunal por faltade competencia territorial se adopta en virtude de decli-natoria ou con audiencia de tódalas partes, o tribunala que se remitisen as actuacións observará o decididoe non poderá declarar de oficio a súa falta de compe-tencia territorial.

2. Se a decisión de inhibición por falta de compe-tencia territorial non se adoptase con audiencia de tóda-las partes, o tribunal a quen se remitisen as actuaciónspoderá declarar de oficio a súa falta de competenciaterritorial cando esta deba determinarse en virtude deregras imperativas.

3. A resolución que declare a falta de competenciamandará remitir tódolos antecedentes ó tribunal inme-diato superior común, que decidirá por medio de auto,sen ulterior recurso, o tribunal ó que corresponde coñe-cer do asunto, ordenando, se é o caso, a remisión dosautos e o emprazamento das partes, dentro dos dezdías seguintes, ante o dito tribunal.

SECCIÓN 3.a DA COMPETENCIA FUNCIONAL

Artigo 61. Competencia funcional por conexión.

Agás disposición legal noutro sentido, o tribunal queteña competencia para coñecer dun preito, teraa taménpara resolver sobre as súas incidencias, para levar a efec-to as providencias e autos que dicte, e para executa-lasentencia ou convenios e transaccións que aprobe.

Artigo 62. Apreciación de oficio da competencia paracoñecer dos recursos.

1. Non serán admitidos a trámite os recursos dirixi-dos a un tribunal que careza de competencia funcionalpara coñecer deles. Non obstante o anterior, se, admitidoun recurso, o tribunal ó que se dirixiu entende que nonten competencia funcional para coñecer del, dictará autoabsténdose de coñecer logo de audiencia das partescomparecidas por prazo común de dez días.

2. Notificado o auto a que se refire o número ante-rior, os litigantes disporán dun prazo de cinco días paraa correcta interposición ou anuncio do recurso, que seengadirán ó prazo legalmente previsto para os ditos trá-mites. Se superaren o tempo resultante sen recorrer enforma, quedará firme a resolución de que se trate.

CAPÍTULO III

Da declinatoria

Artigo 63. Contido da declinatoria, lexitimación paraa propor e tribunal competente para coñecer dela.

1. Mediante a declinatoria, o demandado e os quepoidan ser parte lexítima no xuízo promovido poderándenuncia-la falta de xurisdicción do tribunal ante o quese interpuxo a demanda, por corresponde-lo coñecemen-to desta a tribunais estranxeiros, a órganos doutra ordexurisdiccional ou a árbitros.

Tamén se proporá declinatoria para denuncia-la faltade competencia de todo tipo. Se a declinatoria se fundarna falta de competencia territorial, deberá de indica-lotribunal ó que, por considerarse territorialmente com-petente, deberían remitirse as actuacións.

2. A declinatoria proporase ante o mesmo tribunalque estea a coñecer do preito e ó que se considerecarente de xurisdicción ou de competencia. Non obs-tante, a declinatoria poderá presentarse tamén ante otribunal do domicilio do demandado, que a fará chegarpolo medio de comunicación máis rápido posible ó tri-bunal ante o que se presentara a demanda, sen prexuízode lla remitir por oficio ó día seguinte da súa presen-tación.

Artigo 64. Momento procesual de proposición da decli-natoria e efectos inmediatos.

1. A declinatoria deberase propor dentro dos dezprimeiros días do prazo para contesta-la demanda, ounos cinco primeiros días posteriores á citación para vista,e producirá o efecto de suspender, ata que sexa resolta,o prazo para contestar, ou o cómputo para o día davista, e o curso do procedemento principal.

2. A suspensión do procedemento principal produ-cida pola alegación previa de declinatoria non obstaráa que o tribunal ante o que penda o asunto poida prac-ticar, por instancia de parte lexítima, calquera actuaciónde aseguramento de proba, así como as medidas cau-telares da dilación das cales se puidesen seguir prexuízosirreparables para o demandante, salvo que o demandadoprestase caución bastante para responder dos danos eperdas que derivasen da tramitación dunha declinatoriadesprovista de fundamento.

A caución poderase outorgar en diñeiro efectivo,mediante aval solidario de duración indefinida e paga-doiro ó primeiro requirimento emitido por entidade decrédito ou sociedade de garantía recíproca ou por cal-quera outro medio que, a xuízo do tribunal, garanta ainmediata dispoñibilidade, se cómpre, da cantidade deque se trate.


Artigo 65. Tramitación e decisión da declinatoria.

1. Ó escrito de declinatoria deberánselle xunta-losdocumentos ou principios de proba en que se funde,con copias en número igual ó dos restantes litigantes,que disporán dun prazo de cinco días, contados desdea notificación da declinatoria, para alegaren e achegareno que consideren conveniente para soste-la xurisdicciónou a competencia do tribunal, que decidirá a cuestióndentro do quinto día seguinte.

Se a declinatoria é relativa á falta de competenciaterritorial, o demandante, ó impugnala, poderá taménalega-la falta de competencia territorial do tribunal enfavor do cal se pretenda declina-lo coñecemento doasunto.

2. Se o tribunal entende que carece de xurisdicciónpor corresponde-lo coñecemento do asunto ós tribunaisdoutro estado, declararao así mediante auto, absténdosede coñecer e sobresendo o proceso.

Do mesmo modo procederá o tribunal se estima adeclinatoria fundada en terse sometido o asunto a arbi-traxe.

3. Se o tribunal considera que carece de xurisdic-ción por corresponde-lo asunto de que se trate ós tri-bunais doutra orde xurisdiccional, no auto no que seabsteña de coñecer sinalaralles ás partes ante qué órga-nos deberán usar do seu dereito. Igual resolución sedictará cando o tribunal entenda que carece de com-petencia obxectiva.

4. Se se interpuxo declinatoria relativa á competen-cia territorial e esta non viñer determinada por regrasimperativas, o tribunal, para estimala, deberá de con-siderar competente o órgano sinalado polo promotor dadeclinatoria.

5. O tribunal, ó estima-la declinatoria relativa á com-petencia territorial, inhibirase en favor do órgano ó quecorresponda a competencia e acordará remitirlle os autoscon emprazamento das partes para que comparezanante el no prazo de dez días.

CAPÍTULO IV

Dos recursos en materia de xurisdiccióne competencia

Artigo 66. Recursos en materia de competencia inter-nacional, xurisdicción, submisión a arbitraxe e com-petencia obxectiva.

1. Contra o auto absténdose de coñecer por faltade competencia internacional, por pertence-lo asunto atribunal doutra orde xurisdiccional, por terse sometidoo asunto a arbitraxe ou por falta de competencia obxec-tiva, caberá recurso de apelación.

2. Contra o auto polo que se rexeite a falta de com-petencia internacional, de xurisdicción ou de competen-cia obxectiva, só caberá recurso de reposición, senprexuízo de alega-la falta deses presupostos procesuaisna apelación contra a sentencia definitiva.

O disposto no parágrafo anterior será tamén de apli-cación cando o auto rexeite a submisión do asunto aarbitraxe.

Artigo 67. Recursos en materia de competencia terri-torial.

1. Contra os autos que resolvan sobre a compe-tencia territorial non se dará recurso de ningunha clase.

2. Nos recursos de apelación e extraordinario porinfracción procesual só se admitirán alegacións de faltade competencia territorial cando, no caso de que se trate,sexan de aplicación normas imperativas.

CAPÍTULO V

Do reparto dos asuntos

Artigo 68. Obrigatoriedade do reparto. Tratamento pro-cesual.

1. Tódolos asuntos civís serán repartidos entre osxulgados de primeira instancia cando haxa máis dunno partido. A mesma regra se lles aplicará ós asuntosdos que deban entende-las audiencias provinciais candoestean divididas en seccións.

2. Os tribunais non permitirán que se curse ningúnasunto suxeito a reparto se non consta nel a dilixenciacorrespondente. En caso de no consta-la dita dilixencia,anularase, por instancia de calquera das partes, calqueraactuación que non consista en ordenar que o asuntopase a reparto.

3. Contra as decisións relativas ó reparto non pro-cederá a declinatoria, pero calquera dos litigantes poderáimpugna-la infracción das normas de reparto vixentesno momento da presentación do escrito ou da solicitudede incoación das actuacións.

4. As resolucións dictadas por tribunais distintosdaquel ou daqueles ós que corresponda coñecer segun-do as normas de reparto declararanse nulas por instanciada parte á que prexudiquen, sempre que a nulidade seinstase no trámite procesual inmediatamente posterioró momento en que a parte tivo coñecemento da infrac-ción das normas de reparto e a dita infracción non secorrixiu conforme o previsto no número anterior.

Artigo 69. Prazo en que debe efectuarse o reparto.

Os asuntos serán repartidos e remitidos ó xulgadoou sección que corresponda dentro dos dous días seguin-tes á presentación do escrito ou solicitude de incoacióndas actuacións.

Artigo 70. Medidas urxentes en asuntos non repartidos.

Os xuíces decanos e os presidentes de tribunais eaudiencias poderán, por instancia de parte, adopta-lasmedidas urxentes nos asuntos non repartidos cando, denon o faceren, puidese quebrantarse algún dereito ouproducirse algún prexuízo grave e irreparable.

TÍTULO III

Da acumulación de accións e de procesos

CAPÍTULO I

Da acumulación de accións

Artigo 71. Efecto principal da acumulación. Acumula-ción obxectiva de accións. Acumulación eventual.

1. A acumulación de accións admitida producirá oefecto de se discutiren todas nun mesmo procedementoe se resolveren nunha soa sentencia.

2. O demandante poderá acumular na demandacantas accións lle competan contra o demandado, aíndaque proveñan de diferentes títulos, sempre que aquelasnon sexan incompatibles entre si.

3. Será incompatible o exercicio simultáneo de dúasou máis accións nun mesmo xuízo e non poderán, portanto, acumularse cando se exclúan mutuamente ousexan contrarias entre si, de xeito que a escolla dunhaimpida ou faga ineficaz o exercicio da outra ou outras.


4. Malia o establecido no número anterior, o deman-dante poderá acumular eventualmente accións entre siincompatibles, con expresión da acción principal edaquela outra ou outras que exercita só para o eventode que a principal non se estime fundada.

Artigo 72. Acumulación subxectiva de accións.

Poderán acumularse, exercéndose simultaneamente,as accións que un teña contra varios suxeitos ou varioscontra un, sempre que entre esas accións exista un nexopor razón do título ou causa de pedir.

Entenderase que o título ou causa de pedir é idénticoou conexo cando as accións se funden nos mesmosfeitos.

Artigo 73. Admisibilidade por motivos procesuais daacumulación de accións. Casos especiais de acumu-lación necesaria.

1. Para que sexa admisible a acumulación deaccións será preciso:

1.o Que o tribunal que deba entender da acción prin-cipal posúa xurisdicción e competencia por razón damateria ou por razón da contía para coñecer da acu-mulada ou acumuladas. Sen embargo, á acción que debasubstanciarse en xuízo ordinario poderá acumulársellea acción que, por si soa, se debería ventilar, por razónda súa contía, en xuízo verbal.

2.o Que as accións acumuladas non deban, por razónda súa materia, ventilarse en xuízos de diferente tipo.

3.o Que a lei non prohiba a acumulación nos casosen que se exerzan determinadas accións en razón dasúa materia ou por razón do tipo de xuízo que se debaseguir.

2. Cando a demanda teña por obxecto a impug-nación de acordos sociais acumularanse de oficio tódalasque pretendan a declaración de nulidade ou de anu-labilidade dos acordos adoptados nunha mesma xuntaou asemblea ou nunha mesma sesión de órgano colexia-do de administración e que se presenten dentro doscorenta días seguintes a aquel en que se presentasea primeira.

En todo caso, nos lugares onde haxa máis dun xul-gado de primeira instancia, as demandas que se pre-senten con posterioridade a outra repartiránselle ó xul-gado ó que lle correspondeu coñecer da primeira.

3. Tamén se acumularán nunha mesma demandadistintas accións cando así o dispoñan as leis, para casosdeterminados.

4. De se teren acumulado varias accións indebida-mente, requirirase o demandante, antes de proceder aadmiti-la demanda, para que corrixa o defecto no prazode cinco días, mantendo as accións que sexa posibleacumular. Transcorrido o termo sen que se produza acorrección, ou se se mantén a circunstancia de non-a-cumulabilidade entre as accións que o demandante pre-tenda manter, acordarase o arquivo da demanda senmáis trámites.

CAPÍTULO II

Da acumulación de procesos

SECCIÓN 1.a DA ACUMULACIÓN DE PROCESOS: DISPOSICIÓNS XERAIS

Artigo 74. Finalidade da acumulación de procesos.

En virtude da acumulación de procesos, seguiranseestes nun só procedemento e serán terminados por unhasoa sentencia.

Artigo 75. Lexitimación para solicita-la acumulación deprocesos.

Salvo que a lei dispoña expresamente outra cousa,a acumulación de procesos diferentes só poderá decre-tarse por instancia de quen sexa parte en calquera dosprocesos que se pretende acumular.

Artigo 76. Casos nos que procede a acumulación deprocesos.

A acumulación de procesos só se ordenará:

1.o Cando a sentencia que deba recaer nun dos pro-cesos poida producir efectos pre-xudiciais no outro.

2.o Cando entre os obxectos dos procesos dos quese pide a acumulación exista tal conexión que, de seguí-rense por separado, puidesen dictarse sentencias conpronunciamentos ou fundamentos contradictorios,incompatibles ou mutuamente excluíntes.

Artigo 77. Procesos acumulables.

1. Agás o disposto no artigo 555 desta lei sobrea acumulación de procesos de execución, só procederáa acumulación de procesos declarativos que se subs-tancien polos mesmos trámites ou a tramitación doscales poida unificarse sen perda de dereitos procesuais,sempre que concorra algunha das causas expresadasneste capítulo.

2. Cando os procesos estean pendentes ante dis-tintos tribunais, non caberá a súa acumulación se o tri-bunal do proceso máis antigo carece de competenciaobxectiva por razón da materia ou por razón da contíapara coñecer do proceso ou procesos que se queiranacumular.

3. Tampouco procederá a acumulación cando acompetencia territorial do tribunal que coñeza do pro-ceso máis moderno teña na lei carácter inderrogablepara as partes.

4. Para que sexa admisible a acumulación de pro-cesos será preciso que estes se encontren en primeirainstancia, e que en ningún deles finalizase o xuízo aque se refire o artigo 433 desta lei.

Artigo 78. Improcedencia da acumulación de procesos.Excepcións.

1. Non procederá a acumulación de procesos candoo risco de sentencias con pronunciamentos ou funda-mentos contradictorios, incompatibles ou mutuamenteexcluíntes poida evitarse mediante a excepción de litis-pendencia.

2. Tampouco procederá a acumulación de procesoscando non se xustifique que, coa primeira demanda ou,se é o caso, coa ampliación desta ou coa reconvención,non puido promoverse un proceso que comprendesepretensións e cuestións substancialmente iguais ás sus-citadas nos procesos distintos, a acumulación dos calesse pretenda.

3. Se os procesos que se pretende acumular sonpromovidos polo mesmo demandante ou por deman-dado reconveniente, só ou en litisconsorcio, entenderase,salvo xustificación cumprida, que puido promoverse unúnico proceso nos termos do número anterior e nonprocederá a acumulación.

4. O disposto nos números anteriores non será deaplicación ós procesos, susceptibles de acumulaciónconforme os artigos 76 e 77, incoados para a proteccióndos dereitos e intereses colectivos ou difusos que asleis lles recoñezan a consumidores e usuarios, se a diver-sidade deses procesos, xa sexan promovidos polas aso-ciacións, entidades ou grupos lexitimados ou por con-


sumidores ou usuarios determinados, non se puido evitarmediante a acumulación de accións ou a intervenciónprevista no artigo 15 desta lei.

En tales casos, decretarase a acumulación de pro-cesos, mesmo de oficio, conforme o disposto nesta lei.

Artigo 79. Proceso no que se debe pedi-la acumulación.

1. A acumulación de procesos solicitaráselle sem-pre ó tribunal que coñeza do proceso máis antigo, óque se lle acumularán os máis modernos. De se incumprireste requisito, o tribunal, por auto e sen ulterior recurso,non admitirá a solicitude.

2. A antigüidade determinarase pola data da pre-sentación da demanda. Se as demandas se presentaseno mesmo día, considerarase máis antigo o proceso quese repartiu primeiro.

Se, por penderen ante distintos tribunais ou por cal-quera outra causa, non fose posible determinar cál dasdemandas foi repartida en primeiro lugar, a solicitudepoderase pedir en calquera dos procesos que se pre-tende acumular.

Artigo 80. Acumulación de procesos en xuízo verbal.

1. Nos xuízos verbais, a acumulación de procesosque estean pendentes ante o mesmo tribunal regularasepolas normas da sección seguinte. De non terse formu-lado antes, a solicitude de acumulación farase no actoda vista, en forma oral.

Neste caso, as demais partes que asistan ó acto mani-festarán, na mesma forma, o que estimen oportuno acer-ca da procedencia ou non da acumulación solicitadae resolverase sobre ela na mesma vista.

2. Cando os procesos estean pendentes ante dis-tintos tribunais, a solicitude de acumulación formuladaen xuízo verbal farase segundo o disposto no númeroanterior e substanciarase, en canto sexa posible, con-forme as normas contidas na sección 3.a deste capítulo.

SECCIÓN 2.a DA ACUMULACIÓN DE PROCESOS PENDENTES

ANTE UN MESMO TRIBUNAL

Artigo 81. Solicitude da acumulación de procesos.

Cando os procesos se sigan ante o mesmo tribunal,a acumulación solicitarase por escrito, no que se sina-larán con claridade os procesos dos que se pide a acu-mulación e o estado procesual en que se encontran,expóndose, así mesmo, as razóns que xustifican a acu-mulación.

A solicitude de acumulación de procesos non sus-penderá o curso dos que se pretenda acumular, aíndaque o tribunal deberá absterse de dictar sentencia encalquera deles ata que decida sobre a procedencia daacumulación.

Artigo 82. Desestimación inicial da solicitude de acu-mulación de procesos.

O tribunal por medio de auto rexeitará a solicitudede acumulación cando non conteña os datos esixidosno artigo anterior ou cando, segundo o que consignea dita solicitude, a acumulación non sexa procedentepor razón da clase e tipo dos procesos, do seu estadoprocesual e demais requisitos procesuais establecidosnos artigos anteriores.

Artigo 83. Substanciación e decisión do incidente deacumulación de procesos. Recurso.

1. Solicitada en forma a acumulación de procesos,daráselles traslado ás demais partes comparecidas e a

tódolos que sexan parte en calquera dos procesos dosque se pretende a acumulación, aínda que non o sexannaquel en que se solicitou, co fin de, no prazo comúnde dez días, formularen alegacións acerca da acumu-lación.

2. Transcorrido o dito prazo, ou recibidas as ale-gacións, o tribunal resolverá a cuestión dentro dos cincodías seguintes. Se tódalas partes do incidente están con-formes coa acumulación, o tribunal outorgaraa sen mástrámites. Cando entre as partes non exista acordo, oucando ningunha delas formule alegacións, o tribunalresolverá o que estime procedente, outorgando ou dene-gando a acumulación solicitada.

Contra o auto que decida sobre a acumulación soli-citada non caberá outro recurso que o de reposición.

Artigo 84. Efectos do auto que outorga a acumulación.

1. Aceptada a acumulación, o tribunal ordenará queos procesos máis modernos se unan ós máis antigos,para continuaren substanciándose no mesmo procede-mento ou polos mesmos trámites e se decidan nunhamesma sentencia.

2. Se os procesos acumulados non estivesen namesma fase dentro da primeira instancia, ordenarasea suspensión do que estea máis avanzado, ata os outrosse acharen no mesmo ou similar estado.

Artigo 85. Efectos do auto que denega a acumulación.

1. Denegada a acumulación, os xuízos substancia-ranse separadamente.

2. O auto que denegue a acumulación condenaráa parte que a promoveu a paga-las custas do incidente.

SECCIÓN 3.a DA ACUMULACIÓN DE PROCESOS PENDENTES

ANTE DISTINTOS TRIBUNAIS

Artigo 86. Normas aplicables.

A acumulación de procesos que pendan ante distintostribunais rexerase polas normas das anteriores secciónsdeste capítulo, coas especialidades que se indican nosartigos seguintes.

Artigo 87. Solicitude de acumulación de procesos.

Ademais do previsto no artigo 81, no escrito en quese solicite a acumulación de procesos deberase indica-lotribunal ante o que penden os outros procesos que sepretende acumular.

Artigo 88. Efecto non suspensivo da solicitude de acu-mulación de procesos.

1. A solicitude de acumulación de procesos non sus-penderá o curso dos procesos afectados, salvo desdeo momento en que algún deles quede pendente só desentencia. En tal caso suspenderase o prazo para a dictar.

2. Tan axiña como se pida a acumulación darásellenoticia deste feito, polo medio más rápido, ó outro tri-bunal, a fin de que se absteña en todo caso de dictarsentencia ata que se decida definitivamente sobre a acu-mulación pretendida.

3. Da solicitude de acumulación daráselles trasladoás demais partes constituídas, para, no prazo comúnde dez días, formularen alegacións sobre a procedenciada acumulación. O tribunal por medio de auto resolveráno prazo de cinco días e cando a acumulación se dene-gue, comunicaráselle ó outro tribunal, que poderá dictarsentencia.


Artigo 89. Contido do auto que declara procedente aacumulación de procesos.

Cando o tribunal estime procedente a acumulación,mandará no mesmo auto dirixir oficio ó que coñeza dooutro preito, requirindo a acumulación e a remisión doscorrespondentes procesos.

A este oficio xuntaráselle testemuño dos antecedentesque o mesmo tribunal determine e que sexan bastantespara dar a coñece-la causa pola que se pretende a acu-mulación e as alegacións que, se é o caso, formularonas partes distintas do solicitante da acumulación.

Artigo 90. Recepción do requirimento de acumulaciónpolo tribunal requirido e vista ós litigantes.

1. Recibidos o oficio e mailo testemuño polo tribunalrequirido, daráselles traslado deles ós litigantes que com-parecesen ante el.

2. De algún dos comparecidos ante o tribunal requi-rido non o estar no proceso ante o tribunal requirente,disporá dun prazo de cinco días para instruírse do oficioe do testemuño na secretaría do tribunal e para presentarescrito manifestando o que conveña ó seu dereito sobrea acumulación.

Artigo 91. Resolución sobre o requirimento de acumu-lación.

1. Transcorrido, se é o caso, o prazo de cinco díasa que se refire o artigo anterior, o tribunal dictará autoaceptando ou denegando o requirimento de acumulación.

2. Se ningunha das partes comparecidas ante o tri-bunal requirido se opón á acumulación ou se non alegandatos ou argumentos distintos dos alegados ante o tri-bunal requirente, o tribunal requirido absterase de impug-na-los fundamentos do auto requirindo a acumulaciónrelativos á concorrencia dos requisitos establecidos nosartigos 76 e 77, e só poderá funda-la súa negativa órequirimento en que a acumulación debe facerse ós pro-cesos pendentes ante o tribunal requirido.

Artigo 92. Efectos da aceptación da acumulación polotribunal requirido.

1. Aceptado o requirimento de acumulación, noti-ficaráselles de inmediato ós que sexan partes no procesoseguido ante o tribunal requirido, para no prazo de dezdías poderen comparecer ante o tribunal requirente, óque se lle remitirán os autos, para que, se é o caso,sigan o seu curso ante el.

2. Acordada a acumulación de procesos, suspen-derase o curso do proceso máis avanzado ata que ooutro chegue ó mesmo estado procesual, en que se efec-tuará a acumulación.

Artigo 93. Efectos da denegación da acumulación deprocesos polo tribunal requirido.

1. Cando, conforme o previsto no número 2 do arti-go 91, o tribunal requirido non acepte o requirimentode acumulación por estimala improcedente ou por crerque a acumulación debe facerse ós que pendan anteel, comunicarallo ó tribunal requirente e ambos deferirána decisión ó tribunal competente para dirimi-la discre-pancia.

2. Será competente para dirimi-las discrepancias enmateria de acumulación de procesos o tribunal inmediatosuperior común a requirente e requirido.

Artigo 94. Substanciación da discrepancia ante o tri-bunal competente.

1. Para os efectos previstos no artigo anterior, tantoo tribunal requirente como o requirido remitiranlle oantes posible ó tribunal competente testemuño do que,para poder resolve-la discrepancia sobre a acumulación,conste nos seus respectivos tribunais.

2. O tribunal requirente e o requirido emprazaránas partes para que poidan comparecer no prazo improrro-gable de cinco días ante o tribunal competente e ale-garen por escrito o que consideren que convén ó seudereito.

Artigo 95. Decisión da discrepancia.

1. O tribunal competente decidirá por medio deauto, no prazo de vinte días, á vista dos antecedentesque consten nos autos e das alegacións escritas daspartes, se se presentaron. Contra o auto que se dictenon se dará recurso de ningunha clase.

2. Se se acorda a acumulación de procesos, orde-narase o establecido no artigo 92 desta lei. Se se denega,os procesos deberán segui-lo seu curso por separado,alzándose, se é o caso, a suspensión do prazo para dictarsentencia.

Artigo 96. Acumulación de máis de dous procesos.Requirimentos múltiples de acumulación.

1. O disposto neste capítulo será aplicable para ocaso de seren máis de dous os xuízos dos que se pidaa acumulación.

2. Cando un mesmo tribunal sexa requirido de acu-mulación por dous ou máis tribunais, remitiralle os autosó superior común a todos eles e comunicarállelo a tódo-los requirentes para que defiran a decisión ó dito supe-rior. Neste caso, aplicarase o disposto nos dous artigosanteriores.

Artigo 97. Prohibición dun segundo incidente de acu-mulación.

1. Suscitado incidente de acumulación de procesosnun proceso, non se admitirá solicitude de acumulacióndoutro xuízo ulterior se quen a pide foi o iniciador doxuízo que intente acumular.

2. O tribunal ante o que se formule a solicitude nocaso do número anterior rexeitaraa totalmente medianteprovidencia. Se, malia a anterior prohibición, se subs-tancia o novo incidente, tan pronto como conste o feitodecretarase a nulidade do actuado por mor da solicitude,con imposición das custas ó que a presentase.

SECCIÓN 4.a DA ACUMULACIÓN DE PROCESOS SINGULARES

A PROCESOS UNIVERSAIS

Artigo 98. Casos en que corresponde a acumulaciónde procesos singulares a un proceso universal.

1. A acumulación de procesos tamén se decretará:

1.o Cando estea pendente un proceso concursal óque se encontre suxeito o patrimonio contra o que seformulou ou formule calquera demanda. Nestes casos,procederase conforme o previsto na lexislación concursal.

2.o Cando se estea a seguir un proceso sucesorioó que se encontre suxeito o patrimonio contra o quese formulou ou se formule unha acción relativa ó ditopatrimonio.

Exceptúanse da acumulación a que se refiren os dousnúmeros anteriores os procesos de execución en que


só se persigan bens hipotecados ou peñorados, que enningún caso se incorporarán ó proceso concursal ninó sucesorio, calquera que sexa a data de iniciación daexecución.

2. Nos casos previstos no número anterior, a acu-mulación debe solicitarse ante o tribunal que coñezado proceso universal, e facerse sempre, con indepen-dencia de cáles sexan máis antigos, ó proceso universal.

3. A acumulación de procesos, cando proceda, rexe-rase, neste caso, polas normas deste capítulo, coas espe-cialidades establecidas na lexislación especial sobre pro-cesos concursais e sucesorios.

TÍTULO IV

Da abstención e a recusación

CAPÍTULO I

Da abstención e recusación: disposicións xerais

Artigo 99. Ámbito de aplicación da lei e principio delegalidade.

1. No proceso civil, a abstención e a recusación dexuíces, maxistrados, así como a dos membros do Minis-terio Fiscal, os secretarios xudiciais, os peritos e o persoaló servicio da Administración de xustiza, rexeranse polodisposto neste título.

2. A abstención e, se é o caso, a recusación dosindicados no número anterior só procederán cando con-corra algunha das causas sinaladas na Lei orgánica doPoder Xudicial para a abstención e recusación de xuícese maxistrados.

Artigo 100. Deber de abstención.

1. O xuíz ou maxistrado en quen concorra algunhadas causas establecidas legalmente absterase de coñe-cer do asunto sen esperar a ser recusado.

2. O mesmo deber teñen o secretario xudicial, ofi-cial, auxiliar ou axente xudicial, o membro do MinisterioFiscal ou o perito designado polo xuíz nos que concorraalgunha das causas que sinala a lei.

Artigo 101. Lexitimación activa para recusar.

Nos asuntos civís unicamente poderán recusa-las par-tes. O Ministerio Fiscal tamén poderá recusar, sempreque se trate dun proceso no que, pola natureza dosdereitos en conflicto, poida ou deba intervir.

CAPÍTULO II

Da abstención de xuíces, maxistrados,secretarios xudiciais, fiscais e do persoal

ó servicio dos tribunais civís

Artigo 102. Abstención de xuíces e maxistrados.

1. A abstención do maxistrado ou xuíz comunica-ráselle, respectivamente, á sección ou sala da que formeparte ou ó tribunal ó que lle corresponda a competenciafuncional para coñecer de recursos contra as sentencias,que resolverá no prazo de dez días. A comunicaciónda abstención farase por escrito razoado tan prontocomo sexa advertida a causa que a motive.

2. A abstención de xuíz ou maxistrado suspenderáo curso do proceso en tanto non se resolva sobre ela.

3. Se o tribunal a que se refire o número 1 desteartigo non estima xustificada a abstención, ordenaralle

ó xuíz ou maxistrado que continúe o coñecemento doasunto, sen prexuízo do dereito das partes a facerenvale-la recusación. Recibida a orde, o tribunal dictaráprovidencia pondo fin á suspensión do proceso.

4. Se se estimar xustificada a abstención polo tri-bunal competente segundo o número 1, o abstido dictaráauto apartándose definitivamente do asunto e ordenan-do remitirlle as actuacións ó que deba substituílo. Candoo que se absteña forme parte dun tribunal colexiado,o auto, que non será susceptible de recurso de ningunhaclase, dictarao a sala ou sección a que pertenza o quese absteña.

En ámbolos casos, a suspensión do proceso termi-nará, respectivamente, cando o substituto reciba asactuacións ou se integre na sala ou sección a que per-tencía o abstido.

5. A abstención e a substitución do xuíz ou maxis-trado que se abstivo seranlles comunicadas ás partes,incluíndo o nome do substituto.

Artigo 103. Abstención dos secretarios xudiciais.

1. Os secretarios xudiciais absteranse por escritomotivado dirixido ó xuíz ou maxistrado, se se trata dunxulgado, ou ó presidente, se se trata dunha sala ou sec-ción. Decidirá a cuestión, respectivamente, o xuíz oumaxistrado, por unha parte, ou a sala ou sección, poroutra.

2. En caso de se confirma-la abstención, o secretarioxudicial que se abstivo debe ser substituído polo seusubstituto legal; en caso de denegarse, aquel deberácontinuar actuando no asunto.

Artigo 104. Abstención dos oficiais, auxiliares e axen-tes da Administración de Xustiza.

1. A abstención dos oficiais, auxiliares e axentesda Administración de Xustiza comunicaráselle por escritomotivado ó xuíz ou ó presidente do tribunal en que sesiga o proceso, que decidirá sobre a súa procedencia.

2. En caso de ser estimada a abstención, o oficial,auxiliar ou axente en quen concorra causa legal serásubstituído no proceso por quen legalmente deba subs-tituílo. De ser desestimada, deberá continuar actuandono asunto.

Artigo 105. Abstención dos peritos.

1. O perito designado polo xuíz, sección ou sala quecoñeza do asunto deberá absterse se concorre algunhadas causas legalmente previstas. A abstención poderáser oral ou escrita, sempre que estea debidamente xus-tificada.

2. Se a causa de abstención existe no momentode ser designado, o perito non aceptará o cargo, e serásubstituído no acto polo perito suplente, cando este foidesignado. Se o perito suplente tamén se negar a acep-ta-lo cargo, por concorrer nel a mesma ou outra causade abstención, aplicarase o disposto no número 2 doartigo 342 de esta lei. Se a causa é coñecida ou seproduce despois da aceptación do cargo de perito, aabstención elevaráselle ó xuíz ou maxistrado, se se tratadun xulgado, ou ó maxistrado relator, se se trata dunhasección ou sala, o cal decidirá a cuestión, logo de audien-cia das partes. Contra o auto do xuíz ou maxistrado nonse dará recurso de ningunha clase.

Artigo 106. Abstención dos membros do MinisterioFiscal.

A abstención dos membros do Ministerio Fiscal rexe-rase polas normas establecidas no seu estatuto orgánico.


CAPÍTULO III

Da recusación de xuíces e maxistrados

Artigo 107. Tempo e forma de propo-la recusación.

1. A recusación deberá proporse tan pronto comose teña coñecemento da causa en que se funde, pois,noutro caso, non se admitirá a trámite. Concretamente,non se admitirán as recusacións:

1.o Cando non se propoñan ó inicio do proceso seo coñecemento da concorrencia da causa de recusaciónfose anterior a aquel.

2.o Cando se propoñan pendente xa un proceso,se a causa de recusación se coñecía con anterioridadeó momento procesual en que a recusación se propoña.

2. A recusación proporase por escrito que deberáexpresar concreta e claramente a causa legal e os moti-vos en que se funde, achegando un principio de probasobre eles. Este escrito estará asinado polo avogado epor procurador se interveñen no preito, e polo recusante,ou por alguén a rogo seu, se non sabe asinar. En todocaso, o procurador deberá xuntar poder especial paraa recusación de que se trate. Se non interveñen pro-curador e avogado, o recusante deberá ratifica-la recu-sación ante o secretario do tribunal de que se trate.

3. Formulada a recusación, daráselles traslado ásdemais partes do proceso para, no prazo común de tresdías, manifestaren se se adhiren ou se opoñen á causade recusación proposta ou se, naquel momento, coñecenalgunha outra causa de recusación. A parte que nonpropoña recusación no dito prazo, non poderá facelocon posterioridade, salvo que acredite cumpridamenteque, naquel momento, non coñecía a nova causa derecusación.

Artigo 108. Competencia para instruí-los incidentes derecusación.

1. Instruirán os incidentes de recusación:

1.o Cando o recusado sexa o presidente ou unmaxistrado do Tribunal Supremo ou dun tribunal superiorde xustiza, un maxistrado da sala a que pertenza o recu-sado, designado en virtude dunha quenda establecidapor orde de antigüidade.

2.o Cando o recusado sexa un presidente de audien-cia provincial, un maxistrado da sala do civil e penaldo tribunal superior de xustiza correspondente, desig-nado en virtude dunha quenda establecida por orde deantigüidade.

3.o Cando o recusado sexa un maxistrado dunhaaudiencia, un maxistrado desa mesma audiencia, desig-nado en virtude dunha quenda establecida por orde deantigüidade, sempre que non pertenza á mesma secciónque o recusado.

4.o Cando se recuse a tódolos maxistrados dunhasala de xustiza, un maxistrado dos que integren o tribunalcorrespondente, designado en virtude dunha quendaestablecida por orde de antigüidade, sempre que nonestea afectado pola recusación.

5.o Cando o recusado sexa un xuíz de primeira ins-tancia, un maxistrado da audiencia provincial, designadoen virtude dunha quenda establecida por orde de anti-güidade.

6.o Cando o recusado sexa un xuíz de paz, o xuízde primeira instancia do partido correspondente ou, dehaber varios xulgados de primeira instancia, o designadoen virtude dunha quenda establecida por orde de anti-güidade.

A antigüidade rexerase pola orde de escalafón nacarreira xudicial.

2. Nos casos en que non sexa posible cumpri-lo pre-vido no número anterior, a sala de goberno do tribunalcorrespondente designará o instructor, procurando quesexa de maior categoría ou, polo menos, de maior anti-güidade que o recusado ou recusados.

Artigo 109. Substanciación do incidente de recusacióne efectos deste no asunto principal.

1. Dentro do mesmo día en que finalice o prazoa que se refire o número 3 do artigo 107, ou no seguintedía hábil, pasará o preito ou causa ó coñecemento dosubstituto e deberá remitírselle ó tribunal ó que corres-ponda instruí-lo incidente o escrito e os documentos darecusación.

Tamén deberá xuntarse un informe do recusado rela-tivo a se admite ou non a causa de recusación.

2. Non se admitirán a trámite as recusacións nasque non se expresen os motivos en que se funden, ouás que non se lle xunten os documentos a que se refireo número 2 do artigo 107.

3. Se o recusado acepta como certa a causa derecusación, resolverase o incidente sen máis trámites.En caso contrario, o instructor, se admitiu a trámite arecusación proposta, ordenará a práctica, no prazo dedez días, da proba solicitada que sexa pertinente e aque estime necesaria e, acto seguido, remitiralle o actua-do ó tribunal competente para decidi-lo incidente.

Recibidas as actuacións polo tribunal competentepara decidi-la recusación, daráselles traslado delas óMinisterio Fiscal para informe por prazo de tres días.Transcorrido ese prazo, con ou sen informe do MinisterioFiscal, decidirase o incidente dentro dos cinco díasseguintes.

4. A recusación non deterá o curso do preito, o calseguirá substanciándose ata a citación para sentenciadefinitiva, estado no cal se suspenderá ata que se decidao incidente de recusación, se este non está terminado.

Artigo 110. Competencia para decidi-lo incidente derecusación.

Decidirán os incidentes de recusación:

1.o A sala prevista no artigo 61 da Lei orgánicado Poder Xudicial cando o recusado sexa o presidentedo Tribunal Supremo, o presidente da Sala do Civil oudous ou máis maxistrados da dita sala.

2.o A Sala do Civil do Tribunal Supremo, cando serecuse un dos maxistrados que a integran.

3.o A sala a que se refire o artigo 77 da Lei orgánicado Poder Xudicial, cando se recuse o presidente do tri-bunal superior de xustiza, o presidente da sala do civile penal do dito tribunal superior, o presidente de audien-cia provincial con sede na comunidade autónoma corres-pondente ou dous ou máis maxistrados da sala civil epenal dos tribunais superiores de xustiza ou dous oumáis maxistrados dunha sección ou dunha audienciaprovincial.

4.o A sala do civil e penal dos tribunais superioresde xustiza, cando se recuse un ou varios maxistradosdestes tribunais.

5.o Cando o recusado sexa maxistrado dunhaaudiencia provincial, a audiencia provincial, sen que for-me parte dela o recusado, ou, se esta se compón dedúas ou máis seccións, a sección na que non se encontreintegrado o recusado ou a sección que siga en ordenumérica a aquela da que o recusado forme parte.

6.o Cando o recusado sexa un xuíz de primeira ins-tancia, a sección da audiencia provincial que coñeza dosrecursos contra as súas resolucións, e, de seren varias,establecerase unha quenda comezando pola secciónprimeira.

7.o Cando o recusado sexa un xuíz de paz, resolveráo mesmo xuíz instructor do incidente de recusación.


Artigo 111. Especialidades do incidente de recusaciónen xuízos verbais. Outros casos especiais.

1. Nos procesos que se substancien polas canlesdo xuízo verbal, se o xuíz recusado non acepta no actocomo certa a causa de recusación, pasarán as actuaciónsó xuíz a quen lle corresponda instruí-lo incidente, que-dando entrementres en suspenso o asunto principal. Oinstructor acordará que comparezan as partes á súa pre-sencia o día e hora que fixe, dentro dos cinco seguintes,e, oídas as partes e practicada a proba declarada per-tinente, resolverá mediante providencia no mesmo actosobre se hai ou non lugar á recusación.

2. Para a recusación de xuíces ou maxistrados pos-terior ó sinalamento de vistas, aplicarase o disposto nosartigos do 190 ó 192 desta lei.

Artigo 112. Decisión do incidente, custas e multa.

1. O auto que desestime a recusación acordarádevolver ó recusado o coñecemento do preito ou causa,no estado en que se ache, e condenará nas custas orecusante, salvo que concorran circunstancias excepcio-nais que xustifiquen outro pronunciamento. Cando aresolución que decida o incidente declare expresamentea existencia de mala fe no recusante, poderáselle impora este unha multa de trinta mil a un millón de pesetas.

2. O auto que estime a recusación apartará defi-nitivamente o recusado do coñecemento do preito oucausa. Continuará coñecendo del, ata a súa terminación,aquel a quen lle corresponda substituílo.

Artigo 113. Notificación do auto e recursos.

Contra a decisión do incidente de recusación nonse dará recurso de ningunha clase, sen prexuízo de facervaler, ó recorrer contra a resolución que decida o preitoou causa, a posible nulidade desta por concorrer no xuízou maxistrado que dictou a resolución impugnada, ouque integrou a sala ou sección correspondente, a causade recusación alegada.

CAPÍTULO IV

Da recusación dos secretarios dos tribunais civís

Artigo 114. Regulación aplicable.

1. Os secretarios xudiciais non poderán ser recu-sados durante a práctica de calquera dilixencia ou actua-ción de que estean encargados.

2. Serán aplicables á recusación dos secretariosxudiciais dos xulgados, salas ou seccións as prescriciónsda sección anterior, coas especialidades que se expresannos artigos que seguen.

Artigo 115. Competencia para instruír e resolver inci-dentes de recusación.

1. A peza de recusación será instruída polo propioxuíz ou maxistrado cando o recusado sexa un secretariode xulgado de primeira instancia ou de paz, e polo relatorcando o sexa dunha sección da audiencia provincial,da sala do civil e penal do tribunal superior de xustizaou da Sala do Civil do Tribunal Supremo.

2. A recusación será resolta, por medio de auto,por unha sección da audiencia provincial ou, se é o caso,pola sala ou sección que coñeza do asunto.

Artigo 116. Admisión do escrito e traslado ó instructor.

Presentado o escrito de recusación, o secretario xudi-cial recusado informará detalladamente por escrito serecoñece ou non como certa e lexítima a causa alegada,e pasará os autos a quen lle corresponda, para que lledea conta á sala ou sección que deba coñecer da recu-sación.

Artigo 117. Aceptación da recusación polo recusado.

1. Cando o recusado recoñeza como certa a causada recusación, o tribunal dictará auto, sen máis trámitese sen ulterior recurso, téndoo por recusado, se estimaque a causa é legal.

2. Se estima que a causa non é das tipificadas nalei, declarará non haber lugar á recusación. Contra esteauto non se dará recurso de ningunha clase.

Artigo 118. Oposición do recusado e substanciaciónda recusación.

Cando o recusado negue a certeza da causa alegadacomo fundamento da recusación, procederase conformeo previsto no número 3 do artigo 109 desta lei.

Artigo 119. Substitución do secretario xudicial recusado.

O secretario xudicial recusado, desde o momento enque sexa presentado o escrito de recusación, será subs-tituído polo seu substituto legal.

CAPÍTULO V

Da recusación de oficiais, auxiliares e axentesda Administración de Xustiza

Artigo 120. Lexislación aplicable.

No proceso civil, a recusación dos oficiais, auxiliarese axentes da Administración de Xustiza só será posiblepolas causas legalmente previstas e polos trámites pre-vistos para a recusación dos secretarios xudiciais, excep-to no expresamente disposto neste capítulo.

Artigo 121. Competencia para instruír e resolve-lo inci-dente de recusación.

O incidente gobernativo de recusación dun oficial,auxiliar ou axente xudicial será instruído polo secretariodo xulgado, sala ou sección que estea a intervir nosautos, e decidirao o xuíz ou o presidente, respectiva-mente.

Artigo 122. Inadmisión do escrito de recusación.

Se, á vista do escrito de recusación, o secretario xudi-cial estima que a causa non é das tipificadas na lei,declarará no acto a inadmisión da petición expresandoas razóns en que se funde tal inadmisión. Contra estaresolución darase o recurso previsto no número 3 doartigo 224.

Artigo 123. Substanciación do incidente; aceptaciónou negativa da recusación polo recusado.

1. Admitido a trámite o escrito de recusación, e nodía seguinte á súa recepción, o recusado manifestaralleó secretario xudicial se se dá ou non a causa alegada.Cando recoñeza como certa a causa de recusación, osecretario xudicial acordará substituí-lo recusado por


quen legalmente o deba substituír. Contra esta resolu-ción non caberá recurso de ningunha clase.

2. Se o recusado nega a certeza da causa alegadacomo fundamento da recusación, o secretario xudicial,oído o que o recusado alegue, dentro do quinto día epracticadas as comprobacións que o recusado propoñae sexan pertinentes ou as que el mesmo considere nece-sarias, remitiralle o actuado a quen teña de resolver paraque decida o incidente.

CAPÍTULO VI

Da recusación dos peritos

Artigo 124. Ámbito da recusación dos peritos.

1. Só os peritos designados polo tribunal mediantesorteo poderán ser recusados, nos termos previstos nes-te capítulo. Esta disposición é aplicable tanto ós peritostitulares como ós suplentes.

2. Os peritos autores de dictames presentados polaspartes só poderán ser obxecto de tacha polas causase na forma prevista nos artigos 343 e 344 desta lei,pero non recusados polas partes.

3. Ademais das causas de recusación previstas naLei orgánica do Poder Xudicial, son causas de recusacióndos peritos:

1.a Ter dado anteriormente sobre o mesmo asuntodictame contrario á parte recusante, xa sexa dentro oufóra do proceso.

2.a Terlle prestado servicios como tal perito ó liti-gante contrario ou ser dependente ou socio del.

3.a Ter participación nunha sociedade, establece-mento ou empresa que sexa parte do proceso.

Artigo 125. Forma de propo-la recusación dos peritos.

1. A recusación farase en escrito asinado polo avo-gado e o procurador da parte, de interviren na causa,e dirixido ó titular do xulgado ou ó maxistrado relator,de tratarse de tribunal colexiado. No dito escrito expre-sarase concretamente a causa da recusación e os mediosde a probar, e xuntaranse copias para o recusado e paraas demais partes do proceso.

2. Se a causa da recusación fose anterior á desig-nación do perito, o escrito deberá presentarse dentrodos dous días seguintes ó da notificación do nomea-mento.

Se a causa fose posterior á designación, pero anteriorá emisión do dictame, o escrito de recusación poderápresentarse antes do día sinalado para o xuízo ou vistaou ó comezo deles.

3. Despois do xuízo ou vista non poderá recusarseo perito, sen prexuízo de que aquelas causas de recu-sación existentes no momento de emiti-lo dictame perocoñecidas despois daquela poderán serlle postas demanifesto ó tribunal antes de que dicte sentencia e, seisto non é posible, ó tribunal competente para a segundainstancia.

Artigo 126. Admisión do escrito de recusación.

Proposta en tempo e forma a recusación, darásellestraslado de copia do escrito ó perito recusado e ás partes.O recusado deberá manifestar ante o secretario xudicialse é ou non certa a causa en que a recusación se funda.Se a recoñece como certa e o tribunal considera fundadoo recoñecemento, será tido por recusado sen máis trá-mites e será substituído polo suplente. Se o recusadofose o suplente, e recoñecer a certeza da causa, apli-carase o disposto no artigo 342 desta lei.

Artigo 127. Substanciación e decisión do incidente derecusación.

1. Cando o perito negue a certeza da causa de recu-sación ou o tribunal non acepte o recoñecemento poloperito da concorrencia da dita causa, o tribunal mandaráas partes compareceren á súa presencia o día e horaque sinalará, coas probas de que intenten valerse e asis-tidas dos seus avogados e procuradores, se a súa inter-vención é preceptiva no proceso.

2. Se non comparece o recusante, será tido pordesistido da recusación.

3. Se comparece o recusante e insistir na recusa-ción, o tribunal admitirá as probas pertinentes e útilese, acto seguido, resolverá mediante auto o que estimeprocedente.

En caso de estima-la recusación, o perito recusadoserá substituído polo suplente. Se, por se-lo suplenteo recusado, non houbese máis peritos, procederase con-forme o disposto no artigo 342 da presente lei.

4. Contra a resolución que resolva sobre a recu-sación do perito non caberá recurso de ningunha clase,sen prexuízo do dereito das partes a presentaren a cues-tión na instancia superior.

Artigo 128. Custas.

O réxime de condena en custas aplicable á recusacióndos peritos será o mesmo previsto para o incidente derecusación de xuíces e maxistrados.

TÍTULO V

Das actuacións xudiciais.

CAPÍTULO I

Do lugar das actuacións xudiciais

Artigo 129. Lugar das actuacións do xuízo.

1. As actuacións do xuízo realizaranse na sede dotribunal, salvo aquelas que pola súa natureza se debanpracticar noutro lugar.

2. As actuacións que deban realizarse fóra do par-tido xudicial onde radique a sede do tribunal que coñezado proceso practicaranse, cando proceda, mediante auxi-lio xudicial.

3. Non obstante o disposto no número anterior, ostribunais poderán constituírse en calquera lugar do terri-torio da súa circunscrición para a práctica das actuaciónscando sexa necesario ou conveniente para a boa admi-nistración de xustiza.

Tamén poderán desprazarse fóra do territorio da súacircunscrición para a práctica de actuacións de proba,conforme o prevido nesta lei e no artigo 275 da Leiorgánica do Poder Xudicial.

CAPÍTULO II

Do tempo das actuacións xudiciais

SECCIÓN 1.a DOS DÍAS E AS HORAS HÁBILES

Artigo 130. Días e horas hábiles.

1. As actuacións xudiciais deberán practicarse endías e horas hábiles.

2. Son días hábiles tódolos do ano, excepto osdomingos, os días de festa nacional e os festivos paraefectos laborais na respectiva comunidade autónoma oulocalidade. Tamén son inhábiles os días do mes de agosto.


3. Enténdese por horas hábiles as que median desdeas oito da mañá ás oito da tarde, salvo que a lei, paraunha actuación concreta, dispoña outra cousa.

Para os actos de comunicación e execución taménse consideran horas hábiles as que transcorren desdeas oito ata as dez da noite.

Artigo 131. Habilitación de días e horas inhábiles.

1. De oficio ou por instancia de parte, os tribunaispoderán habilita-los días e horas inhábiles, cando haxacausa urxente que o esixa.

2. Consideraranse urxentes as actuacións do tribu-nal cando a súa demora poida causar grave prexuízoós interesados ou á boa administración de xustiza, ouprovoca-la ineficacia dunha resolución xudicial.

3. Para as actuacións urxentes a que se refire onúmero anterior serán hábiles os días do mes de agosto,sen necesidade de habilitación expresa. Tampouco seránecesaria a habilitación para proseguir en horas inhá-biles, durante o tempo indispensable, as actuaciónsurxentes que se tivesen iniciado en horas hábiles.

4. Contra as resolucións xudiciais de habilitación dedías e horas inhábiles non se admitirá recurso ningún.

SECCIÓN 2.a DOS PRAZOS E OS TERMOS

Artigo 132. Prazos e termos.

1. As actuacións do xuízo practicaranse nos termosou dentro dos prazos sinalados para cada unha delas.

2. Cando non se fixe prazo nin termo, entenderaseque deben practicarse sen dilación.

3. A infracción do disposto neste artigo polos tri-bunais e persoal ó servicio da Administración de Xustizade non mediar xusta causa será corrixida disciplinaria-mente conforme o previsto na Lei orgánica do PoderXudicial, sen prexuízo do dereito da parte prexudicadapara esixi-las demais responsabilidades que procedan.

Artigo 133. Cómputo dos prazos.

1. Os prazos comezarán a correr desde o día seguin-te a aquel en que se efectuou o acto de comunicacióndo que a lei faga depende-lo inicio do prazo, e contaraseneles o día do vencemento, que expirará ás vintecatrohoras.

Non obstante, cando a lei sinale un prazo que comecea correr desde a finalización doutro, aquel computarase,sen necesidade de nova notificación, desde o día seguin-te ó do vencemento deste.

2. No cómputo dos prazos sinalados por días exclui-ranse os inhábiles.

Para os prazos que se sinalen nas actuacións urxentesa que se refire o número 2 do artigo 131 non se con-siderarán inhábiles os días do mes de agosto e só seexcluirán do cómputo os domingos e festivos.

3. Os prazos sinalados por meses ou por anos com-putaranse de data a data.

Cando no mes do vencemento non haxa día equi-valente ó inicial do cómputo, entenderase que o prazoexpira o derradeiro do mes.

4. Os prazos que conclúan en domingo ou outrodía inhábil entenderanse prorrogados ata o seguintehábil.

Artigo 134. Improrrogabilidade dos prazos.

1. Os prazos establecidos nesta lei son improrro-gables.

2. Poderán, non obstante, interromperse os prazose demorarse os termos en caso de forza maior que impida

cumprilos e o seu cómputo proseguirá no momento enque cese a causa determinante da interrupción ou demo-ra. A concorrencia de forza maior deberá ser apreciadapolo tribunal, de oficio ou por instancia da parte quea sufriu, con audiencia das demais.

Artigo 135. Presentación de escritos, para efectos dorequisito de tempo dos actos procesuais.

1. Cando a presentación dun escrito estea suxeitaa prazo, poderá efectuarse ata as quince horas do díahábil seguinte ó do vencemento do prazo, na secretaríado tribunal ou, de existir, na oficina ou servicio de rexistrocentral que se establecese.

2. Nas actuacións ante os tribunais civís, non seadmitirá a presentación de escritos no xulgado que pres-te o servicio de garda.

3. Os secretarios xudiciais ou os funcionarios desig-nados por eles porán dilixencias para facer consta-lo díae a hora de presentación das demandas, dos escritosde iniciación do procedemento e de calquera outro enque a presentación estea suxeita a prazo perentorio.

4. En todo caso, daráselle á parte recibo dos escritose documentos que presenten con expresión da data ehora de presentación. Tamén poderá facerse consta-larecepción de escritos e documentos en copia simplepresentada pola parte.

5. Cando os tribunais e os suxeitos intervenientesnun proceso dispoñan de medios técnicos que permitano envío e a normal recepción de escritos e documentos,de forma tal que estea garantida a autenticidade dacomunicación e quede constancia, que faga fe, da remi-sión e recepción íntegras e da data en que se fagan,os escritos e documentos poderán enviarse por aquelesmedios, notificando a súa recepción do mesmo modoe teranse por presentados, para efectos de exercicio dosdereitos e de cumprimento de deberes, no tempo esta-blecido conforme a lei.

Sen embargo do disposto no número anterior, paraefectos de proba e do cumprimento de requisitos legaisque esixan dispor dos documentos orixinais ou de copiasque fagan fe, estes deberán facerse chegar ó tribunaldentro dos tres días seguintes ó envío efectuado segundoo parágrafo anterior.

6. Canto ó traslado dos escritos e documentos, apli-carase o disposto no capítulo III do título I do libro II,pero aquel poderá efectuarse, ós procuradores ou ásdemais partes, conforme o previsto no número anterior,cando se cumpran os requisitos que establece.

Artigo 136. Preclusión.

Transcorrido o prazo ou pasado o termo sinalado paraa realización dun acto procesual de parte producirasea preclusión e perderase a oportunidade de realiza-loacto de que se trate. O secretario xudicial deixará cons-tancia do transcurso do prazo por medio de dilixenciae acordará o que proceda ou daralle conta ó tribunala fin de que dicte a resolución que corresponda.

CAPÍTULO III

Da inmediación, a publicidade e a lingua oficial

Artigo 137. Presencia xudicial en declaracións, probase vistas.

1. Os xuíces e os maxistrados membros do tribunalque estea a coñecer dun asunto presenciarán as decla-racións das partes e de testemuñas, os acareos, as expo-sicións, explicacións e respostas que deban ofrece-losperitos, así como a crítica oral do seu dictame e calquera


outro acto de proba que, conforme o disposto nestalei, deba levarse a cabo contradictoria e publicamente.

2. As vistas e as comparecencias que teñan porobxecto oí-las partes antes de dictar unha resolucióncelebraranse sempre ante o xuíz ou os maxistrados inte-grantes do tribunal que coñeza do asunto.

3. A infracción do disposto nos números anterioresdeterminará a nulidade de pleno dereito das correspon-dentes actuacións.

Artigo 138. Publicidade das actuacións orais.

1. As actuacións de proba, as vistas e as compa-recencias que teñan por obxecto oí-las partes antes dedictar unha resolución practicaranse en audiencia pública.

2. As actuacións a que se refire o número anteriorpoderán, non obstante, celebrarse a porta pechada can-do isto sexa necesario para a protección da orde públicaou da seguridade nacional nunha sociedade democrá-tica, ou cando os intereses dos menores ou a protecciónda vida privada das partes e doutros dereitos e liberdadeso esixan ou, en fin, na medida en que o tribunal o con-sidere estrictamente necesario, cando pola concorrenciade circunstancias especiais a publicidade puidese prexu-dica-los intereses da Xustiza.

3. Antes de acorda-la celebración a porta pechadade calquera actuación, o tribunal oirá as partes queestean presentes no acto. A resolución adoptará a formade auto e contra ela non se admitirá recurso de ningunhaclase, sen prexuízo de formular protesta e suscita-la cues-tión, se for admisible, no recurso procedente contra asentencia definitiva.

Artigo 139. Segredo das deliberacións dos tribunaiscolexiados.

As deliberacións dos tribunais colexiados son secre-tas. Tamén o será o resultado das votacións, sen prexuízodo disposto pola lei sobre publicidade dos votos par-ticulares.

Artigo 140. Información sobre as actuacións.

1. Os secretarios xudiciais e o persoal competenteó servicio dos tribunais facilitaranlle a calquera persoaque acredite un interese lexítimo canta información soli-cite sobre o estado das actuacións xudiciais, que poderánexaminar e coñecer. Tamén poderán pedir aquelas, ásúa custa, a obtención de copias simples de escritose documentos que consten nos autos.

2. Por petición das persoas a que se refire o númeroanterior, e á súa custa, o secretario xudicial expediráos testemuños que soliciten, con expresión do seu des-tinatario.

3. Non obstante o disposto nos números anteriores,os tribunais por medio de auto poderán atribuír carácterreservado á totalidade ou a parte dos autos cando talmedida resulte xustificada por mor das circunstanciasexpresadas polo número 2 do artigo 138.

As actuacións de carácter reservado só poderán sercoñecidas polas partes e polos seus representantes edefensores, sen prexuízo do previsto respecto de feitose datos con relevancia penal, tributaria ou doutra índole.

Artigo 141. Acceso a libros, arquivos e rexistros xudiciais.

As persoas que acrediten un interese lexítimo pode-rán acceder ós libros, arquivos e rexistros xudiciais quenon teñan carácter reservado e obter, á súa custa, tes-temuño ou certificación dos puntos que indiquen.

Artigo 142. Lingua oficial.

1. En tódalas actuacións xudiciais, os xuíces, maxis-trados, fiscais, secretarios xudiciais e demais funciona-rios de xulgados e tribunais usarán o castelán, linguaoficial do Estado.

2. Os xuíces, maxistrados, secretarios xudiciais, fis-cais e demais funcionarios de xulgados e tribunais pode-rán usar tamén a lingua oficial propia da comunidadeautónoma, se ningunha das partes se opón, alegandodescoñecemento dela que poida producir indefensión.

3. As partes, os seus procuradores e avogados, asícomo as testemuñas e os peritos, poderán utiliza-la linguaque sexa tamén oficial na comunidade autónoma noterritorio da cal teñan lugar as actuacións xudiciais, tantoen manifestacións orais como escritas.

4. As actuacións xudiciais realizadas e os documen-tos presentados no idioma oficial dunha comunidadeautónoma terán, sen necesidade de traducción para ocastelán, plena validez e eficacia, pero procederase deoficio á súa traducción cando deban producir efecto forada xurisdicción dos órganos xudiciais situados na comu-nidade autónoma, salvo se se trata de comunidades autó-nomas con lingua oficial propia coincidente. Tamén seprocederá á súa traducción cando así o dispoñan asleis ou por instancia de parte que alegue indefensión.

5. Nas actuacións orais, o tribunal por medio deprovidencia poderá habilitar como intérprete calquerapersoa coñecedora da lingua empregada, logo de xura-mento ou promesa de traducción fiel.

Artigo 143. Intervención de intérpretes.

1. Cando algunha persoa que non coñeza o castelánnin, se é o caso, a lingua oficial propia da comunidadeautónoma teña que ser interrogada ou prestar algunhadeclaración, ou cando sexa preciso darlle a coñecer per-soalmente algunha resolución, o tribunal por medio deprovidencia poderá habilitar como intérprete calquerapersoa coñecedora da lingua de que se trate, esixín-doselle xuramento ou promesa de fiel traducción.

Das actuacións que nestes casos se practiquen redac-tarase acta, na que constarán os textos no idioma orixinale a súa traducción para o idioma oficial e que será asi-nada tamén polo intérprete.

2. Nos mesmos casos do número anterior, se a per-soa é xordomuda e sabe ler, empregarase a escritura,e se sabe escribir, poderá valerse da escritura. No casode que non saiba ler nin escribir, nomearase o intérpreteadecuado, conforme se dispón no expresado número.

Das actuacións que se practiquen en relación cosxordomudos redactarase tamén a oportuna acta.

Artigo 144. Documentos redactados en idioma nonoficial.

1. A todo documento redactado nun idioma quenon sexa o castelán ou, se é o caso, a lingua oficialpropia da comunidade autónoma de que se trate, xun-taráselle a súa traducción.

2. A dita traducción poderá ser feita privadamentee, en tal caso, se algunha das partes a impugna dentrodos cinco días seguintes desde o traslado, manifestandoque non a ten por fiel e exacta e expresando as razónsda discrepancia, ordenarase, respecto da parte que existadiscrepancia, a traducción oficial do documento, á custade quen o presentase.

Non obstante, se a traducción oficial realizada porinstancia de parte resultase ser substancialmente idén-tica á privada, os gastos derivados daquela correrán acargo de quen a solicitou.


CAPÍTULO IV

Da fe pública xudicial e da documentación

das actuacións

Artigo 145. Fe pública xudicial.

1. Correspóndelle ó secretario xudicial, co carácterde autoridade, dar fe das actuacións procesuais que serealicen no tribunal ou ante este, onde queira que seconstitúa, así como expedir copias certificadas e tes-temuños das actuacións non secretas nin reservadas áspartes interesadas.

Concretamente, o secretario xudicial:

1.o Dará fe, por si ou mediante o rexistro corres-pondente, do funcionamento do cal será responsable,da recepción de escritos cos documentos e recibos queos acompañen.

2.o Deixará constancia, que faga fe, da realizaciónde actos procesuais no tribunal ou ante este e da pro-ducción de feitos con transcendencia procesual.

2. O secretario xudicial poderá ser substituído nostermos previstos na Lei orgánica do Poder Xudicial.

Artigo 146. Documentación das actuacións.

1. As actuacións procesuais que non consistan enescritos e documentos documentaranse por medio deactas, dilixencias e notas.

2. Cando a lei dispoña que se redacte acta, reco-llerase nela, coa necesaria extensión e detalle, todo oactuado. Sen embargo, cando se trate das actuaciónsque, conforme esta lei, teñan que rexistrarse en soporteapto para a gravación e a reproducción, a acta limitarasea consignar, xunto cos datos relativos ó tempo e ó lugar,as peticións e propostas das partes e as resolucións queadopte o tribunal, así como as circunstancias e inciden-cias que non poidan constar naquel soporte.

3. Os tribunais poderán empregar medios técnicosde documentación e arquivo das súas actuacións e dosescritos e documentos que reciban, coas garantías aque se refire o número 5 do artigo 135 desta lei. Taménpoderán empregar medios técnicos de seguimento doestado dos procesos e de estatística relativa a estes.

Artigo 147. Documentación das actuacións mediantesistemas de gravación e reproducción da imaxe e o son.

As actuacións orais en vistas e comparecencias rexis-traranse en soporte apto para a gravación e a repro-ducción do son e da imaxe.

A gravación efectuarase baixo a fe do secretario xudi-cial, a quen corresponderá a custodia das fitas, discosou dispositivos nos que a gravación se efectuase.

As partes poderán pedir, á súa custa, copia das gra-vacións orixinais.

Artigo 148. Formación, custodia e conservación dosautos.

Os autos serán formados polo secretario xudicial, aquen corresponderá a súa conservación e custodia, salvoo tempo en que estean en poder do xuíz ou do maxistradorelator ou outros maxistrados integrantes do tribunal.

CAPÍTULO V

Dos actos de comunicación xudicial

Artigo 149. Clases de actos de comunicación do tribunal.

Os actos procesuais de comunicación do tribunalserán:

1.o Notificacións, cando teñan por obxecto dar noti-cia dunha resolución, dilixencia ou actuación.

2.o Emprazamentos, para comparecer e para actuardentro dun prazo.

3.o Citacións, cando determinen lugar, data e horapara comparecer e actuar.

4.o Requirimentos, para ordenar, conforme a lei,unha conducta ou inactividade.

5.o Mandamentos, para ordena-la expedición de cer-tificacións ou testemuños e a práctica de calquera actua-ción que lles corresponda executar ós rexistradores dapropiedade, mercantís, de buques, de vendas a prazosde bens mobles, notarios, corredores colexiados decomercio ou axentes de xulgado ou tribunal.

6.o Oficios, para as comunicacións con autoridadesnon xudiciais e funcionarios distintos dos mencionadosno número anterior.

Artigo 150. Notificación de resolucións e dilixenciasde ordenación.

1. As resolucións xudiciais e dilixencias de ordena-ción noficaránselles a tódolos que sexan parte no proceso.

2. Por disposición do tribunal, tamén se lles noti-ficará a pendencia do proceso ás persoas que, segundoos mesmos autos, poidan verse afectadas pola sentenciaque no seu momento se dicte. Esta comunicación leva-rase a cabo, cos mesmos requisitos, cando o tribunaladvirta indicios de as partes estaren a utiliza-lo procesocon fins fraudulentos.

3. Tamén se lles fará notificación ós terceiros noscasos en que o prevexa a lei.

Artigo 151. Tempo da comunicación.

1. Tódalas resolucións xudiciais e as dilixencias deordenación notificaranse no prazo máximo de tres díasdesde a súa data ou publicación.

2. Os actos de comunicación á Avogacía do Estadoe ó Ministerio Fiscal, así como os que se practiquena través dos servicios de notificacións organizados poloscolexios de procuradores, teranse por realizados no díaseguinte á data de recepción que conste na dilixencia.

Artigo 152. Forma dos actos de comunicación. Res-posta.

1. Os actos de comunicación realizaranse baixo adirección do secretario xudicial, que será o responsableda adecuada organización do servicio. Tales actos seránefectuados materialmente polo propio secretario xudicialou polo funcionario que aquel designe, e nalgunha dasformas seguintes, segundo dispoña esta lei:

1.a A través de procurador, tratándose de comu-nicacións a quen estea comparecido no proceso conrepresentación daquel.

2.a Remisión do que teña que comunicarse median-te correo, telegrama ou calquera outro medio técnicoque permita deixar nos autos constancia, que faga fe,da recepción, da súa data e do contido do comunicado.


3.a Entrega ó destinatario de copia literal da reso-lución que se lle teña de notificar, do requirimento queo tribunal lle dirixa ou da cédula de citación ou empra-zamento.

2. A cédula expresará o tribunal que dictou a reso-lución, e o asunto en que recaeu, o nome e apelidosda persoa a quen se faga a citación ou emprazamento,o obxecto destes e o lugar, día e hora en que debacomparece-lo citado, ou o prazo dentro do cal deba rea-lizarse a actuación a que se refira o emprazamento, coaprevención dos efectos que, en cada caso, a lei estableza.

3. Nas notificacións, citacións e emprazamentosnon se admitirá nin consignará resposta ningunha dointeresado, a non ser que así se mandase. Nos requi-rimentos admitirase a resposta que dea o requirido, con-signándoa sucintamente na dilixencia.

Artigo 153. Comunicación por medio de procurador.

A comunicación coas partes constituídas no xuízofarase a través do seu procurador cando este as repre-sente. O procurador asinará as notificacións, empraza-mentos, citacións e requirimentos de tódalas clases quedeban facerse ó seu poderdante no curso do preito, mes-mo as de sentencias e as que teñan por obxecto algunhaactuación que deba realizar persoalmente o poderdante.

Artigo 154. Lugar de comunicación dos actos ós pro-curadores.

1. Os actos de comunicación cos procuradores rea-lizaranse na sede do tribunal ou no servicio común derecepción organizado polo colexio de procuradores. Oréxime interno deste servicio será competencia docolexio de procuradores, de conformidade coa lei.

2. Remitiráselle a este servicio, por duplicado, acopia da resolución ou a cédula, das que o procuradorrecibirá un exemplar e asinará outro que será devoltoó tribunal polo propio servicio.

Artigo 155. Actos de comunicación coas partes aíndanon comparecidas ou non representadas por procu-rador. Domicilio.

1. Cando as partes non actúen representadas porprocurador ou se trate do primeiro emprazamento oucitación ó demandado, os actos de comunicación faransepor remisión ó domicilio dos litigantes.

2. O domicilio do demandante será o que fixeseconstar na demanda ou na petición ou solicitude conque se inicie o proceso. Así mesmo, o demandante desig-nará, como domicilio do demandado, para efectos doprimeiro emprazamento ou citación deste, un ou variosdos lugares a que se refire o número seguinte desteartigo. De o demandante designar varios lugares comodomicilios, indicará a orde pola que, ó seu entender,pode efectuarse con éxito a comunicación.

Así mesmo, o demandante deberá indicar cantosdatos coñeza do demandado e que poidan ser de uti-lidade para a localización deste, como números de telé-fono, de fax ou similares.

O demandado, unha vez comparecido, poderá desig-nar, para sucesivas comunicacións, un domicilio distinto.

3. Para efectos de actos de comunicación, poderádesignarse como domicilio o que apareza no padrónmunicipal ou o que conste oficialmente para outros efec-tos, así como o que apareza en rexistro oficial ou enpublicacións de colexios profesionais, cando se trate,respectivamente, de empresas e outras entidades ou depersoas que exerzan profesión para a que deban colexiar-se obrigatoriamente. Tamén poderá designarse como

domicilio, para os referidos efectos, o lugar en que sedesenvolva actividade profesional ou laboral non oca-sional.

4. Se as partes non están representadas por pro-curador, as comunicacións efectuadas en calquera doslugares previstos no número anterior, que se designasencomo domicilios, producirán plenos efectos así que seacredite a correcta remisión do que teña que comuni-carse aínda que non conste a súa recepción polo des-tinatario.

Non obstante, se a comunicación ten por obxectoa comparecencia en xuízo ou a realización ou interven-ción persoal das partes en determinadas actuacións pro-cesuais e non consta a recepción polo interesado, apli-carase o disposto no artigo 158.

5. Cando as partes cambien o seu domicilio durantea substanciación do proceso, comunicaranllo inmedia-tamente ó tribunal.

Así mesmo deberán comunica-los cambios relativosó seu número de teléfono, fax ou similares, sempre queestes últimos estean a ser utilizados como instrumentosde comunicación co tribunal.

Artigo 156. Pescudas do tribunal sobre o domicilio.

1. Nos casos en que o demandante manifeste quelle é imposible designar un domicilio ou residencia dodemandado, para efectos da súa comparecencia, utili-zaranse os medios oportunos para investigar esas cir-cunstancias, podendo dirixirse, se é o caso, ós rexistros,organismos, colexios profesionais, entidades e empresasa que se refire o número 3 do artigo 155.

Ó recibiren estas comunicacións, os rexistros e orga-nismos públicos procederán conforme as disposiciónsque regulen a súa actividade.

2. En ningún caso se considerará imposible a desig-nación de domicilio para efectos de actos de comuni-cación se o dito domicilio consta en arquivos ou rexistrospúblicos, ós que se poida ter acceso.

3. Se das investigacións a que se refire o número 1resulta o coñecemento dun domicilio ou lugar de resi-dencia, practicarase a comunicación da segunda formaestablecida no número 1 do artigo 152 e será de apli-cación, se é o caso, o previsto no artigo 158.

4. Se estas pescudas resultaren infructuosas, acomunicación levarase a cabo mediante edictos.

Artigo 157. Rexistro central de rebeldes civís.

1. Os tribunais que realizasen infructuosamente aspescudas a que se refire o artigo anterior, comunicaranlleo nome do demandado e os demais datos de identidadeque lles consten ó rexistro central de rebeldes civís, queexistirá con sede no Ministerio de Xustiza.

2. Calquera tribunal que deba investiga-lo domiciliodun demandado poderá dirixirse ó rexistro central derebeldes civís para comprobar se o demandado constano dito rexistro e se os datos que aparecen nel sonos mesmos de que dispón o tribunal. En tal caso, median-te providencia, poderá acordar directamente a comu-nicación edictal do demandado.

3. O demandado inscrito no citado rexistro poderásolicita-la cancelación da inscrición comunicando o domi-cilio ó que se lle poden dirixi-las comunicacións xudiciais.O rexistro remitirá ós tribunais en que conste que existeproceso contra o dito demandado, o domicilio indicadopor este para efecto de comunicacións, resultando váli-das as practicadas a partir dese momento nese domicilio.


Artigo 158. Comunicación mediante entrega.

Cando, nos casos do número 1 do artigo 155, nonpoida acreditarse que o destinatario recibiu unha comu-nicación que teña por finalidade a comparecencia enxuízo ou a realización ou intervención persoal das partesen determinadas actuacións procesuais, procederase ásúa entrega na forma establecida no artigo 161.

Artigo 159. Comunicacións con testemuñas, peritos eoutras persoas que non sexan parte no xuízo.

1. As comunicacións que deban facérselles a tes-temuñas, peritos e outras persoas que, sen seren parteno xuízo, deban intervir nel, remitiránselles ós seus des-tinatarios conforme o disposto no número 1 do arti-go 160. A remisión farase ó domicilio que designe aparte interesada, podendo realizarse, se é o caso, aspescudas a que se refire o artigo 156.

2. Cando conste en autos o fracaso da comunicaciónmediante remisión ou as circunstancias do caso o acon-sellen, atendidos o obxecto da comunicación e a naturezadas actuacións que dependan dela, o tribunal ordenaráque se proceda conforme o disposto no artigo 161.

3. As persoas a que se refire este artigo deberáncomunicarlle ó tribunal calquera cambio de domicilio quese produza durante a substanciación do proceso. Na pri-meira comparecencia que efectúen serán informadasdesta obriga.

Artigo 160. Remisión das comunicacións por correo,telegrama ou outros medios semellantes.

1. Cando proceda a remisión da copia da resoluciónou da cédula por correo certificado ou telegrama connotificación da recepción, ou por calquera outro mediosemellante que permita deixar nos autos constancia, quefaga fe, de terse recibido a notificación, da data da recep-ción, e do seu contido, o secretario xudicial dará fe nosautos da remisión e do contido do remitido, e unirallesa aqueles, se é o caso, a notificación da recepción ouo medio a través do cal quede constancia da recepción.

2. Por instancia de parte e á custa de quen o solicite,poderá ordenarse que a remisión se faga de maneirasimultánea a varios lugares dos previstos no número 3do artigo 155.

3. Cando o destinatario teña o seu domicilio no par-tido onde radique a sede do tribunal, e non se tratede comunicacións das que dependa a comparecenciaou a realización ou intervención persoal nas actuacións,poderá remitirse, por calquera dos medios a que se refireo número 1, cédula de emprazamento para que o des-tinatario compareza na dita sede para efectos de sernotificado ou requirido ou de dárselle traslado dalgúnescrito.

A cédula expresará coa debida precisión o obxectopara o que se require a comparecencia do emprazado,indicando o procedemento e o asunto a que se refire,coa advertencia de que, se o emprazado non comparece,sen causa xustificada, dentro do prazo sinalado, terasepor feita a comunicación de que se trate ou por efectuadoo traslado.

Artigo 161. Comunicación por medio de entrega decopia da resolución ou de cédula.

1. A entrega ó destinatario da comunicación dacopia da resolución ou da cédula efectuarase na sededo tribunal ou no domicilio da persoa que deba ser noti-ficada, requirida, citada ou emprazada.

A entrega documentarase por medio de dilixenciaque será asinada polo secretario xudicial ou funcionario

que a efectúe e pola persoa a quen se lle faga, o nomeda cal se fará constar.

2. Cando o destinatario da comunicación sexa acha-do no domicilio e se negue a recibi-la copia da resoluciónou a cédula ou non queira asina-la dilixencia acreditativada entrega, o secretario xudicial ou funcionario designadoamoestarao da obriga que impón o número anterior.

Se insiste na súa negativa, o funcionario actuantefaralle saber que a copia da resolución ou a cédula quedaó seu dispor na secretaría do xulgado, producíndose osefectos da comunicación, de todo o cal quedará cons-tancia na dilixencia.

3. Se o domicilio onde se pretende practica-la comu-nicación é o lugar en que o destinatario teña o seu domi-cilio segundo o padrón municipal ou para efectos fiscaisou segundo rexistro oficial ou publicacións de colexiosprofesionais, e non se encontra alí o dito destinatario,poderá efectuárselle a entrega a calquera empregadoou familiar, maior de catorce anos, que se encontre neselugar, ou ó conserxe do predio, se o tiver, advertindoó receptor que está obrigado a lle entrega-la copia daresolución ou a cédula ó destinatario dela, ou a darlleaviso, se sabe o seu paradoiro.

Se a comunicación se dirixe ó lugar de traballo nonocasional do destinatario, en ausencia deste, a entregaefectuaráselle a persoa que manifeste coñecer a aquelou, se existe dependencia encargada de recibir docu-mentos ou obxectos, a quen estea a cargo dela.

Na dilixencia farase consta-lo nome da persoa des-tinataria da comunicación e a data e a hora na que foibuscada e non encontrada no seu domicilio, así comoo nome da persoa que recibe a copia da resolución oua cédula e a relación da dita persoa co destinatario,producindo tódolos seus efectos a comunicación asírealizada.

4. No caso de non se achar a ninguén no domicilioó que se acuda para a práctica dun acto de comuni-cación, o secretario xudicial ou funcionario designadoprocurará indagar se vive alí o seu destinatario.

Se xa non reside ou traballa no domicilio ó que seacode e algunha das persoas consultadas coñece oactual, este consignarase na dilixencia negativa de comu-nicación.

Se non puidese coñecerse por este medio o domiciliodo demandado e o demandante non designase outrosposibles domicilios, procederase de conformidade coestablecido no artigo 156.

Artigo 162. Actos de comunicación por medios elec-trónicos, informáticos e similares.

1. Cando os xulgados e tribunais e as partes ouos destinatarios dos actos de comunicación dispoñande medios electrónicos, telemáticos, infotelecomunica-cións, ou doutra clase semellante, que permitan o envíoe a recepción de escritos e documentos, de forma talque estea garantida a autenticidade da comunicacióne do seu contido e quede constancia, que faga fe, daremisión e recepción íntegras e do momento en quese fixeron, os actos de comunicación poderán efectuarsepor aqueles medios, con notificación da recepción queproceda.

As partes e os profesionais que interveñan no procesodeberán comunicarlle ó tribunal o feito de disporen dosmedios antes indicados e o seu enderezo.

Así mesmo, constituirase no Ministerio de Xustiza unrexistro accesible electronicamente dos medios indica-dos e os enderezos correspondentes ós organismospúblicos.

2. Cando a autenticidade de resolucións, documen-tos, dictames ou informes presentados ou transmitidospolos medios a que se refire o número anterior só poida


ser recoñecida ou verificada mediante o seu exame direc-to ou por outros procedementos, aqueles deberán ache-gárselles ou transmitírselles ás partes e ós interesadosde modo adecuado ós ditos procedementos ou na formaprevista nos artigos anteriores, con observancia dosrequisitos de tempo e lugar que a lei sinale para cadacaso.

Artigo 163. Servicio común de notificacións.

Nas poboacións onde estea establecido, o serviciocomún de notificacións practicará os actos de comu-nicación que teñan de realizarse.

Artigo 164. Comunicación edictal.

Cando, practicadas, se é o caso, as indagacións aque se refire o artigo 156, non poida coñecerse o domi-cilio do destinatario da comunicación, ou cando non pui-der ser encontrado nin efectuarse a comunicación contódolos seus efectos, conforme o establecido nos artigosanteriores, ou cando así se acorde no caso a que serefire o número 2 do artigo 157, o tribunal, medianteprovidencia, consignadas estas circunstancias, mandaráque se faga a comunicación fixando a copia da resoluciónou a cédula no taboleiro de anuncios do xulgado outribunal.

Só por instancia de parte, e á súa custa, se publicaráno «Boletín Oficial» da provincia, da comunidade autó-noma, no «Boletín Oficial del Estado» ou nun xornal dedifusión nacional ou provincial.

Artigo 165. Actos de comunicación mediante auxilioxudicial.

Cando os actos de comunicación teñan de practicarsesegundo o disposto no artigo 161 desta lei por tribunaldistinto do que os ordenase, xuntaráselle ó despachoa copia ou cédula correspondente e o demais que encada caso proceda.

Estes actos de comunicación practicaranse nun prazonon superior a vinte días, contados a partir da súa recep-ción. Cando non se realice no tempo indicado, para ocal se requirirá o tribunal para a súa observancia, expre-saranse, se é o caso, as causas da dilación.

Artigo 166. Nulidade e emenda dos actos de comu-nicación.

1. Serán nulos os actos de comunicación que nonse practiquen conforme o disposto neste capítulo e poi-dan causar indefensión.

2. Sen embargo, se a persoa notificada, citada,emprazada ou requirida se deu por informada no asunto,e non denunciou a nulidade da dilixencia no seu primeiroacto de comparecencia ante o tribunal, esta producirádesde entón tódolos seus efectos, coma se se fixeseconforme as disposicións da lei.

Artigo 167. Forma de levarse a cabo os oficios e man-damentos.

1. Os mandamentos e oficios seranlle remitidosdirectamente polo tribunal que os expida á autoridadeou funcionario a que vaian dirixidos, podendo utilizarseos medios previstos no artigo 162 da presente lei.

Non obstante, se así o solicitou, as partes poderándilixenciar persoalmente os mandamentos e oficios.

2. En todo caso, a parte por instancia da cal selibren os oficios e mandamentos a que se refire esteartigo deberá de satisface-los gastos que requira o seucumprimento.

Artigo 168. Responsabilidade dos funcionarios e pro-fesionais intervenientes na comunicación procesual.

1. O secretario xudicial, oficial, auxiliar ou axenteque, no desempeño das funcións que por este capítulose lle asignan, dea lugar, por malicia ou neglixencia, ademoras ou dilacións indebidas, será corrixido discipli-nariamente pola autoridade de quen dependa e incorreráademais en responsabilidade polos danos e perdas queocasione.

2. O procurador que incorra en dolo ou morosidadenos actos de comunicación dos que asumise a prácticaou non respecte algunha das formalidades legais esta-blecidas, causándolle prexuízo a terceiro, será respon-sable dos danos e perdas ocasionados e poderá ser san-cionado conforme o disposto nas normas legais ou esta-tutarias.

CAPÍTULO VI

Do auxilio xudicial

Artigo 169. Casos en que procede o auxilio xudicial.

1. Os tribunais civís están obrigados a se prestarenauxilio nas actuacións que, tendo sido ordenadas porun, requiran a colaboración doutro para a súa práctica.

2. Solicitarase o auxilio xudicial para as actuaciónsque teñan de efectuarse fóra da circunscrición do tribunalque coñeza do asunto, incluídos os actos de recoñe-cemento xudicial, cando o tribunal non considere posibleou conveniente facer uso da facultade que lle concedeesta lei de desprazarse fóra da súa circunscrición paraas practicar.

3. Tamén poderá pedirse o auxilio xudicial para asactuacións que teñan de practicarse fóra do termo muni-cipal en que teña a súa sede o tribunal que as ordenou,pero dentro do partido xudicial ou circunscrición corres-pondente.

4. O interrogatorio das partes, a declaración das tes-temuñas e a ratificación dos peritos realizarase na sededo xulgado ou tribunal que estea coñecendo do asuntode que se trate, aínda que o domicilio das persoas men-cionadas se encontre fóra da circunscrición xudicialcorrespondente.

Só cando por razón da distancia, dificultade do des-prazamento, circunstancias persoais da parte, da tes-temuña ou do perito, ou por calquera outra causa deanálogas características resulte imposible ou moi gra-vosa a comparecencia das persoas citadas na sede doxulgado ou tribunal, se poderá solicita-lo auxilio xudicialpara a práctica dos actos de proba sinalados no pará-grafo anterior.

Artigo 170. Órgano ó que lle corresponde presta-loauxilio xudicial.

Corresponderalle presta-lo auxilio xudicial ó xulgadode primeira instancia do lugar na circunscrición do caldeba practicarse. Non obstante o anterior, se no ditolugar ten a súa sede un xulgado de paz, e o auxilioxudicial consiste nun acto de comunicación, correspon-deralle a este practica-la actuación.

Artigo 171. Exhorto.

1. O auxilio xudicial será solicitado polo tribunal queo requira mediante exhorto dirixido ó tribunal que debaprestalo e que conterá:

1.o A designación dos tribunais exhortante e exhor-tado.


2.o A indicación do asunto que motiva a expedicióndo exhorto.

3.o A designación das persoas que sexan parte noasunto, así como dos seus representantes e defensores.

4.o A indicación das actuacións das que se solicitaa práctica.

5.o Cando as actuacións solicitadas deban practi-carse dentro dun prazo, indicarase tamén a data na queeste finaliza.

6.o Se para o cumprimento do exhorto fose precisoxuntar documentos, farase expresa mención de todos eles.

2. A expedición e autorización dos exhortos corres-ponderalle ó secretario xudicial.

Artigo 172. Remisión do exhorto.

1. Os exhortos remitiránselle directamente ó órganoexhortado por medio do sistema informático xudicial oude calquera outro sistema de comunicación que garantaa constancia da recepción.

2. Non obstante, se a parte á que lle interese ocumprimento do exhorto así o solicita, entregaráselleeste baixo a súa responsabilidade, para que o presenteno órgano exhortado dentro dos cinco días seguintes.Neste caso, o exhorto expresará a persoa que quedaencargada da súa xestión, que só poderá se-lo propiolitigante ou o procurador habilitado para actuar ante otribunal que deba presta-lo auxilio.

3. As demais partes poderán tamén designar pro-curador habilitado para actuar ante o xulgado que debapresta-lo auxilio, cando desexen que as resolucións quese dicten para o cumprimento do exhorto lles sexan noti-ficadas. O mesmo poderá face-la parte interesada nocumprimento do exhorto, se non solicitou que se lleentregue este para os efectos previstos no número ante-rior. Tales designacións faranse constar na documen-tación do exhorto.

4. Se o exhorto foi remitido a un órgano diferenteó que deba presta-lo auxilio, o que o reciba enviarallodirectamente ó que corresponda, se é que lle constacál é este, dándolle conta da súa remisión ó exhortante.

Artigo 173. Cumprimento do exhorto.

O órgano xurisdiccional que reciba o exhorto disporáo seu cumprimento e o necesario para se practicaren asactuacións que nel se soliciten dentro do prazo sinalado.

Cando non ocorra así, o tribunal exhortante, de oficioou por instancia de parte, lembraralle ó exhortado aurxencia do cumprimento. Se a situación persiste, o tri-bunal que solicitou o auxilio porá os feitos en coñece-mento da sala de goberno correspondente ó tribunalexhortado.

Artigo 174. Intervención das partes.

1. As partes e os seus avogados e procuradorespoderán intervir nas actuacións que se practiquen parao cumprimento do exhorto.

Non obstante, as resolucións que se dicten para ocumprimento do exhorto só se lles notificarán ás partesque designaron procurador para intervir na súa trami-tación.

2. Se non se designou procurador, non se lles faránás partes outras notificacións que as que esixa o cum-primento do exhorto, cando este preveña que se prac-tique algunha actuación con citación, intervención ouconcorrencia das partes, e as que sexan precisas pararequirir destas que proporcionen datos ou noticias quepoidan facilitar aquel cumprimento.

Artigo 175. Devolución do exhorto.

1. Cumprido o exhorto, comunicaráselle ó exhortan-te o seu resultado por medio do sistema informáticoxudicial ou de calquera outro sistema de comunicaciónque garanta a constancia da recepción.

2. As actuacións de auxilio xudicial practicadasremitiranse por correo certificado ou entregaránselle ólitigante ou ó procurador ó que se lle encomendase axestión do exhorto, que as presentará no órgano exhor-tante dentro dos dez días seguintes.

Artigo 176. Falta de dilixencia das partes no auxilioxudicial.

O litigante que, sen xusta causa, demore a presen-tación ó exhortado ou a devolución ó exhortante dosdespachos dos que lle foi confiada a xestión será corrixi-do con multa de 5.000 pesetas por cada día de demorarespecto do final do prazo establecido, respectivamente,no número 2 do artigo 172 e no número 2 do artigoanterior.

Artigo 177. Cooperación xudicial internacional.

1. Os despachos para a práctica de actuacións xudi-ciais no estranxeiro cursaranse conforme o establecidonos tratados internacionais en que España sexa partee, no seu defecto, na lexislación interna que resulteaplicable.

2. O disposto polas ditas normas aplicarase taméncando as autoridades xudiciais estranxeiras soliciten acooperación dos xulgados e tribunais españois.

CAPÍTULO VII

Da substanciación, vista e decisión dos asuntos

SECCIÓN 1.a DO DESPACHO ORDINARIO

Artigo 178. Dación de conta.

1. Para o despacho ordinario darán conta os secre-tarios xudiciais á sala, ó relator ou ó xuíz, en cada caso,dos escritos e documentos presentados no mesmo díada súa presentación ou no seguinte día hábil.

O mesmo farán respecto das actas que se autorizasenfóra da presencia xudicial.

2. Tamén se dará conta, no seguinte día hábil, dotranscurso dos prazos procesuais e do conseguinte esta-do dos autos, así como das dilixencias de ordenaciónque se dictasen.

3. Sempre que sexa necesario polo volume de asun-tos pendentes, o secretario xudicial, logo de consenti-mento do presidente ou do xuíz, poderá delega-la daciónde conta nun funcionario do tribunal ou xulgado.

Artigo 179. Impulso procesual e suspensión do pro-ceso por acordo das partes.

1. Agás que a lei dispoña outra cousa, o órganoxurisdiccional daralle de oficio ó proceso o curso quecorresponda, dictando para o efecto as resolucións nece-sarias.

2. O curso do procedemento poderase suspenderde conformidade co que se establece no número 4 doartigo 19 da presente lei, e proseguirase se o solicitacalquera das partes. Se, transcorrido o prazo polo quese acordou a suspensión, ninguén pide, nos cinco díasseguintes, a prosecución do proceso, arquivaranse pro-visionalmente os autos e permanecerán en tal situaciónmentres non se solicite a continuación do proceso ouse produza a caducidade de instancia.


Artigo 180. Maxistrado relator.

1. Nos tribunais colexiados, para cada asunto serádesignado un maxistrado relator segundo a quenda esta-blecida para a sala ou sección ó principio do ano xudicial,exclusivamente sobre a base de criterios obxectivos.

2. A designación farase na primeira resolución quese dicte no proceso e notificaráselles ás partes o nomedo maxistrado relator e, se é o caso, do que consontea quenda xa establecida o substitúa, con expresión dascausas que motiven a substitución.

3. Na designación de relator aquendaranse tódolosmaxistrados da sala ou sección, incluídos os presidentes.

Artigo 181. Funcións do maxistrado relator.

Nos tribunais colexiados, corresponderalle ó maxis-trado relator:

1.o O despacho ordinario e o coidado da tramitacióndos asuntos que lle fosen aquendados.

2.o Examina-la proposición de medios de proba queas partes presenten e informar sobre a súa admisibi-lidade, pertinencia e utilidade.

3.o Informar sobre os recursos interpostos contraas decisións do tribunal.

4.o Dicta-las providencias e propo-las demais reso-lucións que deba dicta-lo tribunal.

5.o Redacta-las resolucións que dicte o tribunal, senprexuízo do disposto no parágrafo segundo do artigo 203.

SECCIÓN 2.a DAS VISTAS

Artigo 182. Sinalamento das vistas.

1. Corresponderalle ó presidente, nos tribunaiscolexiados, ou ó xuíz, nos unipersoais, face-los sinala-mentos das vistas, mediante providencia.

2. Salvo as excepcións legalmente establecidas, ossinalamentos faranse a medida que os procedementoscheguen ó estado en que deba celebrarse unha vistae pola orde en que cheguen a ese estado, sen necesidadede o pediren as partes.

Artigo 183. Solicitude de novo sinalamento de vista.

1. Se a calquera dos que teñan que acudir a unhavista lles resulta imposible asistir a ela no día sinalado,por causa de forza maior ou por outro motivo de análogaentidade, manifestarallo de inmediato ó tribunal, acre-ditando cumpridamente a causa ou motivo e solicitandosinalamento de nova vista ou resolución do tribunal queatenda á situación.

2. Cando sexa o avogado dunha das partes quenconsidere imposible acudir á vista, se se considera aten-dible e acreditada a situación que se alegue, o tribunalfará un novo sinalamento de vista.

3. Cando sexa a parte quen alegue a situación deimposibilidade, prevista no número primeiro, o tribunal,se considera atendible e acreditada a situación que sealegue, adoptará unha das seguintes resolucións:

1.a Se a vista é de procesos nos que a parte nonestá asistida de avogado ou representada por procu-rador, o tribunal efectuará un novo sinalamento.

2.a Se a vista é para actuacións en que, aínda estan-do a parte asistida por avogado ou representada porprocurador, é necesaria a presencia persoal da parte,o tribunal efectuará igualmente un novo sinalamento devista.

En particular, se a parte foi citada á vista para res-ponder ó interrogatorio regulado nos artigos 301 e

seguintes, o tribunal efectuará un novo sinalamento, coascitacións que sexan procedentes. O mesmo resolverácando estea citada para interrogatorio unha parte con-traria á que alegou e acredita a imposibilidade de asistir.

4. Cando unha testemuña ou un perito que fosecitado a vista polo tribunal manifeste e acredite encon-trarse na mesma situación de imposibilidade expresadano primeiro número deste precepto, o tribunal, se aceptaa escusa, decidirá, oídas as partes no prazo común detres días, se deixa sen efecto o sinalamento da vistae efectúa un novo ou se cita a testemuña ou peritopara a práctica da actuación probatoria fóra da vistasinalada.

Se o tribunal non considera atendible ou acreditadaa escusa da testemuña ou do perito, manterá o sina-lamento da vista e notificarállelo así a aqueles, requi-ríndoos para compareceren, co apercibimento que prevéo número segundo do artigo 292.

5. Cando o tribunal, ó resolver sobre as situaciónsa que se refiren os números anteriores, aprecie que oavogado, o litigante, o perito ou a testemuña procederoncon dilación inxustificada ou sen fundamento ningún,poderalles impor multa de ata cen mil pesetas, senprexuízo do que resolva sobre o novo sinalamento.

Artigo 184. Tempo para a celebración de vistas.

1. Para a celebración das vistas poderanse empre-gar tódalas horas hábiles e habilitadas do día nunhaou máis sesións e, en caso necesario, continua-lo díaou días seguintes.

2. Agás nos casos en que a lei dispoña outra cousa,entre o sinalamento e a celebración da vista deberánmediar, polo menos, dez días hábiles.

Artigo 185. Celebración das vistas.

1. Constituído o tribunal na forma que dispón estalei, o xuíz ou presidente declarará que se proceda a cele-brar vista pública, excepto cando o acto se celebre aporta pechada. Iniciada a vista, o secretario xudicial rela-cionará sucintamente os antecedentes do caso ou ascuestións que se vaian tratar.

2. A seguir, informarán, pola súa orde, o deman-dante e o demandado ou o recorrente e o recorrido,por medio dos seus avogados, ou as partes mesmas,cando a lei o permita.

3. Se se tivese admitido proba para o acto da vista,procederase á súa práctica conforme o disposto nas nor-mas que a regulan.

4. Concluída a práctica de proba ou, se esta nonse produciu, finalizada a primeira quenda de interven-cións, o xuíz ou presidente concederalles de novo a pala-bra ás partes para rectificaren feitos ou conceptos e,se é o caso, formularen concisamente as alegacións queconveñan ó seu dereito sobre o resultado das probaspracticadas.

Artigo 186. Dirección dos debates.

Durante o desenvolvemento das vistas, correspón-delle ó xuíz ou presidente a dirección dos debates e,en particular:

1.o Manter, con tódolos medios ó seu alcance, aboa orde nas vistas, esixindo que se garde o respectoe consideración debidos ós tribunais e a quen se acheactuando ante eles, corrixindo no acto as faltas que secometan do modo que se dispón na Lei orgánica doPoder Xudicial.

2.o Axiliza-lo desenvolvemento das vistas, para o calchamará a atención do avogado ou da parte que nas


súas intervencións se separen notoriamente das cues-tións que se debatan, instándoas a evitar divagaciónsinnecesarias, e se non atenden á segunda advertenciaque en tal sentido se lles formule, poderá retirárlle-louso da palabra.

Artigo 187. Documentación das vistas.

1. O desenvolvemento da vista rexistrarase ensoporte apto para a gravación e reproducción do sone da imaxe ou, se non for posible, só do son, conformeo disposto no artigo 147 desta lei. Nestes casos, seo tribunal o considera oportuno, uniráselle ós autos, noprazo máis breve posible, unha transcrición escrita doque quedase rexistrado nos soportes correspondentes.

As partes poderán en todo caso solicitar á súa custaunha copia dos soportes en que quedase gravada a vista.

2. Se os medios de rexistro a que se refire o númeroanterior non puidesen utilizarse por calquera causa, avista documentarase por medio de acta realizada polosecretario xudicial.

Artigo 188. Suspensión das vistas.

1. A celebración das vistas no día sinalado só poderásuspenderse, mediante providencia:

1.o Por impedila a continuación doutra pendente dodía anterior.

2.o Por falta-lo número de maxistrados necesariopara dictar resolución ou por indisposición sobrevida doxuíz ou do secretario xudicial, se non pode ser subs-tituído.

3.o Por solicitalo de acordo as partes, alegando xus-ta causa a xuízo do tribunal.

4.o Por imposibilidade absoluta de calquera das par-tes citadas para seren interrogadas no xuízo ou vista,sempre que tal imposibilidade, xustificada suficientemen-te a xuízo do tribunal, se tivese producido cando xa nonfose posible solicitar un novo sinalamento conforme odisposto no artigo 183.

5.o Por morte, enfermidade ou imposibilidade abso-luta do avogado da parte que pediu a suspensión, xus-tificadas suficientemente, a xuízo do tribunal, sempreque tales feitos se tivesen producido cando xa non foseposible solicitar un novo sinalamento conforme o dis-posto no artigo 183.

6.o Por te-lo avogado defensor dous sinalamentosde vista para o mesmo día en distintos tribunais, resul-tando imposible, polo horario fixado, a súa asistenciaa ambos, sempre que acredite suficientemente que, óabeiro do artigo 183, intentou, sen resultado, un novosinalamento que evitase a coincidencia.

Neste caso, terá preferencia a vista relativa a causacriminal con preso e, en defecto desta actuación, a dosinalamento máis antigo, e se os dous sinalamentosfosen da mesma data, suspenderase a vista correspon-dente ó procedemento máis moderno.

Non se acordará a suspensión da vista se a comu-nicación da solicitude para que aquela se acorde se pro-duce con máis de tres días de demora desde a noti-ficación do sinalamento que se reciba en segundo lugar.Para estes efectos deberá xuntárselle á solicitude copiada notificación do citado sinalamento.

O disposto no parágrafo anterior non será de apli-cación ás vistas relativas a causa criminal con preso,sen prexuízo da responsabilidade en que se puido terincorrido.

7.o Por terse acordado a suspensión do curso dasactuacións ou resultar procedente tal suspensión deacordo co disposto por esta lei.

2. Toda suspensión que o tribunal acorde comu-nicaráselle inmediatamente ás partes comparecidas ea quen fose citado xudicialmente en calidade de tes-temuña, perito ou noutra condición.

Artigo 189. Novo sinalamento das vistas suspendidas.

1. En caso de suspensión da vista farase o novosinalamento ó acordarse a suspensión e, se non for posi-ble, tan pronto como desapareza o motivo que a oca-sionou.

2. O novo sinalamento farase para o día máis inme-diato posible, sen altera-la orde dos que xa estean feitos.

Artigo 190. Cambios no persoal xulgador despois dosinalamento de vistas e posible recusación.

1. Cando despois de efectuado o sinalamento eantes da celebración da vista cambiase o xuíz ou algúnmaxistrado integrante do tribunal, tan axiña como istoocorra e, en todo caso, antes de darse principio á vista,faránselles sabe-los ditos cambios ás partes, sen prexuízode proceder á celebración dela, a non ser que no actofose recusado, aínda que sexa verbalmente, o xuíz oualgún dos maxistrados que, como consecuencia do cam-bio, pasasen a formar parte do tribunal.

2. Se se formula a recusación a que se refire o núme-ro anterior, suspenderase a vista e tramitarase o inci-dente segundo o disposto nesta lei, facéndose o novosinalamento unha vez resolta a recusación.

A recusación que se formule verbalmente deberá con-ter expresión sucinta da causa ou causas e deberá for-malizarse por escrito no prazo de tres días. De non facer-se así dentro do dito prazo, non será admitida e impo-ráselle ó recusante unha multa de 25.000 a 100.000pesetas, condenándoo, ademais, ó pagamento das cus-tas ocasionadas coa suspensión. Na mesma resoluciónfarase o novo sinalamento para a vista o antes posible.

Artigo 191. Recusación posterior á vista.

1. No caso de cambio de xuíz ou de maxistradoou maxistrados, a que se refire o número 1 do artigoanterior, se se celebrou a vista por non ter mediadorecusación, se o tribunal é unipersoal, deixará o xuíztranscorrer tres días antes de dicta-la resolución e dese tratar de tribunal colexiado, suspenderase por tresdías a discusión e votación dela.

2. Dentro do prazo a que se refire o número pre-cedente poderán ser recusados o xuíz ou os maxistradosque entrasen a formar parte do tribunal despois do sina-lamento, e se as partes non fixesen uso dese dereito,empezará a corre-lo prazo para dictar resolución.

3. No caso a que se refire o presente artigo só seadmitirán as recusacións baseadas en causas que nonpuideron coñecerse antes do comezo da vista.

Artigo 192. Efectos da decisión da recusación formu-lada despois da vista.

Se se declara procedente, por medio de auto, a recu-sación formulada conforme o previsto no artigo anterior,quedará sen efecto a vista e verificarase de novo nodía máis próximo que poida sinalarse, ante xuíz ou conmaxistrados hábiles en substitución dos recusados.

Cando se declare non haber lugar á recusación, dic-tarán a resolución o xuíz ou os maxistrados que asistisená vista, comezando a corre-lo prazo para a dictar ó díaseguinte da data en que se decidise sobre a recusación.

Artigo 193. Interrupción das vistas.

1. Unha vez iniciada a celebración dunha vista, sópoderá interromperse:

1.o Cando o tribunal deba resolver algunha cuestiónincidental que non poida decidir no acto.


2.o Cando se deba practicar algunha dilixencia deproba fóra da sede do tribunal e non poida verificarseno tempo intermedio entre unha e outra sesión.

3.o Cando non comparezan as testemuñas ou osperitos citados xudicialmente e o tribunal considereimprescindible a declaración ou o informe deles.

4.o Cando, despois de iniciada a vista, se produzaalgunha das circunstancias que terían determinado a sus-pensión da súa celebración.

2. A vista proseguirase unha vez desaparecida acausa que motivou a súa interrupción.

3. Cando non poida proseguirse a vista dentro dosvinte días seguintes á súa interrupción procederase ácelebración dunha nova vista, facéndose o oportuno sina-lamento para a data máis inmediata posible.

O mesmo se fará, aínda que non transcorrese o ditoprazo, sempre que deba ser substituído o xuíz ante oque comezou a celebrarse a vista interrompida e, tra-tándose de tribunais colexiados, cando a vista non poidaproseguirse con maxistrados dos que xa actuaron nelaen número suficiente para dictar resolución.

SECCIÓN 3.a DAS VOTACIÓNS E RESOLUCIÓNS DOS ASUNTOS

Artigo 194. Xuíces e maxistrados ós que corresponderesolve-los asuntos.

1. Nos asuntos que deban resolverse despois dacelebración dunha vista ou xuízo, a redacción e sinaturada resolución, nos tribunais unipersoais, ou a delibera-ción e votación, nos tribunais colexiados, serán reali-zadas, respectivamente, polo xuíz ou polos maxistradosque asistiron á vista ou ó xuízo, aínda que despois destaaqueles deixasen de exerce-las súas funcións no tribunalque coñeza do asunto.

2. Exceptúanse do disposto no número anterior osxuíces e maxistrados que, despois da vista ou xuízo:

1.o Perdesen a condición de xuíz ou maxistrado.Aplicarase, non obstante, o disposto no número 1

deste artigo ós xuíces e maxistrados xubilados por idadee ós xuíces substitutos e maxistrados suplentes que cesa-sen no cargo por renuncia, transcurso do prazo parao que foron nomeados ou por cumpriren a idade desetenta e dous anos.

2.o Fosen suspendidos do exercicio das súas funcións.3.o Accedesen a cargo público ou profesión incom-

patible co exercicio da función xurisdiccional ou pasasená situación de excedencia voluntaria para se presentarencomo candidatos a cargos de elección popular.

Artigo 195. Información dos maxistrados sobre o con-tido dos autos en tribunais colexiados.

1. O relator terá ó seu dispor os autos para dictarsentencia ou resolución decisoria de incidentes ou recur-sos, e os demais membros do tribunal poderán examinaraqueles en calquera tempo.

2. Concluída a vista nos asuntos en que esta pre-ceda á decisión ou, noutro caso, desde o día en queo presidente faga o sinalamento para a deliberación,votación e resolución, calquera dos maxistrados poderápedi-los autos para o seu estudio.

Cando os pidan varios, o que presida fixará o tempopolo que os deba ter cada un, de modo que poidandictarse as sentencias dentro do prazo sinalado para isto.

Artigo 196. Deliberación e votación das resolucións entribunais colexiados.

Nos tribunais colexiados discutiranse e votaranse asresolucións inmediatamente despois da vista, se esta

se celebra e, nontro caso, sinalará o presidente o díaen que se vaian discutir e votar, dentro do prazo sinaladopola lei.

Artigo 197. Forma da discusión e votación das reso-lucións nos tribunais colexiados.

1. Nos tribunais colexiados, a discusión e votacióndas resolucións será dirixida polo presidente e verifica-rase sempre a porta pechada.

2. O maxistrado relator someterá á deliberación dasala ou sección os puntos de feito e as cuestións e fun-damentos de dereito, así como a decisión que, ó seuxuízo, deba recaer e, logo da discusión necesaria, pro-cederase á votación.

Artigo 198. Votación das resolucións.

1. O presidente poderá acordar que a votación teñalugar separadamente sobre os distintos pronunciamen-tos de feito ou de dereito que deban facerse, ou sobreparte da decisión que deba dictarse.

2. Votará primeiro o relator e despois os restantesmaxistrados, pola orde inversa á súa antigüidade. O pre-sidente votará o último.

3. Comezada a votación, non poderá interrompersesenón por algún impedimento insuperable.

Artigo 199. Voto de maxistrados impedidos despoisda vista.

1. Se despois da vista se imposibilitase algún maxis-trado, de xeito que non poida asistir á discusión e vota-ción, dará o seu voto por escrito, fundado e asinado,e remitirallo directamente ó presidente do tribunal. Senon puidese escribir nin asinar, valerase do secretariodo tribunal.

O voto así emitido computarase cos demais e con-servarase, rubricado polo que presida, co libro de sen-tencias.

2. Cando o maxistrado impedido non poida votarnin sequera daquel modo, decidirán o asunto os demaismaxistrados que asistisen á vista, se compuxesen osnecesarios para formar maioría. Se non os houbese, pro-cederase a unha nova vista, con asistencia dos que con-corresen á anterior e daquel ou aqueles que deban subs-tituí-los impedidos, sendo neste caso aplicable o dispostonos artigos do 190 ó 192 da presente lei.

3. O disposto no número anterior aplicarase taméncando algún dos maxistrados que participaron na vistanon poida intervir na deliberación e votación por se acharnalgún dos casos previstos no número 2 do artigo 194.

Artigo 200. Impedimento do xuíz que asistise á vista.

Nos tribunais unipersoais, cando despois da vista seimposibilite o xuíz que asistiu a ela e non poida dicta-laresolución nin sequera coa asistencia do secretario xudi-cial, celebrarase unha nova vista presidida polo xuíz quesubstitúa o impedido.

O mesmo se fará cando o xuíz que participou navista non poida dicta-la resolución por se achar com-prendido nalgún dos casos previstos no número 2 doartigo 194.

Artigo 201. Maioría de votos.

Nos tribunais colexiados, os autos e sentencias dic-taranse por maioría absoluta de votos, salvo que expre-samente a lei sinale unha proporción maior.

En ningún caso se poderá esixir un número deter-minado de votos conformes que desvirtúe a regra damaioría.


Artigo 202. Discordias.

1. Cando na votación dunha resolución non resultarmaioría de votos sobre calquera dos pronunciamentosde feito ou de dereito que deban facerse, volveransea discutir e a votarse os puntos en que disentisen osvotantes.

2. Se non se obtén acordo, a discordia resolverasemediante celebración de nova vista, concorrendo osmaxistrados que asistisen á primeira, aumentándosedous máis, se foi impar o número dos discordantes, etres no caso de ter sido par. Concorrerá para isto, enprimeiro lugar, o presidente da sala ou sección, se nonasistiu xa; en segundo lugar, os maxistrados da mesmasala que non visen o preito; en terceiro lugar, o presidenteda audiencia; e, finalmente, os maxistrados das demaissalas ou seccións, con preferencia dos da mesma ordexurisdiccional, segundo a orde que acorde a sala degoberno.

3. O que deba presidi-la sala composta segundo onúmero anterior fará o sinalamento, mediante providen-cia, das vistas de discordia e designacións oportunas.

4. Cando na votación dunha resolución pola salaprevista no segundo número deste artigo non se reúnatampouco maioría sobre os puntos en discordia, pro-cederase a unha nova votación, sometendo só a estaos dous pareceres que obtivesen maior número de votosna precedente.

Artigo 203. Redacción das resolucións nos tribunaiscolexiados.

Nos tribunais colexiados correspóndelle ó relatorredacta-las resolucións que se sometesen a discusiónda sala ou sección, se se conformou co acordado.

Cando o relator non se conformase co voto da maio-ría, declinará a redacción da resolución e deberá formularmotivadamente o seu voto particular. Neste caso, o pre-sidente encomendaralle a redacción a outro maxistradoe disporá a rectificación necesaria na quenda de rela-torios para restablece-la igualdade nela.

Artigo 204. Sinatura das resolucións.

1. As resolucións xudiciais serán asinadas polo xuízou por tódolos maxistrados non impedidos dentro doprazo establecido para as dictar.

2. Cando despois de decidido o asunto por un tri-bunal colexiado se imposibilite algún maxistrado dos quevotaron e non poida asina-la resolución, o que presidiufarao por el, expresando o nome do maxistrado por quenasina e facendo constar que o maxistrado imposibilitadovotou pero non puido asinar.

Se o impedido fose o presidente, o maxistrado máisantigo asinará por el.

3. As resolucións xudiciais deberán ser autorizadasou publicadas mediante sinatura polo secretario xudicial,baixo pena de nulidade.

Artigo 205. Votos particulares.

1. Todo o que tome parte na votación dunha sen-tencia ou auto definitivo asinará o acordado, mesmoque disentise da maioría; pero poderá, neste caso, anun-ciándoo no momento da votación ou no da sinatura,formular voto particular, en forma de sentencia, na quepoderán aceptarse, por remisión, os puntos de feito efundamentos de dereito da dictada polo tribunal cos queestea conforme.

2. O voto particular, coa sinatura do autor, incor-porarase ó libro de sentencias e notificaráselles ás partesxunto coa sentencia aprobada por maioría. Cando, de

acordo coa lei, sexa preceptiva a publicación da sen-tencia, o voto particular, se o hai, deberase publicar xuntoa ela.

3. Tamén se poderá formular voto particular, consuxeición ó disposto nos números anteriores, no queresulte aplicable, respecto dos autos e providenciassucintamente motivadas.

CAPÍTULO VIII

Das resolucións xudiciais e das dilixenciasde ordenación

SECCIÓN 1.a DAS CLASES, FORMA E CONTIDO DAS RESOLUCIÓNS

E DO MODO DE AS DICTAR, PUBLICAR E ARQUIVAR

Artigo 206. Clases de resolucións xudiciais.

1. As resolucións dos tribunais civís denominaranseprovidencias, autos e sentencias.

2. Nos procesos de declaración, cando a lei nonexprese a clase de resolución que teña que empregarse,observaranse as seguintes regras:

1.a Dictarase providencia cando a resolución nonse limite á aplicación de normas de impulso procesual,senón que se refira a cuestións procesuais que requiranunha decisión xudicial, ben por establecelo a lei, benpor derivarse delas cargas ou por afectar dereitos pro-cesuais das partes, sempre que en tales casos non seesixa expresamente a forma de auto.

2.a Dictaranse autos cando se decidan recursos con-tra providencias, cando se resolva sobre admisión ouinadmisión de demanda, reconvención e acumulaciónde accións, sobre presupostos procesuais, admisión ouinadmisión da proba, aprobación xudicial de transacciónse convenios, anotacións e inscricións rexistrais, medidascautelares, nulidade ou validez das actuacións e calqueracuestión incidental, teñan ou non sinalada nesta lei tra-mitación especial.

Tamén revestirán a forma de auto as resolucións quepoñan fin ás actuacións dunha instancia ou recurso antesde que conclúa a súa tramitación ordinaria.

3.a Dictarase sentencia para pór fin ó proceso, enprimeira ou segunda instancia, unha vez que concluísea súa tramitación ordinaria prevista na lei. Tamén seresolverán mediante sentencia os recursos extraordina-rios e os procedementos para a revisión de sentenciasfirmes.

3. Nos procesos de execución seguiranse, no queresulten aplicables, as regras establecidas nos númerosanteriores.

Artigo 207. Resolucións definitivas. Resolucións fir-mes. Cousa xulgada formal.

1. Son resolucións definitivas as que poñen fin áprimeira instancia e as que deciden os recursos inter-postos fronte a elas.

2. Son resolucións firmes aquelas contra as que noncabe ningún recurso ben por non prevelo a lei, ben por-que, estando previsto, transcorreu o prazo legalmentefixado sen que ningunha das partes o presentase.

3. As resolucións firmes pasan en autoridade decousa xulgada e o tribunal do proceso en que recaesendeberá aterse en todo caso ó disposto nelas.

4. Transcorridos os prazos previstos para recorrercontra unha resolución sen tela impugnado, quedará fir-me e pasada en autoridade de cousa xulgada, e o tribunaldo proceso en que recaia deberá aterse en todo casoó disposto nela.


Artigo 208. Forma das resolucións.

1. As providencias limitaranse a expresa-lo que porelas se mande e incluirán ademais unha sucinta moti-vación cando así o dispoña a lei ou o tribunal o estimeconveniente.

2. Os autos e as sentencias serán sempre motivadose conterán, en parágrafos separados e numerados, osantecedentes de feito e os fundamentos de dereito nosque se basee a subseguinte parte dispositiva ou reso-lución.

3. Tódalas resolucións incluirán a mención do lugare data en que se adopten e a indicación do tribunalque as dicte, con expresión do xuíz ou maxistrados queo integren e a súa sinatura e indicación do nome dorelator, cando o tribunal sexa colexiado.

No caso de providencias dictadas por salas de xustiza,abondará coa sinatura do relator.

4. Ó se notifica-la resolución ás partes indicarasese esta é firme ou se cabe algún recurso contra ela,con expresión, neste último caso, do recurso que pro-ceda, do órgano ante o que debe interporse e do prazopara recorrer.

Artigo 209. Regras especiais sobre forma e contidodas sentencias.

As sentencias formularanse conforme o disposto noartigo anterior e con suxeición, ademais, ás seguintesregras:

1.a No encabezamento deberán expresarse osnomes das partes e, cando sexa necesario, a lexitimacióne representación en virtude das cales actúen, así comoos nomes dos avogados e procuradores e o obxectodo xuízo.

2.a Nos antecedentes de feito consignaranse, coaclaridade e a concisión posibles e en parágrafos sepa-rados e numerados, as pretensións das partes ou inte-resados, os feitos en que as funden, que fosen alegadosoportunamente e teñan relación coas cuestións queteñan que se resolver, as probas que se propuxesen epracticasen e os feitos probados, de se-lo caso.

3.a Nos fundamentos de dereito expresaranse, enparágrafos separados e numerados, os puntos de feitoe de dereito fixados polas partes e os que ofrezan ascuestións controvertidas, dando as razóns e fundamen-tos legais da resolución que deba dictarse, con expresiónconcreta das normas xurídicas aplicables ó caso.

4.a A parte dispositiva, que se acomodará ó previstonos artigos 216 e seguintes, conterá, numerados, ospronunciamentos correspondentes ás pretensións daspartes, aínda que a estimación ou desestimación detodas ou algunhas destas pretensións puidese deducirsedos fundamentos xurídicos, así como o pronunciamentosobre as custas. Tamén determinará, de se-lo caso, acantidade obxecto da condena, sen que poida reservarsea súa determinación para a execución da sentencia, senprexuízo do disposto no artigo 219 desta lei.

Artigo 210. Resolucións orais.

1. Agás que a lei permita diferi-lo pronunciamento,as resolucións que deban dictarse na celebración dunhavista, audiencia ou comparecencia perante o tribunal pro-nunciaranse oralmente no mesmo acto, documentándo-se este con expresión da parte dispositiva e motivaciónbreve daquelas resolucións.

2. Pronunciada oralmente unha resolución, se tóda-las persoas que foron parte no xuízo están presentesno acto, por si ou debidamente representadas, e expre-san a súa decisión de non interporen recurso, o tribunaldeclarará, no mesmo acto, a firmeza da resolución.

Fóra deste caso, o prazo para recorrer comezará acontar desde a notificación da resolución debidamenteredactada.

3. En ningún caso se dictarán oralmente sentenciasen procesos civís.

Artigo 211. Prazo para dicta-las resolucións xudiciais.

1. As providencias, os autos e as sentencias serándictados dentro do prazo que a lei estableza.

2. A inobservancia do prazo dará lugar a correccióndisciplinaria, de non mediar xusta causa, que se faráconstar na resolución.

Artigo 212. Publicación e arquivo das sentencias.

1. As sentencias e demais resolucións definitivas,unha vez redactadas e asinadas polo xuíz ou por tódolosmaxistrados que as dictaron, serán notificadas e arqui-vadas na secretaría do tribunal, e daráselles publicidadena forma permitida ou ordenada pola Constitución e as leis.

2. Os secretarios xudiciais porán nos autos certi-ficación literal das sentencias e demais resolucións defi-nitivas.

Artigo 213. Libro de sentencias.

En cada tribunal levarase, baixo a custodia do secre-tario xudicial, un libro de sentencias, no que se incluiránasinadas tódalas definitivas, os autos de igual carácter,así como os votos particulares que se formulasen, queserán ordenados correlativamente segundo a súa data.

Artigo 214. Invariabilidade das resolucións. Aclaracióne corrección.

1. Os tribunais non poderán varia-las resoluciónsque pronuncien despois de asinadas, pero si aclararalgún concepto escuro e rectificar calquera erro materialque padezan.

2. As aclaracións a que se refire o número anteriorpoderán facerse de oficio dentro dos dous días hábilesseguintes ó da publicación da resolución, ou a pedimentode parte ou do Ministerio Fiscal formulada dentro domesmo prazo; neste caso será resolta polo tribunal den-tro dos tres días seguintes ó da presentación do escritoen que se solicite a aclaración.

3. Os erros materiais manifestos e os aritméticosen que incorran as resolucións xudiciais poderán ser rec-tificados en calquera momento.

Artigo 215. Emenda e complemento de sentencias eautos defectuosos ou incompletos.

1. As omisións ou defectos que poidan padecer sen-tencias e autos e que sexa necesario remediar para levarplenamente a efecto estas resolucións poderán seremendadas, mediante auto, nos mesmos prazos e polomesmo procedemento establecidos no artigo anterior.

2. De tratarse de sentencias ou autos que omitisenmanifestamente pronunciamentos relativos a preten-sións oportunamente deducidas e substanciadas no pro-ceso, o tribunal, por solicitude escrita de parte no prazode cinco días contados desde a notificación da reso-lución, logo de traslado da dita solicitude ás demais par-tes, para alegacións escritas por outros cinco días, dictaráauto polo que resolverá completa-la resolución co pro-nunciamento omitido ou que non procede completala.

3. Se o tribunal advirte en sentencias ou autos quedictou as omisións a que se refire o número anterior,poderá, no prazo de cinco días contados desde a data


en que se dicta, proceder de oficio, mediante auto, acompleta-la súa resolución, pero sen modificar nin rec-tifica-lo que acordase.

4. Non caberá ningún recurso contra os autos enque se completen ou se denegue completa-las resolu-cións a que se refiren os anteriores números deste artigo,sen prexuízo dos recursos que procedan, de se-lo caso,contra a sentencia ou auto a que se refira a solicitudeou a actuación de oficio do tribunal. Os prazos para estesrecursos, de seren procedentes, comezarán a compu-tarse desde o día seguinte ó da notificación do autoque recoñecese ou negase a omisión de pronunciamentoe acordase ou denegase remediala.

SECCIÓN 2.a DOS REQUISITOS INTERNOS DA SENTENCIA

E DOS SEUS EFECTOS

Artigo 216. Principio de xustiza rogada.

Os tribunais civís decidirán os asuntos en virtude dasachegas de feitos, probas e pretensións das partes, excep-to cando a lei dispoña outra cousa en casos especiais.

Artigo 217. Carga da proba.

1. Cando, no momento de dictar sentencia ou reso-lución semellante, o tribunal considerase dubidosos unsfeitos relevantes para a decisión, desestimará as pre-tensións do demandante ou do reconveniente, ou asdo demandado ou reconvido, segundo corresponda auns ou outros a carga de proba-los feitos que perma-nezan incertos e fundamenten as pretensións.

2. Correspóndelle ó demandante e ó demandadoreconveniente a carga de proba-la certeza dos feitos dosque ordinariamente se desprenda, segundo as normasxurídicas a eles aplicables, o efecto xurídico correspon-dente ás pretensións da demanda e da reconvención.

3. Incúmbelle ó demandado e ó demandante recon-vido a carga de proba-los feitos que, conforme as normasque lles sexan aplicables, impidan, extingan ou enervena eficacia xurídica dos feitos a que se refire o númeroanterior.

4. Nos procesos sobre competencia desleal e sobrepublicidade ilícita corresponderalle ó demandado a cargada proba da exactitude e veracidade das indicacións emanifestacións realizadas e dos datos materiais que apublicidade exprese, respectivamente.

5. As normas contidas nos números precedentesaplicaranse sempre que unha disposición legal expresanon distribúa con criterios especiais a carga de proba-losfeitos relevantes.

6. Para a aplicación do disposto nos números ante-riores deste artigo o tribunal deberá ter presente a dis-poñibilidade e facilidade probatoria que corresponde acada unha das partes do litixio.

Artigo 218. Exhaustividade e congruencia das senten-cias. Motivación.

1. As sentencias deben ser claras, precisas e con-gruentes coas demandas e coas demais pretensións daspartes, deducidas oportunamente no preito. Farán asdeclaracións que aquelas esixan, condenando ou absol-vendo o demandado e decidindo tódolos puntos litixiososque fosen obxecto do debate.

O tribunal, sen se apartar da causa de pedir acudindoa fundamentos de feito ou de dereito distintos dos queas partes quixeron facer valer, resolverá conforme asnormas aplicables ó caso, aínda que non fosen acer-tadamente citadas ou alegadas polos litigantes.

2. As sentencias motivaranse expresando os razoa-mentos fácticos e xurídicos que conducen á apreciación

e valoración das probas, así como á aplicación e inter-pretación do dereito. A motivación deberá incidir nosdistintos elementos fácticos e xurídicos do preito, con-siderados individualmente e en conxunto, axustándosesempre ás regras da lóxica e da razón.

3. Cando os puntos obxecto do litixio fosen varios,o tribunal fará coa debida separación o pronunciamentocorrespondente a cada un deles.

Artigo 219. Sentencias con reserva de liquidación.

1. Cando se reclame en xuízo o pagamento dunhacantidade de diñeiro determinada ou de froitos, rendas,utilidades ou productos de calquera clase, a demandanon poderá limitarse a pretender unha sentencia sim-plemente declarativa do dereito a percibilos, senón quedeberá solicitarse tamén a condena ó seu pagamento,cuantificando exactamente o seu importe, sen que poidasolicitarse a súa determinación en execución de sen-tencia, ou fixando claramente as bases de acordo coascales se deba efectua-la liquidación, de forma que estaconsista nunha pura operación aritmética.

2. Nos casos a que se refire o número anterior, asentencia de condena establecerá o importe exacto dascantidades respectivas, ou fixará con claridade e pre-cisión as bases para a súa liquidación, que deberá con-sistir nunha simple operación aritmética que se efectuarána execución.

3. Fóra dos casos anteriores, non poderá o deman-dante pretender, nin se lle permitirá ó tribunal na sen-tencia, que a condena se efectúe con reserva de liqui-dación na execución. Non obstante o anterior, permi-tiráselle ó demandante solicitar, e ó tribunal sentenciar,a condena ó pagamento de cantidade de diñeiro, froitos,rendas, utilidades ou productos cando esa sexa exclu-sivamente a pretensión formulada e se deixen para unpreito posterior os problemas de liquidación concretadas cantidades.

Artigo 220. Condenas de futuro.

Cando se reclame o pagamento de xuros ou de pres-tacións periódicas, a sentencia poderá incluí-la condenaa satisface-los xuros ou prestacións que se devenguencon posterioridade ó momento en que se dicte.

Artigo 221. Sentencias dictadas en procesos promo-vidos polas asociacións de consumidores ou usuarios.

Sen prexuízo do disposto nos artigos anteriores, assentencias dictadas como consecuencia de demandasinterpostas polas asociacións de consumidores ou usua-rios coa lexitimación a que se refire o artigo 11 destalei estarán suxeitas ás seguintes regras:

1.a Se se pretendese unha condena en diñeiro, defacer, non facer ou dar cousa específica ou xenérica,a sentencia estimatoria determinará individualmente osconsumidores e usuarios que, conforme as leis sobrea súa protección, deben entenderse beneficiados polacondena.

Cando a determinación individual non sexa posible,a sentencia establecerá os datos, características e requi-sitos necesarios para poder esixi-lo pagamento e, de se-locaso, insta-la execución ou intervir nela, se a insta aasociación demandante.

2.a Se, como presuposto da condena ou como pro-nunciamento principal ou único, se declara ilícita ou nonconforme a lei unha determinada actividade ou conduc-ta, a sentencia determinará se, conforme a lexislación


de protección ós consumidores e usuarios, a declaracióndebe producir efectos procesuais non limitados ós queforon parte no proceso correspondente.

3.a Se compareceron consumidores ou usuariosdeterminados, a sentencia deberá pronunciarse expre-samente sobre as súas pretensións.

Artigo 222. Cousa xulgada material.

1. A cousa xulgada das sentencias firmes, sexanestimatorias ou desestimatorias, excluirá, conforme a lei,un ulterior proceso que teña un obxecto idéntico ó doproceso en que aquela se produciu.

2. A cousa xulgada alcanza as pretensións dademanda e da reconvención, así como os puntos a quese refiren os números 1 e 2 do artigo 408 desta lei.

Consideraranse feitos novos e distintos, en relaciónco fundamento das referidas pretensións, os posterioresá completa preclusión dos actos de alegación no procesoen que aquelas se formulasen.

3. A cousa xulgada afectará as partes do procesoen que se dicte e os seus herdeiros e habentes-causa,así como os suxeitos, non litigantes, titulares dos dereitosque fundamenten a lexitimación das partes conformeo previsto no artigo 10 desta lei.

Nas sentencias sobre estado civil, matrimonio, filia-ción, paternidade, maternidade e incapacitación e rein-tegración da capacidade a cousa xulgada terá efectosfronte a todos a partir da súa inscrición ou anotaciónno Rexistro Civil.

As sentencias que se dicten sobre impugnación deacordos societarios afectarán a tódolos socios, aínda quenon litigasen.

4. O resolto con forza de cousa xulgada na sentenciafirme que puxese fin a un proceso vinculará o tribunaldun proceso posterior cando neste apareza como ante-cedente lóxico do que sexa o seu obxecto, sempre queos litigantes de ámbolos procesos sexan os mesmos oua cousa xulgada se estenda a eles por disposición legal.

SECCIÓN 3.a DAS DILIXENCIAS DE ORDENACIÓN

Artigo 223. Dilixencias de ordenación.

1. Correspóndelles ós secretarios xudiciais dicta-lasdilixencias de ordenación, a través das cales se lles daráós autos o curso que a lei estableza.

2. As dilixencias de ordenación limitaranse a expre-sa-lo que se dispoña co nome do secretario xudicial queas dicte, a data e a sinatura daquel.

Artigo 224. Revisión das dilixencias de ordenación.

1. Son nulas de pleno dereito as dilixencias de orde-nación que decidan cuestións que, conforme a lei, teñanque ser resoltas por medio de providencia, auto ousentencia.

2. Fóra dos casos a que se refire o número anterior,as dilixencias de ordenación tamén poderán ser anu-ladas, por instancia da parte á que causen prexuízo, can-do infrinxan algún precepto legal ou resolvan cuestiónsque, conforme o disposto nesta lei, deban ser decididasmediante providencia.

3. A impugnación a que se refire o parágrafo ante-rior tramitarase e resolverase de conformidade co pre-visto para o recurso de reposición.

CAPÍTULO IX

Da nulidade das actuacións xudiciais

Artigo 225. Nulidade de pleno dereito.

Os actos procesuais serán nulos de pleno dereito noscasos seguintes:

1.o Cando se produzan por ou ante un tribunal confalta de xurisdicción ou de competencia obxectiva oufuncional.

2.o Cando se realicen baixo violencia ou intimidación.3.o Cando se prescinda de normas esenciais do pro-

cedemento, sempre que, por esa causa, se puidese pro-ducir indefensión.

4.o Cando se realicen sen intervención de avogado,nos casos en que a lei a estableza como obrigatoria.

5.o Nos demais casos en que esta lei así o estableza.

Artigo 226. Modo de proceder en caso de intimidaciónou violencia.

1. Os tribunais dos que a actuación se producisecon intimidación ou violencia, tan pronto como se vexanlibres dela, declararán nulo todo o practicado e promo-verán a formación de causa contra os culpables, pondoos feitos en coñecemento do Ministerio Fiscal.

2. Tamén se declararán nulos os actos das partesou de persoas que interveñan no proceso se se acreditaque se produciron baixo intimidación ou violencia. A nuli-dade destes actos entrañará a de tódolos demais rela-cionados con el ou que se puidesen ter visto condicio-nados ou influídos substancialmente polo acto nulo.

Artigo 227. Declaración de nulidade e pretensións deanulación de actuacións procesuais.

1. A nulidade de pleno dereito, en todo caso, e osdefectos de forma nos actos procesuais que impliquenausencia dos requisitos indispensables para alcanza-loseu fin ou determinen efectiva indefensión, faranse valerpor medio dos recursos establecidos na lei contra a reso-lución de que se trate.

2. Sen prexuízo disto, o tribunal poderá, de oficioou por instancia de parte, antes de recaer resoluciónque poña fin ó proceso, e sempre que non proceda aemenda, declarar, logo de audiencia das partes, a nuli-dade de tódalas actuacións ou dalgunha en particular.

En ningún caso poderá o tribunal, con ocasión dunrecurso, decretar de oficio unha nulidade das actuaciónsque non fose solicitada neste recurso, agás que apreciasefalta de xurisdicción ou de competencia obxectiva oufuncional ou se producise violencia ou intimidación queafecte a ese tribunal.

Artigo 228. Incidente excepcional de nulidade deactuacións.

1. Non se admitirán con carácter xeral incidentesde nulidade de actuacións. Sen embargo, excepcional-mente, os que sexan parte lexítima ou deberon selo pode-rán pedir por escrito que se declare a nulidade de actua-cións fundada en defectos de forma que causasen inde-fensión, sempre que, polo momento en que se produ-ciron, non fose posible denunciar eses defectos antesde recaer resolución que poña fin ó proceso e que estanon sexa susceptible de recurso ordinario nin extraor-dinario.

Será competente para coñecer deste incidente o mes-mo tribunal que dictou a sentencia ou resolución que


adquirise firmeza. O prazo para pedi-la nulidade será devinte días, desde a notificación da sentencia, a resoluciónou, en todo caso, desde que se tivo coñecemento dodefecto causante de indefensión, sen que, neste últimocaso, poida solicitarse a nulidade de actuacións despoisde transcorridos cinco anos desde a notificación da sen-tencia ou resolución.

O tribunal non admitirá a trámite, mediante provi-dencia brevemente motivada, calquera incidente no quese pretenda suscitar outras cuestións. Contra a resolu-ción pola que non se admita a trámite o incidente noncaberá ningún recurso.

2. Admitido a trámite o escrito en que se pida anulidade fundada nos vicios a que se refire o númeroanterior deste artigo, non quedará en suspenso a exe-cución e eficacia da sentencia ou resolución non sus-ceptibles de recurso, agás que se acorde de forma expre-sa a suspensión para evitar que o incidente puidese per-de-la súa finalidade, e darase traslado deste escrito, xuntocon copia dos documentos que se xuntasen, de se-locaso, para acredita-lo vicio ou defecto en que a peticiónse funde, ás demais partes, que no prazo común decinco días poderán formular por escrito as súas alega-cións, ás que xuntarán os documentos que se estimenpertinentes.

De estimarse a nulidade, reporanse as actuacións óestado inmediatamente anterior ó defecto que a orixinasee seguirase o procedemento legalmente establecido. Dedesestimarse a solicitude de nulidade, condenarase, pormedio de auto, ó solicitante en tódalas custas do incidentee, en caso de que o tribunal entenda que se promoveucon temeridade, imporalle, ademais, unha multa de quin-ce mil a cen mil pesetas. Contra a resolución que resolvao incidente non caberá ningún recurso.

Artigo 229. Actuacións xudiciais realizadas fóra dotempo establecido.

As actuacións xudiciais realizadas fóra do tempo esta-blecido só poderán anularse se o impón a natureza dotermo ou prazo.

Artigo 230. Conservación dos actos.

1. A nulidade dun acto non implicará a dos suce-sivos que sexan independentes daquel nin a daquelescun contido que non puidese ter sido distinto en casode non se ter cometido a infracción que deu lugar ánulidade.

2. A nulidade de parte dun acto non implicará adas demais do mesmo acto que sexan independentesdaquela.

Artigo 231. Emenda.

O tribunal coidará de que poidan ser emendados osdefectos en que incorran os actos procesuais das partes,sempre que neses actos se manifestase a vontade decumpri-los requisitos esixidos pola lei.

CAPÍTULO X

Da reconstrucción de autos

Artigo 232. Competencia e intervención do MinisterioFiscal.

1. Será competente para tramita-la reconstitucióntotal ou parcial de todo tipo de actuacións xudiciais otribunal en que a desaparición ou mutilación acontecese.

2. Nos procedementos de reconstrucción de actua-cións será sempre parte o Ministerio Fiscal.

Artigo 233. Inicio do expediente de reconstrucción deactuacións.

O tribunal, de oficio, ou as partes ou os seus herdeiros,de se-lo caso, poderán insta-la reconstrucción dos autos.Se o procedemento se iniciou por instancia de parte,deberá comezar mediante escrito que conterá os seguin-tes datos:

1.o Cándo ocorreu a desaparición ou mutilación, coaprecisión que sexa posible.

2.o Situación procesual do asunto.

3.o Os datos que coñeza e medios de investigaciónque poidan conducir á reconstitución.

A este escrito xuntaránselle, en canto sexa posible,as copias auténticas e privadas que se conserven dosdocumentos, e noutro caso sinalaranse os protocolosou rexistros en que consten as súas matrices ou se efec-tuase algún asento ou inscrición. Tamén se xuntaránas copias dos escritos presentados e as resolucións detoda clase recaídas no xuízo, así como cantos outrosdocumentos poidan ser útiles para a reconstrucción.

Artigo 234. Citación para a vista das partes. Efectosda súa inasistencia.

1. Acordado polo tribunal mediante providencia oinicio do procedemento de reconstrucción das actua-cións, citaranse as partes para unha vista que deberácelebrarse dentro do prazo máximo de vinte días. A estavista deberán asisti-las partes e os seus avogados, sem-pre que a intervención destes sexa preceptiva no procesoas actuacións do cal se pretenden reconstruír.

2. A inasistencia dalgunha das partes non impediráa prosecución da vista coas que estean presentes. Candonon compareza ningunha substanciarase o trámite coMinisterio Fiscal.

Artigo 235. Inicio da vista. Inexistencia de controversia.Proba e decisión.

1. A vista iniciarase requirindo as partes para quemanifesten a súa conformidade ou desconformidade coaexactitude dos escritos e documentos presentados polaparte que instou o procedemento, así como con aquelesque puidesen achega-las demais partes na mesma vista.

2. O tribunal, oídas as partes e examinados os escri-tos e documentos presentados, logo do informe do fiscal,determinará os extremos en que houbese acordo entreos litigantes e aqueloutros en que, prescindindo de dife-rencias accidentais, mediase desconformidade.

3. Cando non exista ningunha controversia sobreos puntos a que afecte a reconstrucción, o tribunal dic-tará un auto para declarar reconstituídas as actuaciónse para fixa-la situación procesual da que deba partirsepara o ulterior curso do xuízo de que se trate.

4. Cando entre as partes exista desacordo total ouparcial, proporase a proba que sexa precisa, que se prac-ticará no mesmo acto, ou se isto non é posible, no prazode quince días. O tribunal resolverá mediante auto aforma en que deben quedar reconstituídas as actuacións,ou a imposibilidade da súa reconstitución. Contra esteauto poderá interporse recurso de apelación.


TÍTULO VI

Da cesación das actuacións xudiciaise da caducidade da instancia

Artigo 236. Impulso do procedemento polas partes ecaducidade.

A falta de impulso do procedemento polas partesou interesados non orixinará a caducidade da instanciaou do recurso.

Artigo 237. Caducidade da instancia.

1. Teranse por abandonadas as instancias e recur-sos en toda clase de preitos se, a pesar do impulsode oficio das actuacións, non se produce ningunha acti-vidade procesual no prazo de dous anos, cando o preitose ache en primeira instancia; e de un, se está en segundainstancia ou pendente de recurso extraordinario porinfracción procesual ou de recurso de casación.

Estes prazos contaranse desde a última notificaciónás partes.

2. Contra o auto que declare a caducidade caberános recursos de reposición e de apelación.

Artigo 238. Exclusión da caducidade por forza maiorou contra a vontade das partes.

Non se producirá caducidade da instancia ou do recur-so se o procedemento quedou paralizado por forza maiorou por calquera outra causa contraria ou non imputableá vontade das partes ou interesados.

Artigo 239. Exclusión da caducidade da instancia naexecución.

As disposicións dos artigos que preceden non seránaplicables nas actuacións para a execución forzosa.

Estas actuacións poderanse proseguir ata obte-locumprimento do xulgado, aínda que quedasen sen cursodurante os prazos sinalados neste título.

Artigo 240. Efectos da caducidade da instancia.

1. Se a caducidade se produce na segunda instanciaou nos recursos extraordinarios mencionados no arti-go 237, terase por desistida a apelación ou estes recur-sos e por firme a resolución obxecto de recurso e devol-veranse as actuacións ó tribunal do que procedan.

2. Se a caducidade se produce na primeira instan-cia, entenderase producida a desistencia nesa instancia,polo que poderá interporse nova demanda, sen prexuízoda caducidade da acción.

3. A declaración de caducidade non conterá impo-sición de custas; cada parte deberá paga-las causadaspola súa instancia e as comúns por metade.

TÍTULO VII

Da taxación de custas

Artigo 241. Pagamento das custas e gastos do proceso.

1. Agás o disposto na Lei de asistencia xurídica gra-tuíta, cada parte pagará os gastos e custas do procesocausados pola súa instancia a medida que se vaianproducindo.

Consideraranse gastos do proceso aqueles desem-bolsos que teñan a súa orixe directa e inmediata na

existencia do dito proceso, e custas a parte daquelesque se refiran ó pagamento dos seguintes conceptos:

1.o Honorarios da defensa e da representación téc-nica cando sexan preceptivas.

2.o Inserción de anuncios ou edictos que de formaobrigada deban publicarse no curso do proceso.

3.o Depósitos necesarios para a presentación derecursos.

4.o Dereitos de peritos e demais aboamentos queteñan que realizarse a persoas que interviron no proceso.

5.o Copias, certificacións, notas, testemuños e docu-mentos análogos que teñan que solicitarse conformea lei, agás os que sexan reclamados polo tribunal a rexis-tros e protocolos públicos, que serán gratuítos.

6.o Dereitos arancelarios que deban aboarse comoconsecuencia de actuacións necesarias para o desen-volvemento do proceso.

2. Os titulares de créditos derivados de actuaciónsprocesuais poderán reclamalos da parte ou partes quedeban satisfacelos sen esperar a que o proceso rematee con independencia do eventual pronunciamento sobrecustas que neste recaia.

Artigo 242. Solicitude de taxación de custas.

1. Cando haxa condena en custas, logo que sexafirme, procederase á súa exacción polo procedementode constrinximento, logo da súa taxación, se a partecondenada non as satisfixo antes de a contraria solicitaresta taxación.

2. A parte que pida a taxación de custas presentarácoa solicitude os xustificantes de ter satisfeito as can-tidades das que reclame o reembolso.

3. Unha vez firme a sentencia ou auto en que seimpuxese a condena, os procuradores, avogados, peritose demais persoas que interviñesen no xuízo e que teñanalgún crédito contra as partes que deba ser incluídona taxación de custas poderán presentar na secretaríado tribunal a minuta detallada dos seus dereitos ou hono-rarios e a conta detallada e xustificada dos gastos quesuplisen.

4. Regularanse con suxeición ós aranceis os derei-tos que correspondan ós funcionarios, procuradores eprofesionais que estean suxeitos a eles.

5. Os avogados, peritos e demais profesionais e fun-cionarios que non estean suxeitos a arancel fixarán osseus honorarios con suxeición, de se-lo caso, ás normasreguladoras do seu estatuto profesional.

Artigo 243. Práctica da taxación de custas.

1. En todo tipo de procesos e instancias, a taxaciónde custas practicaraa o secretario do tribunal que coñe-ceu do proceso ou recurso, respectivamente, suxeitán-dose ás disposicións deste título.

2. Non se incluirán na taxación os dereitos corres-pondentes a escritos e actuacións que sexan inútiles,superfluas ou non autorizadas pola lei, nin as partidasdas minutas que non se expresen detalladamente ouque se refiran a honorarios que non se devengasen nopreito.

O secretario xudicial reducirá o importe dos hono-rarios dos avogados e demais profesionais que nonestean suxeitos a tarifa ou arancel, cando os reclamadosexcedan do límite a que se refire o número 3 do arti-go 394 e non se declarase a temeridade do litigantecondenado en custas.

3. Tampouco se incluirán as custas de actuaciónsou incidentes en que fose condenada expresamente aparte favorecida polo pronunciamento sobre custas noasunto principal.


Artigo 244. Traslado ás partes.

1. Practicada polo secretario xudicial a taxación decustas darase traslado dela ás partes por un prazo comúnde dez días.

2. Unha vez acordado o traslado a que se refireo número anterior non se admitirá a inclusión ou adiciónde ningunha partida, reservándolle ó interesado o seudereito para reclamala de quen e como corresponda.

Artigo 245. Impugnación da taxación de custas.

1. A taxación de custas poderá ser impugnada den-tro do prazo a que se refire o número 1 do artigo anterior.

2. A impugnación poderá basearse en que na taxa-ción se incluísen, partidas, dereitos ou gastos indebidos.Pero, en canto ós honorarios dos avogados, peritos ouprofesionais non suxeitos a arancel, tamén poderáimpugnarse a taxación alegando que o importe desteshonorarios é excesivo.

3. A parte favorecida pola condena en custas pode-rá impugna-la taxación por non se ter incluído naquelagastos debidamente xustificados e reclamados. Taménpoderá funda-la súa reclamación en non se ter incluídoa totalidade da minuta de honorarios do seu avogado,ou de perito, profesional ou funcionario non suxeito aarancel que actuase no proceso pola súa instancia, ouen non ter sido incluídos correctamente os dereitos doseu procurador.

4. No escrito de impugnación deberán mencionarseas contas ou minutas e as partidas concretas a que serefira a discrepancia e as razóns desta. De non se efec-tuar esta mención, non se admitirá a impugnación atrámite.

Artigo 246. Tramitación e decisión da impugnación.

1. Se a taxación se impugna por considerar exce-sivos os honorarios dos avogados, oirase no prazo decinco días ó avogado de que se trate e, de non acepta-lareducción de honorarios que se lle reclame, pasaráselletestemuño dos autos, ou da parte deles que resulte nece-saria, ó colexio de avogados para que emita informe.

2. O establecido no número anterior aplicaraseigualmente respecto da impugnación de honorarios deperitos, pedíndose neste caso o dictame do colexio, aso-ciación ou corporación profesional á que pertenzan.

3. O secretario xudicial, á vista do actuado e dosdictames emitidos, manterá a taxación realizada ou, dese-lo caso, introducirá as modificacións que deban facer-se, e remitiralla ó tribunal para que este resolva, medianteauto, o que proceda sen ulterior recurso.

Se a impugnación é totalmente desestimada, impo-ránselle as custas do incidente ó impugnante. Se é totalou parcialmente estimada, imporánselle ó avogado ouperitos os honorarios dos cales se considerasen exce-sivos.

4. Cando sexa impugnada a taxación por se terincluído nela partidas de dereitos ou honorarios inde-bidas, ou por non se ter incluído naquela gastos debi-damente xustificados e reclamados convocaranse as par-tes para unha vista e a tramitación do incidente con-tinuará de acordo co disposto para o xuízo verbal.

5. Cando se alegue que algunha partida de hono-rarios de avogados ou peritos incluída na taxación decustas é indebida e que, en caso de non selo, sería exce-siva, tramitaranse ámbalas impugnacións simultanea-mente, de acordo co prevido para cada unha delas nosnúmeros anteriores, pero a resolución sobre se os hono-rarios son excesivos quedará en suspenso ata que sedecida sobre se a partida impugnada é ou non debida.

6. Cando unha das partes sexa titular do dereitoá asistencia xurídica gratuíta, non se discutirá nin seresolverá no incidente de taxación de custas ningunhacuestión relativa á obriga da Administración de asumi-lopagamento das cantidades que se lle reclaman por apli-cación da Lei de asistencia xurídica gratuíta.

TÍTULO VIII

Da boa fe procesual

Artigo 247. Respecto ás regras da boa fe procesual.Multas polo seu incumprimento.

1. Os intervenientes en todo tipo de procesos debe-rán axustarse nas súas actuacións ás regras da boa fe.

2. Os tribunais rexeitarán fundadamente as peti-cións e incidentes que se formulen con manifesto abusode dereito ou entrañen fraude de lei ou procesual.

3. Se os tribunais estiman que algunha das partesactuou conculcando as regras da boa fe procesual, pode-rá imporlle, de forma motivada, e respectando o principiode proporcionalidade, unha multa que poderá oscilar detrinta mil a un millón de pesetas, sen que en ningúncaso poida supera-la terceira parte da contía do litixio.

Para determina-la contía da multa o tribunal deberáter en conta as circunstancias do feito de que se trate,así como os prexuízos que ó procedemento ou á outraparte se lle puideron ter causado.

4. Se os tribunais entenden que a actuación con-traria ás regras da boa fe podería ser imputable a algúndos profesionais intervenientes no proceso, sen prexuízodo disposto no artigo anterior, darán traslado de tal cir-cunstancia ós colexios profesionais respectivos por sepuidese procede-la imposición dalgún tipo de sancióndisciplinaria.

LIBRO II

Dos procesos declarativos

TÍTULO I

Das disposicións comúns ós procesos declarativos

CAPÍTULO I

Das regras para determina-lo proceso correspondente

Artigo 248. Clases de procesos declarativos.

1. Toda contenda xudicial entre partes que non teñasinalada pola lei outra tramitación, será ventilada e deci-dida no proceso declarativo que corresponda.

2. Pertencen á clase dos procesos declarativos:

1.o O xuízo ordinario.2.o O xuízo verbal.

3. As normas de determinación da clase de xuízopor razón da contía só se aplicarán en defecto de normapor razón da materia.

Artigo 249. Ámbito do xuízo ordinario.

1. Decidiranse no xuízo ordinario, calquera que sexaa súa contía:

1.o As demandas relativas a dereitos honoríficos dapersoa.

2.o As que pretendan a tutela do dereito á honra,á intimidade e á propia imaxe, e as que pidan a tutela


xudicial civil de calquera outro dereito fundamental, agásas que se refiran ó dereito de rectificación. Nestes pro-cesos, será sempre parte o Ministerio Fiscal e a súatramitación terá carácter preferente.

3.o As demandas sobre impugnación de acordossociais adoptados por xuntas ou asembleas xerais ouespeciais de socios ou de obrigacionistas ou por órganoscolexiados de administración en entidades mercantís.

4.o As demandas en materia de competencia des-leal, propiedade industrial, propiedade intelectual e publi-cidade, sempre que non versen exclusivamente sobrereclamacións de cantidade; caso no que se tramitaránpolo procedemento que lles corresponda en función dacontía que se reclame.

5.o As demandas en que se exerciten accións rela-tivas a condicións xerais da contratación nos casos pre-vistos na lexislación sobre esta materia.

6.o As que versen sobre calquera asunto relativoa arrendamentos urbanos ou rústicos de bens inmobles,agás que se trate do desafiuzamento por falta de paga-mento ou por extinción do prazo da relación arrendaticia.

7.o As que exerciten unha acción de retracto decalquera tipo.

8.o Cando se exerciten as accións que lles outorgaás xuntas de propietarios e a estes a Lei de propiedadehorizontal, sempre que non versen exclusivamente sobrereclamacións de cantidade; neste caso tramitaranse poloprocedemento que corresponda.

2. Decidiranse tamén no xuízo ordinario as deman-das que excedan dunha contía de cincocentas mil pese-tas e aquelas cun xuro económico que resulte imposiblede calcular, nin sequera de modo relativo.

Artigo 250. Ámbito do xuízo verbal.

1. Decidiranse en xuízo verbal, calquera que sexaa súa contía, as demandas seguintes:

1.o As que, con fundamento na falta de pagamentoda renda ou cantidades debidas polo arrendatario, ouna expiración do prazo fixado contractualmente, preten-dan que o dono, usufructuario ou calquera outra persoacon dereito a posuír un predio rústico ou urbano, dadoen arrendamento, ordinario ou financeiro, ou en parcería,recuperen a posesión deste predio.

2.o As que pretendan a recuperación da plena pose-sión dun predio rústico ou urbano, cedido en precario,polo dono, usufructuario ou calquera outra persoa condereito a posuír este predio.

3.o As que pretendan que o tribunal poña en pose-sión de bens a quen os adquirise por herdanza se nonestivesen sendo posuídos por ninguén a título de donoou usufructuario.

4.o As que pretendan a tutela sumaria da tenza ouda posesión dunha cousa ou dereito por quen fose des-poxado delas ou perturbado no seu desfrute.

5.o As que pretendan que o tribunal resolva, concarácter sumario, a suspensión dunha obra nova.

6.o As que pretendan que o tribunal resolva, concarácter sumario, a demolición ou derrubamento de obra,edificio, árbore, columna ou calquera outro obxecto aná-logo en estado de ruína e que ameace causar danosa quen demande.

7.o As que, instadas polos titulares de dereitos reaisinscritos no Rexistro da Propiedade, demanden a efec-tividade deses dereitos fronte ós que se opoñan a elesou perturben o seu exercicio, sen disporen de título ins-crito que lexitime a oposición ou a perturbación.

8.o As que soliciten alimentos debidos por dispo-sición legal ou por outro título.

9.o As que supoñan o exercicio da acción de rec-tificación de feitos inexactos e prexudiciais.

10.o As que pretendan que o tribunal resolva, concarácter sumario, sobre o incumprimento polo compra-dor das obrigas derivadas dos contratos inscritos noRexistro de Venda a Prazos de Bens Mobles e forma-lizados no modelo oficial establecido para o efecto, coobxecto de obter unha sentencia condenatoria que per-mita dirixi-la execución exclusivamente sobre o ben oubens adquiridos ou financiados a prazos.

11.o As que pretendan que o tribunal resolva, concarácter sumario, sobre o incumprimento dun contratode arrendamento financeiro ou contrato de venda a pra-zos con reserva de dominio, sempre que en ámboloscasos estean inscritos no Rexistro de Venda a Prazosde Bens Mobles e formalizados no modelo oficial esta-blecido para o efecto, mediante o exercicio dunha acciónexclusivamente encamiñada a obte-la inmediata entregado ben ó arrendador financeiro ou ó vendedor ou finan-ciador no lugar indicado no contrato, logo de declaraciónde resolución deste, de se-lo caso.

2. Decidiranse tamén no xuízo verbal as demandasdunha contía que non exceda de cincocentas mil pesetase non se refiran a ningunha das materias previstas nonúmero 1 do artigo anterior.

Artigo 251. Regras de determinación da contía.

A contía fixarase segundo o xuro económico da deman-da, que se calculará de acordo coas regras seguintes:

1.a Se se reclama unha cantidade de diñeiro deter-minada, a contía da demanda estará representada poresta cantidade, e se falta a determinación, aínda enforma relativa, a demanda considerarase de contía inde-terminada.

2.a Cando o obxecto do proceso sexa a condenade dar bens mobles ou inmobles, con independenciade que a reclamación se basee en dereitos reais ou per-soais, aplicarase o valor destes no momento de se inter-po-la demanda, conforme os prezos correntes no mer-cado ou na contratación de bens da mesma clase.

Para este cálculo poderá servirse o demandante decalquera valoración oficial dos bens litixiosos, se noné posible determina-lo valor por outros medios, sen quese poida atribuír ós inmobles un valor inferior ó queconste no catastro.

3.a A anterior regra de cálculo aplicarase tamén:

1.o Ás demandas dirixidas a garanti-lo desfrute dasfacultades que derivan do dominio.

2.o Ás demandas que afecten a validez, nulidadeou eficacia do título de dominio, así como a existenciaou a extensión do dominio mesmo.

3.o A aqueloutras peticións, distintas das estable-cidas nos dous casos anteriores, en que a satisfacciónda pretensión dependa de que o demandante acreditea condición de dono.

4.o Ás demandas baseadas no dereito a adquiri-lapropiedade dun ben ou conxunto de bens, xa sexa porposuír un dereito de crédito que así o recoñece, xa sexapor calquera dos modos de adquisición da propiedade,ou polo dereito de retracto, de tanteo ou de opción decompra; cando o ben se reclame como obxecto dunhacompravenda, ten preferencia como criterio de valora-ción o prezo pactado no contrato, sempre que non sexainferior no caso dos inmobles ó seu valor catastral.

5.o Cando o proceso verse sobre a posesión, e nonsexa aplicable outra regra deste artigo.

6.o Ás accións de deslinde, marcaxe e división dacousa común.

4.a Nos casos en que a reclamación verse sobreusufructo ou a núa propiedade, o uso, a habitación, oaproveitamento por quendas ou outro dereito real limi-


tativo do dominio non suxeito a regra especial, o valorda demanda fixarase atendendo á base impoñible tri-butaria sobre a que xire o imposto para a constituciónou transmisión destes dereitos.

5.a O valor dunha demanda relativa a unha servi-dume será o prezo satisfeito pola súa constitución seconsta e a súa data non fose anterior en máis de cincoanos. Noutro caso, estimarase polas regras legais esta-blecidas para fixa-lo prezo da súa constitución ó tempodo litixio, calquera que fose o xeito de adquirila, e, nafalta delas, considerarase como contía a vixésima partedo valor dos predios dominante e servente, tendo enconta o disposto na regra segunda deste artigo sobrebens mobles e inmobles.

6.a Nas demandas relativas á existencia, inexisten-cia, validez ou eficacia dun dereito real de garantía, ovalor será o do importe das sumas garantidas por tódolosconceptos.

7.a Nos xuízos sobre o dereito a esixir prestaciónsperiódicas, sexan temporais ou vitalicias, calcularase ovalor polo importe dunha anualidade multiplicado pordez, agás que o prazo da prestación fose inferior a unano, en que haberá que aterse ó importe total dela.

8.a Nos xuízos que versen sobre a existencia, validezou eficacia dun título obrigacional, o seu valor calcularasepolo total do debido, aínda que sexa pagadoiro a prazos.Este criterio de valoración será aplicable naqueles pro-cesos que teñan como obxecto a creación, modificaciónou extinción dun título obrigacional ou dun dereito decarácter persoal, sempre que non sexa aplicable outraregra deste artigo.

9.a Nos xuízos sobre arrendamentos de bens, agásos que teñen por obxecto a reclamación de rendas ven-cidas, a contía da demanda será o importe dunha anua-lidade de renda, calquera que sexa a periodicidade conque esta apareza fixada no contrato. Non obstante, candose reclame a posesión do ben arrendado aplicarase odisposto pola regra terceira deste artigo.

10.a Naqueles casos en que a demanda verse sobrevalores negociados en Bolsa, a contía virá determinadapola media do cambio medio ponderado daqueles, deter-minado conforme a lexislación aplicable durante o anonatural anterior á data de interposición da demanda,ou pola media do cambio medio ponderado dos valoresdurante o período en que estes se negociasen en Bolsa,cando este período fose inferior ó ano.

Se se trata de valores negociados noutro mercadosecundario, a contía virá determinada polo tipo mediode negociación deles durante o ano natural anterior áinterposición da demanda, no mercado secundario noque se estean negociando, ou polo tipo medio de nego-ciación durante o tempo en que se negociasen no mer-cado secundario, cando os valores se negociasen nesemercado por un período inferior ó ano.

O tipo medio de negociación ou, de se-lo caso, amedia do cambio medio ponderado, acreditarase porcertificación expedida polo órgano rector do mercadosecundario de que se trate.

Se os valores carecen de negociación, a contía cal-cularase de acordo coas normas de valoración contablevixentes no momento de interposición da demanda.

11.a Cando a demanda teña por obxecto unha pres-tación de facer, a súa contía consistirá no custo daquilodo que se inste a realización ou no importe dos danose perdas derivados do incumprimento, sen que nestecaso sexan acumulables ámbalas cantidades, agás seademais de instarse o cumprimento, se pretende taména indemnización. O importe ou cálculo dos danos e per-das terá que ser tido en conta cando a prestación sexapersoalísima ou consista nun non facer, e isto inclusose o que se insta con carácter principal é o cumprimento.

12.a Nos preitos relativos a unha herdanza ou a unconxunto de masas patrimoniais ou patrimonios sepa-rados, aplicaranse as regras anteriores respecto dosbens, dereitos ou créditos que figuren comprendidos naherdanza ou no patrimonio obxecto do litixio.

Artigo 252. Regras especiais en casos de procesos conpluralidade de obxectos ou de partes.

Cando no proceso exista pluralidade de obxectos oude partes, a contía da demanda calcularase de acordocoas regras seguintes:

1.a Cando na demanda se acumulen varias acciónsprincipais, que non proveñan dun mesmo título, a contíada demanda virá determinada pola contía da acción demaior valor. Idéntico criterio se seguirá para o caso deque as accións estean acumuladas de forma eventual.

2.a Se as accións acumuladas proveñen do mesmotítulo ou coa acción principal se piden accesoriamentexuros, froitos, rendas ou danos e perdas, a contía virádeterminada pola suma do valor de tódalas accións acu-muladas. Pero se o importe de calquera das acciónsnon fose certo e líquido, só se tomará en conta o valordas accións o importe das cales si o sexa.

Para a fixación do valor non se tomarán en contaos froitos, xuros ou rendas por correr, senón só os ven-cidos. Tampouco se tomará en conta a petición de con-dena en custas.

3.a Cando nunha mesma demanda se acumulenvarias accións reais referidas a un mesmo ben mobleou inmoble, a contía nunca poderá ser superior ó valorda cousa litixiosa.

4.a Cando se reclamen varios prazos vencidos dun-ha mesma obrigación tomarase en conta como contíaa suma dos importes reclamados, agás que se pida nademanda declaración expresa sobre a validez ou eficaciada obrigación, en que haberá que aterse ó valor totaldela. Se o importe dalgún dos prazos non fose certo,excluirase este do cómputo da contía.

5.a Non afectarán a contía da demanda, ou a daclase de xuízo a seguir por razón da contía, a recon-vención nin a acumulación de autos.

6.a A concorrencia de varios demandantes ou devarios demandados nunha mesma demanda en nadaafectará a determinación da contía, cando a peticiónsexa a mesma para todos eles. O mesmo ocorrerá candoos demandantes ou demandados o sexan en virtude devínculos de solidariedade.

7.a Cando a pluralidade de partes determine taména pluralidade das accións afirmadas, a contía determi-narase segundo as regras de determinación da contíaque se conteñen neste artigo.

8.a En caso de ampliación da demanda, observarasetamén o ordenado nas regras anteriores.

Artigo 253. Expresión da contía na demanda.

1. O demandante expresará xustificadamente noseu escrito inicial a contía da demanda. Esta contía cal-cularase, en todo caso, conforme as regras dos artigosanteriores.

A alteración do valor dos bens obxecto do litixio quesobreveña despois de interposta a demanda, non impli-cará a modificación da contía nin a da clase de xuízo.

2. A contía da demanda deberá ser expresada conclaridade e precisión. Non obstante, poderá indicarseen forma relativa, se o demandante xustifica debidamen-te que o interese económico do litixio polo menos igualaa contía mínima correspondente ó xuízo ordinario, ou


que non excede a máxima do xuízo verbal. En ningúncaso poderá o demandante limitarse a indica-la clasede xuízo a seguir, nin facer recaer no demandado a cargade determina-la contía.

3. Cando o demandante non poida determina-lacontía nin sequera en forma relativa, por carece-lo obxec-to de interese económico, por non poderse calcular esteinterese conforme a ningunha das regras legais de deter-minación da contía, ou porque, aínda existindo regrade cálculo aplicable, non se poida determinar aquelano momento de interpo-la demanda, esta substanciaraseconforme as canles do xuízo ordinario.

Artigo 254. Control de oficio da clase de xuízo porrazón da contía.

1. Ó xuízo daráselle inicialmente a tramitación queindicase o demandante na súa demanda.

Non obstante, se á vista das alegacións da demandao tribunal advirte que o xuízo elixido polo demandantenon corresponde ó valor sinalado ou á materia a quese refire a demanda, o tribunal, mediante providencia,daralle ó asunto a tramitación que corresponda, sen estarvinculado polo tipo de xuízo solicitado na demanda.

2. Se, en contra do sinalado polo demandante, otribunal considera que a demanda é de contía inesti-mable ou non determinable, nin sequera en forma rela-tiva, e que por tanto non procede segui-las canles doxuízo verbal, deberá, mediante providencia, darlle de ofi-cio ó asunto a tramitación do xuízo ordinario, sempreque conste a designación de procurador e a sinaturade avogado.

3. Poderanse corrixir de oficio os erros aritméticosdo demandante na determinación da contía. Tamén osconsistentes na selección defectuosa da regra legal decálculo da contía, se na demanda existen elementos fác-ticos suficientes como para poder determinala correc-tamente a través de simples operacións matemáticas.

Unha vez calculada adecuadamente a contía, dará-selle ó proceso o curso que corresponda.

4. En ningún caso poderá o tribunal non admiti-lademanda porque entenda inadecuado o procedementopor razón da contía. Pero se a demanda se limita a indicarsen máis a clase de xuízo que corresponde, ou se, trasapreciarse de oficio que a contía fixada é incorrecta,non existen naquela elementos suficientes para calculalacorrectamente, non se lle dará curso ós autos ata queo demandante non emende o defecto de que se trate.

O prazo para a emenda será de dez días, pasadosos cales se arquivará definitivamente a demanda.

Artigo 255. Impugnación da contía e da clase de xuízopor razón da contía.

1. O demandado poderá impugna-la contía dademanda cando entenda que, de se ter determinadode forma correcta, o procedemento que se seguiría seríaoutro, ou resultaría procedente o recurso de casación.

2. No xuízo ordinario impugnarase a adecuación doprocedemento por razón da contía na contestación ádemanda e a cuestión será resolta na audiencia previaó xuízo.

3. No xuízo verbal, o demandado impugnará a con-tía ou a clase de xuízo por razón da contía na vista,e o tribunal resolverá a cuestión no acto, antes de entrarno fondo do asunto e logo do trámite de audiencia dodemandante.

CAPÍTULO II

Das dilixencias preliminares

Artigo 256. Clases de dilixencias preliminares e a súasolicitude.

1. Todo xuízo poderá prepararse:

1.o Por petición de que a persoa a quen se dirixiríaa demanda declare, baixo xuramento ou promesa dedicir verdade, sobre algún feito relativo á súa capacidade,representación ou lexitimación, o coñecemento do calsexa necesario para o preito, ou exhiba os documentosnos que conste esta capacidade, representación ou lexi-timación.

2.o Mediante solicitude de que a persoa á que sepretende demandar exhiba a cousa que teña no seupoder e á que se teña que referi-lo xuízo.

3.o Por petición do que se considere herdeiro, coher-deiro ou legatario, de exhibición, por quen o teña noseu poder, do acto de derradeira vontade do causanteda herdanza ou legado.

4.o Por petición dun socio ou comuneiro para quese lle exhiban os documentos e contas da sociedadeou comunidade, dirixida a estas ou ó consocio ou con-dómino que os teña no seu poder.

5.o Por petición do que se considere prexudicadopor un feito que puidese estar cuberto por seguro deresponsabilidade civil, de que se exhiba o contrato deseguro por quen o teña no seu poder.

6.o Por petición de quen pretenda iniciar un procesopara a defensa dos intereses colectivos de consumidorese usuarios co obxecto de concreta-los integrantes dogrupo de afectados cando, non estando determinados,sexan facilmente determinables. Para tal efecto o tribunaladoptará as medidas oportunas para a indagación dosintegrantes do grupo, de acordo coas circunstancias docaso e conforme os datos subministrados polo solici-tante, incluíndo o requirimento ó demandado para quecolabore nesta determinación.

7.o Por petición das dilixencias e indagacións que,para a protección de determinados dereitos, prevexanas correspondentes leis especiais.

2. Na solicitude de dilixencias preliminares expre-saranse os seus fundamentos, con referencia circuns-tanciada ó asunto obxecto do xuízo que se queira pre-parar.

3. Os gastos que se lles ocasionen ás persoas quedeban intervir nas dilixencias serán a cargo do solicitantedas dilixencias preliminares. Ó pedir estas, o dito soli-citante ofrecerá caución para responder tanto de talesgastos como dos danos e perdas que se lles puidesenirrogar. A caución perderase, en favor destas persoas,se, transcorrido un mes desde a terminación das dilixen-cias, deixa de se interpo-la demanda, sen xustificaciónsuficiente, a xuízo do tribunal.

A caución poderá prestarse na forma prevista no pará-grafo segundo do número 2 do artigo 64 desta lei.

Artigo 257. Competencia.

1. Será competente para resolver sobre as peticiónse solicitudes a que se refire o artigo anterior o xuíz deprimeira instancia do domicilio da persoa que, segundoo caso, teña que declarar, exhibir ou intervir doutro modonas actuacións que se acordasen para prepara-lo xuízo.

No caso do punto sexto do número 1 do artigo ante-rior, será competente o tribunal ante o que teña quepresentarse a demanda determinada.


2. Non se admitirá declinatoria nas dilixencias pre-liminares, pero o xuíz ó que se soliciten revisará de oficioa súa competencia e se entende que non lle correspondecoñecer da solicitude, absterase de coñecer indicándolleó solicitante o xulgado de primeira instancia ó que debeacudir. Se este se inhibise na súa competencia, decidiráo conflicto negativo o tribunal inmediato superior común,segundo o previsto no artigo 60 desta lei.

Artigo 258. Decisión sobre as dilixencias preliminarese recurso.

1. Se o tribunal aprecia que a dilixencia é adecuadaá finalidade que o solicitante persegue e que na solicitudeconcorren xusta causa e interese lexítimo, accederá ápretensión, e fixará a caución que deba prestarse. Otribunal rexeitará a petición de dilixencias realizada, senon considera que estas resultan xustificadas. A soli-citude deberá resolverse nos cinco días seguintes á súapresentación.

2. Contra o auto que acorde as dilixencias non sedará ningún recurso. Contra o que as denegue, caberárecurso de apelación.

3. Se a caución ordenada polo tribunal non se prestaen tres días, contados desde que se dicte o auto enque conceda as dilixencias, procederase ó arquivo defi-nitivo das actuacións.

Artigo 259. Citación para a práctica de dilixencias pre-liminares.

1. No auto no que se acceda á solicitude, citaransee requiriranse os interesados para que, na sede do tri-bunal ou no lugar e do modo que se consideren opor-tunos, e dentro dos dez días seguintes, leven a caboa dilixencia que fose solicitada e acordada.

2. Para o exame dos documentos e títulos a quese refiren as dilixencias sinaladas no número 1 do arti-go 256, o solicitante poderá acudir á sede do tribunalasesorado por un experto na materia, que actuará sem-pre á custa do solicitante.

Artigo 260. Oposición á práctica de dilixencias preli-minares. Efectos da decisión.

1. Dentro dos cinco días seguintes a aquel en quereciba a citación, a persoa requirida para a práctica dedilixencias preliminares poderá oporse a elas e en talcaso citaranse as partes para unha vista, que se celebrarána forma establecida para os xuízos verbais.

2. Celebrada a vista, o tribunal resolverá, medianteauto, se considera que a oposición é xustificada ou se,polo contrario, carece de xustificación.

3. Se o tribunal considera inxustificada a oposición,condenará o requirido ó pagamento das custas causadaspolo incidente. Esta decisión acordarase por medio deauto contra o que non caberá ningún recurso.

4. Se o tribunal considera xustificada a oposición,declararao así mediante auto, contra o que se poderárecorrer en apelación.

Artigo 261. Negativa a levar a cabo as dilixencias.

Se a persoa citada e requirida non atende o requi-rimento ni formula oposición, o tribunal, mediante pro-videncia, acordará as seguintes medidas:

1.a Se se pediu declaración sobre feitos relativosá capacidade, representación ou lexitimación do citado,poderanse ter por respondidas afirmativamente as pre-guntas que o solicitante pretendese formularlle e os fei-tos correspondentes consideraranse admitidos paraefectos do xuízo posterior.

2.a Se se solicitou a exhibición de títulos e docu-mentos e o tribunal aprecia que existen indicios sufi-cientes de que poden acharse nun lugar determinado,ordenará a entrada e rexistro dese lugar, procedéndose,de se encontraren, a ocupa-los documentos e a pólosá disposición do solicitante, na sede do tribunal.

3.a Se se trata da exhibición dunha cousa e se coñe-ce ou presume fundadamente o lugar en que se encontra,procederase de xeito semellante ó disposto no númeroanterior e presentarase a cousa ó solicitante, que poderápedi-lo depósito ou medida de garantía máis adecuadapara a conservación daquela.

4.a Se se pediu a exhibición de documentos con-tables, poderanse ter por certos, para os efectos do xuízoposterior, as contas e datos que presente o solicitante.

5.a Tratándose da dilixencia prevista no número 6.o

do punto 1 do artigo 256, ante a negativa do requiridoou de calquera outra persoa que puidese colaborar nadeterminación dos integrantes do grupo, o tribunal orde-nará que se acorden as medidas de intervención nece-sarias, incluída a de entrada e rexistro, para encontra-losdocumentos ou datos precisos, sen prexuízo da respon-sabilidade penal en que se puidese incorrer por deso-bediencia á autoridade xudicial.

Artigo 262. Decisión sobre aplicación da caución.

1. Cando se practicasen as dilixencias acordadasou o tribunal as denegue por considerar xustificada aoposición, este resolverá mediante auto, no prazo decinco días, sobre a aplicación da caución á vista da peti-ción de indemnización e da xustificación de gastos quese lle presente, oído o solicitante.

A decisión sobre aplicación da caución será obxectode apelación sen efectos suspensivos.

2. Cando, aplicada a caución conforme o númeroanterior, quede remanente, non se lle devolverá ó soli-citante das dilixencias ata que transcorra o prazo dunmes previsto no número 3 do artigo 256.

Artigo 263. Dilixencias preliminares previstas en leisespeciais.

Cando se trate das dilixencias a que se refire o núme-ro 7.o do punto primeiro do artigo 256, os preceptosdeste capítulo aplicaranse no que non se opoñan ó dis-posto na lexislación especial sobre a materia de quese trate.

CAPÍTULO III

Da presentación de documentos, dictames, informese outros medios e instrumentos

Artigo 264. Documentos procesuais.

Coa demanda, a contestación ou, de se-lo caso, ó com-parecer á vista de xuízo verbal, deberán de presentarse:

1.o O poder notarial conferido ó procurador sempreque este interveña e a representación non se outorgue«apud acta».

2.o Os documentos que acrediten a representaciónque o litigante se atribúa.

3.o Os documentos ou dictames que acrediten ovalor da cousa litixiosa, para efectos de competenciae procedemento.

Artigo 265. Documentos e outros escritos e obxectosrelativos ó fondo do asunto.

1. A toda demanda ou contestación deberanse xuntar:

1.o Os documentos en que as partes funden o seudereito á tutela xudicial que pretenden.


2.o Os medios e instrumentos a que se refire onúmero 2 do artigo 299, se neles se fundan as pre-tensións de tutela formuladas polas partes.

3.o As certificacións e notas sobre calquera asentorexistral ou sobre o contido de libros rexistro, actuaciónsou expedientes de calquera clase.

4.o Os dictames periciais en que as partes apoienas súas pretensiones, sen prexuízo do disposto nos arti-gos 337 e 339 desta lei. No caso de que algunha daspartes sexa titular do dereito de asistencia xurídica gra-tuíta non terá que achegar coa demanda ou coa con-testación o dictame, senón simplemente anuncialo deacordo co que prevé o número 1 do artigo 339.

5.o Os informes, elaborados por profesionais dainvestigación privada legalmente habilitados, sobre feitosrelevantes en que aquelas apoien as súas pretensións.Sobre estes feitos, de non seren recoñecidos como cer-tos, practicarase proba testifical.

2. Só cando as partes, ó presentaren a súa demandaou contestación, non poidan dispor dos documentos,medios e instrumentos a que se refiren os tres primeirosnúmeros do punto anterior, poderán designa-lo arquivo,protocolo ou lugar en que se encontren, ou o rexistro,libro rexistro, actuacións ou expediente do que se pre-tenda obter unha certificación.

Se o que pretenda achegarse ó proceso se encontraen arquivo, protocolo, expediente ou rexistro do que sepoidan pedir e obter copias que fagan fe, entenderaseque o demandante dispón disto e deberá xuntalo ádemanda, sen que poida limitarse a efectua-la designa-ción a que se refire o parágrafo anterior.

3. Non obstante o disposto nos puntos anteriores,o demandante poderá presentar na audiencia previa óxuízo os documentos, medios, instrumentos, dictamese informes, relativos ó fondo do asunto, o interese ourelevancia do cal só se poña de manifesto como con-secuencia de alegacións efectuadas polo demandado nacontestación á demanda.

4. Nos xuízos verbais, o demandado achegará osdocumentos, medios, instrumentos, dictames e informesa que se refire o número 1 no acto da vista.

Artigo 266. Documentos esixidos en casos especiais.

Deberanse xuntar á demanda:

1.o As certificacións e testemuños que acrediten terrematado o proceso e terse nel reclamado ou interpostorecurso cando se interpoña demanda de responsabili-dade civil contra xuíces e maxistrados por danos e perdascausados no exercicio das súas funcións, con dolo, culpaou ignorancia inescusable.

2.o Os documentos que xustifiquen cumpridamenteo título en virtude do cal se piden alimentos, cando estesexa o obxecto da demanda.

3.o Os documentos que constitúan un principio deproba do título en que se funden as demandas de retractoe, cando a consignación do prezo se esixa por lei oupor contrato, o documento que acredite ter consignado,se fose coñecido, o prezo da cousa obxecto de retractoou terse constituído caución que garanta a consignaciónen canto o prezo se coñecer.

4.o O documento en que conste de maneira quefaga fe a sucesión «mortis causa» en favor do deman-dante, así como a relación das testemuñas que poidandeclarar sobre a ausencia de posuidor a título de donoou usufructuario, cando se pretenda que o tribunal poñao demandante en posesión duns bens que se afirmeter adquirido en virtude daquela sucesión.

5.o Aqueloutros documentos que esta ou outra leiesixa expresamente para a admisión da demanda.

Artigo 267. Forma de presentación dos documentospúblicos.

Cando sexan públicos os documentos que teñan queachegarse conforme o disposto no artigo 265, poderánpresentarse por copia simple e, de se impugna-la súaautenticidade, poderá levarse ós autos orixinal, copia oucertificación do documento cos requisitos necesariospara que produza os seus efectos probatorios.

Artigo 268. Forma de presentación dos documentosprivados.

1. Os documentos privados que teñan que se ache-gar presentaranse en orixinal ou mediante copia auten-ticada polo fedatario público competente e uniranse ósautos ou deixarase testemuño deles, con devolución dosorixinais ou copias, que fagan fe, presentadas, se asío solicitan os interesados.

2. Se a parte só posúe copia simple do documentoprivado, poderá presentar esta, que producirá os mesmosefectos que o orixinal, sempre que a conformidadedaquela con este non sexa cuestionada por calqueradas demais partes.

3. No caso de o orixinal do documento privado seencontrar nun expediente, protocolo, arquivo ou rexistropúblico, presentarase copia auténtica ou designarase oarquivo, protocolo ou rexistro, segundo o disposto nonúmero 2 do artigo 265.

Artigo 269. Consecuencias da falta de presentacióninicial. Casos especiais.

1. Cando coa demanda, a contestación ou, de se-locaso, na audiencia previa ó xuízo, non se presente ningúndos documentos, medios, instrumentos, dictames e infor-mes que, segundo os preceptos desta lei, teñan queachegarse neses momentos ou non se designe o lugaren que o documento se encontre, se non se dispón del,non poderá xa a parte presenta-lo documento posterior-mente, nin solicitar que se traia ós autos, excepto noscasos previstos no artigo seguinte.

2. Non se admitirán as demandas ás que non sexunten os documentos a que se refire o artigo 266.

Artigo 270. Presentación de documentos en momentonon inicial do proceso.

1. O tribunal despois da demanda e a contestación,ou, cando proceda, da audiencia previa ó xuízo, só llesadmitirá ó demandante ou ó demandado os documentos,medios e instrumentos relativos ó fondo do asunto candoestean nalgún dos casos seguintes:

1.o Ser de data posterior á demanda ou á contes-tación ou, de se-lo caso, á audiencia previa ó xuízo, sem-pre que non se puidesen confeccionar nin obter conanterioridade ós ditos momentos procesuais.

2.o Tratarse de documentos, medios ou instrumen-tos anteriores á demanda ou contestación ou, de se-locaso, á audiencia previa ó xuízo, cando a parte que ospresente xustifique que non tivo antes coñecemento dasúa existencia.

3.o Non ter sido posible obter con anterioridade osdocumentos, medios ou instrumentos, por causas quenon sexan imputables á parte, sempre que fixera opor-tunamente a designación a que se refire o número 2do artigo 265, ou de se-lo caso, o anuncio ó que serefire o número 4.o do punto primeiro do artigo 265desta lei.

2. Cando un documento, medio ou instrumentosobre feitos relativos ó fondo do asunto, se presente


unha vez precluídos os actos a que se refire o puntoanterior, as demais partes poderán alegar no xuízo ouna vista a improcedencia de o tomar en consideración,por non encontrarse en ningún dos casos a que se refireo punto anterior. O tribunal resolverá no acto e, se apreciaánimo dilatorio ou mala fe procesual na presentacióndo documento, poderá, ademais, imporlle ó responsableunha multa de trinta mil a duascentas mil pesetas.

Artigo 271. Preclusión definitiva da presentación eexcepcións á regra.

1. Non se lles admitirá ás partes ningún documento,instrumento, medio, informe ou dictame que se presentedespois da vista ou xuízo, sen prexuízo do previsto naregra terceira do artigo 435, sobre dilixencias finais noxuízo ordinario.

2. Exceptúanse do disposto no punto anterior assentencias ou resolucións xudiciais ou de autoridadeadministrativa, dictadas ou notificadas en data non ante-rior ó momento de formula-las conclusións, sempre quepuidesen resultar condicionantes ou decisivas para resol-ver en primeira instancia ou en calquera recurso. Estasresolucións poderanse presentar mesmo dentro do prazoprevisto para dictar sentencia, dándose traslado ásdemais partes, para que, no prazo común de cinco días,poidan alegar e pedi-lo que estimen conveniente, consuspensión do prazo para dictar sentencia. O tribunalresolverá sobre a admisión e alcance do documento namesma sentencia.

Artigo 272. Inadmisión de documento presentado inxus-tificadamente en momento non inicial do proceso.

Cando se presente un documento con posterioridadeós momentos procesuais establecidos nesta lei, segundoos distintos casos e circunstancias, o tribunal, por mediode providencia, non o admitira, de oficio ou por instanciade parte, e mandarao devolver a quen o presentase.

Contra a resolución que acorde a inadmisión noncaberá ningún recurso, sen prexuízo de facerse valerna segunda instancia.

CAPÍTULO IV

Das copias dos escritos e documentos e o seu traslado

Artigo 273. Presentación de copias de escritos e docu-mentos.

De todo escrito e de calquera documento que se ache-gue ou presente nos xuízos xuntaranse tantas copiasliterais cantas sexan as outras partes.

Artigo 274. Traslado polo tribunal das copias ás outraspartes interesadas, cando non interveñan procuradores.

Cando as partes non actúen representadas por pro-curador, asinarán as copias dos escritos e documentosque presenten, respondendo da súa exactitude, e estascopias serán entregadas polo tribunal á parte ou partescontrarias.

Artigo 275. Efectos da non-presentación de copias.

Nos casos a que se refire o artigo anterior, a omisiónda presentación de copias dos escritos e documentosnon será motivo para deixar de admitir uns e outros.

Esta omisión faráselle notar á parte, que deberá emen-dala no prazo de cinco días. Cando a omisión non seremedie dentro deste prazo, o secretario xudicial expe-

dirá as copias dos escritos e documentos á custa daparte que deixase de presentalas, agás que se trate dosescritos de demanda ou contestación, ou dos documen-tos que deban acompañalos; neste caso teranse aquelespor non presentados ou estes por non achegados, paratódolos efectos.

Artigo 276. Traslado de copias de escritos e documen-tos cando interveña procurador. Traslado polo tribu-nal do escrito de demanda e análogos.

1. Cando tódalas partes estean representadas porprocurador, cada un destes deberá trasladar con carácterprevio ós procuradores das restantes partes as copiasdos escritos e documentos que vaia presentar ó tribunal.

2. O procurador efectuará o traslado entregándolleó servicio de recepción de notificacións a que alude onúmero 3 do artigo 28, a copia ou copias dos escritose documentos, que irán destinadas ós procuradores dasrestantes partes e litisconsortes. Un secretario xudicialou oficial designado recibirá as copias presentadas, que,unha vez datadas e seladas, lle entregará ó encargadodo servicio, debendo ademais asina-lo primeiro un xus-tificante de que se realizou o traslado. Este xustificantedeberá entregarse xunto cos escritos e documentos quese lle presenten ó tribunal.

3. O disposto nos puntos anteriores deste artigo nonserá de aplicación cando se trate do traslado da demandaou de calquera outro escrito que poida orixina-la primeiracomparecencia en xuízo. En tales casos, o procuradordeberá xuntar copias destes escritos e dos documentosque a eles se xunten e o tribunal efectuará o trasladoconforme o disposto nos artigos 273 e 274 desta lei.Se o procurador omite a presentación destas copias,teranse os escritos por non presentados ou os docu-mentos por non achegados, para tódolos efectos.

Artigo 277. Efectos da omisión do traslado medianteprocurador.

Cando sexan de aplicación os dous primeiros puntosdo artigo anterior, non se admitirá a presentación deescritos e documentos se non consta que se realizouo traslado das copias correspondentes ás demais partesconstituídas.

Artigo 278. Efectos do traslado respecto do curso ecómputo de prazos.

Cando o acto do que se dera traslado na forma esta-blecida no artigo 276 determine, segundo a lei, a aper-tura dun prazo para levar a cabo unha actuación pro-cesual, o prazo comezará o seu curso sen intervencióndo tribunal e deberá computarse desde o día seguinteó da data que se fixera constar nas copias entregadas.

Artigo 279. Función das copias.

1. As pretensións das partes deduciranse en vistadas copias dos escritos, dos documentos e das reso-lucións do tribunal, que cada litigante deberá conservarno seu poder.

2. Non se lles entregarán ás partes os autos orixi-nais, sen prexuízo de que poidan obter, pola súa conta,copias dalgún escrito ou documento.

Artigo 280. Denuncia de inexactitude dunha copia eefectos.

Se se denuncia que a copia entregada a un litigantenon se corresponde co orixinal, o tribunal, oídas as


demais partes, declarará a nulidade do actuado a partirda entrega da copia se a súa inexactitude puidese afec-ta-la defensa da parte, sen prexuízo da responsabilidadeen que incorra quen presente a copia inexacta.

O tribunal, ó declara-la nulidade, disporá a entregade copia conforme o orixinal, para os efectos que pro-cedan en cada caso.

CAPÍTULO V

Da proba: disposicións xerais

SECCIÓN 1.a DO OBXECTO, NECESIDADE E INICIATIVA DA PROBA

Artigo 281. Obxecto e necesidade da proba.

1. A proba terá como obxecto os feitos que gardenrelación coa tutela xudicial que se pretenda obter noproceso.

2. Tamén serán obxecto de proba o costume e odereito estranxeiro. A proba do costume non será nece-saria se as partes están conformes na súa existenciae contido e as súas normas non afectan a orde pública.O dereito estranxeiro deberá ser probado no que res-pecta ó seu contido e vixencia, podendo valerse o tri-bunal de cantos medios de pescuda estime necesariospara a súa aplicación.

3. Están exentos de proba os feitos sobre os queexista plena conformidade das partes, agás nos casosen que a materia obxecto do proceso estea fóra do poderde disposición dos litigantes.

4. Non será necesario proba-los feitos que gocende notoriedade absoluta e xeral.

Artigo 282. Iniciativa da actividade probatoria.

As probas practicaranse por instancia de parte. Senembargo, o tribunal poderá acordar, de oficio, que sepractiquen determinadas probas ou que se acheguendocumentos, dictames ou outros medios e instrumentosprobatorios, cando así o estableza a lei.

Artigo 283. Impertinencia ou inutilidade da actividadeprobatoria.

1. Non deberá admitirse ningunha proba que, pornon gardar relación co que sexa obxecto do proceso,deba considerarse impertinente.

2. Tampouco deben admitirse, por inútiles, aquelasprobas que, segundo regras e criterios razoables e segu-ros, en ningún caso poidan contribuír a esclarece-losfeitos controvertidos.

3. Nunca se admitirá como proba calquera activi-dade prohibida pola lei.

SECCIÓN 2.a DA PROPOSICIÓN E ADMISIÓN

Artigo 284. Forma de proposición da proba.

A proposición dos distintos medios de proba faraseexpresándoos con separación. Consignarase, así mesmo,o domicilio ou residencia das persoas que teñan queser citadas, se é o caso, para a práctica de cada mediode proba.

Cando, no xuízo ordinario, as partes non dispoñandalgúns datos relativos a estas persoas ó propo-la proba,poderanllos achegar ó tribunal dentro dos cinco díasseguintes.

Artigo 285. Resolución sobre a admisibilidade das pro-bas propostas.

1. O tribunal resolverá sobre a admisión de cadaunha das probas que fosen propostas.

2. Contra esa resolución só caberá recurso de repo-sición, que se substanciará e resolverá no acto, e sese desestimase, a parte poderá formular protesta parao efecto de facer vale-los seus dereitos na segundainstancia.

Artigo 286. Feitos novos ou de nova noticia. Proba.

1. Se precluídos os actos de alegación previstos nes-ta lei e antes de comezar a transcorre-lo prazo para dictarsentencia, ocorrese ou se coñecese algún feito de rele-vancia para a decisión do preito, as partes poderán facervaler ese feito, alegándoo de inmediato por medio deescrito, que se chamará de ampliación de feitos, agásque a alegación poida facerse no acto do xuízo ou vista.En tal caso, levarase a cabo nestes actos canto se prevénos puntos seguintes.

2. Do escrito de ampliación de feitos daráselle tras-lado á parte contraria, para que, dentro do quinto día,manifeste se recoñece como certo o feito alegado ouo nega. Neste caso, poderá aducir canto aclare ou des-virtúe o feito que se afirme no escrito de ampliación.

3. Se o feito novo ou de nova noticia non fose reco-ñecido como certo, proporase e practicarase a probapertinente e útil do modo previsto nesta lei segundoa clase de procedemento cando sexa posible polo estadodas actuacións. Noutro caso, no xuízo ordinario, obser-varase o disposto sobre as dilixencias finais.

4. O tribunal rexeitará, mediante providencia, a ale-gación de feito acaecido con posterioridade ós actosde alegación se esta circunstancia non se acreditasecumpridamente no momento de formula-la alegación.E cando se alegase un feito unha vez precluídos aquelesactos pretendendo telo coñecido con posterioridade, otribunal poderá acordar, mediante providencia, a impro-cedencia de tomalo en consideración se, á vista dascircunstancias e das alegacións das demais partes, nonaparece xustificado que o feito non se puido alegar nosmomentos procesuais ordinariamente previstos.

Neste último caso, se o tribunal aprecia ánimo dila-torio ou mala fe procesual na alegación, poderá imporlleó responsable unha multa de vinte mil a cen mil pesetas.

Artigo 287. Ilicitude da proba.

1. Cando algunha das partes entenda que na obten-ción ou orixe dalgunha proba admitida se vulnerarondereitos fundamentais deberá alegalo de inmediato, contraslado, de se-lo caso, ás demais partes.

Sobre esta cuestión, que tamén poderá ser suscitadade oficio polo tribunal, resolverase no acto do xuízo ou,se se trata de xuízos verbais, ó comezo da vista, antesde que dea comezo a práctica da proba. Para tal efecto,oiranse as partes e, de se-lo caso, practicaranse as probaspertinentes e útiles que se propoñan no acto sobre oconcreto extremo da referida ilicitude.

2. Contra a resolución a que se refire o punto ante-rior só caberá recurso de reposición, que se interporá,substanciará e resolverá no mesmo acto do xuízo ouvista, quedando a salvo o dereito das partes a repro-duci-la impugnación da proba ilícita na apelación contraa sentencia definitiva.

Artigo 288. Sancións por non-execución da proba notempo previsto.

1. O litigante por causa do cal non se executasetemporaneamente unha proba admitida será sancionado


polo tribunal con multa que non poderá ser inferior adez mil pesetas nin exceder de cen mil, agás se acreditafalta de culpa ou desiste de practicar esta proba se ela propuxese.

2. A multa prevista no punto anterior imporase noacto do xuízo ou na vista, logo de audiencia das partes.

SECCIÓN 3.a DOUTRAS DISPOSICIÓNS XERAIS SOBRE PRÁCTICA

DA PROBA

Artigo 289. Forma de practicarse as probas.

1. As probas practicaranse contradictoriamente envista pública, ou con publicidade e documentación simi-lares se non se levan a efecto na sede do tribunal.

2. Será inescusable a presencia xudicial no interro-gatorio das partes e de testemuñas, no recoñecementode lugares, obxectos ou persoas, na reproducción depalabras, sons, imaxes e, de se-lo caso, cifras e datos,así como nas explicacións, impugnacións, rectificaciónsou ampliacións dos dictames periciais.

3. Levaranse a cabo perante o secretario xudiciala presentación de documentos orixinais ou copias autén-ticas, a achega doutros medios ou instrumentos pro-batorios, o recoñecemento da autenticidade dun docu-mento privado, a formación de corpos de escritura parao cotexo de letras e a mera ratificación da autoría dedictame pericial. Pero o tribunal deberá examinar porsi mesmo a proba documental, os informes e dictamesescritos e calquera outro medio ou instrumento que seacheguen.

Artigo 290. Sinalamento para actos de proba que sepractiquen separadamente.

Tódalas probas se practicarán en unidade de acto.Excepcionalmente, o tribunal sinalará, mediante provi-dencia, con polo menos cinco días de antelación o díae a hora en que teñan que practicarse os actos de probaque non sexa posible levar a cabo no xuízo ou vista.Se, excepcionalmente, a proba non se practica na sededo tribunal, determinarase e notificarase o lugar de quese trate.

Estas probas practicaranse en todo caso antes doxuízo ou vista.

Artigo 291. Citación e posible intervención das partesna práctica das probas fóra do xuízo.

Aínda que non sexan suxeitos ou obxectos da proba,as partes serán citadas con antelación suficiente, queserá de polo menos corenta e oito horas, para a prácticade tódalas probas que teñan que practicarse fóra doxuízo ou vista.

As partes e os seus avogados terán nas actuaciónsde proba a intervención que autorice a lei segundo omedio de proba de que se trate.

Artigo 292. Obrigatoriedade de comparecer na audien-cia. Multas.

1. As testemuñas e os peritos citados terán o deberde comparecer no xuízo ou vista que finalmente se sina-lase. A infracción deste deber sancionarase, logo deaudiencia por cinco días, con multa de trinta mil a cenmil pesetas.

2. No momento de impo-la multa a que se refireo punto anterior, o tribunal requirirá, mediante providen-cia, o multado para que compareza cando sexa citadode novo, baixo apercibimento de proceder contra el pordesobediencia á autoridade.

3. Cando, sen mediar previa escusa, unha testemu-ña ou perito non compareza no xuízo ou na vista, otribunal, oíndo as partes que comparecesen, decidirá,mediante providencia, se a audiencia debe suspenderseou debe continuar.

4. Cando, tamén sen mediar escusa previa, noncompareza un litigante que fose citado para respondera interrogatorio, aplicarase o disposto no artigo 304 eimporáselle a aquel a multa prevista no número 1 desteartigo.

SECCIÓN 4.a DA ANTICIPACIÓN E DO ASEGURAMENTO DA PROBA

Artigo 293. Casos e causas de anticipación da proba.Competencia.

1. Previamente á iniciación de calquera proceso, oque pretenda incoalo, ou calquera das partes duranteo seu curso, poderá solicitar do tribunal a práctica anti-cipada dalgún acto de proba, cando exista o temor fun-dado de que, por causa das persoas ou polo estadodas cosas, eses actos non poidan realizarse no momentoprocesual xeralmente previsto.

2. A petición de actuacións anticipadas de proba,que se formule antes da iniciación do proceso, dirixiraseó tribunal que se considere competente para o asuntoprincipal. Este tribunal vixiará de oficio a súa xurisdiccióne competencia obxectiva, así como a territorial que sefunde en normas imperativas, sen que sexa admisiblea declinatoria.

Iniciado o proceso, a petición de proba anticipadadirixirase ó tribunal que estea a coñecer do asunto.

Artigo 294. Proposición de proba anticipada, admisión,tempo e recursos.

1. A proposición de probas anticipadas realizaraseconforme o disposto nesta lei para cada unha delas,expondo as razóns en que se apoie a petición.

2. Se o tribunal estima fundada a petición, accederáa ela, dispondo, por medio de providencia, que as actua-cións se practiquen cando se considere necesario, sem-pre con anterioridade á celebración do xuízo ou vista.

Artigo 295. Práctica contradictoria da proba anticipada.

1. Cando a proba anticipada se solicite e se acordepracticar antes do inicio do proceso, quen a solicitasedesignará a persoa ou persoas ás que se propoña deman-dar no seu día e serán citadas, con polo menos cincodías de antelación, para que poidan ter na práctica daactuación probatoria a intervención que esta lei autoricesegundo o medio de proba de que se trate.

2. Se estivese xa pendente o proceso no momentode practicar proba anticipada, as partes poderán intervirnela segundo o disposto nesta lei para cada medio deproba.

3. Nos casos en que se practique proba ó abeirodo número 1 deste artigo, non se lle outorgará valorprobatorio ó actuado se a demanda non se interpónno prazo de dous meses desde que a proba anticipadase practicou, agás que se acredite que, por forza maiorou outra causa de análoga entidade, non puido iniciarseo proceso dentro deste prazo.

4. A proba practicada anticipadamente poderá rea-lizarse de novo se, no momento de proposición da proba,é posible levala a cabo e algunha das partes así o solicita.En tal caso, o tribunal admitirá que se practique a probade que se trate e valorará segundo as regras da sa críticatanto a realizada anticipadamente como a efectuada conposterioridade.


Artigo 296. Custodia dos materiais das actuacións deproba anticipada.

1. Os documentos e demais pezas de convicciónen que consistan as probas anticipadas ou que se obte-ñan como consecuencia da súa práctica, así como osmateriais que poidan reflectir fielmente as actuaciónsprobatorias realizadas e os seus resultados, quedaránbaixo a custodia do secretario do tribunal que acordasea proba ata que se interpoña a demanda, á que se unirán,ou ata que chegue o momento procesual de coñecelose valoralos.

2. Se da demanda tivese que coñecer en definitivaun tribunal distinto do que acordou ou practicou a probaanticipada, reclamará deste, por instancia de parte, aremisión, por conducto oficial, das actas, documentose demais materiais das actuacións.

Artigo 297. Medidas de aseguramento da proba.

1. Antes da iniciación de calquera proceso, quenpretenda incoalo ou calquera dos litigantes durante ocurso deste, poderá pedir do tribunal a adopción, median-te providencia, de medidas de aseguramento útiles paraevitar que, por conductas humanas ou acontecementosnaturais, que poidan destruír ou alterar obxectos mate-riais ou estados de cousas, resulte imposible no seumomento practicar unha proba relevante ou incluso care-za de sentido propola.

2. As medidas consistirán nas disposicións que, axuízo do tribunal, permitan conservar cousas ou situa-cións ou facer constar de maneira que faga fe a súarealidade e características. Para os fins de aseguramentoda proba poderán tamén dirixirse mandatos de facerou non facer, baixo apercibimento de proceder, en casode os infrinxir, por desobediencia á autoridade.

3. En canto á xurisdicción e á competencia parao aseguramento da proba, observarase o disposto sobreproba anticipada.

Artigo 298. Requisitos das medidas de aseguramento.Contracautelas.

1. O tribunal acordará adoptar, mediante providen-cia, as medidas oportunas en cada caso se se cumprenos seguintes requisitos:

1.o Que a proba que se pretende asegurar sexa posi-ble, pertinente e útil no momento de propo-lo seu ase-guramento.

2.o Que haxa razóns ou motivos para temer que,de non adoptarse as medidas de aseguramento, poderesultar imposible no futuro a práctica desta proba.

3.o Que a medida de aseguramento que se propón,ou outra distinta que coa mesma finalidade estime pre-ferible o tribunal, poida reputarse conducente e levarsea cabo dentro dun tempo breve e sen causar prexuízosgraves e desproporcionados ás persoas implicadas oua terceiros.

2. Para decidir sobre a adopción das medidas deaseguramento dunha proba, o tribunal deberá tomar enconsideración e poderá acepta-lo eventual ofrecementoque o solicitante da medida faga de prestar garantíados danos e perdas que a medida poida irrogar.

3. Tamén poderá o tribunal acordar, mediante pro-videncia, en lugar da medida de aseguramento, a acep-tación do ofrecemento que faga a persoa que deberíasoporta-la medida de prestar, na forma prevista no pará-grafo segundo do número 2 do artigo 64, caución bas-tante para responder da práctica da proba da que sepretende o aseguramento.

CAPÍTULO VI

Dos medios de proba e das presuncións

Artigo 299. Medios de proba.

1. Os medios de proba de que se poderá facer usoen xuízo son:

1.o Interrogatorio das partes.2.o Documentos públicos.3.o Documentos privados.4.o Dictame de peritos.5.o Recoñecemento xudicial.6.o Interrogatorio de testemuñas.

2. Tamén se admitirán, conforme o disposto nestalei, os medios de reproducción da palabra, o son e aimaxe, así como os instrumentos que permiten arquivare coñecer ou reproducir palabras, datos, cifras e ope-racións matemáticas levadas a cabo con fins contablesou doutra clase, relevantes para o proceso.

3. Cando por calquera outro medio non expresa-mente previsto nos puntos anteriores deste artigo poidaobterse certeza sobre feitos relevantes, o tribunal, porinstancia de parte, admitirao como proba, adoptandoas medidas que en cada caso resulten necesarias.

Artigo 300. Orde de práctica dos medios de proba.

1. Agás que o tribunal, de oficio ou por instanciade parte, acorde outro distinto, as probas practicaranseno xuízo ou vista pola orde seguinte:

1.o Interrogatorio das partes.2.o Interrogatorio de testemuñas.3.o Declaracións de peritos sobre os seus dictames

ou presentación destes, cando excepcionalmente sedeban admitir nese momento.

4.o Recoñecemento xudicial, cando non se teña quelevar a cabo fóra da sede do tribunal.

5.o Reproducción ante o tribunal de palabras,imaxes e sons captados mediante instrumentos de fil-mación, gravación e outros semellantes.

2. Cando algunha das probas admitidas non poidapracticarse na audiencia, continuará esta para a prácticadas restantes, pola orde que proceda.

SECCIÓN 1.a DO INTERROGATORIO DAS PARTES

Artigo 301. Concepto e suxeitos do interrogatorio daspartes.

1. Cada parte poderá solicitar do tribunal o interro-gatorio das demais sobre feitos e circunstancias dos queteñan noticia e que garden relación co obxecto do xuízo.Un colitigante poderá solicita-lo interrogatorio doutrocolitigante sempre e cando exista no proceso oposiciónou conflicto de intereses entre ambos.

2. Cando a parte lexitimada, actuante no xuízo, nonsexa o suxeito da relación xurídica controvertida ou otitular do dereito en virtude do cal se acciona, poderasesolicita-lo interrogatorio de tal suxeito ou titular.

Artigo 302. Contido do interrogatorio e admisión daspreguntas.

1. As preguntas do interrogatorio formularanse oral-mente en sentido afirmativo, e coa debida claridade eprecisión. Non deberán incluír valoracións nin cualifica-


cións, e se estas se incorporan teranse por non rea-lizadas.

2. O tribunal comprobará que as preguntas corres-ponden ós feitos sobre os que o interrogatorio se admi-tise, e decidirá sobre a admisibilidade das preguntas nomesmo acto en que se leve a cabo o interrogatorio.

Artigo 303. Impugnación das preguntas que se formulen.

A parte que teña que responder ó interrogatorio, asícomo o seu avogado, de se-lo caso, poderán impugnarno acto a admisibilidade das preguntas e facer nota-lasvaloracións e cualificacións que, contidas nas preguntas,sexan, no seu criterio, improcedentes e deban terse pornon realizadas.

Artigo 304. Incomparecencia e admisión tácita dosfeitos.

Se a parte citada para o interrogatorio non compareceó xuízo, o tribunal poderá considerar recoñecidos os fei-tos en que esta parte interviñese persoalmente e a fixa-ción dos cales como certos lle sexa enteiramente prexu-dicial, ademais de imporlle a multa a que se refire opunto cuarto do artigo 292 desta lei.

Na citación apercibiráselle ó interesado que, en casode incomparecencia inxustificada, se producirá o efectosinalado no parágrafo anterior.

Artigo 305. Modo de responder ó interrogatorio.

1. A parte interrogada responderá por si mesma,sen valerse de ningún borrador de respostas; pero per-mitiráselle consultar no acto documentos e notas ouapuntamentos, cando a xuízo do tribunal sexan conve-nientes para auxilia-la memoria.

2. As respostas deberán ser afirmativas ou nega-tivas e, de non ser isto posible segundo o teor das pre-guntas, serán precisas e concretas. O declarante poderáagregar, en todo caso, as explicacións que estime con-venientes e que garden relación coas cuestións formu-ladas.

Artigo 306. Facultades do tribunal e intervención deavogados. Interrogatorio cruzado.

1. Unha vez respondidas as preguntas formuladaspolo avogado de quen solicitou a proba, os avogadosdas demais partes e o daquela que declare poderán,por esta orde, formularlle ó declarante novas preguntasque reputen conducentes para determina-los feitos. Otribunal deberá repele-las preguntas que sexan imper-tinentes ou inútiles.

Coa finalidade de obter aclaracións e adicións, taménpoderá o tribunal interroga-la parte chamada a declarar.

2. Cando non sexa preceptiva a intervención de avo-gado, as partes, coa venia do tribunal, que coidará deque non se atravesen a palabra nin se interrompan, pode-rán facerse reciprocamente as preguntas e observaciónsque sexan convenientes para a determinación dos feitosrelevantes no proceso. O tribunal deberá repele-las inter-vencións que sexan impertinentes ou inútiles, e poderáinterroga-la parte chamada a declarar.

3. O declarante e o seu avogado poderán impugnarno acto as preguntas a que se refiren os anteriores pun-tos deste precepto. Poderán, así mesmo, formula-lasobservacións previstas no artigo 303. O tribunal resol-verá o que proceda antes de outorga-la palabra pararesponder.

Artigo 307. Negativa a declarar, respostas evasivas ounon concluíntes e admisión de feitos persoais.

1. Se a parte chamada a declarar se nega a facelo,o tribunal apercibiraa no acto de que, agás que concorraunha obriga legal de gardar segredo, pode considerarrecoñecidos como certos os feitos a que se refiran aspreguntas, sempre que o interrogado interviñese nelespersoalmente e a súa fixación como certos lle resulteprexudicial en todo ou en parte.

2. Cando as respostas que dea o declarante sexanevasivas ou non concluíntes, o tribunal, de oficio ou porinstancia de parte, faralle o apercibimento previsto nopunto anterior.

Artigo 308. Declaración sobre feitos non persoais dointerrogado.

Cando algunha pregunta se refira a feitos que nonsexan persoais do declarante este deberá respondersegundo os seus coñecementos, dando razón da orixedestes, pero poderá propor que conteste tamén á pre-gunta un terceiro que teña coñecemento persoal dosfeitos, polas súas relacións co asunto, aceptando as con-secuencias da declaración.

Para que se admita esta substitución deberá ser acep-tada pola parte que propuxo a proba. De non se producirtal aceptación, o declarante poderá solicitar que a persoamencionada sexa interrogada en calidade de testemuña,e o tribunal decidirá o que estime procedente.

Artigo 309. Interrogatorio de persoa xurídica ou deentidade sen personalidade xurídica.

1. Cando a parte declarante sexa unha persoa xurí-dica ou un ente sen personalidade, e o seu representanteen xuízo non interviñese nos feitos controvertidos noproceso, deberá alegar tal circunstancia na audienciaprevia ó xuízo, e deberá facilita-la identidade da persoaque interveu en nome da persoa xurídica ou entidadeinterrogada, para que sexa citada ó xuízo.

O representante poderá solicitar que a persoa iden-tificada sexa citada en calidade de testemuña se xa nonforma parte da persoa xurídica ou ente sen persona-lidade.

2. Cando algunha pregunta se refira a feitos en quenon interviñese o representante da persoa xurídica ouente sen personalidade, deberá, non obstante, respondersegundo os seus coñecementos, dando razón da súaorixe, e deberá identifica-la persoa que, en nome da parte,interviñese naqueles feitos. O tribunal citará esta persoapara ser interrogada fóra do xuízo como dilixencia final,conforme o disposto na regra segunda do número 1do artigo 435.

3. Nos casos previstos nos números anteriores, sea representación da persoa xurídica ou da entidade senpersonalidade manifesta descoñece-la persoa interve-niente nos feitos, o tribunal considerará tal manifestacióncomo resposta evasiva ou resistencia a declarar, cos efec-tos previstos nos números 1 e 2 do artigo 307.

Artigo 310. Incomunicación de declarantes.

Cando sobre uns mesmos feitos controvertidos teñanque declarar dúas ou máis partes ou persoas asimiladasa elas segundo o punto segundo do artigo 301, adop-taranse as medidas necesarias para evitar que poidancomunicarse e coñecer previamente o contido das pre-guntas e das respostas.

Igual prevención se adoptará cando deban ser interro-gados varios litisconsortes.


Artigo 311. Interrogatorio domiciliario.

1. No caso de que por enfermidade que o impidaou por outras circunstancias especiais da persoa queteña que contesta-las preguntas non poida esta com-parecer na sede do tribunal, por instancia de parte oude oficio, a declaración poderase prestar no domicilioou residencia do declarante ante o xuíz ou o membrodo tribunal que corresponda, en presencia do secretarioxudicial.

2. Se as circunstancias non o fan imposible ousumamente inconveniente, ó interrogatorio domiciliariopoderán concorre-las demais partes e os seus avogados.Pero se, a xuízo do tribunal, a concorrencia destes eaquelas non resulta procedente tendo en conta as cir-cunstancias da persoa e do lugar, realizarase o interro-gatorio en presencia do tribunal e do secretario xudicial,podendo a parte propoñente presentar un prego de pre-guntas para que, de seren consideradas pertinentes,sexan formuladas polo tribunal.

Artigo 312. Constancia en acta do interrogatorio domi-ciliario.

Nos casos do artigo anterior, o secretario xudicialradactará acta suficientemente circunstanciada das pre-guntas e das respostas, que poderá ler por si mesmaa persoa que declara. De non saber ou non querer facelo,seralle lida polo secretario xudicial e o tribunal pregun-taralle ó interrogado se ten algo que agregar ou variar,transcribíndose a seguir o que manifeste. Seguidamente,asinará o declarante e os demais asistentes, baixo a fedo secretario xudicial.

Artigo 313. Interrogatorio domiciliario por vía de auxilioxudicial.

Cando a parte que teña que responder a un interro-gatorio resida fóra da demarcación xudicial do tribunal,e exista algunha das circunstancias a que se refire oparágrafo segundo do punto cuarto do artigo 169, aquelapoderá ser examinada por vía de auxilio xudicial.

En tales casos, xuntaráselle ó despacho unha relaciónde preguntas formuladas pola parte propoñente dointerrogatorio, se esta así o solicita por non poder con-correr ó acto do interrogatorio. As preguntas deberánser declaradas pertinentes polo tribunal que coñeza doasunto.

Artigo 314. Prohibición de reitera-lo interrogatorio daspartes.

Non procederá interrogatorio das partes ou persoasa que se refire o número 2 do artigo 301 sobre os mes-mos feitos que xa fosen obxecto de declaración por esaspartes ou persoas.

Artigo 315. Interrogatorio en casos especiais.

1. Cando sexan parte nun proceso o Estado, unhacomunidade autónoma, unha entidade local e outro orga-nismo público, e o tribunal admita a súa declaración,remitiráselles, sen esperar ó xuízo ou á vista, unha listacoas preguntas que, presentadas pola parte propoñenteno momento en que se admita a proba, o tribunal declarepertinentes, para que sexan respondidas por escrito eentregada a resposta ó tribunal antes da data sinaladapara aqueles actos.

2. Lidas no acto do xuízo ou na vista as respostasescritas, entenderanse coa representación procesual daparte que as remitise as preguntas complementarias queo tribunal estime pertinentes e útiles, e se esta repre-

sentación xustifica cumpridamente non poder ofrece-lasrespostas que se requiran, procederase a remitir un novointerrogatorio por escrito como dilixencia final.

3. Será de aplicación á declaración prevista nesteartigo o disposto no artigo 307.

Artigo 316. Valoración do interrogatorio das partes.

1. Se non o contradí o resultado das demais probas,na sentencia consideraranse certos os feitos que unhaparte recoñecese como tales se neles interveu persoal-mente e a súa fixación como certos lle é enteiramenteprexudicial.

2. En todo o demais, os tribunais valorarán as decla-racións das partes e das persoas a que se refire o núme-ro 2 do artigo 301 segundo as regras da sa crítica, senprexuízo do que se dispón nos artigos 304 e 307.

SECCIÓN 2.a DOS DOCUMENTOS PÚBLICOS

Artigo 317. Clases de documentos públicos.

Para efectos de proba no proceso, considéranse docu-mentos públicos:

1.o As resolucións e dilixencias de actuacións xudi-ciais de toda especie e os testemuños que delas expidanos secretarios xudiciais.

2.o Os autorizados por notario conforme a dereito.3.o Os intervidos por corredores de comercio

colexiados e as certificacións das operacións en queinterviñesen, expedidas por eles con referencia ó librorexistro que deben levar conforme a dereito.

4.o As certificacións que expidan os rexistradoresda propiedade e mercantís dos asentos rexistrais.

5.o Os expedidos por funcionarios públicos legal-mente facultados para dar fe no que se refire ó exerciciodas súas funcións.

6.o Os que, con referencia a arquivos e rexistrosde órganos do Estado, das administracións públicas oudoutras entidades de dereito público, sexan expedidospor funcionarios facultados para dar fe de disposiciónse actuacións daqueles órganos, administracións ou enti-dades.

Artigo 318. Modo de producción da proba por docu-mentos públicos.

Os documentos públicos terán a forza probatoria esta-blecida no artigo 319 se se achegan ó proceso en orixinalou por copia ou certificación que faga fe ou se, sendoachegado por copia simple conforme o previsto no arti-go 267, non se impugnou a súa autenticidade.

Artigo 319. Forza probatoria dos documentos públicos.

1. Cos requisitos e nos casos dos artigos seguintes,os documentos públicos comprendidos nos números 1.o

a 6.o do artigo 317 farán proba plena do feito, actoou estado de cousas que documenten, da data en quese produce esa documentación e da identidade dos feda-tarios e demais persoas que, de se-lo caso, interveñannela.

2. A forza probatoria dos documentos administra-tivos non comprendidos nos números 5.o e 6.o do arti-go 317 ós que as leis lles outorguen o carácter de públi-cos, será a que establezan as leis que lles recoñeza talcarácter. En defecto de disposición expresa en tales leis,os feitos, actos ou estados de cousas que consten nosreferidos documentos teranse por certos, para os efectos


da sentencia que se dicte, agás que outros medios deproba desvirtúen a certeza do documentado.

3. En materia de usura, os tribunais resolverán encada caso formando libremente a súa convicción senvinculación co establecido no número un deste artigo.

Artigo 320. Impugnación do valor probatorio do docu-mento público. Cotexo ou comprobación.

1. Se se impugnase a autenticidade dun documentopúblico, para que poida facer proba plena procederaseda forma seguinte:

1.o As copias, certificacións ou testemuños quefagan fe cotexaranse ou comprobaranse cos orixinais,onde queira que se encontren.

2.o As pólizas intervidas por corredor de comerciocolexiado comprobaranse cos asentos do seu libro rexistro.

2. O cotexo ou comprobación dos documentospúblicos cos seus orixinais será practicado polo secre-tario xudicial, que se constituírá para o efecto no arquivoou local onde estea o orixinal ou matriz, en presencia,se concorren, das partes e dos seus defensores, queserán citados para o efecto.

3. Cando dun cotexo ou comprobación resulte aautenticidade ou exactitude da copia ou testemuñoimpugnados, as custas, gastos e dereitos que orixineo cotexo ou comprobación serán exclusivamente de car-go de quen formulase a impugnación. Se, a xuízo dotribunal, a impugnación fose temeraria, poderá imporlle,ademais, unha multa de 20.000 a 100.000 pesetas.

Artigo 321. Testemuño ou certificación incompletos.

O testemuño ou certificación que fagan fe de só unhaparte dun documento non fará proba plena mentres nonse complete coas adicións que solicite o litigante a quenpoida prexudicar.

Artigo 322. Documentos públicos non susceptibles decotexo ou comprobación.

1. Farán proba plena en xuízo, sen necesidade decomprobación ou cotexo e agás proba en contrario ea facultade de solicita-lo cotexo de letras cando sexaposible:

1.o As escrituras públicas antigas que carezan deprotocolo e todas aquelas das que desaparecese o pro-tocolo ou matriz.

2.o Calquera outro documento público que, pola súaíndole, careza de orixinal ou rexistro co que poidacotexarse ou comprobarse.

2. Nos casos de desaparición do protocolo, a matrizou os expedientes orixinais, observarase o disposto noartigo 1221 do Código civil.

Artigo 323. Documentos públicos estranxeiros.

1. Para efectos procesuais, consideraranse docu-mentos públicos os documentos estranxeiros ós que,en virtude de tratados ou convenios internacionais oude leis especiais, deba atribuírselle-la forza probatoriaprevista no artigo 319 desta lei.

2. Cando non sexa aplicable ningún tratado ou con-venio internacional nin lei especial, consideraranse docu-mentos públicos os que reúnan os seguintes requisitos:

1.o Que no outorgamento ou confección do docu-mento se observasen os requisitos que se esixan nopaís onde se outorgasen para que o documento fagaproba plena en xuízo.

2.o Que o documento conteña a legalización ouapostila e os demais requisitos necesarios para a súaautenticidade en España.

3. Cando os documentos estranxeiros a que se refi-ren os puntos anteriores deste artigo incorporen decla-racións de vontade, a existencia destas terase por pro-bada, pero a súa eficacia será a que determinen as nor-mas españolas e estranxeiras aplicables en materia decapacidade, obxecto e forma dos negocios xurídicos.

SECCIÓN 3.a DOS DOCUMENTOS PRIVADOS

Artigo 324. Clases de documentos privados.

Considéranse documentos privados, para efectos deproba no proceso, aqueles que non se encontren enningún dos casos do artigo 317.

Artigo 325. Modo de producción da proba.

Os documentos privados presentaranse do modoestablecido no artigo 268 desta lei.

Artigo 326. Forza probatoria dos documentos privados.

1. Os documentos privados farán proba plena noproceso, nos termos do artigo 319, cando a súa auten-ticidade non sexa impugnada pola parte a quen prexu-diquen.

2. Cando se impugne a autenticidade dun documen-to privado, quen o presentase poderá pedi-lo cotexo peri-cial de letras ou propor calquera outro medio de probaque resulte útil e pertinente para o efecto.

Se do cotexo ou do outro medio de proba se des-prendese a autenticidade do documento, procederaseconforme o previsto no punto terceiro do artigo 320.Cando non se poida deduci-la súa autenticidade ou nonse propoña ningunha proba, o tribunal valorarao con-forme as regras da sa crítica.

Artigo 327. Libros dos comerciantes.

Cando teñan que utilizarse como medio de proba oslibros dos comerciantes aplicarase o disposto nas leismercantís. De maneira motivada, e con carácter excep-cional, o tribunal poderá reclamar que se presenten anteel os libros ou o seu soporte informático, sempre quese especifiquen os asentos que deben ser examinados.

SECCIÓN 4.a DAS DISPOSICIÓNS COMÚNS

ÁS DÚAS SECCIÓNS ANTERIORES

Artigo 328. Deber de exhibición documental entre partes.

1. Cada parte poderá solicitar das demais a exhi-bición de documentos que non estean á disposición delae que se refiran ó obxecto do proceso ou á eficaciados medios de proba.

2. Á solicitude de exhibición deberáselle xuntarcopia simple do documento e, de non existir ou nonse dispor dela, indicarase nos termos máis exactos posi-bles o contido daquel.

Artigo 329. Efectos da negativa á exhibición.

1. En caso de negativa inxustificada á exhibicióndo artigo anterior, o tribunal, tomando en consideraciónas restantes probas, poderá atribuír valor probatorio ácopia simple presentada polo solicitante da exhibiciónou á versión que dese do contido do documento.


2. No caso de negativa inxustificada a que se refireo punto anterior, o tribunal, en lugar do que nese puntose dispón, poderá formular requirimento, mediante pro-videncia, para que os documentos dos que se solicitoua exhibición sexan achegados ó proceso, cando así oaconsellen as características destes documentos, as res-tantes probas achegadas, o contido das pretensións for-muladas pola parte solicitante e o alegado para funda-mentalas.

Artigo 330. Exhibición de documentos por terceiros.

1. Agás o disposto nesta lei en materia de dilixenciaspreliminares, só se lles requirirá ós terceiros non litigan-tes a exhibición de documentos da súa propiedade can-do, pedida por unha das partes, o tribunal entenda queo seu coñecemento resulta transcendente para os finsde dictar sentencia.

En tales casos o tribunal ordenará, mediante provi-dencia, a comparecencia persoal daquel en poder dequen se achen e, tras oílo, resolverá o procedente. Estaresolución non será susceptible de ningún recurso, peroa parte a quen interese poderá reproduci-la súa peticiónna segunda instancia.

Cando estean dispostos a exhibilos voluntariamente,non se lles obrigará a que os presenten na secretaríasenón que, se así o esixen, irá o secretario xudicial óseu domicilio para testemuñalos.

2. Para os efectos do número anterior, non se con-siderarán terceiros os titulares da relación xurídica con-trovertida ou das que sexan causa dela, aínda que nonfiguren como partes no xuízo.

Artigo 331. Testemuño de documentos exhibidos.

Se a persoa da que se requira a exhibición segundoo disposto nos artigos anteriores non está disposta adesprenderse do documento para a súa incorporaciónós autos, o secretario xudicial redactará testemuño destena sede do tribunal, se así o solicita o exhibinte.

Artigo 332. Deber de exhibición de entidades oficiais.

1. As dependencias do Estado, comunidades autó-nomas, provincias, entidades locais e demais entidadesde dereito público non poderán negarse a expedi-las cer-tificacións e testemuños que sexan solicitados polos tri-bunais nin oporse a exhibi-los documentos que esteannas súas dependencias e arquivos, excepto cando setrate de documentación legalmente declarada ou cla-sificada como de carácter reservado ou secreto. Nestecaso, dirixiráselle ó tribunal exposición razoada sobreeste carácter.

2. Agás que exista un especial deber legal de segre-do ou reserva, as entidades e empresas que realicenservicios públicos ou estean encargadas de actividadesdo Estado, das comunidades autónomas, das provincias,dos municipios e demais entidades locais, estarán taménsuxeitas á obriga de exhibición, así como a expedir cer-tificacións e testemuños, nos termos do punto anterior.

Artigo 333. Extracción de copias de documentos quenon sexan escritos.

Cando se trate de debuxos, fotografías, bosquexos,planos, mapas e outros documentos que non incorporenpredominantemente textos escritos, se só existe o orixi-nal, a parte poderá solicitar que na exhibición se obteñacopia, en presencia do secretario xudicial, que dará fede ser fiel e exacta reproducción do orixinal.

Artigo 334. Valor probatorio das copias reprográficase cotexo.

1. Se a parte a quen prexudique o documento pre-sentado por copia reprográfica impugna a exactitudeda reproducción, cotexarase co orixinal, se é posible e,non sendo así, determinarase o seu valor probatoriosegundo as regras da sa crítica, tendo en conta o resul-tado das demais probas.

2. O disposto no número anterior deste artigo taménserá de aplicación ós debuxos, fotografías, pinturas, bos-quexos, planos, mapas e documentos semellantes.

3. O cotexo a que este artigo se refire será verificadopolo secretario xudicial, agás o dereito das partes a pro-por proba pericial.

SECCIÓN 5.a DO DICTAME DE PERITOS

Artigo 335. Obxecto e finalidade do dictame de peritos.Xuramento ou promesa de actuar con obxectividade.

1. Cando sexan necesarios coñecementos científi-cos, artísticos, técnicos ou prácticos para valorar feitosou circunstancias relevantes no asunto ou adquirir cer-teza sobre eles, as partes poderán achegar ó procesoo dictame de peritos que posúan os coñecementoscorrespondentes ou solicitar, nos casos previstos nestalei, que sexa emitido dictame por un perito designadopolo tribunal.

2. Ó emiti-lo dictame, todo perito deberá manifestar,baixo xuramento ou promesa de dicir verdade, queactuou e, se é o caso, actuará coa maior obxectividadeposible, tomando en consideración tanto o que poidafavorecer como o que sexa susceptible de causar prexuí-zo a calquera das partes, e que coñece as sanciónspenais nas que podería incorrer de incumpri-lo seu debercomo perito.

Artigo 336. Achega coa demanda e a contestación dedictames elaborados por peritos designados polaspartes.

1. Os dictames de que dispoñan os litigantes, ela-borados por peritos designados por eles, e que estimennecesarios ou convenientes para a defensa dos seusdereitos, deberán achegalos coa demanda ou coa con-testación, se esta ten que realizarse en forma escrita,sen prexuízo do disposto no artigo 337 desta lei.

2. Os dictames formularanse por escrito, acompa-ñados, de se-lo caso, dos demais documentos, instru-mentos ou materiais adecuados para expo-lo parecerdo perito sobre o que fose obxecto da pericia. De nonser posible ou conveniente achegar estes materiais einstrumentos, o escrito de dictame conterá sobre elesas indicacións suficientes. Poderán, así mesmo, xuntarseó dictame os documentos que se estimen adecuadospara a súa máis acertada valoración.

3. Entenderase que ó demandante lle é posibleachegar coa demanda dictames escritos elaborados porun perito designado por el, se non xustifica cumprida-mente que a defensa do seu dereito non permitiu demo-ra-la interposición daquela ata a obtención do dictame.

4. Nos xuízos con contestación á demanda por escri-to, o demandado que non poida achegar dictames escri-tos con aquela contestación á demanda deberá xusti-fica-la imposibilidade de os pedir e obter dentro do prazopara contestar.

Artigo 337. Anuncio de dictames cando non se poidanachegar coa demanda ou coa contestación. Achegaposterior.

1. De non lles ser posible ás partes achegaren dic-tames elaborados por peritos designados por elas, xunto


coa demanda ou contestación, expresarán nunha ou nou-tra os dictames de que, de se-lo caso, pretendan valerse,que deberán achegar, para o seu traslado á parte con-traria, en canto dispoñan deles, e en todo caso antesde iniciarse a audiencia previa ó xuízo ordinario ou antesda vista non verbal.

2. Achegados os dictames conforme o disposto nopunto anterior, as partes deberán manifestar se desexanque os peritos autores dos dictames comparezan no xuí-zo regulado nos artigos 431 e seguintes desta lei ou,de se-lo caso, na vista do xuízo verbal, expresando sedeberán expor ou explica-lo dictame ou responder a pre-guntas, obxeccións ou propostas de rectificación ouintervir de calquera outra forma útil para entender e valo-ra-lo dictame en relación co que sexa obxecto do preito.

Artigo 338. Achega de dictames en función de actua-cións procesuais posteriores á demanda. Solicitudede intervención dos peritos no xuízo ou vista.

1. O disposto no artigo anterior non será de apli-cación ós dictames dos que se poña de manifesto anecesidade ou utilidade por mor de alegacións dodemandado na contestación á demanda ou das alega-cións ou pretensións complementarias admitidas naaudiencia, a teor do artigo 426 desta lei.

2. Os dictames dos que veña suscitada a necesidadeou utilidade pola contestación á demanda ou polo ale-gado e pretendido na audiencia previa ó xuízo seránachegados polas partes, para o seu traslado ás contra-rias, con polo menos cinco días de antelación á cele-bración do xuízo ou da vista, nos xuízos verbais, mani-festando as partes ó tribunal se consideran necesarioque concorran a estes xuízo ou vista os peritos autoresdos dictames, con expresión do que se sinala no núme-ro 2 do artigo 337.

O tribunal poderá acordar tamén neste caso a pre-sencia dos peritos no xuízo ou vista nos termos sinaladosno número 2 do artigo anterior.

Artigo 339. Solicitude de designación de peritos polotribunal e resolución xudicial sobre esta solicitude.Designación de peritos polo tribunal, sen instanciade parte.

1. Se calquera das partes é titular do dereito deasistencia xurídica gratuíta, non terá que achegar coademanda ou a contestación o dictame pericial, senónsimplemente anuncialo, para os efectos de que se pro-ceda á designación xudicial de perito, conforme o quese establece na Lei de asistencia xurídica gratuíta.

2. O demandante ou o demandado, aínda que nonestean no caso do punto anterior, tamén poderán soli-citar nos seus respectivos escritos iniciais que se procedaá designación xudicial de perito, se entenden convenien-te ou necesario para os seus intereses a emisión deinforme pericial. En tal caso, o tribunal procederá á desig-nación, sempre que considere pertinente e útil o dictamepericial solicitado. Este dictame será á custa de queno pedise, sen prexuízo do que poida acordarse en materiade custas.

Agás que se refira a alegacións ou pretensións noncontidas na demanda, non se poderá solicitar, con pos-terioridade á demanda ou á contestación, informe peri-cial elaborado por perito designado xudicialmente.

A designación xudicial de perito deberá realizarse noprazo de cinco días desde a presentación da contes-tación á demanda, con independencia de quen solicitaseesta designación. Cando ámbalas partes a pedisen ini-cialmente, o tribunal poderá designar, se aquelas se mos-tran conformes, un único perito que emita o informesolicitado. En tal caso, o aboamento dos honorarios do

perito corresponderalles realizalo a ámbolos litigantespor partes iguais, sen prexuízo do que poida acordarseen materia de custas.

3. No xuízo ordinario, se, como consecuencia dasalegacións ou pretensións complementarias permitidasna audiencia, as partes solicitan, conforme prevé o puntocuarto do artigo 427, a designación polo tribunal dunperito que dictamine, este acordarao así, sempre queconsidere pertinente e útil o dictame, e ámbalas partesse mostren conformes no obxecto da pericia e en acep-ta-lo dictame do perito que o tribunal nomee.

O mesmo poderá face-lo tribunal cando se trate dexuízo verbal e as partes soliciten designación de perito,cos requisitos do parágrafo anterior.

4. Nos casos sinalados nos dous números anterio-res, se as partes que soliciten a designación dun peritopolo tribunal están ademais de acordo en que o dictamesexa emitido por unha determinada persoa ou entidade,así o acordará o tribunal. De non haber acordo das partes,o perito será designado polo procedemento establecidono artigo 341.

5. O tribunal poderá, de oficio, designar perito candoa pericia sexa pertinente en procesos sobre declaraciónou impugnación da filiación, paternidade e maternidade,sobre a capacidade das persoas ou en procesos matri-moniais.

6. O tribunal non designará máis que un perito titularpor cada cuestión ou conxunto de cuestións que teñanque ser obxecto de pericia e que non requiran, poladiversidade da súa materia, o parecer de expertos dis-tintos.

Artigo 340. Condicións dos peritos.

1. Os peritos deberán posuí-lo título oficial quecorresponda á materia obxecto do dictame e á naturezadeste. De tratarse de materias que non estean compren-didas en títulos profesionais oficiais, deberán ser nomea-dos entre persoas entendidas naquelas materias.

2. Poderá así mesmo solicitarse dictame de acade-mias e institucións culturais e científicas que se ocupendo estudio das materias correspondentes ó obxecto dapericia. Tamén poderán emitir dictame sobre cuestiónsespecíficas as persoas xurídicas legalmente habilitadaspara iso.

3. Nos casos do punto anterior, a institución á quese lle encargue o dictame expresará coa maior brevidadequé persoa ou persoas se encargarán directamente depreparalo, ás que se lles esixirá o xuramento ou promesaprevisto no punto segundo do artigo 335.

Artigo 341. Procedemento para a designación xudicialde perito.

1. No mes de xaneiro de cada ano solicitarase dosdistintos colexios profesionais ou, no seu defecto, deentidades análogas, así como das academias e institu-cións culturais e científicas a que se refire o punto segun-do do artigo anterior, o envío dunha lista de colexiadosou asociados dispostos a actuaren como peritos. A pri-meira designación de cada lista efectuarase por sorteorealizado en presencia do secretario xudicial, e a partirdela efectuaranse as seguintes designacións por ordecorrelativa.

2. Cando teña que designarse perito unha a persoasen título oficial, práctica ou entendida na materia, logode citación das partes, realizarase a designación poloprocedemento establecido no punto anterior, usándosepara iso unha lista de persoas que cada ano se solicitaráde sindicatos, asociacións e entidades apropiadas, e quedeberá estar integrada por cando menos cinco daquelas


persoas. Se, por razón da singularidade da materia dedictame, unicamente se dispón do nome dunha persoaentendida ou práctica, solicitarase das partes o seu con-sentimento e só se todas o outorgan se designará peritoa esa persoa.

Artigo 342. Chamamento ó perito designado, acepta-ción e nomeamento. Provisión de fondos.

1. No prazo de cinco días desde a designación,comunicaráselle esta ó perito titular, requiríndoo paraque, dentro doutros cinco días, manifeste se acepta ocargo. En caso afirmativo, efectuarase o nomeamentoe o perito fará, na forma en que se dispoña, a mani-festación baixo xuramento ou promesa que ordena onúmero 2 do artigo 335.

2. De o perito designado aducir xusta causa quelle impeda a aceptación, e o tribunal a considera sufi-ciente, será substituído polo seguinte da lista, e así suce-sivamente, ata que se poida efectua-lo nomeamento.

3. O perito designado poderá solicitar, nos tres díasseguintes ó seu nomeamento, a provisión de fondos queconsidere necesaria, que será á conta da liquidación final.O tribunal, mediante providencia, decidirá sobre a pro-visión solicitada e ordenará á parte ou partes que pro-puxeran a proba pericial e non teñan dereito á asistenciaxurídica gratuíta, que aboen a cantidade fixada na contade depósitos e consignacións do tribunal, no prazo decinco días.

Transcorrido este prazo, se non se depositase a can-tidade establecida, o perito quedará eximido de emiti-lodictame, sen que poida procederse a unha nova desig-nación.

Cando o perito designado o fose de común acordo,e un dos litigantes non realizase a parte da consignaciónque lle correspondese, ofreceráselle ó outro litigante aposibilidade de completa-la cantidade que faltase, indi-cando en tal caso os puntos sobre os que deba pro-nunciarse o dictame, ou de recupera-la cantidade depo-sitada; neste caso aplicarase o disposto no parágrafoanterior.

Artigo 343. Tachas dos peritos. Tempo e forma dastachas.

1. Só poderán ser obxecto de recusación os peritosdesignados xudicialmente.

En cambio, os peritos non recusables poderán serobxecto de tacha cando concorra neles algunha dasseguintes circunstancias:

1.o Ser cónxuxe ou parente por consanguinidadeou afinidade, dentro do cuarto grao civil, dunha das par-tes ou dos seus avogados ou procuradores.

2.o Ter interese directo ou indirecto no asunto ounoutro semellante.

3.o Estar ou ter estado en situación de dependenciaou de comunidade ou contraposición de intereses conalgunha das partes ou cos seus avogados ou procura-dores.

4.o Amizade íntima ou inimizade con calquera daspartes ou os seus procuradores ou avogados.

5.o Calquera outra circunstancia, debidamente acre-ditada, que os faga desmerecer no concepto profesional.

2. As tachas non poderán formularse despois doxuízo ou da vista, nos xuízos verbais. De tratarse de xuízoordinario, as tachas dos peritos autores de dictamesachegados con demanda ou contestación proporansena audiencia previa ó xuízo.

Ó formular tachas de peritos, poderase propo-la probaconducente a xustificalas, excepto a testifical.

Artigo 344. Contradicción e valoración da tacha. San-ción en caso de tacha temeraria ou desleal.

1. Calquera parte interesada poderá dirixirse ó tri-bunal co fin de negar ou contradici-la tacha, achegandoos documentos que consideren pertinentes para tal efec-to. Se a tacha menoscabase a consideración profesionalou persoal do perito, este poderá solicitar do tribunalque, ó termo do proceso, declare, mediante providencia,que a tacha carece de fundamento.

2. Sen más trámites, o tribunal terá en conta a tachae a súa eventual negación ou contradicción no momentode valora-la proba, formulando, se é o caso, medianteprovidencia, a declaración de falta de fundamento datacha prevista no punto anterior. Se apreciase temeri-dade ou deslealdade procesual na tacha, por mor dasúa motivación ou do tempo en que se formulase, pode-ralle impor á parte responsable, con previa audiencia,unha multa de dez mil a cen mil pesetas.

Artigo 345. Operacións periciais e posible intervencióndas partes nelas.

1. Cando a emisión do dictame requira algún reco-ñecemento de lugares, obxectos ou persoas ou a rea-lización de operacións análogas, as partes e os seusdefensores poderán presenciar un e outras, se con istonon se impide ou estorba o labor do perito e se podegaranti-lo acerto e imparcialidade do dictame.

2. Se algunha das partes solicita estar presente nasoperacións periciais do punto anterior, o tribunal decidiráo que proceda e, en caso de admitir esa presencia, orde-naralle ó perito que dea aviso directamente ás partes,con antelación de polo menos corenta e oito horas, dodía, hora e lugar en que aquelas operacións se levarána cabo.

Artigo 346. Emisión e ratificación do dictame polo peri-to que o tribunal designe.

O perito que o tribunal designe emitirá por escritoo seu dictame, que fará chegar ó tribunal no prazo quese lle sinalase. Deste dictame daráselles traslado ás par-tes por se consideran necesario que o perito concorraó xuízo ou á vista para os efectos de que achegue asaclaracións ou explicacións que sexan oportunas. O tri-bunal poderá acordar, en todo caso, mediante providen-cia, que considera necesaria a presencia do perito noxuízo ou na vista para comprender e valorar mellor odictame realizado.

Artigo 347. Posible actuación dos peritos no xuízo ouna vista.

1. Os peritos terán no xuízo ou na vista a interven-ción solicitada polas partes, que o tribunal admita.

O tribunal só denegará as solicitudes de intervenciónque, pola súa finalidade e contido, teñan que estimarseimpertinentes ou inútiles.

En especial, as partes e os seus defensores poderánpedir:

1.o Exposición completa do dictame, cando esaexposición requira a realización doutras operacións, com-plementarias do escrito achegado, mediante o empregodos documentos, materiais e outros elementos a quese refire o número 2 do artigo 336.

2.o Explicación do dictame ou dalgún ou algúns dosseus puntos, se o seu significado non se considerasesuficientemente expresivo para os efectos da proba.

3.o Respostas a preguntas e obxeccións, sobremétodo, premisas, conclusións e outros aspectos dodictame.


4.o Respostas a solicitudes de ampliación do dic-tame a outros puntos conexos, por se puidese levarsea cabo no mesmo acto e para efectos, en calquera caso,de coñece-la opinión do perito sobre a posibilidade eutilidade da ampliación, así como do prazo necesariopara levala a cabo.

5.o Crítica do dictame de que se trate polo peritoda parte contraria.

6.o Formulación das tachas que puidesen afecta-loperito.

2. O tribunal poderalles tamén formular preguntasós peritos e requirir deles explicacións sobre o que sexaobxecto do dictame achegado, pero sen poder acordar,de oficio, que se amplíe, agás que se trate de peritosdesignados de oficio conforme o disposto no número 5do artigo 339.

Artigo 348. Valoración do dictame pericial.

O tribunal valorará os dictames periciais segundo asregras da sa crítica.

Artigo 349. Cotexo de letras.

1. Será practicado por un perito o cotexo de letrascando a autenticidade dun documento privado se negueou se poña en dúbida pola parte a quen prexudique.

2. Tamén se poderá practicar cotexo de letras candose negue ou discuta a autenticidade de calquera docu-mento público que careza de matriz e de copias quefagan fe segundo o disposto no artigo 1221 do Códigocivil, sempre que este documento non poida ser reco-ñecido polo funcionario que o expedise ou por quenapareza como fedatario interveniente.

3. O cotexo de letras practicarase por perito desig-nado polo tribunal conforme o disposto nos artigos 341e 342 desta lei.

Artigo 350. Documentos indubitados ou corpo de escri-tura para o cotexo.

1. A parte que solicite o cotexo de letras designaráo documento ou documentos indubitados con que debafacerse.

2. Consideraranse documentos indubitados para osefectos de cotexa-las letras:

1.o Os documentos que recoñezan como tales tóda-las partes ás que poida afectar esta proba pericial.

2.o As escrituras públicas e os que consten nosarquivos públicos relativos ó documento nacional deidentidade.

3.o Os documentos privados cunha letra ou sinaturaque fose recoñecida en xuízo por aquel a quen se atribúaa dubidosa.

4.o O escrito impugnado, na parte en que recoñezaa letra como súa aquel a quen prexudique.

3. Na falta dos documentos enumerados no puntoanterior, a parte á que se atribúa o documento impug-nado ou a sinatura que o autorice poderá ser requirida,por instancia da contraria, para que forme un corpo deescritura que lle dictará o tribunal ou o secretario xudicial.

Se o requirido se nega, o documento impugnado con-siderarase recoñecido.

4. Se non houbese documentos indubitados e foseimposible o cotexo cun corpo de escritura por falece-mento ou ausencia de quen debera formalo, o tribunalapreciará o valor do documento impugnado conformeas regras da sa crítica.

Artigo 351. Producción e valoración do dictame sobreo cotexo de letras.

1. O perito que leve a cabo o cotexo de letras con-signará por escrito as operacións de comprobación eos seus resultados.

2. Será de aplicación ó dictame pericial de cotexode letras o disposto nos artigos 346, 347 e 348 desta lei.

Artigo 352. Outros dictames periciais instrumentais deprobas distintas.

Cando sexa necesario ou conveniente para coñece-locontido ou sentido dunha proba ou para proceder á súamáis acertada valoración, as partes poderán achegar oupropor dictames periciais sobre outros medios de probaadmitidos polo tribunal ó abeiro do previsto nos núme-ros 2 e 3 do artigo 299.

SECCIÓN 6.a DO RECOÑECEMENTO XUDICIAL

Artigo 353. Obxecto e finalidade do recoñecementoxudicial e iniciativa para acordalo.

1. O recoñecemento xudicial acordarase cando parao esclarecemento e apreciación dos feitos sexa necesarioou conveniente que o tribunal examine por si mesmoalgún lugar, obxecto ou persoa.

2. Sen prexuízo da amplitude que o tribunal estimeque debe te-lo recoñecemento xudicial, a parte que osolicite terá que expresa-los extremos principais a quequere que este se refira e indicará se pretende concorreró acto con algunha persoa técnica ou práctica na materia.

A outra parte poderá, antes da realización do reco-ñecemento xudicial, propor outros extremos que lle inte-resen e así mesmo deberá manifestar se asistirá conpersoa das indicadas no parágrafo anterior.

3. O tribunal sinalará con cinco días de antelación,polo menos, o día e hora en que teña que practicarseo recoñecemento xudicial.

Artigo 354. Realización do recoñecemento xudicial eintervención das partes e de persoas entendidas.

1. O tribunal poderá acordar calquera medida quesexa necesaria para logra-la efectividade do recoñece-mento, incluída a de ordena-la entrada no lugar que debarecoñecerse ou en que se encontre o obxecto ou a persoaque se deba recoñecer.

2. As partes e os seus procuradores e avogadospoderán concorrer ó recoñecemento xudicial e facerlleó tribunal, de palabra, as observacións que estimenoportunas.

3. Se, de oficio ou por instancia de parte, o tribunalconsidera conveniente oí-las observacións ou declara-cións das persoas indicadas no número 2 do artigo ante-rior, recibiralles previamente xuramento ou promesa dedicir verdade.

Artigo 355. Recoñecemento de persoas.

1. O recoñecemento xudicial dunha persoa practi-carase a través dun interrogatorio realizado polo tribunal,que se adaptará ás necesidades de cada caso concreto.Neste interrogatorio, que poderá practicarse, se as cir-cunstancias o aconsellan, a porta pechada ou fóra dasede do tribunal, poderán intervi-las partes sempre queo tribunal non o considere perturbador para o bo finda dilixencia.

2. En todo caso, na práctica do recoñecemento xudi-cial garantirase o respecto á dignidade e á intimidadeda persoa.


Artigo 356. Concorrencia do recoñecemento xudiciale o pericial.

1. Cando o tribunal o considere conveniente, poderádispor, mediante providencia, que se practiquen nun sóacto o recoñecemento xudicial e o pericial, sobre o mes-mo lugar, obxecto ou persoa, seguíndose o procedemen-to establecido nesta sección.

2. As partes poderán solicitar tamén a prácticaconxunta de ámbolos recoñecementos e o tribunal orde-naraa se a estima procedente.

Artigo 357. Concorrencia do recoñecemento xudiciale a proba por testemuñas.

1. Por instancia de parte e á súa custa, o tribunalpoderá determinar mediante providencia que as teste-muñas sexan examinadas a continuación do recoñece-mento xudicial, cando a vista do lugar ou das cousasou persoas poida contribuír á claridade do seu teste-muño.

2. Tamén se poderá practicar, a pedimento de parte,o interrogatorio da contraria cando se dean as mesmascircunstancias sinaladas no punto anterior.

Artigo 358. Acta do recoñecemento xudicial.

1. Do recoñecemento xudicial practicado o secre-tario xudicial redactará acta detallada, na que se con-signarán con claridade as percepcións e apreciaciónsdo tribunal, así como as observacións feitas polas partese polas persoas a que se refire o artigo 354.

2. Tamén se recollerá en acta o resultado dasdemais actuacións de proba que se practicasen no mes-mo acto do recoñecemento xudicial, segundo o dispostonos artigos 356 e 357.

Artigo 359. Emprego de medios técnicos de constan-cia do recoñecemento xudicial.

Utilizaranse medios de gravación de imaxe e son ououtros instrumentos semellantes para deixar constanciado que sexa obxecto de recoñecemento xudicial e dasmanifestacións dos que interveñan nel, pero non se omi-tirá a redacción da acta e consignarase nela canto sexanecesario para a identificación das gravacións, repro-duccións ou exames levados a cabo, que deberán serconservados polo tribunal de modo que non sufran alte-racións.

Cando sexa posible a copia, con garantías de auten-ticidade, do gravado ou reproducido polos anteditosmedios ou instrumentos, a parte a quen interese, polasúa custa, poderá pedila e obtela do tribunal.

SECCIÓN 7.a DO INTERROGATORIO DE TESTEMUÑAS

Artigo 360. Contido da proba.

As partes poderán solicitar que declaren como tes-temuñas as persoas que teñan noticia de feitos con-trovertidos relativos ó que sexa obxecto do xuízo.

Artigo 361. Idoneidade para ser testemuñas.

Poderán ser testemuñas tódalas persoas, agás as quese achen permanentemente privadas de razón ou douso de sentidos respecto de feitos sobre os que uni-camente caiba ter coñecemento polos ditos sentidos.

Os menores de catorce anos poderán declarar comotestemuñas se, a xuízo do tribunal, posúen o discerni-mento necesario para coñeceren e para declararen veraz-mente.

Artigo 362. Designación das testemuñas.

Ó propo-la proba de testemuñas, expresarase a súaidentidade, con indicación, en canto sexa posible, donome e apelidos de cada unha, a súa profesión e o seudomicilio ou residencia.

Tamén poderá facerse a designación da testemuñaexpresando o cargo que posúa ou calquera outra cir-cunstancia de identificación, así como o lugar en quepoida ser citado.

Artigo 363. Limitación do número de testemuñas.

As partes poderán propor cantas testemuñas estimenconveniente, pero os gastos dos que excedan de trespor cada feito discutido serán en todo caso de contada parte que os presentase.

Se o tribunal escoitou o testemuño de polo menostres testemuñas con relación a un feito discutido, poderáobvia-las declaracións testificais que faltan, referentesa ese mesmo feito, se considerase que coas emitidasxa quedou suficientemente ilustrado.

Artigo 364. Declaración domiciliaria da testemuña.

1. Se por enfermidade ou outro motivo dos referidosno parágrafo segundo do número 4 do artigo 169, otribunal considera que algunha testemuña non podecomparecer na sede daquel, poderá tomárselle decla-ración no seu domicilio ben directamente, ben a travésde auxilio xudicial, segundo que este domicilio estea ounon na demarcación do tribunal.

Á declaración poderán asisti-las partes e os seus avo-gados, e, de non poderen comparecer, serán autorizadosa presentaren interrogatorio escrito previo coas pregun-tas que desexan formular á testemuña interrogada.

2. Cando, atendidas as circunstancias, o tribunalconsidere prudente non lles permitir ás partes e ós seusavogados que concorran á declaración domiciliaria, dará-selles ás partes vista das respostas obtidas para quepoidan solicitar, dentro do terceiro día, que se lle for-mulen á testemuña novas preguntas complementariasou que se lle pidan as aclaracións oportunas, conformeo prevido no artigo 372.

Artigo 365. Xuramento ou promesa das testemuñas.

1. Antes de declarar, cada testemuña prestará xura-mento ou promesa de dicir verdade, coa cominacióndas penas establecidas para o delicto de falso testemuñoen causa civil, das que será instruída polo tribunal semanifesta ignoralas.

2. Cando se trate de testemuñas menores de idadepenal, non se lles esixirá xuramento nin promesa de dicirverdade.

Artigo 366. Modo de declara-las testemuñas.

1. As testemuñas declararán separada e sucesiva-mente, pola orde en que viñeran consignadas nas pro-postas, agás que o tribunal encontre motivo para alterala.

2. As testemuñas non se comunicarán entre si ninpoderán unhas asistir ás declaracións doutras.

Para este fin, adoptaranse as medidas que sexannecesarias.

Artigo 367. Preguntas xerais á testemuña.

1. O tribunal preguntará inicialmente a cada teste-muña, en todo caso:

1.o Polo seu nome, apelidos, idade, estado, profe-sión e domicilio.


2.o Se foi ou é cónxuxe, parente por consanguini-dade ou afinidade, e en qué grao, dalgún dos litigantes,dos seus avogados ou procuradores ou está ligada aestes por vínculos de adopción, tutela ou análogos.

3.o Se é ou foi dependente ou está ou estivo ó servi-cio da parte que a propuxese ou do seu procurador ouavogado ou tivo ou ten con eles algunha relación sus-ceptible de provocar intereses comúns ou contrapostos.

4.o Se ten interese directo ou indirecto no asuntoou noutro semellante.

5.o Se é amiga íntima ou inimiga dalgún dos liti-gantes ou dos seus procuradores ou avogados.

6.o Se foi condenada algunha vez por falso testemuño.

2. En vista das respostas da testemuña ás preguntasdo punto anterior, as partes poderán manifestarlle ó tri-bunal a existencia de circunstancias relativas á súa impar-cialidade.

O tribunal poderá interroga-la testemuña sobre esascircunstancias e fará que preguntas e respostas se con-signen en acta para a debida valoración das declaraciónsó dictar sentencia.

Artigo 368. Contido e admisibilidade das preguntasque se formulen.

1. As preguntas que se lle realicen á testemuñadeberán formularse oralmente, en sentido afirmativo, ecoa debida claridade e precisión. Non incluirán valora-cións nin cualificacións, e se estas se incorporasen, teran-se por non realizadas.

2. O tribunal decidirá sobre as preguntas formuladasno mesmo acto do interrogatorio, admitindo as que poi-dan resultar conducentes á investigación de feitos e cir-cunstancias controvertidos, que garden relación coobxecto do xuízo.

Non se admitirán as preguntas que non se refiranós coñecementos propios dunha testemuña segundo oartigo 360.

3. Se malia non ter sido admitida, se respondeseunha pregunta, a resposta non constará en acta.

Artigo 369. Impugnación da admisión das preguntase protesta contra a súa inadmisión.

1. No acto mesmo do interrogatorio, as partes dis-tintas de quen formulase a pregunta poderán impugna-lasúa admisión e facer nota-las valoracións e cualificaciónsque estimen improcedentes e que, ó seu xuízo, debanterse por non realizadas.

2. A parte que se mostre desconforme coa inad-misión de preguntas, poderá manifestalo así e pedir queconste en acta a súa protesta.

Artigo 370. Exame da testemuña sobre as preguntasadmitidas. Testemuña-perito.

1. Unha vez contestadas as preguntas xerais, a tes-temuña será examinada pola parte que a propuxo, ese foi proposta por ámbalas partes, comezarase polaspreguntas que formule o demandante.

2. A testemuña responderá por si mesma, de pala-bra, sen valerse de ningún borrador de respostas. Candoa pregunta se refira a contas, libros ou documentos,permitiráselle que os consulte antes de responder.

3. En cada unha das súas respostas, a testemuñaexpresará a razón de ciencia do que diga.

4. Cando a testemuña posúa coñecementos cien-tíficos, técnicos, artísticos ou prácticos sobre a materiaa que se refiran os feitos do interrogatorio, o tribunaladmitirá as manifestacións que en virtude destes coñe-

cementos agregue a testemuña ás súas respostas sobreos feitos.

En canto a tales manifestacións, as partes poderanllefacer notar ó tribunal a concorrencia de calquera das cir-cunstancias de tacha relacionadas no artigo 343 desta lei.

Artigo 371. Testemuñas con deber de gardar segredo.

1. Cando, polo seu estado ou profesión, a testemuñateña o deber de gardar segredo respecto de feitos polosque sexa interrogada, manifestarao razoadamente e otribunal, considerando o fundamento da negativa a decla-rar, resolverá, mediante providencia, o que proceda endereito. Se a testemuña quedase liberada de responder,farase constar así na acta.

2. Se a testemuña alega que os feitos polos quese lle pregunta pertencen a materia legalmente declaradaou clasificada como de carácter reservado ou secreto,o tribunal, nos casos en que o considere necesario paraa satisfacción dos intereses da Administración de Xustiza,pedirá de oficio, mediante providencia, ó órgano com-petente o documento oficial que acredite este carácter.

O tribunal, comprobado o fundamento da alegacióndo carácter reservado ou secreto, mandará uni-lo docu-mento ós autos, deixando constancia das preguntas afec-tadas polo segredo oficial.

Artigo 372. Intervención das partes no interrogatorioe ampliación deste.

1. Unha vez respondidas as preguntas formuladaspolo avogado da parte que propuxo a proba testifical,poderán os avogados de calquera das demais partesformularlle á testemuña novas preguntas que reputenconducentes para determina-los feitos. O tribunal deberárepele-las preguntas que sexan impertinentes ou inútiles.

En caso de inadmisión destas preguntas, será de apli-cación o disposto no número 2 do artigo 369 sobredesconformidade coa inadmisión.

2. Coa finalidade de obter aclaracións e adicións,tamén poderá o tribunal interroga-la testemuña.

Artigo 373. Acareo entre testemuñas e entre estas eas partes.

1. Cando as testemuñas incorran en graves con-tradiccións, o tribunal, de oficio ou por instancia de parte,poderá acordar que se sometan a un acareo.

2. Tamén poderá acordarse que, en razón das res-pectivas declaracións, se celebre acareo entre as partese algunha ou algunhas testemuñas.

3. As actuacións a que se refire este artigo deberánsolicitarse ó termo do interrogatorio e, neste caso, adver-tiráselle á testemuña que non se ausente para que estasactuacións poidan practicarse a continuación.

Artigo 374. Modo de consigna-las declaracións testi-ficais.

As declaracións testificais prestadas en vista ou xuízodocumentaranse conforme o disposto no número 2 doartigo 146.

Artigo 375. Indemnizacións ás testemuñas.

1. As testemuñas que declaren terán dereito a obterda parte que as propuxo unha indemnización polos gas-tos e prexuízos que a súa comparecencia lles orixinase,sen prexuízo do que poida acordarse en materia de cus-tas. De proporen varias partes unha mesma testemuña,o importe da indemnización ratearase entre elas.


2. O importe da indemnización fixarao o tribunalmediante auto, que terá en conta os datos e circuns-tancias que se achegasen. Este auto dictarase unha vezrematado o xuízo ou a vista, e só será susceptible derecurso de reposición.

Se a parte ou partes que teñan que indemnizar nono fan no prazo de dez días desde a firmeza da resoluciónmencionada no parágrafo anterior, a testemuña poderáacudir directamente ó procedemento executivo de cons-trinximento.

Artigo 376. Valoración das declaracións de testemuñas.

Os tribunais valorarán a forza probatoria das decla-racións das testemuñas conforme as regras da sa crítica,tomando en consideración a razón de ciencia que desen,as circunstancias que neles concorran e, de se-lo caso,as tachas formuladas e os resultados da proba que sobreestas se practicase.

Artigo 377. Tachas das testemuñas.

1. Con independencia do disposto no número 2 doartigo 367, cada parte poderá tacha-las testemuñas pro-postas pola contraria nas que concorran algunhas dascausas seguintes:

1.o Ser ou ter sido cónxuxe ou parente por con-sanguinidade ou afinidade dentro do cuarto grao civilda parte que a presentou ou do seu avogado ou pro-curador ou estar relacionada con eles por vínculo deadopción, tutela ou análogo.

2.o Se-la testemuña, ó prestar declaración, depen-dente do que a propuxo ou do seu procurador ou avo-gado ou estar ó seu servicio ou encontrarse ligada conalgún deles por calquera relación de sociedade ou inte-reses.

3.o Ter interese directo ou indirecto no asunto deque se trate.

4.o Ser amiga íntima ou inimiga dunha das partesou do seu avogado ou procurador.

5.o Ter sido a testemuña condenada por falso tes-temuño.

2. A parte propoñente da testemuña poderá taméntachar a esta se con posterioridade á proposición che-gase ó seu coñecemento a existencia dalgunha das cau-sas de tacha establecidas no punto anterior.

Artigo 378. Tempo das tachas.

As tachas deberanse formular desde o momento enque se admita a proba testifical ata que comece o xuízoou a vista, sen prexuízo da obriga que teñen as tes-temuñas de recoñeceren calquera causa de tacha ó sereninterrogadas conforme o disposto no artigo 367 destalei; neste caso poderase actuar conforme o que sinalao número 2 deste artigo.

Artigo 379. Proba e oposición sobre as tachas.

1. Coa alegación das tachas, poderase propo-la pro-ba conducente a xustificalas, excepto a testifical.

2. Se, formulada tacha dunha testemuña, as demaispartes non se opoñen a ela dentro do terceiro día seguin-te á súa formulación, entenderase que recoñecen o fun-damento da tacha. Se se opoñen, alegarán o que llespareza conveniente, e poderán achegar documentos.

3. Para a apreciación sobre a tacha e a valoraciónda declaración testifical, observarase o disposto nonúmero 2 do artigo 344 e no artigo 376.

Artigo 380. Interrogatorio acerca dos feitos que cons-ten en informes escritos.

1. Se, conforme o número 4.o do punto 1 do arti-go 265, ou noutro momento ulterior, ó abeiro do puntoterceiro do mesmo precepto, se achegasen ós autosinformes sobre feitos e estes non fosen recoñecidoscomo certos por tódalas partes ás que poidan prexudicar,interrogaranse como testemuñas os autores dos infor-mes, na forma previda nesta lei, coas seguintes regrasespeciais:

1.a Non procederá a tacha da testemuña por razónde interese no asunto, cando o informe fose elaboradopor encargo dunha das partes.

2.a O autor do informe, unha vez acreditada a súahabilitación profesional, deberá recoñecelo e ratificarseno seu contido, antes de que se lle formulen as preguntaspertinentes.

3.a O interrogatorio limitarase ós feitos consignadosnos informes.

2. Se os informes contivesen tamén valoracións fun-dadas en coñecementos científicos, artísticos, técnicosou prácticos dos seus autores, observarase o dispostono número 4 do artigo 370, sobre a testemuña-perito.

Artigo 381. Respostas escritas a cargo de persoas xurí-dicas e entidades públicas.

1. Cando, sobre feitos relevantes para o proceso,sexa pertinente que informen persoas xurídicas e enti-dades públicas en canto tales, por se referiren eses feitosá súa actividade, sen que caiba ou sexa necesario indi-vidualizar en persoas físicas determinadas o coñecemen-to do que para o proceso interese, a parte a quen con-veña esta proba poderá propor que a persoa xurídicaou entidade, a requirimento do tribunal, responda porescrito sobre os feitos nos dez días anteriores ó xuízoou á vista.

2. Na proposición de proba a que se refire o puntoanterior expresaranse con precisión os extremos sobreos que deberá versa-la declaración ou informe escrito.As demais partes poderán alega-lo que consideren con-veniente e, en concreto, se desexan que se engadanoutros extremos á petición de declaración escrita ou serectifiquen ou complementen os que expresase o pro-poñente da proba.

O tribunal, oídas as partes, de se-lo caso, resolverásobre a pertinencia e utilidade da proposta, determinan-do precisamente, se é o caso, os termos da cuestiónou cuestións que teñan que ser obxecto da declaraciónda persoa xurídica ou entidade e requiríndoa para quea preste e remita ó tribunal no tempo establecido, baixoapercibimento de multa de 25.000 a 100.000 pesetase de proceder, contra quen resultase persoalmente res-ponsable da omisión, por desobediencia á autoridade.A práctica desta proba non suspenderá o curso do pro-cedemento, agás que o xuíz o estime necesario paraimpedi-la indefensión dunha ou das dúas partes.

Recibidas as respostas escritas, daráselles trasladodelas ás partes, para os efectos previstos no puntoseguinte.

3. Á vista das respostas escritas, ou da negativaou omisión destas, o tribunal poderá dispor, de oficioou por instancia de calquera das partes, mediante pro-videncia, que sexa citada ó xuízo ou vista a persoa oupersoas físicas o testemuño das cales poida resultar per-tinente e útil para aclarar ou completar, se for escuraou incompleta, a declaración da persoa xurídica ou enti-dade. Tamén poderá admitir, por instancia de parte, cal-quera proba pertinente e útil para contradicir tal decla-ración.


4. O disposto nos puntos anteriores non será deaplicación ás entidades públicas cando, tratándose decoñecer feitos das características establecidas no núme-ro 1, poidan obterse daquelas certificacións ou teste-muños, susceptibles de achegarse como proba docu-mental.

5. Ás declaracións reguladas nos puntos anterioresaplicaránselles, en canto sexa posible, as demais normasda presente sección.

SECCIÓN 8.a DA REPRODUCCIÓN DA PALABRA, O SON E A IMAXE

E DOS INSTRUMENTOS QUE PERMITEN ARQUIVAR E COÑECER DATOS

RELEVANTES PARA O PROCESO

Artigo 382. Instrumentos de filmación, gravación esemellantes. Valor probatorio.

1. As partes poderán propor como medio de probaa reproducción ante o tribunal de palabras, imaxes esons captados mediante instrumentos de filmación, gra-vación e outros semellantes. Ó propor esta proba, a partepoderá xuntar, de se-lo caso, transcrición escrita das pala-bras contidas no soporte de que se trate e que resultenrelevantes para o caso.

2. A parte que propoña este medio de proba poderáachega-los dictames e medios de proba instrumentaisque considere convenientes. Tamén as outras partespoderán achegar dictames e medios de proba candocuestionen a autenticidade e exactitude do reproducido.

3. O tribunal valorará as reproduccións a que serefire o número 1 deste artigo segundo as regras dasa crítica.

Artigo 383. Acta da reproducción e custodia doscorrespondentes materiais.

1. Dos actos que se realicen en aplicación do artigoanterior redactarase a oportuna acta, onde se consignarácanto sexa necesario para a identificación das filmacións,gravacións e reproduccións levadas a cabo, así como,de se-lo caso, as xustificacións e dictames achegadosou as probas practicadas.

O tribunal poderá acordar mediante providencia quese realice unha transcrición literal das palabras e vocesfilmadas ou gravadas, sempre que sexa de relevanciapara o caso, a cal se unirá á acta.

2. O material que conteña a palabra, a imaxe ouo son reproducidos deberá ser conservado polo tribunal,con referencia ós autos do xuízo, de modo que non sufraalteracións.

Artigo 384. Dos instrumentos que permitan arquivar,coñecer ou reproducir datos relevantes para o proceso.

1. Os instrumentos que permitan arquivar, coñecerou reproducir palabras, datos, cifras e operacións mate-máticas levadas a cabo con fins contables ou doutraclase, que, por seren relevantes para o proceso, fosenadmitidos como proba, serán examinados polo tribunalpolos medios que a parte propoñente achegue ou queo tribunal dispoña utilizar e de modo que as demaispartes do proceso poidan, con idéntico coñecementoque o tribunal, alegar e propo-lo que conveña ó seudereito.

2. Será de aplicación ós instrumentos previstos nopunto anterior o disposto no número 2 do artigo 382.A documentación en autos farase do modo máis apro-piado á natureza do instrumento, baixo a fe do secretarioxudicial, que, de se-lo caso, adoptará tamén as medidasde custodia que resulten necesarias.

3. O tribunal valorará os instrumentos a que se refireo punto primeiro deste artigo conforme as regras desa crítica aplicables a aqueles segundo a súa natureza.

SECCIÓN 9.a DAS PRESUNCIÓNS

Artigo 385. Presuncións legais.

1. As presuncións que a lei establece dispensan daproba do feito presunto á parte á que este feito favoreza.

Tales presuncións só serán admisibles se a certezado feito indicio do que parte a presunción queda esta-blecida mediante admisión ou proba.

2. Cando a lei estableza unha presunción agás probaen contrario, esta poderá dirixirse tanto a proba-la inexis-tencia do feito presunto como a demostrar que non exis-te, no caso de que se trate, o enlace que debe haberentre o feito que se presume e o feito probado ou admi-tido que fundamenta a presunción.

3. As presuncións establecidas pola lei admitirána proba en contrario, agás nos casos en que aquelaexpresamente o prohiba.

Artigo 386. Presuncións xudiciais.

1. A partir dun feito admitido ou probado, o tribunalpoderá presumi-la certeza, para os efectos do proceso,doutro feito, se entre o admitido ou demostrado e opresunto existe un enlace preciso e directo segundo asregras do criterio humano.

A sentencia na que se aplique o parágrafo anteriordeberá incluí-lo razoamento en virtude do cal o tribunalestableceu a presunción.

2. Fronte á posible formulación dunha presunciónxudicial, o litigante prexudicado por ela sempre poderápractica-la proba en contrario a que se refire o número 2do artigo anterior.

CAPÍTULO VII

Das cuestións incidentais

Artigo 387. Concepto de cuestións incidentais.

Son cuestións incidentais as que, sendo distintas dasque constitúan o obxecto principal do preito, garden coneste relación inmediata, así como as que se suscitenrespecto de presupostos e requisitos procesuais deinfluencia no proceso.

Artigo 388. Norma xeral sobre procedemento.

As cuestións incidentais que non teñan sinalada nestalei outra tramitación, ventilaranse na forma establecidaneste capítulo.

Artigo 389. Cuestións incidentais de especial pronun-ciamento.

As cuestións incidentais serán de especial pronun-ciamento se esixen que o tribunal decida sobre elas sepa-radamente na sentencia antes de entrar a resolver sobreo que sexa obxecto principal do preito.

Estas cuestións non suspenderán o curso ordinariodo proceso.

Artigo 390. Cuestións incidentais de pronunciamentoprevio. Suspensión do curso da demanda.

Cando as cuestións supoñan, pola súa natureza, unobstáculo á continuación do xuízo polos seus trámitesordinarios, suspenderase o curso das actuacións ata queaquelas sexan resoltas.


Artigo 391. Cuestións de pronunciamento previo.Casos.

Ademais dos determinados expresamente na lei, con-sideraranse no caso do anterior as cuestións incidentaisque se refiran:

1.o Á capacidade e representación de calquera doslitigantes, por feitos ocorridos despois da audiencia regu-lada nos artigos 414 e seguintes.

2.o Ó defecto dalgún outro presuposto procesualou á aparición dun óbice da mesma natureza, sempreque sobreviñesen despois da audiencia prevista nos arti-gos citados no número anterior.

3.o A calquera outra incidencia que ocorra duranteo xuízo e a resolución da cal sexa absolutamente nece-saria, de feito ou de dereito, para decidir sobre a con-tinuación do xuízo polos seus trámites ordinarios ou asúa terminación.

Artigo 392. Formulación das cuestións incidentais.Inadmisión das que non sexan tales.

1. As cuestións incidentais formularanse por escrito,ó que se xuntarán os documentos pertinentes e no quese proporá a proba que sexa necesaria e se indicaráse, a xuízo de quen propoña a cuestión, debe suspen-derse ou non o curso normal das actuacións ata a reso-lución daquela.

2. O tribunal repelerá, mediante auto, a formulaciónde toda cuestión que non se encontre en ningún doscasos anteriores.

Artigo 393. Admisión, substanciación e decisión dascuestións incidentais.

1. No procedemento ordinario non se admitirá a for-mulación de ningunha cuestión incidental unha vez ini-ciado o xuízo, e no verbal, unha vez admitida a probaproposta.

2. Na providencia sucintamente motivada en quese admita a formulación da cuestión resolverase se seten que considerar de previo ou de especial pronun-ciamento, suspendéndose, no primeiro caso, o cursoordinario das actuacións.

3. Trasladado ás demais partes o escrito en quese formule a cuestión, poderán contesta-lo que estimenoportuno no prazo de cinco días e, transcorrido esteprazo, o tribunal citará as partes a unha comparecencia,que se celebrará conforme o disposto para as vistasdos xuízos verbais.

4. Formuladas as alegacións e practicada, de se-locaso, a proba que na mesma vista se admita, se a cues-tión é de pronunciamento previo, dictarase, no prazode dez días, un auto polo que se resolva a cuestióne se dispoña o que sexa procedente respecto á con-tinuación do proceso.

Se a cuestión é de especial pronunciamento, seráresolta, coa debida separación, na sentencia definitiva.

5. Cando a cuestión se resolva por medio de auto,se este acorda pór fin ó proceso caberá recurso de ape-lación, e se se decide a súa continuación non caberáningún recurso, sen prexuízo de que a parte prexudicadapoida impugna-la resolución ó apelar contra a sentenciadefinitiva.

CAPÍTULO VIII

Da condena en custas

Artigo 394. Condena nas custas da primeira instancia.

1. Nos procesos declarativos, as custas da primeirainstancia imporánselle á parte que vise rexeitadas tódalas

súas pretensións, agás que o tribunal aprecie, e así orazoe, que o caso presentaba serias dúbidas de feitoou de dereito.

Para apreciar, para efectos de condena en custas,que o caso era xuridicamente dubidoso terase en contaa xurisprudencia recaída en casos similares.

2. De ser parcial a estimación ou desestimación daspretensións, cada parte aboará as custas causadas polasúa instancia e as comúns por metade, a non ser quehaxa méritos para imporllas a unha delas por ter litigadocon temeridade.

3. Cando, en aplicación do disposto no número 1deste artigo, se lle impoñan as custas ó litigante vencido,este só estará obrigado a pagar, da parte que corres-ponda ós avogados e demais profesionais que nonestean suxeitos a tarifa ou arancel, unha cantidade totalque non exceda da terceira parte da contía do proceso,por cada un dos litigantes que obtivesen tal pronun-ciamento; para estes únicos efectos, as pretensións ines-timables valoraranse en tres millóns de pesetas, agásque, en razón da complexidade do asunto, o tribunaldispoña outra cosa.

Non se aplicará o disposto no parágrafo anterior can-do o tribunal declare a temeridade do litigante conde-nado en custas.

Cando o condenado en custas sexa titular do dereitode asistencia xurídica gratuíta, este unicamente estaráobrigado a paga-las custas causadas en defensa da partecontraria nos casos expresamente sinalados na Lei deasistencia xurídica gratuíta.

4. En ningún caso se lle imporán as custas ó Minis-terio Fiscal nos procesos en que interveña como parte.

Artigo 395. Condena en custas en caso de conformi-dade.

1. Se o demandado se conforma coa demandaantes de contestala, non procederá a imposición de cus-tas agás que o tribunal, razoándoo debidamente, apreciemala fe no demandado.

Entenderase que, en todo caso, existe mala fe seantes de presentada a demanda se lle formulou ó deman-dado requirimento que faga fe e xustificado de paga-mento, ou se se dirixiu contra el demanda de conciliación.

2. Se a conformidade se producise trala contestacióná demanda, aplicarase o número 1 do artigo anterior.

Artigo 396. Condena en custas cando o proceso ter-mine por desistencia.

1. Se o proceso termina por desistencia do deman-dante, que non teña que ser consentido polo demandado,aquel será condenado a tódalas custas.

2. Se a desistencia que poña fin ó proceso é con-sentida polo demandado ou demandados, non se con-denará en custas a ningún dos litigantes.

Artigo 397. Apelación en materia de custas.

O disposto no artigo 394 será de aplicación pararesolver en segunda instancia o recurso de apelaciónen que se impugne a condena ou a falta de condenanas custas da primeira instancia.

Artigo 398. Custas en apelación, recurso extraordinariopor infracción procesual e casación.

1. Cando sexan desestimadas tódalas pretensiónsdun recurso de apelación, extraordinario por infracción


procesual ou casación, aplicarase, en canto ás custasdo recurso, o disposto no artigo 394.

2. En caso de estimación total ou parcial dun recur-so de apelación, extraordinario por infracción procesualou casación, non se condenará nas custas deste recursoa ningún dos litigantes.

TÍTULO II

Do xuízo ordinario

CAPÍTULO I

Das alegacións iniciais

SECCIÓN 1.a DA DEMANDA E O SEU OBXECTO

Artigo 399. A demanda e o seu contido.

1. O xuízo principiará por demanda, na que, con-signados de conformidade co que se establece no arti-go 155 os datos e circunstancias de identificación dodemandante e do demandado e o domicilio ou residenciaen que poden ser emprazados, se exporán numeradose separados os feitos e os fundamentos de dereito ese fixará con claridade e precisión o que se pida.

2. Xunto coa designación do demandante farasemención do nome e apelidos do procurador e do avo-gado, cando interveñan.

3. Os feitos narraranse de forma ordenada e claracon obxecto de facilita-la súa admisión ou negación polodemandado ó contestar. Con igual orde e claridade seexpresarán os documentos, medios e instrumentos quese acheguen en relación cos feitos que fundamentenas pretensións e, finalmente, formularanse, valoraciónsou razoamentos sobre estes, se semellan convenientespara o dereito do litigante.

4. Nos fundamentos de dereito, ademais dos quese refiran ó asunto de fondo formulado, incluiranse, coaadecuada separación, as alegacións que procedan sobrecapacidade das partes, representación delas ou do pro-curador, xurisdicción, competencia e clase de xuízo enque se deba substancia-la demanda, así como sobre cal-quera outro feito dos que poida depende-la validez doxuízo e a procedencia dunha sentencia sobre o fondo.

5. Na petición, cando sexan varios os pronuncia-mentos xudiciais que se pretendan, expresaranse coadebida separación. As peticións formuladas subsidiaria-mente, para o caso de que as principais fosen deses-timadas, faranse constar pola súa orde e separadamente.

Artigo 400. Preclusión da alegación de feitos e fun-damentos xurídicos.

1. Cando o que se pida na demanda poida fundarseen diferentes feitos ou en distintos fundamentos ou títu-los xurídicos, terán que aducirse nela cantos resultencoñecidos ou poidan invocarse no momento de interpola,sen que sexa admisible reserva-la súa alegación paraun proceso ulterior.

A carga da alegación a que se refire o parágrafo ante-rior entenderase sen prexuízo das alegacións comple-mentarias ou de feitos novos ou de nova noticia per-mitidas nesta lei en momentos posteriores á demandae á contestación.

2. De conformidade co disposto no número anterior,para efectos de litispendencia e de cousa xulgada, osfeitos e os fundamentos xurídicos aducidos nun litixioconsideraranse os mesmos que os alegados noutro xuízoanterior se puidesen alegarse neste.

Artigo 401. Momento preclusivo da acumulación deaccións. Ampliación obxectiva e subxectiva dademanda.

1. Non se permitirá a acumulación de accións des-pois de contestada a demanda.

2. Antes da contestación poderá ampliarse ademanda para acumular novas accións ás xa exercitadasou para dirixilas contra novos demandados. En tal caso,o prazo para contesta-la demanda volverase contar des-de o traslado da ampliación da demanda.

Artigo 402. Oposición á acumulación de accións.

O demandado poderá oporse na contestación ádemanda á acumulación pretendida, cando non se aco-mode ó disposto nos artigos 71 e seguintes desta lei.Sobre esta oposición resolverase na audiencia previa óxuízo.

Artigo 403. Admisión e casos excepcionais de inad-misión da demanda.

1. Só se declarará a inadmisión das demandas noscasos e polas causas expresamente previstas nesta lei.

2. Non se admitirán as demandas de responsabi-lidade contra xuíces e maxistrados polos danos e perdasque, por dolo, culpa ou ignorancia inescusable, irrogasenno desempeño das súas funcións mentres non sexa firmea resolución que poña fin ó proceso en que se supoñacausado o agravio. Tampouco se admitirán estas deman-das se non se reclamou ou recorreu oportunamente noproceso contra o acto ou omisión que se considere cau-sante dos danos e perdas.

3. Tampouco se admitirán as demandas cando nonse lles xunten os documentos que a lei expresamenteesixa para a admisión daquelas ou non se intentasenconciliacións ou efectuasen requirimentos, reclamaciónsou consignacións que se esixan en casos especiais.

Artigo 404. Admisión da demanda, emprazamento ódemandado e prazo para a contestación.

O tribunal, unha vez examinada de oficio a súa xuris-dicción e competencia obxectiva e, cando proceda, terri-torial, dictará un auto polo que admita a demanda edará traslado dela ó demandado, para que conteste noprazo de vinte días.

SECCIÓN 2.a DA CONTESTACIÓN Á DEMANDA E DA RECONVENCIÓN

Artigo 405. Contestación e forma da contestación ádemanda.

1. Na contestación á demanda, que se redactarána forma previda para esta no artigo 399, o demandadoexporá os fundamentos da súa oposición ás pretensiónsdo demandante, alegando as excepcións materiais queteña por conveniente. Se considera inadmisible a acu-mulación de accións, manifestarao así, expresando asrazóns da inadmisibilidade. Tamén poderá manifestar nacontestación a súa conformidade con algunha ou algun-has das pretensións do demandante, así como a parteda única pretensión aducida.

2. Na contestación á demanda deberán negarse ouadmitirse os feitos aducidos polo demandante. O tribunalpoderá considera-lo silencio ou as respostas evasivasdo demandado como admisión tácita dos feitos que llesexan prexudiciais.


3. Tamén deberá aduci-lo demandado, na contes-tación á demanda, as excepcións procesuais e demaisalegacións que poñan de relevo canto obste á válidaprosecución e termo do proceso mediante sentenciasobre o fondo.

Artigo 406. Contido e forma da reconvención. Inad-misibilidade da reconvención non conexa coa deman-da e da reconvención implícita.

1. Ó contesta-la demanda, o demandado poderá,por medio de reconvención, formula-la pretensión ou pre-tensións que crea que lle competen respecto do deman-dante. Só se admitirá a reconvención de existir conexiónentre as súas pretensións e as que sexan obxecto dademanda principal.

2. Non se admitirá a reconvención cando o xulgadocareza de competencia obxectiva por razón da materiaou da contía ou cando a acción que se exercite teñaque ventilarse en xuízo de diferente tipo ou natureza.

Sen embargo, poderá exercitarse mediante reconven-ción a acción conexa que, por razón da contía, teñaque ventilarse en xuízo verbal.

3. A reconvención proporase a continuación da con-testación e acomodarase ó que para a demanda se esta-blece no artigo 399. A reconvención deberá expresarcon claridade a concreta tutela xudicial que se pretendeobter respecto do demandante e, de se-lo caso, doutrossuxeitos. En ningún caso se considerará formulada recon-vención no escrito do demandado que finalice solicitandoa súa absolución respecto da pretensión ou pretensiónsda demanda principal.

4. Será de aplicación á reconvención o dispostopara a demanda no artigo 400.

Artigo 407. Destinatarios da demanda reconvencional.Contestación á reconvención.

1. A reconvención poderá dirixirse tamén contrasuxeitos non demandantes, sempre que poidan consi-derarse litisconsortes voluntarios ou necesarios dodemandante reconvido pola súa relación co obxecto dademanda reconvencional.

2. O demandante reconvido e os suxeitos expre-sados no punto anterior poderán contesta-la reconven-ción no prazo de vinte días a partir da notificación dademanda reconvencional. Esta contestación axustaraseó disposto no artigo 405.

Artigo 408. Tratamento procesual da alegación decompensación e da nulidade do negocio xurídico enque se funde a demanda. Cousa xulgada.

1. Se, fronte á pretensión demandante de condenaó pagamento de cantidade de diñeiro, o demandadoalega a existencia de crédito compensable, esta alega-ción poderá ser controvertida polo demandante na formaprevida para a contestación á reconvención, aínda queo demandado só pretenda a súa absolución e non acondena ó saldo que ó seu favor puidese resultar.

2. Se o demandado aduce na súa defensa feitosdeterminantes da nulidade absoluta do negocio en quese funda a pretensión ou pretensións do demandantee na demanda se dese por suposta a validez do negocio,o demandante poderá pedirlle ó tribunal, que así o acor-dará, mediante providencia, contestar á referida alega-ción de nulidade no mesmo prazo establecido para acontestación á reconvención.

3. A sentencia que en definitiva se dicte deberáresolver sobre os puntos a que se refiren os númerosanteriores deste artigo e os pronunciamentos que a sen-tencia conteña sobre estes puntos terán forza de cousaxulgada.

Artigo 409. Substanciación e decisión das pretensiónsda contestación e a reconvención.

As pretensións que deduza o demandado na con-testación e, de se-lo caso, na reconvención, substancia-ranse e resolveranse ó propio tempo e na mesma formaque as que sexan obxecto da demanda principal.

SECCIÓN 3.a DOS EFECTOS DA PENDENCIA DO PROCESO

Artigo 410. Comezo da litispendencia.

A litispendencia, con tódolos seus efectos procesuais,prodúcese desde a interposición da demanda, se despoisé admitida.

Artigo 411. Perpetuación da xurisdicción.

As alteracións que, unha vez iniciado o proceso, seproduzan en canto ó domicilio das partes, a situaciónda cousa litixiosa e o obxecto do xuízo non modificarána xurisdicción e a competencia, que se determinaránsegundo o que se acredite no momento inicial da litis-pendencia.

Artigo 412. Prohibición do cambio de demanda e modi-ficacións admisibles.

1. Establecido o que sexa obxecto do proceso nademanda, na contestación e, de se-lo caso, na recon-vención, as partes non poderán alteralo posteriormente.

2. O disposto no punto anterior ha de entendersesen prexuízo da facultade de formular alegacións com-plementarias, nos termos previstos nesta lei.

Artigo 413. Influencia do cambio de circunstancias nasentencia sobre o fondo. Satisfacción extraprocesual.Perda de interese lexítimo.

1. Non se terán en conta na sentencia as innova-cións que, despois de iniciado o xuízo, introduzan aspartes ou terceiros no estado das cousas ou das persoasque dese orixe á demanda e, de se-lo caso, á recon-vención, excepto se a innovación privase definitivamentede interese lexítimo as pretensións que se deducisenna demanda ou na reconvención, por ter sido satisfeitasextraprocesualmente ou por calquera outra causa.

2. Cando, segundo o previsto no punto anterior, aspretensións queden privadas de interese lexítimo, apli-carase o disposto no artigo 22.

CAPÍTULO II

Da audiencia previa ó xuízo

Artigo 414. Finalidade, momento procesual e suxeitosintervenientes na audiencia.

1. Unha vez contestada a demanda e, de se-lo caso,a reconvención, ou transcorridos os prazos correspon-dentes, o tribunal, dentro do terceiro día, convocará aspartes a unha audiencia, que deberá celebrarse no prazode vinte días desde a convocatoria.

Esta audiencia levarase a cabo, conforme o estable-cido nos artigos seguintes, para intentar un acordo outransacción das partes que poña fin ó proceso, exami-na-las cuestións procesuais que puidesen obstar á pro-secución deste e a súa terminación mediante sentenciasobre o dito obxecto, fixar con precisión este obxectoe os extremos, de feito ou de dereito, sobre os que existacontroversia entre as partes e, de se-lo caso, propor eadmiti-la proba.


2. As partes deberán comparecer na audiencia asis-tidas de avogado.

Para o efecto do intento de arranxo ou transacción,cando as partes non concorran persoalmente senón através do seu procurador, deberán outorgarlle a estepoder para renunciar, conformarse ou transixir. De nonconcorreren persoalmente nin outorgaren aquel poder,serán tidas por non comparecidas á audiencia.

3. De non comparecer á audiencia ningunha daspartes, redactarase acta facéndoo constar e o tribunal,sen más trámites, dictará auto de sobresemento do pro-ceso, ordenando o arquivo das actuacións.

Tamén se sobreserá o proceso se á audiencia só con-corre o demandado e non alega interese lexítimo enque continúe o procedemento para que se dicte sen-tencia sobre o fondo. De se-lo demandado quen nonconcorra, a audiencia entenderase co demandante noque resulte procedente.

4. Cando falte á audiencia o avogado do deman-dante, sobreserase o proceso, agás que o demandadoalegue interese lexítimo na continuación do procedemen-to para que se dicte sentencia sobre o fondo. De falta-loavogado do demandado, a audiencia seguirase codemandante no que resulte procedente.

Artigo 415. Intento de conciliación ou transacción.Sobresemento por desistencia bilateral. Homologa-ción e eficacia do acordo.

1. Comparecidas as partes, o tribunal declarará aber-to o acto e comprobará se subsiste o litixio entre elas.

Se manifestan teren chegado a un acordo ou se mos-tran dispostas a concluíreno de inmediato, poderán desis-tir do proceso ou solicitar do tribunal que homologueo acordado.

Neste caso, o tribunal examinará previamente a con-correncia dos requisitos de capacidade xurídica e poderde disposición das partes ou dos seus representantesdebidamente acreditados, que asistan ó acto.

2. O acordo homologado xudicialmente produciráos efectos atribuídos pola lei á transacción xudicial epoderá levarse a efecto polos trámites previstos paraa execución de sentencias e convenios xudicialmenteaprobados. Este acordo poderá impugnarse polas causase na forma que se prevén para a transacción xudicial.

3. Se as partes non chegan a un acordo ou nonse mostran dispostas a concluíreno de inmediato, aaudiencia continuará segundo o previsto nos artigosseguintes.

Artigo 416. Exame e resolución de cuestións proce-suais, con exclusión das relativas a xurisdicción ecompetencia.

1. Descartado o acordo entre as partes, o tribunalresolverá, do modo previsto nos artigos seguintes, sobrecalquera circunstancia que poida impedi-la válida pro-secución e termo do proceso mediante sentencia sobreo fondo e, en especial, sobre as seguintes:

1.a Falta de capacidade dos litigantes ou de repre-sentación nas súas diversas clases;

2.a Cousa xulgada ou litispendencia;3.a Falta do debido litisconsorcio;4.a Inadecuación do procedemento;5.a Defecto legal no modo de propo-la demanda ou,

de se-lo caso, a reconvención, por falta de claridade ouprecisión na determinación das partes ou da peticiónque se deduza.

2. Na audiencia, o demandado non poderá impug-na-la falta de xurisdicción ou de competencia do tribunal,

que debeu propor en forma de declinatoria segundo odisposto nos artigos 63 e seguintes desta lei.

O disposto no parágrafo anterior enténdese senprexuízo do previsto na lei sobre apreciación polo tri-bunal, de oficio, da súa falta de xurisdicción ou de com-petencia.

Artigo 417. Orde de exame das cuestións procesuaise resolución sobre elas.

1. Cando a audiencia verse sobre varias circunstan-cias das referidas no artigo anterior, examinaranse eresolveranse pola orde en que aparecen nos artigosseguintes.

2. Cando sexa obxecto da audiencia máis dunhadas cuestións e circunstancias do artigo anterior, o tri-bunal, dentro dos cinco días seguintes á audiencia, pro-nunciarase nun mesmo auto sobre tódalas suscitadasque, conforme os artigos seguintes, non resolva oral-mente na mesma audiencia.

Artigo 418. Defectos de capacidade ou representación.Efectos da súa non emenda ou corrección. Decla-ración de rebeldía.

1. Se o demandado alega na contestación ou odemandante aduce na audiencia defectos de capacidadeou representación, que sexan emendables ou suscep-tibles de corrección, poderanse emendar ou corrixir noacto e se non é posible nese momento, concederasepara iso un prazo, non superior a dez días, con sus-pensión, entrementres, da audiencia.

2. Cando o defecto ou falta non sexan emendablesnin corrixibles ou non se emenden ou corrixan no prazoconcedido darase por concluída a audiencia e dictaraseun auto que poña fin ó proceso, agás o disposto nopunto seguinte deste precepto.

3. Se o defecto non emendado afecta á constitucióncomo parte en forma do demandado, será declaradoen rebeldía, sen que das actuacións que levase a caboquede constancia en autos.

Artigo 419. Admisión da acumulación de accións.

Unha vez suscitadas e resoltas, de se-lo caso, as cues-tións de capacidade e representación, se na demandase acumulan diversas accións e o demandado na súacontestación se opón motivadamente a esa acumula-ción, o tribunal, oíndo previamente ó demandante namesma audiencia, resolverá oralmente sobre a proce-dencia e admisibilidade da acumulación. A audiencia eo proceso seguirán o seu curso respecto da acción ouaccións que, segundo a resolución xudicial, poidan cons-tituí-lo obxecto do proceso.

Artigo 420. Posible integración voluntaria da litis. Reso-lución en casos controvertidos de litisconsorcio nece-sario.

1. Cando o demandado alegase na contestación fal-ta do debido litisconsorcio, o demandante poderá, naaudiencia, presentar, coas copias correspondentes, escri-to no que se dirixa a demanda ós suxeitos que o deman-dado considerase que tiñan de se-los seus litisconsortese o tribunal, se estima procedente o litisconsorcio, decla-rarao así, e ordenará empraza-los novos demandadospara que contesten a demanda, con suspensión daaudiencia.

O demandante, ó dirixi-la demanda ós litisconsortes,só poderá engadir ás alegacións da demanda inicial aque-loutras imprescindibles para xustifica-las pretensións


contra os novos demandados, sen alterar substancial-mente a causa de pedir.

2. Se o demandante se opón á falta de litisconsorcio,aducida polo demandado, o tribunal oirá as partes sobreeste punto e, cando a dificultade ou complexidade doasunto o aconselle, poderá resolvelo mediante auto quedeberá dictar no prazo de cinco días seguintes á audien-cia. En todo caso, esta deberá proseguir para as súasrestantes finalidades.

3. Se o tribunal entende procedente o litisconsorcio,concederalle ó demandante o prazo que estime oportunopara constituílo, que non poderá ser inferior a dez días.Os novos demandados poderán contestar á demandadentro do prazo establecido no artigo 404, quedandoentrementres en suspenso, para o demandante e odemandado iniciais, o curso das actuacións.

4. Transcorrido o prazo outorgado ó demandantepara constituí-lo litisconsorcio sen ter achegado copiasda demanda e documentos anexos, dirixidas a novosdemandados, porase fin ó proceso e procederase ó arqui-vo definitivo das actuacións.

Artigo 421. Resolución en casos de litispendencia oucousa xulgada.

1. Cando o tribunal aprecie a pendencia doutro xuízoou a existencia de resolución firme sobre obxecto idén-tico, conforme o disposto nos números 2 e 3 do arti-go 222, dará por finalizada a audiencia e dictará, no prazodos seguintes cinco días, auto de sobresemento.

Sen embargo, non se sobreserá o proceso no casode que, conforme o número 4 do artigo 222, o efectodunha sentencia firme anterior teña que ser vinculantepara o tribunal que está a coñecer do proceso posterior.

2. Se o tribunal considera inexistente a litispenden-cia ou a cousa xulgada, declararao así, motivadamente,no acto e decidirá que a audiencia prosiga para as súasrestantes finalidades.

3. Non obstante o disposto nos puntos anteriores,cando a dificultade ou complexidade das cuestións sus-citadas sobre litispendencia ou cousa xulgada o acon-sellen, poderá tamén resolver sobre estas cuestiónsmediante auto, dentro dos cinco días seguintes á audien-cia, que proseguirá en todo caso para as súas restantesfinalidades. Se fose necesario resolver sobre algunhacuestión de feito, as actuacións oportunas, que ordenaráo tribunal, practicaranse dentro do prazo antedito.

Artigo 422. Resolución en casos de inadecuación deprocedemento por razón da contía.

1. Se a alegación de procedemento inadecuado for-mulada na contestación á demanda se funda en des-conformidade co valor da cousa litixiosa ou co modode calcular, segundo as regras legais, o interese eco-nómico da demanda, o tribunal oirá as partes na audien-cia e resolverá no acto o que proceda, aténdose, dese-lo caso, ó acordo ó que poidan chega-las partes res-pecto do valor da cousa litixiosa.

2. De non darse acordo sobre o valor da cousa litixio-sa, o tribunal, na mesma audiencia, decidirá oralmente,de forma motivada, o que proceda, tomando en contaos documentos, informes e calquera outro elemento útilpara calcula-lo valor, que as partes achegasen.

Se procedese segui-los trámites do xuízo verbal, pora-se fin á audiencia, citando as partes para a vista destexuízo, agás que a demanda aparecese interposta fórade prazo de caducidade que, por razón da materia, esta-bleza a lei. Neste caso, declararase sobresido o proceso.

Artigo 423. Resolución en casos de inadecuación deprocedemento por razón da materia.

1. Cando a alegación de procedemento inadecuadose funde en non corresponde-lo que se segue á materiaobxecto do proceso, o tribunal, oídas as partes na audien-cia, poderá decidir motivadamente no acto o que estimeprocedente e se considera infundada a alegación, aaudiencia proseguirá para as súas restantes finalidades.

2. Tamén o tribunal, se a complexidade do asuntoo aconsella, poderá decidi-lo que sexa procedente sobreo procedemento que se terá que seguir, dentro dos cincodías seguintes á audiencia, que proseguirá en todo casopara as súas restantes finalidades.

3. Se o procedemento adecuado fose o do xuízo ver-bal, ó declaralo así disporase a citación das partes paraa vista, agás que a demanda aparecese interposta fórado prazo de caducidade que, por razón da materia, esta-bleza a lei. Neste caso, declararase sobresido o proceso.

Tamén se disporá o sobresemento se, ó se inicia-lavista, non aparecen cumpridos os requisitos especiaisque as leis esixan, por razón da materia, para a admisiónda demanda.

Artigo 424. Actividade e resolución en caso de deman-da defectuosa.

1. Se o demandado alega na contestación á deman-da a falta de claridade ou precisión desta na determi-nación das partes ou nas pretensións deducidas, ou seo demandante aduce na audiencia eses mesmos defec-tos na contestación ou na reconvención, ou se, de oficio,o tribunal aprecia uns ou outros, admitirá no acto daaudiencia as aclaracións ou precisións oportunas.

2. En caso de non se formularen aclaracións e pre-cisións, o tribunal só decretará o sobresemento do preitose non é en absoluto posible determinar en qué consistenas pretensións do demandante ou, se é o caso, do deman-dado na reconvención, ou fronte a qué suxeitos xurídicosse formulan as pretensións.

Artigo 425. Decisión xudicial en casos de circunstan-cias procesuais análogas ás expresamente previstas.

A resolución de circunstancias alegadas ou postasde manifesto de oficio, que non estean abranguidas noartigo 416, acomodarase ás regras establecidas nestespreceptos para as análogas.

Artigo 426. Alegacións complementarias e aclarato-rias. Pretensións complementarias. Feitos acaecidosou coñecidos con posterioridade á demanda e á con-testación. Presentación de documentos sobre estesextremos.

1. Na audiencia, os litigantes, sen alterar substan-cialmente as súas pretensións nin os fundamentos des-tas expostos nos seus escritos, poderán efectuar ale-gacións complementarias en relación co exposto decontrario.

2. Tamén poderán as partes aclara-las alegaciónsque formulasen e rectificar extremos secundarios dassúas pretensións, sempre sen alteraren estas nin os seusfundamentos.

3. Se unha parte pretende engadir algunha peticiónaccesoria ou complementaria das formuladas nos seusescritos, admitirase tal adición se a parte contraria semostra conforme. Se se opón, o tribunal decidirá sobrea admisibilidade da adición, que só acordará candoentenda que a súa formulación na audiencia non lle impi-de á parte contraria exercita-lo seu dereito de defensaen condicións de igualdade.


4. Se despois da demanda ou da contestaciónocorre algún feito de relevancia para fundamenta-las pre-tensións das partes no preito, ou chegou a noticia daspartes algún anterior desas características, poderán ale-galo na audiencia.

Será de aplicación á alegación de feito novo ou denova noticia o disposto no número 4 do artigo 286.

5. No acto da audiencia, as partes poderán achegardocumentos e dictames que se xustifiquen en razón dasalegacións complementarias, rectificacións, peticións,adicións e feitos novos a que se refiren os puntos ante-riores deste artigo.

Á presentación destes documentos será de aplica-ción, segundo as súas clases, o disposto nos artigos 267e 268 desta lei.

6. O tribunal poderá tamén requiri-las partes pararealizaren as aclaracións ou precisións necesarias res-pecto dos feitos e argumentos contidos nos seus escritosde demanda ou contestación. Se tales aclaracións ouprecisións non se efectúan, o tribunal advertiraos de quepode telos por conformes con relación ós feitos e argu-mentos aducidos de contrario.

Artigo 427. Posición das partes ante os documentose dictames presentados.

1. Na audiencia, cada parte pronunciarase sobre osdocumentos achegados de contrario ata ese momento,manifestando se os admite ou impugna ou recoñeceou se, de se-lo caso, propón proba acerca da súa auten-ticidade.

2. As partes, de se-lo caso, expresarán o que con-veña ó seu dereito acerca dos dictames periciais pre-sentados ata ese momento, admitíndoos, contradicín-doos ou propondo que sexan ampliados nos extremosque determinen. Tamén se pronunciarán sobre os informesque se achegasen ó abeiro do número 5.o do punto 1do artigo 265.

3. Se as alegacións ou pretensións a que se refirenos tres primeiros puntos do artigo 426 suscitan en todasou nalgunha das partes a necesidade de achegar ó pro-ceso algún dictame pericial, poderán facelo dentro doprazo establecido no punto segundo do artigo 338.

4. No mesmo caso do punto anterior, as partes queasistan á audiencia, na vez de achegaren dictame doperito que libremente designen, poderán solicitar, namesma audiencia, a designación polo tribunal dun peritoque dictamine. Esta solicitude resolverase de acordo coestablecido na sección 5.a do capítulo VI do título I dolibro II desta lei.

Artigo 428. Fixación dos feitos controvertidos e posiblesentencia inmediata.

1. De se-lo caso, a audiencia continuará para queas partes ou os seus defensores, co tribunal, fixen osfeitos sobre os que exista conformidade e desconfor-midade dos litigantes.

2. Á vista do obxecto da controversia, o tribunalpoderá exhorta-las partes ou os seus representantes eos seus avogados para que cheguen a un acordo quepoña fin ó litixio. De se-lo caso, será de aplicación óacordo o disposto no artigo 415 desta lei.

3. Se as partes non poñen fin ó litixio medianteacordo, conforme o punto anterior, pero están conformesen tódolos feitos e a discrepancia queda reducida a cues-tión ou cuestións xurídicas, o tribunal dictará sentenciadentro de vinte días a partir do seguinte ó do remateda audiencia.

Artigo 429. Proposición e admisión da proba. Sinala-mento do xuízo.

1. De non haber acordo das partes para finaliza-lolitixio nin existir conformidade sobre os feitos, a audien-cia proseguirá para a proposición e admisión da proba.

Cando o tribunal considere que as probas propostaspolas partes poden resultar insuficientes para o escla-recemento dos feitos controvertidos porallo de manifestoás partes indicando o feito ou feitos que, ó seu xuízo,poderían verse afectados pola insuficiencia probatoria.Ó efectuar esta manifestación, o tribunal, cinguíndoseós elementos probatorios dos que a existencia resultedos autos, poderá sinalar tamén a proba ou probas apráctica das cales considere conveniente.

No caso a que se refire o parágrafo anterior, as partespoderán completar ou modifica-las súas proposicións deproba á vista do manifestado polo tribunal.

2. Unha vez admitidas as probas pertinentes e útiles,o tribunal procederá a sinala-la data do xuízo, que deberácelebrarse no prazo dun mes desde a conclusión daaudiencia.

3. Por solicitude de parte, cando toda a proba ougran parte dela teña que realizarse fóra do lugar en queteña a súa sede o tribunal que coñeza do preito, poderáacordarse que o xuízo se celebre dentro do prazo dedous meses.

4. As probas que non teñan que practicarse no actodo xuízo levaranse a cabo con anterioridade a este.

5. As partes deberán indicar qué testemuñas e peri-tos se comprometen a presentar no xuízo e cáles, polocontrario, deben ser citados polo tribunal. A citación acor-darase na audiencia e practicarase coa antelación sufi-ciente.

Tamén as partes deberán sinalar qué declaraciónse interrogatorios consideran que teñen que realizarsea través do auxilio xudicial. O tribunal decidirá o queproceda a ese respecto e, en caso de que estime nece-sario reclama-lo auxilio xudicial, acordará no acto a remi-sión dos exhortos oportunos, dándolles ás partes un pra-zo de tres días para os efectos de que presenten, candosexa necesario, unha lista de preguntas. En calqueracaso, a falta de formalización de tales exhortos non sus-penderá o acto do xuízo.

6. Non será necesario citar para o xuízo ás partesque, por si ou por medio do seu procurador, compa-recesen á audiencia previa.

7. Cando, de maneira excepcional e motivada, e porrazón das probas admitidas, sexa de prever que o xuízonon poderá finalizar nunha soa sesión dentro do día sina-lado, a citación expresarao así, indicando se a sesiónou sesións ulteriores se levarán a cabo no día ou díasinmediatamente sucesivos ou noutros, que se sinalarán,con expresión en todo caso da hora en que as sesiónsdo xuízo teñan que dar comezo.

8. Cando a única proba que resulte admitida sexaa de documentos, e estes xa se achegasen ó procesosen resultaren impugnados, ou cando se presentaseninformes periciais, e nin as partes nin o tribunal soli-citasen a presencia dos peritos no xuízo para a ratifi-cación do seu informe, o tribunal procederá a dictar sen-tencia, sen previa celebración do xuízo, dentro dos vintedías seguintes a aquel en que termine a audiencia.

Artigo 430. Solicitude de novo sinalamento do xuízo.

Se calquera dos que teña que acudir ó acto do xuízonon puidese asistir a este por causa de forza maior ououtro motivo de análoga entidade poderá solicitar unnovo sinalamento de xuízo. Esta solicitude substancia-rase e resolverase conforme o previsto no artigo 183.


CAPÍTULO III

Do xuízo

Artigo 431. Finalidade do xuízo.

O xuízo terá por obxecto a práctica das probas dedeclaración das partes, testifical, informes orais e con-tradictorios de peritos, recoñecemento xudicial de se-locaso e reproducción de palabras, imaxes e sons. Asímesmo, unha vez practicadas as probas, no xuízo for-mularanse as conclusións sobre estas.

Artigo 432. Comparecencia e incomparecencia daspartes.

1. Sen prexuízo da intervención persoal no interro-gatorio que se admitise, as partes comparecerán no xuízorepresentadas por procurador e asistidas de avogado.

2. Se non comparece no xuízo ningunha das partes,redactarase acta facéndoo constar e o tribunal, sen máistrámites, declarará o preito visto para sentencia. Se sócomparece algunha das partes, procederase á celebra-ción do xuízo.

Artigo 433. Desenvolvemento do acto do xuízo.

1. O xuízo comezará practicándose, conforme o dis-posto nos artigos 299 e seguintes, as probas admitidas,pero se se suscitou ou se suscita a vulneración de derei-tos fundamentais na obtención ou orixe dalgunha proba,resolverase primeiro sobre esta cuestión.

Así mesmo, con carácter previo á práctica das probas,se se alegaron ou se alegan feitos acaecidos ou coñe-cidos con posterioridade á audiencia previa, procederasea oí-las partes e á proposición e admisión de probasprevistas no artigo 286.

2. Practicadas as probas, as partes formularán oral-mente as súas conclusións sobre os feitos controvertidos,expondo de forma ordenada, clara e concisa, se, ó seuxuízo, os feitos relevantes foron ou deben considerarseadmitidos e, de se-lo caso, probados ou incertos.

Para tal fin, farán un breve resumo de cada unhadas probas practicadas sobre aqueles feitos, con remi-sión pormenorizada, de se-lo caso, ós autos do xuízo.De entenderen que algún feito debe terse por certo envirtude de presunción, manifestarano así, fundamentan-do o seu criterio. Poderán, así mesmo, alega-lo que resul-te da carga da proba sobre os feitos que reputen dubi-dosos.

En relación co resultado das probas e a aplicacióndas normas sobre presuncións e carga da proba, cadaparte principiará ós feitos aducidos en apoio das súaspretensións e seguirá co que se refira ós feitos aducidospola parte contraria.

3. Expostas as súas conclusións sobre os feitos con-trovertidos, cada parte poderá informar sobre os argu-mentos xurídicos en que se apoien as súas pretensións,que non poderán ser alteradas nese momento.

4. Se o tribunal non se considera suficientementeilustrado sobre o caso coas conclusións e informes pre-vistos nos puntos anteriores, poderá concederlles ás par-tes a palabra cantas veces estime necesario para queinformen sobre as cuestións que lles indique.

CAPÍTULO IV

Da sentencia

Artigo 434. Sentencia.

1. A sentencia dictarase dentro dos vinte díasseguintes á terminación do xuízo.

2. Se, dentro do prazo para dictar sentencia e con-forme o prevido nos artigos seguintes, se acordasendilixencias finais, quedará en suspenso o prazo para dic-tar aquela.

Artigo 435. Dilixencias finais. Procedencia.

1. Só por instancia de parte poderá o tribunal acor-dar, mediante auto, como dilixencias finais, a prácticade actuacións de proba, conforme as seguintes regras:

1.a Non se practicarán como dilixencias finais asprobas que se puideron ter proposto en tempo e formapolas partes, incluídas as que se puideron ter propostotrala manifestación do tribunal a que se refire o número 1do artigo 429.

2.a Cando, por causas alleas á parte que a propuxo,non se practicase algunha das probas admitidas.

3.a Tamén se admitirán e practicarán as probas per-tinentes e útiles, que se refiran a feitos novos ou denova noticia, previstos no artigo 286.

2. Excepcionalmente, o tribunal poderá acordar, deoficio ou por instancia de parte, que se practiquen denovo probas sobre feitos relevantes, oportunamente ale-gados, se os actos de proba anteriores non resultaronconducentes por mor de circunstancias xa desaparecidase independentes da vontade e dilixencia das partes, sem-pre que existan motivos fundados para crer que as novasactuacións permitirán adquirir certeza sobre aquelesfeitos.

Neste caso, no auto en que se acorde a práctica dasdilixencias deberán expresarse detalladamente aquelascircunstancias e motivos.

Artigo 436. Prazo para a práctica das dilixencias finais.Sentencia posterior.

1. As dilixencias que se acorden segundo o dispostonos artigos anteriores levaranse a cabo, dentro do prazode vinte días, na forma establecida nesta lei para asprobas da súa clase. Unha vez practicadas, as partespoderán, dentro do quinto día, presentar escrito en queresuman e valoren o resultado.

2. O prazo de vinte días para dictar sentencia volveráa computarse cando transcorra o outorgado ás partespara presenta-lo escrito a que se refire o punto anterior.

TÍTULO III

Do xuízo verbal

Artigo 437. Forma da demanda.

1. O xuízo verbal principiará mediante demandasucinta, na que se consignarán os datos e as circuns-tancias de identificación do demandante e do demandadoe o domicilio ou os domicilios en que poden ser citados,e fixarase con claridade e precisión o que se pida.

2. Nos xuízos verbais en que se reclame unha can-tidade que non exceda de 150.000 pesetas, o deman-dante poderá formula-la súa demanda cubrindo unsimpresos normalizados que, para tal efecto, estarán óseu dispor no tribunal correspondente.

Artigo 438. Reconvención e acumulación obxectiva esubxectiva de accións.

1. En ningún caso se admitirá reconvención nos xuí-zos verbais que, segundo a lei, deban finalizar por sen-tencia sen efectos de cousa xulgada.


Nos demais xuízos verbais só se admitirá a recon-vención cando esta se lle notifique ó demandante polomenos cinco días antes da vista, non determine a impro-cedencia do xuízo verbal e exista conexión entre as pre-tensións da reconvención e as que sexan obxecto dademanda principal.

2. Cando nos xuízos verbais o demandado opoñaun crédito compensable, deberá notificarllo ó deman-dante polo menos cinco días antes da vista.

Se a contía do crédito compensable que poida ale-ga-lo demandado fose superior á que determine que sesiga o xuízo verbal, o tribunal terá por non feita tal ale-gación, advertíndollo así ó demandado, para que usedo seu dereito ante o tribunal e polos trámites quecorrespondan.

3. Non se admitirá nos xuízos verbais a acumulaciónobxectiva de accións, agás as excepcións seguintes:

1.a A acumulación de accións baseadas nuns mes-mos feitos, sempre que proceda en todo caso o xuízoverbal.

2.a A acumulación da acción de resarcimento dedanos e perdas a outra acción que sexa pre-xudicial dela.

3.a A acumulación das accións en reclamación derendas ou cantidades análogas vencidas e non pagadas,sempre que o reclamado non exceda de 500.000 pese-tas, cando se trate de xuízos de desafiuzamento de pre-dio por falta de pagamento.

Cando a cantidade reclamada exceda de tal canti-dade, as accións de reclamación de rendas e de desa-fiuzamento por falta de pagamento poderán acumularseno xuízo ordinario.

4. Poderán acumularse as accións que un teña con-tra varios suxeitos ou varios contra un sempre que secumpran os requisitos establecidos no artigo 72 e nonúmero 1 do artigo 73 desta lei.

Artigo 439. Inadmisión da demanda en casos especiais.

1. Non se admitirán as demandas que pretendanreter ou recobra-la posesión se se interpoñen transcorri-do o prazo dun ano contado desde o acto da perturbaciónou o despoxo.

2. Nos casos do número 7.o do punto 1 do artigo 250,non se admitirán as demandas nos casos seguintes:

1.o Cando nelas non se expresen as medidas quese consideren necesarias para asegura-la eficacia da sen-tencia que recaia.

2.o Se, agás renuncia do demandante, que faráconstar na demanda, non se sinala nesta a caución que,conforme o previsto no parágrafo segundo do número 2do artigo 64, debe presta-lo demandado, en caso decomparecer e contestar, para responder dos froitos quepercibise indebidamente, dos danos e perdas que irro-gase e das custas do xuízo.

3.o Se non se xuntou á demanda certificación literaldo Rexistro da Propiedade que acredite expresamentea vixencia, sen ningunha contradicción, do asento quelexitima ó demandante.

3. Non se admitirán as demandas de desafiuzamen-to de predio urbano por falta de pagamento das rendasou cantidades debidas polo arrendatario se o arrendadornon indica as circunstancias concorrentes que poidanpermitir ou non, no caso concreto, a enervación dodesafiuzamento.

4. Nos casos dos números 10.o e 11.o do punto 1do artigo 250, cando a acción exercitada se basee noincumprimento dun contrato de venda de bens moblesa prazos, non se admitirán as demandas ás que nonse xunte a acreditación do requirimento de pagamentoó debedor, con dilixencia expresiva da falta de paga-

mento e da non entrega do ben, nos termos previstosno punto segundo do artigo 16 da Lei de venda a prazosde bens mobles, así como certificación da inscrición dosbens no Rexistro de Venda a Prazos de Bens Mobles,de tratarse de bens susceptibles de inscrición neste. Can-do se exerciten accións baseadas no incumprimento duncontrato de arrendamento financeiro, non se admitiránas demandas ás que non se xunte a acreditación dorequirimento de pagamento ó debedor, con dilixenciaexpresiva da falta de pagamento e da non entrega doben, nos termos previstos no punto terceiro da dispo-sición adicional primeira da Lei de venda a prazos debens mobles.

5. Tampouco se admitirán as demandas de xuízoverbal cando non se cumpran os requisitos de admi-sibilidade que, para casos especiais, poidan establece-lasleis.

Artigo 440. Admisión e traslado da demanda sucintae citación para vista.

1. O tribunal, no prazo de cinco días, logo de exameda súa xurisdicción e da súa competencia obxectiva e,cando proceda, territorial, dictará un auto no que orde-nará, de se-lo caso, a admisión da demanda e o seutraslado ó demandado e citará as partes para a cele-bración de vista, con indicación de día e hora, debendomediar dez días, polo menos, desde o seguinte á citacióne sen que poidan exceder de vinte.

Na citación farase constar que a vista non se sus-penderá por inasistencia do demandado e advertírasellesós litigantes que deben concorrer cos medios de probade que intenten valerse, coa prevención de que se nonasisten e se propón e admite a súa declaración, poderánconsiderarse admitidos os feitos do interrogatorio con-forme o disposto no artigo 304. Así mesmo, demandantee demandado serán previdos do disposto, no artigo 442,para o caso de non compareceren á vista.

A citación indicaralles tamén ás partes que, no prazodos tres días seguintes á recepción da citación, debenindica-las persoas que por non podelas presentar elasmesmas, deben ser citadas polo tribunal á vista paraque declaren en calidade de partes ou de testemuñas.Para tal fin, facilitarán tódolos datos e circunstanciasprecisos para levar a cabo a citación.

2. Nos casos do número 7.o do punto 1 do arti-go 250, na citación para a vista apercibirase o deman-dado de que, de non comparecer, se dictará sentenciana que se acorden as actuacións que, para a efectividadedo dereito inscrito, solicitase o demandante. Tamén seapercibirá o demandado, de se-lo caso, de que a mesmasentencia se dictará se comparece ó acto da vista, peronon presta caución, na contía que, tras oílo, o tribunaldetermine, dentro da solicitada polo demandante.

3. Nos casos de demandas de desafiuzamento depredio urbano por falta de pagamento de rendas ou can-tidades debidas, o tribunal indicará, de se-lo caso, nacitación para a vista, a posibilidade de enerva-lo desa-fiuzamento conforme o establecido no número 4 do arti-go 22 desta lei. Tamén se apercibirá o demandado deque, de non comparecer á vista, se declarará o desa-fiuzamento sen más trámites.

Artigo 441. Actuacións previas á vista, en casos espe-ciais.

1. Interposta a demanda no caso do número 3.o

do punto 1 do artigo 250, o tribunal chamará as tes-temuñas propostas polo demandante e, segundo as súasdeclaracións, dictará auto no que denegará ou outorgará,sen prexuízo de mellor dereito, a posesión solicitada,levando a cabo as actuacións que repute conducentes


para tal efecto. O auto será publicado por edictos, quese inserirán nun lugar visible da sede do tribunal, no«Boletín Oficial» da provincia e nun dos xornais de maiorcirculación nela, por conta do demandante, instando osinteresados a compareceren e reclamaren, no prazo decorenta días, se consideran ter mellor dereito que odemandante.

Se ninguén comparece, confirmarase ó demandantena posesión; pero no caso de se presentaren reclaman-tes, logo do traslado dos seus escritos ó demandante,será citado, con tódolos comparecentes, á vista, subs-tanciándose en diante as actuacións do modo que sedispón nos artigos seguintes.

2. Se a demanda pretende que se resolva xudicial-mente, con carácter sumario, a suspensión dunha obranova, o tribunal, antes incluso da citación para a vista,dirixirá orde inmediata de suspensión ó dono ou encar-gado da obra, que poderá ofrecer caución para conti-nuala, así como a realización das obras indispensablespara conserva-lo xa edificado. O tribunal poderá disporque se leve a cabo recoñecemento xudicial, pericial ouconxunto, antes da vista.

A caución poderá prestarse na forma prevista no pará-grafo segundo do número 2 do artigo 64 desta lei.

3. Nos casos do número 7.o do punto 1 do arti-go 250, o tribunal, tan pronto admita a demanda, adop-tará as medidas solicitadas que, segundo as circunstan-cias, sexan necesarias para asegurar en todo caso ocumprimento da sentencia que recaia.

4. No caso do punto 10.o do número 1 do arti-go 250, o tribunal, ó admiti-la demanda, ordenará a exhi-bición dos bens ó seu posuidor, baixo apercibimentode incorrer en desobediencia á autoridade xudicial, eo seu inmediato embargo preventivo, que se asegurarámediante depósito, de acordo co previsto nesta lei. Can-do, ó abeiro do disposto no número 11.o do punto 1do artigo 250, se exerciten accións baseadas no incum-primento dun contrato de arrendamento financeiro oucontrato de venda a prazos con reserva de dominio, otribunal ordenará, ó admiti-la demanda, o depósito doben do que se reclame a entrega. Non se esixirá cauciónó demandante para a adopción destas medidas caute-lares, nin se admitirá oposición do demandado a elas.Tampouco se admitirán solicitudes de modificación oude substitución das medidas por caución.

Ademais do disposto no parágrafo anterior, empra-zarase o demandado por cinco días para que comparezanas actuacións, por medio de procurador, co obxectode anuncia-la súa oposición á demanda por algunha dascausas previstas no número 3 do artigo 444. Se o deman-dado deixa transcorre-lo prazo sen anuncia-la súa opo-sición, ou se pretende fundar esta en causa non com-prendida no número 3 do artigo 444, dictarase, sen mástrámites sentencia estimatoria das pretensións dodemandante.

Cando o demandado anuncie a súa oposición á recla-mación de acordo co previsto no parágrafo anterior, cita-ranse as partes para a vista e, se o demandado nonasiste a ela sen concorrer xusta causa ou asiste, peronon formula oposición ou pretende fundar esta en causanon abranguida no número 3 do artigo 444, dictarase,sen más trámites, sentencia estimatoria das pretensiónsdo demandante. Nestes casos o demandado, ademais,será sancionado con multa de ata a quinta parte dovalor da reclamación, cun mínimo de 30.000 pesetas.

Contra a sentencia que se dicte nos casos de ausenciade oposición a que se refiren os dous parágrafos ante-riores non se dará ningún recurso.

Artigo 442. Inasistencia das partes á vista.

1. Se o demandante non asiste á vista, e o deman-dado non alega interese lexítimo na continuación do pro-

ceso para que se dicte sentencia sobre o fondo, aquelserá tido no acto por desistido da demanda, imporánselleas custas causadas e será condenado a indemnizar ódemandado comparecido, se este o solicita e acreditaos danos e perdas sufridos.

2. O demandado que non compareza será declaradoen rebeldía e, sen volvelo citar, continuará o xuízo oseu curso.

Artigo 443. Desenvolvemento da vista.

1. A vista comezará coa exposición polo deman-dante dos fundamentos do que pida ou ratificación dosexpostos na demanda se esta se formulou conformeo previsto para o xuízo ordinario.

2. Acto seguido, o demandado poderá formula-lasalegacións que conveñan ó seu dereito, comezando, dese-lo caso, polas cuestións relativas á acumulación deaccións que considere inadmisible, así como a calqueraoutro feito ou circunstancia que poida obstar á válidaprosecución e termo do proceso mediante sentenciasobre o fondo.

O demandado non poderá impugnar neste momentoa falta de xurisdicción ou de competencia do tribunal,que debeu propor en forma de declinatoria segundo odisposto no artigo 64 desta lei, sen prexuízo do previstosobre apreciación de oficio polo tribunal da súa faltade xurisdicción ou de competencia.

3. Oído o demandante sobre as cuestións a quese refire o número anterior, así como as que considerenecesario propor acerca da personalidade e represen-tación do demandado, o tribunal resolverá o que procedae se manda prosegui-lo xuízo, o demandado poderá pedirque conste en acta a súa desconformidade, para os efec-tos de apelar contra a sentencia que en definitiva recaia.

4. De non se suscitaren as cuestións procesuais aque se refiren os puntos anteriores ou se, suscitadas,o tribunal resolve a continuación do xuízo, daráselle-lapalabra ás partes para fixar con claridade os feitos rele-vantes en que fundamenten as súas pretensións. De nonhaber conformidade sobre eles, proporanse as probase, unha vez admitidas as que non sexan impertinentesou inútiles, practicaranse seguidamente.

A proposición de proba das partes poderá comple-tarse de acordo co disposto no número 1 do artigo 429.

Artigo 444. Regras especiais sobre o contido da vista.

1. Cando no xuízo verbal se pretenda a recuperacióndun predio, rústico ou urbano, dado en arrendamento,por falta de pagamento da renda ou cantidade asimiladasó se lle permitirá ó demandado alegar e proba-lo paga-mento ou as circunstancias relativas á procedencia daenervación.

2. Nos casos do número 7.o do punto 1 do arti-go 250, o demandado só poderá oporse á demandase, de se-lo caso, presta a caución determinada polotribunal en calquera das formas previstas no parágrafosegundo do número 2 do artigo 64 desta lei.

A oposición do demandado unicamente poderá fun-darse nalgunha das causas seguintes:

1.o Falsidade da certificación do rexistro ou omisiónnela de dereitos ou condicións inscritas, que desvirtúena acción exercitada.

2.o Posuí-lo demandado o predio ou desfruta-lodereito discutido por contrato ou outra calquera relaciónxurídica directa co último titular ou con titulares ante-riores ou en virtude de prescrición, sempre que estadeba prexudica-lo titular inscrito.

3.o Que o predio ou o dereito se encontren inscritosa favor do demandado e así o xustifique presentando


certificación do Rexistro da Propiedade acreditativa davixencia da inscrición.

4.o Non se-lo predio inscrito o que efectivamenteposúa o demandado.

3. Nos casos dos números 10.o e 11.o do punto 1do artigo 250, a oposición do demandado só poderáfundarse nalgunha das causas seguintes:

1.a Falta de xurisdicción ou de competencia do tri-bunal.

2.a Pagamento acreditado documentalmente.3.a Inexistencia ou falta de validez do seu consen-

timento, incluída a falsidade da sinatura.4.a Falsidade do documento en que apareza forma-

lizado o contrato.

Artigo 445. Proba e presuncións nos xuízos verbais.

En materia de proba e de presuncións, será de apli-cación ós xuízos verbais o establecido nos capítulos Ve VI do título I deste libro.

Artigo 446. Resolucións sobre a proba e recursos.

Contra as resolucións do tribunal sobre inadmisiónde probas ou sobre admisión das que se denunciasencomo obtidas con violación de dereitos fundamentais,as partes poderán formular protesta para efecto de facervale-los seus dereitos na segunda instancia.

Artigo 447. Sentencia. Ausencia de cousa xulgada encasos especiais.

1. Practicadas as probas se se propuxeron e admi-tiron ou expostas, noutro caso, as alegacións das partes,darase por terminada a vista e o tribunal dictará sen-tencia dentro dos dez días seguintes.

2. Non producirán efectos de cousa xulgada as sen-tencias que poñan fin ós xuízos verbais sobre tutelasumaria da posesión, as que decidan sobre a pretensiónde desafiuzamento ou recuperación de predio, rústicoou urbano, dado en arrendamento, por falta de paga-mento da renda ou aluguer, e sobre outras pretensiónsde tutela que esta lei cualifique como sumaria.

3. Carecerán tamén de efectos de cousa xulgadaas sentencias que se dicten nos xuízos verbais en quese pretenda a efectividade de dereitos reais inscritosfronte ós que se opoñan a eles ou perturben o seu exer-cicio, sen dispor de título inscrito.

4. Tampouco terán efectos de cousa xulgada asresolucións xudiciais ás que, en casos determinados, asleis lles neguen eses efectos.

TÍTULO IV

Dos recursos

CAPÍTULO I

Dos recursos: disposicións xerais

Artigo 448. Do dereito a recorrer.

1. Contra as resolucións xudiciais que lles afectendesfavorablemente, as partes poderán interpo-los recur-sos previstos na lei.

2. Os prazos para recorrer contaranse desde o díaseguinte ó da notificación da resolución contra a quese recorra, ou, de se-lo caso, ó da notificación da súaaclaración ou da denegación desta.

Artigo 449. Dereito a recorrer en casos especiais.

1. Nos procesos que leven consigo o lanzamento,non se lle admitirán ó demandado os recursos de ape-lación, extraordinario por infracción procesual ou casa-ción se, ó preparalos, non manifesta, acreditándoo porescrito, ter satisfeitas as rendas vencidas e as que deacordo co contrato deba pagar adiantadas.

2. Os recursos de apelación, extraordinario porinfracción procesual ou casación, a que se refire o puntoanterior, declararanse desertos, calquera que sexa o esta-do en que se encontren, se durante a súa substanciacióno demandado recorrente deixa de paga-los prazos quevenzan ou os que deba adiantar. O arrendatario poderáadiantar ou consigna-lo pagamento de varios períodosnon vencidos, os cales se suxeitarán a liquidación unhavez firme a sentencia. En todo caso, o aboamento destesimportes non se considerará novación do contrato.

3. Nos procesos en que se pretenda a condena aindemniza-los danos e perdas derivados da circulaciónde vehículos de motor non se lle admitirán ó condenadoa paga-la indemnización os recursos de apelación,extraordinario por infracción procesual ou casación, se,ó preparalos, non acredita ter constituído depósito doimporte da condena mailos xuros e recargas esixiblesno establecemento destinado para o efecto. Este depó-sito non impedirá, de se-lo caso, a execución provisionalda resolución dictada.

4. Nos procesos en que se pretenda a condena ópagamento das cantidades debidas por un propietarioá comunidade de veciños, non se lle admitirá ó con-denado o recurso de apelación, extraordinario por infrac-ción procesual ou casación se, ó preparalos, non acreditater satisfeita ou consignada a cantidade líquida a quese contrae a sentencia condenatoria. A consignación dacantidade non impedirá, de se-lo caso, a execución pro-visional da resolución dictada.

5. O depósito ou consignación esixidos nos puntosanteriores poderá facerse tamén mediante aval solidariode duración indefinida e pagadoiro a primeiro requiri-mento emitido por entidade de crédito ou sociedadede garantía recíproca ou por calquera outro medio que,a xuízo do tribunal, garanta a inmediata dispoñibilidade,se é o caso, da cantidade consignada ou depositada.

6. Nos casos dos puntos anteriores, antes de rexei-tar ou declarar desertos os recursos, observarase o dis-posto no artigo 231 desta lei cando o recorrente mani-feste a súa vontade de aboar, consignar, depositar ouavala-las cantidades correspondentes, pero non acreditedocumentalmente, a satisfacción do tribunal, o cumpri-mento de tales requisitos.

Artigo 450. Da desistencia dos recursos.

1. Todo recorrente poderá desistir do recurso antesde que sobre el recaia resolución.

2. Se, en caso de seren varios os recorrentes, sóalgún ou algúns deles desisten, a resolución obxectode recurso non será firme en virtude da desistencia, peroteranse por abandonadas as pretensións de impugnaciónque sexan exclusivas dos que desistan.

CAPÍTULO II

Do recurso de reposición

Artigo 451. Resolucións susceptibles de recurso.Inexistencia de efectos suspensivos.

Contra tódalas providencias e autos non definitivosdictados por calquera tribunal civil caberá recurso dereposición ante o mesmo tribunal que dictou a resoluciónobxecto de recurso, sen prexuízo do cal se levará a efectoo acordado.


Artigo 452. Prazo, forma e inadmisión.

O recurso de reposición deberá interporse no prazode cinco días, expresándose a infracción en que a reso-lución incorreu a xuízo do recorrente.

De non se cumpriren estes dous requisitos, non seadmitirá, mediante providencia, a reposición, sen ulteriorrecurso.

Artigo 453. Da audiencia ás partes obxecto de recursoe da resolución.

1. Admitido a trámite o recurso de reposición, con-cederáselles ás demais partes constituídas un prazocomún de cinco días para impugnalo, se o estimanconveniente.

2. Transcorrido o prazo de impugnación, téñanseou non presentado escritos, o tribunal resolverá sen mástrámites, mediante auto, nun prazo de cinco días.

Artigo 454. Imposibilidade de recurso contra o autoque resolve a reposición.

Agás os casos en que proceda o recurso de queixa,contra o auto que resolva o recurso de reposición noncaberá ningún recurso, sen prexuízo de reproduci-la cues-tión obxecto da reposición ó recorrer, se fose procedente,contra a resolución definitiva.

CAPÍTULO III

Do recurso de apelación e da segunda instancia

SECCIÓN 1.a DO RECURSO DE APELACIÓN E DA SEGUNDA INSTANCIA:

DISPOSICIÓNS XERAIS

Artigo 455. Resolucións susceptibles de recurso enapelación. Competencia e tramitación preferente.

1. As sentencias dictadas en toda clase de xuízo,os autos definitivos e aqueloutros que a lei expresamentesinale, serán susceptibles de apelación no prazo de cincodías.

2. Coñecerán dos recursos de apelación:

1.o Os xulgados de primeira instancia, cando asresolucións susceptibles de apelación fosen dictadaspolos xulgados de paz do seu partido.

2.o As audiencias provinciais, cando as resoluciónssusceptibles de apelación fosen dictadas polos xulgadosde primeira instancia da súa circunscrición.

3. Tramitaranse preferentemente os recursos deapelación legalmente previstos contra autos que nonadmitan demandas por falta de requisitos que a lei esixapara casos especiais.

Artigo 456. Ámbito e efectos do recurso de apelación.

1. En virtude do recurso de apelación poderá per-seguirse, de acordo cos fundamentos de feito e de derei-to das pretensións formuladas ante o tribunal de primeirainstancia, que se revogue un auto ou sentencia e que,no seu lugar, se dicte outro ou outra favorable ó recorren-te, mediante novo exame das actuacións levadas a caboante aquel tribunal e conforme a proba que, nos casosprevistos nesta lei, se practique ante o tribunal de ape-lación.

2. A apelación contra sentencias desestimatorias dademanda e contra autos que poñan fin ó proceso care-cerá de efectos suspensivos, sen que, en ningún caso,

proceda actuar en sentido contrario a aquilo que seresolvese.

3. As sentencias estimatorias da demanda, contraas que se interpoña o recurso de apelación, terán, segun-do a natureza e contido dos seus pronunciamentos, aeficacia que establece o título II do libro III desta lei.

SECCIÓN 2.a DA SUBSTANCIACIÓN DA APELACIÓN

Artigo 457. Preparación da apelación.

1. O recurso de apelación prepararase ante o tri-bunal que dictase a resolución que se impugne dentrodo prazo de cinco días contados desde o día seguinteó da notificación daquela.

2. No escrito de preparación o apelante limitarasea cita-la resolución contra a que se apela e a manifesta-lasúa vontade de interpor recurso con expresión dos pro-nunciamentos que impugna.

3. Se a resolución impugnada é susceptible de ape-lación e o recurso se prepara dentro de prazo, o tribunalterá por preparado o recurso e emprazará a parterecorrente por vinte días para que o interpoña, conformeo disposto nos artigos 458 e seguintes.

4. Se non se cumpren os requisitos a que se refireo punto anterior respecto da preparación do recurso,o tribunal dictará auto denegándoa. Contra este autosó poderá interporse o recurso de queixa.

5. Contra a providencia na que se teña por prepa-rada a apelación non caberá ningún recurso, pero a partecontra a que se recorre poderá alega-la inadmisibilidadeda apelación no trámite de oposición ó recurso a quese refire o artigo 461 desta lei.

Artigo 458. Interposición do recurso.

1. Dentro do prazo establecido no artigo anterior,o apelante deberá interpo-la apelación ante o tribunalque dictase a resolución obxecto de recurso. Tal ape-lación deberá realizarse por medio de escrito no quese exporán as alegacións en que se basee a impugnación.

2. Se o apelante non presenta o escrito de inter-posición dentro de prazo, declararase deserto o recursode apelación e quedará firme a resolución contra a quese recorreu. A resolución que declare deserta a apelaciónimporalle ó apelante as custas causadas, de as haber.

Artigo 459. Apelación por infracción de normas ougarantías procesuais.

No recurso de apelación poderá alegarse infracciónde normas ou garantías procesuais na primeira instancia.Cando así sexa, o escrito de interposición deberá cita-lasnormas que se consideren infrinxidas e alegar, de se-locaso, a indefensión sufrida. Así mesmo, o apelante debe-rá acreditar que denunciou oportunamente a infracción,se ten oportunidade procesual para iso.

Artigo 460. Documentos que poden xuntarse ó escritode interposición. Solicitude de probas.

1. Só poderán xuntarse ó escrito de interposiciónos documentos que se encontren nalgún dos casos pre-vistos no artigo 270 e que non puidesen achegarse naprimeira instancia.

2. No escrito de interposición poderase pedir, ademais,a práctica en segunda instancia das probas seguintes:

1.a As que fosen indebidamente denegadas na pri-meira instancia, sempre que se intentase a reposiciónda resolución denegatoria ou se formulase a oportunaprotesta na vista.


2.a As propostas e admitidas na primeira instanciaque, por calquera causa non imputable ó que as soli-citase, non puidesen practicarse, nin sequera comodilixencias finais.

3.a As que se refiran a feitos de relevancia paraa decisión do preito ocorridos despois do comezo doprazo para dictar sentencia na primeira instancia ouantes deste termo sempre que, neste último caso, a partexustifique que tivo coñecemento deles con posteriori-dade.

3. O demandado declarado en rebeldía que, por cal-quera causa que non lle sexa imputable, comparecesenos autos despois do momento establecido para propo-laproba na primeira instancia poderá pedir na segundaque se practique toda a que conveña ó seu dereito.

Artigo 461. Traslado do escrito de interposición á parteapelada. Oposición ó recurso e impugnación da sen-tencia.

1. Do escrito de interposición do recurso de ape-lación darase traslado ás demais partes, emprazándoaspor dez días para que presenten, ante o tribunal quedictou a resolución contra a que se apela, escrito deoposición ó recurso ou, de se-lo caso, de impugnaciónda resolución contra a que se apela no que lle resultedesfavorable.

2. Os escritos de oposición ó recurso e, se é o caso,de impugnación da sentencia por quen inicialmente nonrecorrese, formularanse de acordo co establecido parao escrito de interposición.

3. Poderán xuntarse os documentos e solicitarse asprobas que a parte ou partes apeladas consideren nece-sarios, de acordo co disposto no artigo anterior, así comoformularse as alegacións que se estimen oportunas sobrea admisibilidade dos documentos achegados e das pro-bas propostas polo apelante.

4. Dos escritos de impugnación a que se refirenos números 1 e 2 deste artigo, daráselle traslado ó ape-lante principal, para que no prazo de dez días manifesteo que teña por conveniente.

Artigo 462. Competencia do tribunal da primeira ins-tancia durante a apelación.

Durante a substanciación do recurso de apelación, axurisdicción do tribunal que dictase a resolución contraa que se recorreu limitarase ás actuacións relativas áexecución provisional da resolución obxecto de apelación.

Artigo 463. Remisión dos autos.

1. Interpostos os recursos de apelación e presen-tados, de se-lo caso, os escritos de oposición ou impug-nación, o tribunal que dictase a resolución obxecto deapelación ordenará a remisión dos autos ó tribunal com-petente para resolve-la apelación; pero se se solicitoua execución provisional, quedará no de primeira instanciatestemuño do necesario para esta execución.

2. Cando se solicite a execución provisional despoisde se teren remitido os autos ó tribunal competentepara resolve-la apelación, o solicitante deberá obter pre-viamente deste testemuño do que sexa necesario paraa execución.

Artigo 464. Admisión de probas e sinalamento de vista.

1. Recibidos os autos polo tribunal que teña queresolver sobre a apelación, se se achegaron novos docu-mentos ou se propuxo proba, acordarase o que procedasobre a súa admisión no prazo de dez días. De terse

que practicar proba, na mesma resolución en que seadmita sinalarase día para a vista, que se celebrará den-tro do mes seguinte, de acordo co previsto para o xuízoverbal.

2. Se non se propuxo proba ou se toda a propostanon foi admitida, poderá acordarse tamén, mediante pro-videncia, a celebración de vista sempre que así o soli-citase algunha das partes ou o tribunal o considerenecesario.

Artigo 465. Sentencia de apelación.

1. O tribunal resolverá sobre o recurso de apelacióndentro dos dez días seguintes á terminación da vista.Se non se celebrou vista, a sentencia terá que dictarseno prazo dun mes contado desde o día seguinte a aquelen que se recibisen os autos no tribunal competentepara a apelación.

2. Se a infracción procesual alegada se cometeuó dictar sentencia na primeira instancia, o tribunal deapelación, tras revoga-la sentencia obxecto de apelación,resolverá sobre a cuestión ou cuestións que fosen obxec-to do proceso.

3. Cando non sexa de aplicación o disposto no pun-to anterior deste artigo e a infracción procesual sexadas que orixinan a nulidade radical das actuacións oude parte delas, o tribunal declararao así mediante pro-videncia, repóndoas ó estado en que se encontrasencando a infracción se cometeu.

Non se declarará a nulidade de actuación se o vicioou defecto procesual pode ser emendado na segundainstancia, para o que o tribunal concederá un prazo nonsuperior a dez días, agás que o vicio se poña de manifestona vista e sexa emendable no acto. Producida a emendae, de se-lo caso, oídas as partes e practicada a probaadmisible, o tribunal de apelación dictará sentencia sobrea cuestión ou cuestións obxecto do preito.

4. A sentencia que se dicte en apelación deberá pro-nunciarse exclusivamente sobre os puntos e cuestións for-mulados no recurso e, de se-lo caso, nos escritos de opo-sición ou impugnación a que se refire o artigo 461. Asentencia non poderá prexudica-lo apelante, agás que oprexuízo proveña de estima-la impugnación da resoluciónde que se trate, formulada polo inicialmente apelado.

Artigo 466. Recursos contra a sentencia de segundainstancia.

1. Contra as sentencias dictadas polas audienciasprovinciais na segunda instancia de calquera tipo de pro-ceso civil poderán as partes lexitimadas optar por inter-po-lo recurso extraordinario por infracción procesual ouo recurso de casación.

2. De prepara-la mesma parte e contra a mesmaresolución os dous recursos a que se refire o punto ante-rior, terase por non admitido o recurso de casación.

3. Cando os distintos litigantes dun mesmo procesoopten, cada un deles, por distinta clase de recurso extraor-dinario, aplicarase o disposto no artigo 488 desta lei.

Artigo 467. Recurso de casación contra sentencias dic-tadas polas audiencias provinciais tras estimarserecurso extraordinario por infracción procesual.

Non obstante o disposto no artigo anterior, contraas sentencias que dicten as audiencias provinciais comoconsecuencia de se ter estimado recurso extraordinariopor infracción procesual non se admitirá de novo esterecurso extraordinario se non se funda en infracciónse cuestións diferentes da que foi obxecto do primeirorecurso.


CAPÍTULO IV

Do recurso extraordinario por infracción procesual

Artigo 468. Órgano competente e resolucións contraas que se pode recorrer.

As salas do civil e penal dos tribunais superiores dexustiza coñecerán, como salas do civil, dos recursos porinfracción procesual contra sentencias e autos dictadospolas audiencias provinciais que poñan fin á segundainstancia.

Artigo 469. Motivos. Denuncia previa na instancia.

1. O recurso extraordinario por infracción procesualsó poderá fundarse nos seguintes motivos:

1.o Infracción das normas sobre xurisdicción e com-petencia obxectiva ou funcional.

2.o Infracción das normas procesuais reguladorasda sentencia.

3.o Infracción das normas legais que rexen os actose garantías do proceso cando a infracción determinea nulidade conforme a lei ou puidese ter producidoindefensión.

4.o Vulneración, no proceso civil, de dereitos fun-damentais recoñecidos no artigo 24 da Constitución.

2. Só procederá o recurso extraordinario por infrac-ción procesual cando, de ser posible, esta ou a vulne-ración do artigo 24 da Constitución se denunciasen nainstancia e cando, de se ter producido na primeira, adenuncia se reproducise na segunda instancia. Ademais,se a violación de dereito fundamental produciu falta oudefecto emendable, deberá terse pedido a emenda nainstancia ou instancias oportunas.

Artigo 470. Preparación.

1. O recurso extraordinario por infracción procesualprepararase mediante escrito presentado ante o tribunalque dictase a sentencia ou auto no prazo dos cinco díasseguintes ó da súa notificación.

2. Presentado o escrito de preparación do recursoe transcorridos os prazos de que dispoñan tódalas partespara prepara-lo recurso extraordinario por infracción pro-cesual, o tribunal terao por preparado sempre que aresolución sexa susceptible de recurso, se alegue algúndos motivos previstos no artigo 469 e, de se-lo caso,se procedese de acordo co disposto no número 2 deseartigo.

3. Se o escrito de preparación incumpre os requi-sitos establecidos no número 2 deste artigo, o tribunaldictará auto denegando o recurso extraordinario. Contraeste auto unicamente poderá interporse recurso dequeixa.

4. Contra a providencia na que se teña por prepa-rado o recurso extraordinario por infracción procesual,a parte recorrida non poderá interpor ningún recurso,pero poderá oporse á admisión do recurso extraordinariopor infracción procesual ó comparecer ante o tribunalsuperior de xustiza.

Artigo 471. Interposición.

No prazo dos vinte días seguintes a aquel en quese teña por preparado o recurso deberá presentarse,ante o tribunal que dictase a sentencia obxecto de recur-so, escrito de interposición do recurso extraordinario porinfracción procesual, no que se expoña razoadamentea infracción ou vulneración cometida, expresando, de

se-lo caso, de qué maneira influíron no resultado doproceso.

No escrito de interposición poderase tamén solicita-lapráctica dalgunha proba que se considere imprescindiblepara acredita-la infracción ou vulneración producida, asícomo a celebración de vista.

Rematado o prazo para interpo-lo recurso sen se terpresentado o escrito de interposición, o recurso decla-rarase deserto e condenarase o recorrente nas custasque puidese causar.

Artigo 472. Remisión dos autos.

Presentado o escrito de interposición, dentro dos cin-co días seguintes remitiranse tódolos autos orixinais ásala citada no artigo 468, sen prexuízo de que, candoun litigante ou litigantes distintos dos recorrentes porinfracción procesual preparasen recurso de casacióncontra a mesma sentencia, se deban enviar á sala com-petente para o recurso de casación testemuño da sen-tencia e dos particulares que o recorrente en casaciónsolicite, póndose nota expresiva de se ter preparadorecurso extraordinario por infracción procesual, para osefectos do que dispón o artigo 488 desta lei.

Artigo 473. Admisión.

1. Recibidos os autos no tribunal, pasaranse asactuacións ó maxistrado relator para que se instrúa esometa á deliberación da sala o que se teña que resolversobre a admisión ou inadmisión do recurso extraordinariopor infracción procesual.

2. O recurso extraordinario por infracción procesualnon se admitirá nos seguintes casos:

1.o Se, non obstante terse por preparado o recurso,se apreciase neste trámite a falta dos requisitos esta-blecidos nos artigos 467, 468 e 469.

2.o Se o recurso carece manifestamente de funda-mento.

A sala, antes de resolver, porá de manifesto a posiblecausa de inadmisión do recurso ás partes comparecidaspara que, no prazo de dez días, formulen as alegaciónsque estimen procedentes.

Se a sala entende que concorre algunha das causasde inadmisión, dictará auto declarando a inadmisión dorecurso e a firmeza da resolución obxecto de recurso.Se a causa de inadmisión non afecta máis que a algunhadas infraccións alegadas, resolverá tamén mediante autoa admisión do recurso respecto das demais que o recursodenuncie.

3. Non se dará ningún recurso contra o auto queresolva sobre a admisión do recurso extraordinario porinfracción procesual.

Artigo 474. Oposición das partes recorridas.

Admitido, total ou parcialmente, o recurso extraor-dinario por infracción procesual, entregaráselle copia doescrito de interposición á parte ou partes recorridas ecomparecidas para que formalicen por escrito a súa opo-sición no prazo de vinte días. Durante este prazo estaránde manifesto as actuacións na secretaría.

No escrito de oposición poderanse alegar tamén ascausas de inadmisibilidade do recurso que se considerenexistentes e que non fosen xa rexeitadas polo tribunal,solicita-las probas que se estimen imprescindibles epedi-la celebración de vista.


Artigo 475. Vista e proba.

1. Transcorrido o prazo a que se refire o artigo ante-rior, presentásense ou non os escritos de oposición, asala sinalará, mediante providencia, dentro dos trinta díasseguintes, día e hora para a celebración de vista ou,de se-lo caso, para a votación e resolución do recursoextraordinario por infracción procesual.

2. Se se pediu e admitiu a práctica dalgunha probaou se a sala, de oficio ou por instancia de parte, o con-sidera oportuno para a mellor impartición da xustiza,no recurso extraordinario, acordarase que se celebre vis-ta, que comezará co informe da parte recorrente, paradespois proceder ó da parte recorrida. De seren variasas partes recorrentes, observarase a orde de interpo-sición dos recursos, e sendo varias as partes recorridas,a orde das comparecencias.

3. A práctica das probas rexerase polo disposto nalei para a vista dos xuízos verbais.

Artigo 476. Sentencia. Efectos.

1. A sala dictará sentencia dentro dos vinte díasseguintes ó de finalización da vista, ou ó sinalado paraa votación e resolución.

2. Se o recurso se fundase na infracción das normassobre xurisdicción ou competencia obxectiva ou funcio-nal, examinarase e decidirase sobre este motivo en pri-meiro lugar.

Se se denunciase a falta de xurisdicción ou de com-petencia obxectiva e se estimase o recurso, a sala casaráa resolución impugnada, quedando a salvo o dereito daspartes a exercitaren as pretensións ante quen corres-ponda.

Se o recurso se interpuxese contra sentencia queconfirmaba ou declaraba a falta de xurisdicción ou decompetencia, e a sala o estimase, tras casa-la sentencia,ordenaralle ó tribunal de que se trate que inicie ou pro-siga o coñecemento do asunto, agás que a falta de xuris-dicción se estimase erroneamente unha vez contestadaa demanda e practicadas as probas; neste caso orde-naráselle ó tribunal de que se trate que resolva sobreo fondo do asunto.

Nos demais casos, de estimarse o recurso por todasou algunha das infraccións ou vulneracións alegadas,a sala anulará a resolución obxecto de recurso e ordenaráque se repoñan as actuacións ó estado e momento enque se incorrese na infracción ou vulneración.

3. Se a sala non considera procedente ningún dosmotivos alegados, desestimará o recurso e devolveranseas actuacións ó tribunal do que procedan.

4. Contra a sentencia que resolva o recurso extraor-dinario por infracción procesual non caberá ningún recur-so, agás o previsto sobre o recurso en interese da leiante a Sala do Civil do Tribunal Supremo.

CAPÍTULO V

Do recurso de casación

Artigo 477. Motivo do recurso de casación e resolu-cións susceptibles de recurso en casación.

1. O recurso de casación deberá fundarse, comomotivo único, na infracción de normas aplicables pararesolve-las cuestións obxecto do proceso.

2. Poderase recorrer en casación contra as senten-cias dictadas en segunda instancia polas audiencias pro-vinciais, nos seguintes casos:

1.o Cando se dictasen para a tutela xudicial civilde dereitos fundamentais, excepto os que recoñece oartigo 24 da Constitución.

2.o Cando a contía do asunto exceda de vintecincomillóns de pesetas.

3.o Cando a resolución do recurso presente interesecasacional.

3. Considerarase que un recurso presenta interesecasacional cando a sentencia contra a que se recorrese opoña a doutrina xurisprudencial do Tribunal Supremoou resolva puntos e cuestións sobre os que exista xuris-prudencia contradictoria das audiencias provinciais ouaplique normas que non leven máis de cinco anos envigor, sempre que, neste último caso, non existise dou-trina xurisprudencial do Tribunal Supremo relativa a nor-mas anteriores de igual ou similar contido.

Cando se trate de recursos de casación dos que debacoñecer un tribunal superior de xustiza, entenderase quetamén existe interese casacional cando a sentencia con-tra a que se recorre se opoña a doutrina xurisprudencialou non exista esta doutrina do tribunal superior sobrenormas de dereito especial da comunidade autónomacorrespondente.

Artigo 478. Competencia. Simultaneidade de recursos.

1. O coñecemento do recurso de casación, en materiacivil, correspóndelle á Sala Primeira do Tribunal Supremo.

Non obstante, corresponderalles as salas do civil epenal dos tribunais superiores de xustiza coñecer dosrecursos de casación que procedan contra as resoluciónsdos tribunais civís con sede na comunidade autónoma,sempre que o recurso se funde, exclusivamente ou xuntoa outros motivos, en infracción das normas do dereitocivil, foral ou especial propio da comunidade, e candoo correspondente estatuto de autonomía prevexa estaatribución.

2. Cando a mesma parte prepare recursos de casa-ción contra unha mesma sentencia ante o Tribunal Supre-mo e ante tribunal superior de xustiza, terase, medianteprovidencia, por non presentado o primeiro deles, encanto se acredite esta circunstancia.

Artigo 479. Preparación do recurso.

1. O recurso de casación prepararase medianteescrito presentado ante o tribunal que dictase a sen-tencia, dentro dos cinco días seguintes á súa notificación.

2. Se se pretende recorrer contra unha sentenciadas previstas no número 1.o do punto 2 do artigo 477,o escrito de preparación limitarase a expor brevementea vulneración de dereito fundamental que se considerecometida.

3. Cando se pretenda recorrer contra unha senten-cia conforme o disposto no punto 2.o do número 2 doartigo 477, o escrito de preparación unicamente deberáindica-la infracción legal que se considera cometida.

4. Cando se pretenda recorrer contra unha senten-cia ó abeiro do disposto no punto 3.o do número 2 doartigo 477, o escrito de preparación deberá expresar,ademais da infracción legal que se considere cometida,as sentencias que poñan de manifesto a doutrina xuris-prudencial ou xurisprudencia contradictoria en que sefunde o interese casacional que se alegue.

Artigo 480. Resolución sobre a preparación do recurso.

1. Se o recurso ou recursos de casación que seprepararon cumpren os requisitos establecidos no artigoanterior, o tribunal teraos por preparados. Se os requi-sitos non se cumpren, dictará auto rexeitando o recurso.Contra este auto unicamente poderá interporse recursode queixa.

2. Contra a providencia en que se teña por prepa-rado o recurso de casación, a parte recorrida non poderáinterpor ningún recurso, pero poderá oporse á admisióndo recurso ó comparecer ante o tribunal de casación.


Artigo 481. Interposición do recurso.

1. No prazo dos vinte días seguintes a aquel enque se teña por preparado o recurso de casación, deberápresentarse, ante o tribunal que dictase a sentenciaobxecto de recurso, escrito de interposición, no que seexporán, coa necesaria extensión, os seus fundamentose se poderá pedi-la celebración de vista.

2. Ó escrito de interposición xuntaránselle certifi-cación da sentencia impugnada e, cando sexa proce-dente, texto das sentencias que se aduzan como fun-damento do interese casacional.

3. De se-lo caso, no escrito de interposición, ade-mais de fundamentarse o recurso de casación, haberáde manifestarse razoadamente canto se refira ó tempode vixencia da norma e á inexistencia de doutrina xuris-prudencial relativa á norma que se estime infrinxida.

4. Finalizado o prazo para interpo-lo recurso de casa-ción sen se ter presentado o escrito de interposición,o recurso declararase deserto e imporánselle ó recorren-te as custas causadas, se as houber.

Artigo 482. Remisión dos autos. Negativa a expedircertificacións.

1. Presentado o escrito de interposición, dentro doscinco días seguintes remitiranse tódolos autos orixinais ótribunal competente para coñecer do recurso de casación.

2. Se o recorrente non puido obte-la certificaciónde sentencia a que se refire o artigo 481, efectuarasenon obstante a remisión dos autos disposta no puntoanterior. A negativa ou resistencia a expedi-la certifica-ción será corrixida disciplinariamente e, de ser necesario,a sala de casación reclamaraas do tribunal ou tribunaisque deba expedila.

Artigo 483. Decisión sobre a admisión do recurso.

1. Recibidos os autos no tribunal, pasaranse asactuacións ó maxistrado relator para que se instrúa esometa á deliberación da sala o que teña que resolversesobre a admisión ou inadmisión do recurso de casación.

2. Procederá a inadmisión do recurso de casación:

1.o Se, a pesar de se ter por preparado o recurso,este fose improcedente, por non ser susceptible de recur-so a sentencia ou por calquera defecto de forma nonemendable en que se incorrese na preparación.

2.o Se o escrito de interposición do recurso noncumpre os requisitos establecidos, para os distintoscasos, nesta lei.

3.o Se o asunto non alcanza a contía requirida, ounon existe interese casacional por inexistencia de opo-sición a doutrina xurisprudencial, por falta de xurispru-dencia contradictoria ou se a norma que se pretendeinfrinxida leva vixente máis de cinco anos ou, a xuízoda sala, existe doutrina xurisprudencial do TribunalSupremo sobre esta norma ou sobre outra anterior decontido igual ou similar.

Así mesmo non se admitirá o recurso nos casos dosegundo parágrafo do número 3 do artigo 477, candoo tribunal superior de xustiza correspondente considereque sentou doutrina sobre a norma discutida ou sobreoutra anterior de contido igual ou similar.

3. A sala, antes de resolver, porá de manifestomediante providencia a posible causa de inadmisión dorecurso de casación ás partes comparecidas para que,no prazo de dez días, formulen as alegacións que estimenprocedentes.

4. Se a sala entende que concorre algunha das cau-sas de inadmisión, dictará auto declarando a inadmisióndo recurso de casación e a firmeza da resolución obxecto

de recurso. Se a causa de inadmisión non afectase máisque a algunha das infraccións alegadas, resolverá taménmediante auto a admisión do recurso respecto dasdemais que o recurso denuncie.

5. Contra o auto que resolva sobre a admisión dorecurso de casación non se dará ningún recurso.

Artigo 484. Decisión sobre a competencia en trámitede admisión.

1. No trámite de admisión a que se refire o artigoanterior, a sala examinará a súa competencia para coñe-cer do recurso de casación, antes de pronunciarse sobrea súa admisibilidade. Se non se considera competente,acordará, logo de audiencia das partes por prazo de dezdías, a remisión das actuacións e o emprazamento daspartes para que comparezan ante a sala que se estimecompetente no prazo de dez días.

2. No caso a que se refire o punto anterior, recibidasas actuacións e comparecidas as partes ante a sala quese considerase competente, continuará a substanciacióndo recurso desde o trámite de admisión.

3. As salas dos tribunais superiores de xustiza nonpoderán declina-la súa competencia para coñecer dosrecursos de casación que lles fosen remitidos pola SalaPrimeira do Tribunal Supremo.

Artigo 485. Admisión e traslado ás outras partes.

Admitido o recurso de casación, darase traslado doescrito de interposición, cos seus documentos adxuntos,á parte ou partes recorridas, para que formalicen a súaoposición por escrito no prazo de vinte días e manifestense consideran necesaria a celebración de vista.

No escrito de oposición tamén se poderán alega-lascausas de inadmisibilidade do recurso que se considerenexistentes e que non fosen xa rexeitadas polo tribunal.

Artigo 486. Votación e resolución. Eventual vista.

1. Transcorrido o prazo a que se refire o artigo ante-rior, téñanse presentado ou non os escritos de oposición,a sala sinalará, mediante providencia, dentro dos trintadías seguintes, día e hora para a celebración de vistaou, de se-lo caso, para a votación e resolución do recursode casación.

2. O tribunal decidirá o que considere convenientepara a mellor impartición de xustiza en relación coa cele-bración de vista, que en todo caso deberá celebrarsese o solicitan tódalas partes e comezará co informe daparte recorrente, para despois proceder ó da parterecorrida. De seren varias as partes recorrentes, obser-varase a orde de interposición dos recursos, e sendovarias as partes recorridas, a orde das comparecencias.

Artigo 487. Sentencia. Efectos.

1. A sala dictará sentencia sobre o recurso de casa-ción dentro dos vinte días seguintes ó de finalizaciónda vista, ou ó sinalado para a votación e resolución.

2. De se tratar dos recursos de casación previstosnos números 1.o e 2.o do punto 2 do artigo 477, asentencia que poña fin ó recurso de casación confirmaráou casará, en todo ou en parte, a sentencia obxectode recurso.

3. Cando o recurso de casación sexa dos previstosno punto 3.o do número 2 do artigo 477, se a sentenciaconsidera fundado o recurso, casará a resolución impug-nada e resolverá sobre o caso, declarando o que corres-ponda segundo os termos en que se producise a opo-


sición á doutrina xurisprudencial ou a contradicción oudiverxencia de xurisprudencia.

Os pronunciamentos da sentencia que se dicte encasación en ningún caso afectarán as situacións xurí-dicas creadas polas sentencias, distintas da impugnada,que se invocasen.

Artigo 488. Substanciación e decisión dos recursos decasación e extraordinario por infracción procesual,cando litigantes dun mesmo preito opten por distintorecurso extraordinario.

1. Cando distintos litigantes dun mesmo procesoopten, cada un deles, por diferente recurso extraordi-nario, o que se funde en infracción procesual será subs-tanciado polo tribunal competente con preferencia ó decasación; a tramitación deste, sen embargo, será iniciadae continuará ata que se decida a súa admisión, quedandodespois en suspenso.

2. De se dictar sentencia totalmente desestimatoriado recurso por infracción procesual, comunicaráselle deinmediato ó tribunal competente para a casación, alza-rase de inmediato a súa suspensión e tramitarase o recur-so de acordo co disposto neste capítulo.

3. De se estima-lo recurso extraordinario por infrac-ción procesual, o recurso de casación presentado que-dará sen efecto, sen prexuízo do previsto no artigo 467desta lei.

Artigo 489. Substanciación e decisión dos recursos decasación foral e extraordinario por infracción proce-sual, cando litigantes dun mesmo preito opten pordistinto recurso extraordinario.

Cando distintos litigantes dun mesmo proceso opten,cada un deles, por diferente recurso extraordinario, unpor infracción procesual e outro por vulneración das nor-mas de dereito civil foral ou especial propio dunha comu-nidade autónoma, ámbolos recursos substanciaranse edecidiranse acumulados nunha soa peza, e a sala resol-verá nunha soa sentencia tendo en conta que só poderápronunciarse sobre o recurso de casación se non estimao extraordinario por infracción procesual.

CAPÍTULO VI

Do recurso en interese da lei

Artigo 490. Resolucións contra as que se pode recorreren interese da lei.

1. Poderá interporse recurso en interese da lei, paraa unidade de doutrina xurisprudencial, respecto de sen-tencias que resolvan recursos extraordinarios por infrac-ción de lei procesual cando as salas do civil e penaldos tribunais superiores de xustiza sosteñan criterios dis-crepantes sobre a interpretación de normas procesuais.

2. Non procederá o recurso en interese da lei contrasentencias que fosen obxecto de recurso en amparo anteo Tribunal Constitucional.

Artigo 491. Lexitimación para recorrer en interese da lei.

Poderán en todo caso recorrer en interese da lei oMinisterio Fiscal e o Defensor do Pobo. Así mesmo, pode-rán interpor este recurso as persoas xurídicas de dereitopúblico que, polas actividades que desenvolvan e as fun-cións que teñan atribuídas, en relación coas cuestiónsprocesuais sobre as que verse o recurso, acrediten inte-rese lexítimo na unidade xurisprudencial sobre esas cues-tións.

Artigo 492. Interposición e substanciación.

1. Os recursos en interese da lei interporanse, noprazo dun ano desde que se dictou a sentencia máismoderna, directamente ante a Sala do Civil do TribunalSupremo.

2. Ó escrito en que se interpoña o recurso en inte-rese da lei xuntaránselle os seguintes documentos:

1.o Copia certificada ou testemuño das resoluciónsque poñan de manifesto a discrepancia que se alegue.

2.o Certificación expedida polo Tribunal Constitucio-nal, que acredite que, transcorrido o prazo para interporrecurso en amparo, non se interpuxo este recurso contraningunha das sentencias alegadas.

3. Do escrito ou escritos de interposición, cos seusdocumentos anexos, daráselle traslado a quen se cons-tituíse como parte nos procesos en que recaesen assentencias obxecto do recurso, para que, no prazo devinte días, poidan formular alegacións expresando oscriterios xurídicos que consideren máis fundados.


A sentencia que se dicte nos recursos en intereseda lei respectará, en todo caso, as situacións xurídicasparticulares derivadas das sentencias alegadas e, candosexa estimatoria, fixará na parte dispositiva a doutrinaxurisprudencial. Neste caso, publicarase no «Boletín Ofi-cial del Estado» e, a partir da súa inserción nel, com-plementará o ordenamento xurídico, vinculando en talconcepto a tódolos xuíces e tribunais da orde xurisdic-cional civil diferentes ó Tribunal Supremo.

CAPÍTULO VII

Do recurso de queixa

Artigo 494. Resolucións contra as que se pode recorreren queixa.

Contra os autos en que o tribunal que dictase a reso-lución denegase a tramitación dun recurso de apelación,extraordinario por infracción procesual ou de casación,poderase interpor recurso de queixa ante o órgano óque corresponda resolver sobre recurso non tramitado.Os recursos de queixa tramitaranse e resolveranse concarácter preferente.

Artigo 495. Substanciación e decisión.

1. O recurso de queixa prepararase pedindo, dentrodo quinto día, reposición do auto obxecto de recurso,e para o caso de non estimala, testemuño de ambasresolucións.

2. Se o tribunal non dá lugar á reposición, mandaráá vez que, dentro dos cinco días seguintes, se lle faciliteeste testemuño á parte interesada, acreditando o secre-tario xudicial, a continuación deste, a data de entrega.

3. Dentro dos dez días seguintes ó da entrega dotestemuño, a parte que o solicitase deberá presenta-lorecurso de queixa ante o órgano competente, achegandoo testemuño obtido.

4. Presentado en tempo o recurso co testemuño,o tribunal resolverá sobre el no prazo de cinco días.

Se considera ben denegada a tramitación do recurso,mandarao pór en coñecemento do tribunal correspon-dente, para que conste nos autos. Se a estimase maldenegada, ordenaralle a este tribunal que continúe coatramitación.

5. Contra o auto que resolva o recurso de queixanon se dará ningún recurso.


TÍTULO V

Da rebeldía e da rescisión de sentencias firmese nova audiencia ó demandado rebelde

Artigo 496. Declaración de rebeldía e efectos.

1. Será declarado en rebeldía o demandado que noncompareza en forma na data ou no prazo sinalado nacitación ou emprazamento.

2. A declaración de rebeldía non será consideradacomo conformidade nin como admisión dos feitos dademanda, agás os casos en que a lei expresamente dis-poña o contrario.

Artigo 497. Réxime de notificacións.

1. A resolución que declare a rebeldía notificaráselleó demandado por correo, se o seu domicilio é coñecidoe, se non o é, mediante edictos. Feita esta notificación,non se levará a cabo ningunha outra, excepto a da reso-lución que poña fin ó proceso.

2. A sentencia ou a resolución que poña fin ó pro-ceso notificaráselle ó demandado persoalmente, na for-ma prevista no artigo 161 desta lei. Pero se o demandadose achar en paradoiro descoñecido, a notificación farasepor medio de edicto, que se publicará no boletín oficialda comunidade autónoma ou no «Boletín Oficial delEstado».

O mesmo será de aplicación para as sentencias dic-tadas en apelación, en recurso extraordinario por infrac-ción procesual ou en casación.

Artigo 498. Comunicación da existencia do proceso ódemandado rebelde citado ou emprazado por edictos.

Ó demandado rebelde que, por carecer de domiciliocoñecido ou encontrarse en ignorado paradoiro, sexacitado ou emprazado para comparecer mediante edictos,comunicaráselle a pendencia do proceso, de oficio oupor instancia de calquera das partes comparecidas, encanto se teña noticia do lugar en que poida levarse acabo a comunicación.

Artigo 499. Comparecencia posterior do demandado.

Calquera que sexa o estado do proceso en que odemandado rebelde compareza, entenderase con el asubstanciación, sen que esta poida retroceder en ningúncaso.

Artigo 500. Exercicio polo demandado rebelde dosrecursos ordinarios.

O demandado rebelde a quen lle fose notificada per-soalmente a sentencia, só poderá utilizar contra ela orecurso de apelación, e o extraordinario por infracciónprocesual ou o de casación, cando procedan, se os inter-pón dentro do prazo legal.

Os mesmos recursos poderá utiliza-lo demandadorebelde a quen non lle fose notificada persoalmente asentencia, pero neste caso o prazo para interpolos con-tarase desde o día seguinte ó da publicación do edictode notificación da sentencia nos boletíns oficiais do Esta-do, da comunidade autónoma ou da provincia.

Artigo 501. Rescisión de sentencia firme por instanciasdo rebelde. Casos en que procede.

Os demandados que permanecesen constantementeen rebeldía poderán pretender, do tribunal que a dictase,a rescisión da sentencia firme nos casos seguintes:

1.o De forza maior ininterrompida, que lle impediuó rebelde comparecer en todo momento, aínda que tive-se coñecemento do preito por ter sido citado ou empra-zado en forma.

2.o De descoñecemento da demanda e do preito,se a citación ou emprazamento se practicaron por cédu-la, a teor do artigo 161, pero esta non chegou a poderdo demandado rebelde por causa que non lle sexa impu-table.

3.o De descoñecemento da demanda e do preito,se o demandado rebelde foi citado ou emprazado poredictos e estivo ausente do lugar en que se seguiseo proceso e de calquera outro lugar do Estado ou dacomunidade autónoma, nos boletíns oficiais dos calesse publican aqueles.

Artigo 502. Prazos de caducidade da acción de res-cisión.

1. A rescisión de sentencia firme por instancia dodemandado rebelde só procederá se se solicita dentrodos prazos seguintes:

1.o De vinte días, a partir da notificación da sen-tencia firme, se esta notificación se practicou persoal-mente.

2.o De catro meses, a partir da publicación do edictode notificación da sentencia firme, se esta non se noti-ficou persoalmente.

2. Os prazos a que se refire o punto anterior poderánprolongarse, conforme o punto segundo do artigo 134,se subsiste a forza maior que lle impediu ó rebelde acomparecencia, pero sen que en ningún caso caiba exer-cita-la acción de rescisión unha vez transcorridos deza-seis meses desde a notificación da sentencia.

Artigo 503. Exclusión da rescisión de sentencias senefectos de cousa xulgada.

Non procederá a rescisión das sentencias firmes que,por disposición legal, carezan de efectos de cousa xul-gada.

Artigo 504. Eventual suspensión da execución. Proce-demento da rescisión.

1. As demandas de rescisión de sentencias firmesdictadas en rebeldía non suspenderán a súa execución,agás o disposto no artigo 566 desta lei.

2. A pretensión do demandado rebelde de que serescinda unha sentencia firme substanciarase polos trá-mites establecidos para o xuízo ordinario, que poderáser iniciado polos que foron parte no proceso.

Artigo 505. Sentencia de rescisión.

1. Celebrado o xuízo, no que se practicará a probapertinente sobre as causas que xustifican a rescisión,resolverá sobre ela o tribunal mediante sentencia, quenon será susceptible de ningún recurso.

2. Por instancia de parte, o tribunal da execucióndeberá acorda-la suspensión da execución da sentenciarescindida, se, conforme o previsto no artigo 566, nondecretou xa a suspensión.

Artigo 506. Custas.

1. Cando se declare que non procede a rescisiónsolicitada polo litigante condenado en rebeldía, impo-ránselle a este tódalas custas do procedemento.

2. Se se dicta unha sentencia estimando procedentea rescisión, non se lle imporán as custas a ningún doslitigantes, agás que o tribunal aprecie temeridade nalgúndeles.


Artigo 507. Substanciación do procedemento tralasentencia estimatoria.

1. Estimada a pretensión do demandado rebelde,remitiráselle certificación da sentencia que estime pro-cedente a rescisión ó tribunal que coñeceu do asuntoen primeira instancia e, ante el, procederase conformeas regras seguintes:

1.a Entregaránselle os autos por dez días ó deman-dado para que poida expor e pedi-lo que conveña ó seudereito, na forma previda para a contestación á demanda.

2.a Do que se expoña e pida conferirase trasladopor outros dez días á parte contraria, entregándolle ascopias dos escritos e documentos.

3.a En diante, seguiranse os trámites do xuízo decla-rativo que corresponda, ata dicta-la sentencia que pro-ceda, contra a que poderán interporse os recursos pre-vistos nesta lei.

2. Non será necesario remitirlle ó tribunal de pri-meira instancia a certificación a que se refire o puntoanterior se este tribunal foi o que estimou procedentea rescisión.

Artigo 508. Inactividade do demandado e nova sen-tencia.

Se o demandado non formulase alegacións e peti-cións no trámite a que se refire a regra primeira do artigoanterior, entenderase que renuncia a ser oído e dictarasenova sentencia nos mesmos termos que a rescindida.

Contra esta sentencia non se dará ningún recurso.

TÍTULO VI

Da revisión de sentencias firmes

Artigo 509. Órgano competente e resolucións contraas que se pode recorrer.

A revisión de sentencias firmes será solicitada á Salado Civil do Tribunal Supremo ou ás salas do civil e penaldos tribunais superiores de xustiza, conforme o dispostona Lei orgánica do Poder Xudicial.

Artigo 510. Motivos.

Procederá a revisión dunha sentencia firme:

1.o Se, despois de pronunciada, se recobran ouobteñen documentos decisivos, dos que non se puidodispor por forza maior ou por obra da parte a favor dacal se dictou.

2.o Se recaeu en virtude de documentos que nomomento de se dictar ignoraba unha das partes queforan declarados falsos nun proceso penal, ou a falsidadedos cales declarase despois penalmente.

3.o Se recaeu en virtude de proba testifical ou peri-cial, e as testemuñas ou os peritos foron condenadospor falso testemuño dado nas declaracións que servironde fundamento á sentencia.

4.o Se se gañou inxustamente en virtude de subor-no, violencia ou maquinación fraudulenta.

Artigo 511. Lexitimación activa.

Poderá solicita-la revisión quen fose parte prexudi-cada pola sentencia firme impugnada.

Artigo 512. Prazo de interposición.

1. En ningún caso poderá solicitarse a revisión des-pois de transcorridos cinco anos desde a data da publi-cación da sentencia que se pretende impugnar. Rexei-tarase toda solicitude de revisión que se presente pasadoeste prazo.

2. Dentro do prazo sinalado no punto anterior, pode-rase solicita-la revisión sempre que non transcorresentres meses desde o día en que se descubriron os docu-mentos decisivos, o suborno, a violencia ou a fraude,ou en que se recoñeceu ou declarou a falsidade.

Artigo 513. Depósito.

1. Para poder interpo-la demanda de revisión seráindispensable que a ela se lle xunte documento xus-tificativo de se ter depositado no establecemento des-tinado para o efecto a cantidade de 50.000 pesetas.Esta cantidade será devolta se o tribunal estima a deman-da de revisión.

2. A falta ou insuficiencia do depósito mencionado,cando non se emende dentro do prazo que o tribunalsinale mediante providencia, que non será en ningúncaso superior a cinco días, determinará que aquel repelade plano a demanda.

Artigo 514. Substanciación.

1. Presentada e admitida a demanda de revisión,o tribunal solicitará que se lle remitan tódalas actuaciónsdo preito a sentencia do cal se impugne, e emprazaráa cantos nel litigaron, ou ós seus habentes-causa, paraque dentro do prazo de vinte días contesten a demanda,sostendo o que conveña ó seu dereito.

2. Contestada a demanda de revisión ou transcorri-do o prazo anterior sen telo feito, daráselles ás actuaciónsa tramitación establecida para os xuízos verbais.

3. En todo caso, o Ministerio Fiscal deberá informarsobre a revisión antes de que se dicte sentencia sobrese procede ou non a estimación da demanda.

4. De se suscitaren cuestións pre-xudiciais penaisdurante a tramitación da revisión, aplicaranse as normasxerais establecidas no artigo 40 desta lei, sen que operexa o prazo absoluto de caducidade a que se refire onúmero 1 do artigo 512.

Artigo 515. Eventual suspensión da execución.

As demandas de revisión non suspenderán a exe-cución das sentencias firmes que as motiven, agás odisposto no artigo 566 desta lei.

Artigo 516. Decisión.

1. Se o tribunal estima procedente a revisión soli-citada, declararao así, e rescindirá a sentencia impug-nada. A continuación mandará expedir certificación dadecisión, e devolverá os autos ó tribunal do que procedanpara que as partes usen do seu dereito, segundo llesconveña, no xuízo correspondente.

Neste xuízo, deberán tomarse como base e non pode-rán discutirse as declaracións feitas na sentencia derevisión.

2. Se o tribunal desestima a revisión solicitada, con-denarase en custas ó demandante e perderá o depósitoque realizase.

3. Contra a sentencia que dicte o tribunal de revisiónnon se dará ningún recurso.


LIBRO III

Da execución forzosa e das medidas cautelares

TÍTULO I

Dos títulos executivos

CAPÍTULO I

Das sentencias e demais títulos executivos

Artigo 517. Acción executiva. Títulos executivos.

1. A acción executiva deberá fundarse nun títuloque comporte execución.

2. Só comportarán execución os seguintes títulos:

1.o A sentencia de condena firme.2.o Os laudos ou resolucións arbitrais firmes.3.o As resolucións xudiciais que aproben ou homo-

loguen transaccións xudiciais e acordos logrados no pro-ceso, acompañadas, se for necesario para constanciado seu contido concreto, dos correspondentes testemu-ños das actuacións.

4.o As escrituras públicas, con tal que sexa primeiracopia; ou se é segunda que estea dada en virtude demandamento xudicial e con citación da persoa a quendeba prexudicar, ou do seu causante, ou que se expidacoa conformidade de tódalas partes.

5.o As pólizas de contratos mercantís asinadas polaspartes e por corredor de comercio colexiado que as inter-veña, con tal que se xunte certificación na que o devan-dito corredor acredite a conformidade da póliza cos asen-tos do seu libro rexistro e a data destes.

6.o Os títulos ó portador ou nominativos, lexitima-mente emitidos, que representen obrigas vencidas e oscupóns, tamén vencidos, destes títulos, sempre que oscupóns confronten cos títulos e estes, en todo caso,cos libros talonarios.

A protesta de falsidade do título formulada no actoda confrontación non impedirá, se esta resulta conforme,que se despache a execución, sen prexuízo da posterioroposición á execución que poida formula-lo debedor ale-gando falsidade no título.

7.o Os certificados non caducados expedidos polasentidades encargadas dos rexistros contables respectodos valores representados mediante anotacións en contaós que se refire a Lei do mercado de valores, sempreque se xunte copia da escritura pública de representacióndos valores ou, de se-lo caso, da emisión, cando tal escri-tura sexa necesaria, conforme a lexislación vixente.

Instada e despachada a execución, non caducarános certificados a que se refire o parágrafo anterior.

8.o O auto que estableza a cantidade máxima quese pode reclamar en concepto de indemnización, dictadoen casos de rebeldía do acusado ou de sentencia abso-lutoria ou sobresemento en procesos penais incoadospor feitos cubertos polo seguro obrigatorio de respon-sabilidade civil derivada do uso e circulación de vehículosde motor.

9.o As demais resolucións xudiciais e documentosque, por disposición desta ou outra lei, comporten exe-cución.

Artigo 518. Caducidade da acción executiva fundadaen sentencia xudicial ou resolución arbitral.

A acción executiva fundada en sentencia, en reso-lución xudicial que aprobe unha transacción xudicial ouun acordo alcanzado no proceso ou en resolución arbitralcaducará se non se interpón a correspondente demandaexecutiva dentro dos cinco anos seguintes á firmeza dasentencia ou resolución.

Artigo 519. Acción executiva de consumidores e usua-rios fundada en sentencia de condena sen determi-nación individual dos beneficiados.

Cando as sentencias de condena a que se refire aregra primeira do artigo 221 non determinasen os con-sumidores ou usuarios individuais beneficiados por aque-la, o tribunal competente para a execución, por solicitudedun ou varios interesados e con audiencia do condenado,dictará auto en que resolverá se, segundo os datos, carac-terísticas e requisitos establecidos na sentencia, reco-ñece os solicitantes como beneficiarios da condena. Contestemuño deste auto, os suxeitos recoñecidos poderáninsta-la execución.

Artigo 520. Acción executiva baseada en títulos nonxudiciais nin arbitrais.

1. Cando se trate dos títulos executivos previstosnos puntos 4.o, 5.o, 6.o e 7.o do número 2 do artigo 517,só poderá despacharse execución por cantidade deter-minada que exceda de 50.000 pesetas:

1.o En diñeiro efectivo.2.o En moeda estranxeira convertible, sempre que

a obriga de pagamento nela estea autorizada ou resultepermitida legalmente.

3.o En cousa ou especie computable en diñeiro.

2. O límite de cantidade sinalado no punto anteriorpoderá obterse mediante a adición de varios títulos exe-cutivos dos previstos neste punto.

Artigo 521. Sentencias meramente declarativas e sen-tencias constitutivas.

1. Non se despachará execución das sentenciasmeramente declarativas nin das constitutivas.

2. Mediante a súa certificación e, de se-lo caso, omandamento xudicial oportuno, as sentencias constitu-tivas firmes poderán permitir inscricións e modificaciónsen rexistros públicos, sen necesidade de que se des-pache execución.

3. Cando unha sentencia constitutiva conteñatamén pronunciamentos de condena, estes executaransedo modo previsto para eles nesta lei.

Artigo 522. Acatamento e cumprimento das senten-cias constitutivas. Solicitude de actuacións xudiciaisnecesarias.

1. Tódalas persoas e autoridades, especialmente asencargadas dos rexistros públicos, deben acatar e cum-pri-lo que se dispoña nas sentencias constitutivas e ater-se ó estado ou situación xurídicos que xurda delas, agásque existan obstáculos derivados do propio rexistro con-forme a súa lexislación específica.

2. Os que foron parte no proceso ou acrediten inte-rese directo e lexítimo poderán pedirlle ó tribunal asactuacións precisas para a eficacia das sentencias cons-titutivas e para vencer eventuais resistencias ó que dis-poñan.

CAPÍTULO II

Dos títulos executivos estranxeiros

Artigo 523. Forza executiva en España. Lei aplicableó procedemento.

1. Para que as sentencias firmes e demais títulosexecutivos estranxeiros comporten execución en Españaobservarase o disposto nos tratados internacionais e nas


disposicións legais sobre cooperación xurídica interna-cional.

2. En todo caso, a execución de sentencias e títulosexecutivos estranxeiros levarase a cabo en España con-forme as disposicións desta lei, agás que se dispoña outracousa nos tratados internacionais vixentes en España.

TÍTULO II

Da execución provisional de resolucións xudiciais

CAPÍTULO I

Da execución provisional: disposicións xerais

Artigo 524. Execución provisional: demanda e contido.

1. A execución provisional solicitarase por deman-da, segundo o disposto no artigo 549 desta lei.

2. A execución provisional de sentencias de con-dena, que non sexan firmes, será despachada e levadaa cabo, do mesmo modo que a execución ordinaria, polotribunal competente para a primeira instancia.

3. Na execución provisional das sentencias de con-dena, as partes disporán dos mesmos dereitos e facul-tades procesuais que na ordinaria.

4. Mentres non sexan firmes ou, aínda séndoo, nontranscorresen os prazos indicados por esta lei para exer-cita-la acción de rescisión da sentencia dictada en rebel-día, só procederá a anotación preventiva das sentenciasque dispoñan ou permitan a inscrición ou a cancelaciónde asentos en rexistros públicos.

5. A execución provisional das sentencias nas quese tutelen dereitos fundamentais terán carácter prefe-rente.

Artigo 525. Sentencias non provisionalmente execu-tables.

1. Non serán en ningún caso susceptibles de exe-cución provisional:

1.a As sentencias dictadas nos procesos sobrepaternidade, maternidade, filiación, nulidade de matri-monio, separación e divorcio, capacidade e estado civile dereitos honoríficos, agás os pronunciamentos queregulen as obrigas e relacións patrimoniais relacionadasco que sexa obxecto principal do proceso.

2.a As sentencias que condenen a emitir unha decla-ración de vontade.

3.a As sentencias que declaren a nulidade ou cadu-cidade de títulos de propiedade industrial.

2. Tampouco procederá a execución provisional dassentencias estranxeiras non firmes, agás que expresa-mente se dispoña o contrario nos tratados internacionaisvixentes en España.

CAPÍTULO II

Da execución provisional de sentencias de condenadictadas en primeira instancia

SECCIÓN 1.a DA EXECUCIÓN PROVISIONAL E DA OPOSICIÓN A ELA

Artigo 526. Execución provisional das sentencias decondena en primeira instancia. Lexitimación.

Agás nos casos a que se refire o artigo anterior, quenobtivese un pronunciamento ó seu favor en sentenciade condena dictada en primeira instancia poderá, senprestación simultánea de caución, pedir e obte-la súaexecución provisional conforme o previsto nos artigosseguintes.

Artigo 527. Solicitude de execución provisional, des-pacho desta e recursos.

1. A execución provisional poderá pedirse en cal-quera momento desde a notificación da providencia enque se teña por preparado o recurso de apelación ou,de se-lo caso, desde o traslado á parte apelante do escritodo apelado polo que se adhere ó recurso, e sempre antesde que recaese sentencia neste.

2. Cando se solicite a execución provisional despoisde se ter remitido os autos ó tribunal competente pararesolve-la apelación, o solicitante deberá obter previa-mente deste testemuño do que sexa necesario para aexecución e xuntar este testemuño á solicitude.

Se a execución provisional se solicitou antes da remi-sión dos autos a que se refire o parágrafo anterior, omesmo tribunal de primeira instancia expedirá o tes-temuño antes de face-la remisión.

3. Solicitada a execución provisional, o tribunal des-pacharaa agás que se trate de sentencia comprendidano artigo 525 ou que non conteña pronunciamento decondena en favor do solicitante.

4. Contra o auto que denegue a execución provi-sional darase recurso de apelación, que se tramitará eresolverá con carácter preferente. Contra o auto que des-pache a execución provisional non se dará ningún recur-so, sen prexuízo da oposición que poida formula-lo exe-cutado conforme o disposto no artigo seguinte.

Artigo 528. Oposición á execución provisional e aactuacións executivas concretas.

1. O executado só poderá oporse á execución pro-visional unha vez que esta fose despachada.

2. A oposición á execución provisional unicamentepoderá fundarse nas seguintes causas:

1.a En todo caso, terse despachado a execución pro-visional con infracción do artigo anterior.

2.a Se a sentencia é de condena que non sexa endiñeiro, resulta imposible ou de extrema dificultade, aten-dida a natureza das actuacións executivas, restaura-lasituación anterior á execución provisional ou compensareconomicamente ó executado mediante o resarcimentodos danos e perdas que se lle causasen, se aquela sen-tencia foi revogada.

3. Se a sentencia é de condena en diñeiro, o exe-cutado non poderá oporse á execución provisional,senón unicamente a actuacións executivas concretas doprocedemento de constrinximento, cando entenda queestas actuacións causarán unha situación absolutamenteimposible de restaurar ou de compensar economicamen-te mediante o resarcimento de danos e perdas.

Ó formular esta oposición a medidas executivas con-cretas, o executado deberá indicar outras medidas ouactuacións executivas que sexan posibles e non provo-quen situacións similares ás que causaría, ó seu xuízo,a actuación ou medida á que se opón, así como ofrecercaución suficiente para responder da demora na exe-cución, de as medidas alternativas non seren aceptadaspolo tribunal e o pronunciamento de condena en diñeiroresultar posteriormente confirmado.

Se o executado non indica medidas alternativas ninofrece prestar caución suficiente, non procederá en nin-gún caso a oposición á execución e así se disporá deinmediato, sen ningún recurso.

Artigo 529. Substanciación da oposición á execuciónprovisional ou a actuacións executivas concretas.

1. O escrito de oposición á execución provisionaldeberá presentarse ó tribunal da execución dentro dos


cinco días seguintes ó da notificación da resolución queacorde o despacho de execución ou as actuacións con-cretas a que se opoña.

2. Do escrito de oposición á execución e dos docu-mentos que se xunten daráselle traslado ó executantee ós que estean comparecidos na execución provisional,para que manifesten e acrediten, no prazo de cinco días,o que consideren conveniente.

3. Se se tratar de execución provisional de sentenciade condena que non sexa en diñeiro e alegarse a causasegunda do número 2 do artigo 528, de oposición áexecución provisional, o que a solicite, ademais deimpugnar canto se alegase de contrario, poderá ofrecercaución suficiente para garantir que, en caso de revo-garse a sentencia, se restaurará a situación anterior ou,de ser isto imposible, se resarcirán os danos e perdascausados.

A caución poderá constituírse en diñeiro efectivo,mediante aval solidario de duración indefinida e paga-doiro a primeiro requirimento emitido por entidade decrédito ou sociedade de garantía recíproca ou por cal-quera outro medio que, a xuízo do tribunal, garanta ainmediata dispoñibilidade, de se-lo caso, da cantidadede que se trate.

Artigo 530. Decisión sobre a oposición á execuciónprovisional e a medidas executivas concretas. Impo-sibilidade de recurso.

1. Cando se estime a oposición fundada na causaprimeira do número 2 do artigo 528, a oposición á exe-cución provisional resolverase mediante auto no que sedeclarará que non procede que prosiga esta execuciónprovisional, alzándose os embargos e trabas e as medi-das de garantía que se puidesen ter adoptado.

2. Se a oposición se formulou en caso de execuciónprovisional de condena que non sexa en diñeiro, candoo tribunal estime que, de revogarse posteriormente a con-dena, sería imposible ou extremadamente difícil restau-ra-la situación anterior á execución provisional ou garan-ti-lo resarcimento mediante a caución que o solicitantese mostre disposto a prestar, dictará auto deixando ensuspenso a execución, pero subsistirán os embargos eas medidas de garantía adoptadas e adoptaranse as queprocedan, de conformidade co disposto no artigo 700.

3. Cando, sendo en diñeiro a condena, a oposiciónse formule respecto de actividades executivas concretas,estimarase esta oposición se o tribunal considera posi-bles e de eficacia similar as actuacións ou medidas alter-nativas indicadas polo provisionalmente executado ouse, tendo este ofrecido caución que se crea suficientepara responder da demora na execución, o tribunal apre-cia que concorre no caso unha absoluta imposibilidadede restaura-la situación anterior á execución ou de com-pensar economicamente ó executado provisionalmentemediante ulterior resarcimento de danos e perdas, encaso de ser revogada a condena.

A estimación desta oposición unicamente determi-nará que se denegue a realización da concreta actividadeexecutiva obxecto daquela, proseguindo o procedemen-to de constrinximento segundo o previsto nesta lei.

4. Contra o auto que decida sobre a oposición áexecución provisional ou a medidas executivas concretasnon caberá ningún recurso.

Artigo 531. Suspensión da execución provisional encaso de condenas en diñeiro.

Suspenderase a execución provisional de pronuncia-mentos de condena ó pagamento de cantidades de diñei-ro líquidas cando o executado poña á disposición doxulgado, para a súa entrega ó executante, sen prexuízo

do disposto na sección seguinte, a cantidade á que foicondenado, mailos xuros correspondentes e as custasque se producisen ata ese momento. Liquidados aquelese taxadas estas, decidirase sobre a continuación ou oarquivo da execución.

SECCIÓN 2.a DA REVOGACIÓN OU CONFIRMACIÓN DA SENTENCIA

PROVISIONALMENTE EXECUTADA

Artigo 532. Confirmación da resolución provisional-mente executada.

De se dictar sentencia que confirme os pronuncia-mentos provisionalmente executados, a execución con-tinuará se aínda non rematou, agás desistencia expresado executante.

Se a sentencia confirmatoria non é susceptible derecurso ou non interpón este, a execución, agás desis-tencia, seguirá adiante como definitiva.

Artigo 533. Revogación de condenas ó pagamento decantidade de diñeiro.

1. Se o pronunciamento provisionalmente executa-do é de condena ó pagamento de diñeiro e se revogatotalmente, sobreserase a execución provisional e o exe-cutante deberá devolve-la cantidade que, de se-lo caso,percibise, reintegrarlle ó executado as custas da exe-cución provisional que este pagase e resarcilo dos danose perdas que esta execución lle ocasionase.

2. Se a revogación da sentencia é parcial, só sedevolverá a diferencia entre a cantidade percibida poloexecutante e a que resulte da confirmación parcial, coincremento que resulte de aplicarlle a esta diferencia,anualmente, desde o momento da percepción, o tipodo xuro legal do diñeiro.

3. Se a sentencia revogatoria non é firme, a per-cepción das cantidades e incrementos previstos nos pun-tos anteriores deste artigo poderá pretenderse por víade constrinximento ante o tribunal que substanciase aexecución provisional. A liquidación dos danos e perdasfarase segundo o disposto nos artigos 712 e seguintesdesta lei.

O obrigado a devolver, reintegrar e indemnizar poderáoporse a actuacións concretas de constrinximento, nostermos do número 3 do artigo 528.

Artigo 534. Revogación en casos de condenas que nonsexan en diñeiro.

1. Se a resolución provisionalmente executada quese revogase condena á entrega dun ben determinado,restituiráselle este ó executado, no concepto en que otivese, mailas rendas, froitos ou productos, ou o valorpecuniario da utilización do ben.

De ser imposible a restitución, de feito ou de dereito,o executado poderá pedir ser indemnizado polos danose perdas, que se liquidarán polo procedemento estable-cido nos artigos 712 e seguintes.

2. Se se revoga unha resolución que conteña con-dena a facer e este foi realizado, poderase pedir quese desfaga o feito e que se indemnicen os danos e perdascausados.

3. Para a restitución da cousa, a destrucción do malfeito ou a exacción de danos e perdas, previstas nospuntos anteriores, procederá, en caso de que a sentenciarevogatoria non sexa firme, a vía de execución ante otribunal competente para a provisional.

4. Nos casos previstos nos puntos anteriores, o obri-gado a restituír, desfacer ou indemnizar poderá oporse,dentro da vía de execución, de acordo co previsto noartigo 528 desta lei.


CAPÍTULO III

Da execución provisional de sentencias de condenadictadas en segunda instancia

Artigo 535. Execución provisional de sentencias dic-tadas en segunda instancia.

1. A execución provisional de sentencias dictadasen segunda instancia, que non sexan firmes, así comoa oposición a esta execución, rexeranse polo dispostono capítulo anterior desta lei.

2. Nos casos a que se refire o número anterior, aexecución provisional poderá solicitarse en calqueramomento desde a notificación da resolución que teñapor preparado o recurso extraordinario por infracciónprocesual ou o recurso de casación e sempre antes deque recaese sentencia nestes recursos.

A solicitude presentarase ante o tribunal que coñeceudo proceso en primeira instancia, xunto coa certificaciónda sentencia da que se pretenda a execución provisional,así como testemuño de cantos particulares se estimennecesarios, certificación e testemuño que deberán obter-se do tribunal que dictou a sentencia de apelación ou,de se-lo caso, do órgano competente para coñecer dorecurso que se interpuxese contra esta.

3. A oposición á execución provisional e a medidasexecutivas concretas, en segunda instancia, rexerasepolo disposto nos artigos 528 a 531 desta lei.

Artigo 536. Confirmación en segunda instancia daresolución executada provisionalmente.

De se confirmar en tódolos seus pronunciamentosa sentencia de segunda instancia provisionalmente exe-cutada, aplicarase o disposto no parágrafo segundo doartigo 532.

Artigo 537. Revogación da resolución executada pro-visionalmente en segunda instancia.

Cando se revogue a sentencia dictada en segundainstancia e provisionalmente executada, serán de apli-cación os artigos 533 e 534.

TÍTULO III

Da execución: disposicións xerais

CAPÍTULO I

Das partes da execución

Artigo 538. Partes e suxeitos da execución forzosa.

1. Son parte no proceso de execución a persoa oupersoas que piden e obteñen o despacho da execucióne a persoa ou persoas fronte ás que esta se despacha.

2. Sen prexuízo do disposto nos artigos 540 a 544,por instancia de quen apareza como acredor no títuloexecutivo, só poderá despacharse execución fronte ósseguintes suxeitos:

1.o Quen apareza como debedor no mesmo título.2.o Quen, sen figurar como debedor no título exe-

cutivo, responda persoalmente da débeda por disposi-ción legal ou en virtude de afianzamento acreditadomediante documento público.

3.o Quen, sen figurar como debedor no título exe-cutivo, resulte ser propietario dos bens especialmenteafectos ó pagamento da débeda en virtude da cal seprocede, sempre que tal afección derive da lei ou se

acredite mediante documento que faga fe. A execuciónconcretarase, respecto destas persoas, ós bens espe-cialmente afectos.

3. Tamén poderán utiliza-los medios de defensa quea lei lle concede ó executado aquelas persoas fronteás que non se despachase a execución, pero ós bensdas cales o tribunal dispuxera que esta se estenda porentender que, malia de non pertenceren estes bens óexecutado, están afectos ó cumprimento da obriga polaque se proceda.

4. Se o executante induce o tribunal a estende-laexecución fronte a persoas ou bens que o título ou alei non autorizan, será responsable dos danos e perdas.

Artigo 539. Representación e defensa. Custas e gastosda execución.

1. O executante e o executado deberán estar dirixi-dos por letrado e representados por procurador, agásque se trate da execución de resolucións dictadas enprocesos en que non sexa preceptiva a intervención des-tes profesionais.

Para a execución derivada de procesos monitoriosen que non houbese oposición, requirirase a intervenciónde avogado e procurador sempre que a cantidade polaque se despache execución sexa superior a 150.000pesetas.

2. Nas actuacións do proceso de execución paraas que esta lei prevexa expresamente pronunciamentosobre custas, as partes deberán satisface-los gastos ecustas que lles correspondan conforme o previsto noartigo 241 desta lei, sen prexuízo dos reembolsos queprocedan trala decisión do tribunal sobre as custas.

As custas do proceso de execución non compren-didas no parágrafo anterior serán a cargo do executadosen necesidade de imposición expresa, pero, ata a súaliquidación, o executante deberá satisface-los gastos ecustas que se vaian producindo, agás os que corres-pondan a actuacións que se realicen por instancia doexecutado ou doutros suxeitos, que deberán ser pagadospor quen solicitase a actuación de que se trate.

Artigo 540. Executante e executado en casos de suce-sión.

1. A execución poderá despacharse a favor de quenacredite ser sucesor do que figure como executante notítulo executivo e fronte ó que se acredite que é o sucesorde quen nese título apareza como executado.

2. Para acredita-la sucesión, para os efectos donúmero anterior, deberán presentarse ó tribunal os docu-mentos, que fagan fe, en que aquela conste. Se o tribunalos considera suficientes para tales efectos, procederá,sen máis trámites, a despacha-la execución a favor oufronte a quen resulte ser sucesor en razón dos docu-mentos presentados.

3. Se a sucesión non consta en documentos quefagan fe ou o tribunal non os considera suficientes, dapetición que deduza o executante daráselle traslado aquen conste como executado no título e a quen se pre-tenda que é o seu sucesor e, oídos todos eles en com-parecencia, o tribunal decidirá o que proceda sobre asucesión para os únicos efectos do despacho da exe-cución.

Artigo 541. Execución en bens gananciais.

1. Non se despachará execución fronte á comuni-dade de gananciais.

2. Cando a execución se siga por mor de débedascontraídas por un dos cónxuxes, pero das que deba res-ponde-la sociedade de gananciais, a demanda executiva


poderá dirixirse unicamente contra o cónxuxe debedor,pero o embargo de bens gananciais deberá notificárselleó outro cónxuxe, dándolle traslado da demanda execu-tiva e do auto que despache execución co fin de que,dentro do prazo ordinario, poida oporse á execución.A oposición á execución poderá fundarse nas mesmascausas que correspondan ó executado e, ademais, enque os bens gananciais non deben responder da débedapola que se despachase a execución. Cando a oposiciónse funde nesta última causa, corresponderalle ó acredorproba-la responsabilidade dos bens gananciais. De nonse acreditar esta responsabilidade, o cónxuxe do exe-cutado poderá pedi-la disolución da sociedade conxugalconforme o disposto no punto seguinte.

3. Se a execución se segue por mor de débedaspropias dun dos cónxuxes e se perseguen bens comúnspor falta ou por insuficiencia dos privativos, o embargodaqueles deberá notificárselle ó cónxuxe non debedor.En tal caso, se este opta por pedi-la disolución da socie-dade conxugal, o tribunal, oídos os cónxuxes, resolveráo procedente sobre división do patrimonio e, de se-locaso, acordará que se leve a cabo de acordo co dispostonesta lei, suspendéndose entre tanto a execución norelativo ós bens comúns.

4. Nos casos previstos nos puntos anteriores, ocónxuxe ó que se lle notificase o embargo poderá inter-po-los recursos e usar dos medios de impugnación deque dispón o executado para a defensa dos interesesda comunidade de gananciais.

Artigo 542. Execución fronte ó debedor solidario.

1. As sentencias, laudos e outros títulos executivosxudiciais obtidos só fronte a un ou varios debedoressolidarios non servirán de título executivo fronte ós debe-dores solidarios que non fosen parte no proceso.

2. De os títulos executivos seren extraxudiciais, sópoderá despacharse execución fronte ó debedor solida-rio que figure neles ou noutro documento que acreditea solidariedade da débeda e comporte execución con-forme o disposto na lei.

3. Cando no título executivo aparezan varios debe-dores solidarios, poderá pedirse que se despache exe-cución, polo importe total da débeda, mailos xuros ecustas, fronte a un ou algúns deses debedores ou frontea todos eles.

Artigo 543. Asociacións ou entidades temporais.

1. Cando no título executivo aparezan como debe-dores unións ou agrupacións de diferentes empresas ouentidades, só poderá despacharse execución directa-mente fronte ós seus socios, membros ou integrantesse, por acordo destes ou por disposición legal, respondensolidariamente dos actos da unión ou agrupación.

2. Se a lei expresamente establecese o carácter sub-sidiario da responsabilidade dos membros ou integrantesdas unións ou agrupacións a que se refire o punto ante-rior, para o despacho da execución fronte a aqueles serápreciso acredita-la insolvencia destas.

Artigo 544. Entidades sen personalidade xurídica.

En caso de títulos executivos fronte a entidades senpersonalidade xurídica que actúen no tráfico como suxei-tos diferenciados, poderá despacharse execución fronteós socios, membros ou xestores que actuasen no tráficoxurídico en nome da entidade, sempre que se acreditecumpridamente, a xuízo do tribunal, a condición de socio,membro ou xestor e a actuación ante terceiros en nomeda entidade.

O disposto no parágrafo anterior non será de apli-cación ás comunidades de propietarios de inmobles enréxime de propiedade horizontal.

CAPÍTULO II

Do tribunal competente

Artigo 545. Tribunal competente. Forma das resolu-cións na execución forzosa.

1. Será competente para a execución de resoluciónsxudiciais e de transaccións e acordos xudicialmentehomologados ou aprobados o tribunal que coñeceu doasunto en primeira instancia ou o que homologou ouaprobou a transacción ou acordo.

2. Cando o título sexa un laudo arbitral, será com-petente para a súa execución o xulgado de primeira ins-tancia do lugar en que se dictase.

3. Para a execución fundada en títulos distintos dosexpresados nos puntos anteriores, será competente oxulgado de primeira instancia do lugar que correspondade acordo co disposto nos artigos 50 e 51 desta lei.A execución poderá instarse tamén, a elección do exe-cutante, ante o xulgado de primeira instancia do lugarde cumprimento da obriga, segundo o título, ou anteo de calquera lugar en que se encontren bens do exe-cutado que poidan ser embargados, sen que sexan apli-cables, en ningún caso, as regras sobre submisión expre-sa ou tácita contidas na sección 2.a do capítulo II dotítulo II do libro I.

De haber varios executados, será competente o tri-bunal que, de acordo co parágrafo anterior, o sexa res-pecto de calquera executado, á elección do executante.

Non obstante o disposto no parágrafo anterior, candoa execución recaia só sobre bens especialmente hipo-tecados ou peñorados, a competencia determinarase deacordo co disposto no artigo 684 desta lei.

4. Nos procesos de execución adoptarán a formade auto as resolucións do tribunal que acorden o des-pacho da execución, provisional ou definitiva, que orde-nen o embargo ou o seu alzamento, que decidan sobrea oposición á execución, sobre a suspensión, o sobre-semento ou o proseguimento desta, sobre as tercerías,e aqueloutras que se sinalen nesta lei.

O tribunal decidirá por medio de providencia nossupostos en que así expresamente se sinale, e nosdemais casos, as resolucións que procedan serán dic-tadas polo secretario xudicial a través de dilixencias deordenación.

Artigo 546. Exame de oficio da competencia territorial.

1. Antes de despachar execución, o tribunal exa-minará de oficio a súa competencia territorial e se, con-forme ó título executivo e demais documentos que sexunten á demanda, entendese que non é territorialmentecompetente, dictará auto absténdose de despachar exe-cución e indicándolle ó demandante o tribunal ante oque ten que presenta-la demanda. Contra esta resoluciónpoderase recorrer conforme o disposto no número 2do artigo 552.

2. Unha vez despachada execución o tribunal nonpoderá, de oficio, revisa-la súa competencia territorial.

Artigo 547. Declinatoria na execución forzosa.

O executado poderá impugna-la competencia do tri-bunal propondo declinatoria dentro dos cinco díasseguintes a aquel en que reciba a primeira notificacióndo proceso de execución.

A declinatoria substanciarase e decidirase conformeo previsto no artigo 65 desta lei.


CAPÍTULO III

Do despacho da execución

Artigo 548. Prazo de espera da execución de resolu-cións xudiciais e arbitrais.

O tribunal non despachará execución de resoluciónsxudiciais ou arbitrais ou de convenios aprobados xudi-cialmente dentro dos vinte días posteriores a aquel enque a resolución de condena ou de aprobación do con-venio lle sexa notificada ó executado.

Artigo 549. Demanda executiva. Contido.

1. Só se despachará execución a petición de parte,en forma de demanda, na que se expresarán:

1.o O título en que se funda o executante.2.o A tutela executiva que se pretende, en relación

co título executivo que se aduce, precisando, de se-locaso, a cantidade que se reclame conforme o dispostono artigo 575 desta lei.

3.o Os bens do executado susceptibles de embargodos que teña coñecemento e, de se-lo caso, se os con-sidera suficientes para o fin da execución.

4.o De se-lo caso, as medidas de localización e inves-tigación que solicite ó abeiro do artigo 590 desta lei.

5.o A persoa ou persoas, con expresión das súascircunstancias identificativas, fronte ás que se pretendao despacho da execución, por apareceren no título comodebedores ou por estaren suxeitos á execución segundoo disposto nos artigos 538 a 544 desta lei.

2. Cando o título executivo sexa unha sentencia ouresolución dictada polo tribunal competente para coñe-cer da execución, a demanda executiva poderá limitarseá solicitude de que se despache a execución, identifi-cando a sentencia ou resolución da que se pretendaa execución.

Artigo 550. Documentos que deben acompaña-lademanda executiva.

1. Á demanda executiva xuntaránselle:

1.o O título executivo, agás que a execución se fun-de en sentencia, acordo ou transacción que conste nosautos.

2.o O poder outorgado a procurador, sempre que arepresentación non se confira «apud acta» ou non constexa nas actuacións, cando se pida a execución de sen-tencias, transaccións ou acordos aprobados xudicialmente.

3.o Os documentos que acrediten os prezos ou coti-zacións aplicados para o cómputo en diñeiro de débedasque non sexan en diñeiro, cando non se trate de datosoficiais ou de público coñecemento.

4.o Os demais documentos que a lei esixa para odespacho da execución.

2. Tamén se lle poderán xuntar á demanda execu-tiva cantos documentos considere o executante útilesou convenientes para o mellor desenvolvemento da exe-cución e conteñan datos de interese para despachala.

Artigo 551. Despacho da execución. Imposibilidade derecurso.

1. Presentada a demanda executiva, o tribunal des-pachará en todo caso a execución sempre que concorranos presupostos e requisitos procesuais, o título executivonon padeza de ningunha irregularidade formal e os actos

de execución que se solicitan sexan conformes coa natu-reza e contido do título.

2. A execución despacharase mediante auto, quenon será susceptible de ningún recurso, sen prexuízoda oposición que, de acordo con esta lei, poida formula-loexecutado.

Artigo 552. Denegación do despacho da execución.Recursos.

1. Se o tribunal entende que non concorren os pre-supostos e requisitos legalmente esixidos para o des-pacho da execución, dictará auto denegando o despachoda execución.

2. Contra o auto que denegue o despacho da exe-cución poderase apelar directamente, substanciándosea apelación só co acredor. Tamén poderá o acredor,á súa elección, intentar recurso de reposición previo óde apelación.

3. Unha vez firme o auto que denegue o despachoda execución, o acredor só poderá facer vale-los seusdereitos no proceso ordinario correspondente, se nonobsta a este a cousa xulgada da sentencia ou resoluciónfirme en que se fundase a demanda de execución.

Artigo 553. Auto polo que se despacha execución. Con-tido e notificación.

1. O auto en que se despache execución deberáconte-los seguintes extremos:

1.o A determinación da persoa ou persoas fronteás que se despacha execución; se se despacha en formasolidaria ou mancomunada e calquera outra precisiónque, respecto das partes ou do contido da execución,resulte procedente realizar.

2.o De se-lo caso, a cantidade pola que se despachaexecución.

3.o As medidas de localización e pescuda dos bensdo executado que procedan, conforme o previsto nosartigos 589 e 590 desta lei.

4.o As actuacións xudiciais executivas que procedaacordar, desde ese momento, incluído, se for posible,o embargo de bens concretos.

5.o O contido do requirimento de pagamento quese lle deba facer ó debedor, nos casos en que a leiestableza este requirimento.

2. O auto que despache execución, con copia dademanda executiva, seralle notificado ó executado, sencitación nin emprazamento, para que en calqueramomento poida comparecer na execución, entendéndo-se con el, en tal caso, as ulteriores actuacións.

Artigo 554. Medidas inmediatas tralo auto de despa-cho da execución.

1. Nos casos en que non se estableza requirimentode pagamento, as medidas a que se refire o número 3.o

do punto 1 do artigo anterior levaranse a efecto de inme-diato, sen oír previamente ó executado nin esperar ánotificación do auto de despacho da execución.

2. Aínda que deba efectuarse requirimento de paga-mento, procederase tamén na forma prevista no puntoanterior cando así o solicitase o executante, xustificando,a xuízo do tribunal, que calquera demora na localizacióne investigación de bens podería frustra-la boa fin daexecución.

Artigo 555. Acumulación de execucións.

1. Por instancia de calquera das partes, acordarasea acumulación dos procesos de execución pendentes


entre o mesmo acredor executante e o mesmo debedorexecutado.

2. Os procesos de execución que se sigan fronteó mesmo executado poderán acumularse, por instanciade calquera dos executantes, se o tribunal que coñezado proceso máis antigo o considera máis convenientepara a satisfacción de tódolos acredores executantes.

3. A petición de acumulación substanciarase na for-ma previda nos artigos 74 e seguintes.

4. Cando a execución se dirixa exclusivamentesobre bens especialmente hipotecados, só poderá acor-darse a acumulación a outros procesos de execucióncando estes últimos se sigan para facer efectiva outrasgarantías hipotecarias sobre os mesmos bens.

CAPÍTULO IV

Da oposición á execución e da impugnación de actosde execución contrarios á lei ou ó título executivo

Artigo 556. Oposición á execución de resolucións xudi-ciais ou arbitrais e de transaccións e acordos apro-bados xudicialmente.

1. Se o título executivo é unha sentencia ou unharesolución xudicial ou arbitral de condena ou que aprobetransacción ou acordo logrados no proceso, o executado,dentro dos dez días seguintes á notificación do autoen que se despache execución, poderá oporse a ela porescrito alegando o pagamento ou cumprimento do orde-nado na sentencia, que deberá xustificar documental-mente.

Tamén se poderá opo-la caducidade da acción exe-cutiva e os pactos e transaccións que se conviñesenpara evita-la execución, sempre que estes pactos e tran-saccións consten en documento público.

2. A oposición que se formule nos casos do puntoanterior non suspenderá o curso da execución.

3. Non obstante o disposto nos puntos anteriores,cando a execución se despachase en virtude do autoa que se refire o punto 8.o do número 2 do artigo 517,a oposición do executado suspenderá a execución epoderá fundarse en calquera das causas previstas noartigo seguinte e nas que se expresan a seguir:

1.a Culpa exclusiva da víctima.2.a Forza maior estraña á conducción ou ó funcio-

namento do vehículo.3.a Concorrencia de culpas.

Artigo 557. Oposición á execución fundada en títulosnon xudiciais nin arbitrais.

1. Cando se despache execución polos títulos pre-vistos nos números 4.o, 5.o, 6.o e 7.o, así como por outrosdocumentos con forza executiva a que se refire o pun-to 9.o do número 2 do artigo 517, o executado só poderáoporse a ela, no tempo e na forma prevista no artigoanterior, se se funda nalgunha das causas seguintes:

1.a Pagamento, que poida acreditar documental-mente.

2.a Compensación de crédito líquido que resulte dedocumento que teña forza executiva.

3.a Pluspetición ou exceso na computación a metá-lico das débedas en especie.

4.a Prescrición e caducidade.5.a Quitación, espera ou pacto ou promesa de non

pedir, que conste documentalmente.6.a Transacción, sempre que conste en documento

público.

2. Se se formula a oposición prevista no punto ante-rior, suspenderase o curso da execución.

Artigo 558. Oposición por pluspetición. Especialidades.

1. A oposición fundada exclusivamente en pluspe-tición ou exceso non suspenderá o curso da execución,a non ser que o executado poña á disposición do tribunal,para a súa inmediata entrega ó executante, a cantidadeque considere debida. Fóra deste caso, a execución con-tinuará o seu curso, pero o producto da venda de bensembargados, no que exceda da cantidade recoñecidacomo debida polo executado, non se lle entregará óexecutante mentres a oposición non sexa resolta.

2. Nos casos a que se refiren os artigos 572 e 574,sobre saldos de contas e xuros variables, poderá o tri-bunal, por solicitude do executado, designar medianteprovidencia perito que emita dictame sobre o importeda débeda. En tal caso, daráselles traslado do dictamea ámbalas partes e a vista non se celebrará ata pasadosdez días contados desde o seguinte a este traslado.

Artigo 559. Substanciación e resolución da oposiciónpor defectos procesuais.

1. O executado poderá tamén oporse á execuciónalegando os defectos seguintes:

1.o Carece-lo executado do carácter ou represen-tación con que é demandado.

2.o Falta de capacidade ou de representación doexecutante ou non acredita-lo carácter ou representacióncon que demanda.

3.o Nulidade radical do despacho da execución pornon conte-la sentencia ou o laudo arbitral pronuncia-mentos de condena, non cumpri-lo documento presen-tado os requisitos legais esixidos para comportar exe-cución, ou por infracción, ó despacharse execución, dodisposto no artigo 520 desta lei.

2. Cando a oposición do executado se funda, exclu-sivamente ou xunto con outros motivos ou causas, endefectos procesuais, o executante poderá formular ale-gacións sobre estes, no prazo de cinco días. Se o tribunalentende que o defecto é emendable, concederallemediante providencia ó executante un prazo de dez díaspara emendalo.

Cando o defecto ou falta non sexa emendable ounon se emende dentro deste prazo, dictarase autodeixando sen efecto a execución despachada, con impo-sición das custas ó executante. Se o tribunal non apreciaa existencia dos defectos procesuais a que se limite aoposición, dictará auto desestimándoa e mandandosegui-la execución adiante, e imporalle ó executado ascustas da oposición.

Artigo 560. Substanciación da oposición por motivosde fondo.

Cando se resolvese sobre a oposición á execuciónpor motivos procesuais ou estes non se alegasen, o exe-cutante poderá impugna-la oposición baseada en moti-vos de fondo no prazo de cinco días, contados desdeque se lle notifique a resolución sobre aqueles motivosou desde o traslado do escrito de oposición.

As partes, nos seus respectivos escritos de oposicióne de impugnación desta, poderán solicita-la celebraciónde vista, que o tribunal acordará mediante providenciase a controversia sobre a oposición non puidese resol-verse cos documentos achegados, sinalando día paraa súa celebración dentro dos dez seguintes á conclusióndo trámite de impugnación.

Se non se solicita a vista ou se o tribunal non con-sidera procedente a súa celebración, resolverase senmáis trámites a oposición conforme o disposto no artigoseguinte.


Cando se acorde a celebración de vista, se non com-parece a ela o executado o tribunal terao por desistidoda oposición e adoptará as resolucións previstas nonúmero 1 do artigo 442. Se non comparece o execu-tante, o tribunal resolverá sen oílo sobre a oposicióná execución. Comparecendo ámbalas partes, desenvol-verase a vista de acordo co previsto para o xuízo verbal,dictándose a seguir a resolución que proceda conformeo disposto no artigo seguinte.

Artigo 561. Auto resolutorio da oposición por motivosde fondo.

1. Oídas as partes sobre a oposición á execuciónnon fundada en defectos procesuais e, de se-lo caso,celebrada a vista, o tribunal adoptará, mediante auto,para os únicos efectos da execución, algunha das seguin-tes resolucións:

1.a Declarar procedente que a execución siga adian-te pola cantidade que se despachase, cando a oposiciónse desestime totalmente. En caso de que a oposiciónse fundase en pluspetición e esta se desestime parcial-mente, a execución declararase procedente só pola can-tidade que corresponda.

O auto que desestime totalmente a oposición con-denará nas custas desta ó executado, conforme o dis-posto nos artigos 394 para a condena en custas enprimeira instancia.

2.a Declarar que non procede a execución, cando seestime algún dos motivos de oposición enumerados nosartigos 556 e 557 ou se considerase enteiramente fundadaa pluspetición que se admitise conforme o artigo 558.

2. Se se estima a oposición á execución, deixaraseesta sen efecto e mandarase alza-los embargos e asmedidas de garantía da afección que se adoptasen, rein-tegrándose ó executado á situación anterior ó despachoda execución, conforme o disposto nos artigos 533e 534. Tamén se condenará o executante a paga-lascustas da oposición.

3. Contra o auto que resolva a oposición poderáinterporse recurso de apelación, que non suspenderáo curso da execución se a resolución contra a que serecorre é desestimatoria da oposición.

Cando a resolución contra a que se recorre sexa esti-matoria da oposición o executante poderá solicitar quese manteñan os embargos e medidas de garantía adop-tadas e que se adopten as que procedan de confor-midade co disposto no artigo 697 desta lei, e o tribunalasí o acordará, mediante providencia, sempre que o exe-cutante preste caución suficiente, que se fixará na propiaresolución, para asegura-la indemnización que poidacorresponder ó executado en caso de que a estimaciónda oposición sexa confirmada.

Artigo 562. Impugnación de infraccións legais no cursoda execución.

1. Con independencia da oposición á execuciónpolo executado segundo o disposto nos artigos ante-riores, tódalas persoas a que se refire o artigo 538 pode-rán denuncia-la infracción de normas que regulen osactos concretos do proceso de execución:

1.o Por medio do recurso de reposición establecidonesta lei se a infracción constase ou se cometese enresolución do tribunal da execución.

2.o Por medio do recurso de apelación nos casosen que expresamente se prevexa nesta lei.

3.o Mediante escrito dirixido ó xulgado se non existeresolución expresa fronte á que recorrer. No escrito

expresarase con claridade a resolución ou actuación quese pretende para remedia-la infracción alegada.

2. Se se alega que a infracción entraña nulidadede actuacións ou o tribunal o estima así, observaraseo disposto nos artigos 225 e seguintes.

Artigo 563. Actos de execución contradictorios co títu-lo executivo xudicial.

1. Cando, téndose despachado execución en virtudede sentencias ou resolucións xudiciais, o tribunal com-petente para a execución provexa en contradicción cotítulo executivo, a parte prexudicada poderá interporrecurso de reposición e, se se desestimase, de apelación.

2. Nos casos do punto anterior, a parte que recorrapoderá pedi-la suspensión da concreta actividade exe-cutiva impugnada, que se concederá se presta cauciónsuficiente para responder dos danos que o atraso llepoida causar á outra parte.

Poderá constituírse a caución en calquera das formasprevistas no parágrafo segundo do número 3 do artigo 529.

Artigo 564. Defensa xurídica do executado fundada enfeitos e actos non comprendidos nas causas de opo-sición á execución.

Se, despois de precluídas as posibilidades de alega-ción en xuízo ou con posterioridade á producción duntítulo executivo extraxudicial, se producisen feitos ouactos, distintos dos admitidos por esta lei como causasde oposición á execución, pero xuridicamente relevantesrespecto dos dereitos da parte executante fronte ó exe-cutado ou dos deberes do executado para co executante,a eficacia xurídica daqueles feitos ou actos poderá facer-se valer no proceso que corresponda.

CAPÍTULO V

Da suspensión e termo da execución

Artigo 565. Alcance e norma xeral sobre suspensiónda execución.

1. Só se suspenderá a execución nos casos en quea lei o ordene de modo expreso, ou así o acorden tódalaspartes comparecidas na execución.

2. Decretada a suspensión, poderán, non obstante,adoptarse ou manterse medidas de garantía dos embar-gos acordados e practicaranse, en todo caso, os quexa fosen acordados.

Artigo 566. Suspensión, sobresemento e proseguimen-to da execución en casos de rescisión e de revisiónde sentencia firme.

1. Se, despachada execución, se interpón e admitedemanda de revisión ou de rescisión de sentencia firmedictada en rebeldía, o tribunal competente para a exe-cución poderá ordenar, por instancia de parte, e se ascircunstancias do caso o aconsellan, que se suspendanas actuacións de execución da sentencia. Para acorda-lasuspensión o tribunal deberalle esixir ó que a pida cau-ción polo valor do litigado e os danos e perdas quepuidesen irrogarse pola inexecución da sentencia. Antesde decidir sobre a suspensión da execución da sentenciaobxecto de revisión, o tribunal oirá o parecer do Minis-terio Fiscal.

A caución a que se refire o parágrafo anterior poderáoutorgarse en calquera das formas previstas no pará-grafo segundo do número 3 do artigo 529.


2. Alzarase a suspensión da execución e ordenaraseque continúe cando lle conste ó tribunal da execucióna desestimación da revisión ou da demanda de rescisiónde sentencia dictada en rebeldía.

3. Sobreserase a execución cando se estime a revi-sión ou cando, despois de rescindida a sentencia dictadaen rebeldía, se dicte sentencia absolutoria do demandado.

4. Cando, rescindida a sentencia dictada en rebeldía,se dicte sentencia co mesmo contido que a rescindidaou que, aínda sendo de distinto contido, teña pronun-ciamentos de condena, procederase á súa execución, con-siderándose válidos e eficaces os actos de execuciónanteriores no que fosen conducentes para logra-la efec-tividade dos pronunciamentos desta sentencia.

Artigo 567. Interposición de recursos ordinarios e sus-pensión.

A interposición de recursos ordinarios non suspen-derá, por si mesma, o curso das actuacións executivas.Sen embargo, se o executado acredita que a resoluciónfronte á que recorre lle produce dano de difícil reparaciónpoderá solicitar do tribunal a suspensión da actuacióncontra a que se recorre, prestando, nas formas permi-tidas por esta lei, caución suficiente para responder dosprexuízos que o atraso puidese producir.

Artigo 568. Suspensión en caso de situacións concursais.

O tribunal suspenderá a execución no estado en quese encontre en canto lle sexa notificado que o executadose encontra en situación de suspensión de pagamentos,concurso ou quebra. Por excepción, tales situacións nonimpedirán o inicio da execución singular, se esta se limitaós bens previamente hipotecados ou peñorados engarantía da débeda reclamada, nin a continuación doprocedemento xa iniciado que se dirixa exclusivamentecontra estes bens, o cal seguirá ata a satisfacción doacredor e, de se-lo caso, dos acredores hipotecarios pos-teriores, dentro dos límites das súas respectivas garan-tías hipotecarias, remitíndose o remanente, se o houber,ó procedemento concursal.

Artigo 569. Suspensión por pre-xudicialidade penal.

1. A presentación de denuncia ou a interposiciónde querela en que se expoñan feitos de aparencia delic-tuosa relacionados co título executivo ou co despachoda execución forzosa non determinarán, por si soas, quese decrete a suspensión desta.

Sen embargo, de se encontrar pendente causa cri-minal en que se investiguen feitos de aparencia delic-tuosa que, de seren certos, determinarían a falsidadeou nulidade do título ou a invalidez ou ilicitude do des-pacho da execución, o tribunal que coñeza dela, oídasas partes e o Ministerio Fiscal, acordará a suspensiónda execución.

2. Se a causa penal a que se refire o punto anteriorfinaliza por resolución en que se declare a inexistenciado feito ou non ser este delictuoso, o executante poderápedir indemnización de danos e perdas, nos termos dopunto sétimo do artigo 40.

3. Non obstante o disposto no punto primeiro desteartigo, a execución poderá seguir adiante se o executantepresta, en calquera das formas previstas no parágrafosegundo do número 3 do artigo 529, caución suficientepara responder do que perciba e dos danos e perdasque a execución lle produza ó executado.

Artigo 570. Final da execución.

A execución forzosa só terminará coa completa satis-facción do acredor executante.

TÍTULO IV

Da execución en diñeiro

CAPÍTULO I

Da execución en diñeiro: disposicións xerais

Artigo 571. Ámbito deste título.

As disposicións deste título aplicaranse cando a exe-cución forzosa proceda en virtude dun título executivodo que, directa ou indirectamente, resulte o deber deentregar unha cantidade de diñeiro líquida.

Artigo 572. Cantidade líquida. Execución por saldo deoperacións.

1. Para o despacho da execución consideraraselíquida toda cantidade de diñeiro determinada que seexprese no título con letras, cifras ou algarismos com-prensibles. En caso de desconformidade entre distintasexpresións de cantidade, prevalecerá a que conste conletras. Non será preciso, sen embargo, para o efectode despachar execución, que sexa líquida a cantidadeque o executante solicite polos xuros que se poidandevengar durante a execución e polas custas que estaorixine.

2. Tamén poderá despacharse execución poloimporte do saldo resultante de operacións derivadas decontratos formalizados en escritura pública ou en pólizaintervida por corredor de comercio colexiado, sempreque se pactase no título que a cantidade esixible encaso de execución será a resultante da liquidación efec-tuada polo acredor na forma convida polas partes nopropio título executivo.

Neste caso, só se despachará a execución se o acre-dor acredita que lles notificou previamente ó executadoe ó fiador, se o houber, a cantidade esixible resultanteda liquidación.

Artigo 573. Documentos que teñen que se lle xuntará demanda executiva por saldo de conta.

1. Nos casos a que se refire o número 2 do artigoanterior, á demanda executiva deberánselles xuntar, ade-mais do título executivo e dos documentos a que serefire o artigo 550, os seguintes documentos:

1.o O documento ou documentos en que se expreseo saldo resultante da liquidación efectuada polo acredor,así como o extracto das partidas de cargo e aboamentoe as correspondentes á aplicación de xuros que deter-minan o saldo concreto polo que se pide o despachoda execución.

2.o O documento, que faga fe, que acredite que sepracticou a liquidación na forma pactada polas partesno título executivo.

3.o O documento que acredite térselles notificadoó debedor e ó fiador, se o houber, a cantidade esixible.

2. Tamén se poderán xuntar á demanda, cando oexecutante o considere conveniente, os xustificantes dasdiversas partidas de cargo e aboamento.

3. De o acredor dubidar sobre a realidade ou esixi-bilidade dalgunha partida ou sobre a súa efectiva contía,poderá pedi-lo despacho da execución pola cantidadeque lle resulta indubitada e reserva-la reclamación doresto para o proceso declarativo que corresponda, quepoderá ser simultáneo á execución.


Artigo 574. Execución en casos de xuros variables.

1. O executante expresará na demanda executivaas operacións de cálculo que presentan como saldo acantidade determinada pola que pide o despacho daexecución nos seguintes casos:

1.o Cando a cantidade que reclama proveña dunpréstamo ou crédito no que se pactase un xuro variable.

2.o Cando a cantidade reclamada proveña dun prés-tamo ou crédito no que sexa preciso axusta-las paridadesde distintas moedas e os seus respectivos tipos de xuro.

2. En tódolos casos anteriores será de aplicacióno disposto nos números 2.o e 3.o do punto primeirodo artigo anterior e nos puntos segundo e terceiro dodito artigo.

Artigo 575. Determinación da cantidade e despachoda execución.

1. A execución despacharase pola cantidade quese reclame na demanda executiva en concepto de prin-cipal e xuros ordinarios e moratorios vencidos, incre-mentada pola que se prevexa para lles facer fronte ósxuros que, se é o caso, poidan devengarse durante aexecución e ás custas desta. A cantidade prevista paraestes dous conceptos, que se fixará provisionalmente,non poderá supera-lo 30 por 100 da que se reclamena demanda executiva, sen prexuízo da liquidación pos-terior.

Excepcionalmente, se o executante xustifica que,atendendo a previsible duración da execución e o tipode xuro aplicable, os xuros que poidan devengarse duran-te a execución máis as custas desta superan o límitefixado no parágrafo anterior, a cantidade que provisio-nalmente se fixe para os devanditos conceptos poderáexceder do límite indicado.

2. Sen prexuízo da pluspetición que poida alega-loexecutado, o tribunal non poderá denega-lo despachoda execución porque entenda que a cantidade debidaé distinta da fixada polo executante na demanda exe-cutiva.

3. Non embargante, non se despachará execuciónse, de se-lo caso, a demanda executiva non expresa oscálculos a que se refiren os artigos anteriores ou se nonse lle xuntan documentos que estes preceptos esixen.

Artigo 576. Xuros da mora procesual.

1. Desde que sexa dictada en primeira instancia,toda sentencia ou resolución que condene ó pagamentodunha cantidade de diñeiro líquida determinará, en favordo acredor, o devengo dun xuro anual igual ó do xurolegal do diñeiro incrementado en dous puntos ou o quecorresponda por pacto das partes ou por disposiciónespecial da lei.

2. Nos casos de revogación parcial, o tribunal resol-verá sobre os xuros de demora procesual conforme oseu prudente arbitrio, razoándoo para o efecto.

3. O establecido nos anteriores números seralle deaplicación a todo tipo de resolucións xudiciais de cal-quera orde xurisdiccional que conteñan condena ó paga-mento de cantidade líquida, agás as especialidades legal-mente previstas para as facendas públicas.

Artigo 577. Débeda en moeda estranxeira.

1. Se o título fixa a cantidade de diñeiro en moedaestranxeira, despacharase a execución para obtela eentregala. As custas e gastos, así como os xuros dedemora procesual, aboaranse na moeda nacional.

2. Para o cálculo dos bens que deban ser embar-gados, a cantidade de moeda estranxeira computarasesegundo o cambio oficial ó día do despacho da exe-cución.

No caso de que se trate dunha moeda estranxeirasen cotización oficial, o cómputo farase aplicando o cam-bio que, á vista das alegacións e documentos que ache-gue o executante na demanda, o tribunal considere ade-cuado, sen prexuízo da ulterior liquidación da condena,que se efectuará consonte o disposto nos artigos 714a 716 desta lei.

Artigo 578. Vencemento de novos prazos ou da tota-lidade da débeda.

1. Se, despachada execución por débeda dunhacantidade líquida, vence algún prazo da mesma obri-gación en virtude da cal se procede, ou a obrigaciónna súa totalidade, entenderase ampliada a execuciónpolo importe correspondente ós novos vencementos deprincipal e mais xuros, se o pide así o demandante esen necesidade de retrotrae-lo procedemento.

2. A ampliación da execución poderá solicitarse nademanda executiva. Neste caso, ó notificarlle o auto quedespache a execución, advertiráselle ó executado quea execución se entenderá ampliada automaticamentese, nas datas de vencemento, non se consignan á dis-posición do xulgado as cantidades correspondentes.

Cando o executante solicite a ampliación automáticada execución, deberá presentar unha liquidación finalda débeda incluíndo os vencementos de principal e mai-los xuros producidos durante a execución. Se esta liqui-dación é conforme co título executivo e non se consignao importe dos vencementos incluídos nela, o pagamentoó executante realizarase de acordo co que resulte daliquidación presentada.

3. A ampliación da execución será razón suficientepara a mellora do embargo e poderase facer constarna anotación preventiva deste conforme o disposto nonúmero 4 do artigo 613 desta lei.

No caso do número anterior, a ampliación da exe-cución non comportará a adopción automática destasmedidas, que só se acordarán, se procede, cando o exe-cutante as solicite despois de cada vencemento que nonfose atendido.

Artigo 579. Execución en diñeiro en casos de bensespecialmente hipotecados ou peñorados.

Cando a execución se dirixa exclusivamente contrabens hipotecados ou peñorados en garantía dunha débe-da en diñeiro haberá que se ater ó disposto no capítulo Vdeste título. Se, poxados os bens hipotecados ou peño-rados, o seu producto é insuficiente para cubri-lo crédito,o executante poderá pedi-lo embargo pola cantidade quefalte e a execución continuará consonte as normas ordi-narias aplicables a toda execución.

CAPÍTULO II

Do requirimento de pagamento

Artigo 580. Casos en que non procede o requirimentode pagamento.

Cando o título executivo consista en resolucións xudi-ciais ou arbitrais ou que aproben transaccións ou con-venios alcanzados dentro do proceso, que obriguen aentregar cantidades determinadas de diñeiro, non seránecesario requirirlle pagamento ó executado para pro-ceder ó embargo dos seus bens.


Artigo 581. Casos en que procede o requirimento depagamento.

1. Cando a execución para a entrega de cantidadesdeterminadas de diñeiro non se funde en resoluciónsxudiciais ou arbitrais, ou en transaccións ou conveniosaprobados xudicialmente, despachada a execución,requiriráselle pagamento ó executado pola cantidadereclamada en concepto de principal e mais xuros deven-gados, se é o caso, ata a data da demanda e se nonpaga no acto, o tribunal procederá ó embargo dos seusbens na medida suficiente para responder da cantidadepola que se despachase a execución e as custas desta.

2. Non se practicará o requirimento establecido nonúmero anterior se á demanda executiva se lle xuntouacta notarial que acredite térselle requirido o pagamentoó executado con alomenos dez días de antelación.

Artigo 582. Lugar do requirimento de pagamento.

O requirimento de pagamento efectuarase no domi-cilio que figure no título executivo. Pero, por peticióndo executante, o requirimento poderá facerse, ademais,en calquera lugar no que, mesmo de forma accidental,o executado poida ser atopado.

De non ser encontrado o executado no domicilio queconste no título executivo, poderá practicarse o embargose o executante o solicita, sen prexuízo de tentar outravolta o requirimento de acordo co disposto nesta leipara os actos de comunicación mediante entrega daresolución ou de cédula e, se é o caso, para a comu-nicación edictal.

Artigo 583. Pagamento polo executado. Custas.

1. Se o executado paga no acto do requirimentoou antes do despacho da execución, porase a suma dediñeiro correspondente á disposición do executante,entregaráselle ó executado xustificante do pagamentorealizado e, se é o caso, darase por rematada a execución.

2. Aínda que pague o debedor no acto do requi-rimento, serán pola súa conta tódalas custas causadas,agás que xustifique que, por causa que non lle sexaimputable, non puido efectua-lo pagamento antes de oacredor promove-la execución.

CAPÍTULO III

Do embargo de bens

SECCIÓN 1.a DA TRABA DOS BENS

Artigo 584. Alcance obxectivo e suficiencia do embargo.

Non se embargarán bens dos que o seu previsiblevalor exceda da cantidade pola que se despachou exe-cución, agás que no patrimonio do executado só existanbens de valor superior a eses conceptos e a afeccióndos devanditos bens resulte necesaria para os fins daexecución.

Artigo 585. Evitación do embargo mediante consig-nación.

Despachada a execución, procederase ó embargo debens conforme o disposto nesta lei, a non ser que oexecutado consigne a cantidade pola que esta se des-pachase; neste caso suspenderase o embargo.

O executado que non fixese a consignación antesdo embargo poderá efectuala en calquera momento pos-terior, antes de que se resolva a oposición á execución.Neste caso, unha vez realizada a consignación, alzaranseos embargos que se trabasen.

Artigo 586. Destino da cantidade consignada.

Se o executado formula oposición, a cantidade con-signada conforme o artigo anterior depositarase no esta-blecemento designado para iso e o embargo seguiráen suspenso.

Se o executado non formula oposición, a cantidadeconsignada para evita-lo embargo entregaráselle ó exe-cutante sen prexuízo da posterior liquidación de xurose custas.

Artigo 587. Momento do embargo.

1. O embargo entenderase feito desde que sexadecretado por resolución xudicial ou desde que se inclúaa descrición dun ben na acta da dilixencia de embargo,mesmo que non se adoptasen aínda medidas de garantíaou publicidade da traba.

2. O disposto no número anterior entenderase senprexuízo das normas de protección do terceiro de boafe que deban ser aplicadas.

Artigo 588. Nulidade do embargo indeterminado.

1. Será nulo o embargo sobre bens e dereitos dosque non conste a súa efectiva existencia.

2. Malia o disposto no número anterior, poderánembargarse os depósitos bancarios e os saldos favo-rables que presenten as contas abertas en entidadesde crédito, sempre que, en razón do título executivo,se determine, por medio de auto, unha cantidade comolímite máximo.

Do que exceda dese límite poderá o executado disporlibremente.

Artigo 589. Manifestación de bens do executado.

1. Agás que o executante sinale bens dos que coidesuficiente o seu embargo para o fin da execución, otribunal requirirá de oficio o executado, mediante pro-videncia, para que manifeste relacionadamente bens edereitos suficientes para cubri-la contía da execución,con expresión, se é o caso, de cargas e gravames, asícomo, no caso de inmobles, se están ocupados, por quépersoas e con qué título.

2. O requirimento ó executado para a manifestacióndos seus bens farase con apercibimento das sanciónsque se lle poden impor, cando menos por desobedienciagrave, en caso de non presenta-la relación dos seus bens,de incluír nela bens que non sexan seus, de excluír benspropios susceptibles de embargo ou de non desvela-lascargas e gravames que pesen sobre eles.

3. O tribunal poderá tamén, mediante providencia,imporlle multas coercitivas periódicas ó executado quenon responda debidamente ó requirimento a que se refireo número anterior.

Para fixa-la contía das multas, terase en conta a can-tidade pola que se despachase execución, a resistenciaá presentación da relación de bens e a capacidade eco-nómica do requirido, e poderase modificar ou deixar senefecto o constrinximento económico en atención á ulte-rior conducta do requirido e ás alegacións que poidaefectuar para xustificarse.

Artigo 590. Investigación xudicial do patrimonio doexecutado.

Por instancias do executante que non poida designarbens do executado suficientes para o fin da execución,o tribunal acordará, por providencia, dirixirse ás entida-des financeiras, organismos e rexistros públicos e per-soas físicas e xurídicas que o executante indique, paraque faciliten a relación de bens ou dereitos do executado


dos que teñan constancia. Ó formular estas indicacións,o executante deberá expresar sucintamente as razónspolas que estime que a entidade, organismo, rexistroou persoa de que se trate dispón de información sobreo patrimonio do executado.

O tribunal non reclamará datos de organismos e rexis-tros cando o executante os poida obter en por si, oua través do seu procurador, debidamente facultado parao efecto polo seu poderdante.

Artigo 591. Deber de colaboración.

1. Tódalas persoas e entidades públicas e privadasestán obrigadas a presta-la súa colaboración nas actua-cións de execución e a lle entregar ó tribunal cantosdocumentos e datos teñan no seu poder, sen máis limi-tacións que as que impoñen o respecto ós dereitos fun-damentais ou ós límites que, para casos determinados,expresamente impoñan as leis.

2. O tribunal, logo de audiencia dos interesados,poderalles, mediante providencia, impor multas coerci-tivas periódicas ás persoas e entidades que non prestena colaboración que o tribunal lles requirise de acordoco número anterior. Na aplicación destes constrinximen-tos, o tribunal terá en conta os criterios previstos nonúmero 3 do artigo 589.

3. Cando, en aplicación do disposto no número 1deste artigo, o tribunal reciba datos alleos ós fins daexecución, adoptará as medidas necesarias para garan-ti-la confidencialidade daqueles.

Artigo 592. Orde nos embargos. Embargo de empresas.

1. Se acredor e debedor non pactan outra cosa,dentro ou fóra da execución, o tribunal embargará osbens do executado procurando ter en conta a maiorfacilidade do seu alleamento e a menor onerosidade des-ta para o executado.

2. Se polas circunstancias da execución resultaimposible ou moi difícil a aplicación dos criterios esta-blecidos no número anterior, os bens embargaranse polaseguinte orde:

1.o Diñeiro ou contas correntes de calquera clase.2.o Créditos e dereitos realizables no acto ou a curto

prazo, e títulos, valores ou outros instrumentos finan-ceiros admitidos a negociación nun mercado secundariooficial de valores.

3.o Alfaias e obxectos de arte.4.o Rendas en diñeiro, calquera que sexa a súa orixe

e a razón do seu devengo.5.o Xuros, rendas e froitos de toda especie.6.o Bens mobles ou semoventes, accións, títulos ou

valores non admitidos a cotización oficial e participaciónssociais.

7.o Bens inmobles.8.o Soldos, salarios, pensións e ingresos proceden-

tes de actividades profesionais e mercantís autónomas.9.o Créditos, dereitos e valores realizables a medio

e longo prazo.

3. Tamén poderá decretarse o embargo de empre-sas cando, atendidas tódalas circunstancias, resulte pre-ferible ó embargo dos seus distintos elementos patri-moniais.

SECCIÓN 2.a DO EMBARGO DE BENS DE TERCEIROS E DA TERCERÍA

DE DOMINIO

Artigo 593. Pertenza ó executado. Prohibición de alza-mento de oficio do embargo.

1. Para xulgar sobre a pertenza ó executado dosbens que se propoña embargar, o tribunal, sen nece-

sidade de investigacións nin outras actuacións, basea-rase en indicios e signos externos dos que razoablementepoida deducir aquela.

2. Cando, por percepción directa ou por manifes-tacións do executado ou doutras persoas, o tribunal teñamotivos racionais para entender que os bens que sepropón trabar lle poden pertencer a un terceiro, ordenarámediante providencia que se lle faga sabe-la inminenciada traba. Se, no prazo de cinco días, o terceiro non com-parece ou non dá razóns, o tribunal dictará providenciamandando traba-los bens, a non ser que as partes, dentrodo mesmo prazo concedido ó terceiro, lle manifestenó tribunal a súa conformidade en que non se realiceo embargo. Se o terceiro se opón razoadamente ó embar-go achegando, se é o caso, os documentos que xus-tifiquen o seu dereito, o tribunal, oídas as partes, resol-verá o que proceda.

3. Tratándose de bens dos que o dominio sexa sus-ceptible de inscrición rexistral, ordenarase, en todo caso,o seu embargo a non ser que o terceiro acredite sertitular rexistral mediante a correspondente certificacióndo rexistrador, quedando a salvo o dereito dos eventuaistitulares non inscritos, que poderá exercerse contra quene como corresponda.

Malia o disposto no parágrafo anterior, cando o bendo embargado sexa a vivenda familiar do terceiro e estelle presente ó tribunal o documento privado que xus-tifique a súa adquisición, daráselles traslado ás partese, se estas, no prazo de cinco días, manifestan a súaconformidade en que non se realice o embargo, o tribunalabsterase de acordalo.

Artigo 594. Posterior transmisión de bens embargadosnon pertencentes ó executado.

1. O embargo trabado sobre bens que non perten-zan ó executado será, emporiso, eficaz. Se o verdadeirotitular non fai vale-los seus dereitos por medio da terceríade dominio, non poderá impugna-lo alleamento dos bensembargados, se o rematante ou adxudicatario os adqui-rise de modo irreivindicable, conforme o establecido nalexislación substantiva.

2. O disposto no número anterior entenderase senprexuízo das accións de resarcimento ou enriquecemen-to inxusto ou de nulidade do alleamento.

Artigo 595. Tercería de dominio. Lexitimación.

1. Poderá interpor tercería de dominio, en formade demanda, quen, sen ser parte na execución, afirmeser dono dun ben embargado como pertencente ó exe-cutado e que non adquiriu deste unha vez trabado oembargo.

2. Poderán tamén interpor tercerías para o alzamen-to do embargo os que sexan titulares de dereitos que,por disposición legal expresa, poidan oporse ó embargoou á realización forzosa dun ou varios bens embargadoscomo pertencentes ó executado.

3. Coa demanda de tercería de dominio deberáachegarse un principio de proba por escrito do funda-mento da pretensión do tercerista.

Artigo 596. Momento de interposición e posible rexei-tamento de plano da tercería de dominio.

1. A tercería de dominio poderá interporse desdeque se embargase o ben ou bens a que se refira, aíndaque o embargo sexa preventivo.


2. O tribunal, mediante auto, rexeitará completa-mente e sen ningunha substanciación a demanda detercería de dominio á que non se acompañe o principiode proba esixido no número 3 do artigo anterior, asícomo a que se interpoña con posterioridade ó momentoen que, de acordo co disposto na lexislación civil, seproduza a transmisión do ben ó acredor ou ó terceiroque o adquira en poxa pública.

Artigo 597. Prohibición de segundas e ulteriores ter-cerías.

Non se permitirá, en ningún caso, segunda ou ulteriortercería sobre os mesmos bens, fundada en títulos oudereitos que posúa o que a interpoña no momento deformula-la primeira.

Artigo 598. Efectos da admisión da tercería.

1. A admisión da demanda de tercería só suspen-derá a execución respecto do ben a que se refira.

2. O tribunal, logo de audiencia das partes se o con-sidera necesario, poderá condiciona-la admisión dademanda de tercería a que o tercerista preste cauciónpolos danos e perdas que lle puidese producir ó acredorexecutante. Esta caución poderase outorgar en calqueradas formas previstas no parágrafo segundo do núme-ro 3 do artigo 529.

3. A admisión dunha tercería de dominio será razónsuficiente para que o tribunal, por instancia de parte,ordene, mediante providencia, a mellora do embargo.

Artigo 599. Competencia e substanciación.

A tercería de dominio, que terá que se interpor anteo tribunal que coñeza da execución, substanciarase polostrámites previstos para o xuízo ordinario.

Artigo 600. Lexitimación pasiva. Litisconsorcio volun-tario. Intervención do executado non demandado.

A demanda de tercería interporase fronte ó acredorexecutante e tamén fronte ó executado cando o benó que se refira fose designado por el.

Aínda que non se dirixise a demanda de tercería fronteó executado, poderá este intervir no procedemento cosmesmos dereitos procesuais que as partes da tercería.

Artigo 601. Obxecto da tercería de dominio.

1. Na tercería de dominio non se admitirá máis pre-tensión do tercerista que a dirixida ó alzamento doembargo.

2. O executante e, se é o caso, o executado, nonpoderán pretender na tercería de dominio máis que omantemento do embargo ou suxeición á execución doben obxecto de tercería.

Artigo 602. Efectos da non-contestación.

De os demandados non contestaren a demanda detercería de dominio, entenderase que admiten os feitosalegados na demanda.

Artigo 603. Resolución sobre a tercería.

A tercería de dominio resolverase por medio de auto,que se pronunciará sobre a pertenza do ben e a pro-cedencia do seu embargo para os únicos efectos daexecución en curso, sen que produza efectos de cousaxulgada en relación coa titularidade do ben.

O auto que decida a tercería pronunciarase sobreas custas, de acordo co disposto nos artigos 394 eseguintes desta lei. Ós demandados que non contestennon se lles imporán as custas, agás que o tribunal, razoán-doo debidamente, aprecie mala fe na súa actuación pro-cesual tendo en conta, se é o caso, a intervención quetivesen nas actuacións a que se refiren os números 2e 3 do artigo 593.

Artigo 604. Resolución estimatoria e alzamento doembargo.

O auto que estime a tercería de dominio ordenaráo alzamento da traba e a remoción do depósito, así comoa cancelación da anotación preventiva e de calqueraoutra medida de garantía do embargo do ben ó quea tercería se referise.

SECCIÓN 3.a DOS BENS INEMBARGABLES

Artigo 605. Bens absolutamente inembargables.

Non serán en absoluto embargables:

1.o Os bens que fosen declarados inalleables.2.o Os dereitos accesorios, que non sexan alleables

con independencia do principal.3.o Os bens que carezan, en por si, de contido

patrimonial.4.o Os bens expresamente declarados inembarga-

bles por algunha disposición legal.

Artigo 606. Bens inembargables do executado.

Son tamén inembargables:

1.o O mobiliario e o enxoval da casa, así como aroupa do executado e da súa familia, no que non poidaconsiderarse superfluo. En xeral, aqueles bens como ali-mentos, combustible e outros que, a xuízo do tribunal,resulten imprescindibles para que o executado e as per-soas dependentes del poidan atender con razoable dig-nidade a súa subsistencia.

2.o Os libros e instrumentos necesarios para o exer-cicio da profesión, arte ou oficio a que se dedique oexecutado, cando o seu valor non garde proporción coacontía da débeda reclamada.

3.o Os bens sacros e os dedicados ó culto dasrelixións legalmente rexistradas.

4.o As cantidades expresamente declaradas inem-bargables por lei.

5.o Os bens e cantidades declarados inembargablespor tratados ratificados por España.

Artigo 607. Embargo de soldos e pensións.

1. É inembargable o salario, soldo, pensión, retri-bución ou o seu equivalente, que non exceda da contíasinalada para o salario mínimo interprofesional.

2. Os salarios, soldos, xornais, retribucións ou pen-sións que sexan superiores ó salario mínimo interpro-fesional embargaranse consonte esta escala:

1.o Para a primeira contía adicional ata a que supoñao importe do dobre do salario mínimo interprofesional,o 30 por 100.

2.o Para a contía adicional ata o importe equivalentea un terceiro salario mínimo interprofesional, o 50 por 100.

3.o Para a contía adicional ata o importe equivalentea un cuarto salario mínimo interprofesional, o 60 por 100.

4.o Para a contía adicional ata o importe equivalentea un quinto salario mínimo interprofesional, o 75 por 100.


5.o Para calquera cantidade que exceda da anteriorcontía, o 90 por 100.

3. Se o executado é beneficiario de máis dunha per-cepción, acumularanse todas elas para deducir unha soavez a parte inembargable. Igualmente serán acumulablesos salarios, soldos e pensións, retribucións ou equiva-lentes dos cónxuxes cando o réxime económico que rexapara eles non sexa o de separación de bens e rendasde toda clase, circunstancia que terán que lle acreditaró tribunal.

4. En atención ás cargas familiares do executado,o tribunal poderá aplicar unha rebaixa de entre un 10a un 15 por 100 nas porcentaxes establecidas nos pun-tos 1.o, 2.o, 3.o e 4.o do número 2 deste artigo.

5. Se os salarios, soldos, pensións ou retribuciónsestiveron gravados con descontos permanentes ou tran-sitorios de carácter público, en razón da lexislación fiscal,tributaria ou de seguridade social, a cantidade líquidaque percibise o executado, deducidos estes, será a quesirva de tipo para regula-lo embargo.

6. Os anteriores números deste artigo serán de apli-cación ós ingresos procedentes de actividades profe-sionais e mercantís autónomas.

Artigo 608. Execución por condena a prestación ali-menticia.

O disposto no artigo anterior non será de aplicacióncando se proceda por execución de sentencia que con-dene ó pagamento de alimentos, en tódolos casos enque a obriga de satisfacelos naza directamente da lei,incluíndo os pronunciamentos das sentencias dictadasen procesos de nulidade, separación ou divorcio sobrealimentos debidos ó cónxuxe ou ós fillos. Nestes casos,así como nos das medidas cautelares correspondentes,o tribunal fixará a cantidade que pode ser embargada.

Artigo 609. Efectos da traba sobre bens inembargables.

O embargo trabado sobre bens inembargables seránulo de pleno dereito.

O executado poderá denunciar esta nulidade anteo tribunal mediante os recursos ordinarios ou por simplecomparecencia ante o tribunal se non se constituíu comoparte na execución nin desexa facelo.

Artigo 610. Reembargo. Efectos.

1. Os bens ou dereitos embargados poderán serreembargados e o reembargo outorgaralle ó reembar-gante o dereito a percibi-lo producto do que se obteñada realización dos bens reembargados, unha vez satis-feitos os dereitos dos executantes por instancia dos calesse decretasen embargos anteriores ou, sen necesidadedesta satisfacción previa, no caso do parágrafo segundodo número seguinte.

2. Se, por calquera causa, for alzado o primeiroembargo, o executante do proceso no que se trabaseo primeiro embargo quedará na posición do primeiroexecutante e poderá solicita-la realización forzosa dosbens reembargados.

Emporiso, o reembargante poderá solicita-la realiza-ción forzosa dos bens reembargados, sen necesidadede alzamento do embargo ou embargos anteriores, can-do os dereitos dos embargantes anteriores non se teñanque ver afectados por aquela realización.

3. Os executantes dos procesos en que se decreteo reembargo poderanlle solicitar ó tribunal que adoptemedidas de garantía desta traba sempre que non entor-pezan unha execución anterior e non sexan incompa-tibles coas adoptadas en favor de quen primeiro logrouo embargo.

Artigo 611. Embargo de sobrante.

Sen prexuízo do disposto no artigo 588, poderá pedir-se o embargo do que sobre na realización forzosa debens realizada noutra execución xa despachada.

A cantidade que así se obteña ingresarase na contade depósitos e consignacións á disposición do xulgadoque ordenou o embargo do sobrante.

Cando os bens realizados sexan inmobles, ingresarasea cantidade que sobre despois de pagado o executante,así como os acredores que teñan o seu dereito inscritoou anotado con posterioridade ó do executante e queteñan preferencia sobre o acredor en favor do cal seacordou o embargo do sobrante.

Artigo 612. Mellora, reducción e modificación doembargo.

1. Ademais do disposto nos artigos 598 e 604 paraos casos de admisión e estimación, respectivamente,dunha tercería de dominio, o executante poderá pedi-lamellora ou a modificación do embargo ou das medidasde garantía adoptadas cando un cambio das circuns-tancias permita dubidar da suficiencia dos bens embar-gados en relación coa exacción da responsabilidade doexecutado. Tamén o executado poderá solicita-la reduc-ción ou a modificación do embargo e das súas garantías,cando aquel ou estas poden ser variadas sen perigo paraos fins da execución, conforme os criterios establecidosno artigo 584 desta lei.

O tribunal proverá mediante providencia sobre estaspeticións segundo o seu criterio, sen ulterior recurso.

2. Poderá acordarse tamén a mellora do embargonos casos previstos no número 4 do artigo seguinte.

SECCIÓN 4.a DA PRIORIDADE DO EMBARGANTE E DA TERCERÍA

DE MELLOR DEREITO

Artigo 613. Efectos do embargo. Anotacións preven-tivas e terceiros posuidores.

1. O embargo concédelle ó acredor executante odereito a percibi-lo producto do que se obteña da rea-lización dos bens embargados co fin de satisface-loimporte da débeda que conste no título, os xuros queprocedan e as custas da execución.

2. Sen estar completamente reintegrado o execu-tante do capital e dos xuros do seu crédito e de tódalascustas da execución, non poderán aplicarse as sumasrealizadas a ningún outro obxecto que non fose decla-rado preferente por sentencia dictada en tercería demellor dereito.

3. Sen prexuízo do disposto nos números anteriores,cando os bens sexan das clases que permiten a ano-tación preventiva do seu embargo, a responsabilidadedos terceiros posuidores que adquirisen os devanditosbens noutra execución terá como límite as cantidadesque, para a satisfacción do principal, xuros e custas,aparezan consignadas na anotación na data en que aque-les inscribisen a súa adquisición.

4. O executante poderá pedir que se mande facerconstar na anotación preventiva de embargo o aumentoda cantidade prevista en concepto de xuros devengadosdurante a execución e de custas desta, acreditando queuns e outras superaron a cantidade que, por tales con-ceptos, conste na anotación anterior.

Artigo 614. Tercería de mellor dereito. Finalidade. Pro-hibición de segunda tercería.

1. Quen afirme que lle corresponde un dereito aque o seu crédito sexa satisfeito con preferencia ó do


acredor executante poderá interpor demanda de terceríade mellor dereito, á que haberá que lle xuntar un principiode proba do crédito que se afirma preferente.

2. Non se admitirá a demanda de tercería de mellordereito se non se xunta o principio de proba a que serefire o número anterior. E, en ningún caso, se permitirásegunda tercería de mellor dereito, que se funde en títu-los ou dereitos que posúa o que a interpoña no momentode formula-la primeira.

Artigo 615. Tempo da tercería de mellor dereito.

1. A tercería de mellor dereito procederá desde quese embargase o ben a que se refira a preferencia, seesta for especial, ou desde que se despache execución,se for xeral.

2. Non se admitirá demanda de tercería de mellordereito despois de se lle entregar ó executante a sumaobtida mediante a execución forzosa ou, en caso deadxudicación dos bens embargados ó executante, des-pois de que este adquira a titularidade dos devanditosbens conforme o disposto na lexislación civil.

Artigo 616. Efectos da tercería de mellor dereito.

1. Interposta tercería de mellor dereito, a execuciónforzosa continuará ata realiza-los bens embargados; oque se recade depositarase na conta de depósitos econsignacións para reintegrar ó executante nas custasda execución e para lles pagar ós acredores pola ordede preferencia que se determine ó resolve-la tercería.

2. Se o tercerista de mellor dereito dispón de títuloexecutivo en que conste o seu crédito, poderá intervirna execución desde que sexa admitida a demanda detercería. Se non dispón de título executivo, o terceristanon poderá intervir ata que, se é o caso, se estime ademanda.

Artigo 617. Procedemento, lexitimación pasiva e litis-consorcio.

1. A tercería de mellor dereito substanciarase polascanles do xuízo ordinario e dirixirase sempre fronte óacredor executante.

2. O executado poderá intervir no procedementode tercería con plenitude de dereitos procesuais e teráque ser demandado cando o crédito do que alegue pre-ferencia o tercerista non conste nun título executivo.

Artigo 618. Efectos da non-contestación.

Se os demandados non contestan a demanda de ter-cería de mellor dereito, entenderase que admiten os fei-tos alegados na demanda.

Artigo 619. Conformidade e desistencia do executante.Participación do tercerista de preferencia nos custosda execución.

1. Cando o crédito do tercerista conste en títuloexecutivo, se o executante se conforma coa tercería demellor dereito, dictarase, sen máis trámites, auto poloque se ordene seguir adiante a execución para satisfaceren primeiro termo ó tercerista, pero non se lle fará entre-ga de cantidade ningunha sen lle satisfacer antes ó exe-cutante as tres quintas partes das custas e gastos orixi-nados polas actuacións levadas a cabo por instancia súaata a notificación da demanda de tercería.

Se o crédito do tercerista non consta en título exe-cutivo, o executado que estea constituído como partena tercería deberá expresar se está de acordo ou en

desacordo coa conformidade do executante dentro doscinco días seguintes a aquel en que se lle dese trasladodo escrito de conformidade. Se o executado se mostraconforme coa conformidade ou deixa transcorre-lo prazosen expresa-lo seu desacordo, procederase consonte odisposto no parágrafo anterior. Cando o executado seopoña á conformidade, dictarase auto polo que se tenpor conforme o executante e polo que se manda segui-latercería co executado.

2. Se, notificada a demanda de tercería, o execu-tante desiste da execución, procederase consonte o esta-blecido no número anterior sen necesidade de requiri-laconformidade do executado, sempre que o crédito dotercerista constase en título executivo. Se non fose así,o tribunal dictará auto de desistencia do proceso de exe-cución, e dará por finalizada esta, agás que o executadose mostre de acordo en que prosiga para satisface-locrédito do tercerista.

Artigo 620. Efectos da sentencia. Custas da terceríae participación do tercerista nos custos da execución.

1. A sentencia que se dicte na tercería de mellordereito resolverá sobre a existencia do privilexio e a ordeen que os créditos deben ser satisfeitos na execuciónen que aquela sentencia recaia, pero sen prexulgar outrasaccións que a cada un lle poida corresponder, especial-mente as de enriquecemento.

Así mesmo, se a sentencia desestima a tercería, con-denará en tódalas custas desta ó tercerista. Cando aestime, imporallas ó executante que contestase a deman-da e, se o executado interveu, opóndose tamén á tercería,imporallas a este, por metade co executante, agás cando,por se conforma-lo executante, a tercería se substanciasesó co executado; neste caso as custas imporánselle aeste na súa totalidade.

2. Sempre que a sentencia estime a tercería demellor dereito, non se lle entregará ó tercerista ningunhacantidade procedente da execución, mentres non se llesatisfagan ó executante as tres quintas partes das custascausadas nesta ata o momento en que recaia aquelasentencia.

SECCIÓN 5.a DA GARANTÍA DA TRABA DE BENS MOBLES E DEREITOS

Artigo 621. Garantías do embargo de diñeiro, contascorrentes e soldos.

1. Se o embargado é diñeiro ou divisas convertibles,ingresaranse na conta de depósitos e consignacións.

2. Cando se embarguen saldos favorables en contasde calquera clase abertas en entidades de crédito, aforroou financiamento, o tribunal enviaralle á entidade ordede retención das cantidades concretas que sexan embar-gadas ou co límite máximo a que se refire o número 2do artigo 588.

3. Se se trata do embargo de soldos, pensións ououtras prestacións periódicas, ordenaráselle á persoa,entidade ou oficina pagadora que os reteña á disposicióndo tribunal e llos transfira á conta de depósitos e con-signacións.

Artigo 622. Garantía do embargo de xuros, rendas efroitos.

1. Cando o embargado sexan xuros, rendas ou froi-tos de toda clase, enviaráselle orde de retención a quendeba pagalos ou directamente os perciba, aínda que sexao propio executado, para que, se fosen xuros, os ingreseó seu devengo na conta de depósitos e consignaciónsou, se fosen doutra clase, os reteña á disposición dotribunal.


2. O tribunal só acordará mediante providencia aadministración xudicial en garantía do embargo de froi-tos e rendas, cando a natureza dos bens e dereitos pro-ductivos, a importancia dos xuros, as rendas ou os froitosembargados ou as circunstancias en que se encontreo executado razoablemente o aconsellen.

3. Tamén poderá o tribunal acorda-la administraciónxudicial cando se comprobe que a entidade pagadoraou perceptora ou, se é o caso, o mesmo executado,non cumpren a orde de retención ou ingreso dos froitose rendas a que se refire o punto primeiro deste artigo.

Artigo 623. Garantía do embargo de valores e instru-mentos financeiros.

1. Se o embargado son valores ou outros instru-mentos financeiros, o embargo notificaráselle a quenresulte obrigado ó pagamento, en caso de que este sedeba efectuar periodicamente ou en data determinada,ou á entidade emisora, no suposto de que sexan redi-mibles ou amortizables por vontade de quen as teñaou sexa propietario deles. Á notificación do embargoengadiráselle o requirimento de que, ó seu vencementoou, no suposto de non ter vencemento, no acto de reci-bi-la notificación, se reteña, por disposición do tribunal,o importe ou o mesmo valor ou instrumento financeiro,así como os xuros ou dividendos que, se é o caso,produzan.

2. Cando se trate de valores ou instrumentos finan-ceiros que coticen en mercados secundarios oficiais, anotificación do embargo faráselle ó órgano rector paraos mesmos efectos do parágrafo anterior, e, se é o caso,o órgano rector notificarallo á entidade encargada dacompensación e liquidación.

3. De se embargaren participacións en sociedadescivís, colectivas, comanditarias, en sociedades de res-ponsabilidade limitada ou accións que non cotizan enmercados secundarios oficiais, notificaráselle-lo embargoós administradores da sociedade, que deberán pór encoñecemento do tribunal a existencia de pactos de limi-tación á libre transmisión de accións ou calquera outracláusula estatutaria ou contractual que afecte as acciónsembargadas.

Artigo 624. Dilixencia de embargo de bens mobles.Garantía do embargo.

1. Cando se teñan que embargar bens mobles, naacta da dilixencia de embargo incluiranse os seguintesextremos:

1.o Relación dos bens embargados, con descrición,o máis detallada posible, da súa forma e aspecto, carac-terísticas principais, estado de uso e conservación, asícomo a clara existencia de defectos ou taras que pui-desen influír nunha diminución do seu valor. Para isoutilizaranse os medios de documentación gráfica ouvisual de que o xulgado dispoña ou lle facilite calqueradas partes para a súa mellor identificación.

2.o Manifestacións efectuadas por quen interviñeseno embargo, en especial as que se refiran á titularidadedas cousas embargadas e a eventuais dereitos de ter-ceiros.

3.o Persoa que se designa depositaria e lugar ondese depositan os bens.

2. Da acta en que conste a dilixencia de embargode bens mobles daráselles copia ás partes.

Artigo 625. Consideración de efectos ou fondos públicos.

As cantidades de diñeiro e demais bens embargadosterán, desde que se depositen ou se ordene a súa reten-ción, a consideración de efectos ou fondos públicos.

Artigo 626. Depósito xudicial. Nomeamento de depo-sitario.

1. Se se embargan títulos valores ou obxectos espe-cialmente valiosos ou necesitados de especial conser-vación, poderán depositarse no establecemento públicoou privado que resulte máis adecuado.

2. Se os bens mobles embargados están en poderdun terceiro, será requirido mediante providencia paraque os conserve á disposición do tribunal e será nomea-do depositario xudicial, agás que o tribunal motivada-mente resolva outra cosa.

3. Nomearase depositario o executado se este viñadestinando os bens embargados a unha actividade pro-ductiva ou se resultan de difícil ou custoso transporteou almacenamento.

4. En casos distintos dos tratados nos anterioresnúmeros ou cando o considere máis conveniente, o tri-bunal poderá nomear mediante providencia depositariodos bens embargados o acredor executante ou ben, oín-do este, un terceiro.

O nomeamento poderá recaer nos colexios de pro-curadores, sempre que dispoñan dun servicio adecuadopara asumiren as responsabilidades legalmente estable-cidas para o depositario.

5. O embargo de valores representados en anota-cións en conta comunicaráselle ó órgano ou entidadeque leve o rexistro de anotacións en conta para queo consigne no libro respectivo.

Artigo 627. Responsabilidades do depositario. Depo-sitarios interinos.

1. O depositario xudicial estará obrigado a conser-va-los bens coa debida dilixencia á disposición do xul-gado, a exhibilos nas condicións que o xulgado lle indiquee a entregarllos á persoa que o tribunal designe.

Por instancia de parte ou, de oficio, se non cumpriseas súas obrigas, o tribunal mediante providencia poderáremover do seu cargo o depositario, designando outro,sen prexuízo da responsabilidade penal e civil en quepuidese incorre-lo depositario removido.

2. Ata que se nomee depositario e se lle entreguenos bens, as obrigas e responsabilidades derivadas dodepósito incumbiranlle, sen necesidade de aceptaciónprevia nin requirimento, ó executado e, se coñeceseno embargo, ós administradores, representantes ou encar-gados ou ó terceiro en poder de quen se encontraronos bens.

Artigo 628. Gastos do depósito.

1. Se o depositario é persoa distinta do executante,do executado e do terceiro posuidor do ben moble obxec-to do depósito terá dereito ó reembolso dos gastos oca-sionados polo transporte, conservación, custodia, exhi-bición e administración dos bens, e poderá ser acordadopolo tribunal, mediante providencia, o adianto dalgunhacantidade polo executante, sen prexuízo do seu dereitoó reintegro en concepto de custas.

O terceiro depositario tamén terá dereito a verseresarcido dos danos e perdas que sufra a causa dodepósito.

2. Cando as cousas se depositen en entidade ouestablecemento adecuados, segundo o previsto nonúmero 1 do artigo 626, será fixada polo tribunal,mediante providencia, unha remuneración acorde coastarifas e prezos usuais. O executante terá que facersecargo desta remuneración, sen prexuízo do seu dereitoó reintegro en concepto de custas.


SECCIÓN 6.a DA GARANTÍA DO EMBARGO DE INMOBLES

E DOUTROS BENS SUSCEPTIBLES DE INSCRICIÓN

Artigo 629. Anotación preventiva de embargo.

1. Cando o embargo recaia sobre bens inmoblesou sobre outros bens ou dereitos susceptibles de ins-crición rexistral, o tribunal, por instancia do executante,librará mandamento para que se faga anotación pre-ventiva de embargo no Rexistro da Propiedade ou ano-tación de equivalente eficacia no rexistro que corres-ponda. O mesmo día da súa expedición remitiráselle omandamento por fax desde o tribunal ó Rexistro da Pro-piedade, onde se estenderá o correspondente asentode presentación, e quedará en suspenso a práctica daanotación ata que se presente o documento orixinal naforma prevista pola lexislación hipotecaria.

2. Se o ben non está inmatriculado, ou se está ins-crito en favor de persoa distinta do executado, pero daque traia causa o dereito deste, poderá tomarse ano-tación preventiva de suspensión da anotación do embar-go, na forma e cos efectos previstos na lexislación hipo-tecaria.

SECCIÓN 7.a DA ADMINISTRACIÓN XUDICIAL

Artigo 630. Casos en que procede.

1. Poderá constituírse unha administración xudicialcando se embargue algunha empresa ou grupo deempresas ou cando se embarguen accións ou partici-pacións que representen a maioría do capital social, dopatrimonio común ou dos bens ou dereitos pertencentesás empresas, ou adscritos á súa explotación.

2. Tamén poderá constituírse unha administraciónxudicial para a garantía do embargo de froitos e rendas,nos casos previstos nos números 2 e 3 do artigo 623.

Artigo 631. Constitución da administración. Nomea-mento de administrador e de interventores.

1. Para constituí-la administración xudicial, seráncitadas de comparecencia as partes e, se é o caso, osadministradores das sociedades, cando estas non sexana parte executada, así como os socios ou partícipes dosque as accións ou participacións non se embargasen,co fin de que cheguen a un acordo ou efectúen as ale-gacións e proba oportunas sobre o nomeamento deadministrador, persoa que deba desempeñar tal cargo,esixencia ou non de caución, forma de actuación, man-temento ou non da administración preexistente, rendi-ción de contas e retribución procedente.

Os interesados que non comparezan inxustificada-mente serán tidos por conformes co acordado poloscomparecentes.

Nos extremos en que non exista acordo ou medieoposición dalgunha das partes, o tribunal resolverá,mediante providencia, o que estime procedente sobrea administración xudicial.

2. Se o tribunal acorda a administración xudicialdunha empresa ou grupo delas, deberá nomear un inter-ventor designado polo titular ou titulares da empresaou empresas embargadas e se só se embargase a maioríado capital social ou a maioría dos bens ou dereitos per-tencentes a unha empresa ou adscritos á súa explota-ción, nomearanse dous interventores, designados, un,polos afectados maioritarios, e outro, polos minoritarios.

3. O nomeamento de administrador xudicial seráinscrito, cando proceda, no Rexistro Mercantil. Taménse anotará a administración xudicial no Rexistro da Pro-piedade cando afecte bens inmobles.

Artigo 632. Contido do cargo de administrador.

1. Cando substitúa os administradores preexisten-tes e non se dispoña outra cosa, os dereitos, obrigas,facultades e responsabilidades do administrador xudicialserán os que lles correspondan con carácter ordinarioós substituídos, pero necesitará autorización xudicialpara allear ou gravar participacións na empresa ou destanoutras, bens inmobles ou calquera outro que pola súanatureza ou importancia o órgano xudicial sinalase expre-samente.

2. De existiren interventores designados polos afec-tados, para o alleamento ou gravame, o administradorconvocaraos a unha comparecencia, do resultado da calse lle dará seguidamente conta ó tribunal, o cal resolverámediante providencia.

Artigo 633. Forma de actuación do administrador.

1. Acordada a administración xudicial, daráselleinmediata posesión ó designado, requirindo o executadopara que cese na administración que ata daquela levase.

2. As discrepancias que xurdan sobre os actos doadministrador serán resoltas polo tribunal, mediante pro-videncia, tras oí-los afectados e sen prexuízo do dereitode se opor á conta final que terá que rende-lo admi-nistrador.

3. Da conta final xustificada que presente o admi-nistrador daráselles vista ás partes e ós interventores,que a poderán impugnar no prazo de cinco días, prorro-gable ata trinta atendida a súa complexidade. De mediaroposición resolverase tras cita-los interesados de com-parecencia. O auto que se dicte será susceptible de recur-so en apelación.

CAPÍTULO IV

Do procedemento de constrinximento

SECCIÓN 1.a DISPOSICIÓNS XERAIS PARA A REALIZACIÓN

DOS BENS EMBARGADOS

Artigo 634. Entrega directa ó executante.

1. O tribunal entregaralle directamente ó executan-te, polo seu valor nominal, os bens embargados quesexan:

1.o Diñeiro efectivo.2.o Saldos de contas correntes e doutras de inme-

diata disposición.3.o Divisas convertibles, logo de conversión, se é

o caso.4.o Calquera outro ben do que o valor nominal coin-

cida co seu valor de mercado, ou do que, aínda queinferior, o acredor acepte a entrega do ben polo seuvalor nominal.

2. Cando se trate de saldos favorables en conta,con vencemento diferido, o propio tribunal adoptará asmedidas oportunas para logra-la súa cobranza, e poderádesignar un administrador cando sexa conveniente ounecesario para a súa realización.

3. Na execución de sentencias que condenen ópagamento das cantidades debidas por incumprimentode contratos de venda a prazos de bens mobles, se oexecutante o solicita, faráselle entrega inmediata do benou bens mobles vendidos ou financiados a prazos polovalor que resulte das táboas ou índices referenciais dedepreciación que se establecesen no contrato.


Artigo 635. Accións e outras formas de participaciónsociais.

1. Se os bens embargados son accións, obrigaciónsou outros valores admitidos a negociación en mercadosecundario, ordenarase que se alleen consonte as leisque rexen estes mercados.

O mesmo se fará se o ben embargado cotiza en cal-quera mercado regrado ou pode acceder a un mercadocon prezo oficial.

2. Se o embargado son accións ou participaciónssocietarias de calquera clase, que non coticen en Bolsa,a realización farase atendendo as disposicións estatu-tarias e legais sobre alleamento das accións ou parti-cipacións e, en especial, os dereitos de adquisición pre-ferente.

Na falta de disposicións especiais, a realización farasea través de notario ou corredor de comercio colexiado.

Artigo 636. Realización de bens ou dereitos non com-prendidos nos artigos anteriores.

1. Os bens ou dereitos non comprendidos nos arti-gos anteriores realizaranse na forma convida entre aspartes e interesados e aprobada polo tribunal, de acordoco previsto nesta lei.

2. Na falta de convenio de realización, o alleamentodos bens embargados levarase a cabo mediante algúndos seguintes procedementos:

1.o Alleamento por medio de persoa ou entidadeespecializada, nos casos e na forma previstos nesta lei.

2.o Poxa xudicial.

3. Sen prexuízo do disposto nos número anteriores,unha vez embargados os bens, practicaranse as actua-cións precisas para a súa poxa xudicial, que se produciráno día sinalado se antes non se solicita e se ordena,de acordo co previsto nesta lei, que a realización forzosase leve a cabo de maneira diferente.

SECCIÓN 2.a VALORACIÓN DOS BENS EMBARGADOS

Artigo 637. Avaliación dos bens.

Se os bens embargados non son daqueles a que serefiren os artigos 634 e 635, procederase á súa taxación,a non ser que executante e executado se puxesen deacordo sobre o seu valor, antes ou durante a execución.

Artigo 638. Nomeamento de perito taxador, recusa-ción e intervención de executante e executado nataxación.

1. Para valora-los bens, designarase o perito taxadorque corresponda de entre os que presten servicio naAdministración de Xustiza. En defecto destes, poderáencomendárselle-la taxación a organismos ou serviciostécnicos dependentes das administracións públicas quedispoñan de persoal cualificado e asumisen o compro-miso de colaborar, para estes efectos, coa Administra-ción de Xustiza e, se tampouco se pode recorrer a estesorganismos ou servicios, nomearase perito taxador deentre as persoas físicas ou xurídicas que figuren nunharelación, que se formará coas listas que subministrenas entidades públicas competentes para conferir habi-litacións para a valoración de bens, así como os colexiosprofesionais dos que os seus membros estean legalmen-te capacitados para a dita valoración.

2. O perito designado polo tribunal poderá ser recu-sado polo executante e o executado que comparecese.

Artigo 639. Actuación do perito designado e interven-ción das partes e dos acredores posteriores na taxación.

1. O nomeamento notificaráselle ó perito designa-do, quen no seguinte día o aceptará, se non concorrecausa de abstención que llo impida.

2. O perito entregaralle a valoración dos bensembargados ó tribunal no prazo de oito días contadosa partir da aceptación da encarga. Só por causas xus-tificadas, que o tribunal sinalará mediante providencia,poderá ampliarse este prazo en función da contía oucomplexidade da valoración.

3. A taxación de bens ou dereitos farase polo seuvalor de mercado, sen ter en conta, en caso de bensinmobles, as cargas e gravames que pesen sobre deles,respecto das cales haberá que se ater ó disposto noartigo 666.

4. Ata transcorridos cinco días desde que o peritodesignado polo tribunal entregase a valoración dos bens,as partes e os acredores a que se refire o artigo 658poderanlle presentar alegacións á dita valoración, asícomo informes, subscritos por perito taxador, nos quese exprese a valoración económica do ben ou bensobxecto da avaliación. En tal caso, o tribunal, á vistadas alegacións formuladas e apreciando tódolos infor-mes segundo as regras da sa crítica, determinará,mediante providencia, sen ulterior recurso, a valoracióndefinitiva para efectos da execución.

SECCIÓN 3.a DO CONVENIO DE REALIZACIÓN

Artigo 640. Convenio de realización xudicialmenteaprobado.

1. O executante, o executado e quen acredite inte-rese directo na execución poderanlle pedir ó tribunalque convoque unha comparecencia coa finalidade deconvi-lo modo de realización máis eficaz dos bens hipo-tecados, peñorados ou embargados, fronte ós que sedirixe a execución.

2. Se o executante se mostra conforme coa com-parecencia e o tribunal non encontra motivos razoablespara denegala, acordaraa mediante providencia, sen sus-pensión da execución, convocando as partes e a quenconste no proceso que poida estar interesado.

Na comparecencia, á que poderán concorrer outraspersoas, por invitación de executante ou executado, osasistentes poderán propor calquera forma de realizacióndos bens suxeitos á execución e presentar persoa que,consignando ou afianzando, se ofreza a adquiri-los devan-ditos bens por un prezo previsiblemente superior ó quepuidese lograrse mediante a poxa xudicial. Tamén caberápropor outras formas de satisfacción do dereito do exe-cutante.

3. Se se chega a un acordo entre executante e exe-cutado, que non poida causar prexuízo para terceiro cunsdereitos que protexa esta lei, aprobarao o tribunalmediante auto e suspenderá a execución respecto doben ou bens obxecto do acordo. Tamén aprobará o acor-do, co mesmo efecto suspensivo, se inclúe a confor-midade dos suxeitos, distintos de executante e execu-tado, ós que afecte.

Cando o convenio se refira a bens susceptibles deinscrición rexistral será necesaria, para a súa aprobación,a conformidade dos acredores e terceiros posuidoresque inscribisen ou anotasen os seus dereitos no rexistrocorrespondente con posterioridade ó gravame que seexecuta.

4. Cando se acredite o cumprimento do acordo,sobreserase a execución respecto do ben ou bens a quese referise. Se o acordo non se cumpre dentro do prazopactado ou se, por calquera causa, non se logra a satis-


facción do executante nos termos convidos, poderá estepedir que se alce a suspensión da execución e se procedaá poxa, na forma prevista nesta lei.

5. Se non se logra o acordo a que se refire o núme-ro 3 deste artigo, a comparecencia para intentalo poderárepetirse, nas condicións previstas nos dous primeirosnúmeros deste artigo, cando as circunstancias do casoo aconsellen, a xuízo do tribunal, para a mellor realizacióndos bens.

SECCIÓN 4.a DA REALIZACIÓN POR PERSOA

OU ENTIDADE ESPECIALIZADA

Artigo 641. Realización por persoa ou entidade espe-cializada.

1. Por petición do executante ou do executado conconsentimento do executante e cando as característicasdo ben embargado así o aconsellen, o tribunal poderáacordar, mediante providencia, que o ben o realice per-soa especializada e coñecedora do mercado en que secompran e venden eses bens e en quen concorran osrequisitos legalmente esixidos para operar no mercadode que se trate.

Tamén poderá acorda-lo tribunal, cando así se solicitenos termos previstos no parágrafo anterior, que o bensexa alleado por medio de entidade especializada públicaou privada. Cando así se dispoña, o alleamento acomo-darase ás regras e usos da casa ou entidade que poxaou allee, sempre que non sexan incompatibles co finda execución e coa adecuada protección dos interesesde executante e executado.

2. Nos casos do número anterior, a persoa ou enti-dade especializada deberá prestar caución na contía queo tribunal determine para responder do cumprimentoda encarga. Non se esixirá caución cando a realizaciónse lle encomende a unha entidade pública.

3. A realización encomendaráselle á persoa ou enti-dade designada na solicitude, sempre que reúna os requi-sitos legalmente esixidos. Na mesma resolución deter-minaranse as condicións en que deba efectuarse a rea-lización, de conformidade co que as partes acordasenó respecto. Na falta de acordo, os bens non poderánser alleados por prezo inferior ó 50 por 100 da taxación.

Malia o disposto no parágrafo anterior, cando os bensque se vaian realizar sexan inmobles, a determinaciónda persoa ou entidade á que se lle vaia confia-la rea-lización e a das condicións en que esta deba efectuarse,será realizada logo de comparecencia á que serán con-vocadas as partes e aqueles que consten no procesoque poidan estar interesados. O tribunal resolverá pormedio de providencia o que estime procedente, á vistadas manifestacións de quen asista á comparecencia,pero non poderá autorizar que o alleamento se realicepor prezo inferior ó 70 por 100 do valor que se lle deseó inmoble de acordo co previsto no artigo 666, agásque conste o acordo das partes e de tódolos interesados,asistisen ou non á comparecencia.

4. Tan pronto como se consume a realización dosbens a persoa ou entidade correspondente procederáa ingresar na conta de depósitos e consignacións a can-tidade obtida, descontando os gastos efectuados e oque lles corresponda a aquelas pola súa intervención.O tribunal deberá aproba-la operación ou, se é o caso,solicita-las xustificacións oportunas sobre a realizacióne as súas circunstancias. Aprobada a operación, devol-verase a caución que prestase a persoa ou entidadeá que se lle encomendase a realización.

5. Se, transcorridos seis meses desde a encarga,a realización non se leva a cabo, o tribunal dictará autono que revogue a encarga, agás que a persoa ou entidadeá que se lle efectuou esta xustifique que a realización

non foi posible no prazo indicado por motivos que nonlle sexan imputables e que, por teren desaparecido xaos devanditos motivos ou por ser previsible a súa prontadesaparición, a encarga poderá realizarse dentro do pra-zo que se ofreza e que non poderá exceder dos seguintesseis meses. Transcorrido este último prazo sen que secumprise a encarga, revogarase definitivamente esta.

Revogada a encarga, a caución aplicarase ós fins daexecución, agás que a persoa ou entidade que a prestaseacredite que a realización do ben non foi posible porcausas que non lle sexan imputables.

Artigo 642. Subsistencia e cancelación de cargas.

1. As disposicións desta lei sobre subsistencia e can-celación de cargas serán aplicables tamén cando, deacordo co disposto nesta sección e na anterior, se trans-mita a titularidade de inmobles hipotecados ou embar-gados.

2. Para os efectos do disposto no número anterior,os alleamentos que se produzan de acordo co previstonos dous artigos anteriores deberán ser aprobadas polotribunal da execución, mediante providencia, logo decomprobación de que a transmisión do ben se produciucon coñecemento, por parte do adquirente, da situaciónrexistral que resulte da certificación de cargas.

Aprobada a transmisión, haberá que se ater ó dis-posto para a poxa de inmobles no que se refire á dis-tribución das sumas recadadas, inscrición do dereito doadquirente e mandamento de cancelación de cargas.

SECCIÓN 5.a DA POXA DOS BENS MOBLES

Artigo 643. Preparación da poxa. Bens embargadossen valor relevante.

1. A poxa terá por obxecto a venda dun ou variosbens ou lotes de bens, segundo o que resulte máis con-veniente para o bo fin da execución. A formación doslotes corresponderalle ó secretario xudicial, logo deaudiencia das partes. Para tal efecto, antes de anuncia-lapoxa, emprazaranse as partes por cinco días para quealeguen o que teñan por conveniente sobre a formaciónde lotes para a poxa.

2. Non se convocará poxa de bens ou lotes de benscando, segundo a súa taxación ou valoración definitiva,sexa previsible que coa súa realización non se obteráunha cantidade de diñeiro que supere, cando menos,os gastos orixinados pola mesma poxa.

Artigo 644. Convocatoria da poxa.

Unha vez calculado o prezo xusto dos bens moblesembargados, fixarase data para a realización da poxa,con expresión da hora e lugar en que teña que realizarse.

Artigo 645. Publicidade.

1. A toda poxa se lle dará publicidade por mediode edictos, que se fixarán no sitio destacado, públicoe visible na sede do tribunal e lugares públicos de cos-tume.

Ademais, por instancia do executante ou do execu-tado e se o tribunal o xulga conveniente, mediante pro-videncia, daráselle á poxa a publicidade que resulterazoable, utilizando os medios públicos e privados quesexan máis adecuados á natureza e valor dos bens quese pretende realizar.

2. Cada parte estará obrigada ó pagamento dos gas-tos derivados das medidas que, para a publicidade dapoxa, solicitasen, sen prexuízo de incluír na liquidaciónde custas os gastos que, por este concepto, soporteo executante.


Artigo 646. Contido dos anuncios.

Nos edictos a que se refire o punto primeiro do artigoanterior incluirase o prego con tódalas condicións dapoxa, xerais e particulares, se as houber, e cantos datose circunstancias sexan relevantes para o éxito da poxa.

O contido da publicidade que se realice por outrosmedios acomodarase á natureza do medio que, en cadacaso, se utilice, procurando a maior economía de custos,e poderá limitarse ós datos precisos para identifica-losbens ou lotes de bens, o valor de taxación deles, a súasituación posesoria, se son inmobles, conforme o dis-posto no artigo 661, o lugar e data de celebración dapoxa e a indicación do lugar ou lugares en que se encon-tren publicados os edictos.

Artigo 647. Requisitos para poxar. Executante licitador.

1. Para tomar parte na poxa os licitadores deberáncumpri-los seguintes requisitos:

1.o Identificarse de forma suficiente.2.o Declarar que coñecen as condicións xerais e par-

ticulares da poxa.3.o Presentar xustificante de que depositaron na

conta de depósitos e consignacións ou de que prestaronaval bancario polo 20 por 100 do valor de taxacióndos bens. Cando o licitador realice o depósito con can-tidades recibidas en todo ou en parte dun terceiro, faraseconstar así no xustificante para os efectos do dispostono número 2 do artigo 652.

2. O executante só poderá tomar parte na poxa can-do existan licitadores, e poderá mellora-las ofertas quese fixesen, sen necesidade de consignar cantidade nin-gunha.

3. Só o executante poderá facer oferta reservándosea facultade de lle cede-lo remate a un terceiro. A cesiónverificarase mediante comparecencia ante o tribunal, conasistencia do cesionario, quen deberá aceptala, e todoiso previa ou simultaneamente ó pagamento do prezodo remate.

A mesma facultade terá o executante nos casos enque se solicite a adxudicación dos bens embargadosde acordo co previsto nesta lei.

Artigo 648. Ofertas por escrito.

Desde o anuncio da poxa ata a súa celebración, pode-rán facerse ofertas por escrito en sobre cerrado e coascondicións do artigo anterior.

Os sobres conservaraos cerrados o secretario xudiciale serán abertos ó inicio do acto da poxa. As ofertasque conteñan faranse públicas coas demais, producindoos mesmos efectos que as que se realicen oralmente.

Artigo 649. Desenvolvemento e remate da poxa.

1. O acto da poxa, que será presidido polo secretarioxudicial, comezará coa lectura da relación de bens, ou,se é o caso, dos lotes de bens e as condicións especiaisda poxa. Cada lote de bens poxarase por separado.

2. O secretario xudicial anunciará en voz alta o benou lote de bens que se poxa e as sucesivas ofertas quese produzan.

3. A poxa terminará co anuncio da mellor ofertae co nome de quen a formulase.

Terminada a poxa, levantarase acta dela, expresandoo nome de quen participou e das ofertas que formularon.

Artigo 650. Aprobación do remate. Pagamento. Adxu-dicación de bens.

1. Cando a mellor oferta sexa igual ou superior ó 50por 100 da taxación, o tribunal, mediante auto, no mes-mo día ou no seguinte, aprobará o remate en favor domellor licitador. O rematante terá que consigna-lo impor-te da dita oferta, menos o do depósito, no prazo dedez días e, realizada esta consignación, será posto enposesión dos bens.

2. Se é o executante quen fai a mellor oferta, igualou superior ó 50 por 100 da taxación, aprobado o rema-te, o secretario xudicial procederá á liquidación do quese deba por principal e xuros, e notificada esta liqui-dación, o executante consignará a diferencia, de habela,no prazo de dez días, a resultas da liquidación de custas.

3. Se só se fan ofertas superiores ó 50 por 100da taxación pero ofrecendo pagar a prazos con garantíassuficientes, bancarias ou hipotecarias, do prezo alzado,faránselle saber ó executante que, nos cinco días seguin-tes, poderá pedi-la adxudicación dos bens polo 50por 100 da taxación. Se o executante non fai uso destedereito, aprobarase o remate en favor da mellor daquelasofertas.

4. Cando a mellor oferta mandada na poxa sexainferior ó 50 por 100 da taxación, poderá o executado,no prazo de dez días, presentar un terceiro que mellorea oferta mandando cantidade superior ó 50 por 100do valor de taxación ou que, aínda inferior ó dito importe,resulte suficiente para logra-la completa satisfacción dodereito do executante.

Transcorrido o indicado prazo sen que o executadorealice o previsto no parágrafo anterior, o executantepoderá, no prazo de cinco días, pedi-la adxudicación dosbens pola metade do seu valor de taxación ou pola can-tidade que se lle deba por tódolos conceptos, sempreque esta cantidade sexa superior á mellor oferta.

Cando o executante non faga uso desta facultade,aprobarase o remate en favor do mellor licitador, sempreque a cantidade que ofrecese supere o 30 por 100 dovalor de taxación ou, sendo inferior, cubra, alomenos,a cantidade pola que se despachase a execución, incluín-do a previsión para xuros e custas. Se a mellor ofertanon cumpre estes requisitos, o tribunal, oídas as partes,resolverá sobre a aprobación do remate á vista das cir-cunstancias do caso e tendo en conta especialmentea conducta do debedor en relación co cumprimento daobriga pola que se procede, as posibilidades de logra-lasatisfacción do acredor mediante a realización doutrosbens, o sacrificio patrimonial que a aprobación do rematesupoña para o debedor e o beneficio que dela obteñao acredor. Cando o tribunal denegue a aprobación doremate, procederase de acordo co disposto no artigoseguinte.

5. En calquera momento anterior á aprobación doremate ou da adxudicación ó acredor, o debedor poderálibera-los seus bens pagando integramente o que se lledeba ó executante por principal, xuros e custas.

Artigo 651. Poxa sen ningún licitador.

De no acto da poxa non houber ningún licitador, oacredor poderá pedi-la adxudicación dos bens polo 30por 100 do valor de taxación ou pola cantidade quese lle deba por tódolos conceptos.

Cando o acredor, no prazo de vinte días, non fagauso desa facultade, procederase ó alzamento do embar-go, por instancia do executado.

Artigo 652. Destino dos depósitos constituídos parapoxar.

1. Aprobado o remate, devolveranse as cantidadesdepositadas polos licitadores agás a que corresponda


ó mellor licitador, a cal se reservará en depósito comogarantía do cumprimento da súa obriga, e, se é o caso,como parte do prezo da venda.

Non embargante, se os demais licitadores o solicitan,tamén se manterán á disposición do tribunal as can-tidades depositadas por eles, para que, se o rematantenon entrega en prazo o resto do prezo, poida aprobarseo remate en favor dos que o sigan, pola orde das súasrespectivas ofertas.

2. As devolucións que procedan de acordo co esta-blecido no número anterior faránselle ó licitador que efec-tuou o depósito ou á persoa que este designase paratal efecto ó realiza-lo ingreso na conta de depósitos econsignacións. Se se efectuou esta designación, a devo-lución só se lle poderá facer á persoa designada.

Artigo 653. Quebra da poxa.

1. Se ningún dos rematantes a que se refire o artigoanterior consigna o prezo no prazo sinalado ou se porculpa deles deixa de ter efecto a venda, perderán o depó-sito que efectuasen e procederase a unha nova poxa,agás que cos depósitos constituídos por aqueles rema-tantes se poida satisface-lo capital e xuros do créditodo executante e as custas.

2. Os depósitos dos rematantes que provocaron aquebra da poxa aplicaranse ós fins da execución, deacordo co disposto nos artigos 654 e 672, pero o sobran-te, de o haber, entregaráselles ós depositantes. Candoos depósitos non alcancen para satisface-lo dereito doexecutante e as custas, destinaranse, en primeiro lugar,a satisface-los gastos que orixine a nova poxa e o restounirase ás sumas obtidas naquela e aplicarase conformeo disposto nos artigos 654 e 672. Neste último caso,de haber sobrante, entregaráselle ó executado ata com-pleta-lo prezo ofrecido na poxa e, se é o caso, será com-pensado da diminución do prezo que se producise nonovo remate; só despois de efectuada esta compensa-ción se lles devolverá o que quede ós depositantes.

3. Cando o rematante que fixese a designación aque se refire o número 2 do artigo anterior deixe trans-corre-lo prazo sinalado para o pagamento do prezo doremate sen efectualo, a persoa designada para recibi-ladevolución do depósito poderá solicitar que o auto deaprobación do remate se dicte no seu favor, consignandosimultaneamente a diferencia entre o depositado e oprezo do remate, para o que disporá do mesmo prazoconcedido ó rematante para efectua-lo pagamento, quese contará desde a expiración deste.

Artigo 654. Pagamento ó executante e destino doremanente.

1. O prezo do remate entregaráselle ó executanteá conta da cantidade pola que se despachase a exe-cución e, se superase a dita cantidade, reterase o rema-nente á disposición do tribunal, ata que se efectúe aliquidación do que, finalmente, se lle deba ó executantee do importe das custas da execución.

2. Entregaráselle ó executado o remanente que poi-da existir unha vez finalizada a realización forzosa dosbens, satisfeito plenamente o executante e pagadas ascustas.

SECCIÓN 6.a DA POXA DE BENS INMOBLES

Artigo 655. Ámbito de aplicación desta sección e apli-cación supletoria das disposicións da sección anterior.

1. As normas desta sección aplicaranse ás poxasde bens inmobles e ás de bens mobles suxeitos a unréxime de publicidade rexistral similar ó daqueles.

2. Nas poxas a que se refire o número anterior seránaplicables as normas da poxa de bens mobles, agás asespecialidades que se establecen nos artigos seguintes.

Artigo 656. Certificación de dominio e cargas.

1. Cando o obxecto da poxa estea comprendido noámbito desta sección, o tribunal libraralle mandamentoó rexistrador a cargo do cal se encontre o rexistro deque se trate para que lle remita ó xulgado certificaciónna que consten os seguintes datos:

1.o A titularidade do dominio e demais dereitos reaisdo ben ou do dereito gravado.

2.o Os dereitos de calquera natureza que existansobre o ben rexistrable embargado, en especial, relacióncompleta das cargas inscritas que o graven ou, se éo caso, que está libre de cargas.

2. O rexistrador fará constar por nota marxinal aexpedición da certificación a que se refire o número ante-rior, expresando a data e o procedemento a que se refira.

Artigo 657. Información de cargas extinguidas ouminoradas.

1. Por petición do executante, o tribunal dirixiraseós titulares dos créditos anteriores que sexan preferentesó que serviu para o despacho da execución para queinformen sobre a subsistencia actual do crédito garantidoe da súa actual contía. Os acredores ós que se lles recla-me esta información deberán indicar coa maior precisiónse o crédito subsiste ou se extinguiu por calquera causae, en caso de subsistir, qué cantidade falta pendentede pagamento, na data de vencemento e, se é o caso,os prazos e condicións en que o pagamento deba efec-tuarse. De o crédito estar vencido e non pagado, infor-marase tamén dos xuros moratorios vencidos e da can-tidade á que ascendan os xuros que se devenguen porcada día de atraso. Cando a preferencia resulte dunhaanotación de embargo anterior, expresaranse a canti-dade pendente de pagamento por principal e xuros ven-cidos á data en que se produza a información, así comoa cantidade a que ascendan os xuros moratorios quese devenguen por cada día que transcorra sen lle pagaró acredor e a previsión para custas.

Os oficios que se expidan en virtude do disposto noparágrafo anterior entregaránselle ó procurador do exe-cutante para que se encargue do seu cumprimento.

2. Á vista do que os acredores a que se refire onúmero anterior declaren sobre a subsistencia e contíaactual dos seus créditos, o tribunal, por instancia doexecutante, expedirá os mandamentos que procedanpara os efectos previstos no artigo 144 da Lei hipo-tecaria.

Artigo 658. Ben inscrito a nome de persoa distinta doexecutado.

Se da certificación que expida o rexistrador resultaque o ben embargado se encontra inscrito a nome dunhapersoa distinta do executado, o tribunal, oídas as partesconstituídas, ordenará alza-lo embargo, de non ser queo procedemento se siga contra o executado en conceptode herdeiro de quen apareza como dono no rexistro ouque o embargo se trabe tendo en conta tal concepto.

Malia o disposto no parágrafo anterior, se a inscricióndo dominio a nome de persoa distinta do executadoé posterior á anotación do embargo, manterase este ehaberá que se ater ó disposto no artigo 662.

Artigo 659. Titulares de dereitos posteriormente ins-critos.

1. O rexistrador comunicarálle-la existencia da exe-cución ós titulares de dereitos que figuren na certifi-cación de cargas e que aparezan en asentos posteriores


ó do dereito do executante, sempre que o seu domicilioconste no rexistro.

2. Ós titulares de dereitos inscritos con posterio-ridade á expedición da certificación de dominio e cargasnon se lles realizará ningunha comunicación, pero, acre-ditando ó tribunal a inscrición do seu dereito, darásellesintervención na taxación e nas demais actuacións doprocedemento que lles afecten.

3. Cando os titulares de dereitos inscritos con pos-terioridade ó gravame que se executa satisfagan antesdo remate o importe do crédito, xuros e custas, dentrodo límite de responsabilidade que resulte do rexistro,quedarán subrogados nos dereitos do demandante ataonde alcance o importe satisfeito. Faranse consta-lopagamento e a subrogación na marxe da inscrición ouanotación do gravame en que os devanditos acredoresse subrogan e as dos seus créditos ou dereitos respec-tivos, mediante a presentación no rexistro da acta nota-rial de entrega das cantidades indicadas ou do oportunomandamento xudicial, se é o caso.

Artigo 660. Forma de se practicaren as comunicacións.

1. As comunicacións a que se refire o artigo anteriorpracticaranse no domicilio que conste no rexistro, porcorreo ou telégrafo con xustificante de recepción ou poroutro medio que dea fe. Na certificación a que se refireo artigo 656 expresarase que se remitiu esta comuni-cación.

No caso de o domicilio non constar no rexistro oude a comunicación lle ser devolta ó rexistro por calqueramotivo, o rexistrador practicará nova comunicaciónmediante edicto no taboleiro de anuncios do rexistro,que se publicará durante un prazo de quince días.

2. A ausencia das comunicacións do rexistro ou osdefectos de forma que estas puidesen padecer non seránobstáculo para a inscrición do dereito de quen adquirao inmoble na execución.

Artigo 661. Comunicación da execución a arrendata-rios e a ocupantes de feito. Publicidade da situaciónposesoria no anuncio da poxa.

1. Cando, pola manifestación de bens do executado,por indicación do executante ou de calquera outro modo,conste no procedemento a existencia e identidade depersoas, distintas do executado, que ocupen o inmobleembargado, notificaráselle-la existencia da execución,para que, no prazo de dez días, lle presenten ó tribunalos títulos que xustifiquen a súa situación.

No anuncio da poxa expresarase, co posible detalle,a situación posesoria do inmoble ou que, polo contrario,se encontra desocupado, se se lle acredita cumprida-mente esta circunstancia ó tribunal da execución.

2. O executante poderá pedir que, antes de anun-ciarse a poxa, o tribunal declare que o ocupante ou ocu-pantes non teñen dereito a permanecer no inmoble, unhavez que este se allease na execución. A petición tra-mitarase de acordo co establecido no número 3 do arti-go 675 e o tribunal accederá a ela e fará, por mediode auto non susceptible de recurso, a declaración soli-citada, cando o ocupante ou ocupantes poidan consi-derarse de mero feito ou sen título suficiente. Noutrocaso, declarará, tamén sen ulterior recurso, que o ocu-pante ou ocupantes teñen dereito a permanecer no inmo-ble, deixando a salvo as accións que lle poidan corres-ponder ó futuro adquirente para desaloxar aqueles.

As declaracións a que se refire o parágrafo anteriorfaranse constar no anuncio da poxa.

Artigo 662. Terceiro posuidor.

1. Se antes de que se venda ou adxudique na exe-cución un ben inmoble e despois de se anota-lo seuembargo ou de se consignar rexistralmente o comezodo procedemento de constrinximento, pasa aquel bena poder dun terceiro posuidor, este, acreditando a ins-crición do seu título, poderá pedir que se lle exhibanos autos na secretaría, o que se acordará sen paraliza-locurso do procedemento, entendéndose tamén con elas actuacións ulteriores.

2. Considerarase, así mesmo, terceiro posuidor aquen, no tempo a que se refire o número anterior, adqui-rise soamente o usufructo ou dominio útil do predio hipo-tecado ou embargado, ou ben a núa propiedade ou domi-nio directo.

3. En calquera momento anterior á aprobación doremate ou á adxudicación ó acredor, o terceiro posuidorpoderá libera-lo ben satisfacendo o que se lle deba óacredor por principal, xuros e custas, dentro dos límitesda responsabilidade a que estea suxeito o ben, e sendode aplicación, se é o caso, o disposto no número 3 doartigo 613 desta lei.

Artigo 663. Presentación da titulación dos inmoblesembargados.

Na mesma resolución en que se mande expedir cer-tificación de dominio e cargas dos bens inmobles embar-gados, o tribunal poderá, mediante providencia, de oficioou por instancia de parte, requiri-lo executado para queno prazo de dez días presente os títulos de propiedadede que dispoña, se o ben está inscrito no rexistro.

A presentación dos títulos comunicaráselle ó execu-tante para que manifeste se os encontra suficientes, oupropoña a emenda das faltas que note neles.

Artigo 664. Non-presentación ou inexistencia de títulos.

Se o executado non presenta os títulos dentro doprazo antes sinalado, o tribunal, por instancia do exe-cutante, poderá emprega-los constrinximentos que esti-me conducentes para obrigalo a que os presente, obtén-doos, se é o caso, dos rexistros ou arquivos en quese encontren, para o que poderá ser facultado o pro-curador do executante.

Cando non existan títulos de dominio, poderá suplirsea súa falta polos medios establecidos no título VI daLei hipotecaria. Se o tribunal da execución é competentepara recoñecer das actuacións xudiciais que, para talefecto, teñan que practicarse, levaranse a cabo estasdentro do proceso de execución.

Artigo 665. Poxa sen suplencia da falta de títulos.

Por instancia do acredor poderán sacarse os bensa poxa pública sen suplir previamente a falta de títulosde propiedade, expresando nos edictos esta circunstan-cia. En tal caso observarase o prevido na regra 5.a doartigo 140 do Regulamento para a execución da Leihipotecaria.

Artigo 666. Valoración de inmobles para a súa poxa.

1. Os bens inmobles sairán a poxa polo valor queresulte de deducir da súa taxación, realizada de acordoco previsto nos artigos 637 e seguintes desta lei, o impor-te de tódalas cargas e dereitos anteriores ó gravamepolo que se despachase execución a preferencia da calresulte da certificación rexistral de dominio e cargas.

Esta operación será realizada polo secretario xudicialdescontando do valor polo que fose taxado o inmoble


o importe total garantido que resulte da certificación decargas ou, se é o caso, o que se fixese constar no rexistrode acordo co disposto no número 2 do artigo 657.

2. Se o valor das cargas ou gravames iguala ouexcede do determinado para o ben, o tribunal alzaráo embargo.

Artigo 667. Anuncio da poxa.

A poxa anunciarase con vinte días de antelación, can-do menos, ó sinalado para a súa celebración.

O sinalamento do lugar, día e hora para a poxa noti-ficaráselle ó executado, coa mesma antelación, no domi-cilio que conste no título executivo.

Artigo 668. Contido do anuncio da poxa.

A poxa anunciarase de acordo co previsto no arti-go 646, expresándose nos edictos a identificación dopredio, que se efectuará en forma concisa, a valoracióninicial para a poxa, determinada de acordo co dispostono artigo 666 e os datos seguintes:

1.o Que a certificación rexistral e, se é o caso, atitulación sobre o inmoble ou inmobles que se poxanestá de manifesto na secretaría.

2.o Que se entenderá que todo licitador aceptacomo bastante a titulación existente ou que non existantítulos.

3.o Que as cargas ou gravames anteriores, de oshaber, ó crédito do demandante continuarán subsisten-tes e que, polo só feito de participar na poxa, o licitadoros admite e acepta quedar subrogado na responsabi-lidade derivada daqueles, se o remate se adxudica óseu favor.

Artigo 669. Condicións especiais da poxa.

1. Para tomar parte na poxa os licitadores deberándepositar, previamente, o 30 por 100 do valor que selles dese ós bens de acordo co establecido no artigo 666desta lei. O depósito efectuarase conforme o dispostono número 3.o do punto 1 do artigo 647.

2. Polo simple feito de participar na poxa enten-derase que os licitadores aceptan como suficiente a titu-lación que consta en autos ou que non exista titulacióne que aceptan, así mesmo, subrogarse nas cargas ante-riores ó crédito polo que se executa, en caso de queo remate se adxudique ó seu favor.

Artigo 670. Aprobación do remate. Pagamento. Adxu-dicación dos bens ó acredor.

1. Se a mellor oferta é igual ou superior ó 70por 100 do valor polo que o ben saíu a poxa, o tribunal,mediante auto, o mesmo día ou o día seguinte, aprobaráo remate en favor do mellor licitador. No prazo de vintedías, o rematante terá que consignar na conta de depó-sitos e consignacións a diferencia entre o depositadoe o prezo total do remate.

2. De se-lo executante quen faga a mellor ofertaigual ou superior ó 70 por 100 do valor polo que oben saíu a poxa, aprobado o remate, o secretario xudicialprocederá á liquidación do que se deba por principal,xuros e custas e, notificada esta liquidación, o executanteconsignará a diferencia, de habela.

3. Se só se fan ofertas superiores ó 70 por 100do valor polo que o ben saíu a poxa, pero ofrecendopagar a prazos con garantías suficientes, bancarias ouhipotecarias, do prezo aprazado, faránselle saber ó exe-cutante, quen, nos vinte días seguintes, poderá pedi-laadxudicación do inmoble polo 70 por 100 do valor de

saída. Se o executante non fai uso deste dereito, apro-barase o remate en favor da mellor daquelas ofertas,coas condicións de pagamento e garantías ofrecidas nela.

4. Cando a mellor oferta ofrecida na poxa sexa infe-rior ó 70 por 100 do valor polo que o ben saíu a poxa,poderá o executado, no prazo de dez días, presentarun terceiro que mellore a oferta ofrecendo cantidadesuperior ó 70 por 100 do valor de taxación ou que,aínda inferior ó dito importe, resulte suficiente paralogra-la completa satisfacción do dereito do executante.

Transcorrido o indicado prazo sen que o executadorealice o previsto no parágrafo anterior, o executantepoderá, no prazo de cinco días, pedi-la adxudicación doinmoble polo 70 por 100 do dito valor ou pola cantidadeque se lle deba por tódolos conceptos, sempre que estacantidade sexa superior á mellor oferta.

Cando o executante non faga uso desta facultade,aprobarase o remate en favor do mellor licitador, sempreque a cantidade que ofrecese supere o 50 por 100 dovalor de taxación ou, sendo inferior, cubra, alomenos,a cantidade pola que se despachase a execución, incluín-do a previsión para xuros e custas. Se a mellor ofertanon cumpre estes requisitos, o tribunal, oídas as partes,resolverá sobre a aprobación do remate á vista das cir-cunstancias do caso e tendo en conta especialmentea conducta do debedor en relación co cumprimento daobriga pola que se procede, as posibilidades de logra-lasatisfacción do acredor mediante a realización doutrosbens, o sacrificio patrimonial que a aprobación do rematesupoña para o debedor e o beneficio que dela obteñao acredor. Cando o tribunal denegue a aprobación doremate, procederase de acordo co disposto no artigoseguinte.

5. Quen resulte adxudicatario do ben inmoble con-forme o previsto nos números anteriores terá que acep-ta-la subsistencia das cargas ou gravames anteriores,se os houber, e subrogarse na responsabilidade derivadadeles.

6. Cando sexa reclamado para constituí-la hipotecaa que se refire o número 12.o do artigo 107 da Leihipotecaria, o secretario xudicial expedirá inmediatamen-te testemuño do auto de aprobación do remate, mesmoantes de se paga-lo prezo, facendo consta-la finalidadepara a que se expide. A solicitude suspenderá o prazopara paga-lo prezo do remate, que se continuará unhavez entregado o testemuño ó solicitante.

7. En calquera momento anterior á aprobación doremate ou da adxudicación ó acredor, o debedor poderálibera-los seus bens pagando integramente o que se lledeba ó executante por principal, xuros e custas.

Artigo 671. Poxa sen ningún licitador.

Se no acto da poxa non hai ningún licitador, poderáo acredor pedi-la adxudicación dos bens polo 50 por 100do seu valor de taxación ou pola cantidade que se lledeba por tódolos conceptos.

Cando o acredor, no prazo de vinte días, non fagauso desa facultade, procederase ó alzamento do embar-go, por instancia do executado.

Artigo 672. Destino das sumas obtidas na poxa deinmobles.

1. Ó prezo do remate daráselle o destino previstono número 1 do artigo 654, pero o remanente, de habelo,reterase para o pagamento de quen teña o seu dereitoinscrito ou anotado con posterioridade ó do executante.Se satisfeitos estes acredores, aínda existe sobrante,entregaráselle ó executado ou ó terceiro posuidor.

O disposto neste artigo enténdese sen prexuízo dodestino que se lle deba dar ó remanente cando se orde-


nase a súa retención nalgunha outra execución singularou en calquera proceso concursal.

2. Calquera interesado poderalle solicitar ó tribunalque sexan requiridos os titulares de créditos posteriorespara que, no prazo de trinta días, acrediten a subsistenciae esixibilidade dos seus créditos e presenten liquidacióndeles.

Das liquidacións presentadas daráselle traslado aquen promovese o incidente, para que alegue o queconveña ó seu dereito e achegue a proba documentalde que dispoña no prazo de dez días. O tribunal resolveráa continuación, por medio de auto non susceptible derecurso, o que proceda, para os únicos efectos da dis-tribución das sumas recadadas na execución e deixandoa salvo as accións que lles puidesen corresponder ósacredores posteriores para facer vale-los seus dereitoscomo e contra quen corresponda.

Transcorrido o prazo indicado sen que ningún acredorpresente a liquidación do seu crédito, daráselle ó rema-nente o destino previsto no número anterior.

Artigo 673. Poxa simultánea.

Cando o aconsellen as circunstancias, e por solicitudede calquera das partes, o tribunal, mediante providencia,poderá ordenar que se anuncie e celebre poxa en formasimultánea na sede do xulgado executor e, medianteexhorto, nun ou en varios xulgados de distintos partidosxudiciais, onde radiquen, total ou parcialmente, os bensinmobles poxados. En tales casos os licitadores poderánacudir libremente a calquera das sedes de celebracióne o tribunal executor non aprobará o remate ata coñecer,por calquera medio de comunicación, as ofertas efec-tuadas en todas elas, citando persoalmente os licitadoresque realizasen idéntica oferta, para que comparezanperante el para celebrar licitación dirimente entre deles,se o dito empate non se puido salvar mediante comu-nicación telefónica, ou de calquera outra clase, durantea celebración das poxas simultáneas.

Artigo 674. Inscrición da adquisición: título. Cancela-ción de cargas.

1. Será título bastante para a inscrición no Rexistroda Propiedade o testemuño, expedido polo secretarioxudicial, comprensivo do auto de aprobación do remate,da adxudicación ó acredor ou da transmisión por con-venio de realización ou por persoa ou entidade espe-cializada, e no que se exprese, se é o caso, que se con-signou o prezo, así como as demais circunstancias nece-sarias para a inscrición consonte a lexislación hipote-caria.

O testemuño expresará, se é o caso, que o rematanteobtivo crédito para atende-lo pagamento do prezo doremate e, se é o caso, o depósito previo, indicando osimportes financiados e a entidade que concedese o prés-tamo, para os efectos previstos no artigo 134 da Leihipotecaria.

2. Por instancia do adquirente, expedirase, se é ocaso, mandamento de cancelación da anotación ou ins-crición do gravame que orixinase o remate ou a adxu-dicación.

Así mesmo, mandarase a cancelación de tódalas ins-cricións e anotacións posteriores, mesmo as que se veri-ficasen despois de expedida a certificación previda noartigo 656, facéndose constar no mesmo mandamentoque o valor do vendido ou adxudicado foi igual ou inferioró importe total do crédito do demandante e, no casode o ter superado, que se retivo o remanente á dis-posición dos interesados.

Tamén se expresarán no mandamento as demais cir-cunstancias que a lexislación hipotecaria esixa para ainscrición da cancelación.

Artigo 675. Posesión xudicial e ocupantes do inmoble.

1. De o adquirente o solicitar, será posto en pose-sión do inmoble que non se encontre ocupado.

2. Se o inmoble está ocupado, procederase de inme-diato ó lanzamento unha vez que o tribunal resolva, deacordo co previsto no número 2 do artigo 661, queo ocupante ou ocupantes non teñen dereito a perma-necer nel. Os ocupantes desaloxados poderán exerce-losdereitos que crean que os asisten no xuízo que corres-ponda.

Cando, estando o inmoble ocupado, non se procedesepreviamente de acordo co disposto no número 2 doartigo 661, o adquirente poderalle pedir ó tribunal daexecución o lanzamento de quen, tendo en conta o dis-posto no artigo 661, poida considerarse ocupante desimple feito ou sen título suficiente. A petición deberáser efectuada no prazo dun ano desde a adquisicióndo inmoble polo rematante ou adxudicatario, transcorri-do o cal a pretensión de desaloxo só poderá facersevaler no xuízo que corresponda.

3. A petición de lanzamento a que se refire o númeroanterior notificaráselles ós ocupantes indicados poloadquirente, con citación a unha vista dentro do prazode dez días, na que poderán alegar e proba-lo que con-sideren oportuno respecto da súa situación. O tribunal,por medio de auto, sen ulterior recurso, resolverá sobreo lanzamento, que decretará en todo caso se o ocupanteou ocupantes citados non comparecen sen xusta causa.

4. O auto que resolva sobre o lanzamento dos ocu-pantes dun inmoble deixará a salvo, calquera que sexao seu contido, os dereitos dos interesados, que se pode-rán exercer no xuízo que corresponda.

SECCIÓN 7.a DA ADMINISTRACIÓN PARA PAGAMENTO

Artigo 676. Constitución da administración.

1. En calquera momento, o executante poderá pedir-lle ó tribunal que se lle entreguen en administracióntodos ou parte dos bens embargados para aplica-los seusrendementos ó pagamento do principal, xuros e custasda execución.

2. O tribunal, mediante providencia, acordará aadministración para pagamento cando a natureza dosbens así o aconselle e disporá que, logo de inventario,se poña o executante en posesión dos bens, e que selles dea a coñecer ás persoas que o mesmo executantedesigne.

Antes de acorda-la administración daráselles audien-cia, se é o caso, ós terceiros titulares de dereitos sobreo ben embargado inscritos ou anotados con posterio-ridade ó do executante.

3. O tribunal, por instancia do executante, podera-lles impor multas coercitivas ó executado ou ós terceirosque impidan ou dificulten o exercicio das facultades doadministrador, sen prexuízo das demais responsabilida-des en que aqueles puidesen incorrer.

Artigo 677. Forma da administración.

A administración para pagamento aterase ó que pac-ten executante e executado; en ausencia de pacto, enten-derase que os bens han de ser administrados segundoo costume do país.

Artigo 678. Rendición de contas.

1. O acredor, agás que outra cousa acorde o tribunalou conveñan as partes, renderá contas anualmente daadministración para pagamento ó secretario xudicial. Dascontas presentadas polo acredor daráselle vista ó exe-


cutado, por prazo de quince días. Se este formula ale-gacións, daráselle traslado delas ó executante para que,por prazo de nove días, manifeste se está ou non con-forme con elas.

2. Se non existe acordo entre eles, serán convo-cados ambos a unha comparecencia no prazo de cincodías, na cal se admitirán as probas que se propuxesene se considerasen útiles e pertinentes, fixando para prac-ticalas o tempo que se coide prudencial, que non poderáexceder de dez días.

Practicada, se é o caso, a proba admitida, o tribunaldictará auto, no prazo de cinco días, no que resolveráo procedente sobre a aprobación ou rectificación dascontas presentadas.

Artigo 679. Controversias sobre a administración.

Agás as controversias sobre rendición de contas,tódalas demais cuestións que poidan xurdir entre o acre-dor e o executado, con motivo da administración dospredios embargados, substanciaranse polos trámitesestablecidos para o xuízo verbal.

Artigo 680. Finalización da administración.

1. Cando ó executante se lle fixese pagamento doseu crédito, xuros e custas co producto dos bens admi-nistrados, volverán estes a poder do executado.

2. O executado poderá en calquera momentopaga-lo que falte da súa débeda, segundo o último estadode conta presentado polo acredor, caso en que aquelserá reposto inmediatamente na posesión dos seus bense cesará este na administración, sen prexuízo de rende-lasúa conta xeral nos quince días seguintes, e das demaisreclamacións a que un e outro se crean con dereito.

3. Se o executante non logra a satisfacción do seudereito mediante a administración, poderalle pedir ó tri-bunal que se poña termo a esta e que, logo de rendiciónde contas, se proceda á realización forzosa por outrosmedios.

CAPÍTULO V

Das particularidades da execuciónsobre bens hipotecados ou peñorados

Artigo 681. Procedemento para esixi-lo pagamento dedébedas garantidas por peñor ou hipoteca.

1. A acción para esixi-lo pagamento de débedasgarantidas por peñor ou hipoteca poderá exercerse direc-tamente contra os bens peñorados ou hipotecados,suxeitando o seu exercicio ó disposto neste título, coasespecialidades que se establecen no presente capítulo.

2. Cando se reclame o pagamento de débedasgarantidas por hipoteca naval, o disposto no númeroanterior só será aplicable nos dous primeiros casos doartigo 39 da Lei de hipoteca naval.

Artigo 682. Ámbito deste capítulo.

1. As normas deste capítulo só serán aplicables can-do a execución se dirixa exclusivamente contra benspeñorados ou hipotecados en garantía da débeda polaque se proceda.

2. Cando se persigan bens hipotecados, as dispo-sicións deste capítulo aplicaranse sempre que, ademaisdo disposto no número anterior, se cumpran os requisitosseguintes:

1.o Que na escritura de constitución da hipotecase determine o prezo en que os interesados taxan o

predio ou ben hipotecado, para que sirva de tipo napoxa.

2.o Que, na mesma escritura, conste un domicilio,que fixará o debedor, para a práctica dos requirimentose das notificacións.

Na hipoteca sobre establecementos mercantís terasenecesariamente por domicilio o local en que estea ins-talado o establecemento que se hipoteca.

3. O rexistrador fará constar na inscrición da hipo-teca as circunstancias a que se refire o número anterior.

Artigo 683. Cambio do domicilio sinalado para requi-rimentos e notificacións.

1. O debedor e o hipotecante non debedor poderáncambia-lo domicilio que designasen para a práctica derequirimentos e notificacións, suxeitándose ás regrasseguintes:

1.a Cando os bens hipotecados sexan inmobles, nonserá necesario o consentimento do acredor, sempre queo cambio teña lugar dentro da mesma poboación quese designase na escritura, ou de calquera outra que seatope no termo en que radiquen os predios e que sirvapara determina-la competencia do xulgado.

Para cambiar ese domicilio a punto diferente dosexpresados será necesaria a conformidade do acredor.

2.a Cando se trate de hipoteca mobiliaria, o domi-cilio non poderá ser cambiado sen consentimento doacredor.

3.a En caso de hipoteca naval, abondará con póren coñecemento do acredor o cambio de domicilio.

2. Os cambios de domicilio a que fai referencia onúmero anterior faranse constar en acta notarial e, norexistro correspondente, por nota na marxe da inscriciónda hipoteca.

3. Para efectos de requirimentos e notificacións, odomicilio dos terceiros adquirentes de bens hipotecadosserá o que apareza designado na inscrición da súa adqui-sición. En calquera momento poderá o terceiro adqui-rente cambia-lo dito domicilio na forma prevista no núme-ro anterior.


1. Para coñecer dos procedementos a que se refireeste capítulo será competente:

1.o De os bens hipotecados seren inmobles, o xul-gado de primeira instancia do lugar en que radica opredio e se este radicase en máis dun partido xudicial,o mesmo que se son varios e radican en diferentes par-tidos, o xulgado de primeira instancia de calquera deles,por elección do demandante, sen que sexan aplicablesneste caso as normas sobre submisión expresa ou tácitacontidas nesta lei.

2.o Se os bens hipotecados son buques, o xulgadode primeira instancia ó que se sometesen as partes notítulo constitutivo da hipoteca e, no seu defecto, o xul-gado do lugar en que se constituíse a hipoteca, o doporto en que se encontre o buque hipotecado, o dodomicilio do demandado ou o do lugar en que radiqueo rexistro en que foi inscrita a hipoteca, por eleccióndo demandante.

3.o Se os bens hipotecados son mobles, o xulgadode primeira instancia ó que as partes se sometesen naescritura de constitución de hipoteca e, no seu defecto,o do partido xudicial onde esta fose inscrita. De serenvarios os bens hipotecados e inscritos en diversos rexis-tros, será competente o xulgado de primeira instanciade calquera dos partidos xudiciais correspondentes, porelección do demandante.


4.o De tratarse de bens peñorados, o xulgado deprimeira instancia ó que as partes se sometesen na escri-tura ou póliza de constitución da garantía e, no seu defec-to, o do lugar en que os bens se atopen, estean alma-cenados ou se entendan depositados.

2. O tribunal examinará de oficio a súa propia com-petencia territorial.

Artigo 685. Demanda executiva e documentos que selle teñen que xuntar a esta.

1. A demanda executiva deberá dirixirse fronte ódebedor e, se é o caso, fronte ó hipotecante non debedorou fronte ó terceiro posuidor dos bens hipotecados, sem-pre que este último lle acreditase ó acredor a adquisicióndo devanditos bens.

2. Á demanda xuntaráselle o título ou títulos de cré-dito, revestidos dos requisitos que esta lei esixe parao despacho da execución, así como os demais docu-mentos a que se refiren o artigo 550 e, nos seus res-pectivos casos, os artigos 573 e 574 desta lei.

En caso de execución sobre bens hipotecados ousobre bens en réxime de peñor sen desprazamento, senon pode presentarse o título inscrito, deberá xuntarseco que se presente certificación do Rexistro que acreditea inscrición e subsistencia da hipoteca.

3. Para os efectos do procedemento regulado nestecapítulo considerarase título suficiente para despacharexecución o documento privado de constitución da hipo-teca naval inscrito no rexistro conforme o disposto noartigo 3 da Lei de hipoteca naval.

4. Para a execución das hipotecas sobre bens inmo-bles constituídas a favor dunha entidade das que legal-mente poden chegar a emitir cédulas hipotecarias ouque, ó iniciarse o procedemento, garantan créditos epréstamos afectos a unha emisión de bonos hipotecarios,abondará coa presentación dunha certificación do Rexis-tro da Propiedade que acredite a inscrición e subsistenciada hipoteca. A dita certificación completarase con cal-quera copia autorizada da escritura de hipoteca, quepoderá ser parcial comprendendo tan só o predio oupredios obxecto da execución.

Artigo 686. Requirimento de pagamento.

1. No mesmo auto en que se despache execuciónmandarase que se requira de pagamento ó debedor e,se é o caso, ó hipotecante non debedor ou ó terceiroposuidor contra quen se dirixa a demanda, no domicilioque resulte vixente no rexistro.

2. Sen prexuízo da notificación ó debedor do des-pacho da execución, non se practicará o requirimento aque se refire o número anterior cando se acredite quese efectuou extraxudicialmente o requirimento ou requi-rimentos, conforme o disposto no número 2 do artigo 581.

Para estes efectos, o requirimento extraxudicial debe-rá terse practicado no domicilio que resulte vixente norexistro, ben persoalmente se se encontrase nel o debe-dor, o hipotecante non debedor ou o terceiro posuidorque teña que ser requirido, ou ben ó parente máis próxi-mo, familiar ou dependente maiores de catorce anosque se atopen na habitación do que teña que ser requi-rido e se non se encontra a ninguén nela, ó porteiroou ó veciño máis próximo que haxa.

Artigo 687. Depósito dos vehículos de motor hipote-cados e dos bens peñorados.

1. Cando o procedemento teña por obxecto débe-das garantidas por peñor ou hipoteca de vehículos demotor, mandarase que os bens peñorados ou os vehícu-

los hipotecados se depositen en poder do acredor ouda persoa que este designe.

Os vehículos depositados precintaranse e non pode-rán ser utilizados, agás que iso non sexa posible pordisposicións especiais; neste caso nomearase un inter-ventor.

2. O depósito a que se refire o número anterior acor-darase no mesmo auto que despache a execución, sese lle requiriu extraxudicialmente pagamento ó debedor.Noutro caso, ordenarase requirir de pagamento ó debe-dor de acordo co previsto nesta lei e, se este non atendeo requirimento, mandarase constituí-lo depósito.

3. Cando non poidan ser aprehendidos os benspeñorados, nin constituírse o depósito deles, non seseguirá adiante o procedemento.

Artigo 688. Certificación de dominio e cargas. Sobre-semento da execución en caso de inexistencia oucancelación da hipoteca.

1. Cando a execución se siga sobre bens hipote-cados, reclamaráselle ó rexistrador certificación na queconsten os extremos a que se refire o número 1 doartigo 656 e na que se exprese, así mesmo, que a hipo-teca en favor do executante se atopa subsistente e sencancelar ou, se é o caso, a cancelación ou modificaciónsque aparezan no Rexistro.

2. O rexistrador fará constar por nota marxinal nainscrición de hipoteca que se expediu a certificación dedominio e cargas, expresando a súa data e a existenciado procedemento a que se refire.

Entrementres non se cancele por mandamento xudi-cial a dita nota marxinal, o rexistrador non poderá can-cela-la hipoteca por causas distintas da propia execución.

3. Se da certificación resulta que a hipoteca na queo executante funda a súa reclamación non existe oufoi cancelada, o tribunal dictará auto no que porá finá execución. Contra esta resolución poderá interporserecurso de apelación.

Artigo 689. Comunicación do procedemento ó titularinscrito e ós acredores posteriores.

1. Se da certificación rexistral aparece que a persoaa favor da cal resulte practicada a última inscrición dedominio non foi requirida de pagamento en ningunhadas formas notarial ou xudicial, previstas nos artigosanteriores, notificaráselle a existencia do procedementoa aquela persoa, no domicilio que conste no Rexistro,para que poida, se lle convén, intervir na execución, con-forme o disposto no artigo 662, ou satisfacer antes doremate o importe do crédito e os xuros e custas naparte que estea asegurada coa hipoteca do seu predio.

2. Cando existan cargas ou dereitos reais consti-tuídos con posterioridade á hipoteca que garante o cré-dito do demandante, aplicarase o disposto no artigo 659.

Artigo 690. Administración do predio ou ben hipotecado.

1. Transcorrido o prazo de dez días desde o requi-rimento de pagamento ou, cando este se efectuaseextraxudicialmente, desde o despacho da execución, oacredor poderá pedir que se lle confira a administraciónou a posesión interina do predio ou ben hipotecado.O acredor percibirá neste caso as rendas vencidas enon satisfeitas, se así se estipulou, e os froitos, rendase productos posteriores, cubrindo con iso os gastos deconservación e explotación dos bens e despois o seupropio crédito.

Para os efectos anteriormente previstos, a adminis-tración interina notificaráselle ó ocupante do inmoble,coa indicación de que queda obrigado a lle efectuar ó


administrador os pagamentos que lle deban facer ópropietario.

Tratándose de inmobles desocupados, o administra-dor será posto, con carácter provisional, na posesiónmaterial daqueles.

2. Se os acredores son máis dun, corresponderallea administración ó que sexa preferente, segundo o rexis-tro, e se son da mesma prelación poderá pedila calqueradeles en beneficio común, aplicando os froitos, rendase productos segundo determina o número anterior, apro rata entre os créditos de tódolos demandantes. Seo piden varios da mesma prelación, decidirá o tribunalmediante providencia segundo o seu prudente arbitrio.

3. A duración da administración e posesión interinaque se lle conceda ó acredor non excederá, como normaxeral, de dous anos, se a hipoteca é inmobiliaria, e dunano, se é mobiliaria ou naval. Ó seu termo, o acredorrenderalle contas da súa xestión ó tribunal, quen as apro-bará, se procede. Sen este requisito non poderá pro-seguirse a execución.

4. Cando se siga o procedemento por débeda garan-tida con hipoteca sobre vehículo de motor, só se acordaráa administración a que se refiren os números anterioresse o acredor que a solicite presta caución suficiente encalquera das formas previstas no parágrafo segundo donúmero 3 do artigo 529.

5. Cando a execución hipotecaria concorra cun pro-ceso concursal, en materia de administración ou pose-sión interina terá que se ater ó que dispoña o tribunalque coñeza do proceso concursal, conforme as normasreguladoras del.

Artigo 691. Convocatoria da poxa de bens hipoteca-dos. Publicidade da convocatoria.

1. Cumprido o disposto nos artigos anteriores etranscorridos trinta días desde que tiveron lugar o requi-rimento de pagamento e as notificacións antes expre-sadas, procederase por instancia do demandante, dodebedor ou do terceiro posuidor, á poxa do predio ouben hipotecado.

2. A poxa anunciarase con vinte días de antelación,polo menos. O sinalamento do lugar, día e hora parao remate notificaráselle ó debedor, coa mesma ante-lación, no domicilio que conste no rexistro.

3. Cando se siga o procedemento por débeda garan-tida con hipoteca sobre establecemento mercantil oanuncio indicará que o adquirente quedará suxeito ódisposto na Lei sobre arrendamentos urbanos, aceptan-do, se é o caso, o dereito do arrendador a eleva-la rendapor cesión do contrato.

4. A poxa de bens hipotecados, sexan mobles ouinmobles, realizarase de acordo co disposto nesta leipara a poxa de bens inmobles.

5. Nos procesos de execución a que se refire estecapítulo poderán utilizarse tamén a realización medianteconvenio e a realización por medio de persoa ou entidadeespecializada reguladas nas seccións 3.a e 4.a do capí-tulo IV deste título.

Artigo 692. Pagamento do crédito hipotecario e apli-cación do sobrante.

1. O prezo do remate destinarase, sen dilación, alle pagar ó demandante o principal do seu crédito, osxuros devengados e as custas causadas, sen que o entre-gado ó acredor por cada un destes conceptos excedado límite da respectiva cobertura hipotecaria; o exceso,se o houber, depositarase por disposición dos titularesde dereitos posteriores inscritos ou anotados sobre oben hipotecado. Satisfeitos, se é o caso, os acredoresposteriores, entregaráselle o remanente ó propietario doben hipotecado.

Malia o disposto no parágrafo anterior, cando o pro-pietario do ben hipotecado é o propio debedor, o prezodo remate, na contía que exceda do límite da coberturahipotecaria, destinarase ó pagamento da totalidade doque se lle deba ó executante polo crédito que sexa obxec-to da execución, unha vez satisfeitos, se é o caso, oscréditos inscritos ou anotados posteriores á hipoteca esempre que o debedor non se encontre en situaciónde suspensión de pagamentos, concurso ou quebra.

2. Quen se considere con dereito ó remanente quepoida quedar tralo pagamento ós acredores posteriorespoderá promove-lo incidente previsto no número 2 doartigo 672.

O disposto neste número e no anterior enténdesesen prexuízo do destino que deba dárselle ó remanentecando se ordenase a súa retención nalgunha outra exe-cución singular ou en calquera proceso concursal.

3. No mandamento que se expida para a cance-lación da hipoteca que garantía o crédito do executantee, se é o caso, das inscricións e anotacións posteriores,expresarase, ademais do disposto no artigo 674, quese fixeron as notificacións a que se refire o artigo 689.

Artigo 693. Reclamación limitada a parte do capitalou dos xuros dos que o pagamento se deba faceren prazos diferentes. Vencemento anticipado dedébedas a prazos.

1. O disposto neste capítulo será aplicable ó casoen que deixe de pagarse unha parte do capital do créditoou dos xuros, o pagamento dos cales deba facerse enprazos diferentes, se vence algún deles sen cumpri-lodebedor a súa obriga, e sempre que tal estipulación cons-te inscrita no Rexistro.

Se para o pagamento dalgún dos prazos do capitalou dos xuros é necesario allea-lo ben hipotecado, e aíndaquedan por vencer outros prazos da obrigación, veri-ficarase a venda e transferiráselle o predio ó compradorcoa hipoteca correspondente á parte do crédito que nonestea satisfeita.

2. Poderá reclamarse a totalidade do debido porcapital e por xuros se se conviñese o vencemento totalen caso de falta de pagamento dalgún dos prazos dife-rentes e este convenio constase inscrito no Rexistro.

3. No caso a que se refire o número anterior, oacredor poderá solicitar que, sen prexuízo de que a exe-cución se despache pola totalidade da débeda, se llecomunique ó debedor que, ata o día sinalado para acelebración da poxa, poderá libera-lo ben mediante aconsignación da cantidade exacta que por principal exuros estea vencida na data de presentación da deman-da, incrementada, se é o caso, cos vencementos do prés-tamo e os xuros de demora que se vaian producindoó longo do procedemento e resulten impagados en todoou en parte. Para estes efectos, o acredor poderá solicitarque se proceda conforme o previsto no número 2 doartigo 578.

Se o ben hipotecado é a vivenda familiar, o debedorpoderá, por unha soa vez, mesmo sen o consentimentodo acredor, libera-lo ben mediante a consignación dascantidades expresadas no parágrafo anterior.

Se o debedor efectúa o pagamento nas condiciónsprevistas no número anterior, liquidaranse as custas e,unha vez satisfeitas estas, o tribunal dictará providenciapola que declarará rematado o procedemento. O mesmose acordará cando o pagamento o realice un terceiroco consentimento do executante.

Artigo 694. Realización dos bens peñorados.

1. Constituído o depósito dos bens peñorados, pro-cederase á súa realización conforme o disposto nestalei para o procedemento de constrinximento.


2. Cando os bens peñorados non sexan daquelesa que se refire a sección 1.a do capítulo IV deste título,mandarase anuncia-la poxa conforme o previsto nos arti-gos 645 e seguintes desta lei.

O valor dos bens para a poxa será o fixado na escrituraou póliza de constitución do peñor e, se non se sinalou,o importe total da reclamación por principal, xuros ecustas.

Artigo 695. Oposición á execución.

1. Nos procedementos a que se refire este capítulosó se admitirá a oposición do executado cando se fundenas seguintes causas:

1.a Extinción da garantía ou da obrigación garantida,sempre que se presente certificación do rexistro expre-siva da cancelación da hipoteca ou, se é o caso, dopeñor sen desprazamento, ou escritura pública de cartade pagamento ou de cancelación da garantía.

2.a Erro na determinación da cantidade esixible, can-do a débeda garantida sexa o saldo que presente o pechedunha conta entre executante e executado. O executadodeberá acompaña-lo seu exemplar da cartilla na queconsten os asentos da conta e só se admitirá a oposicióncando o saldo que presente a dita cartilla sexa distintodo que resulte da presentada polo executante.

Non será necesario achegar cartilla cando o proce-demento se refira ó saldo resultante do peche de contascorrentes ou operacións similares derivadas de contratosmercantís outorgados por entidades de crédito, aforroou financiamento nos que se conviñese que a cantidadeesixible en caso de execución será a especificada en cer-tificación expedida pola entidade acredora, pero o exe-cutado deberá expresar coa debida precisión os puntosen que discrepe da liquidación efectuada pola entidade.

3.a En caso de execución de bens mobles hipote-cados ou sobre os que se constituíu peñor sen despra-zamento, a suxeición dos devanditos bens a outro peñor,hipoteca mobiliaria ou inmobiliaria ou embargo inscritoscon anterioridade ó gravame que motive o procedemen-to, o que terá que acreditarse mediante a correspondentecertificación rexistral.

2. Formulada a oposición a que se refire o númeroanterior, suspenderase a execución. O tribunal, medianteprovidencia, convocará as partes a unha comparecencia,debendo mediar catro días desde a citación; oirá as par-tes, admitirá os documentos que se presenten e acordaráen forma de auto o que estime procedente dentro dosegundo día.

3. O auto que estime a oposición baseada nas cau-sas 1.a e 3.a do número 1 deste artigo mandará sobre-se-la execución; o que estime a oposición baseada nacausa 2.a fixará a cantidade pola que teña que seguirsea execución.

4. Contra o auto que ordene o sobresemento daexecución poderá interporse recurso de apelación. Fóradeste caso, os autos que decidan a oposición a quese refire este artigo non serán susceptibles de recursoningún.

Artigo 696. Tercerías de dominio.

1. Para que poida admitirse a tercería de dominionos procedementos a que se refire este capítulo, deberáxuntarse á demanda título de propiedade de data, quefaga fe, anterior á de constitución da garantía. De tratarsede bens o dominio dos cales sexa susceptible de ins-crición nalgún rexistro, o dito título terá que estar inscritoa favor do tercerista ou do seu causante con data anteriorá de inscrición da garantía, o que se acreditará mediantecertificación rexistral expresiva da inscrición do título do

tercerista ou do seu causante e certificación de non apa-recer extinguido nin cancelado no rexistro o asento dedominio correspondente.

2. A admisión da demanda de tercería suspenderáa execución respecto dos bens ós que se refira e, seestes son só parte dos comprendidos na garantía, poderásegui-lo procedemento respecto dos demais, se así osolicita o acredor.

Artigo 697. Suspensión da execución por pre-xudicia-lidade penal.

Fóra dos casos a que se refiren os dous artigos ante-riores, os procedementos a que se refire este capítulosó se suspenderán por pre-xudicialidade penal, candose acredite, conforme o disposto no artigo 569 destalei, a existencia de causa criminal sobre calquera feitode aparencia delictuosa que determine a falsidade dotítulo, a invalidez ou a ilicitude do despacho da execución.

Artigo 698. Reclamacións non comprendidas nos arti-gos anteriores.

1. Calquera reclamación que o debedor, o terceiroposuidor e calquera interesado poidan formular e quenon estea comprendida nos artigos anteriores, mesmoas que versen sobre nulidade do título ou sobre o ven-cemento, certeza, extinción ou contía da débeda, ven-tilaranse no xuízo que corresponda, sen producir nuncao efecto de suspender nin entorpece-lo procedementoque se establece neste capítulo.

A competencia para coñecer deste proceso serádeterminado polas regras ordinarias.

2. No momento de formula-la reclamación a quese refire o número anterior ou durante o curso de xuízoa que dea lugar, poderá solicitarse que se asegure aefectividade da sentencia que se dicte nel, con retencióndo todo ou dunha parte da cantidade que, polo pro-cedemento que se regula neste capítulo, se lle debaentregar ó acredor.

O tribunal, mediante providencia, decretará estaretención en vista dos documentos que se presenten,se estima abondas as razóns que se aleguen. Se quensolicita a retención non tivese solvencia notoria e sufi-ciente, o tribunal deberá esixirlle previa e bastante garan-tía para responder dos xuros de demora e do resarci-mento de calquera outro dano e perda que se lle poidaocasionarse ó acredor.

3. Cando o acredor afiance á satisfacción do tribunala cantidade que estivese mandada reter ás resultas doxuízo a que se refire o número 1, alzarase a retención.

TÍTULO V

Da execución en cousa distinta a unha cantidadede diñeiro

CAPÍTULO I

Das disposicións xerais

Artigo 699. Despacho da execución.

Cando o título executivo conteña condena ou obrigade facer ou non facer ou de entregar cousa distinta aunha cantidade de diñeiro, no auto polo que se despacheexecución requirirase o executado para que, dentro doprazo que o tribunal estime adecuado, cumpra nos seuspropios termos o que estableza o título executivo.

No requirimento, o tribunal poderá apercibi-lo exe-cutado co emprego de constrinximentos persoais ou mul-tas pecuniarias.


Artigo 700. Embargo de garantía e caución substitu-toria.

Se o requirimento para facer, non facer ou entregarcousa distinta dunha cantidade de diñeiro non pode tercumprimento inmediato, o tribunal, por instancia do exe-cutante, poderá acorda-las medidas de garantía que resul-ten adecuadas para asegura-la efectividade da condena.

Acordarase, en todo caso, cando o executante o soli-cite, o embargo de bens do executado en cantidadesuficiente para asegura-lo pagamento das eventuaisindemnizacións substitutorias e as custas da execución.

O embargo alzarase se o executado presta cauciónen contía suficiente, fixada polo tribunal ó acorda-loembargo, en calquera das formas previstas no parágrafosegundo do número 3 do artigo 529.

CAPÍTULO II

Da execución por deberes de entregar cousas

Artigo 701. Entrega de cousa moble determinada.

1. Cando do título executivo se desprenda o deberde entregar cousa moble certa e determinada e o exe-cutado non leve a cabo a entrega dentro do prazo quese lle concedese, o tribunal porá ó executante en pose-sión da cousa debida, empregando para iso os cons-trinximentos que crea precisos, ordenando a entrada enlugares cerrados e auxiliándose da forza pública, se fornecesario.

Cando se trate de bens mobles suxeitos a un réximede publicidade rexistral similar ó inmobiliario, disporasetamén o necesario para adecua-lo rexistro de que setrate ó título executivo.

2. Se se ignora o lugar en que a cousa se encontraou se non se encontra ó buscala no sitio en que debeseatoparse, o tribunal interrogará o executado ou a ter-ceiros, con apercibimento de incorrer en desobediencia,para que digan se a cousa está ou non no seu podere se saben ónde se encontra.

3. Cando, téndose procedido segundo o dispostonos números anteriores, non poida ser tida a cousa, otribunal ordenará, mediante providencia, por instanciado executante, que a falta de entrega da cousa ou cousasdebidas se substitúa por unha compensación pecuniariaxusta, que se establecerá de acordo cos artigos 712e seguintes.

Artigo 702. Entrega de cousas xenéricas ou indeter-minadas.

1. Se o título executivo se refire á entrega de cousasxenéricas ou indeterminadas, que poden ser adquiridasnos mercados e, pasado o prazo, non se cumpriu o requi-rimento, o executante poderá requirir que sexa postoen posesión das cousas debidas ou que sexa facultadopara que as adquira, por conta do executado, ordenando,ó mesmo tempo, o embargo de bens suficientes parapaga-la adquisición, da que o executante dará contaxustificada.

2. Se o executante manifesta que a adquisición tar-día das cousas xenéricas ou indeterminadas de acordoco número anterior non satisfai xa o seu interese lexítimo,o tribunal determinará, mediante providencia, o equiva-lente pecuniario, cos danos e perdas que se lle poidancausar ó executante, que se liquidarán de acordo cosartigos 712 e seguintes

Artigo 703. Entrega de bens inmobles.

1. Se o título dispón a transmisión ou entrega dunben inmoble, o tribunal ordenará de inmediato o que

proceda segundo o contido da condena e, se é o caso,disporá o necesario para adecua-lo rexistro ó título exe-cutivo.

Se no inmoble que teña que entregarse hai cousasque non sexan obxecto do título, o tribunal requirirá oexecutado para que as retire dentro do prazo que sinale.Se non as retira, consideraranse bens abandonados paratódolos efectos.

2. Cando no acto do lanzamento o que desaloxeo predio reivindique a titularidade de cousas non sepa-rables, de consistir en plantacións ou instalacións estric-tamente necesarias para a utilización ordinaria do inmo-ble, resolverase na execución sobre a obriga de aboa-mento do seu valor, de o instaren os interesados noprazo de cinco días a partir do desaloxo.

3. De facerse constar no lanzamento a existenciade danos no inmoble orixinados polo executado ou osocupantes, poderase acorda-la retención e constituciónen depósito de bens suficientes do posible responsable,para responder dos danos e perdas causados, que seliquidarán, se é o caso e por petición do executante,de conformidade co previsto nos artigos 712 e seguintes.

Artigo 704. Ocupantes de inmobles que deban entre-garse.

1. Cando o inmoble do que se deba entrega-la pose-sión sexa vivenda habitual do executado ou de quendel dependa, daráselle un prazo dun mes para desa-loxalo. De existir motivo fundado, poderá prorrogarseo dito prazo un mes máis.

Transcorridos os prazos sinalados, procederase deinmediato ó lanzamento, fixándose a data deste na reso-lución inicial ou na que acorde a prórroga.

2. Se o inmoble á entrega do cal obriga o títuloexecutivo está ocupado por terceiras persoas distintasdo executado e de quen con el comparta a utilizacióndaquel, o tribunal, tan pronto como coñeza a súa exis-tencia, notificarálle-lo despacho da execución ou a pen-dencia desta, para que, no prazo de dez días, lle pre-senten ó tribunal os títulos que xustifiquen a súa situa-ción.

O executante poderalle pedir ó tribunal o lanzamentode quen considere ocupante de mero feito ou sen títulosuficiente. Desta petición daráselles traslado ás persoasdesignadas polo executante, e continuaranse as actuaciónsconforme o previsto nos números 3 e 4 do artigo 675.

CAPÍTULO III

Da execución por obrigas de facer e non facer

Artigo 705. Requirimento e fixación de prazo.

Se o título executivo obriga a facer algunha cousa,o tribunal requirirá o debedor para que a faga dentrodun prazo que fixará segundo a natureza do facer eas circunstancias que concorran.

Artigo 706. Condena de facer non persoalísimo.

1. Cando o facer a que obrigue o título executivonon sexa persoalísimo, se o executado non o leva acabo no prazo sinalado polo tribunal, o executante pode-rá pedir que sexa facultado para llo encargar a un ter-ceiro, por conta do executado, ou reclama-lo resarcimen-to de danos e perdas.

Cando o título conteña unha disposición expresa parao caso de incumprimento do debedor, terá que se ateró disposto naquel, sen que o executante poida optarentre a realización por terceiro ou o resarcimento.


2. Se, conforme o disposto no número anterior, oexecutante opta por llo encargar facer a un terceiro,valorarase previamente o custo do dito facer por un peri-to taxador designado polo tribunal e, se o executadonon deposita a cantidade que o tribunal aprobe medianteprovidencia ou non afianza o pagamento, procederasede inmediato ó embargo de bens e á súa realizaciónforzosa ata obte-la suma que sexa necesaria.

Cando o executante opte polo resarcimento de danose perdas, procederase a cuantificalos conforme o pre-visto nos artigos 712 e seguintes.

Artigo 707. Publicación da sentencia en medios decomunicación.

Cando a sentencia ordene a publicación ou difusión,total ou parcial, do seu contido en medios de comu-nicación por conta da parte vencida no proceso, poderádespacharse a execución para obte-la efectividade destepronunciamento, requiríndose o executado para que con-trate os anuncios que resulten procedentes.

Se o executado non atende o requirimento no prazoque lle sexa sinalado, poderá contrata-la publicidade oexecutante, logo de obtención dos fondos precisos concargo ó patrimonio do executado de acordo co que sedispón no número 2 do artigo anterior.

Artigo 708. Condena á emisión dunha declaración devontade.

1. Cando unha resolución xudicial ou arbitral firmecondene a emitir unha declaración de vontade, trans-corrido o prazo de vinte días que establece o artigo 548sen que fose emitida polo executado, o tribunal, pormedio de auto, resolverá ter por emitida a declaraciónde vontade, de estaren predeterminados os elementosesenciais do negocio. Emitida a declaración, o execu-tante poderá pedir que se libre, con testemuño do auto,mandamento de anotación ou inscrición no rexistro ourexistros que correspondan, segundo o contido e obxectoda declaración de vontade.

O anterior entenderase sen prexuízo da observanciadas normas civís e mercantís sobre forma e documen-tación de actos e negocios xurídicos.

2. Se, nos casos do número anterior, non están pre-determinados algúns elementos non esenciais do nego-cio ou contrato sobre o que deba recae-la declaraciónde vontade, o tribunal, oídas as partes, determinaraosna propia resolución en que teña por emitida a decla-ración, conforme o que sexa usual no mercado ou notráfico xurídico.

Cando a indeterminación afecte elementos esenciaisdo negocio ou contrato sobre o que deba recae-la decla-ración de vontade, se esta non é emitida polo condenado,procederá a execución polos danos e perdas causadosó executante, que se liquidarán de acordo cos arti-gos 712 e seguintes.

Artigo 709. Condena de facer persoalísimo.

1. Cando o título executivo se refira a un facer per-soalísimo, o executado poderalle manifestar ó tribunal,dentro do prazo que se lle concedese para cumpri-lorequirimento a que se refire o artigo 699, os motivospolos que se nega a face-lo que o título dispón e alega-loque teña por conveniente sobre o carácter persoalísimoou non persoalísimo da prestación debida. Transcorridoeste prazo sen que o executado realizase a prestación,o executante poderá optar entre pedir que a execuciónsiga adiante para lle entregar a aquel un equivalentepecuniario da prestación de facer ou solicitar que secompela o executado cunha multa por cada mes que

transcorra sen levalo a cabo desde a finalización do pra-zo. O tribunal resolverá por medio de auto o que proceda,accedendo ó solicitado polo executante cando coide quea prestación que sexa obxecto da condena ten as espe-ciais calidades que caracterizan o facer persoalísimo.Noutro caso, ordenará prosegui-la execución de acordoco disposto no artigo 706.

2. Se se acorda seguir adiante a execución paraobte-lo equivalente pecuniario da prestación debida, namesma resolución imporáselle ó executado unha únicamulta de acordo co disposto no artigo 711.

3. Cando se acorde compele-lo executado con mul-tas mensuais, reiteraranse trimestralmente os requiri-mentos, ata que se cumpra un ano desde o primeiro.Se, ó cabo do ano, o executado continúa refusandoface-lo que dispoña o título, proseguirá a execución paralle entregar ó executante un equivalente pecuniario daprestación ou para a adopción de calquera outra medidaque resulte idónea para a satisfacción do executantee que, por petición deste e oído o executado, poderáacorda-lo tribunal.

4. Non serán de aplicación as disposicións dos ante-riores números deste artigo cando o título executivo con-teña unha disposición expresa para o caso de incum-primento do debedor. En tal caso, haberá que se ateró disposto naquel.

Artigo 710. Condenas de non facer.

1. Se o condenado a non facer algunha cousa que-brante a sentencia, será requirido, por instancia do exe-cutante, para que desfaga o mal feito se é posible, indem-nice os danos e perdas causados e, se é o caso, seabsteña de reitera-lo quebrantamento, con apercibimen-to de incorrer no delicto de desobediencia á autoridadexudicial.

Procederase desta forma cantas veces incumpra acondena e para que desfaga o mal feito será intimadocoa imposición de multas por cada mes que transcorrasen desfacelo.

2. Se, atendida a natureza da condena de non facer,o seu incumprimento non é susceptible de reiteracióne tampouco fose posible desface-lo mal feito, a execuciónprocederá para resarci-lo executante polos danos e per-das que lle fosen causados.

Artigo 711. Contía das multas coercitivas.

Para determina-la contía das multas previstas nos arti-gos anteriores, o tribunal, mediante providencia, terá enconta o prezo ou a contraprestación do facer persoa-lísimo establecidos no título executivo e, se non constannel ou se trata de desface-lo mal feito, o custo en diñeiroque no mercado se lles atribúa a esas conductas.

As multas mensuais poderán ascender a un 20 por100 do prezo ou valor e a multa única ó 50 por 100do dito prezo ou valor.

CAPÍTULO IV

Da liquidación de danos e perdas, froitos e rendase a rendición de contas

Artigo 712. Ámbito de aplicación do procedemento.

Procederase do modo que ordenan os artigos seguin-tes sempre que, consonte esta lei, deba determinarsena execución forzosa o equivalente pecuniario dunhaprestación en cousa distinta a unha cantidade de diñeiroou fixa-la cantidade debida en concepto de danos e per-das ou de froitos, rendas, utilidades ou productos decalquera clase ou determina-lo saldo resultante da ren-dición de contas dunha administración.


Artigo 713. Petición de liquidación e presentación derelación de danos e perdas.

1. Xunto co escrito en que solicite motivadamentea súa determinación xudicial, o que sufrise os danose perdas presentará unha relación detallada deles, coasúa valoración, podendo achega-los dictames e docu-mentos que considere oportunos.

2. Do escrito e da relación de danos e perdas edemais documentos daráselle traslado a quen teña queaboa-los danos e perdas, para que, no prazo de dez días,conteste o que xulgue conveniente.

Artigo 714. Conformidade do debedor coa relación dedanos e perdas.

1. Se o debedor se conforma coa relación dos danose perdas e co seu importe, aprobaraa o tribunal medianteprovidencia sen ulterior recurso, e procederase a facerefectiva a suma convida na forma establecida nos arti-gos 571 e seguintes para a execución en diñeiro.

2. Entenderase que o debedor presta a súa con-formidade ós feitos alegados polo executante se deixapasa-lo prazo de dez días sen efectua-lo traslado ou selimita a negar xenericamente a existencia de danos eperdas, sen concreta-los puntos en que discrepa da rela-ción presentada polo acredor, nin expresa-las razóns eo alcance da discrepancia.

Artigo 715. Oposición do debedor.

Se, dentro do prazo legal, o debedor se opón moti-vadamente á petición do demandante, sexa en cantoás partidas de danos e perdas, sexa en canto á súavaloración en diñeiro, substanciarase a liquidación dedanos e perdas polos trámites establecidos para os xuí-zos verbais nos artigos 441 e seguintes, pero o tribunalpoderá, mediante providencia, por instancia de parte oude oficio, se o considera necesario, nomear un peritoque dictamine sobre a efectiva producción dos danose a súa avaliación en diñeiro. En tal caso, fixará o prazopara que emita dictame e o entregue no xulgado e avista oral non se celebrará ata pasados dez días contadosdesde o seguinte ó traslado do dictame ás partes.

Artigo 716. Auto polo que se fixa a cantidade deter-minada.

Dentro dos cinco días seguintes a aquel en que teñalugar a vista, o tribunal dictará, por medio de auto, aresolución que coide xusta, fixando a cantidade que selle deba aboar ó acredor como danos e perdas.

Este auto será susceptible de apelación, sen efectosuspensivo e facendo declaración expresa da imposicióndas custas de conformidade co disposto no artigo 394desta lei.

Artigo 717. Petición de determinación do equivalenteen diñeiro dunha prestación en cousa distinta a unhacantidade de diñeiro.

Cando se solicite a determinación do equivalentepecuniario dunha prestación que non consista na entregadunha cantidade de diñeiro, expresaranse as estimaciónspecuniarias da dita prestación e as razóns que as fun-damenten, xuntándose os documentos que o solicitanteconsidere oportunos para funda-la súa petición, da quese lle dará traslado a quen teña que pagar para que,no prazo de dez días, conteste o que coide conveniente.

A solicitude substanciarase e resolverase do mesmomodo que se establece nos artigos 714 a 716 paraa de liquidación de danos e perdas.

Artigo 718. Liquidación de froitos e rendas. Solicitudee requirimento ó debedor.

Se se solicita a determinación da cantidade que sedebe en concepto de froitos, rendas, utilidades ou pro-ductos de calquera clase, o tribunal requirirá o debedormediante providencia para que, dentro dun prazo quese determinará segundo as circunstancias do caso, pre-sente a liquidación, aténdose, se é o caso, ás bases queestableza o título.

Artigo 719. Liquidación presentada polo acredor e tras-lado ó debedor.

1. Se o debedor presenta a liquidación de froitos,rendas, utilidades ou productos de calquera clase a quese refire o artigo anterior, daráselle traslado dela ó acre-dor e, se se mostra conforme, aprobarase sen ulteriorrecurso, e procederase a facer efectiva a suma convidana forma establecida nos artigos 571 e seguintes paraa execución en diñeiro.

Cando o acredor non se conforme coa liquidación,esta substanciarase conforme o previsto no artigo 715desta lei.

2. Se dentro do prazo, o debedor non presenta aliquidación a que se refire o número anterior, será requi-rido o acredor para que presente a que considere xustae daráselle traslado dela ó executado, proseguindo asactuacións consonte os artigos 714 a 716.

Artigo 720. Rendición de contas dunha administración.

As disposicións contidas nos artigos 718 e 719 seránaplicables ó caso en que o título executivo se refira ódeber de render contas dunha administración e entre-ga-lo saldo delas; pero os prazos poderán ser ampliadospolo tribunal mediante providencia cando o estime nece-sario, atendida a importancia e complicación do asunto.

TÍTULO VI

Das medidas cautelares

CAPÍTULO I

Das medidas cautelares: disposicións xerais

Artigo 721. Necesaria instancia de parte.

1. Baixo a súa responsabilidade, todo demandante,principal ou reconvencional, poderá solicitar do tribunal,conforme o disposto neste título, a adopción das medi-das cautelares que considere necesarias para asegura-laefectividade da tutela xudicial que poida outorgarse nasentencia estimatoria que se dicte.

2. As medidas cautelares previstas neste título nonpoderán en ningún caso ser acordadas de oficio polotribunal, sen prexuízo do que se dispoña para os procesosespeciais. Tampouco poderá este acordar medidas máisgravosas que as solicitadas.

Artigo 722. Medidas cautelares en procedemento arbi-tral e litixios estranxeiros.

Poderalle pedir ó tribunal medidas cautelares quenacredite ser parte dun proceso arbitral pendente en Espa-ña ou, se é o caso, ter pedido a formalización xudiciala que se refire o artigo 38 da Lei de arbitraxe, ou nosuposto dunha arbitraxe institucional, quen acredite quepresentou a debida solicitude ou encarga á institucióncorrespondente segundo o seu regulamento.


De acordo cos tratados e convenios que sexan deaplicación, tamén poderá solicitar dun tribunal española adopción de medidas cautelares quen acredite ser par-te dun proceso xurisdiccional ou arbitral que se sigaen país estranxeiro, nos casos en que para coñecer doasunto principal non sexan exclusivamente competentesos tribunais españois.


1. Será tribunal competente para coñecer das soli-citudes sobre medidas cautelares o que estea coñecendodo asunto en primeira instancia ou, se o proceso nonse iniciou, o que sexa competente para coñecer dademanda principal.

2. Para coñecer das solicitudes relativas a medidascautelares que se formulen durante a substanciación dasegunda instancia ou dun recurso extraordinario porinfracción procesual ou de casación, será competenteo tribunal que coñeza da segunda instancia ou do devan-dito recurso.

Artigo 724. Competencia en casos especiais.

Cando as medidas cautelares se soliciten estandopendente un proceso arbitral ou a formalización xudicialda arbitraxe, será tribunal competente o do lugar enque o laudo deba ser executado, e, no seu defecto, odo lugar onde as medidas deban produci-la súa eficacia.

O mesmo se observará cando o proceso se siga anteun tribunal estranxeiro, agás o que prevexan os tratados.

Artigo 725. Exame de oficio da competencia. Medidascautelares en prevención.

1. Cando as medidas cautelares se soliciten conanterioridade á demanda, non se admitirá declinatoriafundada en falta de competencia territorial, pero o tri-bunal examinará de oficio a súa xurisdicción, a súa com-petencia obxectiva e a territorial. Se considera que care-ce de xurisdicción ou de competencia obxectiva, logode audiencia do Ministerio Fiscal e do solicitante dasmedidas cautelares, dictará auto absténdose de coñecere remitindo ás partes a que usen do seu dereito antequen corresponda se a abstención non se funda na faltade xurisdicción dos tribunais españois. O mesmo se acor-dará cando a competencia territorial do tribunal non poi-da fundarse en ningún dos foros legais, imperativos ounon, que resulten aplicables en atención ó que o soli-citante pretenda reclamar no xuízo principal. Non obs-tante, cando o foro legal aplicable sexa dispositivo, otribunal non declinará a súa competencia se as partesse someteron expresamente á súa xurisdicción para oasunto principal.

2. Nos casos a que se refire o número anterior, seo tribunal se considera territorialmente incompetente,poderá, emporiso, cando as circunstancias do caso oaconsellen, ordenar en prevención aquelas medidas cau-telares que resulten máis urxentes, e remitirlle poste-riormente os autos ó tribunal que resulte competente.

Artigo 726. Características das medidas cautelares.

1. O tribunal poderá acordar como medida cautelar,respecto dos bens e dereitos do demandado, calqueraactuación, directa ou indirecta, que reúna as seguintescaracterísticas:

1.a Ser exclusivamente conducente a facer posiblea efectividade da tutela xudicial que se poida outorgarnunha eventual sentencia estimatoria, de modo que nonpoida verse impedida ou dificultada por situacións pro-ducidas durante a pendencia do proceso correspondente.

2.a Non ser susceptible de substitución por outramedida igualmente eficaz, para os efectos do númeroprecedente, pero menos gravosa ou prexudicial para odemandado.

2. Co carácter temporal, provisional, condicionadoe susceptible de modificación e alzamento previsto nestalei para as medidas cautelares, o tribunal poderá acordarcomo tales as que consistan en ordes e prohibiciónsde contido similar ó que se pretenda no proceso, senprexulga-la sentencia que en definitiva se dicte.

Artigo 727. Medidas cautelares específicas.

Conforme o establecido no artigo anterior, poderánacordarse, entre outras, as seguintes medidas cautelares:

1.a O embargo preventivo de bens, para asegura-laexecución de sentencias de condena á entrega de can-tidades de diñeiro ou de froitos, rendas e cousas funxiblescomputables en metálico por aplicación de prezos certos.

Fóra dos casos do parágrafo anterior, tamén será pro-cedente o embargo preventivo se resulta medida idóneae non substituíble por outra de igual ou superior eficaciae menor onerosidade para o demandado.

2.a A intervención ou a administración xudiciais debens productivos, cando se pretenda sentencia de con-dena a entregalos a título de dono, usufructuario ou cal-quera outro que comporte interese lexítimo en manterou mellora-la productividade ou cando a garantía destasexa de primordial interese para a efectividade da con-dena que poida recaer.

3.a O depósito de cousa moble, cando a demandapretenda a condena a entregala e se encontre en pose-sión do demandado.

4.a A formación de inventarios de bens, nas con-dicións que o tribunal dispoña.

5.a A anotación preventiva de demanda, cando estase refira a bens ou dereitos susceptibles de inscriciónen rexistros públicos.

6.a Outras anotacións rexistrais, en casos en quea publicidade rexistral sexa útil para a boa fin da exe-cución.

7.a A orde xudicial de cesar provisionalmente nunhaactividade; a de absterse temporalmente de levar a cabounha conducta; ou a prohibición temporal de interromperou de cesar na realización dunha prestación que se viñe-se levando a cabo.

8.a A intervención e depósito de ingresos obtidosmediante unha actividade que se considere ilícita e daque se pretenda a súa prohibición ou cesación na deman-da, así como a consignación ou depósito das cantidadesque se reclamen en concepto de remuneración da pro-piedade intelectual.

9.a O depósito temporal de exemplares das obrasou obxectos que se reputen producidos con infraccióndas normas sobre propiedade intelectual e industrial, asícomo o depósito do material empregado para a súaproducción.

10.a A suspensión de acordos sociais impugnados,cando o demandante ou demandantes representen, alo-menos, o 1 ou o 5 por 100 do capital social, segundoque a sociedade demandada emitise ou non valores que,no momento da impugnación, estean admitidos a nego-ciación en mercado secundario oficial.

11.a Aqueloutras medidas que, para a protecciónde certos dereitos, prevexan expresamente as leis, ouque se estimen necesarias para asegura-la efectividadeda tutela xudicial que se poida outorgar na sentenciaestimatoria que recaia no xuízo.


Artigo 728. Perigo pola mora procesual. Aparencia debo dereito. Caución.

1. Só poderán acordarse medidas cautelares sequen as solicita xustifica que, no caso de que se trate,poderían producirse durante a pendencia do proceso,de non adoptarse as medidas solicitadas, situacións queimpedisen ou dificultasen a efectividade da tutela quese poida outorgar nunha eventual sentencia estimatoria.

Non se acordarán medidas cautelares cando con elasse pretenda alterar situacións de feito consentidas polosolicitante durante longo tempo, agás que este xustifiquecumpridamente as razóns polas cales as ditas medidasnon se solicitaron ata daquela.

2. O solicitante de medidas cautelares tamén teráque presenta-los datos, argumentos e xustificaciónsdocumentais que conduzan a fundar, por parte do tri-bunal, sen prexulga-lo fondo do asunto, un xuízo pro-visional e indiciario favorable ó fundamento da súa pre-tensión. En defecto de xustificación documental, o soli-citante poderá ofrecela por outros medios.

3. Agás que expresamente se dispoña outra cosa,o solicitante da medida cautelar deberá prestar cauciónsuficiente para responder, de maneira rápida e efectiva,dos danos e perdas que a adopción da medida cautelarlle puidese causar ó patrimonio do demandado.

O tribunal determinará a caución atendendo a natu-reza e contido da pretensión e a valoración que realice,segundo o número anterior, sobre o fundamento da soli-citude da medida.

A caución a que se refire o parágrafo anterior pode-rase outorgar en calquera das formas previstas no pará-grafo segundo do número 3 do artigo 529.

Artigo 729. Tercerías en casos de embargo preventivo.

No embargo preventivo, poderá interporse terceríade dominio, pero non se admitirá a tercería de mellordereito, agás que a interpoña quen noutro proceso lledemande ó mesmo debedor a entrega dunha cantidadede diñeiro.

A competencia para coñecer das tercerías a que serefire o parágrafo anterior corresponderalle ó tribunalque acordase o embargo preventivo.

CAPÍTULO II

Do procedemento para a adopción de medidascautelares

Artigo 730. Momentos para solicita-las medidas cau-telares.

1. As medidas cautelares solicitaranse, de ordinario,xunto coa demanda principal.

2. Poderán tamén solicitarse medidas cautelaresantes da demanda se quen nese momento as pide alegae acredita razóns de urxencia ou necesidade.

Neste caso, as medidas que se acordasen quedaránsen efecto se a demanda non se presenta ante o mesmotribunal que coñeceu da solicitude daquelas nos vintedías seguintes á súa adopción. O tribunal, de oficio, acor-dará mediante auto que se alcen ou revoguen os actosde cumprimento que fosen realizados, condenará o soli-citante nas custas e declarará que é responsable dosdanos e perdas que lle producise ó suxeito respectodo cal se adoptaron as medidas.

3. O requisito temporal a que se refire o númeroanterior non rexerá nos casos de formalización xudicialda arbitraxe ou de arbitraxe institucional. Neles, paraque a medida cautelar se manteña, será suficiente conque a parte beneficiada por esta leve a cabo tódalas

actuacións tendentes a pór en marcha o procedementoarbitral.

4. Con posterioridade á presentación da demandaou pendente recurso só poderá solicitarse a adopciónde medidas cautelares cando a petición se basee enfeitos e circunstancias que xustifiquen a solicitude nesesmomentos.

Esta solicitude substanciarase conforme o previdoneste capítulo.

Artigo 731. Accesoriedade das medidas cautelares.Execución provisional e medidas cautelares.

1. Non se manterá unha medida cautelar cando oproceso principal rematase, por calquera causa agás quese trate de sentencia condenatoria ou auto equivalente;neste caso deberán manterse as medidas acordadas ataque transcorra o prazo a que se refire o artigo 548 destalei. Transcorrido o dito prazo, se non se solicita a exe-cución, alzaranse as medidas que estean adoptadas.

Tampouco poderá manterse unha medida cautelarse o proceso queda en suspenso durante máis de seismeses por causa imputable ó solicitante da medida.

2. Cando se despache a execución provisional dun-ha sentencia, alzaranse as medidas cautelares que seacordasen e que garden relación coa dita execución.

Artigo 732. Solicitude das medidas cautelares.

1. A solicitude de medidas cautelares formularasecon claridade e precisión, xustificando cumpridamentea concorrencia dos presupostos legalmente esixidos paraa súa adopción.

2. Xuntaránselle á solicitude os documentos que aapoien ou ofrecerase a práctica doutros medios parao acreditamento dos presupostos que autorizan a adop-ción de medidas cautelares.

Cando as medidas cautelares se soliciten en relacióncon procesos incoados por demandas en que se pre-tenda a prohibición ou cesación de actividades ilícitas,tamén se lle poderá propor ó tribunal que, con carácterurxente e sen dar traslado do escrito de solicitude, requi-ra os informes ou ordene as investigacións que o soli-citante non poida achegar ou levar a cabo e que resultennecesarias para resolver sobre a solicitude.

Para o demandante precluirá a posibilidade de proporproba coa solicitude das medidas cautelares.

3. No escrito de petición terá que ofrecerse a pres-tación de caución, especificando de qué tipo ou tiposse ofrece constituíla e con xustificación do importe quese propón.

Artigo 733. Audiencia ó demandado. Excepcións.

1. Como regra xeral, o tribunal proverá á peticiónde medidas cautelares logo de audiencia do demandado.

2. Malia o disposto no número anterior, cando osolicitante así o pida e acredite que concorren razónsde urxencia ou que a audiencia previa pode compro-mete-lo bo fin da medida cautelar, o tribunal poderá acor-dala sen máis trámites mediante auto, no prazo de cincodías, razoando por separado sobre a concorrencia dosrequisitos da medida cautelar e as razóns que aconse-llaron acordala sen oí-lo demandado.

Contra o auto que acorde medidas cautelares senprevia audiencia do demandado non caberá recurso nin-gún e haberá que se ater ó disposto no capítulo III destetítulo.


Artigo 734. Vista para a audiencia das partes.

1. Recibida a solicitude, o tribunal, mediante pro-videncia, agás os casos do parágrafo segundo do artigoanterior, no prazo de cinco días, contados desde a noti-ficación daquela ó demandado, convocará as partes aunha vista, que terá lugar dentro dos dez días seguintessen necesidade de segui-la orde dos asuntos pendentescando así o esixa a efectividade da medida cautelar.

2. Na vista, demandante e demandado poderánexpo-lo que conveña ó seu dereito, servíndose de cantasprobas dispoñan, que se admitirán e practicarán se sonpertinentes en razón dos presupostos das medidas cau-telares. Tamén poderán pedir, cando sexa necesario paraacreditar extremos relevantes, que se practique reco-ñecemento xudicial, que, se se considera pertinente enon se pode practicar no acto da vista, se levará a cabono prazo de cinco días.

Así mesmo, poderanse formular alegacións relativasó tipo e contía da caución. E quen deba sufri-la medidacautelar poderalle pedir ó tribunal que, en substitucióndesta, acorde aceptar caución substitutoria, conformeo previsto no artigo 746 desta lei.

3. Contra as resolucións do tribunal sobre o desen-volvemento da comparecencia, o seu contido e a probaproposta non caberá recurso ningún, sen prexuízo deque, logo da oportuna protesta, se é o caso, poidan ale-garse as infraccións que se producisen na comparecen-cia no recurso contra o auto que resolva sobre as medi-das cautelares.

Artigo 735. Auto polo que se acordan medidas cau-telares.

1. Terminada a vista, o tribunal, no prazo de cincodías, decidirá mediante auto sobre a solicitude de medi-das cautelares.

2. Se o tribunal estima que concorren tódolos requi-sitos establecidos e considera acreditado, á vista dasalegacións e as xustificacións, o perigo da mora pro-cesual, atendendo á aparencia de bo dereito, accederáá solicitude de medidas, fixará con toda precisión a medi-da ou medidas cautelares que se acordan e precisaráo réxime a que teñen que estar sometidas, determinando,se é o caso, a forma, contía e tempo en que deba prestarcaución o solicitante.

Contra o auto que acorde medidas cautelares caberárecurso de apelación, sen efectos suspensivos.

Artigo 736. Auto denegatorio das medidas cautelares.Reiteración da solicitude se cambian as circunstancias.

1. Contra o auto en que o tribunal denegue a medidacautelar só caberá recurso de apelación, ó que se lledará unha tramitación preferente. As custas imporansede acordo cos criterios establecidos no artigo 394.

2. Mesmo denegada a petición de medidas caute-lares, o demandante poderá reproduci-la súa solicitudese cambian as circunstancias existentes no momentoda petición.

Artigo 737. Prestación de caución.

A prestación de caución será sempre previa a calqueraacto de cumprimento da medida cautelar acordada.

O tribunal decidirá, mediante providencia, sobre a ido-neidade e suficiencia do importe da caución.

Artigo 738. Execución da medida cautelar.

1. Acordada a medida cautelar e prestada a cauciónprocederase, de oficio, ó seu inmediato cumprimento

empregando para iso os medios que sexan necesarios,mesmo os previstos para a execución das sentencias.

2. Se o acordado é o embargo preventivo proce-derase conforme o previsto nos artigos 584 e seguintespara os embargos decretados no proceso de execución,pero sen que o debedor estea obrigado á manifestaciónde bens que dispón o artigo 589.

Se é a administración xudicial, procederase conformeos artigos 630 e seguintes.

Se se trata da anotación preventiva, procederase con-forme as normas do rexistro correspondente.

3. Os depositarios, administradores xudiciais ou res-ponsables dos bens ou dereitos sobre os que recaeuunha medida cautelar só poderán allealos, logo de auto-rización por medio de providencia do tribunal e se con-corren circunstancias tan excepcionais que resulte máisgravosa para o patrimonio do demandado a conserva-ción que o alleamento.

CAPÍTULO III

Da oposición ás medidas cautelares adoptadassen audiencia do demandado

Artigo 739. Oposición á medida cautelar.

Nos casos en que a medida cautelar se adopte senaudiencia previa do demandado, este poderá formularoposición no prazo de vinte días, contados desde a noti-ficación do auto que acorda as medidas cautelares.

Artigo 740. Causas de oposición. Ofrecemento de cau-ción substitutoria.

O que formule oposición á medida cautelar poderáesgrimir como causas daquela cantos feitos e razónsse opoñan á procedencia, requisitos, alcance, tipo edemais circunstancias da medida ou medidas efectiva-mente acordadas, sen limitación ningunha.

Tamén poderá ofrecer caución substitutoria, de acor-do co disposto no capítulo V deste título.

Artigo 741. Traslado da oposición ó solicitante, com-parecencia en vista e decisión.

1. Do escrito de oposición daráselle traslado ó soli-citante, e seguidamente procederase conforme o pre-visto no artigo 734.

2. Celebrada a vista, o tribunal, no prazo de cincodías, decidirá en forma de auto sobre a oposición.

Se mantén as medidas cautelares acordadas, con-denará o opositor ás custas da oposición.

Se alza as medidas cautelares, condenará o deman-dante ás custas e ó pagamento dos danos e perdasque estas producisen.

3. O auto en que se decida sobre a oposición serásusceptible de apelación sen efecto suspensivo.

Artigo 742. Exacción de danos e perdas.

Unha vez firme o auto que estime a oposición, pro-cederase, por petición do demandado e polos trámitesprevistos nos artigos 712 e seguintes, á determinacióndos danos e perdas que, se é o caso, producise a medidacautelar revogada; e, unha vez determinados, requirirá-selle pagamento ó solicitante da medida, e procederasede inmediato, se nos os paga, á súa exacción forzosa.


CAPÍTULO IV

Da modificación e alzamento das medidas cautelares

Artigo 743. Posible modificación das medidas caute-lares.

As medidas cautelares poderán ser modificadas ale-gando e probando feitos e circunstancias que non pui-deron terse en conta no momento da súa concesiónou dentro do prazo para se opor a elas.

A solicitude de modificación será substanciada eresolta conforme o previsto nos artigos 734 e seguintes.

Artigo 744. Alzamento da medida tras sentencia nonfirme.

1. Absolto o demandado en primeira ou en segundainstancia, o tribunal ordenará o inmediato alzamento dasmedidas cautelares adoptadas, agás que o recorrentesolicite o seu mantemento ou a adopción dalgunha medi-da distinta e o tribunal, oída a parte contraria, atendidasas circunstancias do caso e logo de aumento do importeda caución, considere procedente acceder á solicitude,mediante auto.

2. Se a estimación da demanda é parcial, o tribunal,con audiencia da parte contraria, decidirá mediante autosobre o mantemento, alzamento ou modificación dasmedidas cautelares acordadas.

Artigo 745. Alzamento das medidas tras sentenciaabsolutoria firme.

Firme unha sentencia absolutoria, sexa no fondo ouna instancia, alzaranse de oficio tódalas medidas cau-telares adoptadas e procederase conforme o dispostono artigo 742 respecto dos danos e perdas que puidesesufri-lo demandado.

O mesmo se ordenará nos casos de renuncia á acciónou desistencia da instancia.

CAPÍTULO V

Da caución substitutoria das medidas cautelares

Artigo 746. Caución substitutoria.

1. Aquel fronte a quen se solicitasen ou acordasenmedidas cautelares poderalle pedir ó tribunal que acepte,en substitución das medidas, a prestación pola súa partedunha caución suficiente, segundo xuízo do tribunal, paraasegura-lo efectivo cumprimento da sentencia estima-toria que se dicte.

2. Para decidir sobre a petición de aceptación decaución substitutoria, o tribunal examinará o fundamentoda solicitude de medidas cautelares, a natureza e contidoda pretensión de condena e a aparencia xurídica favo-rable que poida presenta-la posición do demandado.Tamén terá en conta o tribunal se a medida cautelarpodería restrinxir ou dificulta-la actividade patrimonialou económica do demandado de modo grave e des-proporcionado respecto do aseguramento que aquelamedida representaría para o solicitante.

Artigo 747. Solicitude de caución substitutoria.

1. A solicitude da prestación de caución substitu-toria da medida cautelar poderase formular conformeo previsto no artigo 734 ou, se a medida cautelar xase adoptou, no trámite de oposición ou mediante escritomotivado, ó que poderá xunta-los documentos que coide

convenientes sobre a súa solvencia, as consecuenciasda adopción da medida e a máis precisa valoración doperigo da mora procesual.

Logo de traslado do escrito ó solicitante da medidacautelar, por cinco días, serán convocadas as partes aunha vista sobre a solicitude de caución substitutoria,conforme o disposto no artigo 734. Celebrada a vista,resolverá mediante auto o que coide procedente, no pra-zo doutros cinco días.

2. Contra o auto que resolva aceptar ou rexeitarcaución substitutoria non caberá recurso ningún.

3. A caución substitutoria de medida cautelar pode-rá outorgarse en calquera das formas previstas no pará-grafo segundo do número 3 do artigo 529.

LIBRO IV

Dos procesos especiais

TÍTULO I

Dos procesos sobre capacidade, filiación,matrimonio e menores

CAPÍTULO I

Das disposicións xerais

Artigo 748. Ámbito de aplicación deste título.

As disposicións deste título serán aplicables ósseguintes procesos:

1.o Os que versen sobre a capacidade das persoase os de declaración de prodigalidade.

2.o Os de filiación, paternidade e maternidade.3.o Os de nulidade do matrimonio, separación e

divorcio e os de modificación de medidas adoptadasneles.

4.o Os que versen exclusivamente sobre garda ecustodia de fillos menores ou sobre alimentos reclama-dos por un proxenitor contra o outro en nome dos fillosmenores.

5.o Os de recoñecemento de eficacia civil de reso-lucións ou decisións eclesiásticas en materia matrimonial.

6.o Os que teñan por obxecto a oposición ás reso-lucións administrativas en materia de protección demenores.

7.o Os que versen sobre a necesidade de asenti-mento na adopción.

Artigo 749. Intervención do Ministerio Fiscal.

1. Nos procesos sobre incapacitación, nos de nuli-dade matrimonial e nos de determinación e impugnaciónda filiación será sempre parte o Ministerio Fiscal, aíndaque non fose promotor deles nin deba, conforme a lei,asumi-la defensa dalgunha das partes.

2. Nos demais procesos a que se refire este títuloserá preceptiva a intervención do Ministerio Fiscal, sem-pre que algún dos interesados no procedemento sexamenor, incapacitado ou estea en situación de ausencialegal.

Artigo 750. Representación e defensa das partes.

1. Fóra dos casos en que, consonte a lei, debanser defendidas polo Ministerio Fiscal, as partes actuaránnos procesos a que se refire este título con asistenciade avogado e representadas por procurador.


2. Nos procedementos de separación ou divorciosolicitado de común acordo polos cónxuxes, estes pode-rán valerse dunha soa defensa e representación.

Malia o disposto no parágrafo anterior, cando algúndos pactos propostos polos cónxuxes non sexa aprobadopolo tribunal, serán requiridas as partes co fin de, noprazo de cinco días, manifestaren se desexan continuarcoa defensa e representación únicas ou se, polo con-trario, prefiren litigar cada unha coa súa propia defensae representación. Así mesmo, cando, malia o acordosubscrito polas partes e homologado polo tribunal, unhadas partes pida a execución xudicial do dito acordo, aoutra será requirida para que nomee avogado e pro-curador que a defenda e represente.

Artigo 751. Indispoñibilidade do obxecto do proceso.

1. Nos procesos a que se refire este título non pro-ducirán efecto a renuncia, a conformidade nin a tran-sacción.

2. A desistencia requirirá a conformidade do Minis-terio Fiscal, agás nos casos seguintes:

1.o Nos procesos de declaración de prodigalidade,así como nos que se refiran a filiación, paternidade ematernidade, sempre que non existan menores, inca-pacitados ou ausentes interesados no procedemento.

2.o Nos procesos de nulidade matrimonial por mino-ría de idade, cando o cónxuxe que contraeu matrimoniosendo menor exerza, despois de chegar á maioría deidade, a acción de nulidade.

3.o Nos procesos de nulidade matrimonial por erro,coacción ou medo grave.

4.o Nos procesos de separación e divorcio.

3. Malia o disposto nos números anteriores, as pre-tensións que se formulen nos procesos a que se refireeste título e que teñan por obxecto materias sobre asque as partes poidan dispor libremente, segundo a lexis-lación civil aplicable, poderán ser obxecto de renuncia,conformidade, transacción ou desistencia, conforme oprevisto no capítulo IV do título I do libro I desta lei.

Artigo 752. Proba.

1. Os procesos a que se refire este título decidiransede acordo cos feitos que fosen obxecto de debate eresulten probados, con independencia do momento enque fosen alegados ou introducidos doutra maneira noprocedemento.

Sen prexuízo das probas que se practiquen por ins-tancia do Ministerio Fiscal e das demais partes, o tribunalpoderá decretar de oficio cantas estime pertinentes.

2. A conformidade das partes sobre os feitos nonvinculará o tribunal, nin poderá este decidi-la cuestiónlitixiosa baseándose exclusivamente na dita conformi-dade ou no silencio ou respostas evasivas sobre os feitosalegados pola parte contraria. Tampouco estará o tri-bunal vinculado, nos procesos a que se refire este título,ás disposicións desta lei en materia de forza probatoriado interrogatorio das partes, dos documentos públicose dos documentos privados recoñecidos.

3. O disposto nos números anteriores será aplicable,así mesmo, á segunda instancia.

4. Respecto das pretensións que se formulen nosprocesos a que se refire este título, e que teñan porobxecto materias sobre as que as partes poden disporlibremente segundo a lexislación civil aplicable, nonserán de aplicación as especialidades contidas nosnúmeros anteriores.

Artigo 753. Tramitación.

Agás que expresamente se dispoña outra cousa, osprocesos a que se refire este título serán substanciadospolos trámites do xuízo verbal, pero da demanda dará-selle traslado ó Ministerio Fiscal, cando proceda, e ásdemais persoas que, conforme a lei, deban ser parteno procedemento, fosen ou non demandados, empra-zándoas para que a contesten no prazo de vinte días,consonte o establecido no artigo 405 desta lei.

Artigo 754. Exclusión da publicidade.

Nos procesos a que se refire este título poderán deci-di-los tribunais, mediante providencia, de oficio ou porinstancia de parte, que os actos e vistas se celebrena porta pechada e que as actuacións sexan reservadas,sempre que as circunstancias o aconsellen e aínda quenon se estea en ningún dos casos do número 2 do artigo138 desta lei.

Artigo 755. Acceso das sentencias a rexistros públicos.

Cando proceda, as sentencias e demais resoluciónsdictadas nos procedementos a que se refire este títulocomunicaránselles de oficio ós rexistros civís para a prác-tica dos asentos que correspondan.

Por petición de parte, comunicaránselle tamén a cal-quera outro rexistro público para os efectos que en cadacaso procedan.

CAPÍTULO II

Dos procesos sobre a capacidade das persoas


Será competente para coñecer das demandas sobrecapacidade e declaración de prodigalidade o xuíz de pri-meira instancia do lugar en que resida a persoa á quese refira a declaración que se solicite.

Artigo 757. Lexitimación nos procesos de incapacita-ción e de declaración de prodigalidade.

1. A declaración de incapacidade poden promovelao cónxuxe ou quen se encontre nunha situación de feitoasimilable, os descendentes, os ascendentes ou osirmáns do presunto incapaz.

2. O Ministerio Fiscal deberá promove-la incapaci-tación se as persoas mencionadas no número anteriornon existan ou non a soliciten.

3. Calquera persoa está facultada para pór en coñe-cemento do Ministerio Fiscal os feitos que poidan serdeterminantes da incapacitación. As autoridades e fun-cionarios públicos que, por razón dos seus cargos, coñe-zan a existencia de posible causa de incapacitación nun-ha persoa, deberán pólo en coñecemento do MinisterioFiscal.

4. Malia o disposto nos números anteriores, a inca-pacitación de menores de idade, nos casos en que pro-ceda consonte a lei, só poderá ser promovida por quenexerza a patria potestade ou a tutela.

5. A declaración de prodigalidade só poderá ser ins-tada polo cónxuxe, os descendentes ou ascendentes queperciban alimentos do presunto pródigo ou se encontrenen situación de llos reclamar e os representantes legaisde calquera deles. Se non a piden os representanteslegais, farao o Ministerio Fiscal.


Artigo 758. Constitución en parte do demandado.

O presunto incapaz ou a persoa da que se solicitea declaración de prodigalidade poden comparecer noproceso coa súa propia defensa e representación.

De o non faceren, serán defendidos polo MinisterioFiscal, sempre que non fose este o promotor do pro-cedemento. Noutro caso, designarase un defensor xudi-cial, a non ser que estea xa nomeado.

Artigo 759. Probas e audiencias preceptivas nos pro-cesos de incapacitación.

1. Nos procesos de incapacitación, ademais das pro-bas que se practiquen de conformidade co disposto noartigo 752, o tribunal oirá os parentes máis próximosdo presunto incapaz, examinará a este por si mesmoe acordará os dictames periciais necesarios ou pertinen-tes en relación coas pretensións da demanda e demaismedidas previstas polas leis. Nunca se decidirá sobrea incapacitación sen previo dictame pericial médico,acordado polo tribunal.

2. Se se solicitou na demanda de incapacitacióno nomeamento da persoa ou persoas que teñan queasistir ou representa-lo incapaz e velar por el, sobre estacuestión serán oídos os parentes máis próximos do pre-sunto incapaz, este, se ten suficiente xuízo, e as demaispersoas que o tribunal considere oportuno.

3. De se apelar contra a sentencia que decida sobrea incapacitación, ordenarase tamén de oficio na segundainstancia a práctica das probas preceptivas a que serefiren os números anteriores deste artigo.


1. A sentencia que declare a incapacitación deter-minará a extensión e os límites desta, así como o réximede tutela ou garda a que teña que quedar sometidoo incapacitado, e pronunciarase, se é o caso, sobre anecesidade de internamento, sen prexuízo do dispostono artigo 763.

2. No caso a que se refire o número 2 do artigoanterior, se o tribunal accede á solicitude, a sentenciaque declare a incapacitación ou a prodigalidade nomearáa persoa ou persoas que, consonte a lei, teñan que asistirou representa-lo incapaz e velar por el.

3. A sentencia que declare a prodigalidade deter-minará os actos que o pródigo non pode realizar seno consentimento da persoa que o deba asistir.

Artigo 761. Reintegración da capacidade e modifica-ción do alcance da incapacitación.

1. A sentencia de incapacitación non impedirá que,sobrevidas novas circunstancias, poida instarse un novoproceso que teña por obxecto deixar sen efecto ou modi-fica-lo alcance da incapacitación xa establecida.

2. Correspóndelles formula-la petición para inicia-loproceso a que se refire o número anterior ás persoasmencionadas no número 1 do artigo 757, ás que exerzancargo tutelar ou teñan baixo a súa garda o incapacitado,ó Ministerio Fiscal e ó propio incapacitado.

De o incapacitado estar privado da capacidade paracomparecer en xuízo, deberá obter expresa autorizaciónxudicial para actuar no proceso por si mesmo.

3. Nos procesos a que se refire este artigo prac-ticaranse de oficio as probas preceptivas a que se refireo artigo 759, tanto na primeira instancia como, se éo caso, na segunda.

A sentencia que se dicte deberá pronunciarse sobrese procede ou non deixar sen efecto a incapacitación,ou sobre se deben ou non modificarse a extensión eos límites desta.

Artigo 762. Medidas cautelares.

1. Cando o tribunal competente teña coñecementoda existencia de posible causa de incapacitación nunhapersoa, adoptará de oficio as medidas que estime nece-sarias para a adecuada protección do presunto incapazou do seu patrimonio e porá o feito en coñecementodo Ministerio Fiscal para que promova, se o estima pro-cedente, a incapacitación.

2. O Ministerio Fiscal poderá tamén, en canto teñacoñecemento da existencia de posible causa de inca-pacitación dunha persoa, solicitar do tribunal a adopcióninmediata das medidas a que se refire o número anterior.

As mesmas medidas poderán adoptarse, de oficioou por instancia de parte, en calquera estado do pro-cedemento de incapacitación.

3. Como regra, as medidas a que se refiren os núme-ros anteriores acordaranse logo de audiencia das persoasafectadas. Para iso será de aplicación o disposto nosartigos 734, 735 e 736 desta lei.

Artigo 763. Internamento non voluntario por razón detrastorno psíquico.

1. O internamento, por razón de trastorno psíquico,dunha persoa que non estea en condicións de decidiloen por si, aínda que estea sometida á patria potestadeou á tutela, requirirá autorización xudicial, que será requi-rida do tribunal do lugar onde resida a persoa afectadapolo internamento.

A autorización será previa ó dito internamento, agásque razóns de urxencia fagan necesaria a inmediataadopción da medida. Neste caso, o responsable do cen-tro en que se producise o internamento deberalle darconta deste ó tribunal competente o antes posible e,en todo caso, dentro do prazo de vintecatro horas, paraos efectos de que se proceda á preceptiva ratificaciónda dita medida, que deberá efectuarse no prazo máximode setenta e dúas horas desde que o internamento che-gue a coñecemento do tribunal.

Nos casos de internamentos urxentes, a competenciapara a ratificación da medida corresponderalle ó tribunaldo lugar en que radique o centro onde se produciseo internamento. Este tribunal deberá actuar, se é o caso,conforme o disposto no número 3 do artigo 757 desta lei.

2. O internamento de menores realizarase semprenun establecemento de saúde mental adecuado á súaidade, logo de informe dos servicios de asistencia ómenor.

3. Antes de concede-la autorización ou de ratifica-lointernamento que xa se efectuou, o tribunal oirá a persoaafectada pola decisión, o Ministerio Fiscal e calqueraoutra persoa da que estime conveniente a súa compa-recencia ou que lle sexa solicitada polo afectado polamedida. Ademais, e sen prexuízo de que poida practicarcalquera outra proba que coide relevante para o caso,o tribunal deberá examinar en por si a persoa obxectodo internamento da cal se trate e oí-lo dictame dun facul-tativo por el designado. En tódalas actuacións, a persoaafectada pola medida de internamento poderá disporde representación e defensa nos termos sinalados noartigo 758 desta lei.

En todo caso, a decisión que o tribunal adopte enrelación co internamento será susceptible de recurso deapelación.

4. Na mesma resolución que acorde o internamentoexpresarase a obriga dos facultativos que atendan a per-soa internada de informaren periodicamente o tribunalsobre a necesidade de mante-la medida, sen prexuízodos demais informes que o tribunal poida requirir candoo crea pertinente.

Os informes periódicos serán emitidos cada seismeses, a non ser que o tribunal, atendida a natureza


do trastorno que motivou o internamento, sinale un prazoinferior.

Recibidos os referidos informes, o tribunal, logo dapráctica, se é o caso, das actuacións que estime impres-cindibles, acordará o procedente sobre a continuaciónou non do internamento.

Sen prexuízo do disposto nos parágrafos anteriores,cando os facultativos que atendan a persoa internadaconsideren que non é necesario mante-lo internamento,daranlle a alta ó enfermo, e comunicaranllo inmedia-tamente ó tribunal competente.

CAPÍTULO III

Dos procesos sobre filiación, paternidade e maternidade

Artigo 764. Determinación legal da filiación por sen-tencia firme.

1. Poderá pedirse dos tribunais a determinaciónlegal da filiación, así como impugnarse ante eles a filia-ción legalmente determinada, nos casos previstos nalexislación civil.

2. Os tribunais rexeitarán a admisión a trámite decalquera demanda que pretenda a impugnación da filia-ción declarada por sentencia firme, ou a determinacióndunha filiación contradictoria con outra que fose esta-blecida tamén por sentencia firme.

Se a existencia da dita sentencia firme se acreditaunha vez iniciado o proceso, o tribunal procederá defi-nitivamente ó arquivo deste.

Artigo 765. Exercicio das accións que lle correspondanó fillo menor ou incapacitado e sucesión procesual.

1. As accións de determinación ou de impugnaciónda filiación que, conforme o disposto na lexislación civil,lle correspondan ó fillo menor de idade ou incapacitadopoderán ser exercidas polo seu representante legal oupolo Ministerio Fiscal, indistintamente.

2. En tódolos procesos a que se refire este capítulo,á morte do demandante, os seus herdeiros poderán con-tinua-las accións xa iniciadas.

Artigo 766. Lexitimación pasiva.

Nos procesos a que se refire este capítulo serán partedemandada, se non interpuxeron elas a demanda, aspersoas ás que nesta se lles atribúa a condición de proxe-nitores e de fillo, cando se pida a determinación da filia-ción, e as que aparezan como proxenitores e como filloen virtude da filiación legalmente determinada, candose impugne esta. Se calquera deles faleceu, serán partedemandada os seus herdeiros.

Artigo 767. Especialidades en materia de procedemen-to e proba.

1. En ningún caso se admitirá a demanda sobredeterminación ou impugnación da filiación se con elanon se presenta un principio de proba dos feitos enque se funde.

2. Nos xuízos sobre filiación será admisible a inves-tigación da paternidade e da maternidade mediante todaclase de probas, incluídas as biolóxicas.

3. Aínda que non haxa proba directa, poderá decla-rarse a filiación que resulte do recoñecemento expresoou tácito, da posesión de estado, da convivencia coanai na época da concepción, ou doutros feitos dos quese infira a filiación, de modo análogo.

4. A negativa inxustificada a someterse á proba bio-lóxica de paternidade ou maternidade permitiralle ó tri-bunal declara-la filiación reclamada, sempre que existanoutros indicios da paternidade ou maternidade e a probadesta non se obtivese por outros medios.

Artigo 768. Medidas cautelares.

1. Mentres dure o procedemento polo que seimpugne a filiación, o tribunal adoptará as medidas deprotección oportunas sobre a persoa e bens do sometidoá potestade do que aparece como proxenitor.

2. Reclamada xudicialmente a filiación, o tribunalpoderá acordar alimentos provisionais por conta dodemandado e, se é o caso, adopta-las medidas de pro-tección a que se refire o número anterior.

3. Como regra, as medidas a que se refiren os núme-ros anteriores acordaranse logo de audiencia das persoasque puidesen resultar afectadas. Para iso será de apli-cación o disposto nos artigos 734, 735 e 736 desta lei.

Emporiso, cando concorran razóns de urxencia, pode-ranse acorda-las medidas sen máis trámites, e manda-rase cita-los interesados a unha comparecencia, que secelebrará dentro dos dez días seguintes e na que, trasoí-las alegacións dos comparecentes sobre a proceden-cia das medidas adoptadas, resolverá o tribunal o queproceda por medio de auto.

Para a adopción das medidas cautelares nestes pro-cesos, poderá non esixírselle caución a quen as solicite.

CAPÍTULO IV

Dos procesos matrimoniais e de menores


1. Agás que expresamente se dispoña outra cosa,será tribunal competente para coñecer dos procedemen-tos a que se refire este capítulo o xulgado de primeirainstancia do lugar do domicilio conxugal. No caso deresidiren os cónxuxes en distintos partidos xudiciais, serátribunal competente, por elección do demandante oudos cónxuxes que soliciten a separación ou o divorciode mutuo acordo, o do último domicilio do matrimonioou o de residencia do demandado.

Os que non teñan domicilio nin residencia fixos pode-rán ser demandados no lugar en que se atopen ou noda súa última residencia, por elección do demandantee, se tampouco se pode determinar así a competencia,corresponderalle esta ó tribunal do domicilio do deman-dante.

2. No procedemento de separación ou divorcio demutuo acordo a que se refire o artigo 777, será com-petente o xuíz do último domicilio común ou o do domi-cilio de calquera dos solicitantes.

3. Nos procesos que versen exclusivamente sobregarda e custodia de fillos menores ou sobre alimentosreclamados por un proxenitor contra o outro en nomedos fillos menores, será competente o xulgado de pri-meira instancia do lugar do último domicilio común dosproxenitores. No caso de residiren os proxenitores endistintos partidos xudiciais, será tribunal competente, porelección do demandante, o do domicilio do demandadoou o da residencia do menor.

4. O tribunal examinará de oficio a súa competencia.Son nulos os acordos das partes que se opoñan ó

disposto neste artigo.

Artigo 770. Procedemento.

As demandas de separación e divorcio, agás as pre-vistas no artigo 777, as de nulidade do matrimonio e


as demais que se formulen ó abeiro do título IV do libro Ido Código civil, serán substanciadas polos trámites doxuízo verbal, conforme o establecido no capítulo I destetítulo, e con suxeición, ademais, ás seguintes regras:

1.a Á demanda deberá xuntárselle a certificación dainscrición do matrimonio e, se é o caso, as de inscriciónde nacemento dos fillos no Rexistro Civil, así como osdocumentos en que o cónxuxe funde o seu dereito. Sese solicitan medidas de carácter patrimonial, o deman-dante deberá achega-los documentos de que dispoñaque permitan avalia-la situación económica doscónxuxes e, se é o caso, dos fillos, tales como decla-racións tributarias, nóminas, certificacións bancarias,títulos de propiedade ou certificacións rexistrais.

2.a Só se admitirá a reconvención cando se fundenalgunha das causas que poidan dar lugar á nulidadedo matrimonio, á separación ou ó divorcio ou candoo cónxuxe demandado pretenda a adopción de medidasdefinitivas que non foron solicitadas na demanda e sobreas que o tribunal non deba pronunciarse de oficio.

A reconvención proporase, se é o caso, coa contes-tación á demanda e o demandante disporá de dez díaspara contestala.

3.a Á vista deberán concorre-las partes en por si,con apercibimento de que a súa incomparecencia sencausa xustificada poderá determinar que se considerenadmitidos os feitos alegados pola parte que comparezapara fundamenta-las súas peticións sobre medidas defi-nitivas de carácter patrimonial. Tamén será obrigatoriaa presencia dos avogados respectivos.

4.a As probas que non poidan practicarse no actoda vista practicaranse dentro do prazo que o tribunalsinale, que non poderá exceder de trinta días.

Durante este prazo, o tribunal poderá acordar de oficioas probas que estime necesarias para comproba-la con-correncia das circunstancias esixidas en cada caso poloCódigo civil para decreta-la nulidade, separación ou divor-cio, así como as que se refiran a feitos dos que dependanos pronunciamentos sobre medidas que afecten os fillosmenores ou incapacitados, de acordo coa lexislación civilaplicable. Cando haxa fillos menores ou incapacitados,serán oídos se teñen suficiente xuízo e, en todo caso,se son maiores de doce anos.

5.a En calquera momento do proceso, concorrendoos requisitos sinalados no artigo 777, as partes poderánsolicitar que continúe o procedemento polos trámitesque se establecen no dito artigo.

6.a Nos procesos que versen exclusivamente sobregarda e custodia de fillos menores ou sobre alimentosreclamados en nome dos fillos menores, para a adopcióndas medidas cautelares que sexan adecuadas ós devan-ditos procesos seguiranse os trámites establecidos nestalei para a adopción de medidas previas, simultáneas oudefinitivas nos procesos de nulidade, separación oudivorcio.

Artigo 771. Medidas provisionais previas á demandade nulidade, separación ou divorcio. Solicitude, com-parecencia e resolución.

1. O cónxuxe que se propoña demanda-la nulidade,separación ou divorcio do seu matrimonio pode solici-ta-los efectos e medidas a que se refiren os artigos 102e 103 do Código civil ante o tribunal do seu domicilio.

Para formular esta solicitude non será precisa a inter-vención de procurador e avogado, pero si será necesariaa dita intervención para todo escrito e actuación pos-terior.

2. Á vista da solicitude, o tribunal mandará cita-loscónxuxes e, de haber fillos menores ou incapacitados,o Ministerio Fiscal, a unha comparecencia, que se cele-brará nos dez días seguintes. Á dita comparecencia debe-

rá acudi-lo cónxuxe demandado asistido polo seu avo-gado e representado polo seu procurador.

Na mesma resolución poderá acordar de inmediato,se a urxencia do caso o aconsella, os efectos a quese refire o artigo 102 do Código civil e o que considereprocedente en relación coa custodia dos fillos e uso davivenda e enxoval familiares. Contra esta resolución nonse dará recurso ningún.

3. No acto da comparecencia a que se refire o núme-ro anterior, se non hai acordo dos cónxuxes sobre asmedidas que cómpre adoptar ou este, oído, se é o caso,o Ministerio Fiscal, non é aprobado en todo ou en partepolo tribunal, serán oídas as alegacións dos concorrentese practicarase a proba que estes propoñan e que nonsexa inútil ou impertinente, así como a que o tribunalacorde de oficio. Se algunha proba non se pode practicarna comparecencia, sinalarase data para a súa práctica,en unidade de acto, dentro dos dez días seguintes.

A falta de asistencia, sen causa xustificada, dalgúndos cónxuxes á comparecencia poderá determinar quese consideren admitidos os feitos alegados polo cónxuxepresente para fundamenta-las súas peticións sobre medi-das provisionais de carácter patrimonial.

4. Finalizada a comparecencia ou, se é o caso, ter-minado o acto sinalado para a práctica da proba quenon puido producirse naquela, o tribunal resolverá, noprazo de tres días, mediante auto, contra o que nonse dará recurso ningún.

5. Os efectos e medidas acordados de conformi-dade co disposto neste artigo só subsistirán se, dentrodos trinta días seguintes á súa adopción, se presentaa demanda de nulidade, separación ou divorcio.

Artigo 772. Confirmación ou modificación das medidasprovisionais previas á demanda, ó admitirse esta.

1. Cando se adoptasen medidas con anterioridadeá demanda, admitida esta, uniranse as actuacións sobreadopción das ditas medidas ós autos do proceso de nuli-dade, separación ou divorcio, e solicitarase, para tal efec-to, o correspondente testemuño, se as actuacións sobreas medidas se produciron en tribunal distinto do quecoñeza da demanda.

2. Só cando o tribunal considere que procede com-pletar ou modifica-las medidas previamente acordadasconvocará as partes a unha comparecencia, que se subs-tanciará de acordo co disposto no artigo anterior.

Contra o auto que se dicte non se dará recurso ningún.

Artigo 773. Medidas provisionais derivadas da admi-sión da demanda de nulidade, separación ou divorcio.

1. O cónxuxe que solicite a nulidade do seu matri-monio, a separación ou o divorcio poderá pedir nademanda o que considere oportuno sobre as medidasprovisionais que cómpre adoptar, sempre que non seadoptasen con anterioridade. Tamén poderán ámboloscónxuxes someter á aprobación do tribunal o acordoa que chegasen sobre tales cuestións. Este acordo nonserá vinculante para as pretensións respectivas das par-tes nin para a decisión que poida adopta-lo tribunal noque respecta ás medidas definitivas.

2. Admitida a demanda, o tribunal resolverá sobreas peticións a que se refire o número anterior e, noseu defecto, acordará o que proceda, dando cumprimen-to, en todo caso, ó disposto no artigo 103 do Códigocivil.

3. Antes de dicta-la resolución a que se refire onúmero anterior, serán convocados os cónxuxes e, seé o caso, o Ministerio Fiscal, a unha comparecencia,que se substanciará conforme o previsto no artigo 771.

Contra o auto que se dicte non se dará recurso ningún.


4. Tamén poderá solicitar medidas provisionais ocónxuxe demandado, cando non se adoptasen con ante-rioridade ou non fosen solicitadas polo demandante, deacordo co disposto nos números precedentes. A soli-citude deberá facerse na contestación á demanda e subs-tanciarase na vista principal, cando esta se sinale dentrodos dez días seguintes ó da contestación, resolvendoo tribunal por medio de auto non susceptible de recursocando a sentencia non poida dictarse inmediatamentedespois da vista.

Se a vista non pode sinalarse no prazo indicado, con-vocarase a comparecencia a que se refire o número 3deste artigo.

5. As medidas provisionais quedarán sen efectocando sexan substituídas polas que estableza definiti-vamente a sentencia ou cando se poña fin ó procede-mento doutro modo.

Artigo 774. Medidas definitivas.

1. Na vista do xuízo, se non o fixeron antes, con-forme o disposto nos artigos anteriores, os cónxuxespoderanlle someter ó tribunal os acordos a que chegasenpara regula-las consecuencias da nulidade, separaciónou divorcio e propo-la proba que consideren convenientepara xustifica-la súa procedencia.

2. Na falta de acordo, practicarase a proba útil epertinente que os cónxuxes ou o Ministerio Fiscal pro-poñan e a que o tribunal acorde de oficio sobre os feitosque sexan relevantes para a decisión sobre as medidasque cómpre adoptar.

3. O tribunal resolverá na sentencia sobre as medi-das solicitadas de común acordo polos cónxuxes, tantose xa foron adoptadas, en concepto de provisionais,como se se propuxeron con posterioridade.

4. En defecto de acordo dos cónxuxes ou en casode non-aprobación del, o tribunal determinará, na propiasentencia, as medidas que teñan que substituí-las xaadoptadas con anterioridade en relación cos fillos, avivenda familiar, as cargas do matrimonio, disolucióndo réxime económico e as cautelas ou garantías res-pectivas, establecendo as que procedan se para algúndestes conceptos non se adoptou ningunha.

5. Os recursos que, conforme a lei, se interpoñancontra a sentencia non suspenderán a eficacia das medi-das que se acordasen nesta. Se a impugnación afectaunicamente os pronunciamentos sobre medidas, decla-rarase a firmeza do pronunciamento sobre a nulidade,separación ou divorcio.

Artigo 775. Modificación das medidas definitivas.

1. O Ministerio Fiscal, habendo fillos menores ouincapacitados e, en todo caso, os cónxuxes poderán soli-citar do tribunal a modificación das medidas convidaspolos cónxuxes ou das adoptadas en defecto de acordo,sempre que variasen substancialmente as circunstanciastidas en conta ó aprobalas ou acordalas.

2. Estas peticións tramitaranse conforme o dispostono artigo 771. Non obstante, se a petición é feita porámbolos cónxuxes de común acordo ou por un co con-sentimento do outro e xuntando proposta de convenioregulador, seguirase o procedemento establecido no arti-go seguinte.

3. As partes poderán solicitar, na demanda ou nacontestación, a modificación provisional das medidasdefinitivas concedidas nun preito anterior. Esta peticiónsubstanciarase de acordo co previsto no artigo 773.

Artigo 776. Execución forzosa dos pronunciamentossobre medidas.

Os pronunciamentos sobre medidas executaranse deacordo co disposto no libro III desta lei, coas especia-lidades seguintes:

1.a Ó cónxuxe ou proxenitor que incumpra demaneira reiterada as obrigas de pagamento de cantidadeque lle correspondan poderánselle impor multas coer-citivas, de acordo co disposto no artigo 711 e sen prexuí-zo de facer efectivas sobre o seu patrimonio as can-tidades debidas e non satisfeitas.

2.a En caso de incumprimento de obrigas non pecu-niarias de carácter persoalísimo, non procederá a subs-titución automática polo equivalente pecuniario previstano punto terceiro do artigo 709 e poderán manterseas multas coercitivas mensuais todo o tempo que sexanecesario máis alá do prazo dun ano establecido no ditoprecepto.

3.a O incumprimento reiterado das obrigas deriva-das do réxime de visitas, tanto por parte do proxenitorgardador como do non gardador poderá dar lugar á modi-ficación do réxime de garda e visitas.

Artigo 777. Separación ou divorcio solicitados demutuo acordo ou por un dos cónxuxes co consen-timento do outro.

1. As peticións de separación ou divorcio presen-tadas de común acordo por ámbolos cónxuxes ou porun co consentimento do outro tramitaranse polo pro-cedemento establecido neste artigo.

2. Ó escrito polo que se promova o procedementodeberá xuntárselle a certificación da inscrición do matri-monio e, se é o caso, as de inscrición de nacementodos fillos no Rexistro Civil, así como a proposta de con-venio regulador conforme o establecido na lexislacióncivil e o documento ou documentos en que o cónxuxeou cónxuxes funden o seu dereito. Se algún feito rele-vante non pode ser probado mediante documentos, nomesmo escrito proporase a proba de que os cónxuxesqueiran valerse para acreditalo.

3. Á vista da solicitude de separación ou divorcio,mandarase cita-los cónxuxes, dentro dos tres días seguin-tes, para que se ratifiquen por separado na súa petición.De esta non ser ratificada por algún dos cónxuxes, acor-darase de inmediato o arquivo das actuacións, sen ulte-rior recurso, quedando a salvo o dereito dos cónxuxesa promoveren a separación ou o divorcio conforme odisposto no artigo 770.

4. Ratificada por ámbolos cónxuxes a solicitude, sea documentación achegada fose insuficiente, o tribunalconcederá mediante providencia ós solicitantes un prazode dez días para que a completen. Durante este prazopracticarase, se é o caso, a proba que os cónxuxes pro-puxesen e a demais que o tribunal considere necesariapara acredita-la concorrencia das circunstancias en cadacaso esixidas polo Código civil e para aprecia-la pro-cedencia de aproba-la proposta de convenio regulador.

5. Se hai fillos menores ou incapacitados, o tribunalrequirirá informe do Ministerio Fiscal sobre os termosdo convenio relativos ós fillos e oirá a estes, de terensuficiente xuízo, e sempre ós maiores de doce anos.Estas actuacións practicaranse durante o prazo a quese refire o número anterior ou, se este non se abriu,no prazo de cinco días.

6. Cumprido o disposto nos dous números anterio-res ou, se non é necesario, inmediatamente despois daratificación dos cónxuxes, o tribunal dictará sentenciapola que se concederá ou denegará a separación ouo divorcio e pola que se pronunciará, se é o caso, sobreo convenio regulador.

7. Concedida a separación ou o divorcio, se a sen-tencia non aproba en todo ou en parte o convenio regu-lador proposto, concederáselles ás partes un prazo dedez días para proporen novo convenio, limitado, se éo caso, ós puntos que non fosen aprobados polo tribunal.Presentada a proposta ou transcorrido o prazo concedido


sen facelo, o tribunal dictará auto dentro do terceirodía, resolvendo o procedente.

8. A sentencia que denegue a separación ou o divor-cio e o auto que acorde algunha medida que se apartedos termos do convenio proposto polos cónxuxes pode-rán ser obxecto de recurso en apelación. O recurso contrao auto que decida sobre as medidas non suspenderáa eficacia destas, nin afectará a firmeza da sentenciarelativa á separación ou ó divorcio.

A sentencia ou o auto que aproben na súa totalidadea proposta de convenio só poderán ser susceptibles derecurso, en interese dos fillos menores ou incapacitados,polo Ministerio Fiscal.

9. A modificación do convenio regulador ou dasmedidas acordadas polo tribunal nos procedementos aque se refire este artigo substanciarase conforme o dis-posto nel cando sexa solicitado por ámbolos cónxuxesde común acordo ou por un co consentimento do outroe con proposta de novo convenio regulador. Noutro caso,haberá que se ater ó disposto no artigo 775.

Artigo 778. Eficacia civil de resolucións dos tribunaiseclesiásticos ou de decisións pontificias sobre matri-monio rato e non consumado.

1. Nas demandas en solicitude da eficacia civil dasresolucións dictadas polos tribunais eclesiásticos sobrenulidade do matrimonio canónico ou as decisións pon-tificias sobre matrimonio rato e non consumado, se nonse pide a adopción ou modificación de medidas, o tri-bunal daralles audiencia por prazo de dez días ó outrocónxuxe e ó Ministerio Fiscal e resolverá por medio deauto o que resulte procedente sobre a eficacia na ordecivil da resolución ou decisión eclesiástica.

2. Cando na demanda se solicite a adopción ou modi-ficación de medidas, substanciarase a petición de eficaciacivil da resolución ou decisión canónica conxuntamentecoa relativa ás medidas, seguindo o procedemento quecorresponda de acordo co disposto no artigo 770.

CAPÍTULO V

Da oposición ás resolucións administrativasen materia de protección de menores e do procedemento

para determina-la necesidade de asentimentona adopción


Será competente para coñecer dos procesos a quese refire este capítulo o xulgado de primeira instanciado domicilio da entidade protectora e, no seu defecto,ou nos supostos dos artigos 179 e 180 do Código civil,a competencia corresponderalle ó tribunal do domiciliodo adoptante.

Artigo 780. Oposición ás resolucións administrativasen materia de protección de menores.

1. Non será necesaria a reclamación previa en víaadministrativa para formular oposición, ante os tribunaiscivís, ás resolucións administrativas en materia de pro-tección de menores.

2. Quen pretenda oporse a unha resolución admi-nistrativa en materia de protección de menores presen-tará un escrito inicial no que sucintamente expresaráa súa pretensión e a resolución a que se opón.

3. O tribunal reclamaralle á entidade administrativaun testemuño completo do expediente, que deberá serachegado no prazo de vinte días.

4. Recibido o testemuño do expediente administra-tivo, emprazarase o demandante por vinte días para quepresente a demanda, que se tramitará de acordo co pre-visto no artigo 753.

Artigo 781. Procedemento para determina-la necesi-dade de asentimento na adopción.

1. Os pais que pretendan que se recoñeza a nece-sidade do seu asentimento para a adopción poderáncomparecer ante o tribunal que estea coñecendo docorrespondente expediente e manifestalo así. O tribunal,con suspensión do expediente, sinalará o prazo que pru-dencialmente estime necesario para a presentación dademanda, que non poderá ser inferior a vinte días ninexceder de corenta. Presentada a demanda, tramitarasede acordo co previsto no artigo 753.

2. De non se presenta-la demanda no prazo fixadopolo tribunal dictarase auto dando por finalizado o trá-mite. Dictada esta resolución, non se admitirá ningunhareclamación posterior dos mesmos suxeitos sobre nece-sidade de asentimento para a adopción de que se trate.

TÍTULO II

Da división xudicial de patrimonios

CAPÍTULO I

Da división da herdanza

SECCIÓN 1.a DO PROCEDEMENTO PARA A DIVISIÓN DA HERDANZA

Artigo 782. Solicitude de división xudicial da herdanza.

1. Calquera coherdeiro ou legatario de parte alícuo-ta poderá reclamar xudicialmente a división da herdanza,sempre que esta non deba efectuala un comisario oucontador-partidor designado polo testador, por acordoentre os coherdeiros ou por resolución xudicial.

2. Á solicitude deberáselle xunta-lo certificado dedefunción da persoa da sucesión da cal se trate e odocumento que acredite a condición de herdeiro ou lega-tario do solicitante.

3. Os acredores non poderán insta-la división, senprexuízo das accións que lles correspondan contra a her-danza, a comunidade hereditaria ou os coherdeiros, quese exercerán no xuízo declarativo que corresponda, sensuspender nin entorpece-las actuacións de división daherdanza.

4. Emporiso, os acredores recoñecidos como talesno testamento ou polos coherdeiros e os que teñan oseu dereito documentado nun título executivo poderánoporse a que se leve a efecto a partición da herdanzaata que se lles pague ou afiance o importe dos seuscréditos. Esta petición poderá deducirse en calqueramomento, antes de que se produza a entrega dos bensadxudicados a cada herdeiro.

5. Os acredores dun ou máis dos coherdeiros pode-rán intervir pola súa conta na partición para evitar queesta se faga en fraude ou prexuízo dos seus dereitos.

Artigo 783. Convocatoria de xunta para designar con-tador e peritos.

1. Solicitada a división xudicial da herdanza acor-darase, cando así se pedise e resultase procedente, aintervención da herdanza e a formación de inventario.

2. Practicadas as actuacións anteriores ou, de nonser necesario, á vista da solicitude de división xudicialda herdanza mandarase convocar á xunta os herdeiros,os legatarios de parte alícuota e o cónxuxe sobrevivente,e sinalarase día dentro dos dez seguintes.

3. A citación dos interesados que estean xa cons-tituídos en parte nas actuacións farase por medio doprocurador. Os que non estean constituídos en parteserán citados persoalmente, se a súa residencia é coñe-


cida. Se non o é, serán chamados por edictos, conformeo disposto no artigo 164.

4. Convocarase tamén o Ministerio Fiscal para querepresente os interesados na herdanza que sexan meno-res ou incapacitados e non teñan representación lexítimae os ausentes dos que se ignore o seu paradoiro. Arepresentación do Ministerio Fiscal cesará unha vez queos menores ou incapacitados estean habilitados de repre-sentante legal ou defensor xudicial e, respecto dos ausen-tes, cando se presenten no xuízo ou poidan ser citadospersoalmente, aínda que se volvan ausentar.

5. Os acredores a que se refire o número 5 do artigoanterior serán convocados á xunta cando estean cons-tituídos como parte no procedemento. Os que non esteanconstituídos como parte non serán citados, pero poderánparticipar nela se concorren no día sinalado achegandoos títulos xustificativos dos seus créditos.

Artigo 784. Designación do contador e dos peritos.

1. A xunta celebrarase, cos que concorran, no díae hora sinalados e será presidida polo secretario xudicial.

2. Os interesados deberán pórse de acordo sobreo nomeamento dun contador que practique as opera-cións divisorias da herdanza, así como sobre o nomea-mento do perito ou peritos que teñan que intervir nataxación dos bens. Non poderá designarse máis dun peri-to para cada clase de bens que deban ser taxados.

3. Se da xunta resulta falta de acordo para o nomea-mento de contador, designarase un por sorteo, conformeo disposto no artigo 341, de entre os avogados en exer-cicio con especiais coñecementos na materia e con des-pacho profesional no lugar do xuízo. De non haber acordosobre os peritos, designaranse por igual procedementoos que o contador ou contadores estimen necesariospara practica-las taxacións, pero nunca máis dun porcada clase de bens que deban ser taxados.

4. Seralle aplicable ó contador designado por sorteoo disposto para a recusación dos peritos.

Artigo 785. Entrega da documentación ó contador.Obriga de cumpri-la encarga aceptada e prazo parafacela.

1. Elixidos o contador e os peritos, se é o caso,logo de aceptación, entregaránselle os autos ó primeiroe poranse á disposición deste e dos peritos cantos obxec-tos, documentos e papeis necesiten para practica-loinventario, cando este non estea feito, e a taxación, aliquidación e a división da herdanza.

2. A aceptación do contador dará dereito a cadaun dos interesados para obrigalo a que cumpra a súaencarga.

3. Por instancia de parte, o tribunal poderá medianteprovidencia fixarlle ó contador un prazo para que pre-sente as operacións divisorias, e se o non verifica, seráresponsable dos danos e perdas.

Artigo 786. Práctica das operacións divisorias.

1. O contador realizará as operacións divisorias deacordo co disposto na lei aplicable á sucesión do cau-sante; pero se o testador estableceu regras distintas parao inventario, taxación, liquidación e división dos seusbens, aterase ó que resulte delas, sempre que non prexu-diquen as lexítimas dos herdeiros forzosos. Procurará,en todo caso, evita-la indivisión, así como a excesivadivisión dos predios.

2. As operacións divisorias deberán presentarse noprazo máximo de dous meses desde que foron iniciadas,

e conteranse nun escrito asinado polo contador, no quese expresará:

1.o A relación dos bens que formen o capital partible.2.o A taxación dos comprendidos nesa relación.3.o A liquidación da herdanza, a súa división e a

adxudicación a cada un dos partícipes.

Artigo 787. Aprobación das operacións divisorias. Opo-sición a elas.

1. Das operacións divisorias daráselles traslado áspartes, emprazándoas por dez días para que formulenoposición. Durante este prazo, as partes poderán exa-minar na secretaría os autos e as operacións divisoriase obter, pola súa conta, as copias que soliciten.

A oposición terase que formular por escrito, expre-sando os puntos das operacións divisorias a que se refiree as razóns en que se funda.

2. Pasado o dito termo sen facerse oposición oulogo de que os interesados manifestasen a súa confor-midade, o tribunal chamará os autos á vista e dictaráauto polo que aprobará as operacións divisorias, man-dando protocolizalas.

3. Cando en tempo hábil se formalizase a oposiciónás operacións divisorias, o tribunal mandará convoca-locontador e as partes a unha comparecencia, que se cele-brará dentro dos dez días seguintes.

4. Se na comparecencia se alcanza a conformidadede tódolos interesados respecto das cuestións promo-vidas, executarase o acordado e o contador fará nasoperacións divisorias as reformas convidas, que seránaprobadas polo tribunal de acordo co disposto no núme-ro 2 deste artigo.

5. Se non hai conformidade, o tribunal oirá as partese admitirá as probas que propoñan e que non sexanimpertinentes ou inútiles, continuando a substanciacióndo procedemento de acordo co disposto para o xuízoverbal.

A sentencia que recaia levarase a efecto de acordoco disposto no artigo seguinte, pero non terá eficaciade cousa xulgada; os interesados poderán facer vale-losdereitos que crean que lles corresponden sobre os bensadxudicados no xuízo ordinario que corresponda.

6. Cando, conforme o establecido no artigo 40 des-ta lei, se suspendesen as actuacións por estar pendentecausa penal en que se investigue un delicto de subornocometido na taxación dos bens da herdanza, a suspen-sión alzarase, sen esperar a que a causa finalice porresolución firme, en canto os interesados, prescindindoda taxación impugnada, presentasen outro feito decomún acordo, caso en que se dictará sentencia de acor-do co que resulte deste.

Artigo 788. Entrega dos bens adxudicados a cada her-deiro.

1. Aprobadas definitivamente as particións, proce-derase a lle entregar a cada un dos interesados o quenelas lle foi adxudicado e os títulos de propiedade, nosque o actuario porá previamente notas expresivas daadxudicación.

2. Logo de que sexan protocolizadas, daráselles óspartícipes que o pidan testemuño do seu haber e adxu-dicación respectivos.

3. Malia o disposto nos números anteriores, candofose formulado por algún acredor da herdanza a peticióna que se refire o número 4 do artigo 782, non se llesfará a entrega dos bens a ningún dos herdeiros nin lega-tarios sen estaren aqueles completamente pagados ougarantidos á súa satisfacción.


Artigo 789. Terminación do procedemento por acordodos coherdeiros.

En calquera estado do xuízo poderán os interesadossepararse do seu seguimento e adopta-los acordos queestimen convenientes. Cando o soliciten de común acor-do, o tribunal deberá sobrese-lo xuízo e pó-los bens ádisposición dos herdeiros.

SECCIÓN 2.a DA INTERVENCIÓN DA HERDANZA

Artigo 790. Aseguramento dos bens da herdanza edos documentos do defunto.

1. Sempre que o tribunal teña noticia do falecemen-to dunha persoa e non conste a existencia de testamento,nin de ascendentes, descendentes ou cónxuxe do finadoou persoa que estea nunha situación de feito asimilable,nin de colaterais dentro do cuarto grao, adoptará deoficio as medidas máis indispensables para o enterra-mento do defunto se é necesario e para a seguridadedos bens, libros, papeis, correspondencia e efectos dodefunto susceptibles de subtracción ou ocultación.

Da mesma forma procederá cando as persoas de quefala o parágrafo anterior estean ausentes ou cando algúndeles sexa menor ou incapacitado e non teña represen-tante legal.

2. Nos casos a que se refire este artigo, logo deque comparezan os parentes ou se nomee representantelegal ós menores ou incapacitados, faráselles entrega dosbens e efectos pertencentes ó defunto, e cesará a inter-vención xudicial, agás o disposto no artigo seguinte.

Artigo 791. Intervención xudicial da herdanza candonon conste a existencia de testamento nin de paren-tes chamados á sucesión lexítima.

1. No caso a que se refire o número 1 do artigoanterior, unha vez practicadas as actuacións que nel semencionan, o tribunal adoptará mediante providenciaas medidas que estime máis conducentes para indagarse a persoa da sucesión da cal se trata morreu condisposición testamentaria ou sen ela, ordenando, paratal efecto, que se traia ós autos certificado do RexistroXeral de Actos de Última Vontade, así como o certificadode defunción logo de que sexa posible.

Na falta doutros medios, o tribunal ordenará medianteprovidencia que sexan examinados os parentes, amigosou veciños do defunto sobre o feito de ter morto esteab intestato e sobre se ten parentes con dereito á suce-sión lexítima.

2. Se, en efecto, resulta que faleceu sen testar esen parentes chamados pola lei á sucesión, mandaráo tribunal, por medio de auto, que se proceda:

1.o A ocupa-los libros, papeis e correspondencia dodefunto.

2.o A inventariar e deposita-los bens, dispondo oque proceda sobre a súa administración, de acordo coestablecido nesta lei. O tribunal poderá nomear unhapersoa, con cargo á herdanza, que efectúe e garantao inventario e o seu depósito.

Na mesma resolución ordenará de oficio a aperturade peza separada para face-la declaración de herdeirosab intestato.

Artigo 792. Intervención xudicial da herdanza durantea tramitación da declaración de herdeiros ou da divi-sión xudicial da herdanza. Intervención por instanciados acredores da herdanza.

1. As actuacións a que se refire o número 2 doartigo anterior poderán ser acordados por instancia departe nos seguintes casos:

1.o Polo cónxuxe ou por calquera dos parentes quese crea con dereito á sucesión lexítima, sempre que acre-diten ter promovida a declaración de herdeiros ab intes-tato ante notario, ou se formule a solicitude de inter-vención da herdanza no momento de promove-la decla-ración xudicial de herdeiros.

2.o Por calquera coherdeiro ou legatario de partealícuota, no momento de solicita-la división xudicial daherdanza, agás que a intervención fose expresamenteprohibida por disposición testamentaria.

2. Tamén poderán pedi-la intervención da herdanza,de acordo co establecido no punto segundo do artigoanterior, os acredores recoñecidos como tales no tes-tamento ou os coherdeiros e os que teñan o seu dereitodocumentado nun título executivo.

Artigo 793. Primeiras actuacións e citación dos inte-resados para a formación de inventario.

1. Acordada a intervención da herdanza en calquerados casos a que se refiren os artigos anteriores ordenaráo tribunal, por medio de auto, se é necesario e non seefectuou anteriormente, a adopción das medidas indis-pensables para a seguridade dos bens, así como doslibros, papeis, correspondencia e efectos do defunto sus-ceptibles de subtracción ou ocultación.

2. Na mesma resolución, sinalará día e hora paraa formación de inventario, mandando cita-los interesados.

3. Deberán ser citados para a formación de inven-tario:

1.o O cónxuxe sobrevivente.2.o Os parentes que poidan ter dereito á herdanza

e sexan coñecidos, cando non conste a existencia detestamento nin se fixese a declaración de herdeiros abintestato.

3.o Os herdeiros ou legatarios de parte alícuota.4.o Os acredores por instancia dos cales se decre-

tase a intervención da herdanza e, se é o caso, os queestean constituídos como parte no procedemento dedivisión da herdanza.

5.o O Ministerio Fiscal, sempre que poida haberparentes descoñecidos con dereito á sucesión lexítima,ou que algún dos parentes coñecidos con dereito á her-danza ou dos herdeiros ou legatarios de parte alícuotanon poida ser citado persoalmente por non ser coñecidaa súa residencia, ou cando calquera dos interesados sexamenor ou incapacitado e non teña representante legal.

6.o O avogado do Estado, ou, nos casos previstoslegalmente, os servicios xurídicos das comunidades autó-nomas, cando non conste a existencia de testamentonin de cónxuxe ou parentes que poidan ter dereito ásucesión lexítima.

Artigo 794. Formación do inventario.

1. Citados tódolos que menciona o artigo anterior,no día e hora sinalados, procederá o secretario xudicial,cos que concorran, a forma-lo inventario, o cal conteráa relación dos bens da herdanza e das escrituras, docu-mentos e papeis de importancia que se encontren.

2. Se por disposición testamentaria se estableceronregras especiais para o inventario dos bens da herdanza,formarase este con suxeición ás ditas regras.

3. Cando non se poida termina-lo inventario no díasinalado continuarase nos seguintes.

4. Se se suscita controversia sobre a inclusión ouexclusión de bens no inventario serán citados os inte-resados a unha vista, continuando a tramitación de acor-do co previsto para o xuízo verbal.

A sentencia que se pronuncie sobre a inclusión ouexclusión de bens no inventario deixará a salvo os derei-tos de terceiros.


Artigo 795. Resolución sobre a administración, custo-dia e conservación da herdanza.

Feito o inventario, o tribunal determinará, por mediode auto, o que segundo as circunstancias correspondasobre a administración da herdanza, a súa custodia econservación, aténdose, se é o caso, ó que sobre estasmaterias dispuxese o testador e, no seu defecto, consuxeición ás regras seguintes:

1.o O metálico e efectos públicos depositaranse con-sonte dereito.

2.o Nomearase administrador o viúvo ou viúva e,no seu defecto, o herdeiro ou legatario de parte alícuotaque teña maior parte na herdanza. Na falta destes, ouse non teñen, segundo xuízo do tribunal, a capacidadenecesaria para desempeña-lo cargo, o tribunal poderánomear administrador a calquera dos herdeiros ou lega-tarios de parte alícuota, de os haber, ou a un terceiro.

3.o O administrador deberá prestar, en calquera dasformas permitidas por esta lei, caución bastante pararesponder dos bens que se lle entreguen, que será fixadapolo tribunal. Poderá este, emporiso, dispensar da cau-ción o cónxuxe viúvo ou o herdeiro designado admi-nistrador cando teñan bens suficientes para responderdos que se lle entreguen.

4.o Os herdeiros e legatarios de parte alícuota pode-rán dispensa-lo administrador do deber de prestar cau-ción. Non habendo acerca disto conformidade, a cauciónserá proporcionada ó interese ha herdanza dos que nonoutorguen a súa relevación. Constituirase caución, entodo caso, respecto da participación na herdanza dosmenores ou incapacitados que non teñan representantelegal e dos ausentes que non puidesen ser citados porse ignora-lo seu paradoiro.

Artigo 796. Cesación da intervención xudicial da her-danza.

1. Cesará a intervención xudicial da herdanza candose efectúe a declaración de herdeiros, a non ser quealgún deles pida a división xudicial da herdanza; nestecaso poderá subsisti-la intervención, se así se solicita,ata que se faga entrega a cada herdeiro dos bens quelle fosen adxudicados.

2. Durante a substanciación do procedemento dedivisión xudicial da herdanza os herdeiros poderán pedir,de común acordo, que cese a intervención xudicial. Otribunal así o acordará, agás cando algún dos interesadossexa menor ou incapacitado e non teña representantelegal ou cando haxa algún herdeiro ausente que nonpuidese ser citado por se ignora-lo seu paradoiro.

3. De haber acredores recoñecidos no testamentoou polos coherdeiros ou con dereito documentado nuntítulo executivo, que se opuxesen a que se leve a efectoa partición da herdanza ata que se lles pague ou afianceo importe dos seus créditos, non se acordará a cesaciónda intervención ata que se produza o pagamento ouafianzamento.

SECCIÓN 3.a DA ADMINISTRACIÓN DA HERDANZA

Artigo 797. Posesión do cargo de administrador daherdanza.

1. Nomeado o administrador e prestada por estea caución, será posto en posesión do seu cargo, e dadoa recoñecer ás persoas que designe daquelas coas quedeba entenderse para o seu desempeño.

2. Para que poida acredita-la súa representacióndaráselle testemuño, en que conste o seu nomeamentoe que está en posesión do cargo.

3. Poderá facerse constar no Rexistro da Propiedadeo estado de administración dos predios da herdanza eo nomeamento de administrador mediante o correspon-dente mandamento xudicial cos requisitos previstos nalexislación hipotecaria.

Artigo 798. Representación da herdanza polo adminis-trador.

Mentres a herdanza non sexa aceptada polos her-deiros, o administrador dos bens representará a herdanzaen tódolos preitos que se promovan ou que estiveseniniciados ó falece-lo causante e exercerá na dita repre-sentación as accións que lle puidesen corresponder ódefunto, ata que se faga a declaración de herdeiros.

Aceptada a herdanza, o administrador só terá a repre-sentación dela no que se refire directamente á admi-nistración da herdanza, á súa custodia e conservación,e en tal concepto poderá e deberá xestiona-lo que sexaconducente, exercendo as accións que procedan.

Artigo 799. Rendición periódica de contas.

1. O administrador renderá conta xustificada nosprazos que o tribunal lle sinale, os cales serán propor-cionados á importancia e condicións da herdanza, senque en ningún caso poidan exceder dun ano.

2. Ó rende-la conta, o administrador consignará osaldo que dela resulte ou presentará o xustificante orixi-nal que acredite telo depositado no establecemento des-tinado para o efecto. No primeiro caso, o tribunal acor-dará inmediatamente mediante providencia o depósitoe, no segundo, que se poña nos autos dilixencia expresivada data e cantidade del.

3. Para o efecto de instruírse das contas e co finde inspecciona-la administración ou promover calqueramedidas que versen sobre rectificación ou aprobacióndaquelas, seranlle postas de manifesto na secretaría áparte que, en calquera tempo, o pida.

Artigo 800. Rendición final de contas. Impugnación dascontas.

1. Cando o administrador cese no desempeño doseu cargo, renderá unha conta final complementaria dasxa presentadas.

2. Tódalas contas do administrador, mesmo a final,seranlles postas de manifesto ás partes na secretaría,cando cese no desempeño do seu cargo, por un termocomún, que o tribunal sinalará mediante providenciasegundo a importancia daquelas.

3. Pasado o dito termo sen facerse oposición áscontas, o tribunal dictará auto aprobándoas e declarandoexento de responsabilidade o administrador. No mesmoauto, o tribunal mandaralle devolver ó administrador acaución que prestase.

4. Se as contas son impugnadas en tempo hábil,daráselle traslado do escrito de impugnación ó conta-dante para que conteste conforme o previsto polos arti-gos 404 e seguintes, continuando a tramitación de acor-do co disposto para o xuízo verbal.

Artigo 801. Conservación dos bens da herdanza.

1. O administrador está obrigado baixo a súa res-ponsabilidade, a conservar sen menoscabo os bens daherdanza, e a procurar que dean as rendas, productosou utilidades que corresponda.

2. Para este fin deberá face-las reparacións ordina-rias que sexan indispensables para a conservación dosbens. Cando sexan necesarias reparacións ou gastosextraordinarios, porao en coñecemento do xulgado, o


cal, oíndo nunha comparecencia os interesados que men-ciona o número 3 do artigo 793 e logo de recoñece-mento pericial e formación de orzamento resolverá oque estime procedente, atendidas as circunstancias docaso.

Artigo 802. Destino das cantidades recadadas poloadministrador no desempeño do cargo.

1. O administrador depositará sen dilación á dis-posición do xulgado as cantidades que recade no desem-peño do seu cargo, retendo unicamente as que sexannecesarias para atende-los gastos de preitos, pagamentode contribucións e demais atencións ordinarias.

2. Para atende-los gastos extraordinarios a que serefire o artigo anterior o tribunal, mediante providencia,poderá deixar en poder do administrador a suma quese crea necesaria, e mandará sacala do depósito se nonse pode cubrir cos ingresos ordinarios. Isto último orde-narase tamén cando deba facerse algún gasto ordinarioe o administrador non dispoña da cantidade suficienteprocedente da administración da herdanza.

Artigo 803. Prohibición de allea-los bens inventariados.Excepcións á dita prohibición.

1. O administrador non poderá allear nin grava-losbens inventariados.

2. Exceptúanse desta regra:

1.o Os que poidan deteriorarse.2.o Os que sexan de difícil e custosa conservación.3.o Os froitos para o alleamento dos cales se pre-

senten circunstancias que se estimen vantaxosas.4.o Os demais bens que sexa necesario allear para

o pagamento de débedas, ou para cubrir outras aten-cións da administración da herdanza.

3. O tribunal, por proposta do administrador, e oíndoos interesados a que se refire o número 3 do artigo 793,poderá decretar mediante providencia a venda de cal-quera dos devanditos bens, que se verificará en públicapoxa conforme o establecido na lexislación notarial ouen procedemento de xurisdicción voluntaria.

Os valores admitidos a cotización oficial venderansea través do dito mercado.

Artigo 804. Retribución do administrador.

1. O administrador non terá dereito a máis retri-bución que a seguinte:

1.o Sobre o producto líquido da venda de froitose outros bens mobles dos incluídos no inventario, per-cibirá o 2 por 100.

2.o Sobre o producto líquido da venda de bens raícese cobranza de valores de calquera especie, o 1 por 100.

3.o Sobre o producto líquido da venda de efectospúblicos, o medio por 100.

4.o Sobre os demais ingresos que haxa na admi-nistración, por conceptos diversos dos expresados nosparágrafos precedentes, o tribunal sinalaralle do 4 ó 10por 100, tendo en consideración os productos do capitale o traballo da administración.

2. Tamén poderá acorda-lo tribunal, mediante pro-videncia, cando o considere xusto, que se lle aboen óadministrador os gastos de viaxes que teña necesidadede facer para o desempeño do seu cargo.

Artigo 805. Administracións subalternas.

1. Conservaranse as administracións subalternasque para o coidado dos seus bens tivese o finado, coamesma retribución e facultades que aquel lles outorgase.

2. Estes administradores renderanlle as súas contase remitiranlle o que recaden ó administrador xudicial,considerándose como dependentes del, pero non pode-rán ser separados por este senón por causa xusta econ autorización mediante providencia do tribunal.

3. Coa mesma autorización poderá prove-lo admi-nistrador xudicial, baixo a súa responsabilidade, as vacan-tes que resultasen.

CAPÍTULO II

Do procedemento para a liquidación do réximeeconómico matrimonial

Artigo 806. Ámbito de aplicación.

A liquidación de calquera réxime económico matri-monial que, por capitulacións matrimoniais ou por dis-posición legal, determine a existencia dunha masacomún de bens e dereitos suxeita a determinadas cargase obrigas levarase a cabo, en defecto de acordo entreos cónxuxes, de acordo co disposto neste capítulo ecoas normas civís que resulten aplicables.


Será competente para coñecer do procedemento deliquidación o xulgado de primeira instancia que esteacoñecendo ou que coñeceu do proceso de nulidade,separación ou divorcio, ou aquel ante o que se siganou seguiron as actuacións sobre disolución do réximeeconómico matrimonial por algunha das causas previstasna lexislación civil.

Artigo 808. Solicitude de inventario.

1. Admitida a demanda de nulidade, separación oudivorcio, ou iniciado o proceso en que se demandasea disolución do réxime económico matrimonial, calquerados cónxuxes poderá solicita-la formación de inventario.

2. A solicitude a que se refire o número anteriordeberá acompañarse dunha proposta na que, coa debidaseparación, se farán consta-las diferentes partidas quedeban incluírse no inventario consonte a lexislación civil.

Á solicitude xuntaránselle tamén os documentos quexustifiquen as diferentes partidas incluídas na proposta.

Artigo 809. Formación do inventario.

1. Á vista da solicitude a que se refire o artigo ante-rior, sinalarase día e hora para que, no prazo máximode dez días, se proceda á formación de inventario, man-dando cita-los cónxuxes.

No día e hora sinalados, procederá o secretario xudi-cial, cos cónxuxes, a forma-lo inventario da comunidadematrimonial, suxeitándose ó disposto na lexislación civilpara o réxime económico matrimonial de que se trate.

Cando, sen mediar causa xustificada, algún doscónxuxes non compareza no día sinalado, será tido porconforme coa proposta de inventario que efectúe ocónxuxe que comparecese. Neste caso, así como cando,comparecendo ámbolos cónxuxes, cheguen a un acordo,consignarase este na acta e darase por concluído o acto.

No mesmo día ou no seguinte, resolverase o queproceda sobre a administración e disposición dos bensincluídos no inventario.

2. Se se suscita controversia sobre a inclusión ouexclusión dalgún concepto no inventario ou sobre oimporte de calquera das partidas, serán citados os inte-


resados a unha vista, continuando a tramitación de acor-do co previsto para o xuízo verbal.

A sentencia resolverá sobre tódalas cuestións sus-citadas, aprobando o inventario da comunidade matri-monial, e disporá o que sexa procedente sobre a admi-nistración e disposición dos bens comúns.

Artigo 810. Liquidación do réxime económico matri-monial.

1. Concluído o inventario e unha vez firme a reso-lución que declare disolto o réxime económico matri-monial, calquera dos cónxuxes poderá solicita-la liqui-dación deste.

2. Á solicitude deberáselle xuntar unha proposta deliquidación que inclúa o pagamento das indemnizaciónse reintegros debidos a cada cónxuxe e a división doremanente na proporción que corresponda, tendo enconta, na formación dos lotes, as preferencias que esta-blezan as normas civís aplicables.

3. Admitida a trámite a solicitude de liquidación,sinalarase, dentro do prazo máximo de dez días, o díae hora en que os cónxuxes deberán comparecer anteo secretario xudicial co obxecto de alcanzar un acordoe, no seu defecto, designar contador e, se é o caso,peritos, para a práctica das operacións divisorias.

4. Cando, sen mediar causa xustificada, algún doscónxuxes non compareza no día sinalado, será tido porconforme coa proposta de liquidación que efectúe ocónxuxe que comparecese. Neste caso, así como cando,comparecendo ámbolos cónxuxes, cheguen a un acordo,consignarase este na acta e darase por concluído o acto,levándose a efecto o acordado conforme o previsto nosdous primeiros números do artigo 788 desta lei.

5. De non lograrse acordo entre os cónxuxes sobrea liquidación do seu réxime económico-matrimonial, pro-cederase, mediante providencia, ó nomeamento de con-tador e, se é o caso, peritos, conforme o establecidono artigo 784 desta lei, continuando a tramitación deacordo co disposto nos artigos 785 e seguintes.

Artigo 811. Liquidación do réxime de participación.

1. Non poderá solicitarse a liquidación de réximede participación ata que non sexa firme a resoluciónque declare disolto o réxime económico matrimonial.

2. A solicitude deberá acompañarse dunha propostade liquidación que inclúa unha estimación do patrimonioinicial e final de cada cónxuxe, expresando, se é o caso,a cantidade resultante que terá que paga-lo cónxuxe queexperimentase un maior incremento patrimonial.

3. Á vista da solicitude de liquidación, sinalarase,dentro do prazo máximo de dez días, o día e hora enque os cónxuxes deberán comparecer ante o secretarioxudicial co obxecto de alcanzar un acordo.

4. Cando, sen mediar causa xustificada, algún doscónxuxes non compareza no día sinalado, será tido porconforme coa proposta de liquidación que efectúe ocónxuxe que comparecese. Neste caso, así como cando,comparecendo ámbolos cónxuxes, cheguen a un acordo,consignarase este na acta e darase por concluído o acto.

5. De non existir acordo entre os cónxuxes, seráncitados a unha vista, e continuará a tramitación de acordoco previsto para o xuízo verbal.

A sentencia resolverá sobre tódalas cuestións sus-citadas, determinando os patrimonios iniciais e finais decada cónxuxe, así como, se é o caso, a cantidade quedeba satisface-lo cónxuxe do que o patrimonio expe-rimentase un maior incremento e a forma en que teñaque se face-lo pagamento.

TÍTULO III

Dos procesos monitorio e cambiario

CAPÍTULO I

Do proceso monitorio

Artigo 812. Casos en que procede o proceso monitorio.

1. Poderá acudir ó proceso monitorio quen pretendadoutro o pagamento dunha débeda en diñeiro, vencidae esixible, dunha cantidade determinada que non excedade cinco millóns de pesetas, cando a débeda desa can-tidade se acredite dalgunha das formas seguintes:

1.a Mediante documentos, calquera que sexa a súaforma e clase ou o soporte físico en que se encontren,que aparezan asinados polo debedor ou co seu selo,impronta ou marca ou con calquera outro sinal, físicoou electrónico, proveniente do debedor.

2.a Mediante facturas, albarás de entrega, certifica-cións, telegramas, telefax ou calquera outro documentoque, mesmo unilateralmente creado polo acredor, sexados que habitualmente documentan os créditos e débe-das en relacións da clase que apareza existente entreacredor e debedor.

2. Sen prexuízo do disposto no número anterior ecando se trate de débedas que reúnan os requisitos esta-blecidos no citado punto, poderá tamén acudirse ó pro-ceso monitorio, para o pagamento de tales débedas,nos casos seguintes:

1.o Cando, xunto ó documento en que conste adébeda, se acheguen documentos comerciais que acre-diten unha relación anterior duradeira.

2.o Cando a débeda se acredite mediante certifi-cacións de falta de pagamento de cantidades debidasen concepto de gastos comúns de comunidades de pro-pietarios de inmobles urbanos.


Será exclusivamente competente para o procesomonitorio o xuíz de primeira instancia do domicilio ouresidencia do debedor ou, de non seren coñecidos, odo lugar en que o debedor poida ser atopado para efectosdo requirimento de pagamento polo tribunal, agás quese trate da reclamación de débeda a que se refire onúmero 2.o do punto 2 do artigo 812; neste caso serátamén competente o tribunal do lugar onde se atopeo predio, por elección do solicitante.

En todo caso, non serán de aplicación as normassobre submisión expresa ou tácita contidas na sec-ción 2.a do capítulo II do título II do libro I.

Artigo 814. Petición inicial do procedemento monitorio.

1. O procedemento monitorio comezará por peti-ción do acredor na que se expresarán a identidade dodebedor, o domicilio ou domicilios do acredor e do debe-dor ou o lugar en que residan ou poidan ser atopadose a orixe e contía da débeda, achegando o documentoou documentos a que se refire o artigo 812.

A petición poderá redactarse en impreso ou formu-lario que facilite a expresión dos datos a que se refireo número anterior.

2. Para a presentación da petición inicial do pro-cedemento monitorio non será preciso valerse de pro-curador e avogado.


Artigo 815. Admisión da petición e requirimento depagamento.

1. Se os documentos achegados coa petición sondos previstos no número 2 do artigo 812 ou constitúen,segundo xuízo do tribunal, un principio de proba do derei-to do peticionario, confirmado polo que se expoña naque-la, será requirido mediante providencia o debedor paraque, no prazo de vinte días, lle pague ó peticionario,acreditándoo ante o tribunal, ou compareza ante estee alegue sucintamente, en escrito de oposición, as razónspolas que, ó seu entender, non debe, en todo ou enparte, a cantidade reclamada.

O requirimento notificarase na forma prevista no arti-go 161 desta lei, con apercibimento de que, de nonpagar nin comparecer alegando razóns da negativa ópagamento, se despachará contra el execución segundoo prevido no artigo seguinte.

2. Nas reclamacións de débeda a que se refire onúmero 2.o do punto 2 do artigo 812, a notificacióndeberá efectuarse no domicilio previamente designadopolo debedor para as notificacións e citacións de todaíndole relacionadas cos asuntos da comunidade de pro-pietarios. Se non se designa tal domicilio, tentarase acomunicación no piso ou local, e se tampouco se podefacer efectiva deste modo, notificaráselle conforme odisposto no artigo 164 desta lei.

Artigo 816. Incomparecencia do debedor requirido edespacho da execución. Xuros.

1. Se o debedor requirido non comparece ante otribunal, este dictará auto no que despachará execuciónpola cantidade debida.

2. Despachada execución, proseguirá esta confor-me o disposto para a de sentencias xudiciais, e poderaseformula-la oposición prevista nestes casos, pero o soli-citante do proceso monitorio e o debedor executadonon poderán pretender ulteriormente en proceso ordi-nario a cantidade reclamada no monitorio ou a devo-lución da que coa execución se obtivese.

Desde que se dicte o auto despachando execucióna débeda devengará o xuro a que se refire o artigo 576.

Artigo 817. Pagamento do debedor.

Se o debedor atende o requirimento de pagamento,tan pronto como o acredite, faráselle entrega de obrigade pagamento e arquivaranse as actuacións.

Artigo 818. Oposición do debedor.

1. Se o debedor presenta escrito de oposición den-tro de prazo, o asunto resolverase definitivamente enxuízo que corresponda, e a sentencia que se dicte teráforza de cousa xulgada.

O escrito de oposición deberá ir asinado por avogadoe procurador cando a súa intervención sexa necesariapor razón da contía, segundo as regras xerais.

Se a oposición do debedor se funda na existenciade pluspetición, actuarase respecto da cantidade reco-ñecida como debida conforme o que dispón o puntosegundo do artigo 21 desta lei.

2. Cando a contía da pretensión non exceda da pro-pia do xuízo verbal, o tribunal procederá de inmediatoa convoca-la vista. Cando o importe da reclamación exce-da da dita cantidade, se o peticionario non interpón ademanda correspondente dentro do prazo dun mes desdeo traslado do escrito de oposición, sobreseranse as actua-cións e condenarase en custas o acredor. Se presentaa demanda, daráselle traslado dela ó demandado con-forme o previsto nos artigos 404 e seguintes desta lei.

CAPÍTULO II

Do xuízo cambiario

Artigo 819. Casos en que procede.

Só procederá o xuízo cambiario se, ó incoalo, se pre-senta letra de cambio, cheque ou obriga de pagamentoque reúnan os requisitos previstos na Lei cambiaria edo cheque.


Será competente para o xuízo cambiario o xulgadode primeira instancia do domicilio do demandado.

Se quen ten o título demanda varios debedores cunhaobriga que xorde do mesmo título, será competente odomicilio de calquera deles, os cales poderán compa-recer en xuízo mediante unha representación indepen-dente.

Non serán aplicables as normas sobre submisiónexpresa ou tácita contida na sección 2.a do capítulo II,título II do libro I.

Artigo 821. Iniciación. Demanda. Requirimento depagamento e embargo preventivo.

1. O xuízo cambiario comezará mediante demandasucinta á que se xuntará o título cambiario.

2. O tribunal analizará, por medio de auto, a correc-ción formal do título cambiario e, se o encontra conforme,adoptará, sen máis trámites, as seguintes medidas:

1.a Requiri-lo debedor para que pague no prazo dedez días.

2.a Ordena-lo inmediato embargo preventivo dosbens do debedor pola cantidade que figure no títuloexecutivo, máis outra para xuros de demora, gastos ecustas, por se non se atendese o requirimento de paga-mento.

3. Contra o auto que denegue a adopción das medi-das a que se refire o número anterior o demandantepoderá interpo-los recursos a que se refire o número 2do artigo 552.

Artigo 822. Pagamento.

Se o debedor cambiario atende o requirimento depagamento procederase como dispón o artigo 583, peroas custas serán por conta do debedor.

Artigo 823. Alzamento do embargo.

1. Se o debedor se constitúe como parte, en porsi ou por representante, dentro dos cinco días seguintesa aquel en que foi requirido para pagamento, e negacategoricamente a autenticidade da súa sinatura ou ale-ga falta absoluta de representación, poderá o tribunal,á vista das circunstancias do caso e da documentaciónachegada, alza-los embargos que se acordasen, esixindo,se o considera conveniente, a caución ou garantía ade-cuada.

2. Non se levantará o embargo nos casos seguintes:

1.o Cando o libramento, a aceptación, o aval ou oendoso fosen intervidos, con expresión da data, porcorredor de comercio colexiado ou as respectivas sina-turase estean lexitimadas na propia letra por notario.

2.o Cando o debedor cambiario no protesto ou norequirimento notarial de pagamento non negase cate-goricamente a autenticidade da súa sinatura no títuloou non alegase falta absoluta de representación.

3.o Cando o obrigado cambiario recoñecese a súasinatura xudicialmente ou en documento público.


Artigo 824. Oposición cambiaria.

1. Sen prexuízo do establecido no artigo anterior,nos dez días seguintes ó do requirimento de pagamentoo debedor poderá interpor demanda de oposición ó xuízocambiario.

2. A oposición farase en forma de demanda. O debe-dor cambiario poderalle opor ó tedor da letra, chequeou obriga de pagamento tódalas causas ou motivos deoposición previstos no artigo 67 da Lei cambiaria e docheque.

Artigo 825. Efectos da falta de oposición.

Cando o debedor non interpoña demanda de opo-sición no prazo establecido, despacharase execuciónpolas cantidades reclamadas e trabarase embargo senon se puido practicar ou, conforme o previsto no arti-go 823, se foi alzado.

A execución despachada neste caso substanciaraseconforme o previsto nesta lei para a de sentencias eresolucións xudiciais e arbitrais.

Artigo 826. Substanciación da oposición cambiaria.

Presentado polo debedor escrito de oposición, dará-selle traslado del ó acredor con citación para a vistaconforme o disposto no punto primeiro do artigo 440para os xuízos verbais.

A vista celebrarase do modo establecido no arti-go 443. Se non comparece o debedor, o tribunal teraopor desistido da oposición e adoptará as resolucións pre-vistas no artigo anterior. Se non comparece o acredor,o tribunal resolverá sen oílo sobre a oposición.

Artigo 827. Sentencia sobre a oposición. Eficacia.

1. No prazo de dez días, o tribunal dictará sentenciana que resolverá sobre a oposición. Se esta é deses-timada e a sentencia é obxecto de recurso, será pro-visionalmente executable conforme o disposto nesta lei.

2. Se a sentencia que estime a oposición é obxectode recurso, haberá que aterse, respecto dos embargospreventivos que se trabasen, ó que dispón o artigo 744.

3. A sentencia firme dictada en xuízo cambiario pro-ducirá efectos de cousa xulgada, respecto das cuestiónsque puideron ser nel alegadas e discutidas, e poderansesuscita-las cuestións restantes no xuízo correspondente.

Disposición adicional primeira. Título competencial.

Esta lei díctase ó abeiro da competencia que llecorresponde ó Estado conforme o artigo 149.1.6.a daConstitución, sen prexuízo das especialidades necesariasque nesta orde se deriven das particularidades do dereitosubstantivo das comunidades autónomas.

Disposición adicional segunda. Actualización de contías.

1. O Goberno, mediante real decreto, poderá actua-lizar cada cinco anos as contías sinaladas nesta lei, logode informe do Consello Xeral do Poder Xudicial e dedictame do Consello de Estado.

2. Con alomenos seis meses de antelación á plenaimplantación da moeda europea (euro), o Goberno, logode informe do Consello Xeral do Poder Xudicial e dedictame do Consello de Estado, converterá á devanditamoeda as contías establecidas en pesetas nesta lei, eli-minando as fraccións daquela moeda e establecendoos importes en euros de modo que, conforme o habitual

nas nosas leis, sexan de fácil utilización. Malia o anterior,xunto ás novas contías en moeda europea, manteranseas establecidas en pesetas por esta lei nas regras sobredeterminación da clase de xuízo que se deberá seguire sobre acceso ós recursos.

Disposición adicional terceira. Medios materiais erecursos humanos para a constancia de vistas,audiencias e comparecencias.

No prazo dun ano, a partir da aprobación desta lei,o Goberno da nación e os consellos de goberno dascomunidades autónomas que teñan transferidas ascorrespondentes competencias, adoptarán as medidasnecesarias para os xulgados e tribunais disporen dosmedios materiais e dos recursos humanos precisos paraa constancia das actuacións orais conforme o dispostono artigo 147 desta lei.

Disposición adicional cuarta. Taxas pola obtención decopias de documentos e instrumentos.

No prazo de seis meses, a partir da aprobación destalei, o Goberno da nación aprobará por real decreto unsistema de prezos taxados referidos á obtención decopias simples de documentos e instrumentos que cons-ten en autos e que sexan solicitados polas partes doproceso.

Disposición transitoria primeira. Réxime de recursoscontra resolucións interlocutorias ou non definitivas.

Ás resolucións interlocutorias ou non definitivas quese dicten en toda clase de procesos e instancias tralaentrada en vigor desta lei seralles de aplicación o réximede recursos ordinarios que nela se establece.

Disposición transitoria segunda. Procesos en primeirainstancia.

Agás o disposto na disposición transitoria primeira,os procesos de declaración que se encontren en primeirainstancia no momento da entrada en vigor desta lei con-tinuaranse substanciando, ata que recaia sentencia nadita instancia, conforme a lexislación procesual anterior.En canto á apelación, á segunda instancia, á execución,tamén a provisional, e ós recursos extraordinarios, seránaplicables as disposicións desta lei.

Disposición transitoria terceira. Procesos en segundainstancia.

Agás o disposto na disposición transitoria primeira,cando os procesos de declaración se encontren ensegunda instancia no momento da entrada en vigor destalei, substanciarase esa instancia consonte a lei anteriore, a partir da sentencia, aplicarase, para tódolos efectos,esta lei.

Non obstante, poderá pedirse consonte o dispostonesta lei a execución provisional da sentencia estimatoriacontra a que se apelou.

Disposición transitoria cuarta. Asuntos en casación.

Os asuntos pendentes de recurso de casación ó entraren vigor esta lei seguiranse substanciando e decidiranseconforme a anterior, pero poderá pedirse, consonte estalei, a execución provisional da sentencia estimatoriaobxecto de recurso en casación.


Disposición transitoria quinta. Xuízos executivos.

Calquera que sexa o título en que se funden, os xuízosexecutivos pendentes á entrada en vigor desta lei segui-ranse tramitando conforme a anterior, pero, se as actua-cións non chegaron ó procedemento de constrinximento,aplicarase no seu momento esta lei no relativo ó ditoprocedemento.

Disposición transitoria sexta. Execución forzosa.

Os procesos de execución xa iniciados ó entrar envigor esta lei rexeranse polo disposto nela para as actua-cións executivas que aínda poidan realizarse ou modi-ficarse ata a completa satisfacción do executante.

Disposición transitoria sétima. Medidas cautelares.

1. As medidas cautelares que se soliciten, tralaentrada en vigor desta lei, nos procesos iniciados antesda súa vixencia, rexeranse polo disposto nesta lei.

2. As medidas cautelares xa adoptadas antes deentrar en vigor esta lei rexeranse polas disposicións dalexislación anterior, pero poderase pedir e obte-la súarevisión e modificación de acordo con esta lei.

Disposición derrogatoria única.

1. Derrógase a Lei de axuizamento civil, aprobadapolo Real decreto do 3 de febreiro de 1881, coas excep-cións seguintes:

1.a Os títulos XII e XIII do libro II e o libro III, quequedarán en vigor ata a vixencia da Lei concursal e daLei sobre xurisdicción voluntaria, respectivamente,excepción feita do artigo 1827 e dos artigos 1880a 1900, inclusive, que quedan derrogados.

Así mesmo, ata a vixencia das referidas leis, taménquedarán en vigor os números 1.o e 5.o do artigo 4,os números 1.o e 3.o do artigo 11 e as regras 8.a, 9.a,16.a, 17.a, 18.a, 19.a, 22.a, 23.a, 24.a, 25.a, 26.a e 27.a

do artigo 63, todos eles da Lei de axuizamento civil,de 1881.

Mentres non entre en vigor a Lei concursal, os inci-dentes que xurdan no seo de procesos concursais rexe-ranse polo disposto nesta lei para a tramitación de inci-dentes.

Entrementres non entre en vigor a Lei sobre xuris-dicción voluntaria, as referencias ó procedemento con-tencioso procedente contidas no libro III entenderansefeitas ó xuízo verbal.

2.a O título I do libro II, así como o artigo 11, sobrea conciliación e a sección 2.a do título IX do libro II,sobre declaración de herdeiros ab intestato, que estaránvixentes ata a entrada en vigor da regulación de ámbalasmaterias na Lei sobre xurisdicción voluntaria.

3.a Os artigos 951 a 958, sobre eficacia en Españade sentencias dictadas por tribunais estranxeiros, queestarán en vigor ata a vixencia da Lei sobre cooperaciónxurídica internacional en materia civil.

2. Quedan tamén derrogados os seguintes precep-tos, leis e disposicións:

1.o O punto segundo do artigo 8; o parágrafo segun-do do punto sexto do artigo 12; os artigos 127 a 130,incluído; o parágrafo segundo do artigo 134 e o arti-go 135; os artigos 202 a 214, incluído; 294 a 296,incluído, e 298; e os artigos 1214, 1215, 1226 e 1231a 1253, incluído, todos eles do Código civil.

2.o Os artigos 119, 120, 121 e 122.1 da Lei desociedades anónimas, texto refundido aprobado poloReal decreto lexislativo 1564/1989, do 22 de decembro.

3.o Os artigos 11, 12, 13, 14 e 15 da Lei 62/1978,do 26 de decembro, de protección xurisdiccional dosdereitos fundamentais da persoa.

4.o Os artigos 2, 8, 12 e 13 da Lei do 23 de xullode 1908, referente á nulidade de certos contratos depréstamos.

5.o Os artigos 17 e 18 da Lei sobre responsabilidadecivil e seguro na circulación de vehículos de motor, textorefundido aprobado polo Decreto 632/1968, do 21 demarzo.

6.o Os artigos 38 a 40, incluído, da Lei 29/1994,do 24 de novembro, de arrendamentos urbanos.

7.o Os artigos 123 a 137 da Lei 83/1980, do 31de decembro, de arrendamentos rústicos.

8.o Os artigos 82, 83, 84, 85, 92 e 93 da Lei dehipoteca mobiliaria e peñor sen desprazamento, do 16de decembro de 1954.

9.o Os artigos 41 e 42 da Lei de hipoteca naval,do 21 de agosto de 1893.

10.o As disposicións adicionais primeira a novenada Lei 30/1981, do 7 de xullo, pola que se modificaa regulación do matrimonio no Código civil e se deter-mina o procedemento que se seguirá nas causas denulidade, separación e divorcio.

11.o Os artigos 23, 25 e 26 da Lei 3/1991, do 10de xaneiro, de competencia desleal.

12.o Os artigos 29, 30 e 33 da Lei 34/1988, do 11novembro, xeral de publicidade.

13.o O artigo 142 da Lei de propiedade intelectual,texto refundido polo Real decreto lexislativo 1/1996,do 12 de abril.

14.o Os números terceiro e cuarto do artigo 125,o punto segundo do artigo 133, o artigo 135 e os núme-ros primeiro e segundo do artigo 136 da Lei 11/1986,do 20 de marzo, de patentes.

15.o O punto terceiro do artigo 9 e os artigos 14,15, 18 e 20 da Lei 7/1998, do 13 de abril, sobre con-dicións xerais da contratación.

16.o O artigo 12 da Lei 28/1998, do 13 de xullo,de venda a prazos de bens mobles.

17.o O Decreto lei 18/1969, do 20 de outubro,sobre administración xudicial en caso de embargo deempresas.

18.o O Decreto do 21 de novembro de 1952, poloque se desenvolve a base décima da Lei do 19 de xullode 1944 sobre normas procesuais aplicables na xustizamunicipal.

19.o A Lei 10/1968, do 20 de xuño, sobre atri-bución de competencias en materia civil ás audienciasprovinciais.

20.o O Decreto do 23 de febreiro de 1940 sobrereconstrucción de autos e actuacións xudiciais.

21.o O Decreto lei 5/1973, do 17 de xullo, sobredeclaración de inhábiles, para efectos xudiciais, de tódo-los días do mes de agosto.

3. Así mesmo, considéranse derrogadas, conformeo punto segundo do artigo 2 do Código civil, cantasnormas se opoñan ou sexan incompatibles co dispostonesta lei.

Considérase en vigor a Lei 52/1997, do 27 de novem-bro, de asistencia xurídica ó Estado e institucións públicas.

Disposición derradeira primeira. Reforma da Lei de pro-piedade horizontal.

1. O parágrafo terceiro do número 2 do artigo 7da Lei 49/1960, do 21 de xullo, sobre propiedade hori-zontal, modificada pola Lei 8/1999, do 6 de abril, quedaredactado nos seguintes termos:


«Se o infractor persiste na súa conducta, o pre-sidente, logo de autorización da xunta de propie-tarios, debidamente convocada para o efecto, pode-rá emprender contra el acción de cesación que,no non previsto expresamente por este artigo, sesubstanciará a través do xuízo ordinario.»

2. O artigo 21 da Lei 49/1960, do 21 de xullo,de propiedade horizontal, queda redactado nos seguintestermos:

«1. As obrigas a que se refiren as letras e) e f)do artigo 9 deberán ser cumpridas polo propietarioda vivenda ou local no tempo e forma determinadospola xunta. En caso contrario, o presidente ou oadministrador, se así o acorda a xunta de propie-tarios, poderá esixilo xudicialmente a través do pro-ceso monitorio.

2. A utilización do procedemento monitoriorequirirá a certificación previa do acordo da xuntaaprobando a liquidación da débeda coa comuni-dade de propietarios por quen actúe como secre-tario dela, co visto e prace do presidente, sempreque tal acordo lles fose notificado ós propietariosafectados na forma establecida no artigo 9.

3. Á cantidade que se reclame en virtude dodisposto no número anterior poderá engadírsellea derivada dos gastos do requirimento previo depagamento, sempre que conste documentalmentea realización deste, e se xunte á solicitude o xus-tificante de tales gastos.

4. Cando o propietario anterior da vivenda oulocal deba responder solidariamente do pagamentoda débeda, poderá dirixirse contra el a petición ini-cial, sen prexuízo do seu dereito a repetir contrao actual propietario. Así mesmo, poderase dirixi-lareclamación contra o titular rexistral, que gozarádo mesmo dereito mencionado anteriormente.

En todos estes casos, a petición inicial poderáformularse contra calquera dos obrigados ou contratodos eles conxuntamente.

5. Cando o debedor se opoña á petición inicialdo proceso monitorio, o acredor poderá solicita-loembargo preventivo de bens suficientes daquel,para lle facer fronte á cantidade reclamada, os xurose as custas.

O tribunal acordará, en todo caso, o embargopreventivo sen necesidade de que o acredor prestecaución. Non obstante, o debedor poderá enerva-loembargo prestando aval bancario pola contía polaque fose decretado.

6. Cando na solicitude inicial do proceso moni-torio se utilicen os servicios profesionais de avo-gado e procurador para reclama-las cantidadesdebidas á comunidade, o debedor deberá pagar,con suxeición en todo caso ós límites establecidosno punto terceiro do artigo 394 da Lei de axui-zamento civil, os honorarios e dereitos que deven-guen ambos pola súa intervención, tanto se aquelatende o requirimento de pagamento como se noncomparece ante o tribunal. Nos casos en que existaoposición, seguiranse as regras xerais en materiade custas, aínda que se o acredor obtén unha sen-tencia totalmente favorable á súa pretensión, debe-ranse incluír nelas os honorarios do avogado e osdereitos do procurador derivados da súa interven-ción, aínda que non fose preceptiva.»

Disposición derradeira segunda. Reforma da Lei de pro-piedade intelectual.

1. O artigo 25.20 da Lei de propiedade intelectual,texto refundido polo Real decreto lexislativo 1/1996,do 12 de abril, queda redactado nos seguintes termos:

«20. No suposto indicado no número que ante-cede e en calquera outro de non-pagamento daremuneración, a entidade ou entidades de xestiónou, se é o caso, a representación ou asociación xes-tora, sen prexuízo das accións civís e penais queas asistan, poderán solicitar do tribunal a adopcióndas medidas cautelares procedentes conforme o dis-posto na Lei de axuizamento civil e, en concreto,o embargo dos correspondentes equipos, aparellose materiais. Os bens así embargados quedarán afec-tos ó pagamento da remuneración reclamada e áoportuna indemnización de danos e perdas.»

2. O artigo 103 da Lei de propiedade intelectual,texto refundido polo Real decreto lexislativo 1/1996,do 12 de abril, queda redactado nos seguintes termos:

«Artigo 103. Medidas de protección.

O titular dos dereitos recoñecidos neste títulopoderá insta-las accións e procedementos que, concarácter xeral, se dispoñen no título I, libro III destalei e as medidas cautelares procedentes, conformeo disposto na Lei de axuizamento civil.»


«Artigo 143. Causas criminais.

Nas causas criminais que se sigan por infraccióndos dereitos recoñecidos nesta lei, poderán adop-tarse as medidas cautelares procedentes en pro-cesos civís, conforme o disposto na Lei de axui-zamento civil. Estas medidas non impedirán a adop-ción de calquera outra establecida na lexislaciónprocesual penal.»


«Artigo 150. Lexitimación.

As entidades de xestión, unha vez autorizadas,estarán lexitimadas nos termos que resulten dosseus propios estatutos, para exerceren os dereitosconfiados á súa xestión e facelos valer en todaclase de procedementos administrativos ou xudi-ciais.

Para acreditar esta lexitimación, a entidade dexestión unicamente deberá achegar ó inicio do pro-ceso copia dos seus estatutos e certificación acre-ditativa da súa autorización administrativa. Odemandado só poderá funda-la súa oposición nafalta de representación da demandante, a autori-zación do titular do dereito exclusivo ou o paga-mento da remuneración correspondente.»

Disposición derradeira terceira. Reforma da Lei desociedades anónimas.

1. O artigo 118 do Real decreto lexislativo1564/1989, do 22 de decembro, polo que se aprobao texto refundido da Lei de sociedades anónimas, quedaredactado nos seguintes termos:

«Para a impugnación dos acordos sociais, segui-ranse os trámites do xuízo ordinario e as dispo-sicións contidas na Lei de axuizamento civil.»

2. Os parágrafos segundo e terceiro do artigo 122do citado texto da Lei de sociedades anónimas, pasana se-los parágrafos primeiro e segundo, respectivamente,do dito artigo.


Disposición derradeira cuarta. Reforma da Lei de com-petencia desleal.

O artigo 22 da Lei 3/1991, do 10 de xaneiro, decompetencia desleal, queda redactado nos seguintestermos:

«Artigo 22. Procedemento.

Os procesos en materia de competencia deslealtramitaranse de acordo co disposto na Lei de axui-zamento civil para o xuízo ordinario.»

Disposición derradeira quinta. Reforma da Lei de patentes.

1. O punto primeiro do artigo 125 da Lei 11/1986,do 20 de marzo, de patentes, queda redactado nosseguintes termos:

«1. Os litixios civís que poidan xurdir ó amparodesta lei resolveranse no xuízo que correspondaconforme a Lei de axuizamento civil.»

2. O artigo 133 da Lei 11/1986, do 20 de marzo,de patentes, queda redactado nos seguintes termos:

«Quen exercite ou vaia exercitar unha acción dasprevistas nesta lei, poderá solicitar do órgano xudi-cial que deba entender daquela a adopción dasmedidas cautelares tendentes a asegura-la efecti-vidade destas accións, sempre que xustifique aexplotación da patente obxecto da acción nos ter-mos do artigo 83 desta lei ou que iniciou uns pre-parativos serios e efectivos para tales efectos.»

Disposición derradeira sexta. Reforma da Lei sobre con-dicións xerais da contratación.

1. O punto segundo do artigo 12 da Lei 7/1998,do 13 de abril, sobre condicións xerais da contratación,queda redactado nos seguintes termos:

«2. A acción de cesación diríxese a obter unhasentencia que condene o demandado a eliminardas súas condicións xerais as que se reputen nulase a absterse de utilizalas no sucesivo, determinandoou aclarando, cando sexa necesario, o contido docontrato que debe considerarse válido e eficaz.

Á acción de cesación poderá acumularse, comoaccesoria, a de devolución de cantidades que secobrasen en virtude das condicións a que afectea sentencia e a de indemnización de danos e perdasque causase a aplicación destas condicións.»

2. O punto terceiro do artigo 12 da Lei 7/1998,do 13 de abril, sobre condicións xerais da contratación,queda redactado nos seguintes termos:

«3. A acción de retractación terá por obxectoobter unha sentencia que declare e lle impoña ódemandado, sexa ou non o predispoñente, o deberde retractarse da recomendación que efectuase deutiliza-las cláusulas de condicións xerais que se con-sideren nulas e de absterse de seguir recomen-dándoas no futuro.»

3. O punto cuarto do artigo 12 da Lei 7/1998, do 13de abril, sobre condicións xerais da contratación, quedaredactado nos seguintes termos:

«4. A acción declarativa dirixirase a obter unhasentencia que recoñeza unha cláusula como con-dición xeral da contratación e ordene a súa inscri-ción, cando esta proceda conforme o previsto noinciso final do número 2 do artigo 11 desta lei.»

4. Engádese un novo parágrafo ó final do artigo 16da Lei 7/1998, do 13 de abril, sobre condicións xeraisda contratación, nos seguintes termos:

«Estas entidades poderán constituírse como par-te nos procesos promovidos por outra calqueradelas, se o estiman oportuno para a defensa dosintereses que representan.»

5. Engádese unha disposición adicional cuarta á Lei7/1998, do 13 de abril, sobre condicións xerais da con-tratación, nos seguintes termos:

«Disposición adicional cuarta.

As referencias contidas na Lei de axuizamentocivil ós consumidores e usuarios, deberán enten-derse realizadas a todo adherente, sexa ou nonconsumidor ou usuario, nos litixios en que se exer-citen accións individuais ou colectivas derivadasdesta Lei de condicións xerais da contratación.

Así mesmo, as referencias contidas na Lei deaxuizamento civil ás asociacións de consumidorese usuarios, deberán considerarse aplicables igual-mente, nos litixios en que se exerciten acciónscolectivas recollidas nesta Lei de condicións xeraisda contratación, ás demais persoas e ós entes lexi-timados activamente para o seu exercicio.»

Disposición derradeira sétima. Reforma da Lei de vendaa prazos de bens mobles.

1. O parágrafo primeiro do punto terceiro do arti-go 15 da Lei 28/1998, do 13 de xullo, de venda aprazos de bens mobles, queda redactado nos seguintestermos:

«3. En caso de embargo preventivo ou execu-ción forzosa respecto de bens mobles sobreserasetodo procedemento de constrinximento respectodo devanditos bens ou dos seus productos ou ren-das tan pronto como conste en autos, por certi-ficación do rexistrador, que sobre os bens en cues-tión constan inscritos dereitos en favor de persoadistinta daquela contra a cal se decretou o embargoou se segue o procedemento, a non ser que sedirixise contra ela a acción en concepto de herdeirade quen apareza como dono no rexistro. Ó acredorexecutante quedaralle reservada a súa acción paraperseguir no mesmo xuízo outros bens do debedore para ventilar no xuízo correspondente o dereitoque crese que o asiste en canto ós bens respectodos cales se suspenda o procedemento.»

2. O punto primeiro do artigo 16 da Lei 28/1998,do 13 de xullo, de venda a prazos de bens mobles, quedaredactado nos seguintes termos:

«1. O acredor poderá reclama-lo cumprimentodas obrigas derivadas dos contratos regulados poresta lei mediante o exercicio das accións quecorrespondan en procesos de declaración ordina-rios, no proceso monitorio ou no proceso de exe-cución, conforme a Lei de axuizamento civil.


Unicamente constituírán título suficiente parafunda-la acción executiva sobre o patrimonio dodebedor os contratos de venda a prazos de bensmobles que consten nalgún dos documentos a quese refiren os números 4.o e 5.o do punto segundodo artigo 517 da Lei de axuizamento civil.»

3. A letra d) do punto segundo do artigo 16 daLei 28/1998, do 13 de xullo, de venda a prazos debens mobles, queda redactada nos seguintes termos:

«d) Cando o debedor non pague a cantidadeesixida nin entregue os bens para o alleamentoen poxa pública que se refire a letra anterior, oacredor poderá reclamar do tribunal competentea tutela sumaria do seu dereito, mediante o exer-cicio das accións previstas nos números 10.o e 11.o

do punto primeiro do artigo 250 da Lei de axui-zamento civil.»

4. O punto segundo da disposición adicional primei-ra da Lei 28/1998, do 13 de xullo, de venda a prazosde bens mobles, queda redactado nos seguintes termos:

«O arrendador financeiro poderá reclama-lo cum-primento das obrigas derivadas dos contratos regu-lados por esta lei mediante o exercicio das acciónsque correspondan en procesos de declaración ordi-narios, no proceso monitorio ou no proceso de exe-cución, consonte a Lei de axuizamento civil.

Unicamente constituírán título suficiente parafunda-la acción executiva sobre o patrimonio dodebedor os contratos de arrendamento financeiroque consten nalgún dos documentos a que se refi-ren os números 4.o e 5.o do artigo 519 da Leide axuizamento civil.»

5. O primeiro parágrafo e a letra c) do punto terceiroda disposición adicional primeira da Lei 28/1998, do 13de xullo, de venda a prazos de bens mobles, quedanredactados nos seguintes termos:

«3. En caso de incumprimento dun contratode arrendamento financeiro que conste nalgún dosdocumentos a que se refiren os números 4.o e 5.o

do artigo 519 da Lei de axuizamento civil ou quese inscribise no Rexistro de Venda a Prazos de BensMobles e se formalizase no modelo oficial esta-blecido para o efecto, o arrendador, poderá pre-tende-la recuperación do ben conforme as seguin-tes regras:

c) Cando o debedor non pague a cantidadeesixida nin lle entregue os bens ó arrendador finan-ceiro, este poderá reclamar do tribunal competentea inmediata recuperación dos bens cedidos enarrendamento financeiro, mediante o exercicio dasaccións previstas no número 11.o do punto primeirodo artigo 250 da Lei de axuizamento civil.»

Disposición derradeira oitava. Reforma da Lei de arbi-traxe.

O artigo 11 da Lei 36/1988, do 5 de decembro,de arbitraxe, queda redactado nos seguintes termos:

«1. O convenio arbitral obriga as partes a esta-ren e pasaren polo estipulado e impediralles ós tri-bunais coñeceren das cuestións litixiosas someti-das a arbitraxe no convenio, sempre que a partea quen interese o invoque mediante declinatoria.»

«2. As partes poderán renunciar por convenioá arbitraxe pactada, quedando expedita a vía xudi-cial. En todo caso, entenderanse que renuncian can-

do, interposta demanda por calquera delas, odemandado ou tódolos demandados, de serenvarios, realicen, despois de constituídos como parteno xuízo, calquera xestión procesual que non sexapropor en forma a declinatoria.»

Disposición derradeira novena. Reforma da Lei hipo-tecaria.

Modifícanse os artigos 41, 86, 107, 129, 130, 131,132, 133, 134 e 135 da Lei hipotecaria, do 8 de febreirode 1946, que quedan redactados nos seguintes termos:

1. Artigo 41

«As accións reais procedentes dos dereitos ins-critos poderán exercitarse a través do xuízo verbalregulado na Lei de axuizamento civil, contra quen,sen título inscrito, se opoña a aqueles dereitos ouperturbe o seu exercicio. Estas accións, baseadasna lexitimación rexistral que recoñece o artigo 38,esixirán sempre que por certificación do rexistradorsexa acreditada a vixencia, sen ningunha contra-dicción, do asento correspondente.»

2. Artigo 86

«As anotacións preventivas, calquera que sexaa súa orixe, caducarán ós catro anos da data daanotación mesma, agás aquelas que teñan sinaladona Lei un prazo máis breve. Non embargante, porinstancia dos interesados ou por mandato das auto-ridades que as decretaron, poderán prorrogarse porun prazo de catro anos máis, sempre que o man-damento polo que se ordene a prórroga sexa pre-sentado antes de que caduque o asento. A ano-tación prorrogada caducará ós catro anos da datada anotación mesma de prórroga. Poderán prac-ticarse sucesivas ulteriores prórrogas nos mesmostermos.

A caducidade das anotacións preventivas faraseconstar no rexistro por instancia do dono do inmo-ble ou do dereito real afectado.»

3. Artigo 107.12.o

«12.o O dereito do rematante sobre os inmo-bles poxados nun procedemento xudicial. Unha vezsatisfeito o prezo do remate e inscrito o dominioen favor do rematante, a hipoteca subsistirá, erecaerá directamente sobre os bens adxudicados.»

4. Artigo 129

«A acción hipotecaria poderá exercerse direc-tamente contra os bens hipotecados suxeitando oseu exercicio ó disposto no título IV do libro IIIda Lei de axuizamento civil, coas especialidadesque se establecen no seu capítulo V. Ademais, naescritura de constitución da hipoteca poderá pac-tarse a venda extraxudicial do ben hipotecado, con-forme o artigo 1.858 do Código civil, para o casode falta de cumprimento da obriga garantida. Avenda extraxudicial realizarase por medio de nota-rio, coas formalidades establecidas no Regulamen-to hipotecario.»

5. Artigo 130

«O procedemento de execución directa contraos bens hipotecados só poderá exercitarse comorealización dunha hipoteca inscrita e, dado o seucarácter constitutivo, sobre a base dos extremoscontidos no asento respectivo».

6. Artigo 131

«As anotacións preventivas de demanda de nuli-dade da propia hipoteca ou calquera outra que non


se basee nalgún dos supostos que poidan deter-mina-la suspensión da execución quedarán cance-ladas en virtude do mandamento de cancelacióna que se refire o artigo 133, sempre que sexanposteriores á nota marxinal de expedición de cer-tificación de cargas. Non se poderá inscribi-la escri-tura de carta de pagamento da hipoteca mentresnon se cancele previamente a citada nota marxinal,mediante mandamento xudicial para o efecto.»

7. Artigo 132

«Para os efectos das inscricións e cancelaciónsa que dean lugar os procedementos de execucióndirecta sobre os bens hipotecados, a cualificacióndo rexistrador estenderase ós extremos seguintes:

1.o Que se demandou e se lles requiriu paga-mento ó debedor, hipotecante non debedor e ter-ceiros posuidores que teñan inscritos o seu dereitono rexistro no momento de expedirse certificaciónde cargas no procedemento.

2.o Que se lles notificou a existencia do pro-cedemento ós acredores e terceiros o dereito doscales foi anotado ou inscrito con posterioridade áhipoteca, a excepción dos que sexan posterioresá nota marxinal de expedición de certificación decargas, respecto dos cales a nota marxinal produ-cirá os efectos da notificación.

3.o Que o entregado ó acredor en pagamentodo principal do crédito, dos xuros devengados edas custas causadas, non exceden do límite da res-pectiva cobertura hipotecaria.

4.o Que o valor do vendido ou adxudicado foiigual ou inferior ó importe total do crédito do deman-dante, ou en caso de telo superado, que se consignouo exceso en establecemento público destinado parao efecto á disposición dos acredores posteriores.»

8. Artigo 133

«O testemuño expedido polo secretario xudicialcomprensivo do auto de remate ou adxudicacióne do que resulte a consignación, se é o caso, doprezo, será título bastante para practica-la inscricióndo predio ou dereito adxudicado a favor do rema-tante ou adxudicatario, sempre que se xunte o man-damento de cancelación de cargas a que se refireo artigo 674 da Lei de axuizamento civil.

O mandamento xudicial de cancelación de car-gas e o testemuño do auto de remate ou adxu-dicación poderán constar nun só documento noque se consignará, en todo caso, o cumprimentodos requisitos establecidos no artigo anterior e asdemais circunstancias que sexan necesarias parapractica-la inscrición e a cancelación.»

9. Artigo 134

«O testemuño do auto de adxudicación e o man-damento de cancelación de cargas determinarána inscrición do predio ou dereito a favor do adxu-dicatario e a cancelación da hipoteca que motivoua execución, así como a de tódalas cargas, gra-vames e inscricións de terceiros posuidores quesexan posteriores a elas, sen excepción, mesmoas que se verificasen con posterioridade á notamarxinal de expedición de certificación de cargasno correspondente procedemento.

Tan só subsistirán as declaracións de obrasnovas e divisións horizontais posteriores, cando dainscrición da hipoteca resulte que esta se estendepor lei ou por pacto ás novas edificacións.»

10. Artigo 135

«O rexistrador deberá comunicarlle ó xuíz antequen se substancie un procedemento executivo,mesmo cando recaia directamente sobre bens hipo-tecados, a extensión de ulteriores asentos que poi-dan afecta-la execución.»

Disposición derradeira décima. Reforma da Lei cam-biaria e do cheque.

1. Modifícase o derradeiro parágrafo do artigo 67da Lei 19/1985, do 16 de xullo, da Lei cambiaria edo cheque, que queda redactado nos seguintes termos:

«Fronte ó exercicio da acción cambiaria só seránadmisibles as excepcións enunciadas neste artigo.»

2. Modifícase o parágrafo segundo do artigo 49 daLei 19/1985, do 16 de xullo, cambiaria e do cheque,substituíndo a expresión: «... como na executiva...» polaseguinte: «... a través do proceso especial cambiario...».

3. Modifícase o artigo 66 da Lei 19/1985, do 16de xullo, cambiaria e do cheque, que queda redactadonos seguintes termos:

«A letra de cambio comportará execución a tra-vés do xuízo cambiario que regula a Lei de axui-zamento civil no capítulo II, título III, do libro IV,pola suma determinada no título e polas demaiscantidades, conforme os artigos 58, 59 e 62 destalei, sen necesidade de recoñecemento xudicial dassinaturas.»

4. Modifícase o artigo 68 da Lei 19/1985, do 16de xullo, cambiaria e do cheque, que queda redactadonos seguintes termos:

«O exercicio da acción cambiaria, a través doproceso especial cambiario, someterase ó proce-demento establecido na Lei de axuizamento civil.»

Disposición derradeira décimo primeira. Reforma da Leide procedemento laboral.

Modifícanse os artigos 2, 15, 47, 50, 183, 186, 234,235 e 261 do Real decreto lexislativo 2/1995, do 7de abril, polo que se aproba o texto refundido da Leide procedemento laboral, que quedan redactados nosseguintes termos:

1. Artigo 2

«d) Entre os asociados e as mutualidades, agásas establecidas polos colexios profesionais, nos ter-mos previstos nos artigos 64 e seguintes e na dis-posición adicional décimo quinta da Lei 30/1995,do 8 de novembro, de ordenación e supervisióndos seguros privados, así como entre as fundaciónslaborais ou entre estas e os seus beneficiarios,sobre cumprimento, existencia ou declaración dassúas obrigas específicas e dereitos de carácter patri-monial, relacionados cos fins e obrigas propiosdesas entidades.»

2. Artigo 15

«1. A abstención e a recusación rexeranse, encanto ás súas causas, pola Lei orgánica do PoderXudicial, e en canto ó procedemento, polo dispostona Lei de axuizamento civil.

Malia o anterior, a recusación deberá proporseen instancia con anterioridade á celebración dosactos de conciliación e xuízo e, en recursos, antesdo día sinalado para a votación e decisión ou, seé o caso, para a vista.

En calquera caso, a proposición da recusaciónnon suspenderá a execución.

2. Instruirán os incidentes de recusación:

a) Cando o recusado sexa o presidente ou unou máis maxistrados da Sala do Social do TribunalSupremo, da sala do social dos tribunais superioresde xustiza, ou da Sala do Social da Audiencia Nacio-


nal, un maxistrado da sala á que pertenza o recu-sado, designado en virtude dunha quenda estable-cida por orde de antigüidade.

b) Cando sexan recusados tódolos maxistradosdunha sala de xustiza, o maxistrado que corres-ponda por quenda de antigüidade dos que integreno tribunal correspondente, sempre que non esteaafectado pola recusación, e se se recusa a tódolosmaxistrados que integran a sala do social do tri-bunal correspondente, un maxistrado da sala docontencioso-administrativo designado por sorteoentre tódolos seus integrantes.

c) Cando o recusado sexa un xuíz do Social,un maxistrado da sala do social do tribunal superiorde xustiza, designado en virtude dunha quendaestablecida por orde de antigüidade.

A antigüidade rexerase pola orde de escalafónna carreira xudicial.

Nos casos en que non sexa posible cumpri-loprevido nos parágrafos anteriores, a sala de gober-no do tribunal correspondente designará o instruc-tor, procurando que sexa de maior categoría ou,polo menos, de maior antigüidade có recusado ourecusados.

3. Decidirán os incidentes de recusación:

a) A sala prevista no artigo 61 da Lei orgánicado Poder Xudicial cando o recusado sexa o pre-sidente da sala do social ou dous ou máis dos maxis-trados da dita sala.

b) A Sala do Social do Tribunal Supremo, candose recuse un dos maxistrados que a integran.

c) A sala a que se refire o artigo 77 da Leiorgánica do Poder Xudicial, cando se recuse o pre-sidente da sala do social do dito tribunal superior.

d) A sala a que se refire o artigo 69 da Leiorgánica do Poder Xudicial, cando se recuse o pre-sidente da Sala do Social da Audiencia Nacionalou máis de dous maxistrados dunha sección dadita sala.

e) Cando se recuse un ou dous maxistradosda Sala do Social da Audiencia Nacional, a secciónna que non se encontre integrado o recusado oua sección que siga en orde numérica a aquela daque o recusado forme parte.

f) Cando se recuse un ou dous maxistrados dasala do social dos tribunais superiores de xustiza,a sala en pleno se non está dividida en seccións,ou, en caso contrario, a sección na que non seencontre integrado o recusado ou a sección quesiga en orde numérica a aquela da que o recusadoforme parte.

g) Cando o recusado sexa un xuíz do social,a sala do social do tribunal superior de xustizacorrespondente, en pleno, se non está dividida enseccións, ou, en caso contrario, a sección primeira.»

3. Artigo 47.2

«2. Todo interesado poderá ter acceso ó librode sentencias a que se refire o artigo 213 da Leide axuizamento civil.»

4. Artigo 50.1

«1. O xuíz, no momento de termina-lo xuízo,poderá pronunciar sentencia de viva voz, que seconsignará na acta co contido e requisitos esta-blecidos na Lei de axuizamento civil. Tamén poderá

limitarse a pronuncia-la parte dispositiva, que sedocumentará na acta mediante a fe do secretarioxudicial, sen prexuízo da redacción posterior da sen-tencia dentro do prazo e na forma legalmente pre-vistos.»

5. Parágrafo primeiro do artigo 183

«Ós procesos seguidos sen que comparecese odemandado, seranlles de aplicación as normas con-tidas no título V do libro II da Lei de axuizamentocivil, coas especialidades seguintes:»

6. Regra 3.a do artigo 183

«O prazo para solicita-la audiencia será de tresmeses desde a notificación da sentencia no ‘‘BoletínOficial’’ correspondente nos supostos e condiciónsprevistos no artigo 501 da Lei de axuizamentocivil.»

7. Artigo 186

«Os recursos de reposición e de súplica subs-tanciaranse de conformidade co prevido para orecurso de reposición na Lei de axuizamento civil.»

8. Artigo 234

«Contra calquera sentencia dictada polos órga-nos da orde xurisdiccional social procederá o recur-so de revisión previsto na Lei de axuizamento civil.O recurso interporase perante a Sala do Social doTribunal Supremo, que deberá resolvelo de acordoco disposto na dita Lei de axuizamento, se beno depósito para recorrer terá a contía que nestalei se sinala para os recursos de casación.»

9. Artigo 235.1

«1. As sentencias firmes levaranse a efecto naforma establecida na Lei de axuizamento civil paraa execución de sentencias, coas especialidades pre-vistas nesta lei.»

10. Artigo 261.2

«2. Se o embargado son valores, venderansena forma establecida para eles na Lei de axuiza-mento civil.»

Disposición derradeira décimo segunda. Reforma daLei de axuizamento criminal.

Modifícanse os artigos 54, 56, 63, 68, 201 e 852da Lei de axuizamento criminal, promulgada polo Realdecreto do 14 de setembro de 1882, que quedan redac-tados nos seguintes termos:

1. Artigo 54

«A abstención e a recusación rexeranse, en cantoás súas causas, pola Lei orgánica do poder xudicial,e en canto ó procedemento, polo disposto na Leide axuizamento civil.»

2. Artigo 56

«A recusación deberá proporse tan pronto comose teña coñecemento da causa en que se funde,pois, noutro caso, non se admitirá a trámite. Con-cretamente, non se admitirán as recusacións:

1.o Cando non se propoñan ó comparecer ouintervir por vez primeira no proceso, en calquera


das súas fases, se o coñecemento da concorrenciada causa de recusación fose anterior a aquel.

2.o Cando se propoñan iniciado xa o proceso,se a causa de recusación se coñecese con ante-rioridade ó momento procesual en que a recusaciónse propoña.»

3. Artigo 63

«Instruirán os incidentes de recusación:

a) Cando o recusado sexa o presidente ou unou máis maxistrados da Sala do Penal do TribunalSupremo, da sala do penal dos tribunais superioresde xustiza, ou da Sala do Penal da Audiencia Nacio-nal, un maxistrado da sala á que pertenza o recu-sado, designado en virtude dunha quenda estable-cida por orde de antigüidade.

b) Cando o recusado sexa o presidente ou unou máis maxistrados dunha audiencia provincial,un maxistrado dunha sección distinta á que per-tenza o recusado, designado en virtude dunhaquenda establecida por orde de antigüidade. Sesó existe unha sección, procederase do modo quese establece no punto segundo do artigo 107 daLei de axuizamento civil.

c) Cando se recusen tódolos maxistrados dun-ha sala de xustiza, o maxistrado que correspondapor quenda de antigüidade dos que integren o tri-bunal correspondente, sempre que non estea afec-tado pola recusación, e se se recusan tódolos maxis-trados que integran a sala do tribunal correspon-dente, un maxistrado designado por sorteo entretódolos integrantes de tribunais do mesmo ámbitoterritorial pertencentes ó resto de ordes xurisdic-cionais.

d) Cando se recuse un xuíz central do penalou un xuíz central de instrucción, un maxistradoda Sala do Penal da Audiencia Nacional, designadoen virtude dunha quenda establecida por orde deantigüidade.

e) Cando o recusado sexa un xuíz de instruc-ción ou un xuíz do penal, un maxistrado da audien-cia provincial correspondente, designado en virtudedunha quenda establecida por orde de antigüidade.

f) Cando o recusado sexa un xuíz de paz, oxuíz de instrucción do partido correspondente ou,de haber nel varios xulgados de instrucción, o xuíztitular designado en virtude dunha quenda esta-blecida por orde de antigüidade.»

4. Artigo 68

«Decidirán os incidentes de recusación:

a) A sala prevista no artigo 61 da Lei orgánicado Poder Xudicial cando o recusado sexa o pre-sidente do Tribunal Supremo ou o presidente dasala do penal ou dous ou máis dos maxistradosda dita sala.

b) A Sala do Penal do Tribunal Supremo, candose recuse un dos maxistrados que a integran.

c) A sala a que se refire o artigo 77 da Leiorgánica do Poder Xudicial, cando se recuse o pre-sidente do tribunal superior de xustiza, o presidenteda sala do civil e penal do dito tribunal superiorou o presidente de audiencia provincial con sedena comunidade autónoma ou dous ou máis maxis-trados dunha sala ou sección ou dunha audienciaprovincial.

d) A sala a que se refire o artigo 69 da Leiorgánica do Poder Xudicial, cando se recuse o pre-sidente da Audiencia Nacional, o presidente da súasala do penal ou máis de dous maxistrados dunhasección da dita sala.

e) A Sala do Penal da Audiencia Nacional, can-do se recuse un ou dous dos maxistrados.

f) A sala do civil e penal dos tribunais supe-riores de xustiza, cando se recuse un dos seusmaxistrados.

g) Cando o recusado sexa maxistrado dunhaaudiencia provincial, a audiencia provincial en plenoou, se esta se compón de dúas ou máis seccións,a sección na que non se encontre integrado o recu-sado ou a sección que siga en orde numérica aaquela da que o recusado forme parte.

h) Cando se recuse un xuíz central, decidiráa recusación a sección da Sala do Penal da Audien-cia Nacional á que corresponda por quenda, esta-blecida pola sala de goberno da dita audiencia,excluíndo a sección á que corresponda coñecer dosrecursos que dicte o xulgado do que sexa titularo recusado.

i) Cando o recusado sexa un xuíz do penal oude instrucción, a audiencia provincial ou, se estase compón de dúas ou máis seccións, a secciónsegunda.

j) Cando o recusado sexa un xuíz de paz, resol-verá o mesmo xuíz instructor do incidente de recu-sación.»

5. Artigo 201

«Tódolos días e horas do ano serán hábiles paraa instrucción das causas criminais, sen necesidadede habilitación especial.»

6. Artigo 852

«En todo caso, o recurso de casación poderáinterporse fundándose na infracción de preceptoconstitucional.»

Disposición derradeira décimo terceira. Reforma da Leisobre responsabilidade civil e seguro na circulaciónde vehículos de motor.

A disposición adicional da Lei 30/1995, do 8 denovembro, sobre responsabilidade civil e seguro na cir-culación de vehículos de motor, queda redactada daseguinte forma:

«Se o asegurador incorre en mora no cumpri-mento da prestación no seguro de responsabilidadecivil para a cobertura dos danos e perdas causadosás persoas ou nos bens con motivo da circulación,a indemnización de danos e perdas debidos poloasegurador rexerase polo disposto no artigo 20 daLei de contrato de seguro, coas seguintes pecu-liaridades:

1.o Non se imporán xuros por mora cando asindemnizacións sexan satisfeitas ou consignadasante o xulgado competente en primeira instanciapara coñecer do proceso que se derive do sinistro,dentro dos tres meses seguintes á súa producción.A consignación poderá facerse en diñeiro efectivo,mediante aval solidario de duración indefinida epagadoiro a primeiro requirimento emitido por enti-dade de crédito ou sociedade de garantía recíprocaou por calquera outro medio que, a xuízo do tri-bunal, garanta a inmediata dispoñibilidade, se é ocaso, da cantidade consignada.

2.o Cando os danos causados ás persoas teñanque sufrilos estas durante máis de tres meses oua súa exacta valoración non poida ser determinadapara efectos da consignación, o tribunal, á vistadas circunstancias do caso e dos dictames e infor-mes que precise, resolverá sobre a suficiencia ouampliación da cantidade consignada polo asegu-


rador, atendendo ós criterios e dentro dos límitesindemnizatorios fixados no anexo desta lei. Contraa resolución xudicial que recaia non caberá ningúnrecurso.

3.o Cando, con posterioridade a unha sentenciaabsolutoria ou a outra resolución xudicial que poñafin, provisional ou definitivamente, a un procesopenal e na que se acordase que a suma consignadasexa devolta ó asegurador ou a consignación rea-lizada noutra forma quede sen efecto, se inicie pro-ceso civil en razón da indemnización debida poloseguro, será de aplicación o disposto no artigo 20.4da Lei de contrato de seguro, agás que novamentese consigne a indemnización dentro dos dez díasseguintes ó da notificación ó asegurado do iniciodo proceso.»

Disposición derradeira décimo cuarta. Reforma da Leireguladora da xurisdicción contencioso-administrativa.

1. Engádese un segundo parágrafo ó punto quintodo artigo 8 da Lei 29/1998, do 13 de xullo, reguladorada xurisdicción contencioso-administrativa, coa seguinteredacción:

«Así mesmo, corresponderalles ós xulgados docontencioso-administrativo a autorización ou rati-ficación xudicial das medidas que as autoridadessanitarias consideren urxentes e necesarias paraa saúde pública e impliquen privación ou restricciónda liberdade ou doutro dereito fundamental.»

2. O punto terceiro do artigo 87 da Lei 29/1998,do 13 de xullo, reguladora da xurisdicción contencioso-ad-ministrativa, queda redactado nos seguintes termos:

«3. Para que poida prepararse o recurso decasación nos casos previstos nos números ante-riores, é requisito necesario interpor previamenteo recurso de súplica.»

Disposición derradeira décimo quinta. Reforma da Leide asistencia xurídica gratuíta.

Modifícase o número 6 do artigo 6 da Lei 1/1996,do 10 de xaneiro, de asistencia xurídica gratuíta, quequeda redactado nos seguintes termos:

«6. Asistencia pericial gratuíta no proceso acargo do persoal técnico adscrito ós órganos xuris-diccionais, ou, no seu defecto, a cargo de funcio-narios, organismos ou servicios técnicos dependen-tes das administracións públicas.

Excepcionalmente e cando por inexistencia detécnicos na materia de que se trate, non sexa posi-ble a asistencia pericial de peritos dependentes dosórganos xurisdiccionais ou das administraciónspúblicas, esta levarase a cabo, se o xuíz ou o tribunalo estima pertinente, en resolución motivada, a car-go de peritos designados de acordo co que se esta-blece nas leis procesuais, entre os técnicos privadosque correspondan».

Disposición derradeira décimo sexta. Réxime transito-rio en materia de recursos extraordinarios.

1. Entrementres non se lles confira ós tribunaissuperiores de xustiza a competencia para coñecer dorecurso extraordinario por infracción procesual, esterecurso procederá, polos motivos previstos no arti-go 469, respecto das resolucións que sexan susceptiblesde recurso de casación conforme o disposto no arti-go 477.

Para a preparación, interposición e resolución dorecurso extraordinario por infracción procesual seguiran-se as seguintes regras:

1.a Será competente para coñecer do recursoextraordinario por infracción procesual a sala do civildo tribunal supremo, pero nos casos en que a compe-tencia para o recurso de casación lles corresponde ássalas do civil e penal dos tribunais superiores de xustiza,as resolucións obxecto de recurso poderán tamén impug-narse polos motivos previstos no artigo 469 desta lei.

2.a Soamente poderá presentarse recurso extraor-dinario por infracción procesual sen formular recurso decasación fronte ás resolucións susceptibles de recursoen casación a que se refiren os números 1.o e 2.o dopunto segundo do artigo 477 desta lei.

3.a Cando un litigante pretenda recorrer contra unharesolución por infracción procesual e en casación, deberápreparar e interpor ámbolos recursos nun mesmo escrito.Á preparación e interposición dos devanditos recursose á remisión dos autos, seranlles de aplicación os prazosestablecidos nos artigos 479, 481 e 482, respectiva-mente.

4.a Sempre que se preparen contra unha mesmaresolución recurso por infracción procesual e recursode casación, tramitaranse ambos nun único procedemen-to. Cando se trate de recursos presentados por distintoslitigantes, procederase á súa acumulación.

5.a Se se tramitan conxuntamente recurso porinfracción procesual e recurso de casación, a sala exa-minará, en primeiro lugar, se a resolución obxecto derecurso é susceptible de recurso de casación, e se nonfor así, acordará a inadmisión do recurso por infracciónprocesual.

Cando o recurso por infracción procesual se formulefundando exclusivamente a súa procedencia no núme-ro 3.o do punto segundo do artigo 477, a sala resolverá,se procede, a admisión ou a inadmisión do recurso decasación, e se acorde a inadmisión, non se admitirá,sen máis trámites, o recurso por infracción procesual.Só no caso de o recurso de casación resultar admisiblese procederá a resolver sobre a admisión do recursoextraordinario por infracción procesual.

6.a Admitidos os recursos a que se refire a regraanterior, resolverase sempre en primeiro lugar o recursoextraordinario por infracción procesual e, só cando estese desestime, se examinará e resolverá o recurso decasación. En tal caso, a desestimación do recurso porinfracción procesual e a decisión sobre o recurso decasación conteranse nunha mesma sentencia.

7.a Cando se recorra contra sentencia por infracciónprocesual ó abeiro do motivo 2.o do punto primeiro doartigo 469, a sala, de estima-lo recurso por ese motivo,dictará nova sentencia, tendo en conta, se é o caso,o que se alegase como fundamento do recurso de casa-ción. Do mesmo modo resolverá a sala se se aleguee se estime producida unha vulneración do artigo 24da Constitución que só afectase a sentencia.

8.a Contra as sentencias dictadas resolvendo recur-sos extraordinarios por infracción procesual e recursosde casación non caberá ningún recurso.

2. Entrementres as salas do civil e penal dos tri-bunais superiores de xustiza carezan de competenciapara coñecer, con carácter xeral, dos recursos extraor-dinarios por infracción procesual, non serán de aplicaciónos artigos 466, 468, 472, así como os artigos 488 a 493e o número cuarto do artigo 476. O disposto no derra-deiro parágrafo do punto segundo do artigo 476 nonserá de aplicación nos casos en que se estime o recursoextraordinario por infracción procesual fundado no moti-vo 2.o do punto primeiro do artigo 469 ou en vulne-


racións do artigo 24 da Constitución que unicamenteafectasen a sentencia obxecto de recurso.

As referencias ós tribunais superiores de xustiza, con-tidas no número cuarto do artigo 470 e no artigo 472,entenderanse feitas á sala que sexa competente paracoñecer do recurso de casación.

Disposición derradeira décimo sétima. Réxime transi-torio en materia de abstención e recusación, nulidadede actuacións e aclaración e corrección de resolu-cións.

Mentres non se proceda a reforma-la Lei orgánicado poder xudicial nas materias que a seguir se citan,non serán de aplicación os artigos 101 a 119 destalei, respecto da abstención e recusación de xuíces, maxis-trados e secretarios xudiciais, nin o número 2 da dis-posición derradeira décimo primeira, nin os números 1,2, 3 e 4 da disposición derradeira décimo segunda. Tam-pouco se aplicarán, entrementres non se reforme a citadalei orgánica, os artigos 225 a 230 e 214 desta lei, sobrenulidade das actuacións e aclaración e corrección deresolucións, respectivamente.

Disposición derradeira décimo oitava. Proxecto de leisobre xurisdicción voluntaria.

No prazo dun ano contado desde a data de entradaen vigor desta lei, o Goberno remitiralles ás Cortes Xeraisun proxecto de lei sobre xurisdicción voluntaria.

Disposición derradeira décimo novena. Proxecto de leiconcursal.

No prazo de seis meses contados desde a data deentrada en vigor desta lei, o Goberno remitirá ás CortesXerais un proxecto de lei concursal.

Disposición derradeira vixésima. Proxecto de lei sobrecooperación xurídica internacional en materia civil.

No prazo de seis meses contado desde a data deentrada en vigor desta lei, o Goberno remitirá ás CortesXerais un proxecto de lei sobre cooperación xurídicainternacional en materia civil.

Disposición derradeira vixésimo primeira. Entrada envigor.

Esta lei entrará en vigor ó ano da súa publicaciónno «Boletín Oficial del Estado».

Por tanto,Mando a tódolos españois, particulares e autoridades,

que cumpran e fagan cumprir esta lei.

Madrid, 7 de xaneiro de 2000.

JUAN CARLOS R.

O presidente do Goberno,

JOSÉ MARÍA AZNAR LÓPEZ

BOLETÍN OFICIAL DEL ESTADO

I. Disposicións xerais - BOE.es · claramente inadmisible procurar unha aparencia de sinxeleza...

Documents

Transcript of I. Disposicións xerais - BOE.es · claramente inadmisible procurar unha aparencia de sinxeleza...