hormigon caricias

25
ÍNDICE Fase inicial: elección do texto xerador do espectáculo 1.1 Condicións materiais existentes para realizar a escenificación 2 1.2 Condicións artísticas existentes para realizar a escenificación 3 1.3 Coincidencias estéticas e ideolóxicas coa obra literaria 3 1.4 Sentido do texto no conxunto do repertorio 4 1.5 Público potencial 5 Primeira Fase: información bibliográfica 2.1 Biografía e contexto do autor 5 2.2 Estudos monográficos sobre a obra 6 2.3 Diferentes edicións 6 2.4 Documentación literaria, gráfica ou audiovisual 6 Segunda fase: análise sincrónico do texto e as implicacións teatrais orixinais 3.1 O contexto 7 3.2 Elementos significativos da temática 8 3.3 Elementos significativos de la forma 13 3.4 Análise sintético do texto 16 Terceira fase: síntese e indución 4.1 Lectura concreta e contemporanea 18 4.2 Orientacións das posibles intervencions no texto 20 4.3 Elección da estética e a estilística da posta en escena 20 Cuarta fase: elementos de significación 21 Quinta fase: Ensaios, presentación e valoración 23 ANEXO I Libro de dirección 1 Manuel Alexandre Pereira Hernández | Prácticas Escenificación

description

traballo sobre a escena 2 de caricias

Transcript of hormigon caricias

  • NDICE

    Fase inicial: eleccin do texto xerador do espectculo

    1.1 Condicins materiais existentes para realizar a escenificacin 2

    1.2 Condicins artsticas existentes para realizar a escenificacin 3

    1.3 Coincidencias estticas e ideolxicas coa obra literaria 3

    1.4 Sentido do texto no conxunto do repertorio 4

    1.5 Pblico potencial 5

    Primeira Fase: informacin bibliogrfica

    2.1 Biografa e contexto do autor 5

    2.2 Estudos monogrficos sobre a obra 6

    2.3 Diferentes edicins 6

    2.4 Documentacin literaria, grfica ou audiovisual 6

    Segunda fase: anlise sincrnico do texto e as implicacins teatrais orixinais

    3.1 O contexto 7

    3.2 Elementos significativos da temtica 8

    3.3 Elementos significativos de la forma 13

    3.4 Anlise sinttico do texto 16

    Terceira fase: sntese e inducin

    4.1 Lectura concreta e contemporanea 18

    4.2 Orientacins das posibles intervencions no texto 20

    4.3 Eleccin da esttica e a estilstica da posta en escena 20

    Cuarta fase: elementos de significacin 21

    Quinta fase: Ensaios, presentacin e valoracin 23

    ANEXO I Libro de direccin

    1 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • FASE INICIAL:

    ELECCIN DO TEXTO XERADOR DO ESPECTCULO

    1.1 Condicins materiais existentes para realizar a escenificacin

    O espazo:

    O espazo escnico proposto para a estrea e representacin do texto unha aula prctica da ESAD de Galicia. A descricin do espazo un cubculo negro do que aproximadamente utilizaremos como espazo escnico uns seis metros de ancho por uns oito de fondo.

    A eleccin deste espazo ven dada por diferentes causas:

    1.- Ao tratarse da escenificacin dunha pequena escena pensamos mis adecuado presentala nun lugar que dalguha maneira coloque ao pblico no pensamento de que est a formar parte dun proceso. Un proceso de creacin pero que sa vez forma parte do proceso formativo, tanto do director como das actrices.

    2.- A representacin farase no marco das mostras de fin de cuadrimestre da escola polo que para dar cabida s diferentes propostas dos directores este espazo adecase perfectamente xa que dispoemos dedistintas aulas de tamaos semellantes e nas que poderemos presentar alternamente cada unha das escenas.

    3.- Estas aulas prcticas apesares de non contar, habitualmente, con dotacin tcnica, ao estar dotadas cunha parrilla e unha altura superior aos catro metros permite a colocacin do material tcnico para a realizacin da escena, as como a colocacin de tarimas que faciliten a visin en grada para o pblico asistente.

    Financiacin:

    O orzamento global do proxecto establcese en 20 , que sern aportados polo departamento de Direccin e Dramatrxia. O uso deste orzamento utilizarase para todo elemento de atrezzo e/ou vestiario que non sexamos quen de conseguir, ou ben cos recursos que pn nosa disposin a ESAD de Galicia ou a travs doutros recursos proprios.

    2 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • 1.2 Condicins artsticas existentes para realizar a escenificacin

    A seleccin do elenco pontencial para a realizacin desta escenificacin realizmola tendo en conta distintas actrices pertencentes comunidade da ESAD. Tamn valoramos a posibilidade de integrar ao elenco a unha actriz profesional que puidese que se achegase a idade real do personaxe da Muller Maior. Para a escolla basemonos tanto nas representacins de outras mostras da escola, como na experiencia propria a travs de distitos traballos realizados para o programa de radio vinculado a ESAD, A pegada do eco.

    Segundo estas premisas elaboramos varias opcins para o elenco da peza:

    Muller Nova: Anta Fidalgo

    Muller Maior: Casilda Alfaro

    Muller Nova: Liza G. Surez

    Muller Maior: Ana Luna

    Muller Nova: Alba Outeda

    Muller Maior: Paula Lpez

    Muller Nova: Ruth Boente

    Muller Maior: Yaiza Queiruga

    Ao tratarse dunha escena cunha duracin aproximada de quince minutos e ao dispoer dun orzamento tan reducido vmonos na obriga de optar por unha reduccin do equipo artstico polo que as labores de iluminacin, deseo de vestiario ou espazo sonoro asumirmola desde a direccin da peza e colaboracin co proprio elenco. En caso necesario non descartamos a peticin de colaboracin ao alumnado da especializacin de Escenografa.

    1.3 Coincidencias estticas e ideolxicas entre a obra literaria e o director de escena

    Pertencendo a escena escollida a peza Caricias debemos destacar como maior coincidencia ideolxica a visin irnica sobre as relacins persoais na nosa sociedade. Atopamos interesante o punto de vista que Belbel aporta sobre esta temtica, e

    3 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • concretamente na escena escollida sobre as relacins materno-filiais, nas que a violencia atopmola no subterraneo, mais baixo anda que a incomunicacin entre os personaxes. Oautor apunta no seu texto a unha relacin complexa, pero que perfectamente recoeciblepor boa parte do pblico, isto vainos permitir establecer un grado de complicidade con el epoder tirar partido dese compoente irnico, case cnico, que se plantexa en Caricias.

    A pesares de ter ese carcter descarnado sobre as relacins, sobre a incomunicacin, sobre a soidade... non se convirte nunha peza escrita desde o rancor, senon mis ben, desde un coecemento das armas, das estratexias e das defensas que utilizamos os seres humanos para non danarnos nas relacins interpersoais. Belbel apunta cara ao a todos nos fan dano e ao todos facemos dano. pois un certo ton nihilista que encontramos moi interesante e podemos subscribir na sa totalidade.

    Por ltimo tamn destacar que o autor xoga cunha estilizacin realista, non de extraar que a peza se levase ao cine, que permite a incorporacin de elementos fortemente teatrais. Como no caso da violencia, a teatralidade vai agochada neste texto permitindo diferentes interpretacins e lecturas o que nos estimula hora de poelo en p.

    1.4 Sentido do texto no conxunto do repertorio

    O eclecticismo un valor a ter en conta hora da escolla dun repertorio, quizais especialmente cando un est aprendendo a dibuxar. Isto permtenos investigar sobre diferentes estilos e investigar sobre diferentes maneiras de contar. Pouco a pouco imos perfilando a nosa marca persoal, pouco a pouco van aparecendo os nosos elementos recorrentes, que non son mis que as certezas que imos atopando.

    neste eclecticismo onde podemos atopar sentido escolla deste texto. Despois do debut con NdC. A partir de textos de Rodrigo Garca, seguido dun cabaret corrosivo que naceu da necesidade de falar do aqu e do agora como foi Vendetta, veu o salto ao teatro infantil menos convencional da man de A folla mis alta, un espectculo potico sobre a perda da infancia. Remata este periplo con O Refugallo a primeira destas montaxes na que nos atopamos cunha historia ao uso e que supuxo un novo salto.

    Esta nova posta en escena supn o reto de achegarse ao terreo dun teatro de texto dramtico para adultos, que ata o de agora non abordaramos nunca. Desde logo atopmolo necesario para aprender a debuxar. Este achegamento ven xa cunhas cantas certezas acumuladas pola experiencia e os propios intereses, como son o uso do movemento escnico e a composicin espacial as como a inclusin de certos preceptos doteatro posdramtico a textos dramticos mis convencionais.

    4 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • 1.5 Pblico potencial

    A posta en escena vai dirixida a todo tipo de pblico, anda que debemos ter en conta que representacin asistir boa parte da comunidade educativa da ESAD de Galicia: Alumnos, profesores e PAS. Por tanto a ideade mdia rondar os vintesete anos. Anda quesabemos da benevolencia do pblico non imos deixar de lado o rigor que toda montaxe debe ter, buscamos algo divertido e ben realizado que convenza tamn aqueles mis exixentes.

    PRIMEIRA FASE:

    INFORMACIN BIBLIOGRFICA

    2.1 Biografa e contexto do autor

    CENTENO, Enrique (1996). La escena espaola actual . Madrid: Sociedad Generalde Autores y Editores

    PUCHADES HERNNDEZ, Francisco J (2005). Renovacin teatral en Espaa entre 1984-1998 desde la escritura dramtica : puesta en escena y recepcin crtica. Thse de doctorat, sous la direction de Josep Llus SIRERA TUR, Universitat de Valncia.

    RAGU-ARIAS, Mara-Jos (1996). El teatro de fin de milenio en Espaa (De 1975 hasta hoy) Barcelona: Ariel.

    SANCHIS SINISTERRA, Jos (1988). Sergi Belbel : la passi de la forma. Barcelona: Edicions 62, p. 7-12.

    VILLANUEVA, Dario (1992). Los nuevos nombres, 1975-1990. Barcelona: Editorial Critica.

    5 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • 2.2 Estudos monogrficos sobre a obra

    DE MATA MONCHO AGUIRRE, Juan (2004). Las adaptaciones de obras de teatroespaol en el cine y el influjo de ste en los dramaturgos. Tesis deDoctorado. Universidad de Alicante, 2004.

    DOLEALOV, Eva (2009). Comunicacin entre padres e hijos en la obra de Pons y Belbel. Bakalsk prce. Masarykova univerzita, Filozofick fakulta

    GEORGE, David (2002). From stage to screem: Sergi Belbel and Ventura Pons. En Analesde Literatura Espaola Contempornea. Teatro y cine. Volumen 27, pp. 89-102.

    GMEZ, M Asuncin (2000). Del escenario a la pantalla. La adaptacincinematogrfica del teatro espaol. U.N.C. Department of Romance Languages, Chapel Hill. North Carolina Studies in the Romance Languages and Literatures.

    MARTNEZ LPEZ, Maria I. (2003). Caricias en el cine. en: Cine y literatura: el teatro en el cine. p 99 - 107. Universidad de La Rioja.

    REGIDOR , M. del Pilar (2004). Textos teatrales de: Sergi Belbel, Josep Ma Benet i Jornet, Ignacio del Moral y Jordi Snchez y sus adaptaciones cinematogrficas (1995-2004). Tesis doctoral. UNED

    2.3 Diferentes edicinsBELBEL, Sergi, & GALLEN, Enric. (1992). Caricies. Barcelona: Edicions 62.

    BELBEL, S. (1991). Caricias; y Elsa Schneider. Madrid: Centro de Documentacion Teatral.

    Malia non estar publicado debemos facer mencin neste apartado adaptacin ao galego a cargo de nxeles Cua Bveda. Realizada no ano 2004 baixo o ttulo de Rolda de Caricias de Sergi Belbel baseado en Rolda de Arthur Schnitzler. Como vemos nxeles cuae a sa compaa sarabela teatro facan nesta adaptacin especial fincap nos paralelismos entre a obra de belbel e a de Schintzler.

    2.4 Documentacin literaria, grfica ou audiovisual sobre a montaxe

    Adxnatse ao traballo un dvd con material en diversos formatos; audiovisual sobre algunha montaxe do mesmo texto que encontramos interesante, material sonoro sobre o que nos baseamos para a ambientacin da posta en escena, fotografas que orientaran sobre o vestiario e tamn material cinematogrfico.

    6 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • SEGUNDA FASE:

    ANLISE SINCRNICO DO TEXTO E AS IMPLICACINS TEATRAIS ORIXINAIS.

    3.1 O contexto

    A primeira publicacin da peza realizouse en 1991, a Espaa daquela poca via marcada pola transicin democrtica e todo o que iso conlevou. Despois dun curto goberno de centro no ano 1982 gaaran as eleccins o PSOE cun novsimo Felipe Gonzlez cabeza, e que mantera o goberno ata mediados dos noventa. Moitos son os sucesos salientables durante toda esta poca, desdea euforia inicial vivida co acceso ao poder dos socialistas ata a decepcin xeralizada debido a entre outras cousas corrupcin poltica e os escndalos relacionados co terrorismo de estado.

    Realizando un breve resumo debemos destacar unha serie de acontecementos que marcaron a grande transformacin que se viviu en Espaa durante esta poca como foi por exemplo, a entrada na Comunidade Europea, que marcou a historia do pas ata a actualidade. Outros sucesos importantes que marcaron a distancia do goberno co seu electorado da que falabamos anteriormente, foron a entrada de Espaa na OTAN e a chamada reconversin naval, quizais aqu podamos establecer o inicio diso que actualmente dase en chamar a desafeccin socila pola poltica. A nivel cultural todos os anos 80 estiveron marcados polo que coecemos como La movida en referencia a unha serie de artstas moi heteroxneo e relacionados cos movementos contraculturais que se vivan noutras pases do entorno. Estes artstas introduciron en Espaa todas esas tendencias que anteriormente se viran aplacadas polo rxime dictatorial de Franco. A pesares de que este movemento est habitualmente moi vinculado ao mundo musical en realidade tivo tamn repercusin en moitas outras disciplinas como a literatura o cine, o comic ou a fotografa con nomes como; Almodovar, Luis Antonio de Villena, Alberto Garca-Alix ou Ouka-Leele. Anda que habitualmente sobretitlase La movida como madrilea, xa que foi na capital onde se iniciou este movemento, foise extendendo polo resto do estado espaol apoiando, dalgunha maneira, a construccin cultural a aposta realizada no 78 pola Espaa das autonomas. As dronse importantes expresins culturais

    7 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • deste movemento fra da capital. En Barcelona e Vigo por exemplo podemos citar Los Burros ou Siniestro Total. Esta cuestin relevante en canto tamn a cuestin idiomtica xa que nestes dous lugares apareceron tamn colectivos que reivindicaban o uso do idioma proprio, adquirindo, polo tanto unha dimensin poltica que a Movida Madrilea careca.

    importante sinalar tamn a importancia que o teatro cataln foi adquirindo ao longo destes anos no conxunto do estado, e que curiosamente estivo moi vinculado ao fenmeno das compaas independentes dos anos 70. S por citar algunhas: Els Joglars, Els Comediants, La cubana, La fura dels Baus ou Tricicle. A maior parte delas anda estn en activo, dunha maneira moi diferente a como o facan naquela poca, pero que sen dbida contribuiron a que se establecese en Barcelona, segundo algns, o polo cultural mis importante durante esta poca.

    Non podemos esquecernos do evento mis importante para a cidade de Barcelona, que anda que se celebrase ao ano seguinte da publicacin do texto en cuestin, xa estaba marcando naqueles anos o devir cultural, poltico e social da cidade e de Catalua. Falamos da olimpiada celebrada en 1992, que contribuiu entre outras moitas cousas, non todas positivas claro est, internacionalizacin dalgunhas das compaas teatrais antes mencionadas. Precisamente a un tempo da sa celebracin e que coincida coa ExposicinUniversal en Sevilla, evento que por certo tamn tivo certa repercusin no panorama teatral do estado, desatbase en Espaa unha grave crise econmica que marcara os anos posteriores.

    Para finalizar debemos destacar tamn que durante esta poca comezou a promoverse institucionalmente a actividade teatral a travs de subvencins, premios,etc. tando a nivel estatal como autonmico. Isto coincidiu coa regularizacin e profileracin dos estudos teatrais tanto oficiais como privados e que permitiu a aparicin de novas voces no sistema teatral espaol e que contribuiron sa renovacin. Tamn destacar a aparicin das coecidas como Salas Alternativas que axudaron visibilizacin dos traballos dos novos creadores. Quizais o mellor exemplo do que estamos a falar sexa o feito de que os autores desta poca sexan coecidos como a Xeracin Bradomin, en referencia ao premio outorgado polo INJUVE e que pertence o autor da peza.

    8 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • 3.2 Elementos significativos da temtica

    Determinacin e xerarqua da temtica

    Poderiamos establecer a incomunicacin como tema principal de toda a peza o mesmo que na escena que imos representar. No caso concreto da escena debemos centralo sobre s relacins familiares, e tal e como falabamos anteriormente vinculando esta incomunicacin violencia. Non sempre fsica, pero violencia ao fin e ao cabo, xerada por esa incapacidade de facerse entender ou de comprender as accins do outro.

    Esta circunstancia lvanos a outro tema importante que a soidade, ao aillamento que sufren as persoas, especialmente nas grandes cidades. Non que non falen, non que non se relacionen con outras persoas, senon que mis ben a soidade ven xerada pola desaparicin da empata co outro. Os personaxes non son quen de comunicar os seus verdadeiros sentimentos e tampouco de aceptar os do outro, creando unha sensacin de solipsismo.

    Directamente relacionado coa soidade debemos destacar na escena outra cuestin que o abandono dos maiores, a carga que supn o coidado das persoas cando deixan de valersepor si mesmas. O texto fainos reflexionar sobre ata que punto nas relacins materno-filiaisest presente a obriga da devolucin do coidado prestado polos pais durante a infancia. Este tema por tanto toca transversalmente noutro que as relacins persoais como transaccin comercial e da impersonalidade nas cidades.

    Para finalizar destacar outro tema transversal e que quizais tea que ver mis co contexto social e poltico, como o tema do aborto. Na poca na que supostamente a nai quedou preada da filla non exista a posibilidade de abortar en Espaa, debase facer no estranxeiro, polo que era inaccesible para moitas persoas. Ademis est tamn o estigma social que provocaba. Sen embargo, Belbel colcanos de cheo na cuestin mis importante, que se refire a circunstancia de obrigar a ter follos non desexados.

    Temtica e ideoloxa

    A obra pretende facer un reflexo das relacins humanas na sociedade da sa poca, hai uncerto afn de crtica pero sen unha intencin moralizante, misturando a carga darmtica con certos ecos cmicos, que saltan entre a irona e o cinismo.

    As a visin do home que podemos extraer do texto un ser extramadamente individualista, incapaz de relacionarse con outros seres dun xeito normal, sempre tamizando pola propria visin das cousas, da vida ou dos seus sentimentos. Esta incapacidade produce nos seres humanos unha frustracin que, en maior ou menor

    9 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • medida dependendo das escenas, estoura nalgn tipo de violencia. Vemos pois como o home vtima da sa propria proteccin, da sa coraza, que en realidade lle est a impedirvivir unha vida plena.

    A peza descrebe as relacins humanas bsicamente nun ambiente urbano, por iso est tan remarcado o individualismo. Para falar da relacin do home coa natureza debemos destacar a ausencia desta, e ainda que non sexa explcito no texto si que dalgunha maneirase deixa patente a influencia da desconexin con ella na problemtica que se expresa. A maior parte de escenas trascorren en interiores e as poucas escenas que suceden en espazos abertos, teen un compoente artificial: O parque, o estercoleiro... Na escena que nos ocupa precisamente unha na que a natureza est presente, pero unha natureza non salvaxe, senon modificada polo home. Tamn podemos sinalar ademais que a hora do encontro probablemente de noite polo que nin tan sequera os personaxes van gozar da tranquilidade que poda imprimirlles a paixase, senon que mis ben o fan a travs da soidade.

    MULLER NOVA.- Si, tes razn. Este un lugar ideal. un parque tan tranquilo. Tan

    solitario, mam. Tan solitario.

    Da mesma maneira que no caso da natureza podemos destacar na obra de Belbel a relacin do home co mundo a travs da sa ausencia e o que isto pode significar. Se en Caricias se nos plantexa as dificultades das relacins interpersonales entre das persoas, podemos imaxinar como eses conflictos aumentan co resto do mundo. De feito a travs das distintas escenas percibimos como en realidade son eses onflictos sociais os que dalgunha maneira transforman ao individuo e o obrigan a colocar esa coraza que non van ser quen de sacar nin nas sas relacins mis intimas.

    Temtica e historia

    En canto a conflictos sociais ao longo da obra o autor vai facendo unha descricin de todosos estratos socias que atopamos na sociedade actual, anda que o predominante sexa unhaclase media urbana. Belbel esfrzase por plantexar un amplo abano de personaxes eso seus conflictos que abarcan desde o intexeneracional, a identidade sexual, a precariedade,etc.

    Son os conflitos familiares, en toda a peza, os mis relevantes xa que precisamente do mis ntimo do que nos quere falar o autor. O cal non quere dicir que non se plantexen conflictos sociais porque, como diciamos anteriormente, Belbel establece os conflitos sociais directamente relacionados cos familiares. Anda que predomine unha clase media

    10 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • urbana, en Caricias presntasenos un amplo abano de personaxes que podemos atopar nascidades; con distintas idades, distintas capacidades econmicas, nivel cultural.... e dalgunha maneira establece esa relacin inseparable entre o familiar e o social.

    Debemos destacar na escena que nos ocupa a relacin entre o pblico e o privado. Como xa apuntamos esta unha das poucas escenas que trascorre no exterior e ten unha especialrelevancia. Sen embargo, este espazo anda que aberto, en realidade presntase case como privado, entre outras cousas marcado pola hora do encontro. A relacin que nos presenta Belbel entre nai e filla est tan deteriorada que impide un encontro ntimo nun espazo interior, xa que o espazo estara contaminado. Como nos partidos de futbol estariamos ante o equipo local e equipo visitante. Precisamente por iso elixe un terreno neutral onde poder falar coa sa filla coa esperanza de poder encontrarse de novo.

    Os personaxes como modelos ideais das persoas

    Os personaxes de Caricias estn apegados realidade logrando certa identificacin por parte do espectador, se non ao proprio personaxe si s situacins, s actitudes e aos sentimentos que expresan. Polo tanto non hai ningn paralelismo cos heroes clsicos, nin tampouco literaria (mais al do paralelismo coa peza A Ronda de Artur Schnitzler).Ao contrario, como na vida e como ns, os personaxes son mis cercanos aos cobardes, aos que culpabilizan aos demais dos problemas proprios. Na escena en cuestin atopamos como xa dixemos esa dicotoma entre a relacin materno-filial do coidado mutuo, da presin social que se establece, tanto para a nai coa sa filla cando nena, como para a filla coa sa nai cando maior. As as dimensins psicolxicas dos personaxes son complexas xa que ecoan no espectador as proprias vivencias. Non entendemos como eva Dolealov no seu estudo Comunicacin entre padres e hijos en la obra de Pons y Belbel, que os personaxes se podan clasificar en dbiles e fortes, senon que mis ben cada un dbil e forte a un mesmo tempo, estamos a falar todo o tempo de que agresor e agredido convivenna mesma persoa.

    O mundo da obra dramtica

    Neste sentido inevitable pensar que en Caricias se retrata mis ou menos estilizadamente os conflictos interpersonais que se daban, e se siguen a dar, nas grandes cidades durante a sa poca. Polo tanto hai un apego realidade o que non quere dicir que haxa unha intencin de palsmala exactamente. Como autor e director de teatro, Belbel, tira de multitude de recursos para que o espectador e ou lector recompoa as pezas do puzle que se lle estn a presentar. Por que a realidade moito mis complexa do que ns podemos trasladar a un escenario teatral. importante sinalar o feito de como se van perfilando a complexiade dos personaxes a travs da sa participacin en das escenas e como o espectador pode comprobar os distintos disfraces, mscaras, actitudes, roles que

    11 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • todos mantemos dependendo de con quen nos relacionemos. Polo tanto os personaxes son, como as persoas, donas dos seus actos e das sas decisins, mis ou menos acertadas,mis ou menos provocadas polas reaccins e relacins cos outros, pero non se adscriben intercisn do destino ou do azar.

    Temtica e intencionalidade

    Resulta moi dificil separar, ou esquecer, o que ten a comedia de capa y espada de xogo teatral, do divertimento e do puro pracer pola creacin dun exercicio dramtico cunha estrutura que como sinala Iglesias Feijoo resulta dunha matemtica perfecta e o que o autor pretenda conseguir o puro entretemento e goze do espectador a travs dos resortes cmicos. Anda as, ou precisamente por esta circunstancia atopmonos dentro dela cunha grande contradiccin cos valores da poca e tamn do autor; un certo grado de amoralidade ou o que Wardropper chama responsabilidade. Esta responsabilidade fai referencia que nas comedias de capa y espada rematan en final feliz a pesares de que os comportamentos mostrados polos seus protagonistas seran reprochables segundo os preceptos morais e relixiosos da poca, dicir que desresponsabilizara aos protagonistas das sas accins, o que plantexa ao pblico un dilema moral, ou non necesario obrar bien para ser recompensado?. Unha posible solucin a este dilema sera ver que o matrimonio ao que se ven abocados os amantes o castigo sa conducta. Isto sen dbidaresultara unha grande contradiccin segundo os preceptos morais de poca e incluso aos que se lle presupn habitualmente a Caldern.

    En canto a temticas subconscientes topmonos coa necesidade de liberdade dos personaxes da muller, temtica que dificil de separar nunha lectura contemporanea peroque dificilmente estara en calquera lector da poca. Por outra banda tamen salientable eao mesmo tempo contradictorio certos rasgos que aparecen no persoanxe de Marcela, no que podemos ver en varias ocasins como se comporta dun xeito pouco honorable, en relacin a amizade que ten con Laura, contrastando duramente coa que mantn Lisardo con Flix. Marcela non ten contemplacins en facer dano incluso sa amiga, ao non dicirlle que ella e non Nise a tapada que Laura viu sair do cuarto de Felix, sen embargo Lisardo est disposto a marchar de Ocaa sen o amor de Marcela en fidelidade amizade de Flix. Tendo en conta que os personaxes da comedia de capa y espada son personaxes tipo a actitude de Marcela non a dun persoanxe concreto, senon que algo que podemos extrapolar sa condicin de dama, de muller, polo que Caldern deixaranos entrever que a sa visin das mulleres entronca directamente coa que ten a sociedade do momento; son seres en certo grado inferior, manipuladoras, enredantas e non respectan o cdigo do honor.

    12 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • Podemos establecer certa censura por parte do autor cando fai certa crtica social do momento, da que exculpa mxima figura responsable daquilo que critica, o rei. Anda mis para salvaguardarse de posibles problemas adcalle halagos nos seus versos, tanto ao rei como raia, por exemplo:

    Lisardo: [] y su majestad, que guarde

    el Cielo para que sea

    fnix de nuestras edades []

    Mas que mucho la alabe

    de serlo, si la ms bella,

    la ms pura, ms fragante

    flor, la flor de lis, la reina []

    3.3 Elementos significativos de la forma

    El punto de vista

    Como xa dixemos anteriormente non existe un afn moralizante na peza de Belbel, sera mis aproximado a unha descricin da realidade. interesante sinalar o feito de que o autor non se pon nin por riba nin por abaixo dos seus personaxes. mis que probable queel mesmo vivise, como vivimos os demais, situacins semellantes s que suceden na peza.A pesares de que se nos mostra uns personaxes dun xeito algo cr, digamos que non hai unensaamento, mis ben ao contrario podemos establecer certa comprensin que vea dada pola vulnerabilidade que destilan, por ese medo, quizais sexa por iso que a peza non remata con sabor amargo, senon que da paso a unha certa esperanza, a que certos encontros anda son posibles se somos quen de non agochar as debilidades, de mostrarnosfrxiles e necesitados os uns dos outros.

    O xnero

    O xnero para adscribir esta peza sera o drama, mis habera que ter en conta algn elemento xa comentado, o humor. Quizais o termo non sexa adecuado, ou de todo exacto, xa que as veces roza a irona ou directamente o sarcasmo. Nada mellor que deternos no ttulo da peza para facernos unha mellor idea do que estamos a falar. Repetimos xa en

    13 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • moitas ocasins que a incomunicacin e a violencia que esta xera nas relacins interpersonais son temas principais dunha peza que leva por ttulo Caricias que segundo odicionario da RAG significa: Demostracin de cario que se lle fai a unha persoa ou animal pasndolle suavemente a man pola pel ou polo pelo.

    Didascalias

    En canto s didascalias sinalar que tanto na escena como na obra son na sa maiora funcionais, dicir teen unha finalidade escnica, marcan os espazos e cuestins escnicas (Abre o libro que ten sobre os seus xeonllos e le:). Na escena das, ademis da espacial, aparecen das que fan referencia a cuestin rtmica do texto (silencio e pausa).

    Polo expresado seran todas acoutacins orientativas, ags a do espazo xa que est indicada no texto dos personaxes. Tamn no caso do Silencio sexa mis que recomendable mantela.

    A accin

    Na estrutura da peza cada escena unha unidade de accin. Cada unha ten un sentido en si mesmo, anda que se complemente coa escena anterior e a seguinte. No caso da escena das estamos a falar dunha nica accin, o encontro dunha nai coa sa filla nun intento dearranxar a relacin entre ellas. Finalmente a nai renuncia ao seu obxectivo e accede ao desexo da filla de ir a un xeritrico. Anda que en certa medida non queda pechada de todona seguinte escena veremos a nai recn chegada ao xeritrico.

    Dalgunha maneira anda que non hai nada no texto que o indique o espectador ten en conta tamn a escena anterior e convertindo a accin que xa pasou como subxacente ao que est a acontecer.

    Estrutura interna

    Ao noso entender non existe na escena das un personaxe claro que sexa o elemento central da accin, por diversos motivos poderiamos pensar que o personaxe da nai o protagonista e aplicando outros criterios poderiamos establecelo na filla. Hai por tanto contraposicins claras entre os personaxes polo que estariamos ante unha estrutura interna aberta e descentralizada.

    A estrutura externa

    Caricias consta de dez escenas e un eplogo final. Neste sentido podemos dicir que ten unha estrutura circular xa que no eplogo participa o Home Novo da primeira escena e tratarase, temporalmente, da escena inmediatamente posterior escena coa muller nova.Isto entrara en contradicin coa sensancin de linealidade temporal do espectador con

    14 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • respecto s escenas anteriores. En canto a cada escena individualmente representaran unha unidade de accin en si mesma.

    O tempo

    En relacin co tempo na escena das hai coincidencia entre o tempo dramtico e o real. Debemos sinalar que na primeira folla onde se concentra o maior cantidade de texto con rplicas mis longas, destacando nas seguintes unha maior presencia de dilogos curtos que veen remarcados por eses dous momentos de pausa, que tras a ltima se precipita o final.

    O espazo

    O espazo da escena das tal e como se expresa na acoutacin: Un parque. Un banco de pedra.Como xa dixemos anda que podemos non usar un banco de pedra ou incluso nin tan sequera un banco, os personaxes describen nos seus dilogos que estn nun parque solitario perto da hora de cear.

    Os personaxes desde un punto de vista formal

    No caso concreto da escena das parece o mis lxico sinalar nai como personaxe protagonista, e a filla como antagonista, anda que isto podera subvertirse. Sobre o nivel social ao que pertencen estes personaxes non temos excesivos datos para sinalalo, anda que esa falta de datos poda darnos xa unha orientacin da pertenza dos personaxes a unhaclase media urbana.

    A linguaxe

    A linguaxe que Belbel usa en Caricias ten un rexistro coloquial, o que podera usar calquera de ns na ra, cos nosos amigos ou familias. Como xa indicamos fai uso do humor negro. Debemos destacar na escena das a aparicicn de linguaxe literario especialmente cando a nai le o prrafo seleccionado sa filla. Neste sentido tamn destaca un uso da lingua un pouco mis elevado por parte deste personaxe; atinxen, angurias, etc. as como algunha construcin do discurso que contrasta co da filla; churrios, cagoendiola, cona, etc.

    A tcnica do dilogo

    Como xa indicamos anteiormente Belbel utiliza o dilogo na escena das como xeito de enfrontamento entre os dous personaxes. Contrastan entre ellas a linguaxe utilizada, o tamao das rplicas e o tipo de dilogo, que no caso da nai moito mis discursivo e no caso da filla mis asertivo. Nesta escena destaca tamn como utiliza o dilogo para caracterizar aos personaxes e para mostrarnos o conflicto de incomunicacin e de falta de

    15 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • comprensin dos personaxes, que se ve acentuado por ese dilogo en paralelo no que evidencia a nula escoita entre nai e filla.

    3.4 Anlise sinttico do texto

    Estrutura unitaria dos elementos analizados

    A intencionalidade orixinal do texto por de manifesto como o ser humano vese abocado a individualidade, especialmente nas grandes cidades, transformando as nosas relacins personais e levndonos cara unha soidade existencial. Como esa individualidade froito do en moitas ocasins do medo, da necesidade de protexerse, de xustificarse producindo unha maior incomunicacin entre as persoas, incluso as mais achegadas. S a travs do recoecemento, da aceptacin das dificultades, de baixar as defensa poderemos outra vez encontrarnos con ns e cos outros.

    En base a isto os sentidos secundarios iran encamiados a expoer que algo que afecta a todos os estratos da sociedade, que ningn est salvo e ningn tipo de relacin: familiar, amorosa, paterno-filial, entre os mis acomodados, os pobres...

    En relacin escena segunda podemos ver o obxectivo xeral integrador como as dificultades das relacins entre pais e fillos, do que significa verdadeiramente ese tipo de relacins, das obrigas que impn a uns e a outros.

    Os obxectivos xenricos iran a relacionado co anterior; a incapacidade de escoitar ao outro, a sensacin de abandono, o uso da chantaxe emocional, a falta de empata, a problemtica da enfermidade na terceira idade, ser muller e ser nai non o mesmo...

    O conflicto ven dado por unha circunstancia moi anterior que se plantexa nesta escena e que se far patente na seguinte:

    A nai nunca quixo ter unha filla

    As das por tanto son vtimas de non ter asumido outra solucin a ese conflicto.

    Progresin y clmax

    A escena comeza coa chegada da filla cita coa sa nai sen saber que o que quere dela. A nai opta por lerlle un fragmento dunha novela coa esperanza que a sa filla entenda mellor o que ten que dicirlle. A filla non a entende e enfdase. A nai faise a vtima. A nai cambia de estratexia e asume a culpa do deterioro da relacin. A filla acusaa. A nai enfdase. Comezan os reproche mutuos sen escoitarse entre ellas. A nai cambia de

    16 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • estratexia aceptando ir a un asilo. A filla acepta. Na despedida a filla dille o que pensa e a nai non escoita.

    Atendendo a este breve resumo da accin da escena podemos ver que comeza dun xeito tranquilo que se ve interrupido pola filla. Posteriormente comeza outro bloque tranquilo, mais curto que volve ser interrumpido pero esta vez nunha discusin entre as das que noslvar ao climax, que son os reproches mutuos. O climax remata nun silencio. Despois vlvese ao ltimo bloque anda mis curto que o anterior, e coa tensin do climax anda latente e chega resolucin do conflicto. Despois da pausa preciptase a despedida que contn un eco do climax, resolvendo definitivamente a escena.

    Elementos de cohesin e interrelacin

    Como xa fomos expresando ao longo da peza cada escena vai recollendo a un dos personaxes da anterior e o coloca en relacin con outro personaxe para as darnos outro punto de vista sobre a complexidade do xeito de relacionarnos, as como coecer os antecedentes de cada personaxes. Este mecansmo, xunto co eixo temtico o maior elemento de cohesin da peza, xa que cada escena pode funcionar en si mesma xa que todas teen un principio, un n e un desenlace.

    No caso da escena das a muller nova a coecemos na escena un e na escena das complementamos o seu carcter hostil as como coeceremos os antecedentes para comprendela mellor. No caso da muller maior ser na escena tres onde se nos dar a informacin sobre os antecedentes dos personaxes e as desvelar o significado completo da frase que lle d a muller nova antes de despedirse:

    MULLER NOVA.- Teras que ter abortado.

    Estructura latente o subyacente

    A estrutura latente da escena das poderiamos establecela en cinco partes:1.- Presentacin dos personaxes: ata a lectura do libro.

    2.- Ficcin: a lectura do libro.

    3.-Conflicto: ata que a muller maior di de dicirche a verdade

    4.- Monlogos paralelos: poderiamos dividila en das partes que veen indicadas por silencio e a pausa. Xa que a partir do silencio ecoa o feito de non escoitarse.

    5.- Eplogo: dende a pausa ata o final.

    17 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • Proyeccin, recepcin y significado del espectculo respecto al pblico de su tiempo.

    Caricias estrenouse no 1992 en Barcelona, dirixida polo propio Belbel inaugurando areforma do Teatro Romea dando comezo a nova temporada del Cntre Dramatic de la

    Generalitat cun total de 45 funcions.

    No 1994 Guillermo Heras estranariao en Madrid co CNT que levaba dirixindo desde o

    1984 e que se convertera nun centro que prestaba apoio aos novos creadores. A montaxe

    de Heras non foi ben acollida por el pblico nin pola crtica, basta mencionar o ttulo da

    crtica de Haro Tegclen en El pas Da bastante asco1 . Sen embargo si a tera na sa

    reestrea en Barcelona.

    TERCEIRA FASE:

    SNTESE E INDUCIN

    4.1 Lectura concreta e contemporanea

    A temtica da posta en escena sera a seguinte:

    A relacin materno-filial como motor de desaxustes no carcter.

    A intolerancia na vida cotidiana.

    As diferencias nas diferentes maneiras de vivir.

    A capacidade de ver a problemtica no outro non nun mesmo.

    As relacins familiares mis cercanas son o motor mis importante para xerar tanto conflictos no carcter como mentais. A menudo para evitalos, incluso a negalos tendendo proteccin, a sa anulacin. Isto provoca en moitas ocasins desde enfermidades de carcter fsico ou mental a relacins enfermizas; dependencias, odios exacerbados, etc.

    1 http://elpais.com/diario/1994/05/28/cultura/770076024_850215.html

    18 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • Esta circunstancia traspasa o carcter individual das persoas, trtase de actitudes que fomenta a sociedade na que vivimos, obrigando en moitas ocasins as persoas a realizar accins que non desexan polo simple feito da presin social.

    Parcenos interesante traballar o concepto das intolerancias na vida cotidiana, eses pequenos xestos, as palabras, as expresins, actitudes que non aguantamos dos outros, especialmente naqueles que mis queremos ou que nalgn da quixemos.

    Outro dos grandes conflictos no mbito familiar as diferentes maneiras de entender a vida, de vivila, cales son as prioridades para uns e para outros. A incompresin tanto dun lado como do outro unha loita constante sobre quen ten a razn dalgo tan inmaterial como o sentido da vida.

    Finalmente propomonos traballar sobre a capacidade do ser humano para a proteccin, e como a travs dela somos quen de ver os problemas que afectan as outras persoas pero non de ver os que nos afectan a ns. Da mesma maneira, e polo mesmo procedemento, somos capaces de ver as culpabilidades nos demis pero non resulta tan doado ver e asumir as responsabilidades propias nas situacins que nos afectan. Esto pode estar relacionado coa falta de xenerosidade, pero sobre todo o est co medo, co sentirse expostoe coa capacidade de autocrtica.

    En canto aos personaxes do texto estableceriamos as seguintes analoxas entre texto e a posta en escena:

    A muller maior busca que a sa filla a acolla na casa, en realidade quere que volva con ella casa familiar, pero como ten parella sabe que iso imposible. A soidade e a idade faille lembrar tan s os momentos agradables da sa relacin.

    A muller nova quere desfacerse da sa nai, respostando as a falta de cario que sentiu desde nena. Ela sempre soubo que a sa nai non quera ter unha filla, que nunca quixo, algo que a incapacita para ter unha relacin afectiva normal.

    O ncleo de conviccin dramtica

    A degradacin das relacins familiares. Optar por ter unha familia unha decisin moi importante que as veces se toma a lixeira, ou incluso froito dun accidente. Sexa como fora debemos ser consecuentes e asumir a responsabilidade que implica. Levar unha relacin familiar sana unha tarefa imposible, pero canto mis nos acheguemos mis problemas nos aforraremos.

    19 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • Subliados analxicos

    A importancia da frialdade da relacin entre os personaxes e a incapacidade do personaxe da muller nova de manter calquera tipo de contacto fsico, por pequeo que sexa coa sa nai. As mesmo o personaxe da muller maior buscar desesperadamente este contacto, como smbolo do arrepentimento dos erros cometidos.

    Buscarase en todo momento o maior contraste posible entre os dous personaxes como subliado do intento da muller nova de separarse o mis posible da imaxe da sa nai.

    No caso da muller maior queremos suliar unha pequena desorientacin ou perda de memoria que sostea a afirmacin sobre a sa enfermidade, pero sen deixar ao pblico claro se realmente est enferma ou unha extratexia mis para conseguir o cario da sa filla.

    4.2 Orientacins das posibles intervencions no texto

    Neste caso non cremos necesario ningn tipo de intervencin sobre o texto, a sa estrura funciona perfectamente, as como o carcter aberto sobre determinados aspectos dos personaxes cremos axuda ao mantemento do interese por parte do pblico. As mesmo haiunha boa dosificacin da informacin e unha boa partitura rtmica que nos plantexa algn reto que estaremos encantados de asumir.

    4.3 Eleccin da esttica e a estilstica da posta en escena

    A posta en escena xirar en torno ruptura da relacin entre as da mulleres, no intento de achegamento dunha e a conviccin da outra de que non hai marcha atrs. Establecemos o paralelismo con dous polos coa mesma carga magntica que nunca se poden achegar, xogando a que se xunten e se repelan. A relacin fsica por tanto estar baseada nese principio de atraccin.

    O xnero da peza ser o drama realista anda que, ao igual que o texto xogaremos con certos elementos cmicos na interpretacin e na composicin escnica. Xogando co texto e a incomunicacin para remarcar determinados equvocos, as como na incompatibilidade dos dous caracteres. Xogaremos tamn co ritmo imprimndolle a certosparlamentos maior velocidade que contrastarn con momentos mis onricos que resaltarn o punto de vista da muller nova.

    20 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • Na posta en escena traballarase a travs da armona dos elementos, e remarcando o carcter antittico dos dous personaxes. Buscaremos a praticidade e a funcionalidade escnica e dramatrxica, nunha aposta pola sobriedade e o uso de moi poucos elementos.

    CUARTA FASE:

    ELEMENTOS DE SIGNIFICACIN

    5.1 Intrpretes: reparto e actuacin

    A eleccin do elenco realizouse en base ao elenco plantexado na fase inicial e tendo en conta o compromiso de cada unha das actrices poda adquirir. Como non poda ser doutra maneira tamn tivemos en conta a capacidade orzamentaria as como as capacidades actorais das mesmas e o grao de coecemento e complicidade entre as distintas parellas.

    En canto s tcnicas interpretativas predominantes dentro da escenificacin queremos achegarnos ao realismo, non por iso renunciaremos a certo carcter cmico, pero buscaremos certa identificacin das actrices e do pblico cos conflictos dos personaxes. A pesares de ser unha obra textual o fsico na interpretacin ter unha importancia destacable, non s o movemento escnico, senon tamn na creacin de personaxes, querendo remacar con isto a teatralidade da peza, non pretendemos imitar a vida, senon xogar coas convencins teatrais. O personaxe da muller maior ter unha caracterizacin fsica marcada, pero non nos achegaremos farsa, pretendemos facer ver que unha actriz nova interpretando unha persoa maior, non necesariamente unha vella.

    Muller nova: Ruth Boente

    Muller vella: Yaiza Queiruga

    21 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • 5.2 O espazo escnico

    A peza estar concebida para representarse nunha aula prctica de ESAD de Galicia, a distribucin farase en grada, ou auditorio, co escenario ao nivel do chan e sen nengn tipo de aforo, querendo remarcar deste xeito a teatralidade da peza. A accin desenvolverase nun parque e contar con tan s un elemento que ser un banco cor madeira, que estar aproximadamente no centro do escenario e lixeiramente escorado no lado dereito.

    5.3 Iluminacin

    Optaremos por unha iluminacin sinxela, unha luz xeral para toda a escena que cree un ambiente clido, semellante dun parque ao atardecer. Non utilizaremos nengn tipo de filtros, nen de cores nen correctores, xogaremos coas intensidades hora da creacin deseambiente acolledor. As mesmo utilizaremos a maiores algn foco puntual previsiblemente para reforzar o momento da lectura da muller maior para remarcar ese momento.

    5.4 Espazo sonoro

    O uso do espazo sonoro na peza ser moi puntual, como xa dixemos non queremos reproducir a realidade polo que non usaremos nengn tipo de efecto sonoro que nos axudea ubicar ao pblico nun parque, nin na cidade. En todo caso, con toda probabilidade utilizaremos algn tipo de msica para o momento ficcional coa intencin, ao igual que nailuminacin, de remarcalo. A msica previsiblemente ser sobria, procurando que non haxa melodas moi claras pero que contean un certo aire melanclico. As mesmo utilizaremos tamn este tipo de msica tamn para o momento de presentacin de personaxes.

    5.5 Indumentaria

    A idea bsica para a idumentaria dos personaxes acentuar o contraste entre eles. Tentaremos trasladar ao vestiario o concepto de anttesis, para o cal se unha das mulleres utiliza saia ou vestido a outra ir en pantalns, o mesmo cos zapatos, unha con zapato

    22 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • baixo e a outra de tacn. Ter especial importancia o vestiario da muller maior xa que axudar a crear a convencin de que unha actriz de pouco mis de vinte anos est a representar a unha muller de sesenta e algo. De calquera xeito intentaremos fuxir de todo tipo de convencionalismo tanto no caso da muller maior como o da nova.

    5.6 Maquillaxe e peiteado

    A o igual que na indumentaria tentaremos a travs do peiteado xogar ao contraste entre os dous personaxes. No caso da maquillaxe declinamos calquera tipo de intervencin deste estilo nas actrices e optaremo por non usar nengn tipo de caracterizacin neste sentido. En todo caso utilizaremos unha maquillaxe moi bsica que poda realzar a expresin das actrices pero en ningn caso queremos avellentar a actriz que interpreta o personaxe da muller maior, xa que atopamos interesante o xogo coa teatralidade do texto e cremos que o pblico pode entrar perfectamente na convencin plantexada.

    QUINTA FASE:

    ENSAIOS , PRESENTACIN E VALORACIN

    Neste apartado pretendemos facer un resumo daqueles aspectos mis importantes do preceso de creacin da peza, e daquelas achegas queo equipo artstico fomos atopando e que foron complementando o traballo previo de documentacin.

    Sempre que comezamos un novo traballo e, como neste caso, o facemos cun equipo artstico novo primeiramente adicmonos a establecer unha linguaxe comn, para o cal desenvolvimos durante esta primeirsima fase realizacin de exercicios e improvisacinsque nos servisen de primeira toma de contacto tanto co texto como coas habilidades e caractersticas de cada quen. Nesta fase ademis de lecturas e traballo de mesa sobre o texto realizamos algns exercicios que favoreceran a memorizacin do texto por parte das actrices e axudando a alixeirar esa parte do traballo.

    Unha vez superada esta fase continuamos a desenvolver improvisacins a partir do texto pero orientadas creacin dos personaxes e do movemento escnico. Neste sentido para traballar o concepto da imposibilidade de contacto adicamos un par de sesins a improvisacins coas seguintes premisas: A muller nova leva no bolso algo que lle quere entregar a muller maior e a sa vez a muller maior quere facer o mesmo coa muller nova. Na improvisacin o final est libre dependendo o que aconteza na escena poden entregar

    23 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • ou non o obxecto. Destas improvisacins sairon boa parte dos movementos que posteriormente utilizariamos na peza e realmente foi un traballo interesante e da que utilizamos unha boa cantidade de variantes; a mulleres deixan o obxecto no bolso sen o saber, as mulleres queren ver nos bolsos das outras que o que levan, que acontece cando as mulleres descobren o obxecto, etc.

    O seguinte paso foi explorar aquelas manas, aqueles xestos, espresins, tics ou incluso obxectos que nos podan sacar de quicio doutras persoas, neste tipo de improvisacins tiramos da memoria emotiva e tamn daquelas cousas que an sando nas improvisacins e das que algunhas delas foron incorporndose a peza. Un bo exemplo disto son unha seriede verbas ou frase clave pronunciadas pola muller maior que van servir de motor para actriz que interpreta o personaxe da muller nova; atinxen, o meu non falar...

    Unha vez rematada esta fase comezamos a traballar co texto e a marcar unha serie de movementos aos que aos poucos lles fomos dandounha coherencia e xustificacin. Este traballo realizmolo sobre as premisas do menor contacto fsico posible e manter a maior distancia entre os dous personaxes. O nico elemento escenogrfico que utilizabamos axudounos tamn enste proceso, tentando en todo momento que nunca coincidisen os dous personaxes nese espazo, reservandoo para o momento en que a muller nova e a muller maior estn abertamente falando a unha para a outra e ningunha se est a escoitar.

    Neste momento do proceso foi cando atopamos a posibilidade de introducir no momento da ficcin o punto de vista da muller nova sobre a lectura da mullar maior, establecendo un extraamento tanto no movemento fsico como na voz do personaxe. A iclusin dese momento exisa a introduccin dunha outra ficcin que a complementase e non quedase como un elemento aillado. As que decidimos establecelo nun parlamento longo da muller maior que a muller nova volvia cortalo cun falas como un libro, aproveitando que faca ella mesma referencia ao momento anterior o que lle daba coherencia ao momento elexido.

    Esta introduccin obrigounos a replantexarnos o espazo sonoro que tiamos previsto e iniciamos unha busca de elementos musicais que nos servisen para reforzar este momentode extraamento. Foi unha busca ardua e probamos unha boa cantidade de cousas ata que finalmente a atopamos algo que resaltaba eses momentos e a espera de poder redondealo coa introduccin dos efectos lumnicos. O feito de darlle o punto de vista ao espectador dun dos personaxes dbanos a oportunidade de ilo introducindo xa no inicio e decidmonos por plantexarnos que a msica do inicio da escena fose a que a muller nova vai escoitando nuns auriculares, polo que en realidade esta achega redondeu en boa maneira a peza e axudounos tamn a atopar un bo final, dndolle un novo sentido frase anda mis da muller nova mentras coloca de novo os auriculares e xa non escoita a despedida na nai.

    24 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin

  • O momento da repesentacin

    Cando poemos diante dun pblico por vez primeira un traballo en moitas ocasins descubrimos algns sentidos ocultos que nese momento se nos desvelan. Quizais sexa polo proprio traballo de repeticin dos ensaios que as veces xa non somos quen de ver algunhas evidencias. A pesar de que en todo momento intentamos traballar desde un punto de vista irnico sobre a escena, unha vez que xa estaba desenvolto o traballo esquecimos ese factor e foi realmente o pblico quen nos volveu desvelar esa parte do traballo que ns xa tiamos incorporado e asumido. Foi por tanto a maior sorpresa na presentacin a reaccin e os sorrisos maliciosos do pblico, sentir esa complicidade foi unha das maiores recompensas.

    Noutra orde de cousas tamn destacar os momentos de nervios que se acentuaron polos pequenos imprevistos que suceden habitualmente nas estreas. As houbo algn fallo no texto e tamn algunha torpeza nas accins que podemos achacar ao pouco tempo co que se tiveron algns elementos, os pendientes da muller maior por exemplo, que ao non ter ensaiado o suficiente con eles se lle enrdaron nos cordeis das gafas. Isto aprtanos unha grande leccin, non hai elemento pequeo se sae a escena, e se non se ten coa suficiente antelacin pode xogarnos unha mala pasada.

    Valoracin e posibles melloras

    En todo proceso de traballo podemos atopar momentos bos e momentos malos, cousas que rescatariamos e cousas que volveriamos facer doutro xeito se tivesemos a oportunidade. En moitas ocasins non depende de ns, tanto o bo como o malo, senon que do equipo de traballo co que etamos a contar, est precisamente o grande reto do teatro o traballo en equipo. Nesta ocasin a verdade que a sorte estivo do noso lado e tivemos moi boa sintona todo o equipo, neste sentido para onde vai a mellor valoracin posible. Isto fixo posible que atopsemos no proceso de traballo algunhas achegas importantes que non estaban na proposta inicial. Poder atopar cousas e o gusto por facer que as cousas funcionen unha das maiores satisfaccins. Neste sentido, anda que deu bastante traballo conseguir que eses momentos de extraamento funcionasen foi o reto daproposta e cremos que finalmente conseguimos que o fixera. certo que estes momentos poderanse mellorar, como algn outro aspecto da montaxe; o encontro inicial debera ser un pouco mis claro e non tan casual, tamn algn momento de ritmo un pouco mis axustado e incluso no ritmo dentro da peza. Pero sinceiramente en moitas ocasins se precisa do contacto co pblico para facer eses axustes, polo que unha mgoa ter tan s unha presentacin e non poder volver tocar o traballo.

    25 Manuel Alexandre Pereira Hernndez | Prcticas Escenificacin