Hispaniako kristau-erresumak. 7. gaia - rg

GEOGRAFIA ETA HISTORIA 2. DBH 7. GAIA

HISPANIAKO KRISTAU ERRESUMAK

Hispaniako Kristau-erresumak7



1 - Kristauen erresistentziaguneak

• Musulmandarrek ez zituzten Iberiar penintsulako iparraldeko lurrak konkistatu.• Bertan musulmandarrengandik ihesi zihoazen bisigodo askok babesa bilatu zuten.



1 - Kristauen erresistentziaguneak

Denborak aurrera egin ahala lurralde horietan gune politikoak osatzen joan ziren:

• Asturleondar Erresuma • Nafarroako Erresuma • Aragoiko Erresuma• Kataluniako Konderriak• Gaztelako Erresuma

800. urtea



2 - Asturleondar Erresumaren eraketa

Asturiaseko erresuma VIII. mendean sortu zen. 718an on Pelaio errege izendatu zuten. 722an musulmandarren aurka borrokatu zen Covadongako borrokan 722an.

800 urtearen inguruan, Asturiaseko erresuma Galiziatik Arabara zabaltzen zen. Hasieran, gortea Oviedon ezarri zen.



X. mendean, erresuma Duero ibaiaraino zabaldu zen.

Hori zela eta, Leon izendatu zuten hiriburu.

951n Fernan Gonzalez konde gaztelarra independienteki agintzen hasi zen.

Leongo errege-erreginen basailu izaten jarraitu zuen.

Geroago, Gaztela erresuma bihurtu zen.

3 – Gaztelaren sorrera



Eneko Aritzak Iruñerriko erresuma sortu zuen, gero Nafarroako erresuma deitu zutena.

Erresumaren une gorena Antso III.aren erregetzarena izan zen (1000-1035).

- Nafarroako Erresumaren sorrera

Eneko Aritza

Antso III.aren garaiko hedadura

1000 - 1035



Nafarroak baino geroago, Aznar Galindo kondearen familiak Aragoiko Konderriko independentzia lortu zuen.

922. urtean, Aragoi Nafarroako errege-erreginen aginpean geratu zen.

1035an, Antso III. hil zenean, Aragoik independentzia lortu zuen.

- Aragoiko konterriak



4 – Hispaniako Markatik Pirineoetako erresuma eta konderrietara

• VIII. mendean Pirinioetako lurraldea inperio karolingioaren parte zen: Marka Hispanikoa zen.

• IX. mendean inperio karolingioa banandu zen eta ondorioak ekarri zituen: Nafarroa, Aragoi, Katalunian

N

AK Marka Hispanikoa



• 874an, Wifredo Bilodunak Kataluniako konderriak elkartu zituen eta autonomiarekin agindu zuen bertan.

- Kataluniako konterriak



9 - Aragoiko Koroa

XII. mendean sortu zen.

Penintsulan Gaztelan baino gutxiago hedatu zen, baina Mediterraneotik zehar zabaldu zen.

Kataluniako konderriak eta Aragoiko, Valentziako eta Mallorkako erresumek osatzen zuten. Lurralde bakoitzak bere instituzioak eta ohiturak mantendu zituen.

Herritar gehienak nekazaritzatik bizi ziren. Merkataritza asko garatu zen.



Konkistatutako lurraldeak nekazari askeek jendeztatzen zituzten, lurraldeen jabetzarekin.

Nekazari atzeratua eta ekoizpen gutxikoa.

Merkataritza ia desagertu egin zen.

- Kristau-erresumen antolaketa



6 - Kristau-erresumen hedapena

XIII. mendean, kristau erresumak Guadalquivir, Levante eta Balearretako erresumetara zabaldu ziren.

Azkenik 1492ean, Errege Katolikoek Granada konkistatzen dute.



kristauak

musulmandarrak=

mudejarrak

judutarrak

• Ez ziren integratu.

• Bereizitako auzoetan bizi ziren.

• Talde bakoitzak bere tradizioei eusten zien.

• Ez ziren familia mixtoak sortzen.

• Errege-erreginek kulturak errespetatzeko hitza eman zuten baina denboraz egoerak okerrera egin zuen.

Konkistaren ondoriozko gizarte berria



800 urte jo ta ke !!!



Donejakue bideko mugarriak

Santiago

Ponferradako gaztelu tenplarioa

FromistakoSan Martin

San Juan Haitzekoa

Santa Maria Eunatekoa



• Musulmanak ez ziren kokatu Euskal Herriko iparraldean. Ez zen erakargarria, ez zegoen hiririk ez aberastasunik, orografia menditsua...

Euskal lurraldeak VIII – X bitartean



• Euskal lurraldeak inguruko erresuma boteretsuen artean zeuden: Iruñeko eta Gaztelako erresumen artean.

• XI. mendean euskal lurraldeak Nafarroako Antso III. Nagusiaren menpe zeuden.

Euskal lurraldeak XII - XIII bitartean



• XII eta XIII. mendeen bitartean garai batzuetan Nafarroaren menpe eta beste batzuetan Gaztelaren menpe.

Euskal lurraldeak XII - XIII bitartean



Nafarroako erresuma

Nafarroako erresumak itsasorako irteera galdu zuen. 1200ean Araba ia osoa eta Gipuzkoa Gaztelan sartu ziren Gaztelaren kontrako gerra galdu ostean.

Bestalde, ezin izan zuen errekonkistaren bitartez lurraldea zabaldu, Gaztela eta Aragoik inguraturik zutelako.

Nafarroak begiak Frantzian jarri zituen eta erresuma horrekin harremanak indartu zituen.

Iberiar penintsula 1200 urtean



Ekonomia-jarduera nagusiak nekazaritza eta abeltzaintza ziren.

Burdingintzak garrantzia eskuratu zuen, burdin mineral aberatsa eta energi iturri ugariak (basoak eta emari handiko ibaiak) zeudelako. Burdinolak baso eta meategietatik hurbil kokatzen ziren garraio kostuak gutxitzeko.

Merkataritzak ere garapen handia izan zuen XIII.mendetik aurrera. Itsas portuetatik burdina eta Gaztelako artilea garraiatzen zuten Europako iparraldera eta manufakturak inportazen zituzten.

Ekonomiaren susperraldia



Euskaldunak eta arrantza

Euskal portuak ekonomiaren ardatz bihurtu ziren.

Goiz Erdi Aroan, euskal arrantzaleek kostatik hurbil egiten zuten arrantzan baina, pixkanaka, arrantzalekuak agortzek hasi zirenez, beste leku batzuetan bilatu behar izan zuten.

XIII. eta XIV.mendeetan, Ingalaterrako eta Irlandako kosteetan aritzen ziren; Islandiara ere heldu ziren.

Atlantikoa zeharkatzean, Ameriketara ere heldu ziren, Ternuako kostaldeetara eta Lorentzo Ibaiko estuariora.

Bakailaoa eta balea (Bizkaiko golkoan ohikoa Goiz Erdi Aroan) ziren gehien bat arrantzatzen zutena.



Euskaldunak eta arrantza Balearen arrantzaren garrantzia herrien armarrietan

Zarautz



Bost erresumako penintsula

XIV. mendeko europear erresumak

Hispaniako kristau-erresumak. 7. gaia - rg

Education

Transcript of Hispaniako kristau-erresumak. 7. gaia - rg