2 zbk 2018 MartxoaHezkuntza Saileko Berdintasunerako administrazio-unitatea

ZABALEAN AMPLIANDO

2

ldquoEmakume jakintsuak izan dira baita emaku-me borrokalariak ere baina inoiz ez da emakume asmatzailerik izanrdquo idatzi zuen Voltairek beste askok bezala emakumeak gizonen aldaera garatu gabea zirela pentsa-tu eta zabaldu zuen filosofoak Argi eta gar-bi Maria Hebrearra alboratu zuen Maria bainuaren teknika eta destilaziorako zenbait tresna asmatu zituen lehenengo emakume al-kimista Emakume hau I eta III mendeen ar-tean bizi izan zen beste emakume asmatzaile handi batzuen sorlekua izan zen Alexandrian adibidez Hipatia planisferioa astrolabio laua eta hidroskopioa asmatu zituen zientzialari eta filosofoa eta 415 urtean kristau jende-sal-do batek erail zuena

Historian zehar ikerketa zientifikoak emaku-meak baztertu ditu 1910era arte ez zuten unibertsitateetan sartzeko aukerarik izan eta ikasketa zientifikoetara are eta beranduago heldu ziren 1945 urtean Marjory Stephen-son eta Kathleen Londsdale Royal Societyn onartutako lehenengo emakumeak izan zi-ren nahiz eta ordurako instituzio honek ia hirurehun urteko ibilbidea izan ldquoCientiacuteficas en cifras 2015rdquo txostenaren arabera estatu espainiarrean zientzietan doktoratzen diren emakumeen kopuruak gizonena berdindu du eta ikerketa zientifikoan aritzen diren emaku-meen batezbestekoa 39koa da ldquoZenbaki hauek positiboak dirudite baina desparekota-sun ikaragarria dago zeren eta zientzia bio-medikoetan emakume asko eta asko badaude ere teknologikoagoak diren diziplinetan in-geniaritzan esaterako emakumeen batezbes-tekoa oso baxua baitardquo esan du Marta Macho

Euskal Herriko Unibertsitateko (UPVEHU) matematikari eta irakasleak Gainera iker-kuntza akademikoaren ibilbideko goi mailako eremuan emakumeen ordezkapenak baxua izaten jarraitzen du unibertsitate publikoan emakumeak katedratikoen 21 baino ez dira

Txosten honetan adierazten den joera bat dator zientzietako Nobel saria jaso duten emakumeen proportzioarekin ldquoJoan den ur-tean ez zuten emakumerik saritu ezta au-rreko urtean ere 1901 urtetik 581 gizonek jaso dute Nobel saria saritutako emakumeak aldiz 18 izan dira Galdera hauxe da zerga-tik Esaten dutenez emakumeok Nobel sa-rietarako hautagai izateko behar besteko ga-rrantzia oraindik ez dugu atzeman Baina orduan zergatik ez zuen jaso Nobel saririk Lise Meitner-ek fisio nuklearra aurkitu eta gero Zergatik alboratu zuten hezur muina-ren transplantearen teknika garatu zuen Do-ttie Thomas Bazen arrazoi bat horretarako bereizkeriardquo adierazi dute Itziar Alkorta bio-kimikariak Arantza Aranburu geologoak Gotzone Barandika kimikariak Txelo Ruiz informatika ingeniariak eta Ana Zubiaga ge-netistak ldquoEz da pertzepzio batrdquo bideoan

Bereizkeria balorazioetan itxaro-penetan eta lanpostuetara iristeko aukeretan gertatzen da

Familiaren eta irakasleen bidez helarazten ditugun itxaropenak oso garrantzitsuak iza-ten dira ikasleen etekinerako Honi ldquoPigma-lion efektuardquo deritzo hau da pertsona batek beste pertsona bati buruz duen usteak per-

tsona horren etekinean eragina izan dezake ldquoGure jendarteak jenialtasuna gizonekin ge-hiago lotzeko joera dauka emakumeekin bai-no eta ideia honek emakumeak lan zientifi-koetatik aldentzen ditu zientziarako gaitasun hori beharrezkoa dela ulertzen delakordquo ohar-tarazi du Machok Science aldizkarian argita-ratutako ikerketa batean azaltzen denez nes-kengan genero estereotipoak oso goiz gauza- tzen dira eta horren ondorioz pertsona bi-kain bati buruz ari garela neskek normalean mutil bati buruz hitz egiten ari garela uste dute Ikerketa honen arabera neskek 6 urte-tik aurrera haien generoa gutxiesten ikasten dute eta hau joera kezkagarria da zeren eta emakume zein gizon gazteentzat ikasketekin lotutako itxaropenak genero estereotipoetan oinarrituta baitaude

Eskoletako hasierako mailetatik bertatik ge-nero joerak azaltzen dira ikasleak ebaluatze-ko orduan Berriki egindako Ikerketa batean milaka ikasleren azterketak ebaluatzeko modu desberdinak alderatu ziren batetik irakas-leek ikasleen sexua ezagutzen zutenean eta bestetik ezagutzen ez zutenean Horrela le-hen mailako irakaskuntzako matematikako

BAZTERKETA GENEROA ETA ZIENTZIA Emakumeak eta Zientzia gaietan sakontzeko baliabideak

1 - ldquoEmakumeen jakintzek gorde- tzen duten zientziardquo Sorkin ko-lektiboarena Nerabeen hezike-tarako guneetan lan egiten duten pertsonei zuzendutako Gida di-daktikoa

2 - ldquoEmakumeak zientzianrdquo atala UPVEHUko Kultura Zientifikoko Katedraren Zientzia Kaiera web orrialdean Informazioa euskara hutsean dago

3 - ldquoLas mentiras cientiacuteficas sobre las mujeresrdquo Eulalia Peacuterez Sedentildeo eta S Garciacutea Dauder-ena Liburu honek zientzian dagoen matxis-moaren gainbegiratua egiten du

ZABALEAN AMPLIANDO

Bazenekien wifia emakume batek asmatu zuela Hedy Lamarr-ek tek- nologia horren oinarria zedarritu zuen Hollywood-en aktore arrakas- tatsua izateaz gain Anna Connelly-k sute eskailera asmatu zuen 1887-an Hamabi urte geroago Leticia Geer-ek esku batez erabil zitekeen xiringa bat sortu zuenhellip eta horrela emakume zientzialarien zerrenda luzea bat osa genezake emakume izate hutsagatik itzalean geratu direnakZientzia eta genero bazterketaren arazoa familietatik eta ikastetxeetatik umeei helarazten dizkiegun baliore eta itxaropenekin hasten da

ZABALEAN AMPLIANDO

2

ldquoEmakume jakintsuak izan dira baita emaku-me borrokalariak ere baina inoiz ez da emakume asmatzailerik izanrdquo idatzi zuen Voltairek beste askok bezala emakumeak gizonen aldaera garatu gabea zirela pentsa-tu eta zabaldu zuen filosofoak Argi eta gar-bi Maria Hebrearra alboratu zuen Maria bainuaren teknika eta destilaziorako zenbait tresna asmatu zituen lehenengo emakume al-kimista Emakume hau I eta III mendeen ar-tean bizi izan zen beste emakume asmatzaile handi batzuen sorlekua izan zen Alexandrian adibidez Hipatia planisferioa astrolabio laua eta hidroskopioa asmatu zituen zientzialari eta filosofoa eta 415 urtean kristau jende-sal-do batek erail zuena

Historian zehar ikerketa zientifikoak emaku-meak baztertu ditu 1910era arte ez zuten unibertsitateetan sartzeko aukerarik izan eta ikasketa zientifikoetara are eta beranduago heldu ziren 1945 urtean Marjory Stephen-son eta Kathleen Londsdale Royal Societyn onartutako lehenengo emakumeak izan zi-ren nahiz eta ordurako instituzio honek ia hirurehun urteko ibilbidea izan ldquoCientiacuteficas en cifras 2015rdquo txostenaren arabera estatu espainiarrean zientzietan doktoratzen diren emakumeen kopuruak gizonena berdindu du eta ikerketa zientifikoan aritzen diren emaku-meen batezbestekoa 39koa da ldquoZenbaki hauek positiboak dirudite baina desparekota-sun ikaragarria dago zeren eta zientzia bio-medikoetan emakume asko eta asko badaude ere teknologikoagoak diren diziplinetan in-geniaritzan esaterako emakumeen batezbes-tekoa oso baxua baitardquo esan du Marta Macho

Euskal Herriko Unibertsitateko (UPVEHU) matematikari eta irakasleak Gainera iker-kuntza akademikoaren ibilbideko goi mailako eremuan emakumeen ordezkapenak baxua izaten jarraitzen du unibertsitate publikoan emakumeak katedratikoen 21 baino ez dira

Txosten honetan adierazten den joera bat dator zientzietako Nobel saria jaso duten emakumeen proportzioarekin ldquoJoan den ur-tean ez zuten emakumerik saritu ezta au-rreko urtean ere 1901 urtetik 581 gizonek jaso dute Nobel saria saritutako emakumeak aldiz 18 izan dira Galdera hauxe da zerga-tik Esaten dutenez emakumeok Nobel sa-rietarako hautagai izateko behar besteko ga-rrantzia oraindik ez dugu atzeman Baina orduan zergatik ez zuen jaso Nobel saririk Lise Meitner-ek fisio nuklearra aurkitu eta gero Zergatik alboratu zuten hezur muina-ren transplantearen teknika garatu zuen Do-ttie Thomas Bazen arrazoi bat horretarako bereizkeriardquo adierazi dute Itziar Alkorta bio-kimikariak Arantza Aranburu geologoak Gotzone Barandika kimikariak Txelo Ruiz informatika ingeniariak eta Ana Zubiaga ge-netistak ldquoEz da pertzepzio batrdquo bideoan

Bereizkeria balorazioetan itxaro-penetan eta lanpostuetara iristeko aukeretan gertatzen da

Familiaren eta irakasleen bidez helarazten ditugun itxaropenak oso garrantzitsuak iza-ten dira ikasleen etekinerako Honi ldquoPigma-lion efektuardquo deritzo hau da pertsona batek beste pertsona bati buruz duen usteak per-

tsona horren etekinean eragina izan dezake ldquoGure jendarteak jenialtasuna gizonekin ge-hiago lotzeko joera dauka emakumeekin bai-no eta ideia honek emakumeak lan zientifi-koetatik aldentzen ditu zientziarako gaitasun hori beharrezkoa dela ulertzen delakordquo ohar-tarazi du Machok Science aldizkarian argita-ratutako ikerketa batean azaltzen denez nes-kengan genero estereotipoak oso goiz gauza- tzen dira eta horren ondorioz pertsona bi-kain bati buruz ari garela neskek normalean mutil bati buruz hitz egiten ari garela uste dute Ikerketa honen arabera neskek 6 urte-tik aurrera haien generoa gutxiesten ikasten dute eta hau joera kezkagarria da zeren eta emakume zein gizon gazteentzat ikasketekin lotutako itxaropenak genero estereotipoetan oinarrituta baitaude

Eskoletako hasierako mailetatik bertatik ge-nero joerak azaltzen dira ikasleak ebaluatze-ko orduan Berriki egindako Ikerketa batean milaka ikasleren azterketak ebaluatzeko modu desberdinak alderatu ziren batetik irakas-leek ikasleen sexua ezagutzen zutenean eta bestetik ezagutzen ez zutenean Horrela le-hen mailako irakaskuntzako matematikako

BAZTERKETA GENEROA ETA ZIENTZIA Emakumeak eta Zientzia gaietan sakontzeko baliabideak

1 - ldquoEmakumeen jakintzek gorde- tzen duten zientziardquo Sorkin ko-lektiboarena Nerabeen hezike-tarako guneetan lan egiten duten pertsonei zuzendutako Gida di-daktikoa

2 - ldquoEmakumeak zientzianrdquo atala UPVEHUko Kultura Zientifikoko Katedraren Zientzia Kaiera web orrialdean Informazioa euskara hutsean dago

3 - ldquoLas mentiras cientiacuteficas sobre las mujeresrdquo Eulalia Peacuterez Sedentildeo eta S Garciacutea Dauder-ena Liburu honek zientzian dagoen matxis-moaren gainbegiratua egiten du

ZABALEAN AMPLIANDO

Bazenekien wifia emakume batek asmatu zuela Hedy Lamarr-ek tek- nologia horren oinarria zedarritu zuen Hollywood-en aktore arrakas- tatsua izateaz gain Anna Connelly-k sute eskailera asmatu zuen 1887-an Hamabi urte geroago Leticia Geer-ek esku batez erabil zitekeen xiringa bat sortu zuenhellip eta horrela emakume zientzialarien zerrenda luzea bat osa genezake emakume izate hutsagatik itzalean geratu direnakZientzia eta genero bazterketaren arazoa familietatik eta ikastetxeetatik umeei helarazten dizkiegun baliore eta itxaropenekin hasten da

ZABALEAN AMPLIANDO

3

DATU BATZUKGenero ikuspuntua duten egitasmo zientifikoak

bull PLOTINA Egitasmo europar honek berdin-tasun diagnostikoak burutzen ditu planak ezartzen ditu funtzionatzen duten ekimenak ikertu eta emaitzak unibertsitate eta ikerkuntza gune guztietara zabaltzen ditu berega-natu ditzaten Lan hauek maila guztietan egiten ditu erabaki or-ganoetan langileen kontratazioan ikerkuntzen gauzatzean eta abar

bull PAST WOMEN Proiektu honek eboluzioa ikertzen du genero ikuspegia kontuan har-tuta Ekimen honetan arkeologia historia eta historiaurrea bezalako arloetako emakume zientzialariek parte hartzen dute eta historiau-rrean gertatu zenaren ikuskera benetakoagoa ematen saiatzen dira (gizaki ehiztariaren mitoa eta abar)

bull MUJERES CON CIEN-CIA

UPVEHUko Kultura Zientifikoko Katedrak sustatutako blog honek genero eta zientziaren gaiak jor-ratzen ditu emakume zientzialar-iak ikusaraziz

Interesgarria De IntereacutesBIDEOA LIBRO MUacuteSICA

ZINEGOAK 2018Badator aurtengo Zinegoak 2018 Zi-negoak Bilboko gaylesbotrans Nazi-oarteko Zinema eta Arte Eszenikoen Jaialdia 2004 urtean jaio zen Hegoak elkartearen eskutik kultura zinema eta arte eszenikoen bidez sentsibili-zazioa bultatzeko asmoz Ekimen hau urtero antolatzen da Bilbon otsail in-guruan eta martxoan Euskal Herriko herri ugaritara heltzen da bere heda-penaren bidez

Aurtengo egitaraua

MUJERES EN LA CIENCIA 50 intrepidas pioneras que

cambiaron el mundo

Un libro ilustrado y educativo que pone de relieve las contribuciones de cincuenta mujeres notablesa los campos de la ciencia la tecnologiacutea la ingenieriacutea y las matemaacuteticas desde el antiguo hasta el mundo moderno

LA BASU Hip hop femnista

Nacida y criada en Bilbao Ele-na Caballero maacutes conocida como La Basu se define como una fiel amante de la muacutesica destacando geacuteneros musicales como el rap el soul dancehall reggae RampB rock punk e incluso flamenco

BideoKlip-a

azterketak ebaluatu ziren eta neskek mutilek baino nota hobeak atera zituzten ebaluazioa itsua izan zenean baina okerragoak irakas-leek zeinen azterketa ari ziren ebaluatzen ba-zekitenean

Emaitza akademiko berdinekin emakumeak gizonak baino okerrago baloratzen dira

ldquoBada pasadizo bat oso argi erakusten due-na zein barneratua daukagun emakume zien- tzialarien lanak haien kide gizonenak baino gutxiago balio duen ideia Duela gutxi zen-dutako Ben Barres neurologoaren kasua da Bere karrera zientifikoa bikaina izan zen eta aurkikuntza guztiz garrantzitsua egin zuen neuronak eta zelula glialen arteko inte-rakzioak azaldu zituen Eta aurkikuntza hori Barbara izenarekin egin zuen jaio zenetik 40 urte izan arte izen hori izan zuelako Tran-sexuala zen Ben izena hartu zuenean hi- tzaldi bat eman ostean ikertzaile ospetsu bat hurreratu zitzaion bera zoriontzeko eta gero honelako zerbait idatzi zuen lsquoGaur Ben Ba-rres-ek oso mintegi ederra eskaini digu bere lana bere arrebarena baino askoz hobea darsquo Zenbait urte lehenago Barbara entzun zuen eta dirudienez bere lana ez zitzaion bere ne-barena bezain aparta iruditu

Argi dago eztardquo iradoki du Ana Galarraga Elhuyarreko dibulgatzaile zientifikoak

Ben Barres-ek lehenengo emakume beza-la eta gero gizon bezala tratatua izan izanak ematen zion bere ikuspuntu pribilegiatutik artikulu bat idatzi zuen zientziaren munduko sexismoari buruz Honela zioen bere artiku-luan ldquoTransgeneroa naizela ez dakiten per- tsonek askoz ere errespetu gehiagorekin tra-tatzen nautela izan da nabaritu dudan aldake-tarik handiena are gehiago orain esaldi bat

buka dezaket gizonen batek ni moztu gaberdquo

Zientzia alorreko lanpostu batera iristeko iza-ten den bereizkeriaren beste adibide esangu-ratsu bat Jennifer eta John-en kasua da Esta-tu Batuetan laborategia zuzentzeko lanpostu bat betetzeko curriculum berdinak bidali ziz-kioten biologia kimika eta fisikako fakultatee-tako 127 kideri Jaso zituzten curriculumen artean zegoen desberdintasun bakarra hauta-gaiaren izena izan zen haietako 63 John ize-narekin bidali ziren eta besteak Jennifer ize-narekin Curriculumak berdinak izan arren lan horretarako Jennifer John baino ezego-kiagotzat jo zen eta bestaldetik orientabide gutxiago eskaini zitzaion eta 13 baxuagoa zen soldata

Emakumeak berdinkidetzat hartuak izaten dira jarduera bat profesionalizatu eta insti-tuzionalizatzen den arte Orduan emakumeen papera jarduera horretako prestigioarekiko alderantziz proportzionala izaten da Zien- tzian genero-joeraren arazoaren ondorioak ez dituzte emakume zientzialariek pairatzen bakarrik jendarte osoak jasaten ditu beti agerikoa ez den modu batez ikerketen emait-zetan eta berrikuntzetan eragin negatiboak baitauzkate

ALBISTEAK NOTICIAS

4

Este protocolo tiene por objeto estable-cer el procedimiento de actuacioacuten de la UPV ante situaciones de acoso sexual yo acoso por razoacuten de sexo proporcionando a la comunidad universitaria el instrumen-to adecuado para solicitar la intervencioacuten pertinente frente a este tipo de conductas indeseables en la organizacioacuten

En el desarrollo de su elaboracioacuten ha sido fundamental la parcicipacioacuten de todos los agentes implicados A fin de cuentas su fi-nalidad es definir e implementar la se-cuencia de actuacioacuten para las difrentes personas y entidades de la UPV que pu-dieran verse involucradas en laactivacioacuten del presente procedimiento y sus liacutemites de actuacioacuten

La Universidad del Paiacutes Vasco elabora el protoco-lo ante la violencia de gen-ro

EUSKAL GIZARTEAK BER-DINTASUNAREN ALDE EGINDAKO LANA GORAI-PATZEN DU EMAKUNDEK BERE 30 URTEURRENEAN

iquestSABIAS QUE

Angela Davis Poliacutetica activista profesora de Historia de la Conciencia en la Universi-dad de California exmiem-bro de las Panteras Negras dirigente histoacuterica del Par-tido Comunista de Estados Unidos Angela Davis con-siderada una de las grandes luchadoras en contra de la discriminacioacuten racial y a favor de los derechos hu-manos estuvo reciente-mente en el CCCB de Bar-celona Bajo el tiacutetulo de lsquoLa revolucioacuten hoyrsquo nos invita a reflexionar sobre el papel del feminismo y del con-cepto de interseccionalidad en las luchas por la justicia social

Belaunaldi gazteagoekin ardu-ratsu jokatzeko eta egunero bi-zitzaren arlo guztietan berdin-tasuna transmititzeko eskatzen die Emakundek helduei

Emakunderen kanpaina Berdintasuna ikasi egiten da Irakatsi berdintasunardquo le-lopean neskatilak eta mutikoak ditu pro-tagonista haien bidez gogorazten baiti-gu ikastaldi baten fruitu direla haien ja-rrerak balioak bizitzaren ikuspegiahellip Sentsibilizazio-kanpainak azpimarratzen duenez berdintasunean oinarritutako balioak ez dira berez sortzen berdinta-suna ikasi egiten da beste balio jarrera edo gizartean joka- tzeko modu batzuk ikasten diren bezala eta horrenbestez pertsonen sozializa- tzearekin zeriku-sia duten eragile guztiek erantzukizun handia dute berdintasuna eta eredu ber-dintzaileak irakasterakoan eta zentzu horretan bereziki belaunaldi gazteengan jarri behar dute arreta

Arduratsu jokatu eta egunero berdintasuna transmitu helduei zuzendutako Emakunderen Martxoaren 8rako kanpaina

Informazio guztia Emakunde aldizkarian eta Irekian

Emakundek Emakumearen Euskal Erakundeak Otsailaren 5ean 30 urte bete ditu 1988an Euskal erakundeek sortu zu-tenetik institutuak bide berriak ireki ditu berdintasunerantz Berdintasunerako po-litikak diseinatu bultzatu haien inguruan aholkatu koordinatu eta ebaluatu izan ditu bai eta gizartea sentsibilizatzen duena ere Euskal autonomia-erkidegoko emakumeen eta gizonen arteko berdintasun erreal eta

eraginkorra lortzeko xedez Institutua sortzeko legearen onarpenetik hiru hamarkada bete dira eta ospakizun publikoa apirilaren 24an egingo da Emakunde sariaren entrega ekitaldiarekin batera Emakundek gizarte osoaren ekar-pena goraipatu eta aurrerapenak gizar-te osoaren bultzadari esker gertatu direla azpimarratu du

ELKARRIZKETA ENTREVISTA

5

MARTA MACHOldquoIKERKETA GENERO IKUSPUNTUTIK EGI-

TEAK GAUZA DESBERDINENGATIK ARDU-

RATZEA ESAN NAHI DUrdquo

ELKARRIZKETA ENTREVISTA

Marta Macho Stadle matematika-ria Euskal Herriko Unibertsitateko (UPVEHU) irakaslea da eta bere bizitzaren zati handi bat zientziaren jendarteratzeari eskaini dio betiere andreek zientziari egindako ekarpe-nak kontuan hartutaIzan ere Macho emakume zientifi-koak ikusarazi eta genero eta zien- tziaren gaiak lantzen dituenldquoMuje-res con cienciardquo blogaren arduradu-na da Joan den urtean Berdintasunaren al-deko Emakunde Saria jaso zuen

Urte luzeetan emakumeak ikerketa zientifi-kotik baztertuta egon dira eta ikerketen ob-jektu bezala ere ez dituzte kontuan hartu Zeintzuk dira gertaera honen ondorioak

Ikertzaile bezala emakumeak baztertuta egoteak populazioaren 50 garen emaku-meon ikusmoldea alde batera uztea ekarri du Andre askok zientzia haiena ez den gai bat dela uste dute Aspaldian emakumeok ezin genuen hezkuntza arautuan sartu eta hau dela eta zientzian aritutako emakumeen lorpen zientifiko asko haiekin lan egiten zu-ten gizonek lapurtzen zizkieten

Emakumeak objektu bezala ere baztertuak izan dira eta honek emakumeak eremu zien-tifiko guztietatik kanpo utzi ditu Adibidez medikuntzaren alorrean emakumeen gor-putzari buruzko ezagutza oso urria da ze-ren eta gure gorputza ugaltze aparatu batera murriztu baitute eta jazoera honengatik be-reziki gure osasuna gutxi zaindu ohi da

Emakumeek ikasketak hautatzerakoan gu-txiagotan egiten dute karrera zientifikoen alde

Unibertsitatean orokorrean emakume gehiagok ikasten dute gizonek baino baina ez karrera zientifikoetan hain zuzen ere In-geniaritza ikasketetan gizonen parte hartzea itzelezkoa da

ldquoMujeres con Cienciardquo gure blogarekin gai hori jorratzen saiatzen gara emakumeak zientzian ere aritu izan direla ikusarazi nahi dugu

Zure ustez ikasketen hautaketa desberdin hauek badaukate zerikusirik genero estereo-tipoekin

Zientzia jenialtasunarekin lotutako jardue-ra bezala ulertzen da eta hau historikoki gizonei erantsitako ezaugarria izan da Eta neskei txikitatik ez dutela balio esa-ten badiezu ez da harritzekoa gero parte ez hartzea Hain zuzen ere lsquoSciencersquo aldi-zkariak berriki argitaratutako ikerketa ba-tean neskatoak sei urtetik aurrera adimen gutxiagokoak diren ideia barneratzen dute-la ondorioztatu da eta hau jendartetik igo-rritako zerbait da Zientzia beste edozein jarduera bezalakoa dela zabaldu behar da Gainera gero eta ikerketa gehiagok berres-ten dute aurrerapen zientifiko eta teknolo-giko asko autismoaren espektroko sindro-meren bat pairatzen duten pertsonei esker lortutakoak direla edo guri irakasten digu-ten begiratzeko eraren ordez bestelako era bat duten pertsonei esker eskuratutakoak

Emakume zientzialari gehiago egongo ba-lira ikerketetako genero ezaugarriak iku-saraziko liratekeela uste duzu

Emakumeon ikusmoldea ikerketetan sartzea oso garrantzitsua da Izan ere me-dikuntzan gero eta emakume gehiago sar- tzearen ondorioz saiakuntza mediko guz-tiak berrikusten ari dira zeren eta labora-tegietatik hasita erabili izan diren saguak arrak baino ez baitira izan Sagu emeak ez ziren erabiltzen Egia da hormona aldake-tek ikerketak zailago bihurtzen dituzte-la baina egin egin behar da Miokardioko infartuarekin frogatu dena adibide ona da infartua guztiz desberdina da gizon eta emakumeengan Ikerketek genero ikuspun-tua izan behar dute zeren eta beste gauza batzuen artean emakumeon osasuna jokoan baitago

Zein neurritan da garrantzitsua ge-nero joera ikerketa zientifikoetan Genero ikuspegia izateak ikerketa egiterakoan gauza desberdinetan interesa izatera garamatza Emakumeon ikusmoldeak aldake-ta ekar dezake Adibidez ikerketa teknolo-gikoek frogatzen dutenez Internetek ge-nero joera izugarria dauka Sarean egiten ditugun bilaketen emaitzak ez dira halabe-harrez izaten zuzenduta daude eta estereo-tipo femeninoak iraunarazten dituzte alor guztietan Halabeharrez algoritmoak egi-ten dituztenak gizonak dira

Zientzietako ikasketak egitea erabakitzen duten emakumeek gizonek bezainbeste aukera di-tuzte haien lanbidea garatze-ko Ez Ntildeabardurak kon-tuan hartu eta tentuz ibiltze-ko puntua da hau Yalen egin-dako ikerketa batean Jennifer eta Johnen kasu ospetsuan emakumeen curriculumak gi-zonezkoenak baino zorrotzago epaitzen dituztela argi geratu zen Kasu honetan unibertsi-tateko irakasleei bikoiztutako curriculum berdinak banatu zitzaizkien batzuk emakume izenarekin eta besteak gizon izenarekin Irakasleek emaku-me izena zuten curriculumak okerrago puntuatu zituzten sistematikoki nahiz eta ber-dinak izan Pertsonak ez gara uste dugun bezain objekti-boak Eta subjektibotasunak garrantzia duen prozesuetan emakumeak lagundu behar di-tugu bestela galtzeko aukera guztiak edukiko ditugu

Berdintasun politiketan arazo hau lantzen ari da Ahalegin handiak egiten ari dira gutxienez pa-rekotasuna izateko pareko-tasunak ez du berdintasuna bermatzen baina emakumeok eremu guztietan ordezkatuta ez bagaude oso zaila izango da berdintasuna lortzea Emakumeon ikuspegia beharrezkoa da es-tamentu guztietan gizonak baino ez ba-daude ikusmoldea oso bestelakoa baita

Ezagutza zientifikora iristeko emakumeon borroka etengabekoa izan da Zeintzuk dira gaur egun alor honetan emakumeoi gera- tzen zaizkigun lorpenak Emakumeoi min handia egiten digun berdintasun pertzepzio faltsu bat dagoela uste dut Eta atzerakada txiki bat egon dela ere esango nuke erlaxatu egin garelako Erabaki postuetara heltzea gera- tzen zaigu lehen planora iritsi eta buruzagi izatea eta hau egin behar dugu ez emaku-me ikusmoldearekin bakarrik baizik eta ikuspegi feministarekin jendarte aldaketak lortzeko Eta zientzian eta hainbat alorre-tan dagoen beirazko sabaia apurtu behar dugu