2013ko urtarrilaren 31 | XXXIII. urtea | 583. zenbakia www.ttipi.net

Inauteriak � 25/36Egitarauak, elkarrizketak…

BERA � 10Ordutegia jarri diote futbolzelaiari eta frontoiari

BAZTAN � 41San Antongo aretzearenjabea ez da agertu

ITUREN � 20Denbora bankua martxanjarri du Trukerrekak

GOIZUETA � 25Karnabala girotzeko datozSanta Ageda eta Kalderero

BaztandarrenBiltzarrak 50 urte � 3

ZOZKETAK � 49

Txartela egitekodeitu 948 63 54 58telefonora

Haur eta helduinauteri giroan

Herri batzuetan ospatu berria etagainerakoetan egiteko punttuan,

ohitura ikusgarri eta berezkopertsonajez bestitua

dator aurten ere.

Argazki hau Amaiurrenateria da, egun ttun ttun

egunean.

MikelIRIARTE

Ezinduak laguntzen, erreskatean, artzainekin…

Konpainiaz haratago,gizakiarekin laneantrebeak diren txakurrakKeinu edo hitz bat nahikoa dute agindua ulertueta lanean hasteko. Txakur bereziak dira, lauhankako heroiak, egunerokoan bidelagunak edolehiaketetan txapeldunak. ERREPORTAJEA � 4-5

ARGAZKIA: ONDIKOL

Udaberrian hasiko da laneanBidasoaldeko hondakinak bildu etatrinkotuko dituen transferentziagunea � 18

2 | PUBLIZITATEAttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

ELKARRIZKETA | 3ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

E. IRAOLAZeinda50.urteurrene-ra iristeko sekretua?Aunitz urte dira, bainapentsatzen dut errele-boak izan direlako iritsidela kopuru honetara.Bidean aunitz gora be-hera eta gertaera izandira.Garaidesberdinakbizi izan ditugu, batzuknahiko larriak ere bai.Baina nonbait jendeagauza guztien gainetikinplikatueginda.Baze-goen eta badago nahiahonekin aitzinerat se-gitzeko.Egun bereziada. Erreferente bat izanda aunitzendako etaoraindik ere garai bate-an etortzen zen jendeaetorri egiten da. Agian,lorpen bat bezala eregogoratzen da.Antolaketa egitekomodua aldatu da?Baztandarren Biltzarrahasierabateanegunba-karrera mugatzen zenbainaurteekinelkartea-renbeharra ikusietasor-tuzen.Hasierakourtee-tan oztopo aunitzi eginbehar izan zitzaion au-rre.Udalek lagundube-harrean trabak jartzenzizkizuten, fabore eskejoan beharra izaten zeneta horrela ere ez zenbehar zen laguntza lor-tzen.Denborarekin ins-tituzioetanereeboluziobat egon da eta orainnormalizatua dago etalaguntzaereeskaintzendute. Elkartearen anto-lakuntzan berriz, gene-razio desberdinetako

jendea ibili da. Gauregun jende nahikogazteadahordabilena,nahi edo behar adinaere ez. Jende falta da-goela diote. Garai erra-zakbizi izanditugu.Jen-deak nahiago izan dubesta egin lanean ari-tzea baino.Egunakberakjasandualdaketarik?Gehiegiezdaaldatuegi-taraua. Orgen apain-garriak egiten dira, he-rri bakoitzak berea era-matenduurtero, hasie-ratik gainera eta horre-kin batera herri bazka-riaereegitendabai.Ga-rai batean ia ia orga de-nek izatenzutengai tra-dizionalen bat. Alda-

rrikapenak ere ez zirenfalta izan, 80. hamarka-dan gehienbat. Gauregun denetarik dago,baina lehengo aldean,aunitz indar hartu duantzerkiak. Ezdabaka-rrik gauza estatiko bat.Jendearenpartehartzeabultzatu eta pasarteakkontatzen dira. Horrekbizitasun handia ema-tendu.Nikustehori jen-deak baloratzen duela.Garai zailak izan ditu,etorkizuna nola ikus-ten duzu?Krisi ekonomikoak bai-no gehiago kezkatzennau,erreleborikezego-teak. Hori ez gerta-tzekoberrantolaketabatbeharrezkoa da. 50 ur-

tez iraun dugu eta ora-in elkarteari zer eska-tzen diogun planteatubeharko litzatekeelaus-te dut. Nola izan beharlukeen, nola funtziona-tu... garai batean Baz-tango jarduera kultural,politikoetasozial guzti-ak Baztandarren Elkar-teareneskutikegitenzi-ren eta orain guztia al-derantziz da. Hainbateta hainbat talde dau-de eta bakoitzak berealdetikegitendu lan.El-karrekin harremanetanjarri eta koordinazio la-nak egin behar dituzte-la iruditzenzait.Zentro-akBaztandarrenBiltza-rra behar luke izan.50.urteurrenadelaetazer antolatu da?Urteurrena ospatzekoproposamendesberdi-nak ari dira lantzen. As-moetako bat da herribakoitzeanekitaldides-berdinak egitea. Horre-la uztailera iristen gare-nerako herri guztietangirotzeko eta urteu-rrenaospatzekozerba-it egina egonen da.Baztandarren Biltza-rrean egon ez denarizer erran?Animatu eta etortzeko.Bailara euskaltzale ba-tera etorriko dela etabertako jendea ezagu-tuko duela. AunitzetanBaztandarrak tuku-tu-ku izatearen fama du-gu.Etortzenbadira iku-siko dute ez garela ho-rrela eta badugula zerkonta.

Baztandarren Biltzarrak mende erdia bete duaurten. Bestarekin lotzen dute batzuek izenhori, baina hurbiletik bizi dutenek besta bainoaskoz gehiago irakurtzen dute hitz horien

atzean. Mikel Iriarte da horietako bat. Baztan-darren Biltzarreko zuzendari kargua bete zuenzortzi urtez. Iragana, oraina eta etorkizunaizan ditugu hizpide. Eguna ez ospatzeko

mamua sarritan inguruan ibili bada ere, «jen-dea gauza guztien gainetik inplikatu» dela dio.Bere ustez, oinarrizkoena lortu da, «bazegoeneta badago aitzinerat segitzeko gogoa».

Mikel IRIARTE | Baztandarren Biltzarreko kidea

«Krisi ekonomikoak baino gehiagokezkatzen nau erreleborik ez egoteak»

ETORKIZUNA«Garai bateanBaztango jarduerakultural, politiko etasozial guztiakBaztandarrenElkartearen eskutikegiten ziren eta orainguztia alderantziz da.Hainbat eta hainbattalde daude eta bakoi-tzak bere aldetik egi-ten du lan. Elkarrekinharremanetan jarri etakoordinazio lanak eginbehar dituztela irudi-tzen zait. ZentroakBaztandarren Biltzarrabehar luke izan»

UTZITAKO ARGAZKIAMikel Iriarte, zortzi urtez Baztandarren Biltzarra elkarteko zuzendaria izan zen.

4 | ERREPORTAJEAttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

Eneritz IRAOLAArgiak i tza l i edo

piztea, ardi galduak ar-taldera biltzea edo lur-pean dagoen pertsonatopatzea. Ez dira triki-mailuhutsak.Txakurho-rienegitekoakdira, ho-rretarako heziak izanbaitira. Emaitza ez daegun batetik besteralortzen. Ordu asko be-har izatendira eta agin-du berberaren milaka

errepikapen. Erreskatetxakurrek, artzain-txa-kurrek eta laguntzara-ko txakurrek funtseanoinarri bera dute: jabeaeta txakurraren artekoelkarlana.

ARTZAIN TXAKURRAKArtzaina eta txaku-

rra.Ezinbatabesteaga-be imajina. Batzuen la-namendietangelditzenda, jendartera eraman

gabe.Bestebatzuekor-dea, hartutako trebeziatxapelketetan jartzendute praktikan. Pausohori ematen dutenekmomentuko tentsioariaurre egiteko gai izanbehar dute eta guztia-rengainetikartzainarenaginduak betetzen ja-kin. Berezko dohaiaklandu behar izaten di-ra, ariketa bereziak es-katzen dizkietelako.

Eskuarekin egindako keinu bat edohitz bat nahikoak dituzte aginduajaso eta betetzeko. Artaldea men-dean hartu, oztopoekin lagundu edo

larrialdietan bizitzak salbatzeko.Usaimen zorrotza, oin arinak...berezkoak dituzte, baina jasotakoheziketak, bihurtu ditu berezi.

LAGUNTZARAKOTXAKURRAKEzintasun fisikoren

bat dutenen eskuak di-ra ateak zabaldu, lu-rrera eroritako gauzakjaso edoargiak itzali di-tzakete. Autismoa du-ten haurrentzat ere ba-liagarriak dira, integra-zioan laguntzen diete.Hipogluzemia kasuakgertatu baino 20 minu-tu lehenagodetektatze-ko gai ere badira. Gor-putzak botatzen duenberoaren arabera su-matzen dute. Halakorikgertatzean zakurra gai-xoaren inguruan birakahasten da. Alerta me-kanismoa martxan jar-tzen du.

ERRESKATE ZAKURRAKBeraien zeregin na-

gusia mendian galdu-takopertsonaketahon-dakinetan edo bestela-ko materialetan harra-patutakoak ahalik etaazkarren aurkitzea da.Nafarroako Erreskatetaldeaaritzenda txakur

hauekezten1993azge-roztik. Taldekide guzti-ak bolondresak dira«zerbitzuarengatik ezduguordainik jasotzen»dio Esther Garrote tal-deko zuzendariak. «Ur-teko egun guztietan»atera daitezkeela gai-neratzen du «edozeinordutan deituta».

ARRAZAKLaguntzarako txa-

kurrak hautatzerakoan«labrador arrazakoak»izaten dira gehienak.Txakur hauek «pertso-nen integrazioan lagun-du» behar dutela uste

ERRESKATEAK«Pasa den urtean 16erreskatetan hartugenuen parte.Normalean perretxikobila irten eta galdudiren mendizaleakedo alzheimerraduten gaixoak erres-katatzen ditugu».

Esther GARROTENafarroako erreskatezakurren taldeko zuzendaria

SEKRETUA«Txakurrari norberakesaten diona betieginaraztea dasekretua, ez uzteainoiz agindua betegabe. Bestela gerokomeriak izangodituzu».

Antonio ALUSTIZAAresoko artzaina

ESKARIAK«Eskatzaileak bene-tan txakurraren beha-rra duela erakutsibehar du. Txakurrakegunerokoan lagundubehar dio, bestela ezdu bere lana bete-tzen».

Iosu MENDEZBocalan Biak Bateko kidea

GIZARTEA � TXAKUR ETA GIZAKIEN ARTEKO ELKARLANA

Konpainiaz haratago,gizakiarekin laneantrebeak diren txakurrakHeziketa berezi baten bidez lortutako fruituak

ERREPORTAJEA | 5ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

«Eskatzailearen etatxakurraren artean bino-mio perfektua bilatzekoahalegina egiten dugu»

«Eguneroko lana da egonlitekeen entrenamendurikhoberena artzain-txakurbatentzat»

«Txakurrak ikasten dupertsona topatzen badubakarrik lortuko duelasaria, bere jostailua»

Laguntzarako txakurrekin egiten dutelanBocalanBiakBatelkartean.Berriki Le-sakako Irain eskolan izan dira erakustaldibat eskaintzen. Iosu Mendezek, taldeki-deetakobatek,azaldudigunez«ezintasunfisiko edo psikologiko bat dutenen egu-neroko bizitza erraztea» da txakurren egi-tekoa. Eskatzaileek elkartera jotzen dutetxakurbateneske,baina baldintzabatzukbete behar dituzte ezinbestean «benetantxakurraren laguntza behar dutela froga-tu behar dute». Txakurra prestatzen «seibat hilabete pasatzen ditu entrenatzailea-rekin. Gero instruktore baten eskuetatikpasatzen da, zerbaitetan hobetu beharkobalu hobetzeko». Heziketa espazializatuaizaten da «momentu horretan badakiguzeinentzat den txakurra eta bere beharrakasetzekoheztendugu, adibidezezkerbe-soa ezin badu mugitu, txakurrak alderdihori garatuko du». Ondoren familiarekinhamabost bat eguneko egokitzapen bategiten dute «familiari erakusteko txaku-rrari aginduak nola eman, zer egin deza-keen eta zer ez». Txakurrak ematerakoan«eskaitzaileareneta txakurrarenarteanbi-nomio perfektua bilatzeko ahalegina egi-tendugu»dioMendezek.Pertsonarenizae-ra eta txakurrarena lotzen saiatzen dira«haur bati adibidez ez diogu, zakur indar-tsu eta handi bat jarriko». Laguntzaileakez dira bizitza guztirako «txakurrak ere ju-bilatu» egiten baitira. Bere ustez, «10 ur-tez lanean aritu ondotik, ongi irabazia du-te atsedena».

Duela«25urte inguru»hasizenartzaintxa-kur txapelketetan parte hartzen AntonioAlustiza. “Ttiki” izan du azken hamar ur-teetan bidelagun. Txakurrari izenak ez dioizana aitortzen. Handia izan baita bikote-ak lortu duena. Hiru aldiz jarraian OñatikoNazioartekoTxapelketa,Nafarroakoazazpialdiz, eta EuskalHerrikoabehin irabazi di-tuzte. Emaitzak horiek lortzeko «egunero-ko lana da txakurrarentzat egon litekeenentrenamendu hoberena» esan digu. Ur-tean zehar txapelketetan egiten dituztenariketa batzuk ezdirela egitendio «etxekolanak egiteko adibidez, banderak ez dirabehar». Txapelketak hasi baino «hilabetebat lehenago hasten naiz ariketa horiekegiten» dio. Entrenamendu egiteko ez daurrutira joaten «gure belazeetan zirkuituantzeko bat jarri» eta «bere kasara» ari-tzen dela dio. «Modu librean» egin arren,egiten duen guztia «beharrezkotzat» jo-tzen du. Izan ere, «etxean ongi egiten du-te ariketa, baina jendearen aurrean hauekereehunekohandibat jeistendute».Artzai-na eta txakurraren artekoerlazioak «estuaeta oso ona» izan behar du, nahiz eta ba-tzuetan «egun txarrak izan, bai nik etabai-taharkere». Ibilbideoparoa izandute,bai-na Ttikiri «ailegatu zaio erretiroa hartzekogaraia». Bere alabak, Bat-ek hartuko dulekukoa«momentuanbehintzatetxeko la-netanosogustora nagoegitenduen lana-rekin».Berriarekin«ahalegina»egingodue-la dio eta emaitza txapelketara joandako-an ikusiko dela.

Iosu MENDEZ | Laguntzarako txakurra Antonio ALUSTIZA | Artzain-txakurra Arantxa KONDE | Erreskate txakurra

Nafarroako Erreskate Zakurren taldeanibili zen hiru urtez Arantxa eta «esperien-tzia hagitz interesgarria eta ona» izan ze-la dio eta «lantaldea izugarri jatorra» zela.Txakurrari «nola entrenatu, nola erakutsiikastenduzu»bertan, bainaerreskateba-tean parte hartzeko hori baino »gehiagobehar» dela aipatzen du «zuloren bateraerori dennorbait erreskatatu behar badu-zu eskalada egiten jakin behar duzu, le-henengo arretarako ikastaro batzuk erehartzea komeni da».Bilaketa egiterakoantxakurraren motibazioa «bere jostailurikgogokoena da, pilota bat adibidez». Txa-kurrak «itsututa egon behar du jostailua-rekin» eta badaki erreskatatu beharrekopertsona «topatzen badu, bakarrik lortu-ko duela saria, bere jostailua». Entrena-mendu guztietan «jostailu hori sartu» be-har dela aipatzen du. Ariketa oso errea-lak egiten dituztela azaltzen du «erreska-te batean leherketa bat gertatu daiteke,horregatiksuhiltzaileekiinbenetakoleher-ketak praktikatzen dira». Gure eskualde-an «Berako kanteran izan ginenean ika-ragarrizko zuloak egin genituen, kotxeakzuloetan sartu eta kotxe barrenean per-tsonak sartu ziren eta gero zuloak harriztapatu ziren». Zakurrak ordu bete inguru-an aritzen dira normalean erreskateetan,eta gero beste batek betetzen du bere le-kua«bestela frustrazioa handia da txaku-rrarentzat». Inplikazio handia eskatzenduela dio «ordu asko eta lan handia eginbehar da, txakurra mailara iristeko».

duteeta«arrazabatzue-tako txakurrekin aurka-ko efektua» lortuko lu-ketela uste dute Boca-lan Biak Bat elkartean.«Rotwailer, pitbullak...ikara sortzendute.Per-

tsona bat arraza horre-tako txakurrekin ikuste-anurruntzeko joera iza-tendugu».Erreskateza-kurrenartean,arrazaezda finkoa izatean, bai-na edertasun arloetatik

datozen txakurren or-dez, lanerako txakurraklehenesten dituzte etataldean sartu aitzinetikfrogabatereegitenzaie,gaitasunak neurtzeko.Artzain-zakurren kasu-

an arraza jakin ba-tzuetakoak erabiltzendira. Alustizaren kasu-an ez hori bakarrik, Tti-kik erretiroa hartzenduenean, bere alabakhartuko baitu lekukoa.

Lauhankakoheroiak,egunerokoan bidelagu-nak edo lehiaketetantxapeldunak.Txakurbe-reziak dira baina, agian,beraien jabeakerebere-ziak direlako izanen da.

� TXAKURREN JABEEKIN SOLASEAN

ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.316 | IRITZIA

Argitaratzailea Ttipi-Ttapa Fundazioa • Egoitza Koskontako bidea, 07-1 • 31770 LESAKATel. (+34) 948 63 54 58 • Faxa (+34) 948 63 54 57 • info@ttipi.net

Zuzendaria Aitor Arotzena Erredaktore burua Gurutze Pikabea Erredakzioa Eneritz Iraola Publizitatea Usoa Vicente, Amaia Odriozola Berriemaileak Esteban Arotzena,Juana Mari Saizar, Kontxi Klaber, Ainhoa eta Maider Ansa, Arkaitz Mindegia, Franck Dolosor, Margari Etxenike, Koro Iratzoki, Nerea Altzuri, Joseba Urrotz, Irune eta Itsaso Eli-zagoien, Maite Oteiza, Maider Petrirena, Markel Lizasoain, Fermin Etxekolonea, Fernando Etxeberria, Izaskun Goñi, Joana Guerendiain, Martin Bertiz, Nerea Telletxea, MattinLarralde, Juan Mari Barriola, Joxean Ortega.

Fundazioaren Presidentea Pello Apezetxea Kudeatzailea Joxemanuel Irigoien Administrazioa Amaia GoiaLege Gordailua NA-1324/85 • ISSN 1578-4673 • Tirada 6.000 ale

Erakunde laguntzaileak Etxalar, Leitza, Goizueta, Arano, Areso, Baztan, Sara eta Senpereko udalak, Zugarramurdiko Akelarre elkartea, Malerrekako ZerbitzuMankomunitatea

2013ko harpidetza sariak

Hego Euskal Herria . . . . . . . . . . . .40€ Europa . . . . . . . . . . . . . . . . .59,50€ Baztan, Urdazubi eta Malerreka . . . . . . . . . . . . . . . .34€Ipar Euskal Herria . . . . . . . . . .59,50€ Amerika eta Australia . . . . . . . . . .124€ Leitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17€

Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailakdiruz lagundutako aldizkaria

Kirol arloan batez ere, idoloak goratzeko ohi-tura handia izaten da. Duela urte batzuk,LanceAmstrong txirrindulariak bultzatutakoFundaziorakopultserahoriaknonahi ikusten ziren.Orain, dopatu zela onartu behar izan du eta akabopultserak eta irabazitako Frantziako 7 Tourrak. Zereginengenuke,noizbait, Indurainek legezkanpokozerbaithartuzuelaagertukobalitz?Zerutik lurpera…

Zerutik lurpera

EzpalaAitor AROTZENA

Nabarmentzekoak

Atzera begira � 2003.02.06 / TTIPI-TTAPA 343 zbk.

Anbulantzietako gidari eta laguntzailek grebanGaur egun ere ez dute egoera xamurra, baina 2003. urteari greban ekin ziotenNafarroako anbulantzietako gidari eta laguntzaileek, bertzeak bertze lan baldin-tza hobeak eta enpresa publiko baten sorrera eskatuz. Izan ere, Elbeteko Xan-ti Juanikotena gidariak aipatu zigunez, «anbulantzia zerbitzua pribatua da ora-in eta hortik heldu dira aferak, horrek eragin handia baitu ez bakarrik gure sol-datetan, baita eskaintzen den zerbitzuan ere». Beraien eskariak ere garbi azal-du zituen: «asteburu eta besta egunetan aritzegatik plus bat eskatzen dugu, bai-ta arriskuarengatik ere: istripuak ez ezik gaitzen bat kutsatzen ahal zaigu».

Hilabete berandu bada ere, horra sarean da-bilen Eguberrietako ‘mezu’ horietako bat.Eguberrietako txorakeriekin hasten zen his-toria, Eguberri zoriontsuak, baina aurten ez dagozoriona inondikhartzerik, Eguberri zoriontsuakka-sik 6 milioi langabeturekin, galdetu pagarik gabegelditu diren funtzionarioei edo erosteko ahalme-na galdu duten jubilatuei zererosi behar duten. Zer erranzor subirauaren krisiaz, arris-ku saria zeruetatik etaMerkelsudurrakukitzen,bertzelagal-detu duro bat ordaintzen ezduten administrazioek itotadauden enpresa ttikiei, edohaurtzaindegietan edo boti-ketan. Jendea kalean, teila-turik gabe dagoen bitartean, bankeroak erreska-teko diru goxoaz babesten dira gauero… Beraz,hipokritak izan behar badugu izan gaitezen etaEguberri zoriontsuak eta 2013 oparoa, baina ezgaude horretarako. Horrelako zerbait zioenmezu-ak, eta denboraz kanpo bada ere, badauka berea.

2013 zoriontsua

Nire txandaRuben GARATE

«Jendeateilaturik gabedagoen artean,bankeroakerreskatekodiru goxoazbabesten dira»

Dolores REDONDOIdazle donostiarra

Baztanek kokatu duidazleak El guardian in-visible (Zaindari ikusezi-na) eleberriaren gerta-kizunak eta Elizondonegin zuen aurkezpena.13 hizkuntzetara itzu-liko da liburua.

Isabel LASTIRIUrdazubiko gasna saritua

Nazioarteko lehiaketarikhandienean, Ingalate-rrako BirminghamekoWorld Cheese AwardsSariketan,Super-Urrealortu du Bengoetxeagasnak, mundu osoko2.700 gasnen artean.

Juan LOSAUPNko zinegotzia Beran

Herritarrekemandiotenordezkaritza onartu a-rren, bere jarrerarekinHerriko Etxearen egu-neroko lana zapuztenduelasalatuduteAralar,Bildu eta PNVko udaltaldeek.

Bortzirietako EuskaraMankomunitateak diruz lagundua

IRITZIA | 7ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

Armadanahitaezkoada?Afganistan?Armensal-mentaetaerosketa?Beharrezkoanorentzatetazertarako? Estatuaren ikurra eta bizkarrezurraomenda.Halausteduzu?Zurea? Ikurraduguereerre-gea, oihala, selekzioak... Zenbat diruarekin eta norenbizkar gainean ordainduak? Bakarrak eta eztabaidaezinak? Ustelkeria okasioak eurak ere? Nik bakarraere ez dut nahi.Hara, goiko guzti horren ondotik, sistema honen sal-batzaile eta oinarria omen diren enpresaburuen bu-rua iruzurretan topatuz gero... antzarak edo beleakFERRANtzera bidali beharko genuen dena, kaltega-rriagoa ez balitz. Txina eta Errusiako ereduak eraginaaspaldi xamar galdu bazuten, berriz, Obelix-Depar-dieu Putinekin bat eginez ikusteak, besarkadan, Ga-liar herririkgabeutzi gaitu.Zeregin?Hausnartu?Eran-tzun gabeko galdera gehiegi!Desberdintasuneanoina-rritzendensistemagenu-enaspaldikoa,baretuzzi-hoalaustegenuen,garai-kidean, eta, neurritik ate-ratzen ari den beste batprestatzen ari garela na-baritzen dugu, orain: bi-harkoa.Kezkagarrienaezda materialki apalago bi-zi beharko dugula. Ez.Kezkagarriena daez dugula guztiz garbi nork agindu-ta eta noren probetxuan ari garen, edo garbiegi du-gula, behar bada. Gero eta gutxiago dira, gero etaaberatsago, gero eta urrunagokoak. Berdintasun, le-gearen eta demokraziaren aginduetara ari direla dio-te. Sinetsi dezakezu? Kapitalak aspaldi bahitu zuenonartzerik ez duen demokrazia.Politikoenpapera,betebeharra,errealitatearenkudea-keta, moldaketa, konponketa edo dena delako horiomen da.Sistema politikoa ‘en coma’. Nola gidatu dezake kri-sialdiaren aurkako gerra? Berak emanen dio beha-rrezkoa den iraultza ala ‘jaka buelta’ berri bat beste-rik ezda izanen?Parean, benetakomenpetasuna.Us-telkeria, harreman izkutuak, dirudunen presioak, na-hi ez dugun Europa horrenak…Iraultzak, iraultza izan nahi badu, bizimodu osoarenaldaketa behar du. Nor iraultzaile?Denak berdinak direla esan gabe, ez delako egia, ga-raia dugu POLITIKA idazteko. Hara, hurrengo botoaeman aurretik zuk zeuk osatu beharko duzu politikoonaren eskema, politikara aurkeztuko direnek eurengarbitasuna frogatu, kontrolak areagotu eta garden-du, alda ez daitezkeen asmoak eta planak aurkeztu…ardurak finkatu… Itoiz, Garoña,…Banan bana ez gara deus, elkarturik, ordea…Nola el-karturik? Kutxabankek duen ardura eta hipotekak…Iruñeko ‘elkarte zalataria’, Alderdiak?

Demagun datu harrigarri hauekegiak direla… (eta 2)

«Kezkagarriena da ezdugula guztiz garbinork aginduta etanoren probetxuan arigaren, edo garbiegidugula, behar bada»

Juainas PAUL ARZAK

Joan den urtean ehun urte bete ziren SerafinBaroja hilik. Nola deitura hori paraje hauetanez dugun batere arrotza, interesgarria irudituzait gizon horren berri honat ekartzea. Gaur egunPioren aita zelako ezagutzen dugu gehienbat, etaorduanere,semeafamatzenhasi zelarik,halaomenzen. Txispa bereziko gizon hark, beti gauza beraaditzeaz asperturik, txartel bat prestatu zuen in-prentan: Serafin Baroja, padre de Pio Baroja. No-lanahi ere, iduri du semearen beharrik izan gabenahiko meritu egin zuela bere obrengatik ospe-tsua izateko. Donostianjaiobaitzen,Konstituzioplazan, 1840an, ziutatehorretan joandenaben-duan ekitaldi batzukprestatu zituzten harenizenean. Haietan, PatriUrkizu idazleak hitzaldibat eman zuen, eta ha-ri esker ikasidugu“Kas-kazuri” erraten ziotena-ren gaineko kontu mor-doxka.Ezagutu zutenek hone-la ikustenzuten“OnShe-rafin”:egiyetakoDonos-tiarra; jakintsu, prestu,leiala; errikoxeme alaia;iskribatzaile azkarra;irutxulotar seme jatorra,Joxemaritar;koxkero;etaitzkuntzalari on ta gar-biya.Bertze tokibatzue-tan irakurri dugu euskaltzalea eta liberal porroka-tua zela.Ofizioz ingeniaria izanagatik, afizioz letrazaleazen,eta horrek gehiago tiratzen zuen. Makina bat gau-za eskribitu zuen, euskaraz eta gaztelaniaz. Kon-parazio batera, euskaraz idatzi zen lehen operahark egin omen zuen, Pudente, eta estreinako no-bela ere harena ote den diote. Harenak dira SanSebastian eguneankantatzendirenhitzak:Sebas-tian bat bada zeruan... Poesia eta antzerki lanakeuskarara itzuli zituen, egunkariak sortu ere bai...Carmen Nessirekin esposatu eta gero, lau seme-alaba izan zituzten: Darío, Ricardo, Pio eta Car-men. Familiak 1912an erosi zuen Berako Itzeaetxea, baina Serafinek ezin izan zuen batere dis-frutatu, urte hartan berean hil zelako, uztailaren15ean. Carmenek kontatzen du “en un piso enci-ma del estanco” eman zuela azken hatsa (Alkate-nean), Itzea konpontzen ari ziren bitartean. Iru Da-matxoabestenari zelaeginomenzuenbertzemun-dura martxa.

Serafin Baroja

Mikel TABERNA IRAZOKI «Kapi»

Kolaborazioak

«Makina bat gauzaeskribitu zuen,euskaraz etagaztelaniaz.Konparazio batera,euskaraz idatzi zenlehen opera harkegun omen zuen,Pudente, etaestreinako nobelaere harena ote dendiote. Harenak diraSan Sebastianegunean kantatzendiren hitzak.Sebastian bat badazeruan…»

LanErreformareneraginaNegoziazioKolektiboan

Koldo SAENZ (LABsindikatuaren izenean)

LanËrreformakNegozia-zio Kolektiboan daukaneraginarenberriemanna-hi dugu, Nafarroan Ne-goziazio Kolektiboarenpanorama blokeo egoe-rabateandagoenuneho-netan. Nafarroan sekto-re ezberdinetako herrial-deko Lan Hitzarmen ez-berdinak blokeo egoerabatean daude, eta ez dablokeo hori gainditukobaldin eta langile klase-akborrokarenbitartezblo-keoa xehetzen ez badu.MarianoRajoy-k eta PP-rengobernuak indarreanparatu zuen Lan Errefor-mak, artikulu batzuk sar-tu zituen nonNegoziazioKolektiboaren balantzapatronalaren alde irault-zen zuen. Artikulu horienarabera alde batetikenpresa sinaturiko LanHitzarmenetatik deskol-gatu daiteke (kontrakoabehintzatadostuaezba-dago), baldin eta arrazo-iak justifikatzen baditu:patronalaren arrazoiaknoski. Bertze alde bate-tik Lan Hitzarmen bateniraupena bukatu eta urtebatera bertzerik sinatuaezbadago,hurrengomai-lako hitzarmenera pasa-kozen, etaezbalegohu-rrengoraetaholabeti.Adi-bidebatjartzearrenenpre-sa bateko LanHitzarme-na bukatu eta urte bate-

rabertzerikezbadagosi-natua,Nafarroakohitzar-menera pasako litzake,etaNafarrokorik ez bale-go Estatu mailakora.Egoera honetan eta iku-sirikNafarroakoNegozia-zio Kolektiboa blokeandagoela, blokeo hori xe-hetuko ez balitz, enpre-setakohitzarmenikezba-lego eta Nafarrokorik ezbalego estatukora pasa-kozen,horreksuposatu-ko lukeen galerarekin.Egoera hau gainditzekoformulamagikorikezda-go.LanHitzarmenakblin-datzeko formulak ados-tu daitezke enpresarekinbaina hortarako borrokaegin beharko da, patro-nalaezdelakohoriopari-tzearen alde agertuko.Bertze aldetik Nafarroa-ko Lan Hitzarmenak de-sagertuzgero, etaenpre-sanezbalegoakordiorik,estatumailakorapasatu-ko litzatekeenez, sekto-re guztietako langileenborrokabeharrezkoada,behintzatNafarroakomi-nimo hori mantentzekoeta Estatukora pasatzeaekiditeko. Beraz denonardurada,NafarroakoLanHitzarmenakborrokatzea,enpresan lan hitzarmenaizan edo ez, berdin era-giten dielako denei.Beraz LAB sindikatutikBaztan-Bidasoko langi-leriarideiegitendioguNa-farroako Lan Hitzarme-nenaldeborrokaegitera,eta sortu daitezkeen di-namiketan inplikatzea.Denon ardura da, nafa-rroknegoziatzendugunaerrespetatzea, etaenpre-sek Nafarroako Lan hi-tzarmenetatik beheitiradeusereaplikatzea.Egindaiteke, baina hortarakoborrokaeginbeharkoda.

Berako UPNkozinegotziarenjarrerarenaurrean

Marisol TABERNA (Aralar),Joxemanuel PORTU (Bildu)eta Xanti Altzuguren (EAJ)

Ohar honen bidez,Ohar honen bidez, Be-rakoAralar,BilduetaEAJudal taldeekberekezkaeta nahigabea agertunahi dute etaUPNko zi-negotzia den Juan Lo-saren jarrera publikokisalatu beharrean gau-de,− Udalean sortzen du-en errespetu falta etakrispazio giroagatik,

− Udaleko zereginetanlagungarri izanbaino,trabak jartzen ditue-lakoz eta lan gehiagoekartzen digulakoz.Horretaz gain agertu

nahi dugu zinegotzi ho-nen interesaezdela he-rritarren ongizatea, be-rebulegopropioarende-fentsan hamaika idatzieta eskaera egin ditupertsonalki eta bertzeerakundeetara jo duhauek ere udalera zu-

zendu direlarik. Horreksortzen duen lan admi-nistratiboak alkatearenetaudaleko langileen lanzama areagotu du etahori funtzionamenduanlaguntza baino, beharez genukeen traba batda.Izan ere desberdin-

tasunpolitikoakharata-koudalhonetanurtetanegon den errespetu gi-roahankazgoiti jarri du,udalbatzaren bileretaneztabaidak bisten dituetakideakprobokatzenditu, gaitik kanpokoaipamenak egiten ditu,gaiguztiaknahastendi-tu interbentzioaketetenditu, eta honela bileraklehertzen ditu.Azkeneko hilabete-

tan horrelako egoerasortu den hainbatetanez du errespetatu eztaAlkateakhitzakendube-har izan dionean, etakanporatzekomehatxuaegin dionean.Legea betetzea du

bandera baina legeaknahasten ditu berari in-teresatzenzaionmodu-an,azkenekoplenoagaiordenarekin hasi bainolehen alde egin zuenbi-lera AURKARATZEKOmehatxuarekin, jarri be-

har izan dugun Espai-nako Erregearen irudiaez zelakoz berari irudi-tzen zaion neurrikoa.HorrekekartzenahalduPlenoan egindako lanadeuseztea, berriz ereeginbehar izateaeta lan-dutako gaien atzerape-na ekartzea, baina horiez zaio axola nonbait.Ulertzen dugu eta

onartzen dugu ideolo-gikoki gugandik urrunegotea, eta horregatikhasieratik normaltasu-nez hartu dugu gureudalean lehenengo al-diz UPNko udal ordez-kari gisa, baina egune-tik egunera bere jarre-rak okerrera egin du etazuzentasunarenmugannon dagoen jakitea zai-la bada ere uste dugumaiz gainditu duela;etengabe mehatxuanarituz eta debaldekotentsioa eraginez.UPNri eskatzen dio-

gu defenda ditzala be-re politikak, egin deza-la egin behar duen la-na, baina krispaziotikihesi,desberdinenarte-ko eztabaida sosega-tuaren bidez, eta udal-batzarenosaeraetaber-tako kideak errespeta-tuz.

8 | IRITZIAttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

IRAKURLEAK MINTZO Orrialde honetan ahalik eta gutun gehien kabitze aldera, ez da komeni1.900 karaktere edo 24 lerro baino gehiagoko gutunak bidaltzea. TTIPI-TTAPAk eskubidea du gu-tuna laburtzeko. Gutunarekin batera bidali beharko dira datu hauek: egilearen izen-deiturak, he-rria eta harremanetarako telefonoa. Egilearen izen eta abizenarekin argitaratuko dira gutunak.

m e-Posta: info@ttipi.nete Posta:Koskontako bidea, 07-1, 31770 LESAKA

d Tel.: 948 63 54 58 o Faxa: 948 63 54 57

Irakurleak mintzo

Bota bertsoaErika LAGOMA • Doinua: Euskal Herritik aparte

Oholtza gainean gerlata ni isilik bezelaberriro ere sentitu nahi duttxaloen epela.nahiz izan gogo itzela,badakit erran ohi dela,bigarren zati ia guztiakeskasak direla.

Berriro ere plazarabardoak txapelketara,bertsozaleak gozatu dezanbadauka parada.nerbioak ta algaradenetik izango al da?gonbidapena egina dago,ikusiko gara!

Berriz ere Nafarroako Bertsolari Txapelketa

IRITZIA | 9ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

Prentsatik bildutakoak

«Neretzako zuzenenahori da [euskara ikas-tea]. Zurea ez denherrialde batera bizi-tzera joaten bazara,bere hizkuntza ikasibehar duzula iruditzenzait, jendearekin elkarulertzeko. Neretzakohagitz garrantzitsuada eta hagitz zailaegiten bazait ere, gus-tatzen zait (…) Adibi-dez, norbait Brasileraetorriko balitz, portu-gesa ikastea gustatu-ko litzaidake»

Xanta SOUZALesakako herri kirolariaD.NOTICIAS, 2013.01.14

«80-85 minutuko irau-pena duten zuzenekohauetan, maiatzekoegun horietako bateanbezala, denetik gertadaiteke: erauntsizakarrak, eguzki leu-nak… Gurea ez da,beraz, ez errezitaldi,ez kontzertu, piezabakarreko estraperlopoetiko-musikala bai-zik. (…) Hitz batez ati-pikoak: hainbat giro,kultura eta aldarteuztartzen dituztenemanaldiak dira».

MugaldekoakMusika taldeaARGIA, 2013.01.20

11 galdera labur

Zergatik ateratzen da hainbertzemusikari Beratik?Herritik kanpo, Berako musikarieiaunitzetan egin diguten galdera.Nere kasuan, famili kontua da.Musikaeskolan irakasle…Etorki-zuna ere segurtatua dago?Inoizbaino ikaslegehiagodaudees-kolan, beraz baietz ematen du.Orain, musika bandako zuzenda-riere…Norberakjotzeabainozai-lagoa al da bertzeak gidatzea?Neretzat bai. Jotzerakoan, norbe-rak bere barnean duena eman be-har du, eta zuzentzearena bertzekontu bat da. Hala ere berria naiz,orduan ikasteko aunitz dago.Musika tresna gehienak menpe-ratzen dituzu… Gogokoena?Instrumentu batzuekin moldatzennaiz. Baina hortik menperatzera…Bidea luzea da. Gogokoena? Du-darik gabe, bateria.Halere, trikitixak nahi baino langehiago ematen omen dizu…Bateriariesker, trikitilarihaundiekinjotzekoaukeraizandut,Maixa,Go-zategi, Alaitz, Solano, Goenaga…Beraieiuzteaizanendaonena.Gai-nera, ttiki xamarra da neretzat.Bateriarekin, Maixa eta Ixiarrekinhasi eta Pirritx eta Porrotx bitar-te… Zenbat taldetan?Zorte haundia izan dut. Estilo au-

nitz jorratzea suertatu baitzait. Ezditutzenbatu,bainagrabaketaketazuzenekoak kontatuta, 60tik gottiizanen dira taldeak edo kantariak..Gure Txokoako atezain zineneanere, aunitz ‘kantatzen’ al zenuen?Futbol talde lana da, baino solorenbat, seguro….ZizkuitzTxarangarekinereibiltzenzinen… Bestarik gogokoenak?Beratarra izanda, Berakoak. Haue-taz aparte, Goizuetakoak, nola ez..Goizuetan,arrainzopaketakallukjanezemanomenzenuenastea…Hau gezurra da!! Goizuetan aste-betez ez gara inoiz egon. Beno,egun batzuk bai, baino Huizin ho-rren ongi prestatzen zituzten…Parrandarako kanturik politena?Aunitz badira, baino txarangakoga-raietaz ari ginenez, orduan sarritanaditzen genuen Pedro Navaja.Etabestondoaetxeangoxo-goxopasatzeko musika?Gustuko edozein, ahalik eta hobe-kien pasatzeko.

� Igor TELLETXEA � Berako musikaria

10 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

BERA

Herritar batzukeremu publikohauen erabilerakaxkarra egindutelako hartuda erabakia

TTIPI-TTAPAMatzada futbol zela-

iak etaEztegara fronto-iak irekiera ordutegiaizanen dute hemendikaitzinera. Matzada goi-zeko 9etatik arratseko8:30era egonen da za-balik eta frontoiagoize-ko 9etatik arratseko9:30era.Ordutegia jartzeko

arrazoia,herritarbatzu-ek egiten duten eremupubliko hauen erabile-rakaxkarra izanda.Ma-tzadan argiak eta ban-kiloak hautsi izan diraeta zikinkeria pilatzenda.Frontoian,berriz,ko-munak,ateaketakrista-lakhautsidituzte,estin-toreak ireki eta kantxazikindu…Eztegaranar-giarekin ere izan diraarazoak eta hori kon-pontze aldera, hemen-dikaitzinera frontoiaar-giarekinerabilinahidue-nak aitzinetik izenaeman beharko du .Otsailaren 8ra artekoepea izanen da horre-tarako. Zerrendak osa-tuakdaudenean,apun-tatutako jendearekin

bertzebilerabateginenda, ordutegia finkatze-ko.

Inude eta ArtzaiakentsaioakGure Txokoadantza

taldeak InudeetaArtzai-en konpartsarako en-tsaio egunak zehaztuditu. Otsailaren 2an, la-runbatgoizeko11:00e-tan; otsailaren 6an, as-teazken arratsaldeko8:00etan eta otsailaren8an, ortziral arratsalde-ko 8etan eginen diraEztegara pilotalekuan.Iazkonpartsanateraetamozorroa itzuli ezdute-nak lehenentsaioramo-zorroaeramateaerees-

katu dute dantza talde-tik. Izen emateko etabazkarirakotxartelak13eurotanerostekoauke-raereentsaioegunetanizanenda.BazkariaZu-biondon izanen da, ur-tero bezala.

Gure Txokoarenmus txapelketaGure Txokoa elkar-

tearen mus txapelketaotsailaren 9an, 16:00e-tatik aitzinera jokatukoda Iamotenean. Bikotebakoitzak 12 euro or-

daindubeharkoditu,etasari bikainak eskura di-tzake. Irabazleek, txape-lezgain,400euroesku-ratuko dituzte; txapel-dunordeek2bazkariZa-lainen; hirugarren sail-katuek Zubiondon 2bazkari eta laugarrenekMartikoko 2 lote.

Agerraren batzarraOtsailaren 16an egi-

nen du Agerra MendiTaldeak bereurteko batza-rra, 12:00etan.

GIZARTEA � EGUNEZ BAKARRIK EGONEN DIRA IREKIAK

Futbol zelaiari eta frontoiariordutegia ezarri die Udalak

UTZITAKO ARGAZKIA

Mugaldekoak taldeak kontzertu ederra eskaini zuenMugaldekoak musika taldeak emanaldi gustagarria eskaini zuen urtarrilaren12an Kultur Etxean. Beñardo Goietxe eta Raul Garcia Etxeberriarekin batera,erdi beratarra den Edu Zelaieta eta Mattin Sorzabalbere heldu berriak ipuinak,poemak eta kantuak uztartu zituzten, Begiak lekuko diskaren aurkezpenean.

Damba taldearenabeslari berria24 urte eduki arren,musika munduan ibil-bide luzea du EstitxuPinatxok. NafarroakoKantuTxapelketansa-ri ugari eskuratu ditueta 15 urterekin pla-zaz plazako bideariekin zion. ETBkoEus-kal Kantu onena saio-anpartehartuzuenetahortik aitzinera hain-batkolaborazioetabe-hin-behineko lan eginzituen. Joan diren biurte hauetan telebis-tan ikusi dugu gehienbat EITBko Kantuansaioan eta Telecinco-ko La Voz programan.Orain bat egin duDambataldearekinetakontentdagoberatar-ra. «Oso giro ona da-goela ikusi nuen, etahorri garrantzia han-dia ematen diot nik.Ordu asko konparti-tzen dira lanbide ho-netan, ezinbertzeko-ak dira giro ona, etazergatik ez katxon-deoa». Ilusioarekinhartu du erronka be-rria. «Musikari bikai-nak daude talde ho-netan,etaprofesiona-lez inguratuta egote-an asko ikasten da».

PertsonaiaEstitxu PINATXO

Ba al zenekien…TokiOna InstitutukoDBH-4ko ikasleek eginda-ko zozketatik hilabete bat pasatu dela eta, sa-riak ezin direla dagoeneko erreklamatu.

?

PUBLIZITATEA | 11ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

LESAKA

ELKARTEAK � OTSAILAREN 2AN

Sukaldaritzalehiaketako sariakbanatuko dituArrano elkarteakBazkarirakotxartelakhilaren 31bitarte eskuradaitezke

Aitor AROTZENAArrano elkartearen

25. urteurreneko ospa-kizunen baitan hilabe-tero egin den sukalda-ritza lehiaketako sariakbanatzekobazkariaan-tolatu dute otsailaren2an. Oraingoan, epai-mahaikide lanetan ari-tu direnak izanen dirasukaldariak, Kotte Ian-tzi,AndoniMitxelenaetaGarbiñe Baselga. Urta-rrilaren31nbukatukodaizenematekoepea,arra-nolesaka@gmail.comhelb idean edo 948627597telefonoan.Me-nu berezia prestatu du-te sari banaketarako:sarrerakoak (txanpinoibolobanak,pudingdas-taketa eta sasoiko ba-razkiak kazulatxoan),itsasokrematsua, lega-tzaotarraineztatua, xo-lomo aranaz eta kiwieztiak.

Zakozarren bileraInauterietanzakoza-

rrez atera nahi dutenekbilera izanenduteotsai-

laren2an, larunbatarra-tsaldeko 6etan Arranoelkartean. Modu bere-an,Arranoelklarteak le-sakarrak animatu nahiditu zakozarren antola-keta lanetan parte har-tzera eta deia luzatzendie inauterietako igan-dean, arratsaldeko4:30etik aitzinera zako-zarrakbelarrezbeteetajosteko lanetanbere la-guntza eskaintzera.

Hiru obrenesleipenaHerriko Etxeak obra

txiki hauek egin beharditu: Lopeneko borda-kobideanhormigoia ja-rri,Dendarienekokana-la garbitu eta Igantzikobideko erortza kendu.Ezarritakoepean,hi-

ru enpresak egindakoeskaintzak hartu zituenUdalak eta horien arte-an, Sarritan S.L enpre-sak egindakoa izan zenmerkeena (3.360 euro,BEZa aparte) eta bera-ri esleitu dio HerrikoEtxeak.

BeñatAtorrasagastiEskoziatikFrantziaraBeñat Atorrasagasti

egunotaneramanendu-

te Eskoziatik Frantzia-ra,Edinburgokoepaite-gi batek ebatzi duenez.Atorrasagastik ezin duhelegiterik jarri erabakihorren kontra. Frantzi-akereeskatuazuenha-ren estradizioa, ustez"delitu historikoetan"zerikusia izan zezakee-lakoan.Iazkouztailaren13an

atxilotuzutenAtorrasa-gasti, Edinburgon. Es-koziakoPoliziak jakina-razi zuenez, "EspainianetaFrantzianeginikode-lituhistorikoengatik"hu-ra estraditatzeko eska-tu zuten bi estatuek.ETArentzat pertsonaketahainbatmaterialga-rraiatzea egozten diote.

Herrira saskiaHerr irak bi saski

zozketatu zituen Egu-berrietako ElkartasunZozketan, baina horie-takobaten jabeaezzen

agertu tenorez. Bertzezenbakibatek izanendusaria: 1035.Maialen Iri-

goien Fagoaga da be-re jabeaetaberetzat iza-nen da saskia.

12 | HERRIZ HERRI

ARGAZKIAK: PATXI ZAMORANO

San Anton eguneko erromeria euripeanSan Anton egunez Endara auzora hurbildu zirenek eguraldi eguzkitsu ederraizan zuten, baina ondoko igandean erromeriara joan zirenek euripean pasatuzuten goiza. Halere, izan zen meza aditzera, erroskilak edo taloak erostera etadantzatzera animatu zenik ere.

ARGAZKIA: AITOR AROTZENA

Mankomunitateen egutegien urtarrilekosaria Mari Carmen PetrikorenarentzatEskualdeko Hiri-Hondakin Mankomunitateek etaudalek banatutako egutegiarekin hilabetero egitenden zozketako urtarrileko sariduna herritarra da:Mari Carmen Petrikorena Telletxea. Produktuekinbetetako saskia egokitu zaio, 6.939 zenbakiarenjabe izateagatik. Juan Mari Indakoetxea semeakjaso zuen saria, Migel Mari Irigoien, BortzirietakoMankomunitateko presidentearen eskutik.

HERRIZ HERRI | 13ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

MENDIA � ALTXATAK ANTOLATUKO DU

Etxalarko MendiItzulia 2013martxan daApirilaren 21eaneginen da

Irune eta ItsasoUrtarrilaren18an izan

zen Altxatak deiturikobilera eta bertan apiri-laren 21ean izanen denEtxalarko lehenengomendi itzuliaren aur-kezpena egin zen. Mo-mentuz boluntario bilaari dira;beraz, egunho-rretanedoaitzinetikegindaitezkeen lanetan la-guntzeko prest dagoe-na jar dadila harrema-netanAltxatakokiderenbatekin. Aitzinago ber-tze bilera bat eginen dalanak banatzeko.

Ailegatzen ari dirainauteriakOtsailaren 7an, Or-

tzegunGizenarekin ha-siko dira inauteriak etaLandagain eskolakoikasleekantzerkiakegi-nen dituzte. Eguraldiona izanez gero herrianbarna auzo desberdi-netan joanendiraberai-en antzerkiak egiten,

eguraldiak laguntzenezbadu berriz, frontoianeginendituzte.Ondotikberendua izanen duteplazangurasoelkartea-ren eskutik.Otsailaren 10ean,

igandea, Zaldun inauteeguna,kintobestak iza-nen dira.Otsailaren 11n, as-

telehen inaute eguna.Herriko gazteak bi tal-detan banaturik batzukgoiko auzoan eta ber-tzeak beheko auzoaneskean ibilikodiraegunguzianzehar.Egunaon-gi hasteko gosaria iza-nen dute 08:00etan LaBasque jatetxean etaegunari akabera ema-teko pintxoak Elutsaostatuan.Otsailaren 12an as-

tearte inaute, inauterie-tako azken eguna iza-nenda.Goizeanherria-ri itzulia emanen zaiomozorroetakarrozekin.18:00etan Beñat akor-deoilaria ibilikodaosta-tuz ostatu eta ilunaba-rreko 8etan taloak iza-nen dira salgai.

ETXALAR

ARGAZKIA: MATTIN ZELAIETA

San Antonera irteeraUrtarrilaren 20an Zanpingorri mendi taldeak San Antonera irteera egin zuen ur-tero bezala. 11 lagun animatu ziren eta eguraldiak ez bazuen batere lagunduere, giro ederrean egin zuten mendi buelta. Aitzineko urteetan hau izaten dasasoiari hasiera ematen dion irteera. Denboraldi honetan, udan geldialdi bategin ondoren, duela bizpahiru hilabete hasi ziren igande goizetan mendira ate-ratzen. Animo eta gogo handiarekin dabiltzala ikusten da eta segi horrela!

ELKARTEAK

25 bazkide bildu dira Sute Elkartearen batzarreanIrune eta ItsasoUrtarrilaren12anai-

tzineko urteetan erosi-tako su-itzalgailuenerrebisioaeginzenKul-tur Etxean eta 32 su-i-tzalgailu eraman zi-tuzten bazkideek.Urtarrilaren 20an

berriz, urteko batzarraegin zen eta 25 batbazkidebertaratuziren.Landutako gaiak aitzi-

neko aktaren onarpe-na, kontuen onarpena,

Iriberringertatutakosu-tea eta eskaerak etagalderak izan ziren.Gogoratu zenmen-

dietako suteetan era-biltzekopalakondoren-go baserrietan daude-la:Behekozubian,Xin-dolan, Santsiñenekobordan,Xoraxurikobor-dan,Landaburukobor-dan eta Maisterrenekobordan.

ARGAZKIA: IMANOL ITURRIA

14 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

ARANTZA

HERRIKO ETXEA � LANAK

Herriko eraikinakgarbitzeko bilangile hartukoditu UdalakBi eskaeraonartu dira etaeuskara probaeta azterketateorikoa egindituzte

Nerea ALTZURIJoandenurtebukae-

ran,udaletikherrikoerai-kinengarbiketarako lan-postu deialdia egin zu-en. Aldi honetan, egu-nean hiru orduko lanal-diarekin bi langile har-tuko ditu. Eskola, uda-leko bulegoak, medi-kuaren kontsulta, ludo-teka eta baskula garbi-tzeko lanak izanen di-tuzte. Prozesua pixka-bat luzatu da eta biga-rren aldiz deialdia eginondoren, lanpostu ho-netarako eskatutakobaldintza guziak bete-tzen dituzten bi herrita-rreneskaerakonartudi-ra. Joan den astearte-aneuskarakoprobaetaazterketa teorikoa egi-

tekoak zituzten. Lerrohauek idazterakoanezindugu informazio gehia-gorik eman.

Guraso elkartetikberriakGogotsu eta indar-

tsu dabil eskolako gu-rasoelkartea.Aurten le-henengo aldiz, eskola-ko haurren eta irakas-leenargazki etaurtebe-tetzetakodatakerakus-ten diren egutegia osa-tudute.Herrikohainba-ten laguntza jaso duteegutegi hau egitekogastuari aurre egiteko.Guztira100alesaldudi-tuzte eta horrela, gura-so elkartearentzat la-guntza ederra izan da,egoeraekonomikokax-karrazertxobaitarinduz.Egutegian laguntzai-

leguztien izenaketaes-ker onak agertzen ba-dira ere, lerro hauen bi-tartez Guraso Elkarte-tikberrizereeskertuna-hi dituzte modu bateanedo bertzean babesaeman dutenak.

Bertzealdetik, esko-lako sukaldaria Sagra-rio Iparragirredaeta jan-tokikozaintzaileaberriz,Loli Mutuberria.Hala ere, urtero egi-

tendenbezala,guraso-ek,botoenbidez,esko-lako sukaldari eta za-intzaile ordezkoak au-keratu dituzte. EstherBurlada sukaldari or-dezkoa izanen da; LuisAnduezaberrizzaintzai-le ordezkoa aukeratudute.Kurtso bukaerako

ikasbidaiaordaintzen la-guntzeko,boletoakedoerrifak saltzen dira urtebukaeran. Bi zare ederzozketatzen dira eta al-di honetako jabeak ja-kinarazi dizkigute.ZarebatAntsuneko-

bordara joandaetaber-tze saskia ZakutenekoInaxiok eraman du. Zo-rionak beraz eta goza-tu!Azkenik, ailegatu

zaizkigu inauteriak, etaaintzineko alean egita-rauarenberri emanbal-dinbagenuenere, osa-tze aldera datu berriakjaso ditugu.Ortzegun atsaldeko

mozorrobestarenoste-an, ortziralean zaharre-nak baserrietan eta he-rriko etxeetan barnapuxka puxka ibiliko di-ra. Ttikienak berriz tal-deka herrian barna ibi-liko dira (nahi dutenak).Gurasoakeurekinezdi-ra ibiliko (aintzinekoale-an aipatu genuena zu-zenduz), horrela eraba-ki dutelako.Bertzetik, larunbat

arratsaldean, mozorrobestaetamerendua iza-nen dira. Guraso elkar-tetik “Piratak” gaiapro-posatu dute. Ana La-rretxeagurasoakkoreo-grafia bat zuzenduz,herrianbarnakalejiraetageldialdiak eginen di-tuzte. Ondoren meren-

dua izanen da gorape-an. Atsaldeaederkipa-sako dugu, Pirritx, Po-rrotx, Mari Motots etaeuren lagunak bezalapiratetara jolasten!!

Akatsak zuzentzenHiru egunetako mo-

zorraldia hementxedu-gu. Mozorro xuri gazteeta gaztetxoeneskeak;haur eta helduen mo-zorroak; dantzaldiak;herri kirolak; boletoenzozketa; emakumeeneta bertso afaria… Ha-in xuxen ere, aurrekoalean,emakumeenafa-riaBurladajatetxeaniza-nen dela idatzi genuen,bainaezdazuzena,aur-ten Aterpen tokatzenbaita.Beraz,ortziralho-netan, Aterpe jatetxeaemakumeen,bertsoza-leen, nahi duen herrita-rrarenxokoa izanenda.Afarian parte hartu na-hi dutenek, dei dezate-la, 948 634 179ra.

ARTXIBOKO ARGAZKIAAurten ere mozorro ikusgarriak ikusiko ditugu aste hondar honetan.

HERRIZ HERRI | 15ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

IGANTZI

OSPAKIZUNAK � OTSAILAREN 1 ETA 2AN

Asteburu honetan ibiliko diramozorroak etxez etxeOrtzegun Gizeneguneaneskolako ikasleeta irakasleakibiliko dira

TTIPI-TTAPAIgantziko Iñauteriak

Otsailak 1 eta 2an os-patuko ditugu. Bi egunhorietan gazteak eske-an aterako dira herrikobaserri eta etxe gehie-nakalaituz.Alehoneta-kogehigarrian informa-zio gehiago topatukoduzue. Hurrengo aste-an berriz, Ortzegun Gi-zena egunean, eskola-ko ikasle eta irakasleeiheldu zaie txanda etaantzeko lanaeginendu-te ortzegun goizean. A-rratsaldean berriz, es-kolan zine emanaldiaizanen da eta gero Gu-raso Elkarteak antola-tutaberenduederraere.

Zuhaitz landaketaEskolarekin jarraituz,

Otsaileanzuhaitzen lan-daketa eginendute, ur-tero legez. Eguraldiaketa gurasoek lagundu-

ta ehunen bat zuhaitzlandatukodituzte, arra-tsaldepolit etaederba-tean.

SolaslagunaklaneanAurten ere Igantzin

Solas-Laguna progra-ma martxan dugu etaastean behin lagun tal-de majoa gure hizkunt-zapraktikatzeraanimat-zen da. Animo!!

Kultur BatzordearenekintzakKultur Batzordeak

aurtengo ekintzak pro-

gramatu ditu eta dene-tik izanen da: mus txa-pelketa, sagardo egu-na, ardo dastaketa, hi-tzaldiak, zinea, antzer-kia, kontzertuak, ikas-taroak… Ezustekorenbat ere izanen da.

Mendia zikinduaBukatzeko argazki-

an ikusten den bezalaeta gezurra dirudien a-rren, beti bada norbaitgure mendi ederrak zi-kintzeazarduratzende-na. Ea gure teilatuarengainean harrika ez ari-tzen irakasten diegundenon artean.

BORTZIRIAK

36 konpostontzi banatudituzteTTIPI-TTAPA36konpostontzigehia-go banatu ditu Bortzi-rietako Hiri-HondakinSolidoak kudeatzekoMankomunitateak ur-tarrilaren22an.Betibe-zala, izenaemandutenguztiekinbileraeginzu-ten konposta zer den,nolaegitenden,zerbo-tatzen ahal den eta zerez, eta bertze jakinga-rrien berri emateko. 36familiakdeituakzeuden,baina bilera irekia izanzen eta konpostareninguruan interesa zuenjendeaerehurbilduzen.Gainera,hurrengokan-painarako izena ema-tekoaukeraereizanzu-ten. Gero, aipatutako36 familiekin, Manko-munitateakAlkaiagakoindustrialdeanduenna-bera joan eta materia-la banatu zitzaien.Bertze aldetik, eskual-deko mankomunitate-ek banatutako egute-giekinegitendenzozke-tan, urtarrileko saria6.939 zenbakiari ego-kitu zitzaion. Mari Car-men Petrikorena lesa-karrakeskuratuduber-tako produktuez bete-tako saskia.

ARGAZKIA: JOXEAN ORTEGABeti bada gure mendiak zi-kintzen dituen jendea ere.

16 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

GAZTE OIHUA

GIZARTEA � GAZTE MUGIMENDUA

Gazte afaria eginen duteLesakako inautetakolarunbateanIazko arrakastaerrepikatuasmoz Arranonafalduko duteotsailaren 9an

GAZTE OIHUA

Lesakako inauteta-ko larunbatarekin afa-ria antolatu dute Lesa-kakogazteekaurtenere.Joan den urtean, JalgiHadiGaraipeneradina-m ika rek i n l o tu r i k ,1512ko pertsonaiaezberdinak oinarri har-tutamozorrotuzirenha-inbat gazte. Bertzalde,

bideo bat ere erakutsizuten Sara eta Lesakaartean burutuko zenGazte Martxako deial-diazabalduz.Aurtengo-an Gazte Zukgua pro-zesuarierreferentziaegi-nez, fruituen ingurukomozorroak asmatzeragonbidatudituztegazte-ak, nahi ez duenari ber-tze edozein mozorrojanztekoaskatasunau-tziz beti ere. Bertze he-rrietakogazteakereani-matu nahi izan dituzteafarira eta izena emannahi duenak Arranoradeitu edo hurbildu ber-tzerik ez duela egin be-har gaineratu dute.

Gazte AsanbladaSan AntoneraLesakako gaz te

asanbladak eta BetiGaztekSanAntonera ir-teera elkarrekin antola-tu zuten urtarrilaren20an. Goizeko 8etanmendiraabiatuetaegu-raldi txarra izanagatikSanAntongoermitada-goen tokiraino ailegatuziren. Ondotik bazkariaeginzutenArranonhaie-tako batzuek eta Eus-kal Herrikomus txapel-ketarako kanporaketaere jokatu zen bertan.Jende aunitz animatuez zen arren bertaratu-ek ongi pasa zuten.

Petti, Etxeko Uztaeta On KaxernanlarunbateanPetti ta Etxeko Uzta

etaOn taldeekkontzer-

tua eskainiko dute Ka-xernaGaztetxeanotsai-laren 2an, 21:00etan.Sarrera 5 euro ordain-du beharko da.

GAZTE ORAIN DUN/K TENOREA… IZENBURUPEAN

Ipar Euskal Herriko Gazte Eguna Ezpeletanospatuko da otsailaren 2anGAZTE OIHUAGazte orain dun/k teno-

rea… goiburupean Ipar Eus-kal Herriko Gazte Eguna os-patuko da otsailaren 2anEzpeletan.Egunosorakoegi-tarau zabala prestatu dute.Goizean Graff tailerrak, No-raezean ikusgarria, eztabai-

dak, Jokoak eta Euskal Xi FuMi izanen dituzte bertzeakbertze.Ondotik,bazkaria iza-nen da toki berotuan (8 eu-ro). Bazkaria erreserbatzeko0674664909 telefonora deitubehar da. Bazkalondoan txa-rangak ere ariko dira, zozke-taren sari banaketa eta kon-

tzertuak, Zezenaren taldea,Luz de Putas, Betagarri etaSutagar taldeekin.Bazkarieta

kontzertuarenprezio18euro-koa izanen da eta bakarrikkontzertura sartzea 10 euro.

UTZITAKO ARGAZKIAKJoan den urteko afaria arrakastatsua izan zen.

HERRIZ HERRI | 17ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

SUNBILLA

Otsailaren 15abaino lehenaurkezteko

Maider PETRIRENABigarren urtez Iñau-

teriei buruzko argazkilehiaketa antolatu duUdalak,herrianerrolda-tuak dauden guziei ire-kia.Argazkiakaurkezte-koepeaurtarrilaren29tikotsailaren 15era bitar-tekoa izanen da eta ge-hienez 3 argazki aur-kezten ahal dira. Horibai,partehartunahidu-tenek izena eman be-har dute udal bulegoe-tan.Formatua: Argazki-

akzuri-beltzeanedoko-loretanegindakoak izandaitezke, 20x30 cmneurrikoak.Apainduga-beaurkeztukodira;hots:marko, passe-partout,edokristalikgabe.Bes-talde, argazkiek ez du-te izanen egilea ezagu-tzera eman dezakeendaturik.Argazkiak,gisahauetako lehiaketetanohikoadensistemaera-biliz aurkeztu beharkodira. Irabazleak, jakina-razpen ofiziala jaso eta3 eguneko epean, ar-gazki irabazleen kopiadigitalak bidaliko ditu.Argazkiakargitaratu-

gabeak izanen dira etaez dira aitzinetik bertzelehiaketabateansaritu-tako argazkiak onartu-ko.ArgazkiguztiakUda-

larenWeborrian eraku-tsiko dira. Saritu gabe-ko argazkiak Udaletxe-

an jaso ahalko dira, hi-labeteko epean. Han-dikaitzinera, jasogabe-ko argazkiak Udalare-nak izanen dira. Saritu-tako argazkiak Udala-renak izanen dira, bai-tahoriengainekoesku-bide guztiak ere. Epai-mahaia, herriko alkate-ak eta zinegotzi batek,Ulibeltzak elkarteko le-hendakariaketa iñaute-riak antolatzen dituengazteen ordezkari ba-tek osatukodute. Epai-mahaiak aurkezpenepeabukatuetahurren-goasteanerabakikoduirabazlea zein den etahonek 150 euroko sa-ria jasoko du. UdalarenWeborriansaridunanorden zabalduko da.

GIZARTEA � HERRIKO ETXEAK ANTOLATUTA

Inauterietakoargazki lehiaketaeginen dabigarren urtez

ARGAZKIA: ESTHER EZKURRA

Urtasketan PrimenekobordanUrtarrilaren1eanbaserrietakourtasketakoargazki-en artean, hau gelditu zen argitaratu gabe. Hain zu-zen ere Primenekobordan ateria da.

ARGAZKIA: JONTXU ANZIZAR

Euskal Herriko mus txapelketako kanporaketaEuskal Herriko mus txapelketako kanporaketa Ulibeltzak elkartean jokatu zenurtarrilaren 18an. Azkenean soilik 7 bikote apuntatu ziren, iaz baino bat gutxia-go. Irabazleak Maria eta Gorka izan ziren, bigarrenak Itxegi eta Mañoli, hiru-garrenak Pakita eta Teresita eta laugarrenak Koro eta Jabi. Hurrengo fasera pa-sako den bikotea Maria eta Gorka izanen da eta Iruñeko Arrano elkartean jo-katuko dute otsailaren 23an. Zorionak. Eskerrak eman antolatzaileen partetikUlibeltzak Elkarteari sariak jartzeagatik eta eskeinitako laguntzagatik.

ARGAZKIA: MAIDER PETRIRENA

Uholdeak izan ziren urtarrilaren 15eanUrtarrilaren 15ean uholdeak izan ziren. Frontoian ur nahiko sartu zen eta ondo-rioz eskolako haurrek ezin izan zuten ekintza ezberdinak egitera joan eta jan-gela ere hor dagoenez Ulibeltzak elkartean bazkaldu behar izan zuten. Horre-taz gain, Epetxenekobordara joateko pista zati ederra ere erori zitzaien eta egunhorretan inkomunikaturik egon ziren.

Ba alzenekien…Sei urte eta erdi itxi-ta egon den BustitzOstatuaren irekieraegin zelaurtarrilaren19an, arratsaldeko7etan.

?

18 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

AZPIEGITURAK � OTEIZA AUZOAN

Eskualdeko hondakinsolidoak landukodituen transferentziaplanta udaberrirakoirekiko da

Baztan-Bidasoaldeko22.000herritarreiemanen diezerbitzua

TTIPI-TTAPAAurreikuspenenara-

bera, udaberrian apiri-laaldeanzabaldukodu-teMalerreka,Bortziriaketa Baztango hiri hon-dakin solidoak jasokodituenguneberria. De-neraBidasoako22.000herritarrei emanen diozerbitzua. Doneztebe-koOteizaauzoankoka-tu dute, N-121A errepi-dearenmagalean. 1,78miloiko kostua izan du-te laneketa egungoza-bortegiak kentzeaz ga-in, hondakinen garraiogastuak gutxituko dira,desplazamenduak he-renbatmurriztukodire-

lako, ingurumenarime-sede eginez.Doneztebeko hon-

dakinen transferentziaplanta kontrol eraikinbatek,baskulabateketabi nabek osatzen dute.Nabe hauetan toberakegotendira.Plantaerai-kintzarenondorioz,hon-dakinen garraioak era-giten dituen ingurugirokalteakeremurriztendi-ra.

URTEAN 8.000 TONAHONDAKINBidasoakohondaki-

nak jaso, trinkotu etamurriztuko dira, El Cu-lebrete (Tutera)edoCar-car-eko tratamendugu-nerabidali aitzinetik.Bi-dasoaldean urtean ba-naz bertze 7.500 eta8.000Tonahondakinar-tean sortzen dira. Etor-kizunean, soberakinaketaontziakplantanber-tan kudeatzea esperodute.

DONEZTEBE

ARGAZKIA: JUAN MARI ONDIKOLZarauzko Amenabar eraikuntza enpresa ari da lanak egiten

ELKARTEAK

Zuzendaritza batzordea aldatu du Kasinoak etaJesus Mari Andueza da presidente berriaTTIPI-TTAPAKasinoelkarteakurtarrilaren20an

egin zuen bere urteko batzarra etabazkide aunitz hurbildu zen egoi-tzara. Zuzendaritza batzordea be-rritu behar zen. Aurtengo batzarrabitarte Javier Juanotena zen elkar-teko presidentea eta Peio Sanzidazkaria. Hemendik aitzinera, be-rriz, Jesus Mari Anduezak betekodu presidente kargua, Asier Mutu-berria izanen da presidente ordeaeta Maria Jose Iribarren idazkaria.Idazkari orde lana Isabel IbarrolakbetekoduetaBixenteGelbentzuetaLander Erkizia izanen dira bokalak.Aipagarria da azkeneko legeal-

dian erabat berritu dela Kasinoaren

teilatua. Eta hori, elkartearen diru-kutxak erabat hustu beharrik gabelortu da. Legealdi honetarako, be-rriz, sukaldeko kanpaiaren motorraaldatzeko intentzioa dute, baita kal-dera hobetzea ere, baina lehenago-tik errekuntza sistemarik onena ze-in den erabaki beharko dute bazki-deek.Epe luzeagora begira, goitiko bi

solairuei zer erabilera ematen ahalzaien zehazteko afera arkitektoni-koakmoldatubeharkodituzteelkar-tean, baina egia da, gaur den egu-nean egoera ederrean dagoela Ka-sinoa eta bazkideek erabilera ego-kia ematen ahal diotela, dauzkanbaliabideekin.

HERRIZ HERRI | 19ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

ELGORRIAGA

OSPAKIZUNA � URTARRILAREN 18 ETA 19AN

Giro ederrean etaparte hartzehandiarekin joandira inauteriakMozorrolehiaketa eginzen eta sariederrakzozketatu ziren

Mattin LARRALDEAurtengo inauteak

giro politarekin joan di-ra.Nahizetaeuriak izannahi zuenprotagonista,herritarrek kontra egindiote, kanpora ateriz.Ostiralean, herrian

barna buelta eman zu-ten trikitilariekinetaafa-ria izan zen.Halere, egun nagu-

sia larunbata izan zen.Goizetik gosariarekinhasi ziren gazteak etaondorenpuxkakbiltzenetxezetxe ibli ziren.Ge-

ro, bazkaria izan zuteneta euriak arratsaldeaneskaini zuen etenaldibatean mozorro desfi-leaeginzenherrianbar-na.Mozorrotuenartekolehiaketa egin zen fron-toian eta bertan lehen-biziko postuan Uxuegelditu zen, bigarrenXabietahirugarrenJoxi.Ondoren zozketa eginzen eta lau sariak ho-nela banatu ziren: Hila-rion jatetxean bi lagu-nentzakoafariaMariJo-seri egokituzitzaion;bi-garrensaria,bainuetxe-anbi zirkuito,Kriseri; hi-rugarren eta laugarrensariak, orain Edurnekeramaten duen Juliapastelerian bina gosariziren. Lehiaketan edozozketan sariak irabazi

edo ez,, denak beraienmozorroekinetabestanparte hartzearekin ba-karrik, giro ezin hobeajarri zuten herrian. Segidezatelahorrelakoumo-rearekinurteaskoz.Zo-rionak denei.

Liztor asiatikoariburuzko hitzaldiaLarunbat honetan,

otsailaren2an,berrizereliztorasiatikoaburuzhi-tzaldibateginendauda-letxekoganbaran,arra-tsaldeko4:30ean.Due-

la aste batzuk egin zenhitzaldian gelditu zirengaiak sakontzeko eta

bakoitzak bizitutakoakontzatzeko, oso inte-resgarria izanen da.

ARGAZKIA: MATTIN LARRALDEGiro ederrean ibili ziren gazteak inauterietan

ARTXIBOKO ARGAZKIAKezka sortzen segitzen du liztor asiatikoak.

20 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

ITUREN

GIZARTEA � TRUKEA BULTZATUKO DU

Denbora bankuamartxan jarri duMalerrekaTrukerrekakTxetel tiraketanJoxelu Arozenaeta PiliGoienetxe izanziren txapeldun

Arkaitz MINDEGIAJadanik malerrekan

ere martxan dago den-bora bankua, Malerre-ka trukerreka-ri esker.Bizpahirubilerenondo-tik eta Trukeados Bida-soaren laguntzarekinmartxan jarri dute.Diruan oinarritu be-

harrean, denbora har-tuz, lan-ordua aintzathartzen duen zerbitzuadadenborabankua.Zer-bitzu hau, bakoitzarenastia modu berdineantrukatzeko prest dau-den pertsona helduen-tzat dago pentsatua.Edozein izaten ahal dazerbitzua, denborarentrukeanegindakoguzti-ak berdin balio du, zer-bitzu hori egiten pasa-tzen duzun denborakbalio du. Bere funtzio-namendua arras errexada, adibidez: Arratsal-de batean zure etxeanelektrizitate istalazioanbi entxufe eta lamparaaldatunahi dituzu , ber-tanseguruenik lanhau-ek egiteko lagunen batprest egonen da, ber-tan pasatzen duen or-duak denbora bankurajoanendira ,gero berakbeste lan batean era-biltzeko ibiliko ditu pa-sa dituen orduak. Den-bora bankuan izenaematekomalerreka.tru-kerreka.netemanbehar

da ,on-line , bertanzer-bitzuak ikus daitezkeetab luze bat. Aurrera-goerebilera irekiakegi-nen dituzte.Denbora bankuaz

gain bertze lan bat erebadu eskuartean Ma-lerrekaTrukerrekak.Ar-tisau eta lanbide azokaantolatzen dabil, jada-nik bi aldiz antolatu du-te Iturenen eta hiruga-rrena ere martxan da-go.Hilabetekobigarrenigandetan izatendaazo-ka, beraz, hurrengoaotsailaren10ean izanenda Iturengo plazan.Abenduan eta urta-

rrilean egin zituzten jar-dunaldi edoazokahau-ek, arront arrakasta-tsuak izan ziren. Egu-raldiak ez du azoka gi-belera botako, ona iza-nez gero plazan izatendira postuak eta urta-rrilean bezala euria ba-da, herriko etxeko es-talpetan eta kapilan ja-rriko dituzte. Nahiz etaartisaueta lanbideazo-ka izan, Malerreka Tru-kerrekak garrantziaeman nahi die truke etabigarren eskuko pro-duktuei.Pixkanakapix-kana trukeakdiruari le-kua irabaztea nahi da.Egitasmo honek au-

rrera segituko du jen-dearen erantzunarenarabera, oraingoz jen-

dearen erantzuna izu-garria izan da, bertanizan diren bi azoketanjendeparrastadaetagi-ro bikaina bizitu da.

Guraso elkarteareneguberrietakosaridunakPulunpa eskolako

guraso elkarteak egu-berrietansaldutakobo-letoensariakbanatudi-tu. Boleto hauek berai-en diru iturria dira urte-an zehar hainbat ekital-diaurreraeramatekoetamurrizketei aurre egite-ko . Hauexek izan dirasariak eta saridunak:1go zaria-0686 zenba-

kia: JoaquinAyoroaetaArantxa Goñi.2. zaria-076 zenbakia:Jose Antonio Isasi etaPilar Mindegia.3. zaria-0293: JuanMi-guelBenitoetaJustiOs-tolaza.4. zaria-019: Lidia Be-ramendi.5. Ariztegi harategikobonoa-0603 zenbakia:Ramona Eizaguirre.6. IlemozketabonoaEi-der Ileapaindegian-0563: Malix Goizueta.

UTZITAKO ARGAZKIAKHilabeteko bigarren igandetan egiten dituzte azokak.

BEINTZA-LABAIEN

Inauteriak asteburu honetan ospatuko diraTTIPI-TTAPAHau idazterakoan, egitaraua

guztiz zehaztu gabe bazegoen ere(inauterietan egitaraurik bada), as-teburu honetan ospatuko dituzteinauteriak Beintza-Labaienen ere.Egun handia larunbata izaten da,baina ostiralean bilduko dira gazte-ak afaltzera eta lehenbiziko mozo-rroak ere bertan ikusiko dira. Urte-ro bezala, Labaiengo Herriko Osta-tuan eta Iturrondo elkartean eginen

dituzte otorduak. Larunbatean ere,ongi gosaldu ondotik, etxez etxekopuxkabiltzeaeginenduteakordeoi-lariaren laguntzarekin. Ezin ziteke-en bertzela eta eguerdian, aizkoraapustua ere plantatuko dute, nahizeta oraindik ez jakin aizkolariak ze-in izanendiren.Goizeaneskeanbildu-takoarekin bazkaldu eta arratsalde-an herri inguruan eginen dute pux-ka biltzea, gero berriz ere mahaia-ren bueltan, afaltzeko.

HERRIZ HERRI | 21ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

UDALA � BANDEREN LEGEA BETETZEKO

Herriko Etxeanbanderaespainiarra etaplazan ikurriñajarriko ditu UdalakBereborondatearenkontra hartubehar izan duteerabakia

Fermin ETXEKOLONEAEspainiako Gober-

nuak ezarri duen Ban-deren Lege berria bu-rukomin ugari eragitenarida ingurukoudalgu-zietan.Horren ingurukomozioaeztabaidatuetaonartu ere egin zen Zu-bietan.Horrelaazkene-an,bereborondatearenkontrabadaere, Espai-niako bandera paratubeharko du Udalak,beste ikurofizialekinba-tera. Bere aldetik, uda-lak ikurriñaparatukoduplazan, frontoiko sari-an, Gobernuaren inpo-saketarenaitzineaneza-dostasunaadierazteko.

Herriko Ostatuaitxitzera doaieHerriko Ostatua be-

rriz itxitzeradoaie.Ora-in arte Gorka Fuente-sekeramatenzuen,bai-na hilabete bukaeranutziko duela jakinarazi

du. Udalak, berriz erelehiaketara aterako du.Hasierako prezioa hila-betean250eurokoa iza-nen da. Ostatu eta ja-tetxeazgain,11geladi-tu eta bertan bizitzekoaukera bada.

Txitxillo Elkartekobatzorde berriaGaztegunea kudea-

tzen duen Txitxillo El-kartearen batzordeaberritzeasuertatzenzenurte hasieran. Azkene-ko bileran aldaketakegin ziren eta AmaiaJuanikorena izanen daelkarteko lehendakaria,Beatriz Babaze lehen-dakariordea,MarinaAr-gote idazkaria eta Lur-des Santesteban di-ruzaina.

Urteko lehensortzeaEnaitz Elizalde Ma-

riezkurrena, 2013an ja-iotako lehenbiziko he-rritarra da. Urtarrilaren18an jaiozen.Beraz,zo-rionak Martxel eta Lei-regurasoeietaLourdeseta Juantto amatxi etaaitatxiei.

ZUBIETA

UTZITAKO ARGAZKIA

Familia berria herrira bizitzera etorriaOlga Garrote eta Miguel Reinak Meseret etiopiarra dute adoptatua eta herrianjarri dira bizitzen. Madrilen bizi ziren, baina bizia aldatzea erabaki dute.Olga-ren ahizpa lehendik ere Zubietan bizi zen eta horregatik animatu dira etortze-ra. Ea laketzen duten eta denen artean laguntzen ahal diegun.

ARGAZKIA: IZASKUN ZUBIALDE

Uholdeak izan ditugu herrianErreka ttikiak ditugu herrian, baina adar eta zikinkeriekin trabatu eta gainezkaegin zuten urtarrilaren 15ean. Jolasparkea azpian hartu zuen urak eta kortxozkozola ere altxatu zuen. Beharrik lau-bost lagunek, katiuskak jantzi eta lanerakotresnak hartuta, libratu zutela. Bizpahiru etxeko sototan sartu zen ura, bainazorionez ikarian gelditu zen dena.

22 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

OSPAKIZUNAK � HAURREN EGUNAREKIN HASITA

Otsailaren 7tik 10eraospatuko dira inauteriakMartin BERTIZUrteko besta ga-

rrantzitsuenetakoakdi-ra inauteriak eta aurtenere ospatuko ditugu.Buruari buelta batzukemateko garaia edoedozeintrapuzaharhar-tu eta besta eder bategiteko momentua da.Aurten, otsailaren 7,

eta 10ean ospatuko di-ra Narbarteko inauteri-ak.Otsailaren 7an, or-

tzegunean, Haurreneguna ospatuko da.Goizean mozorroturiketxezetxe ibilikodira tti-kienak.Ondorenbazka-ria izanen da eta arra-

tsalderako jokuak agi-nen dituzte.Otsailaren 8an, or-

tziral arratsean, ostatu-an afari batekin hasie-ra emanen diete heldu-ek inauteriei eta gauaAgerralde musikalariakalaituko du.Otsailaren9an, larun-

batean,Ostatuangosa-ria izanen da. Ondotik,mozorroturik herrianbarna buelta bat ema-nen dute gazteek etagau partean afaria iza-nen dute ostatuan.Otsailaren 10ean,

igande arratsaldeanmus eta partxis txapel-keta ostatuan.

Mus txapelketaostatuanUrtarrilaren26anha-

si zen herriko ostatuakantolatzen duen mustxapelketa.Larunbatear

22:00etan izanen da,nahi duenari irekia.

NARBARTE

ARGAZKIAK: MARTIN BERTIZ

Uholdeak urtarrilaren 15eanUrtarrilaren 15ean itxura ederrakin eman genion hasiera egunari, euria egitetik ezzuen gelditzen eta urak bere bidetik atera egin ziren. Argazkietan ikus daiteke he-rrian eta Erreparatzean zer itxura zeukan ugaldeak.

ARTXIBOKO ARGAZKIAGiro ederrean ibiliko dira gazteak aurten ere.

HERRIZ HERRI | 23ttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

KULTURA

BERTSOLARITZA � INOIZKO PARTE HARTZERIK HANDIENA DA

31 bertsolari abiatuko diraNafarroako txapelketa nagusianMartxoaren23an izanen dafinala IruñekoAnaitasunakiroldegian

TTIPI-TTAPANafarroako Bertso-

lari txapelketak 41. edi-zioa beteko du aurteneta ziklo berri bat hasi-ko du. Izan ere, 2011.urteraarteurteroegitenzenNafarroakoBertso-lari Txapelketa, txapel-keta horren ondotik biurtetikbehinegiteaera-baki zuen NafarroakoBertsozale Elkarteak.Nolanahi ere, 2012-

koaezzendebalde izaneta Bardoak, Nafarroa-kotaldekakobertsoeki-men arrakastatsua an-tolatu zen. Aurten, be-rriz, Txapelketak bereohiko formatura itzulida.OraingohonetanezdasoilikNafarroakotxa-pela jokoan dagoena,udazkeneanhasikodenBertsolari TxapelketaNagusianordezkari na-farrak zeintzuk izanendiren argituko du Txa-pelketak.

Duela bi urte finalaIruñeaneginzenetaha-rrera ikusita, aurten ereIruñeanbukatukodaLi-zarranotsailaren2anha-sikoden txapelketa. Fi-nala martxoaren 23anizanendaAnaitasunan.Aurten inoiz baino

bertsolari gehiago ate-rako dira plazara, 31.Horietatik seik lehenal-diz hartuko dute parte:Iruñeko Haizea Berue-te, Oskar Sanz de Ace-do eta Unai Ubereta-goena, Lesakako Ene-koFernandez,Elizondo-

koXabierMaiaetaOro-nozko Amaia Elizagoi-en.Azkenurteotanatse-denahartudutenbibert-solari eskarmentudunitzuli dira, Erika Lago-ma lesakarra eta Joxe-ma Leitza arbizuarra.Saio guztietarako

sarrerakaurrez interne-tez erosten ahalko dira,www.bertsosarrerak.euatariaren bitartez.

WEB GUNEA ETA SARESOZIALAKWebguneberriaduNa-farroakoBertsolariTxa-

pelketak. Txapelketa-ren jarraipena egin ahalizateko www.nafarroa-kotxapelketa.com webgunean informazioegu-neratua eskainiko da.Horrez gain, bertsoa.comwebguneansaio-etako laburpenak ikus-tenahalkodira.Sareso-zialen bidez ere, Nafa-rroako Bertsolari Txa-pelketasegitzekoauke-ra izanenda.Facebook-en Nafarroako Bertso-zale Elkartearen bitar-tezetaTwitter-en (@uni-bertsoa).

SAIOAK• Lizarra, otsailak 2XabierSilveira,JosuSa-njurjo, Saioa Alkaiza,Eneko Fernandez, Xa-bier Maia eta Erika La-goma.• Aldatz, otsailak 3Jon Barberena, IñigoOlaetxea, Migel MariElosegiLuze,PatxiCas-tillo, Iker GorosterrazuetaOskarSanzdeAce-do.•Larraintzar,otsailak9JulenZelaieta,AritzSa-ragueta,OierLakuntza,EkaitzAstiz,HaizeaBe-ruete eta Amaia Eliza-goien.• Ituren, otsailak 10Eneko Lazkoz, AimarKarrika, Iñaki Aleman,Egoitz Gorosterrazu,Alazne Untxalo eta Io-ar Tainta.• Zubiri, otsailak 16Oskar Estanga, AnderFuentes Itturri, AinhoaAranburu, Iban Garro,JoxemaLeitzaetaUnaiUberetagoena.Ondotik,hirufinalaurre-ko jokatuko dira. Mar-txoaren2anAtarrabian,Julio Soto 2011ko txa-peldunak esperatukodie final laurdenetakobortz bertsolariri. Mar-txoaren3anEtxarriAra-natzen eta martxoaren9anElizondokoLurare-toan, seina bertsolariariko dira. Finala, mar-txoaren23an,17.00etanjokatuko da Anaitasu-na kiroldegian, zortzibertsolarirekin.

ARTXIBOKO ARGAZKIAHiriburuak hartuko du aurten ere, Nafarroako bertsolari txapelketaren finala.

24 | HERRIZ HERRIttipi-ttapa | 583 zk.

2013.01.31

EZKURRA

GIZARTEA � ARKUPEAK ELKARTEA

Herriko jubilatuenfesta otsailaren10ean ospatuko daHildakobazkideakomenduondotikbazkaria izanendute Barrankan

Fernando ETXEBERRIAOhiturari eutsiz, Ar-

kupeakelkartekoEzku-rrako kideek beraienfesta ospatuko dute

otsailaren10ean.Hilda-kobazkideeiomenaldiaeskainiko diete eta Ba-rranka ostatuan elka-rrekinbazkaldukodute.Ziur solasaldia luzatu-ko dela, intere oroko-rrekogaiaketanoskiAr-kupeak elkarteari bu-ruzkoak hizpide hartu-ta. Bazkarira joan nahidutenek, 30 euro emanbeharko dizkiote, Bi-xentaPerurenaelkarte-ko ordezkariari.

ARGAZKIA: FERNANDO ETXEBERRIA

Nazario Zabalo, Ezkurrako azken artzainaEzkurrako etxe, baserri eta borden argazki bilketa liburuan jasotzen denez, he-rri inguruan, 79 borda daude. Ollin eta Malo ingurukoak dira nagusiak: Olegieta Ezkain bordak. Kopurua handia da, baina ulertzekoa, garai batean ia he-rritar guztiek borda bat eduki eta familia guztietan artzainen bat bazela kontu-an edukitzen bada. Gaur egun artzaintzan bakarrik jarduten duen inor ez da-goenez, borda gehienak alde batera utzi eta hondatuta daude. Bizilagun ba-tzuk ardiak dituzten arren, herriko azken artzaina duela urte batzuk hil zen: Na-zario Zabalo. Ezezagunekin gizon lotsatia eta urduria zen, baina familia eta he-rritarrekin, alaia eta goxoa.Makotsola bordara igotzeko, bi orduko ibilbidea egi-ten zuen. Askotan geratzen zen argazkiko txabola txiki hartan lotan. Azken ur-teetan, bueltakoan eguraldi txarra egiten bazuen edo elurra bazegoen, Olline-ra jeisten zen eta han familiako kide edo lagunen batek jasotzen zuen. Lanaeta familia ziren bere bizitzaren oinarriak. 86 urterekin hil zen eta hilerrian har-tzen du atseden Juan Bautista anaiaren alboan. Herriko pertsonaia garrantzi-tsuen artean bere izena agertzea irabazia zuen artzainak: bere gizatasunaga-tik eta egin zuen lan guztiagatik.

HISTORIA

Herriko pertsonaia historikoak gogoratuzFernando ETXEBERRIAEzkurrako web orrian, he-

rrikopertsonaiagarrantzitsueiburuz hitz egiten denean, hi-rukirolaribakarrikaipatzendi-ra:BengoetxeaanaiaketaMi-kel Mindegia. Baina informa-ziohoriezdagoosatua.Ezkur-ra, Herri Berezia liburuan argiikusten denez, askoz gehia-go izan ziren eta dira herriko“pertsonaia garrantzitsuak”.Aznar Sanchez de Ezkurra

Jauregiko jabea izan zen ho-rietako bat. 1297an, “Ezkurraherrikonagusi” izendatzenzu-enbere burua, “bertakomen-diak eta ondasunak” bereakzirela argudiatuz. Bere oinor-dekoek, hori defendatzen zu-ten. Hartara, Ezkurrako herri-tarrak,beraienmenpekoakzi-

rela zioten, besteak beste he-rrikoparrokoa izendatzekoes-kumena zuten eta herriko al-kateak izateazgain, hamarre-nak kobratzen zituzten. Ho-rregatik da ezaguna jauregiaHamarrendegia izenez.Elizanere eserleku bereziak bete-tzen zituzten eta elizan ber-tan lurperatu zitezkeen baka-rrakziren.OinordekoetakobatLuisdeBeaumontekinezkon-du zen. Eliza bisitatzen dute-nek, bi leinu horien armarriakikusi ditzakete aldarearenezker aldean. Azken oinorde-koaZegamakoJosefaLadronizan zen. Honek, saldu zionjauregia Antonio Telletxeari1976ko martxoaren 29an.Kirolarienarloan,ezinditu-

gu ahantzi Fausto, Yoannes,

Eugenio, Tito… Kultur etahezkuntza arloan berriz, Pe-dro eta Asun Cestauk egin-dako lana aipagarria da.Beste zenbaitek ere, sor-

tzez Ezkurrakoak ez ziren a-rren, bere arrastoa utzi zutenherrian.Haienartean,Casimi-ro Saizar medikuak. Ezkurra

etaEratsunen jardunzuenetabertan bizi izan zen bere he-riotzera arte. 50 urtez, herri-koparrokoa izanzenJuanPe-rez ere bai. Migel Pamplonairakaslea eta Ricardo idazka-ria ere hemenhil ziren, urte lu-zez bertan lanean aritu ondo-tik.

ARGAZKIA: FERNANDO ETXEBERRIAHamarrendegia jauregiko atea.

ARTXIBOKO ARGAZKIAHerriko jubilatuak Barrankan bilduko dira aurten ere.

DONEZTEBEKO INAUTERIAK | otsailak 7, 8 eta 9

OTSAILAK 7, ortzeguna20:00 Trikipoteoa. 21:00 Afaria elkarte-an. Afalondoan, mahai inguruan musi-ka.

OTSAILAK 8, ortzirala09:00Baserrietaneskea,Titi osatutikabia-tuta. Gazteak bi taldetan banatuko diraeta behin baserrietako eskea egin eta ge-ro, eguerdian berriz ere elkartu eta Lei-tzarako bideko tailerrak bisitatuko ditu-zute. 14:00 Bazkaria. Bazkalondoan mu-sika izanen da. 21:00 Kuadrilen afaria.

OTSAILAK 9, larunbata13:00 Bazkaria 16:30 Karrozen desfileaAparan industrialetik aterata 22:00 Kua-drilen afaria.

EGITARAUA

26 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Zergatik dira bereziak zuen inauteriak?Zalantzarik gabe, biltzen den jende pila-gatik. Donezteben berez, herritar askogara eta inauterietan inor gutxi geratzenda etxean. Karroza desfilean nabari dahori gehienbat. Izugarria izaten da. Jendepilabatetadenakpapereansartuta.Ikara-garrizko giroa bizi da. Urte guztiko bestahoberenak dira niretzat. Nik umea beza-lapasatudutetabaitaherriko jendegehie-nakere.Gureburuari etabesteei irri eginezederki pasatzen dugu.Ortziralean baserrietan eskea egitenduzue .Koadrila handiabiltzen zarete?40 bat laguneko kuadrila elkartzen garagoizeko 09:00etan Titin eta jende askogarelako bi taldetan banatzen gara. Triki-tilari baten laguntzarekin joaten gara bi

taldeak. Batzuk, Doneztebera sartu bainolehen dagoen auzora joaten gara bertandauden hiruzpalau baserri bisitatzera etabesteak egiten dute buelta beste aldetikSarratea, Olabidea ingurutik. 12:00akalderabukatzenduguetadenokelkartzengara. Leitzako biderako tailerretara joa-ten gara elkarrekin eta ohiturari eutsiz,bertan daudenmekanikoei pastak eta ar-doa ematen dizkiegu. Horren ondotik,bazkaria egiten dugu. Dezente luzatzenda, seiak izaten dira mahaitik altxatze-rako. Arratsaldean libre izaten da, tartehorretan elkarrekin joaten saiatzen gara,baina bakoitzak bere aldetik bukatzen dugehienetan. gero, gau aldera bakoitzakberemozorroa janztendu taldeka,bikote-ka, banaka... nahi duen bezala.

Aritz MEOKI | Doneztebeko gaztea

«Gure buruari eta besteeiirrika ederki pasatzen dugu»Urteko “besta gustokoenak” dira berarentzat inauteriak eta ez du inoiz hutsik egiten.Besta barrendik bizi du, afarian, eskean, karrozen desfilean... hiru egunez atsedenikhartu gabe ibiltzen da. Inauterietan «dena libre» izaten denez, «antzerkia eta erokeri-ak eginez» primeran pasatzen duela dio.Doneztebar gehienak ere halaxe ibiltzen direladio «karroza desfilea izugarria izaten da, jende pila bat eta denak paperean sartuta».

| 27ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Ortzegunetik astelehenera arte. Zeinda irauteko sekretua?Egun asko izaten dira. Sekretua... gasoli-na pixka bat behar izaten da: alkohola,litroka...etabazkaria.Ongi janbeharduzuderrigor.Ortziral goizean bi ordu eta erdizibiltzen gara eskean. Normalean bi ardozato ematen ditugu eta bueltaka ibiltzendira egun guztian zehar. Bigarren base-rrirakogustoraegotengara.Inauteri giroaknekeguztiakkentzendituelaerranennuke.Larunbateko karrozak prestatzendenbora asko behar izaten da?Kuadrilaren arabera da hori, batzuk hila-beteetaerdi lehenagohastendiraprestake-ta lanekin. Gu nahiko azkeneko momen-tuan gabiltza aurten eta agian kotxeabakarrik aterako dugu. Karrozak berakbaino gehiago niretzat garrantzitsuenaegiten diren antzerkia eta erokeriak dira.Dena libre izaten da inauterietan.Berezikigogoanduzunmozorrorenbat?Aunitz izan dira, hobenetarikoa bikingoe-na izan zen. Egin genuen ikaragarrizkotxalupa,denakarraunakhartuta.Bigarren

arraun bueltarako, bikingo bikingo jarritageunden.Gukederki pasagenueneta be-gira ari zen jendeak ere bai gure kontu-ra. Ez dakit barkua osorik iritsi zen gara-jera. Disfraz eta paperean sartuta ederkipasa genuen.

ARGAZKIAK: ARTXIBOA ETA DONEZTEBARRAK ELKARTEA

UTZITAKO ARGAZKIAAritz Meoki, mexikarrez jantzita.

28 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

OTSAILAK 7, ortzegunaOilar Dantza edo Orakunde eguna ospa-tuko dute Elizondoko ikastetxeetako hau-rrek. Urteroko kalejira, bazkari eta jolasekez dute hutsik eginen. Arratsalde parteanberriz, oilarren ordua izanen da.

OTSAILAK 8, ortzirala10:00

14:30 .16:00

OTSAILAK 9, larunbata11:00

18:00etan

ELIZONDOKO INAUTERIAK | otsailaren 7, 8 eta 9a

EGITARAUA

Orakunde, mozorro desfileak,jantziloren erretzea...larunbatera arte atsedenik ez

| 29ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Noiztik bizi dituzu inauteriak?Betidanik. Umetan hasi nitzen mozorrotzeneta danborradan ateratzen eta ia urtero ate-ra naiz. Aitortu behar du adinarekin gauzakbeste modu batera ikusten direla. Egia esangarai batekoen eta oraingoen artean aldeahandiada.Lehen igandeak indarhandiazuen,orain berriz larunbata da egunik garrantzi-tsuena. Karroza aunitzek hartzen dute parteeta oso giro polita sortzen da guztien artean.Baretu da egun aldaketarekin sortutakoeztabaida?Orokorrean baietz erranen nuke. Nahiz etaoraindik batzuk, lehengora bueltatu nahiduten. Nire ustez, erabaki logikoa izan zeneta emaitzak horrela izan zela erakutsi du.Garai batean, asteartean 50 pertsona ingu-ruateratzenginenetahori herri osoarendakoarras gutti zen. Inauteriak asteburura igaro-ta ia hil zorian zeuden inauteriak salbatu genituen. Horrela indartu egin dira inauteri-ak, askoz jende gehiago elkartzen delako.Egitarau aldetik berrikuntzarik izanen da aurten?Ez, urteroko egitaraua mantenduko da. Danborrada berreskuratzeko saiakera egitenari gara, baina aurten ziurrenik ez dugu lortuko. Ezin dugu ziurtatu danborrak garaizlortuko digutunik. Nahiko berandu gabiltza. Gauzak hobeki lotzen ez baditugu, dato-rren urterako utziko dugu. Saiakerarekin jarraitu behar dela uste dut. Gure garaiandanborradaren inguruan giro ederra izaten zen eta hori berreskuratzea polita litzateke.Alkate berria zarenez, inauteriak ospatzeko modua aldatuko duzu?Ba aurten bai,Eskoziara noalako,beraz ez naiz inauterietan egongo.Gizakunde ospaki-zunetan bai.Baina ospatzekomodua ez zen bestela deustan aldatuko. Intentzioa berdi-na izango zen, guztiaren gainetik ongi pasatzea. Ahalik etajende gehien elkartzea.Denboraz hasten zara mozorroa prestatzen?Beti arras arras azken orduan ibiltzen naiz. ideia aunitz iza-ten ditut, gero ez dut konkretatzen eta azken orduan beti,korrika ibiltzen naiz. Eskuz zerbait egiten ere saiatzen naiz.Normalean egindako mozorroak erosi beharrean, etxeanlantzen ditut. Nire tailakoak ez dira gehiegi izaten ere etamoldatu egin behar izaten dira.Orain artekoetatik zein duzu mozorro gustokoena?Ijitoarena behin baino gehiagotan errepikatu dugu eta osogustokoa dugu. Azken karroza egin genuena kuadrilan ere,streeptesarena polita izan zen. Ongi pasatzeko papereansartu behar da, lotsak etxean utzita. Ijitoz atera gineneanadibidezeskean,dantzan ibili ginenetaahuntzaereezgenu-en falta.

UTZITAKO ARGAZKIAMikel Sobrino, estetizistaz mozorrotuta.

Mikel SOBRINO | Elizondoko alkatea

«Paperean sartu behar dalotsak etxean utzita»Haurra zela jantzi zuen lehenengozmozorroaeta orduezkeroztik ia urteroberria estreinatudu «etxean zerbait landuz». ideia «aunitz» izaten dituela dio, baina «arras azken orduan»ibiltzendelabeti.Garaibateko inauterienetaoraingoenartean«aldeahandiadela»aitortzendu. Duela lau urte «ia hil zorian zeuden inauteriak salbatu» zituztela , baina «garai batekoekitaldiak berreskuratzeko ahalegina» ere egin behar dela uste du.

30 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Beran bi asteburuetan ospatzen dira inau-terietako ekitaldiak. Kaldereroak etorrikodira otsailaren 2an, inauteriak gertu direlairagartzeko. Arratsaldeko 19:00etan Ille-kuetatik abiatu eta Herriko Etxeko plazarajoanen dira.

OTSAILAK 6, asteazkena16:30 Isidoro Fagoaga Udal Musika Esko-lakantolatutako Inauteri bestaospatukoda.Kalejira eginen dute herrian barna, ZaharEtxea bisitatuz.

OTSAILAK 7, ortzegunaGoizean haur taldeak puxkak biltzen ibi-likodira.15:45OrtzegunGizenarratsaldekoibilbidea Suhiltzaileen parketik Eztegarapilotalekura abiatuko da. Euria eginen ba-lu, zuzenean Eztegara pilotalekuan dute hi-tzordua 16:00etan. Ondotik, Pottola tal-dearen emanaldia.

OTSAILAK 10, igandea10:00 Inudeak eta artzaiak Eztegara pi-lotalekutik abiatuko dira, goiz guztian ze-har herrian barna ibiltzeko.Eguerdian atse-den hartu eta 18:00etan izanen du segida,

BERAKO INAUTERIAK | Otsailaren 2, 6, 7, 10 eta 11

EGITARAUA

Eztegara pilotalekutik Altzateko karrika-ra joanen baitira. Entsaioak otsailaren 2,6 eta 8an eginen dira. Bazkarirako txar-telak ere entsaio egunean salduko dira.

OTSAILAK 11, astelehenaInauterietako Astelehenean, goizeanzingar-arrautzeaeginenda.19:00-20:00MassaradunbaTaldearekinTxarantuka-da eginen da Altzateko karrikan.

| 31ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Iñudeetaartzaienartean,batzuktaldekodantzariak zarete, bertzeak ez… dife-rentzia handia somatzen da?Ez sobera, dantza mundu guziak daki etattikitatik ikasten da. Halare, urtero dantzataldekobikotebat jartzenda lerroenhasie-ran taldeak bikotea jarraitu dezan.Dantzataldekogainontzekobikoteakerebanatzengara, pixkot koordinatuagoa atera dadinbaina orokorrean, diferentzia ttikia da.Zer da egun horretako zailena?Seguraski ohatzetik jeikitzia aurrekoeguneanLesakako iñauteriak izanda!Berezzailtasunik ez dago besta giroan egitenden zerbait delako, zailtasunik handienaaurrekoegunetakoa izatenda,beharrezkogauza guztiak antolatzen.Iñudez edo konpartsako bertze per-tsonaje bat eginez… Nola gustorago?Ez da errexa erabakitzen, desberdina da.Konpartsan antzerki gehiago egin beharda dantzatu beharrean eta hagitz ongipasatzenda.Iñudezaterataberriz,taldekoparte sentitzen zara, betiko dantzak egi-tendituzu eta igual bertze berexitasunbatdu. Urte batez apezaz ere atera nintzen,eta azken momentuan atera nintzelako.

Zer da inauterietan gehien gustatzenzaizuna?Aurrekoastetankarrozaprestatzeahagitzgustoko dut,gu koadrila ttikia gara eta lanhandia hartzen dugu baino hagitz ongipasatzen dugu. Egunean bertan gehiengustatzenzaitenagoizekobueltaetaeguer-di aldeko giroa da. Baserritatik ibili etagero jende guzia herrian biltzen da etagiro hagitzpolita egotenda Beran.

Iñaki ESKUDERO | Berako gaztea

«Neretzat urteko bestarikpolitenak dira inauteriak»Gure Txokoa dantza taldeko kide bezala, iñude eta artzaiak konpartsaren antolaketan ari-tzea suertatzen zaio Iñaki Eskuderori. «Ez du lan handirik eskatzen, parte hartzen dutenguziek badakite zer egin behar duten,eta zalantzak entsaioetan uxatzendira»,aipatu digu.Baina iñudez aparte,errege bezala ere atera da konpartsan eta karroza ateratzea ere gus-tatzen zaio: «Urteko bestarik politena da nere ustez».

ARTXIBOKO ARGAZKAIIñaki Eskudero, koadrilakoekin batera, futbol amerikarra irudikatzen zuen karrozan.

32 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Zakozarrak, mairuak etaaunitzez mozorro gehiagoLesakako inauterietan

OTSAILAK 7, ortzegunaGoizean, Herriko haurrak etxez-etxe ibi-likodiraArraultze-Arraultzeeskean.17:00Tantirumairu Ikastolan berendua,musikaeta mozorro besta.

OTSAILAK 10, igandea08:00etatik aintzinera GOITARRAK Au-zoberri, Endara eta Zala auzoetan. 17:00trikitixa taldeak lagunduta eta Plaza Za-harretik abiatuz, Mairu eta Zaku ZaharTtikien kalejira herrian zehar. 19:00etanZaku-Zaharrak Musika Bandarekin Arra-noElkarteakantolatua.18:00etanDantzal-dia Plaza Zaharrean.

OTSAILAK 11, astelehena08:00etatikaintzineraFraindarrak“arraul-tze arraultze” ibiliko dira baserrietan ze-har 12:30etan iñauterietako orgak PlazaZaharrean. 18:00etan Dantzaldia PlazaZaharrean.

LESAKAKO INAUTERIAK | otsailaren 7, 10 eta 11

EGITARAUA

| 33ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Hain zuzen, Fraindarrak taldean ibiltzendenneskabakanetakobat,GarbiñeAltzu-garai izandugusolaskide.23urtebertzerikez baditu ere, aurten bosgarren urteabeteko du taldean ateratzen. Bera herri-an bizi bada ere, aita Frain auzokoJoanekobordabaserrikoadaetaberakan-imatuta hasi zen ateratzen: «Bai, aitaren-gatik hasi nintzen ateratzen». Fraindarrazateratzeaz gehien gustatzen zaionari bu-ruz galdetuta, erantzuna garbi du Gar-biñek: «Ambiente polita sortzen da etabaserriz baserri ibiltzean, hagitz ongihartzen gaituzte toki guzietan».Hainbertze gizonen artean ere ederkizaintzen dutela aipatu digu irrika. Halere,seguru akordeoiaren doinua ongi ez se-gitzeagatikeskobarekinbehinbainogehi-

ago jo dutela, bertze taldekideak beza-laxe, baina horregatik ez du inolako aitza-kiarikparatzen.Lesakako inauterietande-na gustatzen zaio Garbiñeri, baina Frain-darrekin ateratzen denetik, ez da ka-rrozatanateratzen,ezta zakozarrekin ere:«Ez dut ohiturarekin eta oraingoz, Frain-darrekin aski dut inauterietan ederkipasatzeko, ez dut gehiagoren beharrik».Akordeoia jotzen duen bertze neska batere izatendute taldean,bainaneskagehia-go animatuko lituzke ateratzera, «ongipasatzen dela eta animatzeko» erranez.Garai batean taldean Frain auzoko muti-lak bakarrik ateratzen baziren ere, orainez da derrigorrezkoa ez fraindarra eztamutila izatea ere.Gainera,«ez dela baterenekagarroa» aipatu digu Garbiñel.

Garbiñe ALTZUGARAI | Lesakako gaztea

«Neska bakarra izanik ere,ederki pasatzen dutFraindarrekin batera»Ortzegun Gizeneko Arraultze-Arraultze eskea, igande arratseko zakozarrak eta mairuak,asteleheneko karrozen desfilea…Osagai ugari izaten dute Lesakako inauteriek, baita hu-tsik egiten ez duten bertze bi koadrilek ere: Goitarrak eta Fraindarrak… Batzuk Endara,Zala,Auzoberri, Katazpegi eta Nabaz aldeko baserrietan ibiltzen dira, bere jertse gorri, za-pi koloretsu, kaskabilak eta kastañuelak mugituz, herrira ailegatu arte… Bertzeak, izenaematen dien Frain auzoan ez ezik, Otsangon eta Izotzaldean ere ibiltzen dira, blusa beltzaeta boneta berdea jantzita.

ARGAZKIA: AITOR AROTZENAGarbiñe Altzugarai, Fraindarrak taldearekin puxka biltzen.

34 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Ortzegun gizen egunean,herriko ttikienek emanen diotehasiera inauteriei

OTSAILAK 10, igandeaZaldun Inaute

Kin-to bestak

OTSAILAK 11, astelehenaAstelehen Inaute

21:00

OTSAILAK 12, astearteaAstearte mozorro eguna

12:00

14:0018:00-20:30

19:00

ETXALARKO INAUTERIAK | otsailaren 7, 10, 11 eta 12a

EGITARAUA

Ortzegun Gizenarekin hasiko dira Etxa-larren ere inauteriak. Goizean etxez etxeibiliko dira neska-mutikoak OrtzegunGizen, Ortzegun Gizen, zingar-arraultzebatezbadabertzeeskatuz. Arratsaldean,14:30ak aldera, plazan izanen dute hi-tzorduaLandagaineskolako ikasleeketahandik abiatuta,karrikaz karrika beraienantzezlanak eskainiko dituzte.

| 35ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Astelehen eta asteartean puskabiltzea eginen dute mozorroekbaserrietan eta herrian

OTSAILAK 10, igandea17:00 gaztetxoen Zahagi-dantzarekinemanendietehasiera inauteriei.19:00etanerromeriaplazanAierrik taldearekin.Egu-na amaitzeko, 21:30 Mozorroen afaria.

OTSAILAK 11, astelehenaGoizetik mozorroak ibiliko dira baserrie-tatik eskean. Eskean ez dabiltzenek ereaukera izanen dute. 10:00 Plaza apaindueta luntxarenondorenKonparsa (Gaia:60-70.hamarkada) ibiliko da herrian zehar.13:30 bazkaria Umore Ona elkartean.16:00-17:00 jokuak izanen dira plazaneta ondoren, musika Elkartean GanyeikoLuixen eskutik. 18:30 txokolatada etamozorroenetorreraherrira,dultzaineroenlaguntzarekin.19:00ErromeriaAierrik tal-dearekin. 22:00 mozorroen afaria.

GOIZUETAKO INAUTERIAK | otsailaren 10, 11 eta 12a

EGITARAUA

OTSAILAK 12, asteartea09:00Mozorroen gosaria. Ondotik, he-rriko kaleetan zehar ibiliko dira. Eguer-dian, bazkaria. 17:00 Zahagi-dantza.19:30ErromeriaGugaz taldearekin.20:00Karrozen desfilea 22:00 mozorroen afa-ria. 02:00 Disfraz lehiaketa Gaztetxean.

36 | ttipi-ttapa | 583 zk.2013.01.31

Berrizaunetik hasi eta Frainauzoraino, eskean hasikodituzte gazteek inauteriak

OTSAILAK 1, ortziralaGoizean, Mozorroak elkartu eta etxez-etxeetabaserriz-baserrikoeskeariekingodiote. Berrizaun auzotik hasi, Bidegu-rutze aldean dauden etxe berriak bisi-tatu eta Frain auzoraino iritsiko dira.14:00 Bazkaria eginen dute eta indarrakhartu ondotik, 15:30 aldera herrian etaSarrola inguruan ibilikodiraeskean.Egu-nari afariarekin emanen diete amaiera.

OTSAILAK 2, larunbata08:00 Mozorroak elkartu eta Irisarri au-zotik hasita, herri bazterreko bertze au-zoetan ibilikodiragazteak:Elusta,Unanueta Pied