Hasierako jarduera 3

EL AVE MARÍA IKASTETXEA. www.elavemaria.net [email protected]

Hasierako jarduera 3Munduko biztanleria. 14. unitatea. Apirilak-Maiatzak 2014

Laugarren galdera: Nola aztertzen da biztanleria? ipini ahal duzu adibide batzuk azaltzen definizio nagusienak?

1


Biztanleri hazkundearen faktoreei buruzko eskema

ADIERAZLEAK• Jaiotza-tasa

• Ugalkortasun-tasa

ADIERAZLEAK• Heriotza-tasa

• Umeen heriotza-tasa

JAIOTZA-TASA

HERIOTZA-TASA

HAZKUNDENATURALA

BENETAKOHAZKUNDEA

MIGRAZIO MUGIMENDUAK

IMMIGRAZIOA

EMIGRAZIOA

2


Biztanleria aztertzeko formulak - KONTZEPTUAK

3


4

A CB

KONTZEPTUAK

Biztanleria dentsitatea : Biztanle kopurua / km2

Zeinek dauka dentsitate handiagoa?

Durangok 28.229 biztanle ditu eta 10,91 km2ko hedadura. Zenbatekoa da dentsitatea?

91,10

28229Bd

= 2.587,44 biztanle / km2

Durangoko dentsitatea 2.587,44koa da, hau da, 2.587,44 pertsona bizi dira km2ko

http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Flag_of_Spain.svg

http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Flag_of_the_Basque_Country.svg

http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Bizkaikobanderea.svg


51.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko dentsitatea?

1.1 BILBO UDALAAzalera, biztanleria eta dentsitatea, barrutika. 2011

Biztanleria

Azalera (km2)

Dentsitatea (bizt./km2)

1. Deustu 50.616 4,952. Uribarri 37.708 4,183. Otxarkoaga-Txurdinaga 28.055 3,904. Begoña 42.450 1,775. Ibaiondo 61.950 9,656. Abando 52.002 2,147. Errekalde 47.500 6,968. Basurtu-Zorrotza 32.975 7,09 Guztira 353.256 40,64ZERGATIK USTE DUZU EMATEN DELA DENTSITATE TASA HAU?


6 KONTZEPTUAKJaiotze-tasa gordina : leku batean, urtebetean 1.000 pertsonako jaiotzen direnen kopurua.

Durangok 28.229 biztanle ditu. Urte baten 234 ume jaio dira.

Zenbatekoa da jaiotze-tasa?

= 8,2100028229

234xJtg

Durangoko jaiotze-tasa 8,2ekoa da. Hau da, 1.000 pertsonako 8,2 jaio dira.


7 Munduko jaiotza-tasen mapa


Hezkuntza eta jaiotza-tasaren kontrola

8


92.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko jaiotze tasa?

Biztanleriaren piramidea, barrutika 2.3 2011. BILBOKO UDALA

2011

Bilbao

Jaiotze kopurua 2.927

Bilboko biztanleri kopurua. 2011. urtean 353.256

BILBOKO JAIOTZE TASA:

GURE JAIOTZE TASAK ZEREN ANTZA DAUKA? HERRI GARATUENAK ALA AZPIGARATUENAK? ZERGATIK?


10 KONTZEPTUAHeriotza-tasa gordina : leku batean, urtebetean 1.000 pertsonako hiltzen direnen kopurua.

Durangok 28.229 biztanle ditu. Aurton 425 pertsona hil dira. Zenbatekoa da heriotza-tasa?

100028229

425xHtg

= 15,05

Durangoko heriotza-tasa 15,05koa da. Hau da, 1.000 pertsonako 15,05 hil dira.


11 Munduko heriotza-tasaren mapa


12

Heriotza-tasak behera egiten du XIX. mendetik aurrera herrialde garatuetan elikadura eta medikuntzaren aurrerapenak direla eta.

Garauetan tasa baxua: %o 10

Ez garatuetan altuak

Haurren heriotza-tasa ere gutxitzen doa. Herrialde bateko ekonomiaren garapen-mailaren adierazlea da.

Heriotza-tasaren eboluzioa


133.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko heriotze tasa?

2011

Bilbao ___Hildako guztira 3732

BILBOKO HERIOTZE TASA:

KONPARTU GURE HERIOTZE TASA MUNDUKO TASEKIN? ZEIN ONDORIO ATERATZEN DUZU?

Bilboko biztanleri kopurua. 2011. urtean 353.256


14 KONTZEPTUAKHaurren heriotza-tasa : (Urtebete baino gutxiagokoen heriotza-tasa)

urtebetean urtebete baino gutxiagorekin hildakoen kopurua, bizirik jaiotako mila haurreko.

Durangon 234 ume jaio dira eta urtebete baino lehenago 8 hil dira. Zenbatekoa da haurren heriotza-tasa?

1000223

8xHht

= 2,05

Durangoko haurren heriotza-tasa 2,05koa da. Hau da, urtebete barruan 1.000 umeko 2,05 hil dira.


15 Haurren heriotza-tasa


16 Haurren heriotza-tasa


17

201148 BizkaiaHaurren heriotze tasa 3,18

4.- Dakizuna aplikatzen: Bizkaiko Haurren heriotze tasa

Hau da Bizkaiko heriotze tasa

AZALDU ZURE HITZEKIN ZER ESAN NAHI DUEN DATU HORREK?

ZER ONDORIO ATERTAZEN DUZU KONPARATZEN BADUZU MUNDUKO DATUEKIN?


18 KONTZEPTUAKBerezko hazkundearen-tasa : urtebetean jaiotakoen eta hildakoen kopuruaren arteko erlazioa 100 biztanleko

Durangok 28.229 biztanle ditu. Urte baten 234 ume jaio dira eta 625 pertsona hil dira.

Zenbatekoa da Berezko hazkundearen-tasa?

1000229.28

625234xBht

= - 13,8

Durangoko Berezko hazkuntzaren-tasa, negatiboa da, -13,8 koa.Hau da, 1.000 pertsonako 13,8 pertsonatan gutxitzen da berezko

biztanleria


19

Berezko hazkundea: jaiotzen eta hilen arteko diferentzia da. Munduko batez besteko hazkunde naturala 0/00 1,2koa da. Herrialde garatuak• Jaiotze-tasa txikia, hazkunde txikia, 0/00 0,3 .• Biztanleria zahartua dago, % 15ak 65 urte baino gehiago dauka eta bizi-itxaropena handia da. Herrialde pobre eta azpi-garatuak• Jaiotze altuak eta hilkortasunaren gutxitzeak hazkunde natural handia eragiten dute, % 2 edo 3 ingurukoa.• Biztanle gehienak gazteak dira. Ia herena 15 urtetik beherakoa da. Nagusien kopurua txikia da eta bizi-itxaropena ere.

Berezko hazkundea


Munduko biztanleriaren hazkunde naturala

20


21 5.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko berezko hazkunde tasa ?

Orain kalkulatuko dugu Bilboko berezko hazkundea, horretarako irakurri formula eta daukazun datuekin, atzeko diapositibetan agertukoak, kalkulatu.

BILBOKO BEREZKO HAZKUNDEA:

KONPARATU MUNDUKO DATUEKIN? NOLAKOA DA TXIKIAGOA, HANDIAGOA?

ZEIN ONDORIOA ATERATZEN DUZU?


Biztanleria adinen arabera munduko hiru herrialdetan

22


23KONTZEPTUAK

Ugalkortasun-tasa : ugaltzeko adinean dagoen emakume bakoitzak

(15-49 urte) batez beste duen haur kopurua.


Ugalkortasuna - Emakumeko seme-alaben kopurua

24


25Ugalkortasunean eragina duten faktoreak

SOZIOEKONOMIKOAK

- Herrialde pobreetan seme-alabak lan egiten dute, gurasoak, nagusiak zaintzen dituzte, horregatik gurasoak seme-alaba asko izatea nahi dute. - Herrialde garatuetan, seme-alabak zama ekonomikoa dira, ezin dute 16 urtera arte lan egin eta hasteko kostuak handiak dira.


26Ugalkortasunean eragina duten faktoreak

KULTURALAK - Emakumeen kultura maila handitu ahala seme-alaba kopurua murriztu: antisorgailuak.- Erlijioak seme-alaba ugari izatearen aldekoak. Eragina duen lekuetan kopurua handiagoa da eta alderantziz.

DEMOGRAFIKOAK- Herrialde azpigaratu askotan familia-plangintzarako politikak joera geldotzeko. - Garatuetan alderantziz, laguntzak umeak izatearren.


15 urtetik beherakoen biztanleria

27


28 Biztanleriaren piramidea, barrutika 2.3 2011

ADINA

BILBAOGizonak Emakum. Guztira

15 a 19 7.049 6.584 13.63320 a 24 8.328 7.942 16.27025 a 29 10.792 10.591 21.38330 a 34 13.421 12.970 26.39135 a 39 14.055 13.926 27.98140 a 44 13.836 14.137 27.97345 a 49 14.198 14.885 29.083

6.- Dakizuna aplikatzen: Zein da Bilboko Ugalkortasuna tasa ?

Goian daukazun datuekin asmatu behar duzu Bilboko Ugalkortasuna tasa.UGALKORTASUNA TASA:Konparatu 23. orrialdeko diapositibarekin. Nolako desberdintasun daude?

Zein ondorio ateratzen duzu?


Bizi-itxaropena - Jaiotzean eskualdeka (2005)

29


30 Bizi-itxaropena


Bizi-itxaropena - Mundu mailako bilakaeraren grafikoa

31


Herrialde garatu eta azpigaratu baten datu demografikoen konparazioa

32


33 7.- Dakizuna aplikatzen: Bizkaiko eta Euskadiko bizi itxaropen tasa.

BIZI ITXAROPEN TASA

EMAKUMEAK GIZONAK

2006. BIZKAIA 85,02 77,99

2011. CAV 85,4 78,9DATU HAUEK IKUSITA, GURE BIZI ITXAROPEN TASA KONPARATU AHAL DA HERRIALDE GARATUEKIN? ZERGATIK? NON DAUDE ALDEAK?

NOLAKOA DA HERIOTZA TASA ETA BIZI ITXROPEN TASA HERRIALDE GARATUETAN? ETA AZPIGARATUETAN? ZERGATIK USTE DUZU?

NORTZU BIZI DIRA GEHIEN, GIZNOEZKOAK ALA EMAKUMEZKOAK? NOLA AZALDUKO ZENUKE?


34

Herrialde garatuak Politika pronatalistak, hau da, haur gutxi jaiotzen

direnez, jaiotza-tasak handitzeko politikak:

Haurtzaindegiak

Familia ugariei laguntzak

Aitatasun-amatasun baimenak

Gurasoen lanaldia murriztu

Nagusien kopurua handia izateak gastuak handitzea dakar:

- osasun-zerbitzuetan,

- erretiro-pentsioetan,

- nagusiak zaintzeko pentsioetan,

- nagusientzat egoitzetan...

Biztanleria-politikak

Herrialde azpigaratuak

Politika antinatalistak jaiotza kopurua murrizteko:

- familia-plangintzarako kanpainak

- haur bat baino gehiago izateari

izuna jartzea


Natalismoaren aldeko eta kontrako jarrerak

35


Erregimen demografiko desberdinen abantailak eta desabantailak

36


Munduko biztanleriaren kontinenteetako bilakaeraren grafikoa

37


38 8.- TXOSTEN FINALA

1. Jaso Word edo ppt dokumentu batean hurrengo definizioak eta osatu Bilboko adibideekin eta grafikoekin

Biztanleria dentsitatea. Jaiotze-tasa gordina. Heriotza-tasa gordina. Haurren heriotza-tasa. Berezko hazkundearen-tasa. Ugalkortasun-tasa.

Hasierako jarduera 3

Education

Transcript of Hasierako jarduera 3