Hamdi Islami_Guret e Kalase

8/14/2019 Hamdi Islami_Guret e Kalase

1/298

Hamdi Islami

GURT E KALAS

Edited by Foxit ReaderCopyright(C) by Foxit Corporation,2005-2009For Evaluation Only.


2/298

Botues:ABEJ Tetov

Redaktor:Rami Kamberi

Recensent:

Aqif Isaku

Lektor:Puntorie Ziba

Ballina dhe ilustrimet:Veli Grvalla piktor akademik

Rradhitja kompjuterikeSami Beqiri

Ndalohet do ribotim, dramatizim apoekranizim pa lejen e botuesit

Tirazhi: 1000 cop

ShtypiABEJ - Tetov


3/298

Hamdi Islami

GURT E KALAS(Pjes skenike, poema, prralla

dhe poezi pr fmij)

abej


4/298

Botimin e librit e ndihmoi financiarisht

Ministria e Kulturs n Republikn e Maqedonis

CIP - Katalogizimi n publikimBiblioteka Nacionale dhe Universitare

"Sv. Kliment Ohridski" Shkup821.18(497.7)-1

ISLAMI, HamdiGurt e kalas / Hamdi Islami, - Tetov: abej,

2006. - 295 fq. : ilustr. 20 cmISBN 9989-150-43-5

COBISS.MK-ID 65139978


5/298

RRFIMI I LISIT SHTATGJAT

(Poem)

1.

Nj dhiare npr malM on shpesh atje t dal.Dhe nj er aty q frynM takon me fmijrin.

Me nj dhi e me dy edhaLumturin andej e derdha.

N i thnin lumturiAsaj jete me nj dhi.Fmijria ime e plasur!Pse m je tash kaq e dashur?Pse m vjen kshtu t qaj!Kur ti m ishe gjith vaj?

2.

Dhe ja, sot srish erdha

Ktu, ku at e derdha.Si kput gjethet nje edhNpr ferra ta mbledh, ta mbledh.

5


6/298

6


7/298

Pr nj blet e pr nj fluturQ fluturonin me kraht e bukurDhe ather un pata shkruarPas tyre duke vrapuar.

Dhe pr kusin n blozarQ e kishim argjend e ar

Un shkruaja nganjherQ t jet plot prher.

3.

Sot m erdhi fmijriaAshtu ngadal si fryn puhia.Pr nj ast e pr nj orMi hodhi kraht n kraharor.

Sjam tani me dhi e edh

Po mendja larg tutje m bredhAsaj dhiareje npr malAq kujtime q m ngjall.

Dhe ndalem e seci dotPran nj lisi me deg plot.Kokn gjer n qiell e kaMe t tjer krah pr krah.

Kushedi sa i kan rnKaq vrag q i kan ln

Po ai si lapidarMe kokn lart qndron krenar.

7


8/298

4.

Ndalu pak, m thot, o djal,Eja ta heqim ktu nj mall!Dhe m merr n kraht e tijSi m merrte n fmijri.

- Tungjatjeta, o lis shtatgjat,Q m rri drejt si shpat!A sm thua, o i uruar,ke par e ke dgjuar!

Ai ngadal e ul dornE ma prek mbi kok born.Buzn pakz e v n gazDhe barkun nis e zbraz

...Ishte koh e nxirr at mot

Kur un erdha n kt bot.Babain tim ma patn prerCop-cop, kushedi sa her.

U linda un te rrnj e tijT vazhdoj ku mbet ai.Kur m nisi pr n jetM la nj amanet:

Merre udhn, tha, o bir!Do ta kesh pak vshtir.

Po, ama, do qndroshQ gjakun m tej ta osh!

8


9/298

5.

Si llastar i njom kur ishaShpesh kndej kalonin bishaSa her brinjt mi lakuanDhe lkurn ma qruan.

Sa m dogjn e sa m shanDhan e morn anemban:E shfarosm, e shfarosm!E palosm, e varrosm!

Po sm shkuln dot ataSe gjyshi rrnjt thell i ka.Kur m pren e kur m vranNxirja krye n tjetrn an.

6.Binte bor e binte shiKudo tym e kudo zi.Mali ishte gjith rrnkimSi n koh t gjyshit tim.

Dhe nj dit, eh, kam par!Kur m erdhn dy fshatar.Buk e qep aty shtruanDhe nisn e kuvenduan:

- Do ti dalim zot vatanit!Do ti biem t gjith dushmanit!Zgjedhn ne s'e durojm dot!Ta heqim qafe pr jet e mot!

9


10/298

E u kapn sup m sup.Kok m kok e trup m trup!Si e dhan aty betiminN mua e nguln t dy shikimin:

- Le t jet ky dshmitar,Sot ktu q na ka par!

Sa t jet e sa t rroj,Breznive le tu tregoj!

Si u lidhm me besa - besQ malit ti japim shpres!

E i vun dyfekt n krahE fuguan npr rrahNj ksul e nj kasket.Mbi ta qeshn, qeshn ret...

7.

Dhe u mbushn maletKudo me petritN supe mbanin hallet,N sy kishin drit.

Ja, kndej kaluanPorsi suferin!Dhe shkuan tutje, shkuan,

Ta heqin robrin!

10


11/298

Se kuedra plakIshte me shtat kok.Nga goja nxirrte flak.Rndonte shum kt tok!

Sa skifter q ranMe dyfek n dor

Malit iu bnStoli n kraharor.

8.

Un pastaj pashUjqr e zagarSi na nxirrnin fashSi na vinin zjarr!

Si shushunjat erdhn

Me hunj e me lakSi mbi mal u derdhnPr t pir gjak!

Dhe rnkonim ne,O, sa shum rnkonim!Qiellin plot me redo her e shikonim.

Si u mbush nj dit,Pam, me kryqa tthyer!

Po shkuan tu vn pritDhe armt pr trrmbyer,

11


12/298

Trimat si luanT fort, tramundan.

Yje tkuq shklqeninNksul e kasket.Lart, lart mbi qiellinQeshnin, qeshnin ret.

Mitraloza, topa,Gjmonin pa pushim.Tundej, shkundej botaN luftn pr lirim.

9.

Dhe pash, o, sa pash,Trima q u vran!

Nj djal e nj vashJa, mu ktu ran.

Sipr rrnjs simeKokn vun t dySi kuror dafineNdrionin aty.

Pash se si u ngjitnT tjer npr male

Si nkraharor theroitKur vihet nj medalje.

12


13/298

Kuedra fashisteQ na vente zjarrI merrte nga si pristePlumbat mu n ball.

Dhe e futi koknE bishtin ndr shal

Se deshi t haj botnSi ujku n prrall...

* * *

10.

...Dhe erdhn gjall ata t dy.Ksula me kasketn.Diell e drit kishin n sySe luftuan pr t vrtetn.

Por, ama, nuk zgjati shumKjo ecje krah pr krah,Smund t ecnin n nj gjurmNj fisnik dhe nj maskara.

Se kasketa n rrug dredhoiSi dredhon nj skile plakPo dhe ksula shum i besoiKur u nis me t n flak

Ia lshoi dhe zagartTa kafshojn, ta han me dhmb.Por ksula, si t part,Qndroi drejt si lis n kmb.

13


14/298

Ah, i tha, kasket dhelpr,Prsri me thik nn dor!Jo, jo, ti nuk bhesh tjetr!Ke qen dhe do mbetesh horr!

Ti, moj, bishtprdredhur,Dredhrin e ke pr soj!

Sa e sa her ma ke hedhurPrandaj kurr m st besoj!

11.

Prsri kaluan vite.Qielli i vrant si m par.Ksula spa nj rreze drite.Mes pr mes trupin ar.

I futi kmbt thell nugarDhe i eci parmends pas.Djerst i shkonin pal palE i vinte pr t plas.

Her her ngrinte hostenE t mbrohej nga kafshimiSe i suleshin ansh qentFaqe dheut fare ta zhbinin!

Po se zhbin q nuk e zhbinU skalit si prmendoreMe t tra thikat n shpinFaqebardh doli n fitore.

14


15/298

Shtronte sofrn gjer e gjatMe buk e krip e zemr t bardhDhe kokn e mbante lartMe djersn q i rridhte nball.

Shponte tokn si turrjelE t gjente pak metal

Pastaj t hapte nj minierFshehur thell diku n mal.

E t bnte t bnte predhaNga e vogla te m t mdha,Se, ajo, bishtprdredhura,Ia kish marr njrin krah.

Te deg e prer nxirrnin kokNj pas nj lastar t rinj,do dit m shum bheshin tok

Ta kthenin krahun n vendin e tij.

12.

Dhe nj dit u ngrit ksulaDuke vn emblemn nballMori prpara si mer furtunaT tregoj se sht gjall.

Ngjeshi arm, karikatorNjher e mir e lir t jet.I tha, nga mali me dbor:Dil ktu, tani, kasket!

15


16/298

Dil, po t' pres n istikamMbi supe t malit, n kala!Pr nj kok dy duar i kam!Dil ktu, n ta mba!

Dhe i dha nj rafalTok e qiell u bn nj.

Shkoi jehona mal m malE kaluara mos kthehet m!

13.

Ecnin kuajt npr nat.Mbanin arm e municion.Tutje ndihet nj koll e that,Rrokulliset nj gur n hon.

Shkum e bardh n fund tsamaritSikur bora prmbi breg,Edhe hna te vetulla e malitMe buzqeshjen q i prek.

Djersn uj n mes t dimritMbi kafsh e njerz q kullonE merr vala e ShkumbinitDrejt detit sikur e on.

Npr fshat kalon nj qenMe hundn e vesht bigTe nj pleh nj koc e gjenDhe ikn tutje tr frik.

16


17/298

Asgj sdgjohet. Qetsi..Dridhma trupin ia prshkon.Te nj streh, nn ati,sht nj sy q e shikon.

Ikn laroja nga luant,Ikn, futet n vrim t minit.

Ushtojn krismat nga t gjitha antBashk me valt e Shkumbinit:

- He, he, heej, dgjoni burra!Erdhi dhe kjo dit e jon!M n fund, u ngrit ksula,Zgjedhn ta shkund prgjithmon!

14.

Dha e dha kasketa plak,

Me inat e me trbim!Tr kalaja tym e flak!Nj tog trimash n luftim!

Dha e mori kasketa dhelprMe autoblindat q nga largNn brinj, si nj lepur,I fshihej tuta hyr n bark!

Se nuk mund tafrohej pranE t kapej gryk pr gryk

Nga ata pak luanKishte tmerr e kishte frik.

17


18/298

15.

Dhe nj nat lshuan gjarprinQ t ngjitej n kala.Fshehtas fshehtas, mos e pikasnin.Te nj gur helmin la.

N istikame ra rrufeja:- Menjher pikat leni!Maje malit qau reja.Kt kishte br helmi

16.

N mesnat iku gjumi.N lvizje njerz, gj.Nj fjal godet si plumbi:M ngadal, ej, mos bn z!

Nga grazhdet gjedhet zgjidhni!Hauret i lini hapur!t mundeni n bohe lidhniDhe nisuni pa e zgjatur.

Andej nga vjen ShkumbiniRrugs pr n Prizeren.Mbi Veshall tna z agimi.Goj m goj ky refren.

Nj kok varet n sup t nns.N dor merret nj bastun.Nga lart lotojn dhe syt e hnsLot q mbushin tr nj lum.

18


19/298

Mallkim! Mallkim! Prej do goje.Ecje me kokn kthyer pas.Mbeten pas fshatrat zgjoje.Ah, kjo zemr si nuk plas!

Rrugt, lmt, muret shkret.Nj mace q mjaullin.

Tej m tej nj plumb q vret.Nj mz, m posht, hingllin.

17.

Hoxh dragoi n BrezareMe armn rrinte gati.Pas nj mezhde t nj areMbi dylbit dorn zgjati.

Pa tutje, matan Shkumbinit,Si ngjiteshin hienat blu.Nj buzgaz i erdhi trimit.Armn vuri prmbi gju.

- Bhi gati, tha, o trima!Drejt vdekjes ata po ecin.Tu biem si vettima!Te ky breg duhet t vdesin!

Autoblinda kokn qiti.I la t ecin edhe pak.- Dorzohuni! N kulm brtiti,Sikur stralli kur merr flak.

19


20/298

Po helmetat ashtu s' deshn.Hapn dyer pr t dal.Buzt e trimit me dhembje u veshnDhe britn n qiell: zjaaarr!

Nj gjmim e drodhi toknGryks mori val-val,

Ta njoftoj Evropa BotnKtu ka lufttar!

Lufttar t liris,Lufttar me bajrak,Pr pragun e shtpisJapin jetn, derdhin gjak.

* * *

U ngrit n ajr blind e par

Me hienat shkrumb e hi.Dhe e fundit u ndez zjarr.Vazhdon lufta pr liri.

Mos e vrisni, tha dragoi,Kur pa nj hien t ik.Domosdo q do tregojKtu si i kemi prit.

18.

Dhe i zun pikat n maleGur m gur e shkrep m shkrep,Prapa ledheve, n istikame,Si shqiponjat prmbi kep.

20


21/298

Topat, tanket villnin zjarrPa ndrprerje, nat e dit.Dhe luant n vij t parUa kthenin prit m prit.

- Ktu ejani, hordhi mizore,Ktu, n fush tmejdanit!

Ktu ju presim, n llogore!I kemi dal zot vatanit!

Por safrohen, safrohen dot.Mijra gjyle u shkojn kot.Smund t vrisnin tr nj malQ n shekuj kish mbetur gjall.

Dhe i ran kudo n trup.N kraharor, n qaf, n sup.Q nga koka gjer te kmbt.

I skrmitnin, si ujqr, dhmbt.

Hapnin plag, varr e vrrag.Kudo malit i rridhte gjak.Po dhe merrnin plumba n ballDhe iknin me bisht ndr shal.

19.

Se patn t gjat helmetat blu.Erdhn dhe ran n gju.Gjak nfytyr su kish mbetur.Gjysm t gjall, gjysm t vdekur.

21


22/298

Foli ksula qet qet:Ja, kshtu, moj kasket!Mund trrojm bashk, po barabar!Jo ti nshal e un nsamar!

Jo ti sipr, prposh un.Mbaroi m kjo pun!

Je knaqur qe 100 vjet!sht a ssht kshtu kasket?

Po nuk deshe kshtu ti,Ndahemi q tani!Nga t dyjat zgjidh e merr,Hesapi si t t del.

Pa pik gjaku n fytyr,Her e zverdhur, her e nxirr,Kasketa fjaln mori,

M n fund, mezi foli:

- Dakord, dakord, si t thuash!Un pajtohem ti si t duash!Po, m mir t jemi bashkN kt tokn ton t lasht.

Paske qen burr, ksul,Pr kt smendova kurr.Ndaj, tm falsh pr t gjitha

Tani m erdhi n sy drita.

22


23/298

Dhe ksula m nuk foliDrejt n sy syt ia mbolli.Por tjetra shikimin uliGjer te kmbt e prkuli.

* * *

Ja kshtu, o trimi im,Ktu mbaron dhe ky rrfim.Ishte paksa dhe i gjatDo tm falsh, pa urat.

Pr t tjera, tjetr her.Do t vish n nj pranver.Se kam shum pr t treguarPr kam par e kam dgjuar

1985 -2005

23


24/298

24


25/298

GURT E KALAS

Marrin pjes: Gurt I, II, III, IV, V dhe VI q simbo-

lizojn Ilirt, shqiptart, romakt, bizantt, serbt dhe turqit(nga tre nxns, vajza e djem). Gurt e I dhe II jan t ven-dosur n sken. T I-t jan anash ndrsa t II-t qndrojnkoklart n mes. N kraharor kan t lidhur nga nj kartonku shkruan GURI I, prkatsisht GURI II. T tjert gjenden

jasht dhe, derisa lexohet a thuhet prmendsh PROLOGUnga nj nxns q nuk merr pjes, ata hyjn sipas radhs, menumrat n kraharor.

Gurt e I dhe II preferohet, sipas mundsive, t kenksula t bardha por mundet edhe pa to. N sfond mund t

jet nj vizatim i nj kalaje.

(Strofat q vijojn i thon nga nj prej secilit grup.Njriprej gurve t II nis prej fillimit, ndrsa njeri prej Gurve tVI prej fundit. Kur guri tjetr II e nis strofn e dyt, i tretinis t parn kurse i V-ti strofn e gjasht e kshtu me radh.

N t vrtet t gjith thon dika, por asnjeri nuk prputhetme tjetrin.Kshtu bhet nj pshtjellim i madh aq m tepr kurbrtitjet shoqrohen edhe me gjeste)

25


26/298

PROLOGU:

N nj shesh t gjer,

Te muret e Kalas,Nj dit gjith poterGurt jan prplas.

Dhe sa keq u zunNjeri kundrejt tjetrit,Me urrejtje shumI riu ndaj t vjetrit.

Ata qen t rnNga muret si ler,

Q koha i kish ngrnMe dhmb, dimr ver.

Po nuk rrinin qetSi duhej t rrinAty ku ishin tretMe gjith lashtsin.

Nj her me ngadalPastaj me z plotZun ti ngrejn fjaltQ aman o zot! (Fund i PROLOGUT)

26


27/298

Q kur lindi DielliQ kur lindi HnaQ kur u hap qielliKtu mka br nna!

Prej se u b botaPrej se u b mali

Prej se u b tokaJetn ktu ma fali!

Q kur buron lumiQ kur sht detiMua sm z gjumiSe ktu m gjeti.

Prej se bie borPrej se bie shiMbi malin shkmbor

Mbi shpell, mbi ati!

Q kur digjet zjarriQ kur qet rrufejaQ kur bleron bariQ kur mbulon reja

Un ktu jam!DenbabadenVend tjetr skam

Dhe ktu do t jem!

(Gurt e I-r kthehen befas, duke prplasur kmbtdhe me z t lart:)

27


28/298

Ndaluni, ndaluni, mjaft!sht gjith kjo zhurm!Goja ju thaft!brtitni kaq shum?!

(njeri prej tyre):

Aaa! Ju jeni ata!Ata gur t shkulur!Q kushedi prej ngaKtu jeni ngulur!

(tjetri):

Kush mos ju dgjojT flisni m kshtu!Se ju q t gjithT ardhur jeni ktu!

(tjetri):

Shih si jeni br!Mbi muran, si ler!M ashtu t trSkeni asnj vler!

(tjetri):

E, ore, pse habiteni!Dhe syt i keni nxjerr!

Ne ktu jemiDhe kemi qen prher!

28


29/298

(tjetri):

Askush sna ka vn!Neve sna ka prur!Kt vend kemi znNuk dihet prej kur!

(njeri prej gurve t III-t):

Si? Si? Si the ti?Na qenkeni t par?Po ne, o derzi,Skemi baballar?

(njri nga gurt e IV-t,njrit nga gurt e III-t):

Se mos do t thuashSe ju na jeni t par!

Fol ti sa t duashPo askush sta var!

(si kapen kta, gurt e I-r hiqen mnjan dheqndrojn me kokn lart, me shpin t kthyer nga ata)

(nj nga gurt e III-t, njrit nga t IV-ve):

E themi, po si se themi,Madje me z t lart!Q ktu do jemi

do kush ta ket t qart!

29


30/298

(Guri i II-t, t IV-it):

Dale, dale ti!Aq shum mos u tund!Kur un n mur kam hyrTi ske qen askund!

(nj nga t IV-it, njrit nga t II-t):

Si ore skam qen?Ku mke par ti?Ja ku po ta themTi asgj nuk di!( i VI-ti, t IV-t):

Dgjo ti katrosh!I dyti ka t drejt!Sado t kundrshtosh,

E ke t humbur krejt!

(nj nga t V-t, t VI-it):

Ty st pyeti kush!Pse przihesh kot!As mendjen sna e mbush,As sta varim sot!

(nj nga t II-t, t V-t):

Ore, ti, shiko!

Mos e hap aq shum!Si njher, nj koh,Kur ishim ne n gjum!

30


31/298

(tjetri gur i II-t):

Sna e hedhsh mSi ke br prherTani jemi n tDhe ne si t tjer.

(nj nga t IV-t, t V-it):

E di kur ke ardhMalit, prej matan?Udhve u hape varr,Drurt dridhur jan!

(nj nga t V-t,t II-it):

Jo,sjam i ardhur un!Ty kush t ka thn!

Jam i vjetr shum,Me diell jam,me hn!(I III-ti, t V-it):

Si the ti, si the?Na qenke m i vjetr?Ti ke ardhur dje,E, mor, turinjdhelpr!

(nj nga t IV-t, njrit nga t V-t):

thua, o i gjor!Mos e thn kurr!Ti je nj qorr!Ti nuk je n mur!

31


32/298

(I VI-ti, te V-it):

Shih si t kan rn,T kan rrokullis,Ke mbetme nj dhmb,Ke mbet pa kurriz!

(nj nga t V-t,t VI-it):

Pse m thua muaQ kam hapur varr?Pr vete pse sthua?Ske qen m i lar!

(nj nga t II-t, t V-it):

Tamam, tamam e ke,Ska qen m i lar!Erdhi me rrufe,

Na dogji me zjarr!

(nj nga t VI-t, t II-it):

Shptuar ju kam un!Si flitni ashtu1Po t mos isha un,Sdo ishit ju ktu!

(nj nga t V-t, t VI-it):

Skishe ardhur ti,

Tisha un i fort!Skam t bj tashti,Na kan vn nn rrot!

32


33/298

(Nj nga t III-t, t V-it):

As ti mos u mburrQ ke shkelur shum!Nga t gjith kta gurI pari jam un!

(nj nga t IV-t, t III-it):

Po, por un t shpora!T hudha n det!Kt vend kur e moraE mbajta 700 vjet!

(nj ngat V-t, t IV-it):

E mbajte, vrtet,Por nuk bre gj.Un pr tridhjet

Shum gjurm kam ln!

(I III-ti, t IV-it):

Cilt jan m shum,7oo, a njmij!Kaq kam shkelur un,Kt do kush e di!

(I VI-ti, t V-it):

Mos do t lavdroheshQ ke shkelur gjat?Un ktu kur erdha,E bra tr nat!

33


34/298

(Nj nga t II-t, t VI-it):

Po, ama, t gjeti!Mir ti mend e mba,Njzet e pes vjet,Ktu n kala!

(Nj nga t VI-t, t gjithve):

Pastaj, 500 vjet,Kush ndenji ktu?!Isha un vet,Fort mir e dini ju!

(Nj nga t V-t, t VI-it):

Ishe vrtet, gjat!Ska asnj dyshim!Por un tr at nat

Mendoja pr kthim.

(Nj nga t II-t, t V-it):

Dhe u ktheve ti,Ah, ti gur mizor,Erdhe prsriMe thikn nn dor

(Nj tjetr gur i dyt):

Na e ngule n shpin,Na e ngule n ij,Se bes ne t zum,Ah, ti fqinj i zi!

34


35/298

(Nj tjetr i dyt):

Po shipe dot n kull!Ashtu si njher,Dhmbin e ke ngulJa, aty, n ferr.

(Nj nga t V-t, t II-it):(me lutje)

Na ler t hypim pak!N kull t kalas!Ah, ta shohim detin,Valt si prplas!

(Nj tjetr nga t V-t):

Vetm pak ta prekim!

Pakz ti lajm syt!Kt etje ta hjekimJu keni mrekullit!

(Nj nga t III-t, t II-it):

Mos e ler, mos,Smeriton ai.Deti t bhet kos,Sngopet bark i tij!

35


36/298

(Nj nga t IV-t, t II-it):

Mos gabohesh prapQ t t mashtroj!Ajo dhelpr plakT fut krejt n goj.

(Nj nga t V-t, t gjithve):

prziheni ju!sht pun e ime!Shporruni prej ketu!Se ju bj thrrime!

(Gurt e III-t):

Pa h, pa h nis!

(Gurt e IV-t):

H, nguxofsh, sta mba!

(Gurt e VI-t):

More turinj pis!

(T gjith):

More tra la la!

(Gurt e III-t):

Ne t bjm pluhur!

36


37/298

(Gurt e IV-t):

Ne t bjm hi!

(Gurt e VI-t):

Kta duhet lidhur!

(T gjith):Ti fusim nkuvli!

(Gurt e I-r, t gjithve):

Mjaftni! Mjaftni m!Na shurdhuat vesht!sht gjith ky z!Shikoni qaflesht!

(Nj nga gurt e I-r):sht ktu, pazar?E dini ju ku jeni!,E, more zuzar!Llafet shpejt ti leni!

(T gjith gurt e I-r):

sht kala e jonKjo, drdllisni!Ne kemi qen gjithmon

Dhe jemi t nj fisi!

37


38/298

(Kapen krah pr krah me t II-t)

(Nj nga gurt e I-r):

Ju t gjith, zotrinj,Tardhur jeni ktu!Prandaj tr faji,

Qndron prmbi ju!

(Tjetri gur i II-t):

E, si keni ardhur,E dini kt vet.Me hekur e me zjarr!Kudo e bt shkret!

(Tjetri):Dhe ne ju duruam

dhe pse ishit shum!Sado u munduat,Dot sna vut n gjum!

(Tjetri):Shkelt ju dhe tjer.Shkelt pa mshir.Po t gjith jan ter.Q t gjith jan shkrir.

(Tjetri):Ve ne kemi mbeturSi ishim gjithmon,Dhe nuk jemi hequr

38


39/298

Nga kala e jon.(Tjetri):Ju na prvluat,Na pret, ju, na vrat!Fmijt n djep na i shpuat!Pleqt, vajzat, grat!

(Tjetri):Po sna zhdukt dot,Si zhdukt t tjer.Ktu jemi sotDhe do t jemi prher!

(Pas pak, tjetri):Ne sju themi prapNga erdht, t veni!Jemi demokrat,Zemrn det e kemi!

(Tjetri):Po desht me neNbarazi t rroni,Nj diell t na nxeh,Ja pra, urdhroni!

(Tjetri):Ju me punn tuaj,Ne me djersn ton.

Mos na vjen i huajiAshtu si gjithmon!

39


40/298

(tjetri):Po, ama, secili,Zot n shtpi t vet!T mos e z trishtimiPo i lir te jet!

(Nj nga gurt e III-t):

Ne kshtu pajtohemi!Kshtu do t jet mir!Pr t kqijat, pendohemi,Pranojm me dshir!

(Gurt e IV-t):Dhe ne krkojm faljeMe tr qenien ton!Ne nuk duam ndarje,Fati na bashkon.

(Nj nga gurt e VI-t):Kemi br gabim!Sa gabim t madh!Prandaj, krkojm faljeNga t gjith me radh!

Ve, nga ju, vendas,Q ju bm zullum.Jemi pr t plas,Krkojm falje shum.

40


41/298

(Tjetri):Nse na pranoniBashk me ju t rrojm,Ashtu, si t thoni,Ne nuk kundrshtojm.

(Nj nga gurt e V-t):

Po ne? presim ne?Pse nuk krkojm ndjes?

(Q t tre):Po, po, q t tre,Na falni o njerz!

(Njri nga gurt e V-t):Ah, se kemi br!Kalas kur i erdhmMali t trSi bishat iu derdhm!

(Tjetri):Kemi qen mizor!Ah, kjo kok, kjo kok!Jemi br horrKur shkelm kt tok.

(Tjetri):Nse m lejoni

Tok me ju t rrojm,Dhe ne, si t thoni,Nuk do tkundrshtojm.

41


42/298

(Gurt e I-r dhe t II-t):Jo, ne nuk duam!T rrojm tok me ju!Q tani do ndahemi,Sot e ktu!

Nuk ju zm bes!

Se dhelpra e ujqr jeni!Prandaj, mos kini shpres,Dhe n dreq t veni!

(kapen krah pr krahu dhe dalin)

(Perdja)

1992

Kjo pjes skenike mori mimin e tret n konkursine revists Gzimi Shkup.

42


43/298

43


44/298

OPINGAT DHE IZMET

VETAT:CiceroniOpinga ilire I, II, III.Opinga arbreshe I, II, III.Opinga shqiptare I, II, III.izmja romakeizmja osmaneizmja serbe

CICERONI:

Te Pallati i MadhMe knde e kthina shum,Shkojn njerz me radhE futen si lum.

Do t hyjm sotDhe ne n kt muzeTok me tr at botT shikojm atje.

Ka aty n kthinaT ndryshme trofe,N luft me armiqtJan zn pre.

44


45/298

Ka dhe eksponateNga t part tanArm e veshmbathjeQ, kur u vran, i lan.

Po ne q t gjithaNuk i shohim sot.

Duhen or me qindraPr ti par plot.

Do ndalemi te Opingat,Te izmet qafgjataQ rrijn n vitrinatPran mureve t lashta.

Pa t vm vesh,Ti dgjojm se kan!Ato zihen shpesh

Vetm kur jan.

Ja, dgjohen zratGjer ktu, nplat.Zrat vijn prej brenda.Vijn prej atje!

Tani le ta hapimDern me ngadal.Si duket, mund ti kapim

Tek jan zn me fjal.

45


46/298

(Hapet perdja)

OPINGA ILIRE:Si the ti, si the?Na ke qen romake?Tani me thuaj je!Tani, moj torrollake!

IZMJA ROMAKE:Eh, si isha ather!N bot m e para!Skish si un t tjer,Askush sm dilte para!

OPINGA ILIRE I:Ah, sna shkelje ti,Mos ishte tradhtia!Kur Dhimitrin e ziE hngri lakmia!

OPINGA ILIRE II:Na shkele, vrtet,Si shkel gjarpri barin.Kushedi sa vjetMe thundr shtype malin.

OPINGA ILIRE III:Por ne nuk u zhdukm,

Si zhduke t tjer.Shum beteja humbmPo luftn asnjher.

46


47/298

OPINGA ILIRE I:Dhe pas njmij vjetshU dukm prmbi tok,Atje maje bjeshkshMe shallet n kok.

OPINGA ILIRE II:

Ndaj dhe na kan prur,Na kan vn ktu.Qndruam si gur.Fituam mbi ju.

OPINGA ILIRE III:Shih ti si je br!Me qafn lakuar!Perandori e tr,Ku ke prfunduar!

OPINGA ILIRE I:T kan vn t t shohinNjerzit me mri.Por, sdo mund t t njohinN kt katandi!

IZMJA ROMAKE:Vrtet, si jam br!O, mo zot m keq!Nmuze m kan vn

T dukem pr dreq!

47


48/298

S dua t rri ktu!Tm shohin prdit!Skam un pun me ju!Sdua tju shoh syt!

OPINGA ILIRE I:Jo, ktu do rrish,

Aty ku t kan vn!Si dijte ather t vish,T na shkelje me kmb!?

OPINGA ILIRE II:E mba mend si ishe?Tr e krekosur!Dhmb e thonj kisheBotn pr ta sosur!

OPINGA ILIRE III:Tani rri ktu,Ku do rrish prher!Se mendja pr ktSt shkoi asnjher!

CICERONI:Po ju? Nga ju kemi?Do t na thoni vet?Ktu prej kur jeni?Keni m shum vjet?

(Heshtje)

48


49/298

OPINGA ARBRESHE I:Kan, si nuk kan!Kt e dijm ne!Ka shum koh q janKtu n muze.

OPINGA ARBRESHE II:

Por, nuk flasin dot.Sepse kan turp.E kishin nj t zot.Pashain e madh turk.

OPINGA ARBRESHE III:Dhe erdhn ather.O, se si na erdhn!Me kmb pr t na shkelSi bisha na u derdhn!

OPINGA ARBRESHE I:Deshn t na han!Krejt t na glltitin!Po ne asht iu bm,E u mbetm n fyt!

OPINGA ARBRESHE II:Kishim SknderbeunNe q na printe.Nn kmb u dridhej dheu

Prreth kur u vinte.

49


50/298

IZMJA OSMANE:Mos na e prmendni!Amani, rixha!Se nj jav t trSyri gjum nuk ka!

OPINGA ARBRESHE I:

Si nj mur i madhJu doli n Ballkan.Ne na bri gardh,Pr t shtrenjtin vatan.

OPINGA ARBRESHE II:Npr gryka maleshTek ngriheshin kalat,Kudo midis zjarreshJu patkonjt i lat.

OPINGA ARBRESHE III:T kujtohet tyI yti pasha?Atje, te nj vij,Kur iku e t la?

IZMJA OSMANE:Po un spata faj!Pse m prun ktu?O, m vjen t qaj!

Si do rri kshtu?

50


51/298

OPINGA ARBRESHE I:Po h, se nuk je vetm!Ke dhe shoqe plot!Ktu tr jetnDo t rrini tok!

Mund t bisedoni,

Mund ti qani hallet.Mund dhe ti qortoniMbretrit, pashallart.

IZMJA OSMANE:Jo, m mir t vdesim!Si vdiqn ata.E m t mos presimT tilla hata!

OPINGA ARBRESHE I:Skeni pse t vdisni,T mbusheni dshprim.Ju te njera tjetraDo gjeni ngushllim.

Ja ku jan gjermanetMe kryqin e thyer,Andej italianetGryka e qaf zbrthyer!

Ktu jan romaket,Bizantinet dy,Serbet, austriaket,Ish perandorit!

51


52/298

OPINGA ARBRESHE II: (publikut)Ish perandorit,Me emr, me nam!Ja ku jan tani,Vendin ku e kan!

Ktu n muzeAto do t rrin,Ti shikojm neN kohrat q vijn.

OPINGA ARBRESHE III:N kohrat q vijnDo hyjn gjeneratat,T msojn pr historin,Pr kordhat, pr shpatat.

Si ran prmbi taMe vrull e me zjarr,Si ikn ataMe bishtin ndr shal!

OPINGAT ARBRESHE I, II, III:Si ngadhnjyem neOpinga t jerraSi erdhm n muzeNga koh t tjera.

Kur ishim t bashkuar,Kur ishim si nj traN nj koh t shkuar,Nepokat e mdha!

52


53/298

CICERONI:Pa ti shohim pakKto q jan ktu!Me qafn lak,Pse na rrin kshtu?

E, moj, do na thoni,

Pse rrini kokvar?Ngrenie dhe shikoni!Ou, jeni duke qar!

Apo ju rndonMendimi mbi kok,Pse prgjithmonSe shkelt kt tok!

Dhe, vrtet, ju deshT shkelnit tok t huaj?

Apo sju mjaftonteGjith ai vend i juaj?!

Kthehuni kndej!Kthehuni tju shohin!Ja, ata andej,Duan q tju njohin!

H, nuk flisni, jo?Nuk i ngreni syt?

Pa shih, pa shih kto,Jan lidhur n fyt!

53


54/298

OPINGA SHQIPTARE:Jan nga Karpatet!Ato i njohim ne!Madje shum m parSe q jan n muze.

OPINGA SHQIPTARE II:

Vinin me lkuraT part e tyre,Sepse egrsiraIshin prej natyre.

OPINGA SHQIPTARE III:Kur ne mprehnim qet,Kur lronim tokn,Ata sdinin as vetKu ta fusnin kokn.

OPINGA SHQIPTARE I:Por dhelprat ngadalNa hyn n mes.Ne ishim t prarMe kokn n thes.

OPINGA SHQIPTARE II:Sava e DanubiKu rrjedhn e kanAtje ishin tokat

E t parve tan.

54


55/298

OPINGA SHQIPTARE III:Kta na i mornPak e nga pak.Prher na e hodhnDhe na vun n lak.

OPINGA SHQIPTARE I:

Kur izmja osmaneIshte e smur,Kta prej do aneMbi ne jan vrsul.

OPINGA SHQIPTARE II:Pr kt tok t pakQ na kishte mbeturSyt u nxirrnin gjakMe kral e me mbretr!

OPINGA SHQIPTARE III:Dhe u ngritm ne,Si ngriheshim gjithmonT vdesim atjeKu ishte nderi jon.

OPINGA SHQIPTARE I:Fqinje me tradhti,Fqinje e pa bes!na ke br ti

Pr faqe t zez!

55


56/298

IZMJA SERBE:ju kam br un!Aman, pse m ngarkoni!Pastaj, kt punsht mir ta harroni!

OPINGA SHQIPTARE I:

Nuk harrohet dot!Jo, jo, nuk harrohet!Q ather e sotUrrejtja po shtohet.

OPINGA SHQIPTARE II:Si mund t harrohenFshatra t tr,Kur digjen, shkrumohen,Hi e pluhur br?

OPINGA SHQIPTARE III:Si mund t harrohenPleqt, plakat, grat,Kur smundeshin t mbrohenE ju na i vrat!

OPINGA SHQIPTARE I:Si mund t harrohenZrat e fmijve,Kur t gjall prshkohen

Nga flakt e shtpive?

56


57/298

OPINGAT SHQIPTARE I, II, III:(publikut)

Jo, jo, nuk harrohen1Nuk harrohen dot!Kshtu po lavdrohenT na bjn dhe sot!

Nuk do t lejojmTna bjn si m par!Dhe ne do ti mshojmZjarrit me zjarr!

Zjarrit me zjarr!Hurit me hu!Liria sa m parT vij dhe ktu!

(perdja) 1996.

57


58/298

58


59/298

KASOLLJA E MADHE

Pamje pylli. N sfond (ose n nj dru)t duket shkrimi:

THIRRJE

MUND T VIJ KUSH T DOJKT THIRRJE TA LEXOJ.T GJITHA SHTAZT MBI KT TOKPREJ SOT DO JEN MIQ DHE SHOK.Q TA LIDHIM KT MIQSI

BASHK DO NGREJM NJ SHTPI.

SIKUR NJERZIT N QYTETGJITHSECILI N DHOM T VET.PAS NJ JAVE N KT VEND

DO T VIJM T MBAJM KUVEND

DHELPRA (vetm), pasi endet disa her, publikut:Oh, m falni, ju lutem,Q po bredh kshtu!

Desha tju pyes:Kaloi dikush ktu?

59


60/298

()

Kam nj sihariq!Nj lajm shum t madh!Dua ti lajmrojQ t gjith me radh!

lajm i gzuar,

sht, t dini ju!I madh e i voglDo vinin ktu!

Por, ja, e do!Spo kalon askush!Pa dale, dale t shoh!Po vjen dikush! (shikon me dorn vn si streh)

LEPURUSHI (duke hyr):

-Mirdita, zonja dhelpr!

DHELPRA (krahapur):-Mirdita, lepurush!Ku m je, o mik i vjetr!Spo t shoh m n fush?

Ee, dhe ti, tr jetnE ove n ferr!Po dil, m, t shkretn,

Dil i lir njher!

60


61/298

LEPURUSHI: Si t dal, moj dhelpr!E di dhe ti vet!Q t gjith m presinMe dhmbt e mpreht!

Fshehtas ndonj lakr,

E ha, her pas her.Me syt e vesht katrPrap futem n ferr.

DHELPRA:-E pra, prej tani,mos u frikso fare!Se ka dal i riNj lajm n kto male!

LEPURUSHI(I habitur):-Po h, ka ngjar?!Pa mthuaj, aman!U tha se di kan par,Po se di tamam.

DHELPRA:-Ja, lexo atje!N di t lexosh!E ka shkruar djeQukapiku larosh!

61


62/298

LEPURUSHI (pasi e lexon):-Obobooo, se sihariq!Kjo ssht par as ssht dgjuar!T gjitha shtazt t jen miq,Vrtet qenka pr tu gzuar!

DHELPRA:Dhe shiko, ti, lepurush!Sa m shpejt t vraposh!Dhe n mal, dhe n fush,Kt lajm kudo ta osh!

Pa prit, pa prit pak!Andej po vjen dikush!Ja, nuk jan dhe aq larg,Nj dren e nj drenush!

DRENUSHA:-Mirdita, lepurush!

DHELPRA:-Mirdita, oj drenush!Nga vini e nga shkoni?Ndaluni ktu, shikoni!

(bn me dor kah shkrimi)

(Ndrsa lexojn, kta t dy flasin me gjeste)

DRENI:-sht kjo, mor t uruar!

As ssht par, as ssht dgjuar!Po kto?jan ktu?E dini ju?(tregon me dor gjurmt n fund t shkrimit)

62


63/298

-sht firma, sigurisht!E vn me dor e me gisht!Shputa e ariut mbret!Dhe e ujkut vet!

(kafshojn duart)

-Dhe shiko, ngado t shkoni,Q t gjith ti lajmroni!

PAMJA E DYT

LEPURUSHI (pasi hyn) Publikut:-Jo, jo, o t dashur,Un nuk vete dot!Sepse kurr ska pasurDrejtsi n kt bot!

Mir jam un n ferr!O, sa mir q jam!T gjitha rrugt el,Pr t ikur i kam!

(fshehet)

(hyjn duke biseduar Dreni, Drenusha,Ketrushi, dy dhi t egra, Suta etj)

DHIA E PAR:

-Sna duhet neve dhom!Sna duhet as shtpi!Kur kemi shkrepat tonLart, n malsi.

63


64/298

DRENUSHA:Mund t bhet mikUjku qimezi?Pa le kur t hyjmBashk n nj shtpi!

Na grin, na bn cop!

Me dhmbt si thik!Ai sbhet shok.sht aq i lig!

DHIA E DYT:-Jetohet me ariun,Me gjith at goj q ka?Po me gjarprin, me thiun?Jo, nuk vete pra!

KETRUSHI:-As mua sm duhetT jetoj me ta!Jan t pagdhendur!T egr sa ska!

Mir e kam erdhenAtje, n nj dru.Si ta l degnE t vij ktu?

DRENI (Suts):

Po ti, motr Sut?Sna thua nj fjal?Me at z t butSpo bhesh e gjall!

64


65/298

SUTA:-Un them, o t dashur,Q kjo sht nj ark!*Ti bjm syt katr,E trrijm sa m larg!

DRERI:

Ashtu dhe un them,Ktu mos vijm fare!M mir t rrijm atjeT lir npr male.

(dalin)

PAMJA E TRET

DHELPRA (duke kaluar):(publikut)

-Un do t vete!E pse t mos vete!Ujkun e AriunDo ti bj pr vete!

Pastaj ndonj zogzDo mvij n katua!

Aty npr dhomz,Lum e lum pr mua!(del)

65


66/298

GJARPRI:Un do tshkoj patjetrE t z nj dhom.Me ata miq t vjetrBashk t jem gjithmon.

Jo si ktu iriqiQ sm le rehat!Me ato ferra friknMa ka shti n bark!

(del)

IRIQI:-Jam n dy mendje,Un, iriq ferrgjati.Po sikur t veteT shoh si shkon sahati?

Ktij gjarprziutQ po shkon me gaz,Dhe n vrim t miutDo ti vete pas!

(del)

UJKU (duke hyr):-Oh, m bn zemra!T lumt, o ari!

Ku t vajti mendjaTe kjo mrekulli!

66


67/298

T vrapoj pas dreritM sdo kem nevoj!Aty n shtpiE kam drejt n goj!

(del)

ARIU (duke hyr):Auuuu, auuu, auuuu,Un jam ariuuuuu!Mezi q e pres,At dit, pr bes!

T shoh si do vijnDreri edhe Suta!Drenusha me dhin,Me ato kofsh t buta!

E do v koknMu te qaf e tyre!Aq i mir jamUn prej natyre!

Ah, mos mdgjojn!Se muri ka vesh!Sduhet t hapur gojPara se ti kesh.

67


68/298

PAMJA E KATRT

(Para kasolles, t ulur e t shtrir, jan ariu,ujku, dhelpra, iriqi, gjarpri, derri).

ARIU (I shqetsuar, dhelprs):

- Ku jan t tjert!Prse nuk vijn?O mos sht hert,O vendin se din!

DHELPRA:-Do t vijn, o ari,Do t vijn patjetr!

Si nj e nj q bjn dy!Ata skan rrug tjetr!

UJKU (dhelprs)-Ti i ke njoftuar,Me thirrjen e shkruar?

DHELPRA:-Nj jav t trKt pun kam br!

GJARPRI:-Mos u shqetsoni, zotrinj,Domosdo do vijn!

68


69/298

ARIU:-Ti hesht atyDhe mos u przi!Shiko, u b dreka,E un pa ngrn mbeta!

UJKU:-Edhe un pa gj n bark,qe nj jav, jam br lak!

DHELPRA (duke shikuar me dor vn si streh:-Ja, po shoh dika atje!Ah, jo, jo, iku tutje! (pas pak):Ejani, po duket prap!Ah, i poshtri, ja dha me vrap!

ARIU:-Dgjo ti, kunadhja plak!Do t t shti t gjall n bark!

(e kap pr fyti)

UJKU:-Dgjo, ortak, kjo ska faj!Do ta shohim kt pastaj!

IRIQI:-Ngadal, zotrinj, m ngadal!

Kjo pun duhet par!Si mendoni or tralalala,Ata jan aq budalla?

69


70/298

Tu vijn juve drejt n goj?Un kt smund ta kuptoj!(I vrsulen po smund ti afrohen

prej ferrave)

GJARPRI:-Dgjo ti, iriq ferrgjati!

Mos t vjen inati?Shkurto gjuh e mbylli dhmbtSe t bj lmsh me kmbt!

IRIQI:-E mor gjarpr, kokzi,Po ku i ke kmbt ti?

ARIU:-Hajde heshtni, ju t dy,

Mos ju bj t dyve hi!Pa m thoni, do t vijn,Dreri, Suta me gjith dhin?

DHELPRA:-Do t vijn, si sdo vijn!Se nshtpi t re do hyjn!Po pritni, duroni pak,Dhe pse jeni br lak!As dhe mua nuk m erdhiAsnj shpez,

Asnj thllz, asnj kndez!

70


71/298

KETRUSHI (Nga magnetofoni):-Pritni, pritni o t marr!do ti del gomarit bar!Ju vrtet po besoniSe do mund ti mashtroni.

Kot e keni, or satrap!Po, nga erdht, kthehuni prap!

UJKU: (I zemruar)-Po na bre moj kunadhe,me gjith kt rren t madhe!Tani shtriu t t ha!Se barku gjer n fund m ra!Ah, moj, na bre ti!Qe nj jav pa ngrn t rri!

(Ariu me forc e prish kasollen dhe i vrsulet dhelprs.Poashtu edhe ujku.Pas disa kacafytjeve kjo u shpton dhe u ik. Ikin edhe ttjert duke i ln ata n luftim e sipr.). (mbyllet perdja).

1996

71


72/298

72


73/298

G R E T H I D H E B L E T T

Marrin pjes: GRETHI dhe BLETT

I, II, III, IV, V, etj. Nj nxns e thotPROLOGUN ndrsa pak m tej ndo-dhet GRETHI. Pjesa mund t shfaqetedhe n klas, para prindrve.

PROLOGU:

Nj mngjez kur dielliNdriste mbi kodrinIshte hapur qielli

M tr kaltrsin.

Dhe binin rreze ariT bardha e t ngrohta,Kokn ngrinte bari,Zgjohej e tr bota.

Blett nj nga njMe ves lanin faqet,Ashtu, pa br z,Shpirti t t knaqet.

Se do shkonin larg,Larg n fush e mal,

73


74/298

Tutje rreth e qarkPr t mbledh nektar.

Por, se u ndodhiAt dit n t dalSa shum q i lodhiNj greth hundmadh.

Rrugn kishte znKrah e kmb hapurMendjen e kish vnNdonj pr ta kapur!

-Po ky, 'do jet,Q ka ardh ktu?Pse rri kshtu vet?Mos e dini ju?

Ika, se shoh dot!Kushedi se pret!Ska ardhur ktu kot!Duket si kokshkret!

Q sht faqezi,Shihet q nga larg,N brir, n turinj,Si nj derr n ark!

Por, le ta lmT na tregoj vet.Ka pr t na e thnFare pa e pyet.(del)

74


75/298

(hyn BLETA e I, me vrap)

GRETHI: (I del prpara):-Oj, kush je ti!Ndalu, pse vrapon!Qndro, qndro aty!M thuaj ku po shkon!

BLETA I (ndalet e habitur):-Un?Un jam bleta!Me kmb e krah t lehta!(i luan kraht)

Po ti sm ke par,Ndonjher m par?

Po shkoj t punojN fusha, n male!Atje do fluturojMbi lule, livadhe!

(niset)GRETHI:-Ndalu, pak, mos ik!Nja dy fjal i kam!S duhet t kesh frik.Un grethi jam!

BLETA:-Grethi?! krkon ktu ti?Nuk qenke n gjum?

Hajde, o derzi,Shko njher n pun!

75


76/298


77/298

BLETA e II-t:-E pe nga fluturoinj motr imja blet?Ku vajti, nga shkoi?Athua ku do jet!

GRETHI:

-Jo, ska kaluar!Kndej se kam par!Po ti je hutuar?Ndalu, m ngadal!

BLETA:-Ua! Ti grethi je!far po bn ktu?Ah thumbin q ke,Tamam si nj hu.

GRETHI:-Po dale, moj blet,Dale, m, m thua!Mos u bj e sert.Un ty t dua!

BLETA:-Ua, m thua!O greth kokshkret!Por ty, pa punuar,

Askush st merr n jet!(E sheh t parn dhe i bn me dor)

(del)(hyn bleta e III, me vrap)

77


78/298

GRETHI:-Mirmngjesi, blet!Ku ngutesh aq shum?Ndalu, se jam vet.Do shkojm bashk n pun?

BLETA:

-Si?! Ti n pun?!t sht kujtuar sot?Po hajde, mor tutkun,Hajde, mos rri kot!

GRETHI (duke e kapur pr krahu):-E di ka, blet?Do shkojm n kt an!Jan lulet si det,Sa t bukura jan!

BLETA:-Jo, jo, svij andej!Shoqet i kam atje!N da eja kndej,Mos da, rri ku je!

GRETHI:-E di ka, blet,ato ty st duan!I dgjova vet

Mbrm kur biseduan!

78


79/298

BLETA (kthehet me dyshim):-Urrejtjen se besoj!Ska n mesin ton!Po m ler t shkojSe kam mbetur von!

GRETHI:

-Le po ti se di!Se thonin ato!T kishin ziliN pun e kudo!

BLETA (duke u prapsuar):-Ua, kush qenke ti!Tani un t shoh!E, more gojzi,T njoh, un, t njoh!

(largohet)GRETHI (me lutje):-Po dale, mos ik!Un st thash gj!Pse je kaq e lig,Se pata pr gj!

(publikut):-Eh, kto blett jan!Fare sta vn veshin!far zemr q kan,

As st prshndesin!

79


80/298

(Hyn bleta e IV) Grethi i del pr-para dhe me t keq:-E moj, ti, ku vete!Ndal aty ku je!Deri tash ku mbete!Shoqet ku i ke!

Kthehu nga ke ardh!Prap, nga rruga e ime!T gjithave me radhDo tu bj thrrime!(bleta dredhon rrugn dhe vrapon

pr ku sht nisur)

-Ah, nt zna un!Nt zna, moj e mjer!Pr t par punSke m, asnjher!

(hyn BLETA e V) asaj:-Po ti, ku je nis!Ndalo po t them!Do t t thej nkurriz!Se m bt helm!

BLETA e V (friksohet, po e merr veten):-Oo, zoti greth!Ju qenkeni, ju!

Po pse jeni zverdh?bni ktu?

80


81/298

GRETHI (me t but):-Ty po t pres,ty, moj e dashur!Se, q n mngjez,Zemra m ka plasur!

BLETA:

-Po pse?t duhem un?Mos ka ndodhur gj?Jam e zn me punDhe smund t rri m.

GRETHI:-Mir m, mos e thuajdhe ti at fjal!Me at punn tuajKtu m keni dal!

(tregon me gisht majen e koks)

BLETA:-Po h, pra, kemi?Do t vish me mua?Fushave t vemiDhe prap kthejm n zgjua.

(e kap pr krahu)

GRETHI:-Po, por jo andej!

Do shkojm n kt an!Se lulet kndejM shum er kan!

(bn me gisht prapa)

81


82/298

Pastaj, t duhet nektariTa mbledhsh pr t tjer!Aty, midis bari,Dua t rrim njher!

BLETA:-thua, o greth,

Kush mos na dgjoj!Shiko pak prrethDhe mbaje pak at goj!

GRETHI:-Dgjo, ti bleta ime,Shoqet nuk t donin!Ishin gjith hidhrimeRrugs kur kalonin.

BLETA:-Si the, ti, si the?Shoqet me kan shar?!Po ti, ku i pe?

(publikut):-Po, po ka t ngjar!Jam vonuar sot.Jam vonuar shum.sht fare e kotT bsh tepr gjum.

GRETHI;-Jo, moj, pr at!Po pr dika tjetr.Pse je m e aft!Pse punon m tepr!

82


83/298

Dhe e di se thonin?T t ln vetm!Nmngjez mos t t zgjoninMadje tr jetn.

(Bleta ecn s prapthi dhe ia mbath)(Hyjn blet t tjera, mundohet ti kap, pori i ikin. Nj t

fundit e z dhe e trhjek nga fundi i skens. Ajo brtet:Ndihm! Ndihm!Hyjn blett I, II, III,t gjitha. Vn vesh)

BLETA e I:-Dgjuat nj z? BLETA II:-Po, moj, si sdgjuam!BLETA III:-Jo, jo, nuk ka gj! BLETA IV:-Po, po, shum mir dgjuam!(T gjitha bjn andej nga dgjohetlarg Ndihm, ndihm!

BLETA I:-Ndaluni, ndaluni!Ejani kndej, kapuni!Do ta zm me dor!Do ta zm at horr!

Vrsulen t gjitha me zuuuuuuuu,Zuuuuuuuu, dhe e sjellin n sken.Ai ecn s prapthi. E futin n mes.

BLETA I:

-E more zuzar!Ske se ku t shkosh!Sot ke pr t parKu do prfundosh!

83


84/298

BLETA II: -Ti je parazit!BLETA III: -Ti sbn asnj pun! BLETA IV: -Ne se kemi dijt,

Na qenke dhe spiun!

BLETA I: -Deshe tna prash!BLETA II: -T na fussh pykn!

BLETA III: -E, more koktrash,Sta kemi m frikn! BLETA IV: -O do kthesh s mbari,

T punosh si ne,O nn plis bariTi vendin e ke!

BLETA I:-Dgjon se t thon?Hapi vesht mir! (e kap pr veshi)N tr lagjen ton

Faqen na e ke nxirr!

BLETA II:-Punn q bn tiE bn ve i ligu!Me kt, o thumbzi,Knaqet armiku! (ai kundrshton)

BLETA III:-Qenke dhe kokfort!

Qenke nj kokderr!Kot, e ke, kot!Do t shkosh n terr!

84


85/298

T gjitha BLETT (publikut):

-Pr kokat si kynuk ka vend tjetr!Atje, n kuvli,Do futen patjetr!(Largohen tutje) Mbyllet perdja.

1996

Kjo pjes skenike fitoi mimin e parn konkursin letrar n gazetn FLAKA t Shkupit.,1998.

85


86/298

P E N D Z E S T D H E

P L L U M B A T

Marrin pjes: KORBI, GALA,SORRA, STRQOKU (T veshur me t zeza)dhe PLLUMBAT I, II, III, etj.(t veshur me t bardha).

KORBI (duke hyr):- Krra! Krra! Krra! Krra!Sikur un askund nuk ka! (rreh gjoks)Jam i vetm n kt bot,Askush para sm del dot!

GALA: (duke hyr):-Ku t kam o Korb, o vlla!M merr dhe mua, pra!Dua t jem me ty tok,Edhe n qiell, edhe n tok!

(Kapen dhe bjn t dalin)

STRQOKU (duke hyr):-Ndaluni, o ju t dy!

Se dhe un dua t vij!Dua t vij bashk me ju,Vetm smund t rri ktu!

(u bashkangjitet dhe bjn t dalin)

86


87/298

SORRA (duke hyr):-Strqok, m prit, m prit, t lutem!T rri vetm, ktu, tutem!Ka koh q ju krkoj,Por sju shoh, as sju takoj!

KORBI: -Eja sorr, eja pra!

GALA: -Tok t vemi krah pr krah!STRQOKU: -Dhe n tok, dhe n hava!T GJITH: -Krra, krra, krra, krra!

(dalin)PLLUMBI I (duke hyr, publikut):-More, qe nj z?!Nj si krrakllim?Dgjoni ju gj?Ja, andej po vijn

Po, po, jan ata!Pendzest e zinj!Q enden va pa va,Mbi streh e mbi ati!Skan ln gj pa ngrn,Skan ln gj pa prish,N qaf na kan rnSi t bjen nj bish!

(thrret me fishkllim dhe hyjnpllumba (fmij) t tjer)

PLLUMBI II:-H, vlla, kemi?pate q na thirre?

87


88/298

Mos deshe prparaTu dalim atyre?

PLLUMBI I:-Po, po, do tu dalim!Madje , sa m par!Dhe hovin tua ndalim

Se boll na kan vrar!

Le t bhemi gatiNga t gjitha ant!Nga qyteti e fshati!E ti zm katrant!

(derdhen npr sken)

PLLUMBI I:-Ndaluni! Mos u ndani!Gjith t jemi bashk!Ejani kndej, ngani!T i shohim atje jasht!

(dalin)

(Hyjn t frksuar: Korbi, Strqoku, Sorra, Gala)

KORBI: -Shiko, shiko sa jan!GALA: -Dhe ende po mblidhen!SORRA: -Si duket, vendosur kan,

N gryk t na hidhen!

GALA: -Nga t shkojm, o korb!SORRA: -Tani ku t futemi!STRQOKU: -Gjall nuk biem rob!

88


89/298

GALA: -M mir sht tu lutemi!

KORBI:-Qndroni ktu,E mos kini frik!Jam un prmbi ju!Mos bni panik!

(Pllumbat hyjn nga t gjitha antdhe qndrojn m larg)

KORBI:-Nga vini ju, doni!Kurr sju kemi par!Prse na rrethoni,Mos doni me na vrar!

PLLUMBI II:-Ne ju kemi par!O korb, o katran!Sa her na keni vrarPa nam e pa nishan!

(U bn me shenj t tjerve. I rrethojn dhe fillon pr-eshja. Ata kundrshtojn. Ua lidhin duart prapa).

PLLUMBI III:-H, tani, do bni!

Ku do shkoni tash!Ndryshe mend nuk veniJu, t liga kafsh!

89


90/298

GALA(duke qar):-Skemi br gj,Ne, pse na lidhni?!,,!Ku do t na hidhni!

PLLUMBI II:

-Si? Si? Skeni br!Dhe e thua kt fjal?Nj jet t trShpirtin na e keni marr!

PLLUMBI I:-As zogj e as venuk na lat nfole!Ju, o zemrzinj,Keni br krdi!

SORRA(duke qar):-Po ne skemi faj!na bni kshtu!?Oo, m vjen t qaj!Si u b kshtu?

PLLUMBI II:-Ja, kshtu do bhet!Ta keni t qart!Ju do zbritni posht

E ne do hypim lart!

90


91/298

-Nisu, ec prpara!Mbrtheu tutje!E, moj turinjthara,Spranojm asnj lutje!

PLLUMBI III:

-Vendin ju e keniatje, n kuvli!Se keni qen e jeniShpirt e pendlzi!

T GJITH (publikut):-Kshtu do mbarojnQ t gjith me radh,Ata q spranojnT rrojn me zemr t bardh!

1996

Kjo pjes skenike sht bler nKonkursin letrar, n gazetn FLAKA1998.

91


92/298

NUMRAT LAVDRA

(Marrin pjes 10 fmij t cilt n kraharor kan t varur

numrat 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 0, n karton ose nsteropol. Nj fmij e thot prologun dhe mbylljen.

PROLOGU

T dashur spektator,Nna, baballar,Msues, edukator,Prindr e arsimtar.

Dhe ju o fmijQ u rrini n mes,T gjithve me radhUn ju prshndes!

Domosdo m njihniJu, m keni par.Jam n kt shkollQ nga klas e par!

Dhe e dini pse

Kam dal un ktu?Tju tregoj nj ngjarje,Ta merrni vesh dhe ju.

92


93/298

Njher, n nj klas,Numrat kur i msuan,Aty, n drras,Pa fshir i harruan.

Dhe doln nj pas njNxnsit dor pr dore.Ashtu, pa br z,N fund t asaj ore.

Pastaj, o turuar,Pastaj se kishte ngjar!Numrat qen ngatrruarDhe ishin zn me fjal!

Duke br me gjeste,Me duar e me kmb,Prej drrase poshtT gjith kishin rn!

Po nj sy i fshehurTe vrima i kish parSi nj sy kamereAshtu si ka ngjar.

Dhe ky grup fmijshN sken e ka vnQ t'i shohim neJa, ashtu t tr.

Le ti shohim pra

Kta artist t vegjlkan br q kjo ngjarjeMos mbetej ve n letr.

(Fund i prologut)

93


94/298

1-shi:-Un jam i pari!do kush le ta dij!M quajn flamurtariDhe sm del njeri!

2-shi:

-Ashtu sht, o fqinj!Ti tamam e ke!Ve se, pa njeri,Shum i vocrr je!

1-shi:Le t jem i vocrr,Po, ama, i par!Jam si nj kokrrDhe nuk kam t ndar.

2-shi-Po si merr guximT dalsh para meje!Kur un jam m trimDhe m i madh prej teje!

Jam sa dy her tiMe do gj n bot!Prandaj rri aty,E mos llafos kot!

94


95/298


96/298

8-ta:-Dhe ti shtatshe mos u mburr!Shih si je, e that, pa tul!Un jam tetshe, simetrike,T gjith m rrijn n kmb prj frike!

9-ta:

-Mos do dhe mua tm friksosh?Ti me kok e barkun bosh!Prmbi mua nuk ka tjetr!Jam m e madhe dhe m e vjetr!

0-ja:-Ohoho, moj zonja 9-t,un jam shum m e rnd!Dhe pse ju gj sm zini,Gjer ktu nuk m vini!

(prek barkun)

1-shi:-Si? Si?Ti zero e vogl?Pa rri se sje as sa nj gogl!Ske as hund, as qaf, as dhmb!Rrumbullake kok e kmb!

2-shi:E pesh na paske moj e mjer,Kur je bosh, pa asnj vler!

Nj si vij rreth e qark,Me at formn porsi bark!

96


97/298

3-shi:-Hesht ti zero se sje gj!Mos dgjojm t flassh m!Je nj hi, e zbrazur fare,E nuk bn as dhe nj pare!

4-ra:

-Me ka mburresh kokrrote ti?Kur st do asnj fmij!Ve pas nesh do t rrish,T na bhesh si nj bisht!

0-ja:-Pikrisht ktu kam vler!Se ju rriti kushedi sa her!Prandaj rrini e mos folni,Kaq shum t m nnmoni!

Me t vrtet un dukem bosh.Pr ju nuk vlej asnj grosh!Po kur vihem prapa jushGjer m gju sm vjen askush!

Si do t ishit ju pa mua,Ndonjher keni menduar?Vetm shifra shkruar n letr,Dhe, asgj tjetr!

Pa veni n kok gishtin pak,Do t shihni se kam hak!Ju kur jeni nj nga njDhe vet e dini, svleni gj!

97


98/298

1-shi:-Uaa, po un bhem dhjet!M i madhi nga ju krejt!Eja motr, m rri pran,Pa t shohin se ku jan!

2-shi:

-Ti dhjet po, por un njzet!More njsh, more i shkret!Aty ku je, aty t rrish!Se un prap bhem dyfish!

3-shi:-Pr k bhesh ti dyfish!Rri ore lavdrai dysh!Un pr ju jam tresh!Kur kam zeron ju mbaj n vesh!

0-ja:-Mjaftni, mjaftni me kto dhe ju!Sbn t ziheni m kshtu!Se ata q ju dgjojnSmunden m tju durojn!

E dini ju se bashk kur jemi,Gjith forcn aty e kemi?Dhe n mes kur futem un,Bhemi gjithnj m shum!

Le t kapemi krah pr krah,Si kapen motr e vlla!Kshtu e bjm matematiknDhe t gjith tna e ken frikn!

98


99/298

(kapen dor pr dore)

Ska njeri q na del para,As n pun e as n gara!As se lm krimbin n mesE t grindemi brenda nesh.

Le tia themi kngs s zjarrtKngs son q na bashkonLe t ngrihet zri lartSa m lart n qiellin ton!

(t gjith e kndojn Himnin)

Rreth flamurit t prbashkuarMe nj dshir e nj qllimT gjith atje duk u betuarT japim besn pr shptim

Prej lufte ve ai largohetQ sht lindur tradhtor

Kush sht burr e nuk frikohetPo vdes, po vdes si nj dshmor.

(MBYLLJA)

Ja kshtu, t dashur,

Mbaroi e gjith znkaNga zemra e plasurTriumfoi knga!

99


100/298

Dhe t gjith e pamSe ska rrug tjetrT jemi m pranN jet e n vepr.

Dhe juve spektator,Nna e baballar,

Bashk me kta aktorJu prshndesim m zjarr.

Mirupafshim tjetr her,M t mir, m me vler!

(Perdja)1998.

100


101/298

101


102/298

ZNKA N DOLLAP

Marrin pjes: 8 nxns q n kraharor kan t shkruar

ose me steropoll emrat e librave. Njeri e thot proologun.

(prologu)

Te nj dhom e vogl,Aty, n dollap,Librat e nj nxnsiT vn mbar e prap,

Ishin zn nj dit,

Sa keq ishin zn,Dhe ashtu, paprit,Posht kishin rn.

Po pse, do thoni ju,Prse t jen kapurPse kjo znk e tyreSi shum ishte zgjatur.

- m keni hipur sipr!

Brtiste Kimia,Edhe un jam librSikur ju t tria!Kshtu kishte nisur

102


103/298

Nj prleshje e gjatSa nuk ishin grisurN tr at shamat.

Ashtu si ka ndodhur,Ashtu si ka qen,Kta artist t vegjl

E kan vn n sken.

Le ti shikojm praSi do tna e thonSe mund t kishte ngjaDhe n dhomn ton.

(mbarim i prologut)

103


104/298

KIMIA:

m keni hipur siprMua, q t tria!Edhe un jam librMe msimet e mia!

Hiqmuni prej qafe,Se nuk mund ta mbajGjith at trup gjirafeDhe kmbt e saj!

BIOLOGJIA:

Rri aty ku jeMoj kimi e mjer,Vendin posht e keSe un jam me vler!

GJEOGRAFIA:

Po, mos isha un,Ktu, sipr jush!Sa pr kt punNuk m vjen askush!

HISTORIA:

Si st vjen askush!Un pr far jam!Shiko sa jam mbushTrupin sa e kam!

104


105/298

MATEMATIKA:

Po, po, nuk ka fjal,I madh je, vrtet,Por vetm llafeKe n ato flet!

HISTORIA:

Po jo si ti, me numra,X-sa , Y-na!Po t dalin nga brendaDo mbushej tr dhoma!

MATEMATIKA:

Po tmos ishin numratSdo ishe as tiMe gjith ato dataQ i ke aty.

GJEOGRAFIA:

Si moj, nuk do ishte?Nga e di kt?Pa rri se e prishe!Rri se sdi asgj!

105


106/298


107/298

GJEOGRAFIA:

Tamam e ke dhe ti,Tamam, e ke qlluar!Sdo dihej, vrtet, pa ty,Asgj e kaluar.

BIOLOGJIA:

ma lvdon aq tepr,Moj gjeografi?Q sht shum e vjetrKt dhe un e di.

Po ti na ke brPr vete, na e thuaj!Sa popujt i ke vnNn kmb t huaj!

GJEOGRAFIA:

Un nn kmb t huaj,Popujt paskam vn?!Jo, moj e uruar,Kjo mos qoft e thn!

Asnjher skam dashurDhe as q tani dua.

Zemra m ka plasur,Po sm pyesnin mua.

107


108/298

BIOLOGJIA:

Sa lumenj ke ndar,Sa fusha, sa male,Sa njerz kan qarN gjith kto ndarje.

HISTORIA:

Pse e akuzon?Nuk ka faj ajo!Kufinjt kur jan vnIshte tjetr koh.

T tjer kan vendosurPr sinorin tonKan nisur e kan sosurTna ndajn prgjithmon.

Kt un e diM shum se do kush tjetrTr kjo historisht nj plag e vjetr.

Plag q kullon gjakM shum se nj shekullE hidhur si farmakDhe ashtu ka mbetur.

108


109/298

BIOLOGJIA:

Kan ngapak fajDhe t part tan.Shum toka, prandaj,Nn kmb t huaj ran.

Kur vendosej fatiKur kishte pakz shpresQyteti e fshatiIshin me kok n thes.

Sishin t bashkuar,Si duhej t ishinSe fatin n duarPatjetr do ta kishin.

LETRSIA:

Ashtu sht, moj motr,Ashtu ka qen, vrtet.Kjo frym n do votrSkishte marr jet.

Kishte dhe shkrimtarQ stolisnin vargjeQ t gjith shqiptartT kishin shum bajraqe.

109


110/298

MUZIKA:

Kishte dhe kngtarQ dit e nat kndoninNjerzit e prarN luft ti bashkonin.

LETRSIA:

E vrtet, motr.Lahuta me nj telJa thonte kodr m kodrT dilnin nga ky terr.

Por, e do. M kot.Na ndan q na ndan.Q ather e sot,Ja, kshtu na lan

FIZIKA:

H ju, tash, do qani?Q kshtu kemi mbetur?Asgj nuk do bni.Sa u b nj shekull.

At q t partNuk e bn dot,

Le tmblidhen shqiptartDhe ta bjn sot.

110


111/298

Se vetm bashkimiE ka br fuqinDhe gjer te lirimiPastaj mund t vijm.

MUZIKA:

Hej, m ngadal!Kujdes me zrin tuaj!Pas shpine jan ndalLibrat e gjuhs s huaj!

FIZIKA:

Ou, po si si pam!Si nuk i vum re?Sa t poshtr janDhe prap i mban ky dhe.

BIOLOGJIA:

Ska gj, mos u tut,Se din gjuhn ton,Prve nga ata t tutNse nuk ua thon.

FIZIKA:

Si? Si? Nga t mijt?Mund tua thot dikush?Sjan dhe aq ilimiSbesoj ta bj kush.

111


112/298

BIOLOGJIA:

Po, po! Pse habitesh!Dgjo ka t them:Ngado q t vrtiteshGjarpinjt i ke me helm.

Fr, fr, fr, me gjuh,Me sy e me vesh,Sa atje, ktu,Futen n mes nesh.

LETRSIA:

Ee, ju ku doltMe kt bisedDhe gjithka e mortSi tjet e vrtet.

Ka, nuk them q ska,Po nuk jan penges,Po t jemi si nj traE t kemi pak kujdes.

FIZIKA:

Uh, sa i urrej!Sa i kam meri!

Dot nuk i shikojAta fytyrzi

112


113/298

MUZIKA:

Nuk bn me urrejtje,As ti kesh mri,Po tu bjm vrejtjeTmos jen shpirtzinj.

LETRSIA:

Ee, se kan dert ata!Nuk e kan pr gj!Gjersa prmbi taNuk ngrihemi me z!

MUZIKA:

Me z t bashkuar,N kor, me orkestr.T gjith t akorduar.Ne skemi rrug tjetr!

LETRSIA:

Ah, sa mir q fletTi muzik e jon!Kshtu po t jetLiria sdo jet von.

113


114/298

MUZIKA:

Dhe do t jet nj ditDo t vij patjetr!Ja, pr kta dy syt,Do ta bjm me vepr!

T GJITH:

Do ta bjm me veprQ t gjith sa jemi,Nga brezat e vjetrAmanet e kemi.

Amanet e kemiVendit ti dalim zotDhe bots do ti themiKshtu sjetohet dot!

Sjetohet, jo, kshtu!Nn zgjedh t huaj,Prandaj edhe juBni detyrn tuaj!

Ju detyrn tuajTa bni sa m par,Sa ska nisur t vuajdo gj, t merr zjarr

Dhjetor, 1997.

114


115/298

TREGIMI PR BUBURRECTDHE KARKALECT

1.

Te rrza e maleve,Buz detit t kaltrKa qen nj lndinE bukur dhe e pastr.

Bardhari, Morava,Rrjedhn ku e kan,Danubi e Sava,

Si lumenj ku jan,

Kufinjt atje i kishteKjo lndin m par.Ndr t parat ishteE veshur dhe me bar.

Dhe te kjo lndinQ vinte si kurorIshte shum i madhNumri me banor.

115


116/298

N fillim t jets,Kur ka mbir bariIshin buburrectQ dritn pan s pari.

Vraponin e vraponinPas jets, pas diellit.

Nat e dit punoninNn at kup t qiellit.

Ishin aq puntor,Ishin aq t mbar.Me kmb e me dorMbushnin plot hambar.

Ndaj dhe qen t lumtur,Nga jugu nveri,N at lndin t bukur

Q quhej Iliri.

2.

Po nj dit se ngjau,Nj dit n t gdhir:Prmes lndins auNj si egrsir.

Pas i vinin varg

Nj hordhi e trKudo rreth e qarkIa behn me sr.

116


117/298

Dhan e dhan t mbrohenBuburrecat mbarT mos u nnshtrohenPo tu bnin ball.

Por m kot. PykatU kishin hyr n mes

T futur si thikat.do gj ishte ters.

Thoshin buburrectPsh, psh, goj m goj:Ore, kta q erdhnJan nj tjetr lloj.

Do jen lloj i ligAs vendi i vet si mbaSmund t bhemi mik

Kurrsesi me ta.

Pa shiko si jan,As qeni nuk i merrTurinjt si i kanT ngjallin krrup e mner.

Thoshin dhe t tjerTek hynin n tok:Si do ohet jeta

Me kta mbi kok?

117


118/298

Karkalec me brir,Karkaleca djall,Shih si na kan hyr!Si do bjm,vall?

Si do rrijm me ta,Si do rrojm, m thuaj!

Jo, m, jet ska!Jan nj gjak i huaj.

Rri m, dhe ti, rri!Mos u bj merak.Jan vrtet t zinjPo su trembemi aspak!

Jemi nvendin ton,Ne, ke pandehur!Dhe do t jemi gjithmon

T gjall e t vdekur.

Duhet ne patjetrKtu t qndrojm!Nga vendi yn i vjetrSkemi ku t shkojm.

Hajdeni n punT shkojm pa prtesSe ka dhe spiun

Ktu midis nesh.

118


119/298

3.

Kshtu kaluan vite,Dekada, shekuj, muaj,Pa nj rreze driteNn kmb t huaj.

Rridhte posht lumiSi nj lot i gjatE rnd si plumbiErdhi dhe kjo nat.

Nat e gjat pafundNat e zez sterNapa shtrir gjithkund,Tutje, dimr ver.

Thoshin buburrecat

Psh, psh, psh, ndr dhmb:Sa t mdha kthetratThundrra sa e rnd.

Si do bhet mojMe kta fqinj t zinj.T flliqur soj.Askush nuk e di.

4.

Dhe mblidhen buburrecatNga t katr antTi shporrin karkalecatSi bnin me t part.

119


120/298

Por, qe shum vshtir.Vshtir me kt soj.Prplot flliqsirN trup e n goj.

N sy kishin tym,Nga goja nxirrnin flak.

Kudo n udhtimPinin djers e gjak.

Gjak t kuq, t pastrGjak t ri si lum.Si kafshon nj gjarprDhe nuk t l gjurm.

Po shpesh e linin koknN vija, n mezhde.Me dhmb hanin tokn

Si hanin ndrgjegjen.

Thoshin milingonatKur fshiheshin n dhe:Tokat jan tonat!Do ti mbrojm ne!

Ata jan t egrSi kan qen gjithmonTi shporrim patjetr

Nga shtpia jon!

120


121/298

5.Dhe nisn buburrecatT sulen krahprkrahPara karkalecatIknin va pa va.

Prap ndalonin kmbt

Kthetrat duke hapur.Atje ti ngulnin dhmbtTe deti i kaltr.

Dhe thoshin ataTek rrinin t shtrir:Do t gjejm pr ktaNe nj bar t mir.

Nj ila do gjejm,Ila opium

Q i bn t flejn,Q i v n gjum.

N duam tarrijm gjall.N duam t rrijm qet.Si bri n prrallUjku me tre qet.

6.

I tha ujku t parit ka:Mos rri me ta, or budalla!Tr livadhi do tjet i yti,M lejo ti kap pr fyti!

121


122/298

T dytit ia bri me sy:Gjith livadhi t takon ty!Ma le vetm q ta ha,Do t jesh m i pasuri ka!

Tani ujku e kish shum leht,Kur i tha kaut t tret:

St duhet, jo, livadhi ty!Ne smund t rrojm t dy aty!

Dhe i hngri pa br zT tre qet nj nga nj.Nj nga nj e tek e tekTamam si ujk i vrtet.

7.

Qanin buburrecatOi, oi, oi.Na hyn karkalecatShtpi m shtpi.

Ecnin n lndinEcnin varg e vargBukn prmbi shpinMendjen tutje larg.

Ecnin kokulurMbuluar me djersGjer n tok prkulurDhe pa asnj shpres.

122


123/298


124/298

Buisnin minaretDhe kambanat bininKokn n knetGjakun ua pinin.

Pinin me ngadalPinin me pambuk

Si Qime e GjallFutur thell n trup.

8.

Por nj dit se pan n qiell!Gretha me kryqa tthyer.Npr tok, me uturim,Vraponin, vroponin kudo t hyjn.

Thonjt e tyre tr t nxirr.

M shum se egrsir.Rrugve u le nin trag.Toks i hapnin plag.

Karkalecat nga shpina zbritnGrethave tu zn pritn.E u than gjitonve t vetSi dhelpra kur pren e pret:

Ejani, vllezr, tluftojm bashk!Grethat ti shporrim jasht.

T lir pastaj, t gjith do jemi,Ejani, me ne, mos u trembni!

124


125/298


126/298

126


127/298

Por nj tjetr nuk duroi.Ngriti gishtin dhe kundrshtoi:Ssht ashtu, jan t mir!Pa ata e kemi vshtir!

U hodh i pesti e luajti venditPr ti dhn drejtim kuvendit:

- Kt mendim dhe un e kam- Pr t shkuar, me ta, jam!

Si e thoni kt fjalPa menduar e pa e par!Po a shkon me ta njeriKur jan katran, katran t zinj.

- Vini re, u ua nj tjetr.Prej t gjithve qe m i vjetr.Kujdes, pas ktyre fjalve

Fshihen dhmbt e kusarve!

Se dini ju, shum koh m par,Kur kan ardhur pr her t par,Prej votrave na kan prznQ vet ata, pastaj, ti zn.

Prapa shpine kta na ranDhe fmijt n djep na i vran.Ska, prandaj, pajtim me ta

M t ndyr soj nuk ka!

127


128/298

Q t gjith, mu n sy,E shikonin me krshriKt plak, plak me mjekr.Sigurisht kish par m tepr.

- Jan tpabes!- shtoi plakuDhe n kok i hipi gjaku

Disa her i kemi provuarPor gjithmon na kan tradhtuar.

Prandaj mir ta vm npeshojFtesn e tyre, se ssht loj!T shikojm m pas, m von,do t bhet me luftn ton.

10.

Po nuk kishte koh

Shum pr t menduarGrethat prmbi kokRrinin hakrruar!

Dhe nisen buburrecatMrit duke lnBashk me karkalecatGrethat ti przn

Nisn dhe njherSe skishin rrug tjetr

Duke ln mnjanHasmrin e vjetr.

128


129/298

Nisn dhe njherT ngrihen n kmbMe gjak dhe me nderTa mbrojn tokn mm.

Nisn dhe njherMe t vetmen shpres

Se nj frym e reDo lidhej me bes.

11.

Lufta ishte e madheLufta ishte e egrGjaku npr maleDerdhej si me vedr.

Binin karkalecatBinin nj pas njBinin dhe buburrecatSepse ishin nj.

Por, ama, se shihninQ n sy t tyreIshte ngulur thikaPrsri pas shpine.

Nga ky soj me lara

Nga ky gjak i prishurQ n ditt e paraLufta kur kish nisur.

129


130/298

Dhe ecnin krahprkrahN luftra, beteja,Se vinin nga gjithkahMe ide te reja.

Ide pa dallimFeje, gjuhe, ngjyre,

Ide pr shptimNga kjo hallk mynxyre.

Iknin grethat tutjeShkelnin si mbi zjarrN ball t ksaj lufteBuburrecat t par.

T par dhe me nam,Faqebardh, fitues.Mijra t vrar ran

Mbi grethat pushtues.

Gjak i njom, i pastr,U derdh si rrkeNn qiellin e kaltrT lindin dit pa re.

12.

Por, nj gjm e reDo niste prsri

Nn qiellin plot me reNn qiellin e zi.

130


131/298

Nn mng karkalecatMbanin nga nj thik.Prmbi buburrecatPrap t mbjellnin frik.

Dhe thonin hakrruarTek rrinin n prit:

- Me ju, t mallkuar,Nuk rrijm asnj dit!

T veni nga t doni,T ikni sa m par!Kt po se bniDo tu shkojm n zjarr!

sht vendi ynKy, si m par!Atje ku do hyjm

Nuk do mbij bar!

13.

U mbodhn buburrecatRishtas radh radhSepse karkalecatPrap u ran n qaf.

- Si do bhet tash,

Flitni, si do bhet!Q ather u thashMe kta nuk luftohet!

131


132/298

Foli ai plakuQ kish folur njherKur nisn t derdhin gjakunNjher pr prher.

T gjith uln kokn.Asgj spiptinte.

Syt shponin tokn.Dikush pshertinte.

- Ju thash, mos luftoniMe kta tpabes,Keq do prfundoniSi me kok n thes.

Ju thash, mos largoniPrtej tokave tona,Pas grethave t shkoni

Atje ku ssht e jona.

U ngrit nj i riBuburrec me namFytyra e njom e tijIshte br katran:

- Ndryshe i patm fjaltAther kur u nismNe ato i mbajtm

Po ata i prishn.

132


133/298

Nuk ka m t poshtrNuk gjen m t ndyrAskund faqe bots,Askund n hapsir.

Ja si na e ngulnThikn prsri

Na e pren udhnprap me pabesi.

Gjysmn e lndinsAta na e zhvatnMe thikn pas shpinsPrap na prun natn.

14.

Jeta do vazhduarJeta sht e gjat,Ndaj dhe do jetuarQoft dhe npr nat.

Dhe nisn buburrecatN gjysmn e robruarTi mbajn karkalecatPrmbi shpin rnduar.

Ecnin kmblidhur,

Ecnin barkthat.Ah, kjo bot e prishur,Ah, kjo nat e gjat.

133


134/298

Ah, edhe njher,Ah, n na ardht!Por kjo ah e tyreKushedi sa do zgjat.

15.

Shihnin buburrecatPr midis lndinsSe si karkalecatIa ngulnin shpins,

Hunjt majemprehtHunjt e tradhtis.Lart qanin retN kulmin e mris.

Andej mbetej nnaMe lot e me vajDhe tretej e traPas bijs s saj.

Ktej tretej bijaMe duart nga nna.Lart, mbi t dyja,Qanin yjet, hna.

Dhe toka n thellsi

Kishte nj trishtimKishte nj prapsi,Kishte nj mallkim.

134


135/298

16.

Dhe e nisn jetn prapBuburrect nn kasap.Uln kokn, qafn ulnPr t pritur prap furtunn.

Srish u derdhn npr araPr t mbledhur kokrra, farra.E ti futin n hambarSe do vinte prap acar.

Aty brenda, thell n tok,Bisedonin kok m kok.Bisedonin, i qanin halletQ t'i kishin pr acar.

Si t ndalet kjo mynxyr

Me kt soj t ndyr.E t marrin frym njherDhe vera te bhet ver.

17.

Po nuk ishte leht t hiqet.Gruri korret kur t piqet.E ky grur kshtu, papjekur,Gjithmon skishte pr t mbetur.

Dhe ecnin prap me kokrrat nshpinPr ti futur thell n vrim.Kshtu me dit, me muaj, me vite,Pritnin dimrat me ortiqe.

135


136/298

18.

Dhe kur dilnin n pranverKokn ngrinin her pas herTinz, t shikojn matanBuburrecat e lir si jan.

Ata korrnin, shinin lmt,Gjer ktu buisnin kngt.Mblidhnin drithin n hambarQ nj dit tu bhej ar.

Dhe me kazma e lopataHiqnin ndryshkun ln nga nataAg e terr syhapur rrininKarkalecat t mos u hynin.

Pr barot nga goja e ndanin

Nn tok t that e mbanin.Prkrah kazms dhe maliheriT ruhej erzi, t ruhej nderi.

19.

Buburrecat tanN kt gjysmn tjetrN vuajtje q ranSthuhet dot n letr

Po un do prpiqemTa them si ka qen:Plotsisht prputhenE vjetra me t ren.

136


137/298

Madje m e egrsht kjo tani.Karkalect e vjetrPolln m t zinj.

20.

E, q thoni ju,Lufta kish mbaruar.Gjaku gjer n gjuRrke kishte shkuar.

Buburrect tanFestonin plot hareM n fund, than,Erdhi dit e re.

Hidhnin kng e valle

Pr nj bot t drejtPr nj bot pa halleQ do vinte shpejt.

Por, nuk qe ashtu.T drejt askund nuk ka.Se nisin mu ktuPadrejtsit e mdha.

Karkalec me maskaKarkalect e rinj.

Shkelin prmbi kafkaM me egrsi.

137


138/298

Ata ndoqn gjurmnE t parve t tyreQ kishin humbur rrugnDrejt ksaj mynxyre.

Kishin br plane,Kishin proektuar

Bubrrect e ksaj aneNga vendi pr ti zbuar.

21.

Dhe prap buburrectN tok hynin thellMallkonin karkalectT br helm e vrer:

Pse kemi luftuar?

Prse derdhm gjak?Bashk me kta tmallkuar!Me kta tinzak!

Kur dinim kan brMbi tant m par!Nj shekull t trKan djegur e vrar.

Vajza, plaka, pleq,Dhe nna me barr

Dhe fmijt n djepI kan hedhur n zjarr!

138


139/298

Kur dinim q pas shpineDo tna futnin thiknMe lajka e premtimeDo tna zenin pritn.

Kur dinim q kjo botDo mbetej si ka qen

Me arinj n tokN detra peshkaqen.

Prse, o, prse,U besuam shum?Ky besim pa freNa vuri dhe n gjum!

22.

Ishte se na ishteGjith kjo historiTregimin desh ta mbyllteNj bubrrec i ri:

- Ky besim i leht,Ky besim pa vendT na bj t mprehtT na v n mend.

Q ne buburrect

Shum kujdes t kemiMe kta karkalectKudo q t jemi.

139


140/298

M nuk do ti mbajmN shpin si m par,Por do gj ta ndajmMe kta barbar.

Jasht nga vatrat tonaNjher e prjet!

Kjo tok ka qen e jonaDhe jona do t jet.

Sdeshn karkalectBarabar t rrojnMe ne buburrect,Prandaj, le t shkojn

N dreq t mallkuarAndej nga kan ardh.Barbar t trbuar

Pa asgj t bardh!

Le ti vm n thumbSot e tutjeE tu japim plumbN krye t nj lufte.

Le tu bhet zjarrKjo tok e jon e lashtAt q su dham m par

Tua japim tash!

140


141/298

Se mjaft na kan vrar!Mjaft na kan djegurT ngrihemi sa m parT gjall e t vdekur!

T hidhemi mbi taMe tr mllefin ton!

Jet tpbashkt ska!Sot, sa ssht von!

Janar, 1998.

141


142/298

PRRALLA PR UJQIT E ZES

(Adaptim nga nj tregim popullor)

1.N nj fshat, m par,Mu n fund t pllajs,Mund t kishte ngjarNdodhi e prralls.

Se prrallat ngjajnN jetn mbi tok,Sado si kemi par,Ato sbhen kot.

Na ishte pra, njher,Nj fshat. Sdihet cili.Merrte frym thellN fund t nj pylli.

Punonin e punoninNjerzit pa prtuarMbjellnin edhe korrninMe thonj e me duar.

Vera ishte e shkurtr.Pothuaj skishte fare.Gjithmon bora mbushurRrinte prmbi male.

142


143/298

N dimrat e gjat,N dimrat me thllim,Ka m shum shtrngat,Ka m shum shtrngim.

Se vijn rreth e qarkUjqit ulurijn

Me dhmbt tr gjakN torrishte hyjn.

Kshtu kishte ndodhurNj dimr, n mes,Rreth fshatit qen mbledhurShum ujqr t zes.

Rreth e rreth n ara,Rreth e rreth n brigjeKishin zn pllaja,

Kishin zn shtigje.

Prisnin si t arturPrisnin pa durim,do gj pr t kapurE me dhmb ta shkyjn.

Slenin as t dalAs t hyj njeri.Asnj gj e gjall,

As mace as minj.

143


144/298

2.Fshati kishte brendaDele, desh, oban,Kishte edhe qentQ dilnin n stan.

Nj dit morn vesh

Se ishin trrethuarNga ujqit e zesTuritur e ttrbuar.

Dhe than ata t stanit:T ngrihemi o burra!T gjith qent e fshatitT mblidhen te ura!

3.Zun pastaj t vijn

Nga t gjith mhallt.Sa m par tarrijnE ti qajn hallet.

Ecnin rnd rndBardhoshat me nam.Aty, n nj knd,Mbledhur t gjith jan.

Dhe shikojn prtej

Si afrohen t tjer,Ca kndej ca andej,T veshur e t jerr.

144


145/298

Nj me bisht ndr shal,Nj me vesh t prer,Nj me kmbt zvarr,Nj me leshin stel

Nj me ngjyr t bardh,Nj me ngjyr t zez,

Njri turinjlarmNj me shpin t verdh.

Nj me mend nshtpi,Nj sdihet se ku,Nj me plot mrziPse ka ardh ktu.

Nj me lepur nbarkNj me dridhm n zemr,Nj i zn n ark

Pr lvdat e emr.

Po, ama, t gjith,Erdhn. Pa dallim.Se nj gj i lidhte:T gjenin shptim.

4.

-O burra!-tha m plaku,

Tu biem patjetr!Na kan ardh te pragu.Skemi rrug tjetr!

145


146/298

146


147/298

Radhituni n vij,Fshatit rreth e qark,Tu dalim karshi,Ti shporrim sa m larg!

5.

Dhe nisn prpara,Bam baraba bam bum!Qent lara lara,me ham e me hum!.

Nj me z t lart,Nj me z t thell,Nj me lehje t zjarrt,Nj me z t jerr.

Drejt e n shtigjeTe ujqit e zinj,Mbi mure, mbi pirgjeKu kishin pusit.

Po ujqit, si ujqit.Nuk loznin nga vendi.Gjith kjo e brtiturFare nuk i trembi.

Porsa vinin pran

U zbulonin dhmbt.Qenve m azganZun tu dridhen kmbt.

147


148/298

Dhan e dhan e dhan,Sa patn fuqiDhe ikn e i lanUjqit po aty.

Erdhn te lndinaMu n mes t fshatit

Sdinin kta trimaSe ti bnin fatit.

Kishin varur koktGjer posht, te kmbtMe turp shihnin toknDhe shtrngonin dhmbt.

6.

Ra heshtje e gjatAty n lndin.Asnj koll e that.Asnj hungrim.

Mendjen gjith e vrisnin:Si u b kjo pun!Zun pastaj tbrtisninMe bam e me bum!:

-Tu biem prsri!

Tu biem sa m par!Tutje nj i riThosh si me t qar.

148


149/298

-Prit, mos u ngut!Briti nj qaflesh,Hundt pse i futKu nuk marrsh vesh!

Ska ka presim, jo!Mir e thot ai!

-Pa shiko, shiko!Kush na qenka ky!

-Tu biem! Tu biem!Thosh andej dhe njri.Po, fare pak u ndieSe i humbte zri.

-Nuk ka ka t presim!As dhe nj minut!Sikur t gjith t vdesim!

Kemi shpallur luft!

-Tu biem dhe nj her!Po ama, t gjith!Thosh njeri tr vrerDhe duke u dridh.

-Mir thua ti,T nisim gjith fshati!Po jo prsri

Si cjapi te kasapi!

149


150/298

Dhan e dhan me duar,Dhan e dhan me kmb,Fare pa menduarPse kshtu u bn!

-Pritni, mos shpejtoni!Tha andej nj tjetr,

Dhe mos harroniSe ka ktu m tvjetr!

7.

Atje n nj kndRrinte nj.M plaku.Priste n kuvendT fashitej gjaku.

Syt e t gjithveKthehen tek ai.Tr ajo brtitjeRa prsri.

Dhe, si bie heshtja,U ngrit ai tha:- Pasi thehet qerrjaShum rrug ka!

Le ti qetsojm gjakrat

Un bashk me ju,E ti shohim shkaqet:Pse u b kshtu!?

150


151/298

Besoj se t gjithPar e kemi mir!Se ujqit ishin lidhDhe kishin NJ NGJYR!

Kur tbhemi dhe neVe nj ngjyr t kemi,

Nj zemr, nj mendje,Ather mund t themi

Se mund t luftojmDhe mund tu bjm ball!Mund dhe ti dbojm,T mos ndihen gjall!

Kshtu, po deshtT fitojm mbi ta,Hapni syt e vesht!

Tjetr rrug ska!

8.

Varn kokn qentHund e buz rnduarNj dika prbrendaSe i ka lnduar.

qe kjo fjal e plakut

Q e tha nkuvend?Pr ti rn tragutNuk do dhe shum mend.

151


152/298

Po t gjith sa qenSmbetn pa kuptuar:Armikut deng i vjenVetm i bashkuar!

ka ndodhur pastajAskush se ka par.

Prralla prandajKa dhe pak t ngjar.

Por ajo flet shumDhe shum don t thot:Mos biem n gjumAs sot e as nmot

Mars 95.

152


153/298

DELET, DESHT, DEMATDHE DERRAT

(Prrall)

1.Te nj pllaj mali,Njher e nj mot,Dele, desh e demaDilnin n kullot.

I ngroht ishte dielli,I mbl edhe bariI kthjellt ishte qielli

N at pllaj mali.

Demat ishin vnT ruanin kufiE pr t mos lnAskush brenda t hyj.

Dhe desht ngrinin koknAndej her pas herE sodisnin toknDhe ishin syel.

153


154/298

Ishin aq t lumturDele, desh e shqerra,Sa kjo jet e bukurNgjante si pranvera.

2.

Por nj dit, papritmas,Mu te qaf e malitU duk nj si hijeMes e prmes barit.

Qengjat ngritn vesht.Dhe delet i ngritn.Syt i hapn deshtDhe sa nuk brtitn!

Dhe kaloi hija

Tutje larg e largTe bregu, te vija,U b pak e qart.

I tha delja dashit:do t jet kjo?T jet pr t mir?Sm besohet,jo.

3.

Dhe ra mbrmja. TerriShtriu nga do an.Zemra pak u therriPor, t flen ran.

154


155/298

Nesr n mngjezFrik su kishte mbetur.Ishin tr shpresSe hija do ish tretur.

Dhe nisn prsriT kullosnin bar.

Ishte nj mrekulliNn qiellin e lar.

Nn qiellin e larAjri i dlirDielli rrezearShklqente si pasqyr.

4.

Por, e do, hijaRishtas nxori kok.Atje, te vrria,Doli , fap, mbi tok!

Erdhi fare pranMu prreth vijeDhe t gjith e panSe nuk ishte hije!

Ishin ca t zinj,

Bark e qaf bashk.Dy dhmb n turinjQ u dilnin jasht.

155


156/298

Dashit i tha delja:Kush do jen vall?Ksi bishtturrjela,Ne kurr skemi par!

Shih si bjn me hundHrr e hrr si derr!

Vithet duke tundDhe kan t keqe er!

5.

Pritn nj dit, dy,Se do ikin,pritn.Por, pr udi,Ata jo q sikn,

Por u kapardisn

Hund e bisht prpjetDhe pr pak sa snisnPllajn ta bjn shkret.

I tha delja dashit:More, bjn kta?Po ku jane BalashtMe brirt sa nj tra?

6.

Prit e prit se dematDo tu tregojn brirtDhe nga t gjitha antDo tu zinin shtigjet.

156


157/298

Por, m kot, ataSdukeshin gjkund.Nj trishtim i raPllajs maj e fund.

Si duket, anemban,Gurve qen shprndar,

Pr tmos qen pran,Pr t mos u par.

Domosdo q derratKishin br veprimNj nga nj mbi dematT vrar e br tym.

Tamam si nprrallKur i ndau vetDhe i hngri t gjall

Ujku t tre qet.

Dhe u futn derratSi llava kur derdhetU trishtuan shqerratU trishtuan delet.

Desht dhan e mornPor kot, e kishin, kot.Prmbi ta u hodhn

Po si ndaln dot.

157


158/298

7.

Ikn delet, desht,Ikn tutje larg,Nga thundrrat, rrebeshet,Nga duhmat n thark.

I tha dashit delja:Pa shiko, shiko!Mua sma merr mendja.Kjo gj nuk m ngroh!

Shih si na e mornPllajn me ngadal,Shum klyshr pollnTutje npr mal.

8.

Ecnin pastaj lirshmDerrat npr barFeka e turinj ngriturMe bishtin kular!

Dhe sikur u msuanPas ca koh me taNgadal e pranuanT zezn q u ra.

Por skishin t ngopurDerrat barkmdhenjDonin pr ta rrjepurPllajn tej pr tej.

158


159/298

Dhan e dhan sa mundnMe thundrra, me dhmb,Por delet, qengjat, desht,Kishin ngulur kmb.

Mos luanin nga vendiT iknin prtej detit,

T qndrojn ktuSi shqipja maj kepit.

Dhe nj dit se ndodhiNj dit n t dalTr pllajn e drodhiNj gj e papar.

Barit mes pr mesDerrat qen radhiturMe turinjt e zes

Thell n tok ngulitur.

Nga nj hu seciliE nguli atyGjer n mbrmje mbiuNj si gardh i zi.

I tha delja dashit:More, sht kjo?do t jet vall?

Jo, jo, kjo sm ngroh!

159


160/298

160


161/298

Nesr n t gdhirKur dita kishte zbardhPan q kishte mbirVrtet aty nj gardh!

N zemr se u therriSyt u mbetn hapur.

Natn, sa qe terri,Ishte shtrir si gjarpr.

E gjat, e thell, e that,Kjo therrje dhe n shpin.Eh, moj pllaj e art,Prjetove zin.

10.

Vu e vu te gardhi

Qengjat, desht, delet.U drodh edhe bariNga britmat, rnqethjet.

I tha dashit delja:T thash q m par,Kta bishtturrjelaKan pr t na ndar

Po dashi kokvarurRri e qan me lot.

Sikur prtyp fjaltQ si dalin dot.

161


162/298

I thot qengji deles:Ku m le moj nn!N prag t pranvers,N natn pa hn!

Po delja si prgjigjetQengjit tek po qan

Se n gryk i lidhetNyje nj ofsham.

Turren delet, shqerrat,Desht, nprqafim.Por u sulen derratMe dhmbt mbi shpin.

Dhe gurt e drurtNga dhembja jan arQanin edhe udht

Tek u hapej varr.Qengja, dele, desh,Mbetn n dy an.Andej sy e vesh.Kndej derrat pran.

Dhe prralla e jonKa aq shum t ngjarMe kt gjendjen ton

Q jemi t ndar

1995.

162


163/298

SHPATA E MALEVE KRYELARTA

(Poem)

I.

1.Mu n thep,Prmbi kep,N shpat mali,Kmbkryq,N lurk e tirq,sht ulurXha Xhemali.

Rreth ksuls nj shamiBojkuqe, prmbi gur.E nj cep t saj eraIa shpalos si flamur.

Vetullat si dy ortiqe.Balli nj shpat mali.Me kt pamje si shqipeM ngjan xha Xhemali.

Syzi e hundshkab.Mustaqe e mjekrbor.Xha Xhemal ka qen i prap,Shum armiq ka zn me dor

163


164/298

Porsi shqipe kokn kthen.Buzn pakz v n gaz.Shkopin me krrab tutje e ngrenDhe nj duf nga zemra e zbraz.

-Eh, mor bir, ti sdi gjE sheh tutje nj si mur?

Matan lumit, mbi at shull,Nj grmadh plot me gur?

-Po, gjysh, po, sht kalaja!do vjet shkojm nekskursion.Gjith nxnsit npr dushkajaSikur blett gumzhojn

-T past gjyshi, nipi im,Podi gj ti pr at kala?Di tm thuash ndonj tregim?

Ndonj histori q ka?

?!

-Ka shum e shum vjetGjyshi im m ka treguar,N koh q smbahen mend,Kjo kala rrnj ka lshuar

2.

Kur bajlozat vininMe valt e detitN qaf ata u bininAnasve t vendit.

164


165/298

Dhmbt q ke tiN goj, m kupton?Rrnjn, ti e di,E kan q nembrion.

Malet si do rrinin

Me korbat mbi shpin?Vall, do ti lininN votra tu hyn?

Mbi supe t malitThemelet u hapnSi rrnj e dhmballsPr toke u kapn.

(Mos un ia kujtovadhmbt, gjyshit tim,

pse gojn kisha hapurdhe bri krahasim?)

Dhe kala e vjetrMbini si nj shpatPr brezi e ngjeshurE maleve kryelart.

3.

Dhe vinin ata

E uleshin kmbkryq.Sa her kalaja raPo srish u ngrit.

165


166/298

Dhe brofnin ataNga prushi, nga zjarri,Se n kt kalaIu hapej varri.

Dhe iknin ata

Me bishtin ndr shalSe ishte kjo kalaSi nj shpat me zjarr.

Dhe t tjer erdhnBajloz me namMbi kala u derdhnPo kokn e lan

Digjej mali, fusha,Kudo shkrumb e hi,

Po rrnjt e lisaveKjo tok i mbante n gji

4.

Dhe hesht xha XhemaliMe mjekrn mbi krrab,Me ballin shpat maliMe hundn si shkab.

Po syt nuk i ndan

Nga muret e kalasPo,ama, se kan!Ai nuk don t flas!

166


167/298

-ke, o xha Xhemal!ke! T lutem, fol!Rrfimin pse e ndal!Balli pse tsht mrrol'?!

-T past gjyshi, nipi im,-

Thot ai pas pak,Dhe m rrok me rrmbimSikur eshkn n masat.

m rrmon, o kolopu!E m on n koh t largt!Ti po m del me mng kapu,Dhe m bn tm hapen plagt

Pse u ndala, thua ti?S treguari pr kalan?

Shum e gjat sht kjo historiM t gjata ngjarjet jan

-Ani, gjysh, le t jen!Mua mu ktu m bren!do dit at e shoh me sy,E asgj pr t mos di!

-T past gjyshi, biri im,T m rritesh, tm bhesh trim.

Mir, po nisi un m par,Nga ato q syt mkan par

167


168/298

5.

Gjer atje m shkojn vitetPrtej motit dymbdhjetKur nbeteja mkalonin dittDuke kris me maliher.

Kuedra i kish shtrirKokat gjer e gjat.Kudo ishte zi,Kudo ishte nat.

Me gjuht e flaksTha: un ktu do jemMe tehun e shpatsDenbabaden!

U ul prmbi gurU shtri mbi kalat.Po kmbt si n furrMbi tokn e zjarrt.

Ja tehu i shpatssht gjuh e sajMes e pr mes natsT thaj, t praj.

Kudo mbolli tmerre

Kudo volli zjarrePo kok e ksaj kuedreSarriti dot n male.

168


169/298

Se u ngritn shpatat,Se u puqn hutat.Flaka mori fshatratShkndijat ndritn skutat.

Por sarrinte shpata

N zemr t sajAjo u shtri si nataBallkanit skaj m skaj.

6.

Nga dy syt e ballitDy tri pika lotKndon zan e malitDhe kng e saj thot:

- O male viganeDuruat rrebeshe, duruat tufaneSi shkmbenjt e ksaj aneO male sa jeni,Me kreshtat, lisat q keni,Nn kuedrn si do mbeni?

Dhe kuedra plakRndon prmbi mal.Dragonjt flak pr flakFlaka flak i kall.

Topi vjell n grykaZjarr e barot,Dragonjt sypetrita

169


170/298


171/298

Hutat, karajfilet,Hidhen krahaqafPr trupi u lidhenDragonjve me radh.

-O burra mbi ta!

N kok bini qenit!Ndihej tra m tra:-Kemi dor askemi!

Dhe gjmonin grykatDhe buitn maletMe pyk nxirren pykatLumi, jo, nuk ndalet

Dhe kuedra plakIku me bishtin prapa.

Mbi supe t malitQepet topi, shpata.

* * *8.

Atje midis maleshNat gryk t sertSi n mes dy stralleshHistoria flet:

Erdhi nj gjeneralMe njmij nishaneVeten zot e shpallZot t ksaj ane.

171


172/298

S pari, te gryka,apin na e ndali.Majet porsi thika.pat ky gjenerali?

Hypur prmbi shalDorn lart e ngre.

pate gjeneral!Gjeneral, ke?!

Kokn na e sjellMajave vrdall.-t reja na ke sjellqandej, gjeneral?

E zez nj hijeMbi vetull iu ndal.-Eh, t paskan hije

Suporet, gjeneral!

Lart atje mbi kalBrrr, i bnin dhmbt.-pate, gjeneral,Nuk t mban kmbt?

far do tani t hashN sofrn ton bujare!Si? Dashke ti ti mbash

N zap gjith kto male?

172


173/298

T duhen grada ty?Spalete ? Nishane?Ja dhe nj stoliNga sukat sharrjane

Atje midis malesh,Te Dera e Vendit,

Si n mes dy valsh,Si n krah t

Hamdi Islami_Guret e Kalase

Documents

Transcript of Hamdi Islami_Guret e Kalase