141

H I R I A

9. Gaia

142

9. GAIA KONTZEPTUAK

Osa itzazu hurrengo definizioak

Hiria Urbanizazio tasa (316. orr) Populaketa: Hirigintza prozesua:

Hiri kokapena (321. orr) Hiri Posizioa /321. orr.) Hiri bilbea: Hiri morfología Hirigile utopikoa (330. orr)

143

Zabalgunea Periferia Alde Zaharra:

Zoruaren erabilerak:

. Metrópoli: (testu liburuan, 333 orrialdean eta blogean)

Metrópoli-eremua: (blogean)

144

Bilboko metropoli eremuaren adibidea: Bilbaok jarduera ekonomiko oso garrantzitsuak sortu ditu beti. Bere udal eremua oso urria denez, oso goiz hasi zen espazio falta nabaria duenez. Bilbaok bere jarduera ekonomikoekin aurrera jarraitzeko inguruko udalerrien anexioak hasi zituen jada XIX. mendean. 1947.ean Bilbo Handiko Erakunde Administratiboa sortu zen Bilbao

metropolitarra eta 21 udalerrien espazioaren garapena antolatzeko. Handik aurrera Bilboren inguruko espazioa bere interes ekonomikoen arabera antolatuko da azpiegiturak eta ekipamenduak sortzeko (fabrikak, aireportua, superportua, Parke Teknologikoa, BEC, komunikabideak, e.a.). Ikusten da Bilbok, bere oso jarduerek eta funtzioek espezializatuek harreman eta fluxu oso handia sortzen duela: pertsonen eta merkantzien mugimendua, jarduera kulturalak eta ikerketakoak, erakusketak eta, kongresuak, e.a. Fluxu hori Lurralde osoan nabaritzen da eta batzutan nazioarteko oihartzun eta garrantzia du ere. Bere zonifizazioa aztertuz esan daiteke Bilbo erdigunea Alde Zaharra eta Zabalgunea osatzen dutela; barneko periferia inguratzen duten auzoen gerrikoa da; area submetropolitarra, edo kanpoko periferia, inguratzen duten udalek, Getxo eta Santurtziraino, osatzen dutena; eta mugaezina den area suburbanoa, Plentzia, Mungia eta Durangoraino doana alde batetik eta bestetik Arrigorriaga,

Mehatze-gune, Enkarterriak eta ia Castroraino. Argi dago Bilbaoren eragina probintziatik kanpo hedatzen dela eta udalerri horretan Bilbao hazkundeak eragin oso estua egin du eta harremanak konstanteak direla.

Eragin eremua: (333. Orr)

Leku zentrala: Eragin zonalde bat ondasunez eta zerbitsuz hornitzen duen nukleoa da.

Ekonomiaren aldetik hiriaren alde garrantzitsuena eta kalitate handiko jarduerak sortzen duen gunea da. Alde honetan egoitz funtzioa bigarren mailan geratu da eta alde zaharra- eta lehenengo zabalgunearekin koinziditu ohi da. Konurbazioa: (335. Orr)

Megalopolia: (335. Orr)

145

BIRPASA ARIKETAK 1. Egin hiriaren definizio bat irizpide kuantitatiboak nahiz kualitatiboak erabiliz.. 2. Mapa batean, adibidez 318. orrialdekoan, Ipar ekialdeko hiri garrantzitsuen triangelu bat marraztu eta gero azaldu erpin bakoitzeko hiri horren hazkundearen faktoreak.

3. Esan Industria aurreko hirigintzak izan zituen ezaugarri garrantzitsuenak

146

4. Bete ezazu hurrengo koadroa

Aurreindustria aldia Industria aldia Aldi Postindustriala

Kronologia

Hirigintza tasa edo erritmoa

Hirigintza faktoreak

5. Zeintzuk dira hiriaren morfologiaren zergatiak?

147

HIRIAREN EGITURA

Alde Zaharra

1- Zer da hiriaren egitura?

2- Industria aurreko hiriaren ezaugarriak

3- Azal ezazu nola eman ziren alde zaharreko gizarte-segregazioa-, dentsifikazioa- eta

tertziarizazioaren prozesuak industrialdian.

4- Zein da gaur egungo hiri espainolen alde zaharraren egoera? Zein aldaketak sortu dira

planoetan, eraikuntzan eta lurzoruaren erabileretan?

148

Zabalguneak

5- Zergatik XIX. Mendean sortzen dira zabalguneak Espainiako hirietan? Nortzuek bultzatu

zuten? Zergatik?

6- Zabalguneen ezaugarriak

.

7- Zabalguneen garapena.

Langileen auzoak eta industria guneak

8- Langileen auzoen sorreraren zergatiak

9- Gune industrialak gaur egungo hirietan

149

Lorategi auzoak

10- Nortzuk dira hirigile autopikoak?

11- Zein helburu lortu nahi ziren auzo mota hauekin?

12- Komenta itzazu 328 eta 329. orrialdeetan agertzen diren argazkiak. Bi hiri-paisai horien

artean dauden alde garrantzitsuenak azaldu eta ekartzen dituzten ondorioak deskribatu.

150

13- Hiri Linealaren irudia behatu (330 orr) eta esan zeintzuk izan ziren ekarpen garrantzitsuenak

garai hartako hirigintzari.

Periferia

14- Hiri periferiaren lurzoruaren funtzioak eta erabilerak deskribatu

15- Egin Gerra Zibil osteko auzoen tipologiari buruzko eskema.

151

16- Zein da industri gune eta ekipamenduen kokagunea?

17- Hirien inguruko industria-gunearen garapena. Bila ezazu Internet-en adibidde esanguratsu

batzuk. (*** Portfolioan sartzeko)

Hitz giltzarri batzuk: poligonos industriales, áreas industriales, periurbanas, desarrollo industrial de…..Burgos, Toledo, Segovia, edo beste edozein hiri edo herri

Adibide batzuk ikusteko aurki daitekena: (bilatu behar dira testuak eta argazkiak)Gero ikasi behar

duzu orrialdeetatik mugitzen eta batetik bestera joaten nahi duzuna aurkitzeko.

http://www.espormadrid.es/2009/03/inversion-en-cuatro-poligonos.html

http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=828278

http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=536972&page=10

http://proyectandoleon.blogspot.com/search/label/Econom%C3%ADa

152

HIRIAREN MORFOLOGIA

1) Alboko planoetan bereizi Alde Zaharra, Zabalgunea eta Perifieria.

En los planos adjuntos distingue: la Ciudad Vieja, el Ensanche y la Periferia

2) Komenta ezazu hiri hauen Kokapena eta Posizioa

Comenta la Localización y Situación de estas ciudades.

3) Azal azazu plano bakoitzaren morfologia eta bilbea

Explica la morfología y trama de los distintos planos.

153

BILBOKO PLANOAREN AZTERKETA

1. Kokapena eta situazioa 2. Planoaren forma eta berezitasunak

a. Hiri bilbea 3. Hiri egitura:

a. Aldeak b. Funtzioak eta lurzoruaren erabilerak

Atal honetan hiriaren eta bere aldeen eboluzioa, planoan, bilbean, lurzoruaren erabileran eta funtzioetan eman ziren aldaketak azaltzen dira

4. Konklusioak a. Hiriaren funtzioen araberako erlazioa ingurunearekin eta lurraldea egituratzeko eta

antolatzeko dituen gaitasunak.

Aipa itzazu Bilbao hirian ikus daitezken hirigintzaren aldaketa postindustrialak. .

154

155

156

ESPAINIAKO HIRI SISTEMA

1- Aipatu hainbat eginkizun motatan espezializatutako hirien adibideak

2- Zeintzuk dira hirien garrantzia neurtzeko erabiltzen diren adierazleak?

3- Zeintzuk dira hirien hierarkia determinatzen duten faktoreak? Gaur egungo global munduan

zeintzuk izango dira determinanteenak?

http://e-spacio.uned.es/fez/eserv.php?pid=bibliuned:ETFSerieVI-BA84535B-2D5C-3EAC-

958B-C45ACB399BDD&dsID=PDF

4- 344. Orrialdeko mapa behatu, analisatu eta komentatu

157

5- Behatu 347. Orrialdeko mapa eta analisatu. Zein da Espainiako hiriek duten kokaera eta

garrantzia Europako hirien artean?

Hurrengo dokumentua kontsulta dezakezu. Oso erlazionatuta dago. http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.net/r49-565/es/contenidos/informacion/dots/es_1165/punto6_c.html

158

6- Zaragozako planoa ondo aztertu ostean erantzun ondoko galderak:

Konturatu mapan eginda dauden markak, hori da halako dokumentua aztertzean egin

behar dena.

a. Zein da hiriaren kokapena?

b. Nolakoa da hiriaren posizioa?

c. Nolakoa da planoa?

d. Hiri zaharrak dituen ezaugarriak

e. Nondik hasi zen hiri modernoaren hazkundea?

f. Bereiz ezazu periferia eta deskribatu han aurkitzen diren funtzioak.

159

160