12. A

LEA

2007

ko

Uzt

aila

Bergarako Udaleko Gizarte Ongizateko Prebentziorako Zerbitzua

GURASOENDAKOALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udaletxea

22 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

a u r k i b i d e a :

4-5 orrialdeak: 0-5 urtera TXIKITATIK DENETIK JATEN IKASTEA

Mireia AlberdiDietetika eta Giza Nutrizioan Diplomatua

6-7 orrialdeak: 6-11 urteraKIROLA: SEME-ALABEN

FORMAKUNTZARAKO OSAGAIALuis Mari Zulaika

EHUko irakaslea Jarduera Fisiko etaKiroletako. Zientzien Fakultatea.

Pedagogian Doktorea

8-9 orrialdeak: GURASOEN GALDERAKJose Ramon Fernandez

Psikologoa

10-11 orrialdeak: 12-18 urteraESKOLA PORROTA BIGARREN HEZKUNTZAN

Benjamin AtutxaEibarko Berritzeguneko Zuzendaria

Laguntzaileak:

Bergarako Udal Euskara Zerbitzua

Bergarako Udal Artxiboa

Bergarako Udaleko Hezitzailea

Bergarako Udal Kirol Zerbitzua

Kale hezitzaileak

Aranzadi ikastola

Mariaren Lagundia ikastola

San Martn ikastola

Ipintza institutua

Berrigara

Lea Artibaiko Amankomunazgoa

Jardun Euskera Elkartea

Xipizaro Ludoteka

Maketazio eta inpresioa: KOH diseinu grafikoaeta inpresio digitala

Egilea: Bergarako Udala

Gizarte Ongizateko

Prebentziorako zerbitzua

San Martin Agirre plaza, 1

20570 Bergara

Tlf: 943779126 Faxa: 943779182

E-maila: aloidi@bergara.net

Babesleak:

GURASOENDAKO ALDIZKARIAaurrera begira

Bergarako Udala

Jardun

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 33

GU

RASO

END

AK

O A

LDIZ

KA

RIA

Bergarako Udalak Gizarte-OngizateDepartamentuaren bidez Kale Heziketa pro-grama jarri zuen martxan 2005ko irailean.

Artikulu honetan Kale Heziketaren nondik nora-ko nagusiak eta Bergarako gazteen errealita-tea eskaini nahi dizkizuegu.

Gure lana 11-17 urte bitarteko gazteei zuzendu-ta dago. Adin tarte horretan gazteek denboraasko pasatzen dute etxetik kanpo. Kalea,beraz, gune hezitzaile garrantzitsu bezain pribi-legiatua dugu. Kalean egoteak izugarrizkogarrantzia du gazteen bizitzan eta bereziki gurelanean. Gazteen sozializazio, hezkuntza etagarapen prozesuan funtsezkoa dela uste dugu.

Gure lanean kalea, eta honek eskaintzendituen aukera guztiak, ahalik eta gehien apro-betxatu behar ditugu. Gazteekin harremanzuzena eta naturala edukitzen saiatzen gara,beraien espazio eta koadriletara hurbilduz.Gaztetxoak dira, beraz, beraien errealitateaezagutzeko aukera paregabea eskaintzendigutenak. Eta, horrela, gazteen, desio, porrot,hutsune eta haserreak ailegatzen zaizkigu gura-soekiko, gurekiko edo herriko baliabideekiko,adibidez.Guretzat Bergaran ez dago ezer aditzea ohi-koa da gazteen artean. Eta guraso askok eregauza bera esaten diguzue. Egia da adin tartebatentzat (13-16 urte) aukera ez dela handiaeta gure iritziz Udalak herriko gazteei ekipa-mendu eta gune aproposagoak eskaini ahaldizkie. Hala ere, Kale ekintzak antolatzen dire-nean gazteen partehartzea baxua, eskasa da.Herriko gazteek ez dute partehartzeko ohitura-rik eta, batez ere, 14 eta 16 urte bitartekoetanhautematen dugu jarrera hau. Eta bereziki nes-kengan.Zergatik ote?Gazteentzat erreferentzia gune bat falta dagure iritziz; gazteleku edo gaztetxoko bat, adi-

bidez. Horrelako baliabide bat herriko gaztetxoguztiei irekia egongo litzateke, beraien artekoharremana eta aisialdi hezitzailea bultzatuz.Akaso, ez litzateke gurasoak hainbeste ardura-tzen zaituzteten lokalentzat alternatiba posiblebat?

Badira kezkatzen gaituzten beste hainbat gai.Gazteek kontsumoarekiko duten jarrera, adibi-dez. Gaztetxoek egunero diru kopuru handiaerabiltzen dutela ikusten dugu. Merienda aitza-kitzat harturik, arratsaldero litxarkeria pila jatendute, etxean prestatutakoa gutxietsiz eta dirurikez dutenean inkonformismoa agertuz. Honetazgain, euroak osasungarriak ez diren produktue-tan gastatzen dituzte, gozokiak, tabakoa etabestelakoetan. Ohitura hauek bere horretandituzten arriskuekin.

Kontsumoaren gaiarekin jarraituz, mugikorreninguruan ere kezkatzeko jarrera antzematendugu. Hau ezinbesteko tresna bihurtu daberaien arteko harremanetarako eta alderdipositiboak dituela ezin dugu ukatu. Baina askokez dute horrela ulertzen eta hor dituzte motaguztietako pelikula eta argazkiak, mugikorraedukitzeak eskaintzen dien itxurakeria.etab.Mobilarekiko nolabaiteko menpekotasuna,informazioaren kontrol gabezia eta beste hain-bat arazo agertu daitezkeela uste dugu.

Azken finean Bergarako gazteek gaur egungogaztetxoen artean arruntak diren kezka, arazoeta interesak dituzte . Eta gu hor gaude, onera-ko eta txarrerako, beraien ikuspuntua kontrajar-tzeko eta gure esperientziak beraiekin eta zue-kin elkarbanatzeko. Heziketa prozesua guztionerantzukizuna da. Azaldu dizkizuegun kezka,jarrera eta ilusioak aldatzea lan zail, gogor etapoliki egin beharreko dela badakigu eta alda-ketak epe luzean ematen direla gogorarazinahi dizueguAnimo!!

SARRERA

Herriko gaztetxoak,

Kale Hezitzaileen ikuspuntutik

Jardun

au

rre

ra b

eg

ira

Kale Hezitzaileak

Dagoeneko nahiko frogatua dagogure osasuna, maila batean, gureelikadura motari lotua dagoela. Etanolako elikadura mota dugun (aka-tsak, gabeziak, gehiegikeriak, ...)epe luzera hainbat osasun arazo ereekar diezazkigukeela.

Horregatik, azken urteetan garrantzihandia eman zaio umeek txikitatikdenetik jaten ikasteari. Jakin bada-kigulako txikitako ohiturak betirakoohitura bilakatu ahal izango direla.Eta horiek gure bizitzako lehen urte-etan ohitura osasuntsuak badira,helduak garenean bizi asegurubezala joka dezaketela gure alde,gaixotasun batzuk izateko aukerakgutxituz.

0-5 urte tartean garapen fisiko etaintelektuala oso handia da. Eta eli-kaduran aldaketa nabariak emanbeharko dira. Umea esnea soilik har-tzetik elikadura garatu eta osoaedukitzera pasa beharko litzateke,denetik jatera.Lehenengo hilabeteetan esneaizango da jaki bakarra, amarena

izango delarik hoberena. Ondoren, pixkanaka janari berriakprobatzen hasi beharko litzateke 1-3 urteko tarte horretan. Beharbada,gurasoentzako lasaigarria izan dai-teke jakitea denek ez dutela errit-mo berbera eta hori errespetatzenjakin beharra dagoela. Gainera,adin tarte honetan (1-3 urte)umeen hazkundea ez da horrenazkarra eta, ondorioz, beraien ape-titua murriztu egiten da, eta gosegutxi duten itxura ematen du.Baina ez da horrela, prozesu natu-ral bat da. Beraz, askotan kantita-teaz baino gehiago jaki eta testuradesberdinak emateaz arduratubehar gara, jatekoak ahalik etakalitate onenetakoak izateaz ardu-ratuz. Kalitatea kantitatea bainohobe.

Ondorengo urteetan (3-5 urte) jate-ko ohitura egokiak sendotu behardira.

Hala ere, hara hemen hainbatgomendio denetik probatzen edojaten lagunduko dutenak.

Lehen hilabeteetan umea soilikesnearen bidez elikatuko da.Ondoren, pixkanaka-pixkanakajaki berriak probatzera emangodiogu. Ahalik eta lasaitasun han-dienarekin. Nahiz eta askotan ezden erraza konparazioak (besteekbeti hobeto jaten dute) eta exi-gentzia maila (kantitate aldetik)direla medio.

Bestalde, gustuari dagokionez,jateko orduan, nahi gabe, umeeiexigentzia maila altua ipintzendiegu. Jakiren bat ez badu gustu-ko, desesperatu egiten gara,baina hilabete batzuen buruannahiko ona dagoela esatendigunean, berehala uste duguguztiz bere gustukoa dela eta ezdugu onartzen hurrengoan umeakez duela nahi esatea. Beraz, gogo-ratu behar dugu pazientzia dela,beharbada, estrategiarik onena.Horregatik, ez dugu amore eman-go. Behin eta berriro jaki desberdi-nak eskainiko dizkiogu (gustukodituenak eta gorrotatzen dituenakere bai). Puntu honetan, interes-garria da azpimarratzea ulertze-koa dela umeek zerbait berria pro-batzera ematen diegunean ipin-tzen duten erresistentzia . Arrotzaegiten zaien zerbait ahoan sartubehar dute eta gainera irentsi. Ezda erraza. Beraz, akaso, beraientokian jarri gaitezke eta lasaitasunosoz eta konstantzia handiz behineta berriro jaki desberdinak eskai-ni.

Jaki berriak (fruta, adibidez) pro-batzera ematerakoan hasieranesnearekin nahastu eta pixka batberotzen badugu, agian erraza-goa egingo zaie. Bestela, beraien-tzat zapore berria da eta, gainera,hotza dago. Zapore eta tenpera-tura horren inguruan aurretik ezdute inongo erreferentziarik. Beraz,askotan, normala den moduan, ezdute nahi izaten hori jan.

44 // AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA

00ttiikk 55 uurrtteerraa

00ttiikk

55 uu

rrtteerraa

TXIKITATIKDENETIK JATEN IKASTEA

Mireia AlberdiNutrizio eta giza elikaduran

diplomatua

Internet

Pazientziaeta konstantzia

AAUURRRREERRAA BBEEGGIIRRAA // 55

TTXXIIKK IITTAATTIIKK DDEENNEETTIIKK JJAATTEENN II KKAASSTTEEAA

00ttii

kk 55

uurrtt

eerraa

Urtebetetik aurrera (beti ere, gutxigorabehera) umeak nagusiekinmahaian esertzeko gaitasuna lan-tzen hasi gaitezke. Familiako bestepartaide baten moduan. Eta beste-ek jaten dutena probatzera eman.Jatorduak lasai eta giro atsegineanegitea oso garrantzitsua da: familiaguztia mahai inguruan eserita etapatxadaz, eguneko jatordu garran-tzitsuenak egiteko. Hori dela eta,telebista aurrean jatorduak egitekoohitura ez da egokiena, familiarenbarneko komunikazioa eta lasaigiroa eteten duelako. Umeak, oso txikitatik, ikasteko prestazaltzen dira eta, gauza bakoitzarenzergatia adierazten badiegu, askozerrazago onartuko dituzte betebe-harrak.Era berean, gogoratu behar duguumeek imitazioaren bidez ikastendutela. Horregatik, berebizikoa daguraso, aiton-amona edo zaintzaile-ek emango dioten eredua.Askotan, zer ikusi hura ikasi.

Menu bakarrajatordu bakoitzekoFamilian gurasoek erabaki beharkolukete beraien seme-alabei zer dengehien komeni zaiena, eta ezumeek.Gaur egun etxe askotan bazkariaketa afariak jatetxe bateko men