GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE … · 2018. 6. 25. · estudos de...

GUÍA PARAA IMPLANTACIÓNDOS PROGRAMASOFICIAIS DEPOSGRAO

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS

PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO

Edita:ACSUGAxencia para a Calidade doSistema Universitario de GaliciaIES “Compostela”Rúa Lamas de Abade, s/nTel.: 981 53 41 7315702 Santiago de Compostela

Maquetación:a ref.erencia, S.L.Edificio Agro do Corgo, esc.-2, 2CTel.: 981 55 42 3215883 - Cacheiras-Teo

ISBN: 84-689-9073-6Depósito Legal: C-1360-06

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ � ]

EQUIPO DE TRABALLO

Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia

D. Julio Ernesto Abalde Alonso (Director)

Dª. Isabel Belmonte Otero

Dª. María Dolores Castro Pais

Dª. Ana Isabel López Lorenzo

Dª. Mª Paula Ríos de Deus

Normalización Lingüística

Servizo de normalización lingüística da Universidade da Coruña


PRÓLOGO

A Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia (ACSUG) creouse o 30 de xaneiro do 2001 (Resolución do 12 de marzo do 2001 da Dirección Xeral de Universidades, pola que se publica o convenio de colaboración asinado o día 30 de xaneiro do 2001 entre a Xunta de Galicia, a través da Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria e a Secretaría Xeral de Investigación e Desenvolvemento1, e as Universidades de Santiago de Compostela, A Coruña e Vigo para a creación do Consorcio Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia) coa vontade de conseguir que o Sistema Universitario de Galicia (SUG) alcance un gran prestixio e recoñecemento dentro do contexto universitario nacional, europeo e internacional. Ten personalidade xurídica propia e a independencia necesaria para poder desenvolver os seus obxectivos, fixados nos seus estatutos, co máximo rigor e con pleno respecto á autonomía universitaria.

A ACSUG nace coa vontade de prestar servizo á sociedade e un dos seus obxectivos fundamentais é a avaliación do SUG, a análise dos seus resultados e a proposta de medidas de mellora da calidade dos servizos que prestan as universidades públicas galegas, promovendo a coordinación entre elas e outras institucións en materia de calidade.

O artigo 8.2 da Lei Orgánica 6/2001, de 21 de decembro, de universidades, establece que a implantación e a supresión das ensinanzas conducentes á obtención de títulos universitarios de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional serán acordados pola comunidade autónoma. Así mesmo, o artigo 35 desta lei establece que as universidades poderán elaborar e aprobar plans de estudos conducentes á obtención de títulos universitarios de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional cando correspondan ao ensino previamente implantado polas comunidades autónomas, ás que tamén corresponde autorizar o momento de se impartir.

O 21 de xaneiro de 2005 aprobáronse os reais decretos de estudos oficiais de grao e de posgrao, (RD 55/20052 e RD 56/20053) modificados polo Real Decreto 1509/2005, do 16 de decembro, para adaptar a actual estrutura dos estudos universitarios españois ao Espazo Europeo de Educación Superior (EEES), de acordo coa Declaración de Boloña de 1999 e as declaracións complementarias.

O obxectivo da nova estrutura dos estudos universitarios é harmonizar a duración, os métodos de aprendizaxe (aprendizaxe autónoma, aprendizaxe virtual, etc.) e a avaliación das actividades académicas das universidades europeas, para facilitar a mobilidade do estudantado e a súa integración profesional no mercado laboral europeo. O proceso de renovación do catálogo de títulos universitarios oficiais deberase completar antes do 1 de outubro de 2007. As universidades terán que aprobar os novos plans de estudos asociados aos novos títulos oficiais no prazo máximo de tres anos dende a aprobación das novas titulacións.

A estrutura do ensino universitario queda enmarcado en dous ciclos diferentes: grao e posgrao; dentro deste último enmárcanse o título de máster e o título de doutor.

Os estudos de grao comprenderán o ensino básico e de formación xeral ademais da preparación para o exercicio de actividades profesionais. O número de créditos de cada unha das titulacións de primeiro ciclo estará comprendido entre 180 e 240. O número total de créditos e a denominación oficial de cada título estableceranse nas directrices propias de cada titulación, que tamén determinarán os contidos formativos comúns. Os plans de estudos das diferentes titulacións universitarias serán aprobados por cada universidade, que decidirá entre o 50% e o 75% dos seus contidos. As comunidades autónomas autorizarán a implantación dos estudos e o Ministerio de Educación e Ciencia encargarase da homologación dos títulos.

1 Na actualidade, Dirección Xeral de Investigación, Desenvolvemento e Innovación.2 RD 55/2005, de 21 de xaneiro, polo que se establece a estrutura das ensinanzas universitarias e regúlanse os estudos oficiais de grao.3 RD 56/2005, de 21 de xaneiro, polo que se regulan os estudos oficiais de posgrao.

[ � ] - GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO

Os estudos de posgrao incluirán a formación avanzada de carácter especializado ou multidisciplinar, o seu obxectivo será a especialización académica, profesional ou ben a iniciación en actividades investigadoras. Terán unha extensión mínima de 60 créditos e máxima de 120, acabados os cales se obterá un título oficial de máster. Os contidos e as denominacións dos títulos de máster serán decididos polas mesmas universidades, co informe favorable previo da Comunidade Autónoma e do Consello de Coordinación Universitaria. O título de grao non será requisito imprescindible para acceder aos estudos de máster, aínda que será necesario ter superados polo menos 180 créditos de algún dos estudos de grao.

O obxectivo dos estudos de doutoramento será a formación avanzada do estudante en técnicas de investigación que haberá de incluir a elaboración e presentación dunha tese doutoral, consistente nun traballo orixinal de investigación. A superación destes estudos dará dereito á obtención do título de doutor/a, que representa o nivel máis elevado da educación superior. O acceso aos estudos de doutoramento requirirá a obtención previa do título de máster ou a superación de 60 créditos en Programas Oficiais de Posgrao (POP). En calquera caso, o estudante haberá de ter completado un mínimo de 300 créditos entre os estudos de grao e posgrao para acceder a un programa de doutoramento.

Os másteres oficiais son a primeira concreción da nova configuración do ensino universitario no marco do EEES. Están estruturados en créditos europeos (ECTS), que se caracterizan por basearse na actividade do estudante no proceso de aprendizaxe.

Segundo a orientación, cabe distinguir tres tipos de másteres oficiais:

- Profesionais, orientados á capacitación para a práctica profesional.

- De investigación, orientados á capacitación na actividade de investigación.

- Académicos, de carácter mixto, orientados tanto cara á capacitación para a práctica profesional como a capacitación para a investigación.

Os másteres son a nova vía ordinaria de acceso ao doutoramento. Se se cursou un máster oficial –normalmente dos orientados cara á investigación– pódese acceder a un doutoramento. Os programas de máster teñen unha carga lectiva que oscila entre os 60 e os 120 créditos ECTS, e unha duración de un a dous cursos académicos.

No modelo actual un crédito é o equivalente a 10 horas lectivas, mentres que o valor medio dun crédito ECTS equivale a 25 ou 30 horas de traballo, xa que ten en conta, ademais das horas lectivas, todas as actividades do estudantado no proceso de aprendizaxe (horas de estudo e de elaboración de traballos e prácticas). Un ano académico equivale a 60 ECTS, que son os créditos que poderá obter un estudante con dedicación a tempo completo.

A Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria da Xunta de Galicia, en exercicio das competencias atribuídas polo Decreto 454/2003, do 26 de decembro fixo públicas, no último trimestre do ano 2005, as instrucións4 para que as universidades galegas presentasen as propostas para a aprobación e a posterior implantación dos POP.

Na Lei Orgánica de Universidades 6/2001, do 21 de decembro, no seu artigo 31.3, establécese que as funcións de avaliación e as conducentes á certificación e á acreditación corresponden á ANECA e aos órganos de avaliación que a lei das comunidades autónomas determinen.

A Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria procederá, no seu caso, á autorización da implantación dos POP, poñéndoo en coñecemento do Consello Galego de Universidades, logo da avaliación realizada pola ACSUG.

4 Instrucións para a presentación de propostas de Programas Oficiais de Posgrao.

PRÓLOGO


ÍNDICE

A.- INTRODUCIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

B.- PROCEDEMENTO XERAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1�- PRINCIPAIS ETAPAS DO PROCESO E AXENTES IMPLICADOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15- ESTRUTURA DA GUíA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15- PLANIfICACIóN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16- VALORACIóN fINAL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

C.- APARTADOS DO MODELO DE AVALIACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1�

1. ASPECTOS XERAIS DO PROGRAMA DE POSGRAO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191.1. Denominación do programa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .191.2. Unidades participantes (universidade/s participante/s e universidade/s coordinadora/s, departamento/s, instituto/s universitario/s, centro/s, etc.) . . . . . .191.3. órgano responsable do programa/coordinador do programa . . . . . . . . . . . . . . . . .19

1.3.1. Comisión de Estudos de Posgrao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

1.4. Estrutura. Títulos propostos que se integran no programa . . . . . . . . . . . . . . . . . .191.4.1. Denominación do título . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191.4.2. Institución que tramita o título . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191.4.3. Orientación ou enfoque (profesional, investigador, académico) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.4. Campo científico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.5. Ámbito temático . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.6. Número de créditos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.7. Periodicidade da oferta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.8. Número de prazas que se van ofertar. Número mínimo de alumnos para a súa impartición. . 201.4.9. Réxime de estudos (tempo completo/tempo parcial) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.10. Modalidade de impartición (presencial, virtual, mixto) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.11. Lugar de impartición . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.12. Período lectivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201.4.13. Número mínimo de créditos de matrícula por período lectivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2. XUSTIFICACIÓN DO PROGRAMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1. Referentes académicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

2.1.1. Obxectivos do programa en función das competencias xenéricas e específicas conforme aos perfís académico, investigador e profesional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1.2. Adecuación aos obxectivos estratéxicos da universidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1.3. Interese e relevancia académica-científica-profesional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1.4. Equivalencia no contexto internacional. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1.5. Adecuación do título ao nivel formativo do posgrao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1.6. Coherencia con outros títulos existentes (antigos títulos propios e/ou antigos programas de doutoramento, oferta de prazas, matrícula, graduados, mencións de calidade, etc.) . . . 222.1.7. Grupos de investigación asociados (proxectos no último trienio, convenios, publicacións,

teses, etc.) e, no seu caso, recoñecemento da calidade destes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222.1.8. Situación da I+D+i do sector profesional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

2.2. Previsión da demanda. Xustifíquese coas análises correspondentes a demanda previsible. . 232.2.1. Datos de estudos específicos de análises e previsión da demanda académica, social e/ou profesional . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232.2.2. Análise do potencial da universidade e dos seus colaboradores para responder á demanda . . 23

2.3. Estrutura curricular do programa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .232.3.1. Coherencia do programa en función dos estudos que o integran . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232.3.2. Estrutura modular dos títulos integrados no programa e relación entre eles . . . . . . . . . . . 232.3.3. No caso de estudos de doutoramento. formato do doutoramento . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

�. PROGRAMA DE FORMACIÓN. TÍTULOS DE MÁSTER. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2�3.1. Obxectivos formativos que inclúen o perfil de competencias . . . . . . . . . . . . . . . . .253.2. Estrutura curricular do plan de estudos dos títulos de máster e organización do ensino. Módulos, materias (tipoloxía, créditos e secuencia curricular), prácticum, traballo de fin de estudos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .253.3. Planificación das materias (guía docente) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

3.3.1. Obxectivos específicos de aprendizaxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253.3.2. Metodoloxía docente: actividades de aprendizaxe e a súa valoración en créditos ECTS. Os programas das materias e a bibliografía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253.3.3. Criterios e métodos de avaliación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253.3.4. Recursos para a aprendizaxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253.3.5. Prácticas externas e actividades formativas que se van desenvolver en organismos

colaboradores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

[ � ] - GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO

4. ORGANIZACIÓN E XESTIÓN DO PROGRAMA/TÍTULO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2�4.1. órganos e procedemento de xestión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

4.1.1. Estrutura e composición dos órganos de xestión e apoio administrativo do programa e de cada un dos títulos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.1.2. Xestión do expediente académico e expedición do título. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.1.3. Xestión de convenios con organismos e entidades colaboradoras, cando proceder. . . . . . . 274.1.4. Planificación e xestión da mobilidade de profesorado e estudantado . . . . . . . . . . . . . . . . 27

4.2. Selección e admisión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .274.2.1. órgano de admisión: estrutura e funcionamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274.2.2. Perfil de ingreso e formación previa requirida que habilita o acceso ao programa . . . . . . . 274.2.3. Sistemas de admisión e criterios de valoración de méritos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284.2.4. Criterios para o recoñecemento e a validación de aprendizaxes previas . . . . . . . . . . . . . . 28

�. PERSOAL ACADÉMICO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.1. Persoal docente e investigador . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

5.1.1. Perfil/cualificación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.1.2. Criterios de asignación da docencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.1.3. No caso de estudos de doutoramento, relación de profesores e investigadores encargados da dirección de teses de doutoramento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.1.4. Experiencia docente, profesional e investigadora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295.1.5. Dedicación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

�. RECURSOS E SERVIZOS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . �06.1. Recursos humanos de xestión . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .306.2. Equipamento dispoñible para cada título . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .306.3. Infraestruturas dispoñibles para cada título . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

�. SISTEMA DE GARANTÍA DA CALIDADE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . �17.1. órgano e persoal responsable do seguimento e da garantía da calidade do Programa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .317.2. Criterios de Calidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

7.2.1. Procedementos xerais para avaliar o desenvolvemento e a calidade do programa . . . . . . 317.2.2. Previsións, no seu caso, da mellora de infraestruturas e equipamentos . . . . . . . . . . . . . . 317.2.3. Procedementos de avaliación do profesorado e mellora da docencia . . . . . . . . . . . . . . . . 317.2.4. Criterios e procedementos de actualización e mellora do programa . . . . . . . . . . . . . . . . . 317.2.5. Criterios e procedementos para garantir a calidade das prácticas externas e fomentar a

mobilidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317.2.6. Procedementos de análise da inserción laboral dos titulados e da satisfacción, tanto de

egresados como de empregadores, coa formación recibida. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327.2.7. Procedementos de atención ás suxestións/reclamacións do estudantado, profesorado e PAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327.2.8. Criterios específicos de suspensión ou peche do programa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

7.3. Sistemas de apoio á aprendizaxe autónoma do estudante. . . . . . . . . . . . . . . . . . .327.3.1. Titoría e orientación académica: acollida e fixación do programa de estudo de cada estudante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327.3.2. Orientación profesional: transición ao traballo/estudos de doutoramento . . . . . . . . . . . . . 33

7.4. Sistema de información/comunicación pública do Programa . . . . . . . . . . . . . . . . .337.4.1. Vías de acceso á información pública sobre o programa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337.4.2. Vías de acceso á información interna dos estudantes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

�. VIABILIDADE ECONÓMICA E FINANCIEIRA DE CADA UN DOS TÍTULOS PROPOSTOS NO PROGRAMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . �4

8.1. Orzamento de funcionamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348.2. Ingresos de matrícula. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348.3. financiamento público . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348.4. Outras fontes de financiamento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348.5. Custo do persoal docente e administrativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .348.6. Política de bolsas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34

ANEXO I: DOCUMENTOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ��

ANEXO 2: GLOSARIO DE SIGLAS E TERMOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

ÍNDICE

GUÍA PARA AIMPLANTACIÓN DOS

PROGRAMAS OFICIAISDE POSGRAO

A.- INTRODUCIÓN

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ 11 ]

A importancia do ensino de posgrao no EEES precisa da creación dun marco procedemental para que as universidades galegas, no ámbito da súa autonomía e coa maior flexibilidade posible, poidan definir a organización, a estrutura e os contidos dos POP que queiran implantar.

Na ACSUG recae a responsabilidade de elaborar os mecanismos para a posterior aprobación ou homologación dun título, a súa avaliación e finalmente a acreditación. Estes procesos diferéncianse entre si dependendo do momento en que se leven a cabo; se se realiza con anterioridade a implantación do título, falamos da homologación, se se realiza con posterioridade, unha vez implementado o ensino na súa totalidade, falamos de acreditación, suspensión ou revogación da homologación do título.

O presente documento pretende servir de marco de referencia no proceso de elaboración, autorización e implantación dos novos POP. foi confeccionado a partir dos criterios comúns acordados pola ANECA e polas Axencias Autonómicas de Calidade na súa vontade de coordinación e establecemento duns estándares comúns que faciliten o exercicio das funcións de avaliación que a respectiva comunidade autónoma lles poida encomendar.

Esta guía recolle os puntos que deberán desenvolver as universidades na solicitude de aprobación dos POP e que, necesariamente, deberán ser congruentes co proceso posterior de acreditación ao que teñen que someterse.

Este modelo que se propón dende a ACSUG está condicionado, por un lado, á lexislación vixente sobre a estrutura dos POP, xa que estes deben configurarse en programas que poden estar integrados por un ou varios títulos de máster e/ou un título de doutor; por outro lado, a proposta respecta esta flexibilidade e diversidade así como a posibilidade do carácter interuniversitario dos programas de posgrao.

A.- INTRODUCIÓN



B.- PROCEDEMENTO XERAL

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ 1� ]

- PRINCIPAIS ETAPAS DO PROCESO E AXENTES IMPLICADOS

1º.- A Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria promulga unha orde coas instrucións de tramitación e os prazos ordinarios para a presentación das propostas de implantación dos POP.

2º.- A ACSUG fai publica a guía para a presentación da documentación e faina chegar ás vicerreitorías responsables dos POP das universidades do SUG.

3º.- A universidade elabora a documentación dos POP, seguindo as ferramentas destinadas para o efecto e faina chegar á Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria.

4º.- A Consellaría remite dita documentación á ACSUG para a súa avaliación a través de comités externos de avaliación.

5º.- A ACSUG nomea os comités externos de avaliación dos POP.

6º.- Os comités externos emiten un informe de cada POP que é remitido ás vicerreitorías responsables dos POP nas universidades.

7º.- A CGIACA emite un informe sobre a adecuación da implantación de cada un dos POP.

8º.- A ACSUG remite o informe emitido pola CGIACA á Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria para a súa posta en coñecemento do Consello Galego de Universidades e posterior remisión ao Ministerio de Educación e Ciencia.

- ESTRUTURA DA GUÍA

Débese ter en conta que cada POP pode estar integrado por un ou por varios títulos de máster e/ou, tan só, un título de doutor. Por tanto, nesta guía considéranse apartados de carácter xeral que serven para describir o POP e outros que se centran na análise de cada título oficial que o programa outorga, xa sexa máster, doutor ou ambos os dous.

Establécense oito apartados que definen os aspectos máis relevantes que hai que valorar durante o proceso. Cada un deles subdivídese en subapartados para facilitar a análise.

1. ASPECTOS XERAIS DO PROGRAMA DE POSGRAO

2. XUSTIfICACIóN DO PROGRAMA

3. PROGRAMA DE fORMACIóN. TíTULOS DE MÁSTER

4. ORGANIZACIóN E XESTIóN DO PROGRAMA/TíTULO

5. PERSOAL ACADÉMICO

6. RECURSOS E SERVIZOS

7. SISTEMA DE GARANTíA Da CALIDADE

8. VIABILIDADE ECONóMICA E fINANCIEIRA DE CADA UN DOS TíTULOS PROPOSTOS NO PROGRAMA

Ao final de cada apartado, proponse unha listaxe de “documentos” (documentos/táboas) que fan referencia a todos os aspectos que as universidades deben cubrir e/ou achegar, se proceder, coas solicitudes de aprobación dos POP. Estes documentos atópanse numerados segundo a orde de aparición no anexo I para facilitar a súa recompilación e tamén están insertos no “Protocolo para a implantación dos Programas Oficiais de Posgrao”.

Xúntase no anexo II un Glosario de siglas e termos onde se recollen os principais conceptos empregados ao longo do texto.

Cabe destacar que non todos os apartados desenvolvidos nesta guía van ter o mesmo peso na valoración global de cada un dos POP.


[ 1� ] - GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO

- PLANIFICACIÓN�

ORGANISMOS ACTIVIDADES DATAS

UNIVERSIDADES

- Elaboración dos POP

- Aprobación dos POP polo Consello Social e polo Consello de Goberno

- Comunicar a listaxe oficial dos POP a presentar na ACSUG (antes do 31 de outubro)

- Solicitar a implantación destes estudos ante a Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria (CEOU)

Ata o 1� de novembro

CONSELLARíA DE EDUCACIóN (1ª

fase)

- Tramitación da orde reguladora do procedemento de solicitude da autorización para a implantación de estudos universitarios de 2º ciclo conducentes aos POP

- Tramitación das solicitudes que cumpren os requisitos e que achegan toda a documentación

- Remisión á ACSUG da documentación achegada polas universidades

15-21 de novembro

ACSUG

- Recepción dos POP na ACSUGData límite

o 22 de novembro

- Nomeamento dos Comités de Avaliación Externa

- Avaliación externa27-30 de novembro

- Notificación ás universidades do informe do Comité de Avaliación Externa

1 de decembro

- Reunión da CGIACA para a emisión do informe sobre os posgraos

14 de decembro

- Remisión do informe á Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria

15 de decembro

CONSELLARíA DE EDUCACIóN (2ª

fase)

- Certificado do acordo do Consello Galego de Universidades

- Tramitación do decreto

- Informe da Asesoría Xurídica

- Informe do Secretario Xeral

- Remisión á Comisión Secretarios

- Elevación ao Consello da Xunta

- Publicación do decreto no DOG

- Comunicación ao Consello de Coordinación Universitario

Do 15 de decembro ao 15 de febreiro

- VALORACIÓN FINAL

Tras a revisión de cada un dos POP, os comités de avaliadores externos elaborarán un breve informe final no que inclúan a valoración outorgada segundo a seguinte escala:

A: favorableB: favorable con modificaciónsC: Desfavorable

5 Cada universidade establecerá internamente o seu propio calendario do proceso para que o día 15 de novembro estean desenvolvidas todas as actividades sobre a elaboración dos POP e se poida proceder á súa presentación na Consellaría de Educación e Ordenación Universitaria.




C.- APARTADOS DO MODELO DE

AVALIACIÓN


C.- APARTADOS DO MODELO DE AVALIACIÓN

1. ASPECTOS XERAIS DO PROGRAMA DE POSGRAO

1.1. Denominación do programa

Establecer a denominación do programa, tipo, campo/s científico/s e compoñentes deste tendo en conta que esta denominación non poderá coincidir coa doutro programa oficial ou propio de posgrao da mesma universidade. Así mesmo, a denominación debe identificar os seus contidos formativos e considerar a diversidade de estudos que acolle así como ter en conta os antecedentes académicos (titulacións) que dan lugar a este.

Se se tratar da inclusión dun novo título nun POP aprobado nunha convocatoria anterior, só habería que cubrir os apartados do protocolo que se centran na análise do título.

1.2. Unidades participantes (universidade/s participante/s e universidade/s coordinadora/s, departamento/s, instituto/s universitario/s, centro/s, etc.)

Indicar detalladamente as unidades que participan institucionalmente no desenvolvemento do programa de posgrao.

Se participaren diferentes universidades, débese informar de cal é a coordinadora.

No caso de estudos en que participa mais dunha institución débese incluír unha copia do/s convenio/s específico/s establecido/s para efectos do programa.

1.�. Órgano responsable do programa/coordinador do programa

1.�.1. Comisión de Estudos de Posgrao O RD 56/2005 indica, no seu artigo 4.2., a necesidade de establecer unha Comisión

de Estudos de Posgrao designada pola universidade. Tamén poderá establecerse unha comisión académica da facultade responsable do programa, e se ademais destas comisións, a Universidade decide nomear unha Comisión Académica Específica para xestionar o programa é necesario facer unha clara definición das súas funcións e responsabilidades especificando os responsables.

1.4. Estrutura. Títulos propostos que se integran no programa

Un programa de posgrao poderá estar integrado por un ou varios títulos de máster e/ou un título de doutor. Débese cubrir este apartado de forma diferenciada para cada un dos títulos.

1.4.1. Denominación do título A denominación do título non poderá coincidir coa doutro título oficial ou propio de

posgrao da mesma universidade.

No caso de estudos oficiais de máster que incorporen especialidades na programación do seu ensino, a denominación de cada especialidade deberá acompañar a do título correspondente.

No caso de estudos de doutoramento a denominación do título será: “Doutor pola universidade de .....”, e a continuación o/os nome/s da/s universidade/s onde se expida o título.

Estruturarase o conxunto de denominacións dos diferentes títulos dunha forma clara e inequívoca en relación á súa cualificación e ao nivel académico.

1.4.2. Institución que tramita o título No caso de programas interuniversitarios especificarase o acordo establecido no convenio

sobre a institución que tramita o título, indicando cal das universidades participantes

[ 20 ] - GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO


no programa de posgrao será a responsable da expedición e do rexistro dun único título conxunto oficial de posgrao ou se cada universidade expedirá o título correspondente (nas táboas propias ao apartado 4 – Organización e xestión do programa/título- haberá que detallar os diferentes órganos e procedementos de xestión, se proceder).

1.4.�. Orientación ou enfoque (profesional, investigador, académico) Débese reflectir a orientación prioritaria de cada título que, de acordo co artigo 2 do RD

56/2005 do 21 de xaneiro, poderá ser académica, profesional ou investigadora.

1.4.4. Campocientífico Precisar a cal/es dos cinco grandes campos científicos (Ciencias Sociais e Xurídicas,

Ciencias Experimentais, Ciencias da Saúde, Ensino Técnico e Humanidades) pertence cada título.

1.4.�. Ámbito temático Detallar se son estudos especializados ou de carácter multidisciplinar.

1.4.�. Número de créditos Especificar, no caso de estudos conducentes ao título de máster, o número de créditos

(RD 1125/2003) necesarios para a súa obtención (mínimo 60 e máximo 120).

1.4.�. Periodicidade da oferta Débese indicar neste apartado se o título se oferta con carácter bianual ou anual.

1.4.�. Número de prazas que se van ofertar. Número mínimo de alumnos para a súa impartición

Precisar o número máximo de estudantes que poidan ser admitidos en cada promoción e o número mínimo de estudantes necesarios para a impartición do título.

1.4.9. Réxime de estudos (tempo completo/tempo parcial) Débense indicar as condicións que, no seu caso, teña establecidas o título sobre o

réxime de dedicación dos estudantes.

1.4.10. Modalidade de impartición (presencial, virtual, mixto) Indicar se as ensinanzas conducentes ao título son impartidas na súa totalidade con

carácter presencial, a distancia ou parcialmente en ambas as modalidades.

1.4.11. Lugar de impartición Especificar o lugar onde se vai impartir cada título de máster e a universidade á que

pertence.

1.4.12. Período lectivo Precisar se o período lectivo será anual, cuadrimestral ou variable segundo o/s módulo/

s e/ou a/s materia/s.

1.4.1�. Número mínimo de créditos de matrícula por período lectivo Indicar, no seu caso, se o título ten establecidos requisitos sobre o número mínimo de

créditos en que se deban matricular os estudantes en cada período lectivo.

No caso do título de doutor establecer cal/es é/son a/s universidades/s e/ou institución/s participante/s no título, nomeando o responsable en cada unha delas.

Así mesmo establecerase a estrutura (cursos, seminarios ou outras actividades formativas) do título.



DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO 1“ASPECTOS XERAIS DO PROGRAMA DE POSGRAO”

Doc. 1. Táboa T-AX-01 (correspondencia cos subapartados 1.1. e 1.2.)

Doc. 2. Caso de POP interuniversitarios xuntar copia do convenio onde figure a participación das diferentes unidades dentro do Programa (universidade/s participante/s, universidade/s coordinadora/s, instituto/s universitario/s, centros, etc.) (correspondencia co subapartado 1.2).

Doc. 3. Táboa T-AX-02 (correspondencia co apartado 1.3)

Doc. 4. Táboa T-AX-0� (correspondencia co subapartado 1.4.)

Doc. �. Caso de POP interuniversitario xuntar copia do convenio onde se reflicta/n a/s universidade/s responsable/s da expedición e o rexistro do título (correspondencia co subapartado 1.4.2.)

Doc. �. Táboa T-AX-04a (Título de Máster. Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario) (correspondencia co subapartado 1.4)

Doc. �. Táboa T-AX-04b (Título de Doutor) (correspondecia co subapartado 1.4.)



2. XUSTIFICACIÓN DO PROGRAMA

2.1. Referentes académicos

2.1.1. Obxectivos do programa en función das competencias xenéricaseespecíficasconformeaosperfísacadémico,investigador e profesional

Especificar os obxectivos xerais e específicos do programa no ámbito/s de coñecemento en que se inscribe, a súa orientación profesional, académica ou investigadora e as competencias xerais que adquiren os alumnos, resaltando a obrigatoriedade de lles dar publicidade para o coñecemento de todo o alumnado.

2.1.2. Adecuación aos obxectivos estratéxicos da universidade Os obxectivos do programa están en sintonía coa misión da universidade.

2.1.3. Intereseerelevanciaacadémica-científica-profesional Identificar os motivos que apoian a súa creación: tanto os referidos ao valor engadido

intrínseco como a necesidade de responder a unha demanda académica/profesional/social non cuberta.

2.1.4. Equivalencia no contexto internacional Débense incluír, se for o caso, datos e información sobre estudos similares de posgrao

existentes en centros universitarios de prestixio doutros países, en especial os integrados no EEES.

2.1.�. Adecuación do título ao nivel formativo do posgrao Explicitar a relación entre os obxectivos formativos do programa e os obxectivos

formativos xerais recollidos nos descritores de Dublín a nivel de posgrao.

2.1.�. Coherencia con outros títulos existentes (antigos títulos propios e/ou antigos programas de doutoramento, oferta de prazas, matrícula, graduados, mencións de calidade, etc.)

Relacionar a proposta con experiencias previas formativas da universidade/s participante/s, no mesmo ámbito científico ou profesional, destacando os aspectos mais relevantes destes estudos como: demanda, inserción laboral, programas de mobilidade asociados, convenios con empresas, desenvolvemento e presentación de proxectos, mencións de calidade, etc. farase constar se o programa que se vai avaliar procede da conversión dun programa de doutoramento con mención de calidade.

2.1.�. Grupos de investigación asociados (proxectos no último trienio, convenios, publicacións, teses, etc.) e, no seu caso, recoñecemento da calidade destes

Cubrir este apartado no caso dos títulos de máster orientados á formación investigadora e ao doutoramento. Hai que incluír información detallada sobre a relevancia e a calidade das liñas de investigación que soportan o programa destacando os seguintes aspectos: fontes de financiamento, proxección internacional, produción científica, transferencia de tecnoloxía e innovación.

2.1.�. Situación da I+D+i do sector profesional Reflexar os datos máis relevantes da situación da I+D+i especialmente no caso

dos títulos de máster orientados á especialización profesional e investigadora dos estudantes.



2.2. Previsión da demanda. Xustifíquese coas análises correspondentes a demanda previsible

2.2.1. Datosdeestudosespecíficosdeanáliseseprevisióndademanda académica, social e/ou profesional• Volume de egresados en titulacións previas

• Previsión de captación de outros contornos

Reflexar datos de egresados en titulacións previas nas universidades participantes que permitan o acceso aos títulos de posgrao. Tamén se deberá ter en conta a previsión da demanda de estudantes procedentes doutras universidades españolas ou estranxeiras e de graduados universitarios que traballen en ámbitos profesionais vinculados especificamente aos estudos de posgrao.

2.2.2. Análise do potencial da universidade e dos seus colaboradores para responder á demanda

Especificar redes establecidas con grupos de investigación e sectores profesionais externos que estean relacionados cos contidos do estudo.

2.�. Estrutura curricular do programa

2.�.1. Coherencia do programa en función dos estudos que o integran

Xustificarase a coherencia interna do programa en función dos seus obxectivos formativos xerais. No caso de que o programa de posgrao inclúa a proposta de varios títulos oficiais deberá xustificarse a coherencia dos títulos entre si e das liñas de investigación vinculadas ao programa.

2.�.2. Estrutura modular dos títulos integrados no programa e relación entre eles

Identificar os módulos metodolóxicos e as posibles eleccións curriculares. Unicamente se fará constar naqueles programas estruturados modularmente. A estrutura específica de cada título recollerase no apartado 3.2 (T-Pf-02).

2.�.�. No caso de estudos de doutoramento. Formato do doutoramento:• Criterios de admisión e elección de doutorandos/as

• Liñas específicas de investigación

• Criterios para a dirección de teses e traballos

• No seu caso, seminarios, cursos metodolóxicos e outras actividades formativas preparatorias para a actividade investigadora

Enumerar e describir as liñas de investigación xerais e das actividades previstas (cursos, seminarios, prácticas, etc.) conducentes á formación investigadora e para o desenvolvemento de teses de doutoramento.

Débese detallar, se proceder, a normativa específica establecida polas unidades responsables do título de doutor, con carácter adicional ás normativas xerais das universidades participantes, para a dirección de teses e traballos de investigación.

farase unha relación das actividades formativas orientadas á formación investigadora do/a doutorando/a especificando os seguintes aspectos: o seu carácter obrigatorio ou optativo, os obxectivos e os contidos e o lugar e o calendario da súa realización.



DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO 2“XUSTIFICACIÓN DO PROGRAMA”

Doc. �. Documento oficial onde aparezan recollidos os obxectivos xerais e os obxectivos específicos do programa (correspondencia co subapartado 2.1.1).

Doc. 9. Documento fundamentado que recolla a misión da cada universidade participante no programa (correspondencia co subapartado 2.1.2).

Doc. 10. Información sobre outros estudos similares de posgrao existentes noutros centros, países, etc (correspondencia co subapartado 2.1.4).

Doc. 11. Documento onde se recollan estudos sobre a demanda previsible, mobilidade, etc (correspondencia co subapartado 2.1.6).

Doc. 12. Documento xustificativo da mención de calidade do programa de doutoramento extinguido (correspondencia co subapartado 2.1.6).

Doc. 1�. Teses, publicacións, artigos, libros,... relacionados co programa. (correspondencia co subapartado 2.1.7).

Doc. 14. Relación de grupos de investigación vinculados ao programa e listaxe de proxectos de investigación dos últimos tres anos (correspondencia co subapartado 2.1.7).

Doc. 1�. Documento oficial onde aparezan recollidos os obxectivos xerais e os obxectivos específicos de cada un dos títulos que integran o programa (correspondencia co subapartado 2.3.1).

Doc. 16. Táboa T-XP-01 (Título de Doutor) (correspondencia co subapartado 2.3.3).

Doc. 1�. Normativa xeral de cada unha das universidades participantes no programa sobre a dirección de teses (correspondencia co subapartado 2.3.3).



�. PROGRAMA DE FORMACIÓN. TÍTULOS DE MÁSTER

3.1. Obxectivosformativosqueinclúenoperfildecompetencias

Cómpre establecer con claridade os obxectivos formativos do título tanto a nivel de coñecementos como de competencias xenéricas ou transversais e específicas que configuran o perfil a adquirir polos estudantes. No caso de incorporar especialidades o programa formativo debe ter ben definidos os obxectivos específicos.

O perfil debe responder á orientación do título: académico, profesionalizador ou investigador.

�.2. Estrutura curricular do plan de estudos dos títulos de máster e organización do ensino. Módulos, materias (tipoloxía, créditos e secuenciacurricular),prácticum,traballodefindeestudos

Detallar os aspectos relacionados coa estrutura e coa organización do programa con especial referencia á súa estrutura modular, ás materias incluídas e á súa secuencia. Débese facer constar a denominación das materias e o número de créditos por cada unha delas. Se existiren outras actividades de aprendizaxe, faranse constar os créditos e a secuencia curricular.

Débense especificar as características do prácticum e/ou proxecto fin de estudos, se proceder, dependendo da orientación dos estudos.

É preciso facer constar o/s idioma/s en que se imparte a docencia.

3.3. Planificacióndasmaterias(guíadocente)

A planificación de cada materia deberá seguir as recomendacións recollidas nos diferentes modelos de guía existentes para o usuario ECTS. A asignación de créditos a cada materia deberá ter en conta os métodos de ensino-aprendizaxe e avaliación xa que condicionan a carga de traballo do estudante.

3.3.1. Obxectivosespecíficosdeaprendizaxe Definir os obxectivos específicos de aprendizaxe en función dos resultados esperados e

competencias que se van adquirir durante o período asignado a cada materia.

Cómpre incluír os descritores das materias que configuran o plan de estudos tendo en conta que os contidos non deben incorrer en repeticións innecesarias nin coincidir cos adquiridos na formación dos estudos de grao.

�.�.2. Metodoloxía docente: actividades de aprendizaxe e a súa valoración en créditos ECTS. Os programas das materias e a bibliografía

É preciso definir a metodoloxía docente presencial ou virtual, empregada en cada materia que poida incluír clases maxistrais, seminarios, titorías, prácticas de laboratorio, traballos de grupo con exposicións orais, etc.

Reflexar o número de créditos e métodos de asignación, o número de créditos establecidos debe ser adecuado ao tempo de aprendizaxe requirido para que os estudantes consigan acadar os obxectivos formativos.

�.�.�. Criterios e métodos de avaliación Débense definir os criterios e os métodos de avaliación: exames escritos, orais, probas

prácticas, presentación de traballos; avaliación continua, etc.

�.�.4. Recursos para a aprendizaxe Cómpre definir os recursos para a aprendizaxe que deben incluír información sobre

bibliografía básica, documentación de apoio, novas tecnoloxías e outros recursos específicos de cada área.



�.�.�. Prácticas externas e actividades formativas que se van desenvolver en organismos colaboradores

Xustificar a adecuación das prácticas externas aos obxectivos formativos do título, especificando:

a) Planificación temporal e duración mínima e máxima

b) Organización do seu seguimento (titores propios e nas organizacións de acollida)

c) Os mecanismos de avaliación, asignación de créditos e cualificación

d) Os convenios formalizados ou compromisos institucionais de colaboración

DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO �“PROGRAMA DE FORMACIÓN. TÍTULOS DE MÁSTER”

Doc. 18. Táboa T-PF-01 (Título de Master. Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario) (correspondencia co subapartado 3.1).

Doc. 19. Táboa T-PF-02 (Título de Máster. Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario) (correspondencia co subapartado 3.2).

Doc. 20. Guía do usuario ECTS empregada no desenvolvemento do programa por cada unha das universidades participantes (correspondencia co subapartado 3.3).

Doc. 21. Documento que recolla o plan de intersección entre os obxectivos e as competencias que hai que alcanzar no ensino cos obxectivos e coas competencias que hai que adquirir nas diferentes materias (correspondencia co subapartado 3.3.1).

Doc. 22. Copia do convenio regulador das prácticas externas e outras actividades que se van desenvolver en organismos colaboradores (correspondencia co subapartado 3.3.5).



4. ORGANIZACIÓN E XESTIÓN DO PROGRAMA/TÍTULO

4.1. Órganos e procedemento de xestión

A universidade deberá determinar os órganos de xestión administrativa do programa e de cada un dos títulos, así como a composición e os procedementos de actuación destes para o mellor cumprimento dos obxectivos.

4.1.1. Estrutura e composición dos órganos de xestión e apoio administrativo do programa e de cada un dos títulos

Indíquese para o programa e para cada título a composición do órgano de coordinación académica relacionando, se é unha Comisión Específica, os membros que o forman.

4.1.2. Xestión do expediente académico e expedición do título (especifíquense os procesos con especial detalle no caso de títulos conxuntos)

Especifícar o procedemento de xestión administrativa dos expedientes académicos dos alumnos así como da expedición e rexistro do título ou títulos oficiais correspondentes e do Suplemento Europeo ao Título.

4.1.�. Xestión de convenios con organismos e entidades colaboradoras, cando proceder (no caso de interuniversitarios)

Detallar os órganos xestores dos convenios detallando os procedementos de selección das entidades colaboradoras, de formalización e seguimento dos acordos e da xestión administrativa.

4.1.4. Planificaciónexestióndamobilidadedeprofesoradoeestudantado (no caso de interuniversitarios)

Relacionar a información especifica vinculada ao programa sobre a planificación e xestión dos convenios de colaboración activos de intercambio de profesores e/ou estudantes con outros centros, sobre as convocatorias ou programas de axuda á mobilidade financiados polas universidades ou polos centros participantes e sobre as unidades de apoio e sistemas de información para o envío e acollida de profesorado e alumnado.

4.2. Selección e admisión

A selección e admisión dos estudantes de posgrao é un aspecto relevante dentro da nova normativa, polo tanto, deberanse definir adecuadamente os procedementos e criterios de admisión no programa.

4.2.1. Órgano de admisión: estrutura e funcionamento Débese recoller a estrutura e o funcionamento do órgano de admisión indicando a súa

composición e no caso de programas interuniversitarios informar sobre os mecanismos de coordinación no proceso de selección e admisión dos estudantes.

4.2.2. Perfildeingresoeformaciónpreviarequiridaquehabilitaoacceso ao programa (especifíquese por estudos/títulos se se deren requisitos diferentes)

Definir claramente os estudos, o nivel e a formación previa (titulacións, idiomas, etc) requirida para o acceso ao programa e, no seu caso, os requisitos específicos para cada un dos títulos de master e título de doutor que se conceden dentro do programa.

Recoméndase que no perfil se recollan as competencias transversais/xenéricas que os alumnos deben ter (comunicación, traballo en equipo, etc).



4.2.�. Sistemas de admisión e criterios de valoración de méritos (especifíquense por títulos se se deren requisitos diferentes)

Explicitar os sistemas de selección establecidos no programa e, no seu caso, especificar por títulos se se deren requisitos diferentes indicando, no seu caso, a existencia de probas específicas, entrevista persoal ou outros procedementos, así como os criterios de valoración de méritos (expediente académico, experiencia profesional previa, coñecemento de idiomas...).

Infórmese da capacidade, se for o caso, para a admisión de novos alumnos unha vez iniciado o programa.

4.2.4. Criterios para o recoñecemento e a validación de aprendizaxes previas (títulos/créditos de formación previa)

En función da diversidade da formación previa dos estudantes e da flexibilidade da estrutura dos estudos de posgrao, cada programa deberá ter previsto e establecer criterios e procedementos para o recoñecemento e a validación de créditos por formación académica e experiencia profesional acreditada de forma individualizada por cada estudante.

DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO 4“ORGANIZACIÓN E XESTIÓN DO PROGRAMA/TÍTULO”

DOC 2�: Táboa T-OX-01a (correspondencia co subapartado 4.1).

DOC 24: Táboa T-OX-01b (Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario) (correspondencia co subapartado 4.1).

DOC 2�: Táboa T-OX-02 (correspondencia cos subapartado 4.1.2).

DOC 2�: Caso de programas interuniversitarios, achéguense os convenios con organismos e entidades colaboradoras (correspondencia co subapartado 4.1.3).

DOC 27: Táboa T-OX-0� (correspondencia cos subapartados 4.2.1, 4.2.2., 4.2.3. e 4.2.4).



�. PERSOAL ACADÉMICO

�.1. Persoal docente e investigador

Detállese o persoal docente, investigador e colaborador (indíquese a participación de profesionais ou investigadores externos á universidade) que participa no desenvolvemento formativo do título, especificando a súa categoría, experiencia docente e investigadora e a súa adecuación aos obxectivos e requirimentos das disciplinas incluídas no título. Indíquese tamén o nivel de dedicación de cada profesor ao programa así como o procedemento para a asignación do profesorado a este.

No caso de estudos de doutoramento é imprescindible, segundo o RD 56/2005 do 21 de xaneiro, a relación de profesores e investigadores encargados da dirección de teses de doutoramento.

5.1.1. Perfil/cualificación(categoríaacadémica) No caso dun máster orientado á investigación o 90% do profesorado ha de ser doutor

e para un máster profesionalizador, académico ou mixto, polo menos o 70% do profesorado ha de ser doutor ou con experiencia profesional en ámbitos de interese do master.

No caso de estudos de doutoramento, todo o profesorado ha de ser doutor.

�.1.2. Criterios de asignación da docencia Achéguese a información sobre os criterios e os procedementos de asignación da

docencia.

�.1.�. No caso de estudos de doutoramento, relación de profesores e investigadores encargados da dirección de teses de doutoramento

�.1.4. Experiencia docente, profesional e investigadora Valorarase a experiencia docente, profesional e investigadora do profesorado do título,

así como a información agregada sobre o conxunto inicialmente previsto de profesorado que ilustre a súa experiencia en docencia, investigación e actividade profesional.

Débese facer constar a experiencia do profesorado en programas de doutoramento con mención de calidade e/ou programas internacionais, en especial, nos últimos tres anos.

�.1.�. Dedicación Achéguese a información sobre a dedicación do persoal docente e investigador.

DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO �“PERSOAL ACADÉMICO”

DOC 28: Táboa T-PA-01 (Título de Master. Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario) (correspondencia co subapartado 5.1. e 5.1.2).

DOC 29: Táboa T-PA-02 (Título de Doutor. Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario) (correspondencia co subapartado 5.1.3).

DOC �0: Táboa T-PA-0� (Para cada profesor do máster e/ou doutoramento. Cubrir unha táboa por cada profesor, se for necesario ) (correspondencia co subapartado 5.1.4 e 5.1.5).

[ �0 ] - GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO


�. RECURSOS E SERVIZOS

�.1. Recursos humanos de xestión

�.2. Equipamento dispoñible para cada título

�.�. Infraestruturas dispoñibles para cada título

Detallar os recursos humanos de xestión, o equipamento e as infraestruturas necesarias para o desenvolvemento de cada un dos títulos do POP, indicando se se trata dos resursos e servizos centrais da/s universidade/s, da/s facultade/s, da/s escola/s, do/s instituto/s universitario/s ou doutro/s organismo/s e institución/s de carácter público ou privado.

DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO �“RECURSOS E SERVIZOS”

DOC �1: Táboa T-RS-01 (correspondencia cos subapartados 6.1, 6.2 e 6.3)

DOC �2: Achegarase o certificado de compromiso do centro da cesión de recursos e servizos para o óptimo desenvolvemento do título (correspondencia cos subapartados 6.1, 6.2 e 6.3).

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ �1 ]


�. SISTEMA DE GARANTÍA DA CALIDADE

Neste apartado preséntanse unha serie de requisitos que resultan imprescindibles incluír en calquera sistema de avaliación polo seu impacto sobre a calidade do ensino. Por tanto, é aconsellable incluílos previamente nos procesos de implantación ou homologación, dada a súa incidencia na posterior acreditación.

�.1. Órgano e persoal responsable do seguimento e da garantía da calidade do Programa

Detallar o órgano ou a unidade responsable da xestión da aseguranza da garantía de calidade e mellora do programa, indicando se é a Unidade Técnica de Calidade, a propia facultade/centro ou unha comisión específica do programa, sendo necesario achegar no caso dos dous primeiros a certificación do compromiso da xestión da aseguranza da garantía de calidade e, no caso de que houbese comisión específica, facer unha clara definición das súas funcións e responsabilidades especificando os responsables.

É necesario especificar a estrutura, a composición, os mecanismos e os procedementos de decisión, así como ter protocolizados os procedementos de revisión do funcionamento dos diferentes órganos de xestión do programa.

Os responsables do ensino disporán de sistemas de garantía de calidade que permitan definir e implantar accións de mellora continua coa participación de todas as persoas implicadas.

�.2. Criterios de Calidade

Estableceranse os criterios e procedementos de revisión (continua ou periódica) e mellora do programa.

�.2.1. Procedementos xerais para avaliar o desenvolvemento e a calidade do programa

Cómpre establecer mecanismos e procedementos que permitan a revisión da planificación anual para axustar as posibles disfuncións detectadas no momento da execución.

�.2.2. Previsións, no seu caso, da mellora de infraestruturas e equipamentos

Relacionar a previsión da mellora de infraestruturas e a adquisición do novo equipamento, no caso de que este sexa preciso para o desenvolvemento do programa, e o compromiso das institucións participantes.

�.2.�. Procedementos de avaliación do profesorado e mellora da docencia

Deseñar e aplicar un plan de mellora e desenvolvemento profesional que inclúa a política de incentivos e promoción académica así como a súa vinculación cos procesos de avaliación docente.

fixar procedementos de revisión e verificación da asignación da docencia segundo criterios de equidade e pertinencia, así como procedementos que aseguren o cumprimento formal das obrigas docentes do profesorado.

�.2.4. Criterios e procedementos de actualización e mellora do programa Establecer e aplicar un procedemento para a revisión periódica do plan de estudos,

os perfís profesionais/investigadores dos títulos e as súas competencias xerais e específicas.

�.2.�. Criterios e procedementos para garantir a calidade das prácticas externas e fomentar a mobilidade



fomentar as prácticas externas e a mobilidade, especificando a súa selección cos obxectivos do programa.

Especificar o número e tipoloxía de entidades públicas ou privadas coas que hai convenio para a realización de prácticas.

Especificar se as infraestruturas destinadas ás prácticas externas se adecúan ao número de alumnos e aos obxectivos do programa.

Precisar os métodos de avaliación dos coñecementos e das capacidades adquiridas polos alumnos nas prácticas externas.

É preciso definir, se for o caso, a existencia de mecanismos para recoñecer as prácticas externas como créditos curriculares.

En canto á mobilidade dos estudantes, ademais de definir obxectivos, momento, lugar, parte do plan de estudos para cursar e condicións de estadía (achegando información sobre convenios de mobilidade), cómpre sinalar:

a) Tipo de mobilidade (nacional ou internacional) e o seu carácter obrigatorio ou optativo.

b) Planificación temporal, programación da estadía (acordos previos do programa para desenvolver) e o seu seguimento (coordinadores/titores propios e en organizacións de acollida)

c) Asignación de créditos e mecanismos de avaliación e recoñecemento dos estudos realizados

�.2.�. Procedementos de análise da inserción laboral dos titulados e da satisfacción, tanto de egresados como de empregadores, coa formación recibida

Cómpre establecer procedementos para coñecer a satisfacción co programa e a inserción profesional dos seus egresados ademais da opinión de empregadores e asociacións profesionais e empresariais sobre a satisfacción cos seus titulados e sobre as necesidades presentes e futuras do mercado de traballo e das necesidades formativas.

�.2.�. Procedementos de atención ás suxestións/reclamacións do estudantado, profesorado e PAS

Precisar procedementos regulares para recoller a opinión dos alumnos sobre a calidade dos estudos, a docencia recibida e as instalacións e servizos. Así mesmo, procedementos para obter a opinión do profesorado sobre a orientación do programa (perfís profesionais/investigadores, competencias,...) a organización e xestión do programa, as instalacións e recursos así como sobre a calidade do ensino. Tamén hai que ter en conta a opinión do PAS sobre a organización e xestión do programa.

7.2.8. Criteriosespecíficosdesuspensiónoupechedoprograma Establecer en que condicións o Programa non é viable.

�.�. Sistemas de apoio á aprendizaxe autónoma do estudante

7.3.1. Titoríaeorientaciónacadémica:acollidaefixacióndoprograma de estudo de cada estudante

Detallar procedementos para o seguimento e avaliación da acción titorial, onde se indiquen os programas de apoio orientados aos alumnos.

Indicar os programas de acción titorial que orientan aos estudantes en todo o relativo aos seus estudos así como á organización do seu itinerario curricular, elaborando o itinerario máis adecuado aos seus obxectivos profesionais e académicos.

Detallar os procedementos de asignación de titores na universidade e nos organismos colaboradores onde se poidan desenvolver prácticas.

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ �� ]


Establecer reunións de acollida onde se mostrará ao alumnado as instalacións do centro en que se imparte o programa así como os recursos que terán a súa disposición.

�.�.2. Orientación profesional: transición ao traballo/estudos de doutoramento

Hai que indicar os servizos e os programas de información e orientación ao estudante sobre saídas profesionais que promovan a incorporación e promoción dos egresados no mercado laboral, ademais de orientación cara aos estudos de doutoramento.

Organización de xornadas, mesas redondas impartidas por profesionais que orientarán ao alumnado nos aspectos relacionados co mundo laboral (as posibilidades de emprego, as axudas institucionais, os recursos dispoñibles e as redes establecidas co fin de axudar na súa inserción tanto se é por conta propia como por conta allea).

�.4. Sistema de información/comunicación pública do Programa

�.4.1. Vías de acceso á información pública sobre o programa Existencia de diálogo continuo entre universidades, administración e demais axentes

sociais.

Procedementos para potenciar, avaliar e mellorar as relacións co contorno social e o recoñecemento exterior.

Cómpre detallar o plan de comunicación e publicidade, (indicando as canles de difusión utilizadas) indicando os medios seleccionados: Web, publicacións informativas, medios de comunicación, guías de estudos, difusión a través das vías de comunicación das universidades participantes, información vía internet, a través de foros, etc.

�.4.2. Vías de acceso á información interna dos estudantes Hai que indicar se se prevén intranets con información sobre os estudos que permitan

ao alumno o acceso ao material docente, avisos, foros, titorías on-line, carteis, etc.

DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO �“SISTEMA DE GARANTÍA DA CALIDADE”

DOC ��: Certificación do compromiso da UTC ou da Comisión de Calidade do Centro de que se encargarán da xestión da aseguranza da calidade (correspondencia co subapartado 7.1).

DOC �4: Táboa T-SGC-01 (correspondencia co subapartado 7.1).

DOC ��: Enquisas de opinión dos estudantes, profesores, PAS, egresados, empregadores, etc. (correspondencia co subapartado 7.2).

DOC ��: Copia do convenio de mobilidade nacional ou internacional de estudantado e profesorado (correspondencia co subapartado 7.2).

DOC ��: Documento que recolla os programas de acción titorial para cada título (correspondencia co subapartado 7.3.1).

DOC ��: Catálogos, guías, etc. de potenciación, obxectivos, contidos, avaliación, comunicación, publicidade, etc. do programa (correspondencia co subapartado 7.4).



�. VIABILIDADE ECONÓMICA E FINANCIEIRA DE CADA UN DOS TÍTULOS PROPOSTOS NO PROGRAMA

A universidade presentará un plan de viabilidade económica para cada un dos títulos propostos no programa:

- Especificar, por anos, os gastos totais e desagregados por partidas (PDI, PAS, funcionamento, equipamento, infraestruturas, etc.).

- Especificar, por anos, o financiamento total e desagregado por partidas, cubrindo a totalidade dos gastos, a partir das fontes de financiamento de que dispoña a universidade.

�.1. Orzamento de funcionamento

Contemplar as necesidades creadas, na universidade onde se realiza, pola implantación do POP, co obxectivo de atendelas e cubrilas de forma óptima.

�.2. Ingresos de matrícula

Considerar a previsión de ingresos por matrícula realizando unha estimación do número de alumnos matriculados no programa.

�.�. Financiamento público

Presentar un plan de financiamento público que se adapte á realidade do programa tendo en conta que a implantación do POP non pode supor un incremento de gastos á universidade.

8.4. Outrasfontesdefinanciamento

Contemplar a posibilidade de impulsar a participación do sector privado no financiamento do programa, a través de accións como por exemplo axudas públicas das PEMES, co obxecto de fomentar a súa cooperación coa universidade presentando os convenios formalizados ou compromisos institucionais de colaboración oportunos.

�.�. Custo do persoal docente e administrativo

É preciso plasmar a previsión do custo potencial que podería significar a participación do persoal docente e administrativo no programa de posgrao.

�.�. Política de bolsas

Inténtase fomentar o acceso á formación superior de todos os estudantes de cara a corrixir as desigualdades económicas do colectivo.

Deberanse establecer os procedementos de concesión, os requisitos que deben cumprir as persoas beneficiarias, o aboamento, a verificación e control, número, etc., intentando adaptar as sucesivas convocatorias ás necesidades de cada momento.

Cómpre considerar a importancia de ofrecer información precisa e abundante, acerca das bolsas, ao alumnado.

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ �� ]


DOCUMENTOS PARA PRESENTAR NO APARTADO �“VIABILIDADE ECONÓMICA E FINANCIEIRA DE CADA UN DOS

TÍTULOS PROPOSTOS NO PROGRAMA”

DOC �9: Plan de viabilidade económica que inclúa a previsión de ingresos e gastos (correspondencia co apartado 8).

DOC 40: Copia do convenio ou compromisos institucionais de colaboración oportunos (correspondencia co subapartado 8.4).

DOC 41: Documento onde se recollan os procedementos de concesión, os requisitos que deben cumprir as persoas beneficiarias, o aboamento, a verificación e control, número, etc. das bolsas (correspondencia co subapartado 8.6).

DOC 42: Catálogos, guías, publicacións, etc. onde se recolla a información relativa á concesión de bolsas para o alumnado (correspondencia co subapartado 8.6).



ANEXO I:DOCUMENTOS

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE POSGRAO - [ �9 ]

AP

AR

TA

DO

1DOC 1 Táboa T-AX-01 (correspondencia cos subapartados 1.1. e 1.2.)

DOC. 2Copia do convenio onde figure a participación das diferentes unidades dentro

do Programa (universidade/s participante/s, universidade/s coordinadora/s, instituto/s universitario/s, centro/s, etc.) (correspondencia co subapartado 1.2).

DOC. 3 Táboa T-AX-02 (correspondencia co subapartado 1.3)

DOC. 4 Táboa T-AX-0� (correspondencia co subapartado 1.4.)

DOC. 5Caso de POP interuniversitario xuntar copia do convenio onde se reflicta/

n a/s universidade/s responsable/s da expedición e o rexistro do título (correspondencia co subapartado 1.4.2.)

DOC. 6Táboa T-AX-04a (Título de Máster. Cubrir unha táboa por cada título, se for

necesario) (correspondencia co subapartado 1.4)

DOC. 7 Táboa T-AX-04b (Título de Doutor) (correspondecia co subapartado 1.4.)

AP

AR

TA

DO

2

DOC. 8Documento oficial onde aparezan recollidos os obxectivos xerais e os

obxectivos específicos do programa (correspondencia co subapartado 2.1.1.)

DOC. 9Documento fundamentado que recolla a misión da cada universidade

participante no programa (correspondencia co subapartado 2.1.2.)

DOC. 10Información sobre outros estudos similares de posgrao existentes noutros

centros, países, etc (correspondencia co subapartado 2.1.4.)

DOC. 11Documento onde se recollan estudos sobre a demanda previsible,

mobilidade, etc (correspondencia co subapartado 2.1.6.)

DOC. 12Documento xustificativo da mención de calidade do programa de

doutoramento extinguido (correspondencia co subapartado 2.1.6.)

DOC. 13Tese, publicacións, artigos, libros, ... relacionados co programa

(correspondencia co subapartado 2.1.7.)

DOC. 14Relación de grupos de investigación vinculados ao programa e listaxe de

proxectos de investigación dos últimos tres anos (correspondencia co subapartado 2.1.7.)

DOC. 15Documento oficial onde aparezan recollidos os obxectivos xerais e os

obxectivos específicos de cada un dos títulos que integran o programa (correspondencia co subapartado 2.3.1.).

DOC. 16 Táboa T-XP-01 (Título de Doutor) (correspondencia co subapartado 2.3.3.)

DOC. 17 Normativa xeral de cada unha das universidades participantes no programa

sobre a dirección de teses (correspondencia co subapartado 2.3.3)

AP

AR

TA

DO

�

DOC. 18Táboa T-PF-01 (Título de Master. Cubrir unha táboa por cada título, se for


DOC. 19Táboa T-PF-02 (Título de Máster. Cubrir unha táboa por cada título, se for


DOC. 20Guía do usuario ECTS empregada no desenvolvemento do programa por cada

unha das universidades participantes (correspondencia co subapartado 3.3)

DOC. 21

Documento que recolla o plan de intersección entre os obxectivos e as competencias que hai que alcanzar no ensino cos obxectivos e coas competencias que hai que adquirir nas diferentes materias (correspondencia co subapartado 3.3.1)

DOC. 22Copia do convenio regulador das prácticas externas e outras actividades

que se van desenvolver en organismos colaboradores (correspondencia co subapartado 3.3.5.)

ANEXO I: DOCUMENTOS


AP

AR

TA

DO

4

DOC. 23 Táboa T-OX-01a (correspondencia co subapartado 4.1.)

DOC. 24Táboa T-OX-01b (Cubrir unha táboa por cada título, se for necesario)

(correspondencia co subapartado 4.1)

DOC. 25 Táboa T-OX-02 (correspondencia co subapartado 4.1.2)

DOC. 26Caso de programas interuniversitarios, achéguense os convenios con

organismos e entidades colaboradoras (correspondencia co subapartado 4.1.3)

DOC. 27 Táboa T-OX-0� (correspondencia cos subapartados 4.2.1, 4.2.2., 4.2.3. e

4.2.4)

AP

AR

TA

DO

�

DOC.28Táboa T-PA-01 (Título de Master. Cubrir unha táboa por cada título, se for

necesario) (correspondencia co subapartado 5.1. e 5.1.2)

DOC. 29Táboa T-PA-02 (Título de Doutor. Cubrir unha táboa por cada título, se for

necesario) (correspondencia co subapartado 5.1.3)

DOC. 30Táboa T-PA-0� (Para cada profesor do máster e/ou doutoramento. Cubrir

unha táboa por cada profesor, se for necesario ) (correspondencia co subapartado 5.1.4 e 5.1.5)

AP

DO

. � DOC. 31 Táboa T-RS-01 (correspondencia cos subapartados 6.1., 6.2. e 6.3.)

DOC. 32Achegarase o certificado de compromiso do centro da cesión de recursos

e servizos para o óptimo desenvolvemento do título (correspondencia co subapartados 6.1, 6.2 e 6.3.)

AP

AR

TA

DO

�

DOC. 33Certificación do compromiso da UTC ou da Comisión de Calidade do

Centro de que se encargarán da xestión da aseguranza da calidade (correspondencia co subapartado 7.1)

DOC. 34 Táboa T-SGC-01 (correspondencia co subapartado 7.1.)

DOC. 35Enquisas de opinión dos estudantes, profesores, PAS, egresados,

empregadores, etc. (correspondencia co subapartado 7.2)

DOC. 36Copia do convenio de mobilidade nacional ou internacional de estudantes e

profesorado (correspondencia co subapartado 7.2.).

DOC. 37Documento que recolla os programas de acción titorial para cada título

(correspondencia co subapartado 7.3.1)

DOC. 38Catálogos, guías, etc. de potenciación, obxectivos, contidos, avaliación,

comunicación, publicidade, etc. do programa (correspondencia co subapartado 7.4)

AP

AR

TA

DO

�

DOC. 39Plan de viabilidade económica que inclúa a previsión de ingresos e gastos

(correspondencia co apartado 8)

DOC. 40Copia do convenio ou compromisos institucionais de colaboración oportunos

(correspondencia co subapartado 8.4)

DOC. 41Documento onde se recollan os procedementos de concesión, os requisitos

que deben cumprir as persoas beneficiarias, o aboamento, a verificación e control, número, etc. das bolsas (correspondencia co subapartado 8.6)

DOC. 42Catálogos, guías, publicacións, etc. onde se recolla a información relativa á

concesión de bolsas para o alumnado (correspondencia co subapartado 8.6)

ANEXO I: DOCUMENTOS



ANEXO 2:GLOSARIO DE SIGLAS

E TERMOS


ACCESO. Proceso de admisión a unha institución de educación superior como estudante. Algúns países teñen probas comúns de selectividade para pasar de educación secundaria á educación superior. Certos centros, dentro dunha institución de educación superior, teñen probas específicas de acceso, para permitir a matriculación.

ACREDITACIÓN. Proceso de avaliación externo cuxo obxectivo é garantir que son alcanzados certos niveis de calidade baixo criterios e estándares previamente definidos.

ACSUG. Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia.

ACTIVIDADES PRESENCIAIS. Modalidades de ensino que requiren da asistencia persoal do estudante e do profesor.

ADAPTACIÓN. Proceso administrativo polo que se recoñecen as materias ou os créditos cursados quer dentro do mesmo centro (caso do plan antigo e do plan novo) quer entre distintos centros dunha ou distinta universidade cando se trata dun mesmo estudo.

ADMISIÓN. Aceptación dunha persoa para iniciar estudos nunha institución de educación superior. Permite a matriculación no curso académico inicial dun programa. Poden existir probas previas para o conxunto do país, da institución, ou dun centro concreto. Os procesos de acreditación teñen en conta os requisitos de admisión.

APRENDIZAXE AUTÓNOMA. Tamén denominado aprendizaxe autodirixida ou autorregulada. O estudante traballa sen unha dependencia directa do profesorado, e é capaz por si só de conseguir novas aprendizaxes. O estudante realiza o traballo académico con liberdade e independencia: fixa os seus obxectivos de aprendizaxe de acordo coas súas necesidades e intereses, planifica a súa propia tarefa de aprendizaxe (tempo, espazo e ritmo), correspondéndolle tamén a súa autoavaliación. A función do docente é facilitar as aprendizaxes propiciando o clima e as condicións máis axeitadas para elas, proporcionando os recursos e materiais necesarios para lograr os obxectivos. Supón un tipo de aprendizaxe activa, non-directiva, significativa e centrada no alumnado.

APRENDIZAXE VIRTUAL. Tamén denominada “e-learning” ou aprendizaxe electrónica, refírese aos procesos de aprendizaxe axudados ou mediados pola tecnoloxía, en especial a través da rede Internet. En ocasións fálase de fORMACIóN BIMODAL ou SEMIPRESENCIAL (en inglés “blending learning”) para se referir aos procesos formativos en que se combinan situacións de aprendizaxe presencial con sesións non presenciais (on-line) grazas á utilización de ferramentas multimedia e de plataformas de teleformación.

ÁREA DE COÑECEMENTO. Campo diferenciado do saber. Nalgúns países hai un catálogo oficial de áreas de coñecemento. Cada profesor universitario pertence a unha desas áreas de coñecemento. Os procesos de selección de profesorado realízanse conforme a esas áreas, dende Álxebra a Zooloxía. Pode consultarse, por exemplo, o elenco de áreas de coñecemento da UNESCO.

ASEGURANZA DE CALIDADE. Accións que levan a cabo as institucións educativas co fin de garantir a eficaz xestión de calidade. A aseguranza da calidade tamén é aplicable ás axencias ou organismos acreditadores.

AVALIACIÓN. Proceso para determinar o valor de algo e emitir un xuízo ou un diagnóstico, analizando os seus compoñentes, funcións, procesos, resultados para posibles cambios de mellora. As axencias de calidade soen dividir o seu tempo e actividades en dúas tarefas relacionadas: avaliación e acreditación. A avaliación é un estudo da institución ou programa que inclúe a recompilación sistemática de datos e estatísticas relativos á calidade desta. A avaliación para a acreditación debe ser permanente ou continuada (tamén denominada avaliación de seguimento), e os seus resultados deben servir para reformar e mellorar o programa de estudos e a institución. O seu primeiro estadio é a avaliación diagnóstica, consistente en determinar o estado no que se encontra o programa ou a institución ao inicio dun proceso de avaliación.

AVALIADOR. Persoa ou entidade que participa en actividades de avaliación.

BOLSA. Axuda económica a estudantes, en forma dunha cantidade anual doada polo estado, outras institucións, asociacións ou persoas.

CALIDADE. Grao en que un conxunto de trazos diferenciadores inherentes á educación superior cumpren cunha necesidade ou expectativa establecida.

ANEXO 2: GLOSARIO DE SIGLAS E TERMOS


CUALIFICACIÓN. Expresión estandarizada cualitativa e/ou cuantitativa do nivel de aprendizaxe conseguido polo estudante.

CATÁLOGO OFICIAL DE TÍTULOS. Relación de títulos universitarios oficiais existentes. Actualmente, os títulos oficiais que integran o Catálogo relaciónanse no Real decreto 1954/1994, de 30 de setembro, aos que hai que engadir os aprobados con posterioridade a esta data.

CERTIFICADO ACADÉMICO. Documento oficial en que se fan constar as cualificacións obtidas por un/unha estudante nas distintas materias ou disciplinas cursadas.

CGIACA. Comisión Galega de Informes, Avaliación, Certificación e Acreditación.

CICLO. Unidade curricular temporal de programación e avaliación, e que caracteriza un determinado período docente educativo.

COMISIÓN DE ESTUDOS DE POSGRAO. É o órgano da universidade encargado de coordinar e supervisar os estudos oficiais de posgrao, así como os dos títulos propios de posgrao e especialización. O Consello de Goberno determinará a súa composición e aprobará o seu regulamento de organización e funcionamento.

COMITÉ DE AVALIADORES EXTERNOS. Grupo de avaliadores externos á institución e unidade avaliada que realizan a avaliación externa, seguindo a guía elaborada para tal fin.

COMPETENCIAS. Conxunto de coñecementos, habilidades e destrezas, tanto específicas como transversais, que debe reunir unha persoa titulada para satisfacer plenamente as esixencias sociais.

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS. Competencias propias dunha ocupación, profesión ou ámbito de coñecemento. Supoñen a capacidade de transferir as destrezas e coñecementos a novas situacións dentro da área profesional e a profesións afíns.

COMPETENCIAS TRANSVERSAIS/XENÉRICAS. Competencias compartidas por distintas ocupacións ou varios ámbitos de coñecemento. Son competencias apropiadas para a maioría das profesións e están relacionadas co desenvolvemento persoal e a formación cidadá.

CONSELLO DE COORDINACIÓN UNIVERSITARIA. É o máximo órgano consultivo e de coordinación do sistema universitario. Correspóndenlle as funcións de consulta sobre política universitaria e as de coordinación, programación, informe, asesoramento e proposta nas materias relativas ao sistema universitario, así como as que determine a lei e as súas disposicións de desenvolvemento.

CONSELLO GALEGO DE UNIVERSIDADES. É o órgano colexiado de consulta e asesoramento da consellaría competente en materia universitaria para o desenvolvemento da política de coordinación e planificación do Sistema Universitario de Galicia.

CONTIDOS FORMATIVOS COMÚNS. Conxunto de coñecementos, habilidades e actitudes incluídos libremente por cada universidade nun plan de estudos co obxecto de dotar dun carácter propio á titulación

CONTROL DE CALIDADE. Organización e práctica de supervisión e promoción da calidade dunha institución ou programa de educación superior.

COÑECEMENTOS PREVIOS. Conxunto de ideas e saberes dos que xa dispón o alumno e que serven para relacionar, interpretar e comprender novos coñecementos. Os docentes, antes de introduciren un contido novo, deben ter en conta estes coñecementos previos dos estudantes, que serán activados e desenvolvidos grazas ás inferencias, asociacións e interpretacións que suscitan os procesos de aprendizaxe.

CRÉDITOS ECTS (European Credit Transfer System, Sistema Europeo de Transferencia e Acumulación de Créditos). No Real Decreto 1125/2003, do 5 de setembro considerase o crédito europeo como a unidade de medida que representa a carga de traballo do estudante para cumprir os obxectivos do programa de estudos e que se obtén pola superación de cada unha das materias que integran os plans de estudo do ensino conducente á obtención de títulos universitarios.

CRITERIO. Instrumento que permite analizar niveis de calidade con distinto grao de concreción. Dos criterios, que se relacionan coa consecución de obxectivos, soen derivarse estándares e indicadores. A diferenza destes, os criterios refírense máis ao cumprimento de normas e regulacións públicas.



CUALIFICACIÓN PROFESIONAL. É o conxunto de competencias profesionais, con significación para o emprego que poden ser adquiridas mediante formación, así como a través da experiencia laboral.

DEPARTAMENTO. Unidade básica dunha institución de educación superior que coincide cun campo do saber ou área de coñecemento ou de áreas afíns, e nese ámbito é responsable da organización da docencia, a investigación e a extensión, cando corresponder. É unha unidade docente e administrativa que integra todos os profesores dun campo de coñecemento. Un departamento pode ter responsabilidades docentes en varios centros ou carreiras e integrar os grupos de investigación dos profesores do departamento.

DESCRITORES DAS MATERIAS. Breve descrición dos contidos das materias correspondentes ao núcleo formativo básico que caracteriza o máster, é dicir, aqueles contidos que identifiquen a formación que se ofrece e cuxa modificación alteraría os obxectivos trazados.

DESCRITORES DE DUBLÍN. Enuncian xenericamente as expectativas típicas respecto aos logros e ás habilidades relacionados coas cualificacións que representan o fin de cada ciclo de Boloña.Non se pretende que sexan prescritivos; non representan o limiar de requisitos mínimos e non son exhaustivos; poden engadirse características similares ou equivalentes ou substituírse por outras equivalentes…Os descritores pretenden identificar a natureza da titulación completa. Non son específicos para cada materia nin están limitados ás áreas académica profesional ou vocacional. En certas disciplinas en particular, os descritores deberán interpretarse dentro do contexto e do uso da lingua desa disciplina. Sempre que sexa posible, deberán establecerse referencias cruzadas entre eles e calquera expectativa/competencia publicada pola comunidade de académicos e/ou profesionais relevantes.

DIPLOMA. Documento que acredita que unha persoa obtivo un grao ou título académico.

DIRECTRICES XERAIS COMÚNS. Normativa establecida polo Goberno aplicable a todos os plans de estudos conducentes á obtención de títulos de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional.

DIRECTRICES XERAIS PROPIAS. Normativa establecida polo Goberno para cada título universitario oficial a que deben axustarse as universidades na elaboración dos respectivos plans de estudos, co fin de estes poderen ser homologados.

DISCIPLINA. Materia ou grupo de materias no marco dun mesmo campo do saber.

DOG. Diario Oficial de Galicia.

EEES. Espazo Europeo de Educación Superior. Un reto ao que toda universidade europea ten que sumarse nos próximos anos, axudando a reorientar pedagoxicamente o ensino, obrigando a definir con detalle os obxectivos, as aprendizaxes das materias, e ofrecendo transparencia. Permitirá un recoñecemento máis doado das titulacións e facilitará a mobilidade dos estudantes universitarios así como a integración dos titulados nun mercado laboral único. Emprégase como sinónimo de converxencia europea.

EGRESADO. Estudante que completou todos os créditos que conforman o plan de estudos, sen considerar se teñen ou non o título universitario solicitado.

EQUIPO RESPONSABLE DO PROGRAMA FORMATIVO. Grupo da comunidade universitaria responsable da política e a xestión do Programa formativa.

ESTÁNDAR. Valor dos indicadores que marcan os niveis de calidade.

ESTUDANTE. Persoa matriculada, cando menos, nunha materia do programa de formación dun título oficial.

ESTUDOS DE GRAO. Primeiro ciclo dos estudos universitarios que comprende o ensino básico e de formación xeral, así como outros estudos orientados á preparación para o exercicio das actividades de carácter profesional. A superación deste ciclo dará dereito á obtención do correspondente título, coa denominación que, en cada caso, acordar o Goberno.

ESTUDOS DE POSGRAO. Comprende o segundo ou terceiro ciclo dos estudos universitarios. O segundo está dedicado á formación avanzada, de carácter especializado ou multidisciplinar, dirixida a unha especialización académica ou profesional ou ben a promover a iniciación en tarefas investigadoras e a súa superación dará dereito á obtención do título de Máster. O terceiro ciclo terá como finalidade a formación avanzada do estudante en técnicas de investigación e a súa superación dará dereito ao título de Doutor.



EVIDENCIA. Datos empíricos relativos ás distintas dimensións que se avalían dunha institución ou programa. Acentúa a obxectividade da información. Perséguese a certeza, a fiabilidade e a consistencia dos datos que se obteñen na avaliación.

FIABILIDADE. Característica que se dá cando os resultados son iguais en medicións sucesivas. Dá conta do nivel de consistencia dunha variable. Tamén denominada confiabilidade.

GARANTÍA DE CALIDADE. forma de asegurar que un programa ou institución educativa é adecuada para os seus fins. Abrangue a calidade da docencia e a da investigación. Suponse que é explícita, por escrito, e pública.

GUÍA DOCENTE DA MATERIA. Documento en que se concreta e desenvolve o programa formativo dun módulo ou materia, realizando unha programación das diferentes actividades de ensino- aprendizaxe.

GUÍA USUARIO ECTS. Destinada aos usuarios potenciais do Sistema Europeo de Transferencia de Créditos Académicos (ECTS) para aplicar o sistema na practica. Contén os elementos principais do ECTS.

HABILIDADES. Capacidades instrumentais tanto xenéricas como especificas. As habilidades relaciónanse cos perfís profesionais ou de egreso dos programas de estudo.

HOMOLOGACIÓN. Proceso polo que un título ou uns estudos cursados se consideran equivalentes aos existentes no sistema ou institución que homologa.

I+D+i. Investigación, desenvolvemento e innovación.

ÍNDICE. Combinación de varios indicadores cuantificables nun só número. Ás veces sinónimo de taxa. fálase así de índices de calidade, índices de excelencia.

INFORMACIÓN ACCESIBLE E PÚBLICA. Conxunto de datos, mensaxes e documentos referidos ao Programa formativo emitidos publicamente e de fácil acceso.

INFORME DE AVALIACIÓN EXTERNA. Documento que expresa a opinión fundamentada e consensuada que os avaliadores externos fan da documentación dos POP, seguindo unha guía elaborada a tal fin.

LABORATORIOS E OBRADOIROS. Espazos destinados á realización de prácticas, experiencias, montaxes e outras actividades académicas planificadas no Programa formativo.

LEI ORGÁNICA DE UNIVERSIDADES (LOU). Lei 6/2001, do 21 de decembro, que trata de mellorar a calidade docente, investigadora e de xestión das universidades, fomentar a mobilidade de estudantes e profesores, afondar na creación e transmisión do coñecemento como eixo da actividade académica, responder aos retos derivados tanto do ensino superior non presencial a través das novas tecnoloxías da información e da comunicación como da formación ao longo da vida, e integrarse competitivamente xunto aos mellores centros de ensino superior no novo espazo universitario europeo que se está comezando a configurar.

MATERIA. Ámbito substantivo de coñecementos propios dunha disciplina ou carreira, que teñen unha unidade de coñecemento e pode integrar unha ou varias materias.

MELLORA. Incremento da calidade dunha institución, programa ou actividade docente, investigadora ou de xestión. Normalmente, contrástase con criterios ou estándares previamente establecidos para acadar niveis superiores de calidade.

MELLORA CONTINUA. Concepto empregado nos modelos de xestión que implica un esforzo continuado da organización para avanzar na calidade do programa formativo.

METODOLOXÍA DE AVALIACIÓN. Os diversos métodos e as técnicas que se empregan para a comprobación ou verificación dos coñecementos adquiridos e as competencias desenvolvidas.

METODOLOXÍA DE ENSINO-APRENDIZAXE. Os diversos métodos e técnicas empregadas no proceso de ensino-aprendizaxe.

MOBILIDADE. No marco da Educación Superior falarmos de mobilidade significa facer referencia aos programas de intercambio humano, de experiencias e de información que poden realizar institucións educativas españolas cun amplo abano de institucións educativas dos Estados membros da UE de todos



os niveis educativos. Estes programas teñen como obxectivo que a diversidade e as particularidades de cada sistema educativo se convertan nunha fonte de enriquecemento e de estímulo recíproco. Entre outros, destaca o programa Sócrates, cuxa acción principal se desenvolve baixo o programa Erasmus dirixido ao ensino superior.

NIVEL. Etapa ou fase secuencial completa na cal se estrutura unha determinada etapa no sistema de educación.

OBXECTIVOS DO PROGRAMA FORMATIVO. Aspectos, propostas e intencións para lograr e que están previamente definidos no Programa formativo.

PAS. Persoal de Administración e Servizos. Persoal funcionario ou laboral non docente que configura a estrutura administrativa, de xestión e de servizos da universidade.

PEMES. Pequenas e Medianas empresas.

PERFIL DE EGRESO. Conxunto de coñecementos e competencias definidos que deben reunir os/as alumnos/as ao concluíren o programa formativo.

PERFIL PROFESIONAL. Representación dos niveis das distintas esixencias dunha determinada actividade profesional, o que permite observar as características que deben presentar as persoas idóneas para ocupar esa actividade. Conxunto coherente de habilidades, coñecementos e capacidades necesarios para exercer unha gama máis ou menos ampla de postos de traballo afíns a un campo profesional.

PLAN DE ESTUDOS. Deseño curricular concreto respecto dun ensino determinado realizado por unha universidade, con suxeición ás directrices xerais comúns e as correspondentes directrices xerais propias, cuxa superación dá dereito á obtención dun título universitario de Grao de carácter oficial e validez en todo o territorio nacional.

PLANS DE ESTUDOS CONXUNTOS. Conxunto de ensino organizado por dúas ou máis universidades españolas conducentes á obtención dun único título oficial. As universidades poderán realizar convenios con universidades estranxeiras para impartir plans de estudos conxuntos conducentes a unha única ou a unha dobre titulación.

PLANIFICACIÓN. Proceso a través do cal, o equipo, persoas ou organismo reponsable do programa formativoa, deseña as estratexias para a consecución dos obxectivos do mesmo.

POD. Plan de Ordenación Docente.

POP. Programa Oficial de Posgrao.

PRÁCTICAS EXTERNAS. Conxunto de actividades de formación, realizadas polos alumnos en empresas ou institucións, destinadas para desenvolver a vertente práctica e profesional do programa de formación que son de carácter obrigatorio ou voluntario e recoñecidas ou non curricularmente.

PRÁCTICUM. Período de formación práctica que ten por finalidade o perfeccionamento e a complementación dos coñecementos adquiridos, así como a iniciación directa na actividade profesional. Este período garante o achegamento do alumno ao mundo laboral e realízase xeralmente en centros propios ou centros e institucións externas á Universidade, vinculados con ela a través de convenios de colaboración.

PROCESO ENSINO-APRENDIZAXE. Desenvolvemento de accións de ensino e aprendizaxe conducentes a conseguir a formación e a capacitación do estudante de acordo aos obxectivos do Programa formativo.

PROGRAMA FORMATIVO. Conxunto do ensino organizado que conduce á obtención dun título ou grao xunto a todos os elementos normativos, técnicos, humanos e materiais que o envolven e o levan a alcanzar os obxectivos establecidos polo organismo responsable deste.

RD. Real Decreto.

RECOÑECEMENTO DE REQUISITOS MÍNIMOS. Mecanismo que certifica que a institución cumpre cuns requisitos ou estándares establecidos.



RESULTADOS. Refírese á produtividade dunha institución ou dun programa de educación superior. Mídese fundamentalmente pola formación que obteñen os estudantes, ao terminar un curso académico, ou un programa completo. Pódese medir tamén polo tipo e nivel de traballo que obteñen.

RESULTADOS DE APRENDIZAXE. Conxunto de coñecementos, habilidades, procedemento, etc... que o estudante debe ter adquirido unha vez desenvolvido o ensino conducente a un título oficial.

SISTEMA DE INFORMACIÓN. Procesos e procedementos destinados a transformar os datos producidos polo organismo responsable do Programa formativo e a institución universitaria en información fiable, íntegra, facilmente accesible e oportuna para a xestión e a toma de decisión.

SUG. Sistema Universitario de Galicia.

SUPLEMENTO EUROPEO AO TÍTULO. Documento de información sobre o nivel e contido das ensinanzas: nivel de titulación, capacidades profesionais e competencias, entre outros, que acompañará ao título universitario.

TITORÍA. Período de instrución realizado por un titor a un alumno ou a un grupo reducido de alumnos, durante a formación dos estudantes e mediante a atención personalizada, co obxectivo tanto de repasar ou discutir os materiais dunha determinada materia e orientar na súa aprendizaxe, como de proporcionar información sobre a institución universitaria, o plan de estudos,... e as saídas profesionais en xeral.

TITULACIÓN. Diploma ou certificado que garante que se realizou un programa de estudos completo de forma exitosa. Refírese a carreira ou especialidade. É un sinónimo de título, ou sexa, o diploma obtido por un estudante, pero tamén de carreira ou programa. A titulación suxire a existencia dun plan de estudos elaborado.

TÍTULO PROPIO. O expedido polas universidades, acreditativo da superación doutras ensinanzas impartidas no uso da súa autonomía, carente dos efectos que as disposicións legais outorguen aos títulos oficiais.

TRABALLO DO ESTUDANTE. Conxunto de actividades educativas requiridas ao estudante para a consecución dos resultados do aprendizaxe (clases presenciais, traballo práctico, procura de información, estudo persoal...).

VALIDACIÓN: Constatación, mediante probas, de que algo é adecuado ou idóneo. Aplicable aos instrumentos de avaliación.

Táboas:

T-AX: Táboa - Aspectos Xerais do Programa de Posgrao.

T-XP: Táboa – Xustificación do Programa.

T-PF: Táboa – Programa de formación.

T-OX: Táboa – Organización e Xestión.

T-PA: Táboa – Persoal Académico.

T-RS: Táboa – Recursos e Servizos.

T-SGC: Táboa – Sistema Garantía de Calidade.


GUÍA PARAA IMPLANTACIÓNDOS PROGRAMASOFICIAIS DEPOSGRAO

GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE … · 2018. 6. 25. · estudos de...

Documents

Transcript of GUÍA PARA A IMPLANTACIÓN DOS PROGRAMAS OFICIAIS DE … · 2018. 6. 25. · estudos de...