Griego para dummies pronombres

9

Click here to load reader

description

griego para torpes

Transcript of Griego para dummies pronombres

Page 1: Griego para dummies pronombres

GRIEGO CLASICO PARA DUMMIES

PRONOMBRES PERSONALES

Los pronombres personales castellanos son las únicas palabras que “declinamos” ya quedecimos, por ejemplo, yo cuando es sujeto, me cuando es objeto directo o indirecto, elplural de yo es nosotros, etc. No te llamará la atención, pues, que en griego suceda lomismo:

1ª PERSONA 2ª PERSONA 3ª PERSONA

SING.

N.A.G.D.

ἐγώ > yoμε (μέ)μου (ἐμοῦ)μοι (ἐμοί)

σύ > túσε (σέ)σου(σοῦ)σοι(σοί)

οὗτος / ἐκεῖνος / ὁ δέ > élαὐτόν, αὐτήν, αὐτόαὐτοῦ, αὐτής, αὐτοῦαὐτῷ, αὐτῇ, αὐτῷ

PLR.

N.A.G.D.

ἡμεῖς> nosotrosἡμᾶςἡμῶνἡμῖν

ὑμεῖς> vosotrosὑμᾶςὑμῶνὑμῖν

οὗτοι / ἐκεῖνοι / οἱ δέ > ellosαὐτούς, αὐτάς, αὐτάαὐτῶν, αὐτῶν, αὐτῶναὐτοῖς, αὐταῖς, αὐτοῖς

Notas:

No existe un pronombre de persona de tercera persona. Para el nominativo usamos ése(οὗτος, αὕτη, τοῦτο), aquel (ἐκεῖνος -η -ο) o ὁ δὲ, ἡ δὲ, τὸ δὲ y para los demás casos αὐτός,αὐτή, αὐτό.

ὁ δὲ, ἡ δὲ, τὸ δὲ se usa cuando el sujeto ha sido mencionado en la frase anterior cumpliendocualquier función sintáctica, menos la de sujeto:

Ὁ λύκος τὸν παῖδα διώκει. ὁ δὲ εἰς ὑλῆν καταφεύγει.El lobo persigue al niño. Él se refugia en un bosque.

En griego está claro que ὁ δὲ sólo puede referirse a τὸν παῖδα.

La primera y segunda persona singular ofrece (menos en el nominativo) una forma átonay otra tónica. Las formas tónicas son enfáticas, es decir, suponen un contraste con otrapersona. Este contraste puede ser explicito (esa otra persona que sirve de contraste aparecemencionada en la frase) o implícito (esa otra persona que sirve de contraste sólo aparece enla estructura interna de la frase):

FORMA NO ENFATICA FORMA ENFATICA

Ὁ νόμος με ἀποκτείνει. La ley me mata. Οὐ σέ ἀλλὰ ἐμὲ ἀποκτείνει ὁ νόμος. No a tísino a mí me mata la ley.

1

Page 2: Griego para dummies pronombres

Λέγω σοι τὴν ἀληθεῖαν. Te digo la verdad.

Οἱ Ἀθηναῖοι ἀκούουσί μου. Los atenienses me escuchan.

Σοὶ λέγω τὴν ἀληθεῖαν. A tí te digo laverdad (y no a él. o a vosotros, o...)

Οἱ Ἀθηναῖοι ἐμοῦ ἀκούουσιν. Los atenienses me escuchan a mi.

¿Y qué pasa? ¿Es que las demás personas no se pueden enfatizar? ¡Pues claro! pero si están ennominativo, como el verbo informa per se de la persona, la aparición misma de las formaspersonales indica un énfasis en el sujeto. En el resto de los casos, basta con colocar elpronombre enfatizado al principio de la frase y con el contexto:

Οὐχ ὁ Φίλιππος ἀλλὰ ἐγὼ γυμνάζομαι καθ΄ἡμέραν.Yo hago deporte todos los días, no Filipo.(Frente a Καθ΄ἡμέραν γυμνάζομαι. hago deporte todos los días.)

Σὺ λέγεις ταῦτα, Tú dices eso (no yo o cualquier otro). (Frente a Λέγεις ταῦτα, Dices eso)

Οὐχ ὑμᾶς ἀλλὰ ἡμᾶς ἀποκτείνει ὁ νόμος. A nosotros nos mata la ley, no a vosotros.(Frente ὁ νόμος ἡμᾶς ἀποκτείνει. La ley nos mata.)

Ὑμῖν λέγω τὴν ἀληθεῖαν. A vosotros os digo la verdad.(Frente a Λέγω ὑμῖν τὴν ἀληθεῖαν. Os digo la verdad)

El caso genitivo se usa para indicar posesión cuando el poseedor NO es el sujeto:

ΕΓΩ ἐκάλεσαYo invité

σέa ti

καὶ τὸν φίλον σουy a tu amigo

(al amigo de tú)

τὴν Ἑλένηνa Helena

καὶ τὸν φίλον αὐτῆςy a su amigo

(al amigo de Helena)

τὸν Φίλιππονa Filipo

καὶ τὸν φίλον αὐτοῦy a su amigo

(al amigo de Filipo,)

ὑμᾶςa vosotros

καὶ τὸν φίλον ὑμῶνy a vuestro amigo

(al amigo de vosotros)

τὴν Ἑλένην καῖ τὸν Φίλιππονa Helena y Filipo

καὶ τὸν φίλον αὐτῶνy a su amigo

(al amigo de Helena y Filipo)

2

Page 3: Griego para dummies pronombres

Pronombres personales reflexivos

Cuando la acción verbal recae sobre el sujeto no nos valen los pronombres anteriores:puedes decir Σὺ μὲ ἀποκτείνεις, ἐγὼ ἀποκτείνω σε (Tú me matas, yo te mato), pero paraexpresar Tú te matas, yo me mato, NO puedes decir en griego Σύ σε ἀποκτείνεις, ἐγὼἀποκτείνω με. Para esto necesitas los pronombres reflexivos:

1ª PERSONA 2ª PERSONA 3ª PERSONA

SING.

NA.G.D.

---ἐμαυτόν, ἐμαυτήνἐμαυτοῦ, ἐμαυτῆςἐμαυτῷ, ἐμαυτῇ

---σεαυτόν, σεαυτήνσεαυτοῦ, σεαυτῆςσεαυτῷ, σεαυτῇ

---ἑαυτόν, ἑαυτήν, ἑαυτόἑαυτοῦ, ἑαυτής, ἑαυτοῦἑαυτῷ, ἑαυτῇ, ἑαυτῷ

PLR.

N.A.G.D.

---ἡμᾶς αὐτούς, αὐτάςἡμῶν αὐτῶνἡμῖν αὐτοῖς

---ὑμᾶς αὐτούς, αὐτάςὑμῶν αὐτῶνὑμῖν αὐτοῖς

---ἑαυτούς, ἑαυτάς, ἑαυτάἑαυτῶν, ἑαυτῶν, ἑαυτῶνἑαυτοῖς, ἑαυταῖς, ἑαυτοῖς

Así, pues para expresar los anteriores Tú te matas, yo me mato diremos Σεαυτὸνἀποκτείνεις, ἐμαυτὸν ἀποκτείνω.

Notas:

Como ves, la idea es -más o menos– añadir αὐτός a los pronombres.

La tercera persona plural también puede aparecer como σφᾶς αὐτούς, etc.

No existe una forma en nominativo porque, por supuesto, la acción verbal no puederecaer sobre el nominativo-sujeto en sí, sino sobre un complemento (directo, indirecto ocircunstancial) que refleje ese nominativo-sujeto.

El genitivo del pronombre personal reflexivo, al igual que el del no reflexivo, se usa convalor posesivo, pero en este caso -como es lógico- cuando el poseedor es el mismo que elsujeto.

Es importante no olvidar que en la primera y segunda persona del plural no usamos ἡμᾶςαὐτούς, ὑμᾶς αὐτούς, etc. sino ἡμέτερον αὐτούς, ὑμέτερον αὐτούς, etc:

Ἐγὼ αἰσχύνομαι τὰς ἐμαυτοῦ συμφοράς. > Yo me avergüenzo de mis desgracias. Σὺ αἰσχύνει τὰς σεαυτοῦ συμφοράς. > Tú te avergüenzas de tus desgracias. Οὗτος αἰσχύνεται τὰς ἐαυτοῦ συμφοράς. > El se avergüenza de sus desgracias. Ἡμεῖς αἰσχυνόμεθα τὰς ἡμετέρας αὐτῶν συμφοράς. > Nosotros nos avergonzamos denuestras desgracias.

3

Page 4: Griego para dummies pronombres

Ὑμεῖς αἰσχύνεσθαι τὰς ὑμετέρας αὐτῶν συμφοράς. > Vosotros os avergonzáis devuestras desgracias. Οὗτοι αἰσχύνονται τὰς ἑαυτῶν συμφοράς. > Ellos se avergüenzan de sus desgracias.

Esta estructura es fuertemente enfática, frente al simple uso del adjetivo posesivo o a lafalta de éste. Es decir, se da una gradación de énfasis todavía mayor que en el caso de lospronombres no reflexivos, como puedes ver en los siguientes cuadros (se incluye sólo elmasculino):

Enfasis para los pronombres no reflexivos. ENFASIS - ENFASIS +

μου ἑμός

σου σός

αὐτοῦ ἐκεῖνου, τούτου

ἡμῶν ἡμέτερος

ὑμῶν ὑμέτερος

αὐτῶν ἐκείνων, τούτων

Ὁ Φίλιππος τὸν φίλον μου ἐκάλεσε. / Οὐ τὸν ἐμὸν φίλον, ἀλλὰ τὸν σὸν ἐκάλεσε ὁΦίλιππος. Filipo invito a mi amigo. / Filipo no invitó a mi amigo, sino al tuyo.

Fíjate que para enfatizar ἀυτοῦ usamos ἐκείνου o τούτου. Esto se debe a que no hay unadjetivo posesivo de tercera persona:

Ὁ Φίλιππος Ἑλένην καὶ τὸν φίλον αὐτῆς ἐκάλεσε. / Τὴν μὲν Ἑλένην ἐκάλεσε ὁΦίλιππος, τὸν δ΄εκείνης (ταύτης) φίλον οὔ, ἀλλὰ τὸν ἑμόν.Filipo invito a Helena y su amigo. / A Helena sí que la invitó Filipo, pero no a su amigo,sino al mío.

Enfasis para los pronombres reflexivos.

ENFASIS - ENFASIS + ENFASIS ++

--- ἑμός ἑμαυτοῦ

--- σός σεαυτοῦ

--- --- ἑαυτοῦ

--- ἡμέτερος ἡμέτερος αὐτούς

--- ὑμέτερος ὑμέτερος αὐτούς

--- --- ἑαυτῶν

4

Page 5: Griego para dummies pronombres

Según esto, para expresar Yo cogí mi libro podemos decir:

1. Ἐγὼ τὸ βιβλίον ἔλαβον. (cogí mi libro...o cogí el libro cuando está claro que es el mío)2. Ἐγὼ τὸ ἐμὸν βιβλίον ἔλαβον. (cogí mi libro, no el de otro)3. Ἐγὼ τὸ ἐμαυτοῦ βιβλίον ἔλαβον. (cogí mi libro, cogí mi propio libro)

No olvides que 1. , aunque concuerda bastante con nuestro uso, está más extendido engriego: καλῶ τὸν πατέρα (Llamo a mi padre), ἡ γυνὴ ὁρᾷ τὸν ἄνδρα (La mujer ve a sumarido), etc.

Otro ejemplo Mataste a tus hijos, Medea.

1. Tὰ τέκνα ἐφόνευσας, ὦ Μήδεια.2. Tὰ σὰ τέκνα ἐφόνευσας, ὦ Μήδεια. (los tuyos, no los de otros)3. Tὰ σεαυτῆς τέκνα ἐφόνευσας, ὦ Μήδεια.

Como ves, el último es el más enfático: mató a sus propios hijos, que ya tiene tela la cosa.

Recuerda que, cuando se trata de la tercera persona, no existe el adjetivo posesivo, ni sepuede usar ἐκείνου.

El curioso caso de ἑ.

ἑ es un antiguo pronombre de tercera persona (que ya no ha salido en ἑαυτόν y en σφᾶςαὐτούς). Sus formas son:

3ª PERSONA

SING.

NA.G.D.

---ἑοὗοἷ

PLR.

N.A.G.D.

σφεῖς σφᾶςσφῶνσφίσι

Su uso se reduce a construcciones donde se da una reflexión indirecta, es decir, cuando Adice que B le hace algo a A. Por ejemplo,

Los servidores esperan a los amos. Los servidores los esperan.Οἱ οἰκέται τοὺς δεσπότας περιμένουσιν. Οἱ οἰκέται αὐτοὺς περιμένουσιν.

5

Page 6: Griego para dummies pronombres

pero:

Los amos ordenan a los servidores que los esperen.Οἱ δεσπόται τους οἰκέτας κελέυουσι σφᾶς περιμένειν.

Aunque las formas plurales se mantiene la distinción, en singular ambos casos son posibles:

Sócrates mandó a los servidores que le esperaran. Ὁ Σωκράτης τους οἰκέτας ἐκέλευσε ἑ περιμένειν.Ὁ Σωκράτης τους οἰκέτας ἐκέλευσε αὐτὸν περιμένειν.

Otros ejemplos:

∆αρεῖος ἐβούλετο οἱ τὼ παῖδε παρεῖναι.Darío quería que se presentaran ante él sus dos hijos.

Ἐδέδισαν μὴ οἱ Ἀθηναῖοι διαφθείρειαν σφᾶς.Temían que los atenienses los destruyeran.

Οὐκ ἂν ᾤετο ὁ Κλέων τὸν Νικίαν οἱ ὑποχωρῆσαι.Cleón no creía que Nicias le dejara el terreno libre.

EJERCICIOS:

1.

1. yo mismo corro en la palestra.___________ ἐν τῇ παλαίστρᾳ τρέχω.

2. los atenienses envian a sus (propios) hijos a la escuela.οἱ Ἀθηναῖοι τὰ _________ παιδία εἰς τὸ διδασκαλεῖον πέμπουσιν.

3. Te perjudicas a ti mismo al decir eso.ταῦτα λέγων _____________ βλάπτεις.

4. alabamos a nuestros (propios) oradores.τοὺς ________________ ρήτορας ἐπαινοῦμεν.

5. los enemigos los persiguen.οἱ πολεμίοι _____________ διώκουσιν.

6

Page 7: Griego para dummies pronombres

6. Los malos se aman a sí mismos.οἱ κακοὶ _______________ φιλοῦσιν.

7. El soldado quiere matarla.ὁ στρατώτης _____________ ἀποκτείνειν θέλει.

8. quiero suicidarme (=matar a sí mismo)_____________ ἀποκτείνειν θέλω.

9. Las vemos en el mercado.βλέπομεν ____________ ἐν τῇ ἀγορᾷ

10. Las chicas se miran en el espejo.αἱ κόραι _____________ ἐν τῷ κατόπτρῳ ὁρῶσιν.

11. ¿llamas a su amigo?ἆρα τὸν φίλον__________καλεῖς;

12. El niño llama a su propio amigo.τὸ παιδίον τὸν _________φίλον καλεῖ.

13. enviáis a vuestros propios soldados.τοὺς _____________ πέμπετε.

14. Simón pega a su vecino e insulta a su mujer.ὁ Σίμων τὸν γείτονα παίει καὶ τὴν γυναῖκα_____ ὁνειδίζει.

15. Nosotros mismos decimos eso.___________ ταῦτα λέγομεν.

16. Nosotras mismas decimos eso.___________ταῦτα λέγομεν.

2.

1. soy griego.2. eres griego, amigo.3. yo soy griego, no tú.4. mi amigo escribe las letras.5. es mi amigo el que escribe las letras.6. te amo, Elena.7. es a tí a quien amo, Elena.

7

Page 8: Griego para dummies pronombres

8. jugamos en el gimnasio.9. nosotros jugamos en el gimnasio, no los chicas.10. tú dices eso, no nosotros.11. ¿a mí me preguntas eso?12. Socrates nos enseña filosofía.13. Socrates nos enseña filosofía a nosotros, no a los ricos.14. mi padre es un buen ciudadano.15. mi padre sí que es un buen ciudadano.16. tu tío duerme mucho.17. es tu tío el que duerme mucho, no el mío.18. los extranjeros admiran nuestras armas.19. los extranjeros admiran nuestras armas, no las de los Espartanos.

1.

1. αὐτὸς / αὐτὴ2. ἑαυτῶν3. σεαυτὸν / σεαυτὴν4. ἡμῶν αὐτῶν5. αὐτοὺς6. ἑαυτοὺς7. αὐτὴν8. ἐμαυτὸν / ἐμαυτὴν9. αὐτὰς10. ἑαὐτὰς11. αὐτοῦ, αὐτῆς, αὐτῶν12. ἑαυτοῦ13. ὑμῶν αὐτῶν14. αὐτοῦ15. αὐτοὶ16. αὐταὶ

2.

1.. Ἑλλὴν εἰμί.2. Ἑλλὴν εἶ, ὦ φίλε.3. οὐ σὺ ἀλλὰ ἐγὼ Ἐλλὴν εἰμί.4. ὁ φίλος μου γράφει τὰ γράμματα.5. ὁ ἐμὸς φίλος γράφει τὰ γράμματα.6. ἀγαπῶ σε, ὦ Ἑλένη.7. ἀγαπῶ σέ, ὦ Ἑλένη.8. ἐν τῇ παλαίστρᾳ παίζομεν.9. οὐχ αἱ κόραι ἀλλὰ ἡμεῖς ἐν τῇ παλαίστρᾳ παίζομεν.

8

Page 9: Griego para dummies pronombres

10. οὐχ ἡμεῖς ἀλλὰ σύ ταῦτα λἐγεις.11. ἐμὲ ταῦτα ἐρωτᾷς;12. ὁ Σωκρατης ἡμᾶς τὴν φιλοσοφίαν μανθάνει.13. οὐ τοὺς πλουσίους ἀλλὰ ἡμᾶς μανθάνει ὁ Σωκρατης τὴν φιλοσοφίαν.14. ὁ πατὴρ μου χρηστὸς πολίτης ἐστίν.15. ὁ ἐμὸς πατὴρ χρηστὸς πολίτης ἐστίν.16. ὁ θεῖος σου πολὺν χρόνον καθεύδει.17. οὐχ ὁ ἐμὸς ἀλλὰ ὁ σὸς θεῖος πολὺν χρόνον καθεύδει.18. οἱ ξένοι τὰ ὅπλα ἡμῶν θαυμάζουσιν.19. οὐ τὰ τῶν Λακεδαιμονίων ἀλλὰ τὰ ὅπλα τὰ ἐμὰ θαυμάζουσιν οἱ ξένοι.

9