GOYA (1746-1828)

FRANCISCO GOYABERE GARAI HISTORIKOA

- Absolutismoa eta despotismo ilustratuaren garaia (Carlos IV eta Godoy)

- Ilustrazioa (harreman estuak izan zituen garaiko ilustratuekin).

- Frantses iraultza.

- Espainiako independentzia gerra (1808-1814)

- Fernando VII.aren itzulera eta Frantziarako exilioa.

IZAERA ETA PENTSAMENDUA

- Gizarte estamentala eta Antzin Erregimenarekiko kritikoa.

- Independentzia gerran, krudelkeria, indarkeria eta gerra-sarraskien lekuko eta salatari

LANAK

- Gorte pintorea izan zen (noble eta erregeentzako pinturak eginez).

- Libreki, bere kaxara, pintura anitz egin zituen: pintura beltzak, grabatuak (kapritxoak, desastreak, disparateak eta tauromakia).

BERE OBRAREN GARRANTZIA

- Pintura garaikidearen iragalea: erromantizismoaren, inpresionismoaren, espresionismoaren eta surrealismoaren aitzindari kontsideratuta.

1. Hastapenak Zaragozan: erlijio gaiak eta eliz barruko dekorazioak.

2. Madrilen finkatze garaia (1774-90): - Tapizgintzarako lanak: eguneroko gaiak, ohiturak.

3. 1790. hamarkada (gorra geldituko da) - Dramatismotik hurbil. Gauzen alde ezezkor eta ilunena ikusten du. - Kapritxoak (grabatuak): gizarteari kritika

4. Noble erretratugile eta gorte, ganbara pintore (1799- 1808) - Errege familiaren eta gorte kideen (ministroen familien) erretratuak.

5. Independentzia gerra (1808-1814) - Bere kabuz, inork enkargatu gabe, gerraren testigantza plastikoa utzi zuen. Gerrak ikaragarri

hunkitu zuen eta sentsibilitate hori agerian gelditzen da bere lanetan. Gai nagusia: gerra - Lanak: fusilamenduak desastreak (grabatuak):gerra gehiegikeri eta ankerkerien islada. 6. Fernando VII.aren itzulera: berrezarkuntza (1814-23): bakardade eta isolamendu garaia. - Pintura beltzak, grabatuak (disparateak): espresionismo eta surrealismoaren aitzindari

7. Burdeosen (1824-28): grabatuak (tauromakia eta disparateak) eta pintura alaiagoen garaia: inpresionismoaren iragarle.

FRANCISCO DE GOYA: ETAPAK

GOYA: TAPIZEN GARAIA (1774-90) (eguneroko gaiak, herritarren ohiturak)

La gallinita ciega

TAPIZEN GARAIA (XVIII. BUK). HERRITARREN OHITURAK

ZANKOAK

Muchachos jugando a soldados

Jugadores de naipes

TAPIZEN GARAIA (XVIII. BUK): EGUNEROKO GAIAK ETA

OHITURAK

PELELEA

TAPIZEN GARAIA (XVIII. BUK): EGUNEROKO GAIAK

EZKONTZA

GOYA: 1790. HAMARKADA:

DRAMATISMOA

NAUFRAGIOA

GOYA 1790. HAMARKADA: DRAMATISMOA

SUTEA

EROETXEA

GOYA: 1790. HAM, KAPRITXOAK (GRABATUAK)

ESANAHIA, GAIAK ETA HELBURUA

80 kapritxo ditu. Goyak hauek, “giza okerrak eta zirien” adierazle gisa aukeztu zituen. Kapritxoek, ohitura eta sineskerien kritika zorrotza eta hezgarria egiten dute (ilustrazioarekin bat eginez). Oro har, garaiko egitura politiko-sozialari erasoak dira.

GAIAK

Gaiak: antiklerikalismoa, sorginkeria, inkisizioari kritika, ezjakintasuna, gizarte estamentalaren injustiziak…

GRABATUAREN TEKNIKA

Grabatuaren teknika erabiltzearen arrazoia: lanaren zabaltzea errezteko (kopiak). Hala ere, ez ziren kopia askorik egin, inkisizioaren beldurrez, grabatuen plantxak erregeari oparitu egin baitzizkion.

EZAUGARRI TEKNIKO-FORMALAK

Espresionismoaren aurrekari: figuren deformazio eta nahasketak.

Surrealismoaren aurrekari: irudimenezko figurak (deabru, mamuak, animali fantastikoak…)

GOYA: 1790. HAM, KAPRITXOAK (GRABATUAK)

GOYA: 1790. HAM, KAPRITXOAK (GRABATUAK)

GOYA: 1790. HAM, KAPRITXOAK (GRABATUAK)

GOYA ILUSTRATU ETA NOBLEEN ERRETRATUGILE (XVIII. buk, XIX. has)

Moratin

Jovellanos Floridablancako dukea

GOYA ERRETRATUGILE (XVIII. BUK)

Marquesa de Pontejos Condesa de el Carpio

CONDESA DE CHINCHON

GOYA: NOBLE ETA ILUSTRATUEN ERRETRATUGILE (XVIII. buk. XIX has)

OSUNA DUKEAREN FAMILIAALBAKO DUKESA

MAJAK BALKOIAN (1812)

MAJA JANTZITA (1800-03)

MAJA BILUZIK

(1799-1800)

GORTE PINTORE (1799-1808)CARLOS IV.aren FAMILIA

F VII

C. Mª

GOYA

CARLOS IV.aren FAMILIA

GODOY

CARLOS Mª

INDEPENDENTZIA GERRA (1808-1814)

2 DE MAYO DE 1808, CARGA DE LOS MAMELUCOS

1808ko MAIATZAREN 3a (MONKLOAKO FUSILAMENDUAK)

1808ko MAIATZAREN 3a, MONKLOAKO

FUSILAMENDUAK

GERRA GARAIKO PINTURAK

Sardiniaren ehorzketa (1815)

Atsoa eta denbora (1810)

GERRA GARAIKO PINTURAK

INKISIZIOAREN AUZITEGIA (1812)

DESASTREAK (grabatuak)

DESASTREAK (grabatuak)

DESASTREAK (grabatuak)

DESASTREAK (grabatuak)

DESASTREAK (grabatuak)

BERREZARKUNTZA, F VII: 1814-23

1. PINTURA BELTZAK: QUINTA DEL SORDOKO HORMA PINTURAK (Espainiaren “kronika beltza” egiten duten pinturak)

BAKARDADE ETA ISOLAMENTU GARAIA. BERE MUNDUAN SARTZEN DA (subkontziente eta aluzinazioen munduan: surrelismo eta espresionismoaren aitzindari)

SURREALIS-MOAREN ETA ESPRESIONIS-

MOAREN AITZINDARIAK

BI HATSO JATEN

1. PINTURA BELTZAK

SATURNO BERE SEMEA JATEN

ANKERKERIAREN ISLADA

ESPAINIAKO TIRANIAREN ADIERAZLEA

ESPRESIONISMOARENGANAKO BIDEA

AKELARREA (pintura beltzak)

2. GRABATUAK: DISPARATEAK: hauetan ere (pintura beltzetan bezalaxe) ezaugarri espresionista eta surrealistak aurki daitezke.

BERREZARKUNTZA, F VII: 1814-23

DISPARATEAK

AZKEN ETAPA: BURDEOSEN

TAUROMAKIA

BORDELEKO ESNESALTZAILEA

(1827)

INPRESIONISMOA-REN AITZINDARI

ERLIJIO GAIAKS. Jose de Calasanz-eko azken jaunartzea (1819)

S. Antonioren miraria