Taberna girokomusika saioak Oraindik ere eusten zaio Goierrin lau hormen artekobabesean kontzertuak antolatzeko ohiturari 8-9

Isuo Sasiia bakarlaria eta Jon Muruatronpeta-jotzailea, Legazpiko Karibe Zaharratabernan emandako kontzertu batean. ASIERZALDUA

Goierritarraren eta Otamotzen astekaria

Miren Deba 3 Iritzia 4-5 ElenaUranga, Oncomed proiektuaz6-7 Sorgintxulo aisialdi taldea10 Segurako ‘buruberoak’ 11Juan Tapia trikitilaria 12-13Irakurtzea, altxorra 15

GOIBERRI

187. zenbakia. 2016ko apirilaren 22a

02 GOIBERRIPUBLIZITATEA

GOIBERRI 03KATE MOTZEAn

«Auzo txikietan, onerako etatxarrerako, denok dugu elkarren berri»

Miren DebaGabiriako Aztiria auzoko bizilaguna

Josune Zarandona GabiriaMiren Deba (Aztiria, 1994) Le-hen Hezkuntza Bereziko azkenikasturtean dago. Gabiriako Az-tiria auzoan hazi eta bizi da. Au-zoko ekimenak antolatzen ari-tzen da, batez ere festak, «aur-ten uztailaren 15etik 18raizango dira». Festetan auzoak«bizia» hartzen duela dio. Auzotxiki batean bizitzeak «kotxeabehar izatea» dakar mugitze-ko, baina inguruak ematen dion«lasaitasuna edo naturarekikoharremana» ez ditu beste ezer-gatik aldatzen. Hori bai, garbidauka, «auzo txiki batean one-

rako edo txarrerako» denok du-tela elkarren berri. Zein zaletasun dituzu?Mendira joatea, eta trikitixa edobertso saioak.Liburu bat.Amaren eskuak.Musika talde bat.Etzakit.Abesti bat.Josu Zubiaren edozein, eta triki-tixa.Janari bat.Onddo-nahaskia.Edari bat.Sagardoa.Oporretarako leku bat.

Kantabria aldea.Goierriko txoko bat.Larraitz edo Aztiri gaina.Amets bat.Ametsak egi bihurtzea.Jaso duzun oparirik bereziena?Belarritako pare bat eta argazkimuntaia bat.Zeri diozu beldurra?Heriotzari.Gorroto duzuna.Itxurakeria eta inbidia.Gabiriako alkate bazina?Herritar bat gehiago izaten ja-rraituko nuke.Aztirian biziko ez bazina?Beste herri txikiren batean.

«Aztirian dugunlasaitasuna edopaisaiaazpimarratukonituzke»

JOSUNE ZARANDONA

GOIBERRI

Argitaratzailea:Goierriko Hedabideak SLZuzendaria: Iñaki GurrutxagaKudeatzailea: Ione BerasategiKoordinatzailea: Tere MadinabeitiaDiseinua eta banaketa:Bidera zerbitzuak. Berria TaldeaLege gordailua: SS-1638/2011

Egoitzak:Beasain:Oriamendi, 32. 20200.Urretxu: Iparragirre, 11 (Kaletxiki). 20700.Telefonoak:Beasain: 943-16 00 56Urretxu: 943-72 34 08

Webgunea:goiberri.eusPosta elektronikoa:goiberri@hitza.eusPublizitatea: 607 530 424 – publi@goiberri.eusBezero arreta / harpidetzak:902-82 02 01 – harpidetza@hitza.eus

Diruz laguntzen dutenerakundeak:Udalak: Altzaga, Arama,Ataun, Beasain, Itsasondo,Lazkao, Olaberria, Urretxu,Zerain, Segura etaZumarraga

04 GOIBERRIIRITZIA

Antxiñe Mendizabal AranburuIdazlea

Interes orokorrarenizenean

arrituta en-tzun nuenberria irra-tian: aurrekoastean, Arce-

lor Mittalen akzioak %10 igoziren burtsan. Aldi berean,multinazionalak zera jakinara-zi zuen Zumarragako lantegia-ri buruz: «Lantegia ez da lehia-korra gaur egungo altzairuarenmerkatuan». Kontrakoa emanbadezake ere, Zumarragakolantegiaren krisia ez dago tal-de osoaren egoera ekonomikoonarekin kontrajarria. Aditubatek eman zuen azalpena:multinazionalak 90eko ha-markadan lantegi ugari erosizituen mundu osoan altzairu-gintzan lidergoa lortu eta berenagusitasuna ezartze aldera.Erosketen ondorioz, zorpetuegin zen. Gaur, zorra arintzeko,lehiakortzat jotzen ez dituenlantegiak ixtea erabaki du berekontuak onbideratze aldera.Horrenbestez, burtsak ondo-rioztatu du Arcelor Mittal en-presa-taldea fidagarria dela,eta bere akzioek gehiago baliodute.

Kontzeptu ekonomikoakgorabehera, nik zera ulertudut: Zumarragako altzairute-giak ez die multinazionalareninteres orokorrei erantzuten;lantegia zama bat dela ustedute, eta zamaz libratzea era-baki dute. Bistan da, beraz, tal-dearen interes orokorrak etaZumarragako langileenak tal-kan daudela.

Arcelor Mittalen jarduera gi-datzen duten baloreak ezagu-tu nahian jo dut multinaziona-laren atari digitalera: «Altzariafuntsezko materiala da gaurkomunduan eta etorkizunari be-gira garapen iraunkor eta ja-sangarriari eusteko, ezinbes-tekoa»; «teknologia berritzai-leekin egiten dugu lan,altzairugintzaren prozesuaberritzeko eta klima-aldake-taren aurka borroka egiteko»;«gure jarduera guztiak giza-kiaren segurtasuna eta osasu-na dute ardatz»; «Arcelor Mi-ttal fundazioa 30 herrialdetandago zabaldua eta tokian toki-ko elkartasun proiektuei ema-ten die babesa». Irakurritako-ak egiari baino gehiago, pro-

pagandari erantzuten diolaesango nuke; publizitate iru-zurtiari. Alegia, komeni denaesan eta komeni ez dena isil-du. Albisteen atalean, esatebaterako, ez da aipamenik txi-kiena ere egiten Zumarragakolantegiaren bideragarritasu-nari buruz edo herriaren jasan-garritasunari buruz.

Ekonomiari buruzko teoriekaztertua dute aspaldi interesorokorraren eta norbanakoa-ren arteko talka. Liberalismoakesanda utzi zuen gizakiarenberezko egoismoak, nork bereinteresak defendatzera era-maten duela, eta interes horiekgizartearen interes orokorrare-

H

kin bat egin ohi dutela. Horixebera sinetsarazi nahi digutemultinazionalaren mezuek. Li-beralismoari aurre eginez,marxismoak klase-borrokarenzilegitasuna jarri zuen indarre-an, argudiatuz ondasun txikiaduten pertsonen interesak ezdatozela bat aberatsen intere-sekin eta, aberatsak aberatsa-go izateko, pobreak pobreagoizan behar dutela; horregatikaldarrikatzen dute borroka Zu-marragako langileek.

Liberalismoaren ezintasu-nak gainditu nahian, onartudute liberalek, gizarte-borro-kan, batzuek irabazteko, bestebatzuek galdu egin behar dute-la, eta marxistak isilarazteko,kalte-ordaina kontzeptua as-matu zuten. Hau da, galtzailea-ri sari bat eman behar dio ira-bazleak legez, galera berdin-tzeko; justiziaren izenean.Horixe egiten ari da Arcelor Mi-ttal Zumarragako langileei bir-kokapenak eta aurre erretiroakeskainiz.

Gehienoi iruditzen zaigu ezdela justua Zumarragako lan-tegia ixtea multinazionalareninteres orokorraren faboretan.Izan ere, eta akaso oker nago,baina, ez dut uste Zumarraga-ko lantegiko 350 langileen ar-tean, Arcelor Mittaleko akzio-dun bakar bat dagoenik; eztaZumarragako herritarren arte-an ere. Harrituko nintzateke;jokoa ez baita soldatapekoen-tzat normalean errenta; bur-tsa-jokoa esan nahi dut.

GOIBERRI 05IRITZIA

Ez dut azkar ustekoa izan nahi,baina Zumarragako Arcelor Mi-ttalen kasua iragarritako heriotz baten kronika izan da. 2014ko udanegin zuten lehen mehatxua, ondoren langileek soilik bete dutenakordio batekin itxi zena. Izan ere, gaizki itxitako mehatxu hura Da-moklesen ezpata zen, gerora etorri zitekeenaren atarikoa.Bereziki mingarria izan da, formetan ere, enpresak harrokeri izu-

garriaz jokatu duelako. Baina bereziki egiten zait asaldagarria, ar-duradun politiko askoren itxurakeria eta jartzen duten harriduraaurpegia. Benetan ez zekiten hau gertatu zitekeenik? Zeri begiraegon dira orain arte? Arduradun zuzena enpresaren zuzendaritzada, baina arduradun politiko askok ez dute ongi jokatu eta Arcelorutzikeriak itxi du, gure arduradun poiltikoen utzikeriak.

Kuriosoa da herrialde honetan gertatzen ari dena. Kapitala etainbertsioak erakartzeko herrialde edo eskualde erakargarria izanbehar dugu, erraztasun guztiak eskaintzen ditugu (Aberastasuna-ren Gaineko Zerga kendu du Aldundi berriak), Arcelor bezalakoeinahi dutena egiten uzten diegu eta ondoren larritzen gara badoa-

Korapiloa, eta ez txikia, Arcelor Mittalen kasuakazken asteo-tan zintzurrean eragin didana, Josu. Nekez jar niezaioke korapilorikarduradun politikoei egin diezun kritikari. Botere politikoari, kon-tzientzia amiñi bat dudanez geroztik ezagutu dudanari behinik-behin, ez diot sekula federik aitortu, are gutxiago elite ekonomiko-en menera dantzan dabilenari.Baina utz iezadazu korapiloa neure sokara ekartzen, distantzia

hurbilagorako lentez begiratzen auziari. Langileekiko herritarrokazaldutako elkartasun adierazpenak ezinbesteko keinu humano-ak begitandu zaizkit, baina boomerangmoduan bueltan datozki-dan gezi galderak ere biraka dabilzkit. Noiz eta nola irentsi genuenglobalizazioaren amua? Noiz eta nola erosi genuen desjabetzeekonomiko eta soziala, kultur aberastasunaren mozorropean?2014ko mehatxuaren garaian soilik ez; noiz hasi gintzaizkion en-tzungor eta ez-ikusiarena egiten enpresaren jarduera multinazio-nal, turbokapitalista, kutsatzaile, deshumanizatuari? Zein udabe-rri oparo ustekoan egin genuen geure elitearen diskurtsoa, nahiz

eta haienarengandik oso bestelakoa izan geure egunerokoa, edoOwen Jonesen Chavs gogora ekarriz, zein bide bazterretan galdugenuen kontzientzia sozial taldekoa?Botere munstroak herritarron arteko arrakal txikienak baliatzen

ditu garaile ateratzeko; eta bien bitartean geure herriotako sarre-ran, ezker-eskuin, munstro hil eta huts bana dugu gaur-gaurkoz. Bimunstro huts, langile eta herritarron ekimen bateratu, eraldatzaileeta konstruktiboz biziaraziak izateko zain.

bateta

bat

Asteko irudia

Josu Aztiria

Gorka Erostarbe

Josu Maroto

Elena Uranga Elena Urangari elkarrizketaoraingoan.Bizitzari erreparatuz!

zelako beste inora. Eta aldi berean, Gipuzkoako Foru Aldundiak,2012ko uztailean martxan jarri zuen Diru sarrerak Bermatzeko La-guntza kentzeko erabakia hartzen du Aldundi berriak migratzaile-en «dei efektua» dakarrelako. Migratzen duen kapitala erakarrinahi da, baina migratzaileen kapital humanoa, urrun mesedez. Herritar ororentzako eskubide sozialak bermatzea edo elkarta-

sunez mozorrotutako karitatean oinarritutako gizartea. Horra hor,gure korapiloetako bat.

06 GOIBERRIELKARRIZKETA

«Web plataformari eskergaixoak gutxiagotanjoaten dira larrialdietara»

Elena UrangaErizaina

GOIBERRI

GOIBERRI 07ELKARRIZKETA

Loinaz Agirre BeasainDonostia Ospitaleko Ido Onko-ematologia unitatean lan egi-ten du Beasaingo Elena Urangaerizainak. Azken aldian, minbi-zia duten gaixoek kimioterapiatratamendua jasotzen dutenpazienteen osasun kontrolaeta jarraipena egiteko Onco-med web plataforma egokitzenaritu da. 40 gaixorekin probaegin dute eta oso emaitza onakjaso dituzte. Zer da Oncomed plataforma?Kimioterapia tratamendua ja-sotzen duten gaixoen eta fami-liartekoen laguntzarako webplataforma bat da. Erabiltzaile-ak erregistratu egiten dira etalau arlo nagusi ditu. Batetik, ki-mioterapia tratamenduak sor-tzen dituen sintomen kontrolaegiten da. Beste batetik, arloemozionalerako tartea dago.Hirugarren arlo batean, me-zuen bidez, gaixoen eta fami-liartekoen parte hartzea bila-tzen duen gunea dago. Lauga-rren gunea, azkenik, liburutegiada. Aholkuak, informazioa, bi-deoak... daude bertan. Lehenengo guneari dagokione-an, zein kontrol mota ematendio gaixoari?Kimioterapiak sortzen duen to-xizitateari buruzko galdetegiadago. Gaixoak ematen dituenerantzunen arabera, sintomenalerta maila neurtuko da. Laugraduko alertak daude. Lehe-nengo eta bigarren mailakoalertak sintomak normaltasu-naren barrukoak direla adieraz-ten du. Hirugarren mailako aler-tarekin erizainak beste senda-gairen bat emango dio edoaholkuak eman dizkio. Eta lau-garren mailako alerta ateratzenbada, larrialdietara edo ospita-lera joatea esan nahi du. Galdetegitaren momentuko

erantzunak aurretik betetakoerantzunekin konplimentatzendira.Alerta mailaren neurketa ho-rrekin gaixoak lasaitzeko balio-ko du prozesua normaltasune-an doala ikusten badu, ezta?Bai, hori da. Toxizitatearen

tsegua bukatzeko. Arlo kualita-tiboan, gaixoaren eta sendi ar-tekoen arlo subjetiboa aztertudugu. Zer moduz sentitu direneta abar. Kuantitaboan, berriz,zenbat gaixo joan ziren larrial-dietara, zenbat ospitaleratzeaurreztu ditugun eta abar az-tertu ditugu. Zein ondorio atera dituzue?Orokorrean, bizitza kalitateaasko hobetu zaiela diote. Gai-xoek asko eskertu dute plata-formarekin sentitu izan dutenlaguntza eta babesa. Badakitebeti norbait dagoela entzutekoeta erantzuteko. Badakite or-denagailuaren beste aldeanprofesionalak daudela beti.Horretaz gain, alerta mailarenazterketari esker, ospitalera bi-daia gutxiago egin dituztelaesaten dute. Gaixoen eta fami-liartekoen artean ere harrema-nak sendotu egin direla esandigute. Kasu batean, adibidez,gaixoa hemen bizi zen eta sen-diartekoa Madrilen; plataformahorri esker elkarren berri zuze-na izan zuten. .Jarraipen estandarraren ka-suan, berriz, zein ondorio jasoduzue?Orain arte, gaixoak kontsultara

etorri, kimio tratamendua jarri

neurgailuan sintomaren neur-gailuan ok ateratzen deneanasko lasaitzen dira gaixoak, ba-dakite normaltasunaren ba-rruan doala tratamendua. Aler-tak esango dio gaixoari larrial-dietara joan behar duen ala ez.Plataformari esker, gaixo gu-txiago joan da larrialdietara etaalferreko bidaia gutxiago egindituzte. Aurretik, sintomarenbalorazioa gaixo bakoitzak egi-ten zuen eta berak erabakitzenzuen larrialdietara joan ala ez.Gainera, informazio guztia

Osakidetzako zerbitzarian gel-ditzen da eta automatikokitxostena sortuko du. Gaixoare-kin lotura duten profesionalguztiek eskura izango dute.Arlo emozionalarekin nola egi-ten duzue lana?Beste galdetegi bat du, galde-tegi estandar bat, eta ez dualerta sistemarik. Erantzunenarabera erizainak baloratukodu gaixo hori psiko-onkologia-ren beharrik baduen.Horretaz gain, egunkari emo-

zionala ere badago. Bai gaixoaketa bai familiartekoek, beraienbizipenak eta sentipenak idaz-teko aukera daukate.Aurretik bazuten kontsulta be-rezirik kimioterapia hartzen zu-ten gaixoek?Bai, beharra ikusten genuen etatoxizitate kontsultarako telefo-noa geneukan. 08:00etatik20:00etara funtzionatzen du.Plataformaren erabiltzaileekere izan dute telefono hori era-biltzeko aukera.Internetik ez dutenengan pen-tsatu al duzue?Bai, gaixo batzuek adinagatikedo ez daukate Internetik bainahori ez da arazoa izango. Hogeitelefono mugikor dauzkaguprestatuta Internetarekin, halabehar duten gaixoei edo sen-diartekoei uzteko.40 gaixorekin entsegua eginduzue. Batetik, 20 lagunek pla-taforma erabili dute eta beste-tik, beste 20k, orain arteko ja-rraipen estandarra.Bai, orain arteko sistema erabiliduen gaixo bat falta zaigu en-

eta etxera joaten ziren, euskarriberri honen babesik gabe. Sin-tomak agertzen hasten zirene-an, gaixo bakoitzak berak balo-ratzen zituen sintomak eta bereerabakiaren arabera joaten zenlarrialdietara. Plataforma era-bili dutenak baino gehiago joandira ospitalera. Plataformare-kin gaixo bakoitzak ez du balo-ratzen bere sintoma; galderenerantzunen ondorioz, platafor-mak esaten du larrialdietarajoan ala ez. Ondorioz, jende gu-txiago joan da larrialdietara.Plataforma gaixo errealekinprobatu ondoren, hurrengopausoa zein izango da?Entsegua bukatu eta tresnahau mediku onkologikoarensisteman ezarriko dugu; trata-mendu eta patologia gehiago-tara zabalduko dugu. Hemato-logia, erradioterapia eta palia-tiboetara adibidez. Plataformahau edozein patalogiatara ego-kitu daiteke.Zuk gidatu duzu entsegua etaharreman handia izan duzu gai-xoekin eta sendiartekoekin.Aberatsa izango zen hori zure-tzat?Onkologian hamalau urte da-ramatzat eta orain arte kon-

tsultan eta kimioterapian ikus-ten nuen bakarrik gaixoa. Geroetxera joaten zen eta kitto. Pla-taformarekin aukera izan dugugaixoak nola eramaten duentratamendua momentuoroikusteko eta ezagutzeko. Zatipribatu hori ezagutzeko aukeraizan dugu. Alboko eragin guz-tiak gaixoekin bizitzen ditugu.Oso harreman politak sortudira.Minbizia hitza entzute hutsakbeldurra sortzen du. Etengabe-ko babes hori daukatela senti-tzea garrantzitsua izango daezta?Bai, oso. Gaixoek eskatuta,orain, Oncoweb sare sozialasortuko dugu, osasun arlokoprofesionalaren gidaritzapean.Informazio fidagarria, kontras-tatua emango da. Batez ere,emozioen arloa landuko dabertan.

«Gaixoek askoeskertu duteplataformarekinsentitu dutenbabesa»

«Gaixoek eskatuta,oncoweb saresoziala sortukodugu; emozioenarloa landuko du»

08 GOIBERRIASTEKO GAIA

Rock musika tabernei oso lotua egonda beti. Goierrin ere, taberna askotanantolatzen dituzte kontzertuak.

Asier Zaldua UrretxuTabernak eta rocka estuki lo-tuak daude. Historiako rock tal-de handienek tabernetan es-kaini zituzten beraien lehenkontzertuak eta, gainera, ta-bernetan sortzen den berota-suna ez da areto handietan sor-tzen. Goierrin ere makina battabernatan antolatzen dituztekontzertuak. Bi ostalari betera-nok eta bi gaztek rockaren etatabernen arteko loturari buruzhitz egin dute.Joseba Telleria Iuseppe Le-

gazpiko Karibe Zaharra taber-nako nagusietako bat da. Osogaztetan hasi zen ostalaritzaneta duela 25 urte Karibe Zaha-rra taberna hartu zuen, AgustinSan Migel Txamar bere lehen-gusuarekin.Beti gustatu zaio rock musi-

ka, baina duela gutxi hasi zenkontzertuak antolatzen. «Gurebezero batek proposatu zigunkontzertuak antolatzea, YerkoOrtiz gitarra-jotzaileak. Duelabost urte izan zen hori. Herrianrock kontzertu gutxi antolatzenzirela esan zuen eta lehen kon-tzertua berak eman zuen, besteherritar batzuekin».Ordutik, makina bat emanal-

di antolatu dituzte Karibe Za-harrean. «Hilero hiru bat kon-tzertu antolatzen ditugu. Taldeoso ezberdinak pasa dira he-mendik. Herriko taldeak hasi zi-ren, baina Internet eta sare so-

zialak medio, kontzertuak an-tolatzen ditugula zabaldu daeta talde askok deitzen dute.Birak egiten ari diren taldeaketortzen dira. Bospasei kon-tzertu ematen dituzten inguru-ko tabernetan eta gastuak de-nen artean ordaintzen ditugu».Kalitate handiko taldeak

etortzen direla dio. Karibe Za-harretik Cesar Domenech, TheCrockets, Tutti Frutti Jazz Pro-ject, Pepe Botika, Edson Goya,Yaman Brothers, The Northagi-rres, Menphis Mafia, Arraio,

Klakson eta Jon Gurrutxagapasa dira, besteak beste.Telleriak kontzertua gogoan-

garri asko egon direla dio, bainaberarentzat bereziena YerkoOrtizek eta bere ikasleek urteroematen dutena da. «Gitarraikasleentzat ikasitakoa erakus-teko oso aukera polita da etajende asko etortzen da. Bestal-de, The Romanticos taldeakhemen aurkeztu ditu disko guz-tiak».Kontzertuak antolatzea me-

rezi duela uste du. «Ostiralgauetan jendea pozik dago etakontzertuetan oso giro politasortzen da. Bezeroak pozikikustea oso pozgarria da etamusikariak ere gustura aritzendira. Izan ere, eszenatoki bate-an jotzen dute eta soinua askozaintzen dugu. Gainera, taber-na altua eta karratua da, etahori ere lagungarria da».

Kontzertuak antolatzen hasizirenetik, lehen baino musikazaleagoa dela onartu du. «Ta-bernak musika zale izatera be-hartzen zaitu, baina kontzer-tuak antolatzen ditugunetikgehiago zaletu naiz: kontzertugehiagotara joaten naiz, musi-kari buruzko albisteak jarrai-tzen ditut... Rock zalea izan naizbeti, baina Mikel Laboa eta Be-nito Lertxundi ere asko gusta-tzen zaizkit».

Troskaeta tabernaHerri txikietan ere badauderock kontzertuak antolatzen di-tuzten tabernak. Ataungo Tros-kaetan, adibidez. Aitor Aldaso-rok 14 urte zituenetik lan egitendu bertan. 2001ean berak hartu

zuen negozioa eta duela zazpibat urte kontzertuak antola-tzea erabaki zuen. «Herrikomusikariekin hasi ginen. Lehenkontzertua Belarra taldeakeman zuen», gogoratzen du.Ordutik, makina bat talde

Rockarentenpluak

Legazpiko KaribeZaharran hiruzpalaukontzertuantolatzen dituztehilero

Pettik eta BalerdiBalerdi taldeakbehin bainogehiagotan jo dutejada Troskaetan

GOIBERRI 09ASTEKO GAIA

pasa da Ataungo taberna ho-netatik. Besteak beste, BalerdiBalerdik eta Pettik jo duteAtaunen. Baita Eneko Dorron-soro musikari ataundarrareneskutik etorri ziren AEBtakobanjo-jotzaile bat eta Kanada-ko bakarlari batek ere.

Bezeroek eskatuta hasi zeladio Aldasorok. «Belarra talde-koak lagunak dira, nire anaiabat oso musika zalea da... Kon-tzertuak bezeroei opari bat egi-teko antolatzen ditut eta arra-kasta dute. Atzerriko talderenbat ekartzen dugunean, batezere, jende asko elkartzen da.Oso giro ona sortzen da. Lehen-goan, adibidez, Balerdi Balerditaldekoak ataundarrak zirelazirudien: kontzertuaren ondo-ren bezeroekin hitz egiten egonziren. Diskoteka eta plazetanantolatzen diren kontzertuetanez da halakorik gertatzen».

Xuber tabernaTelleria eta Aldasoro ostalari

beteranoak dira jada, baina be-raiek erretiratzen direnean ererockak eta ostalaritzak eskutikhelduta jarraituko dute Goie-rrin. Izan ere, ostalari gazteeiere tabernan kontzertuak an-tolatzea gustatzen zaie. Orain-dik ez da urtebete pasa JosebaAlbizu eta Marian Velasco bea-saindarrek Xuber taberna irekizutenetik, baina dagoeneko le-hen kontzertuak antolatzen aridira. Izan ere, musikari garran-tzia handia ematen diote. «Ta-berna gehienetan pop musikaeta reggaetoia jartzen dute etagu rock zaleak gara».

Lehen kontzertua apirilaren16an egin zuten: Mantala Nobakarlariak jo zuen. «Musikazaleak gara eta taberna bateanmusika oso garrantzitsua da.Musikak tabernari izaera ema-ten dio eta giro beroa sortzendu».

Isuo Sasiia eta Jon Muruatronpeta-jotzailea, LegazpikoKaribe Zaharra tabernan emanzuten kontzertuan. ASIER ZALDUA

10 GOIBERRIGAZTEAK

Sorgintxulo haurren eta gazteen topalekuaJosune Zarandona LegazpiHerria egitea. Herriko haurreneta gazteen arteko sareakehuntzeko bitartekoak jarri, etasortutako harreman horiekdenboran iraunaraztea. Horre-la laburbildu daiteke LegazpikoSorgintxulo aisialdi taldearenia hogei urteko ibilbidearen jar-duna. Borondatezko taldea da,trukean ezer eskatu gabe urteguztian zehar herriko haur etagazteentzako ekintzak antola-tzen dituena. Horrek, hala ere,

ez du esan nahi ezer irabaztenez dutenik. Pertsonen artekoharremanak sendotu eta balio-etan hezteko bidea ematenbaitie taldeak, bai antolakun-tzan dabiltzan begiraleei, baieta ekintzetan parte hartzenduten haur eta gazteei ere.Ibon Gurrutxaga, Unai Otae-

gi eta Jon Arroyo 18 eta 22 urtearteko beste 23 gazterekin ba-tera dira egun Sorgintxulokobegirale taldea osatzen dute-nak. Beraiek ere haurrak izan zi-

ren noizbait, eta orduan hasizen Sorgintxulorekin harrema-na. «Egun begirale bezala gau-den gehienak haurrak ginelahasi ginen Sorgintxulon partehartzen», azpimarratu dute.

Elkarlana oinarrianUrte guztian zehar antolatzendituzte Legazpiko haur eta gaz-teei zuzendutako ekintzak Le-gazpiko Udalarekin elkarlane-an, «hileko bat», esan dute.Bestalde, «auzo ezberdinetakojaietan ere» izaten da beraienpresentzia, gehitu du Gurrutxa-gak, eta beharraren arabera,herriko beste elkarte batzuekinelkarlanean ere aritzen dira.«Legazpiko jaietan Telleriarte-ko Txirrindulari elkarteak eska-tuta zerbait antolatuko duguSantikutz Txirrindulari proba-

Sorgintxulo taldeko kideak, iazko uztailean egindako udalekuetan ateratako taldeko argazkian. SORGINTXULO

ren egunean», aurreratu duArroyok. Guztiarekin, urte oso-ko ekintzarik garrantzitsuenak«Aste Santuko irteera eta uz-taileko udalekuak» izaten dire-la gogoratu du Otaegik.Sorgintxuloren helburu na-

gusia, «gazteen aisialdia eus-karaz sustatzea da», Otaegireniritziz. Baita, «herriko gazteakelkar ezagutzeko» topaguneizatea ere. Lagun arteko giroadute, «gurea bezalako boron-datezko talde batean ezinbes-tekoa da giro ona egotea irau-teko». Haurrek ondo pasatzeaere bada helburu nagusietakobat noski, «baina ardura han-dia daukagu, hezkuntza ez for-malean parte hartzen dugunaldetik». Udako udalekuakprestatzea da orain dutenerronka nagusietako bat.

Babeslea

GOIBERRI 11MOTZEAN

Segurako ‘buruberoak’ETB1eko Burubero lehiaketan, ‘Transmisioa’ proban, lehiakideei ezkutukokontzeptu edo hitz baten inguruko pistak ematen aritzen dira astero SegurakoLaureano Telleria eta Luli Telleria. Famatuak egin dira segurarrak.

Loinaz Agirre SeguraAstean behin, telebistako pan-tailan agertzen dira LaureanoTelleria eta Luli Telleria segura-rrak. ETB1eko Burubero lehia-ketan, Transmisioa proban,kontzeptu edo hitz ezkutu ba-ten inguruan aritzen dira sola-sean.

Kike Amonarriz telebistaaurkezleak Luli Telleria ikusizuen Donostiako Victoria Euge-nian Ez dira aspaldiko kontuakantzezlana antzezten. «Nik ai-tonaren papera egiten dut an-tzerki horretan», argitu du LuliTelleriak. Segurarrarekin harre-manetan jarri ziren Buruberosaiokoak saio berria eta be-raien proposamena azaltzeko:«Saioaren nondik norakoakazaldu eta 80 urte ingurukobeste aitona bat, Segurakoa,

beharko zutela esan zidaten.Laureanori esan nion. Besterikez bazegoen, baiezkoa esan zi-dan eta hortxe gabiltza harrez-keroztik», gaineratu du Luli Te-lleriak.

ETBren Donostiako Mira-mongo egoitzara joaten diragrabazioak egitera. Pare bat or-duko grabaketa egiten dute al-diko. «Egun batean zortzi batgairen inguruan ematen ditugupistak», zehaztu dute. Platoaneseri eta lasai aritzen omen dirakameraren aurrean hizketan.Baldintza bat badute grabake-ta saioetarako: jantzi urdinikezin dute eraman. «Fondo urdi-na egoten da eta ezin dugu jan-tzi urdinik eraman. Behin joan-da gaude, eta alkandora beixbana utzi ziguten», gogoratudute.

Aurretik jakinarazten dietezein hitzen inguruko pistak

eman beharko dituzten, ezku-tuko bera hitza bera aipatugabe. Besteak beste, zahatoa,galtzontziloak, Kamasutra, Hi-llary Clinton, Karlos Argiñano,ogia, kanpaiak, wikipedia edointxaurrei buruzko pistak emandizkiete lehiakideei. «Aurretikprestatzen ditugu pistak; hitzbakoitzeko zortzi bat pista. Guhizketan aritzen gara eta geroberaiek nahastu egiten dituzteideiak. Pixkanaka joaten garaezkutuko hitzera argitzen. Txu-leta eramaten dugu badaezpa-da ere, ipurdi azpian gordetzendugu».

IrudimenaIrudimen handia behar da hitzbati buruzko pistak emateko.Zahato hitzaren kasuan,«mendira asko eramaten da,larruarekin egiten da, eskuz jos-

jakiten dute zein egunetan ate-rako diren telebistan. Kamasu-tra hitzaren inguruko bitxikeriagogoratu du Luli Telleriak:«Laureanok mojekin harrema-na du eta kezkatuta zegoenmojek zer esango zuten Laure-ano Kamasutraz hizketan en-tzuten zutenean. Besterik ezbada, argia kenduko ziela pen-tsatzen aritu zen. Azkenean ezzuten ikusi». Laureanok aitortuduenez, «ez nien hura botatzenzutenik esan, eta nahastu egi-ten nituen».

Bigarren baldintza bat erebete behar izaten dute Laurea-nok eta Lulik: ezkutuko hitzikinori ez esatea.

Segurarrez gain, beste hain-bat bikote ere aritzen diraTransmisioa proban. Euskalkidesberdinak entzuteko aukeraizaten da horrela.

ten da...» pistak eman zituzten.Galtzontziloen kasuan, berriz,«ate txiki bat daukala, zerbaitateratzen dela, estu-estuakgustatzen zaizkigula....».

Hitz askoren kasuan, Inter-neta ondo etortzen zaie hitz ez-kutuari buruzko informazioalortzeko, Kamasutra hitza jarriziotenean, adibidez. «Gu ereasko ikasten ari gara», diote.

Lehiakideak nahastenLehiakideak bizkorrak badiraere, ezkutuko hitza asmatugabe gelditu izan dira. «Pun-tuazio handia du proba honek.Zenbat eta lehenago asmatu,orduan eta puntu gehiago lor-tzen dituzte lehiakideek». Erahorretan, «lehiakideak nahas-ten saiatzen gara, ahalik etaberanduen asma dezaten».

Lulik eta Laurenok aurretik

Laureano eta Luli Telleria segurarrak. LOINAZ AGIRRE

12 GOIBERRIELKARRIZKETA

«Gaur egun besteedozein instrumenturenpare dago trikitia»

Juan TapiaBeasaingo Loinatz Musika Eskolako trikiti irakaslea

Loinaz Agirre BeasainBeasaingo Loinatz Musika Es-kolako trikiti irakaslea da JuanTapia (Asteasu, 1964) azkene-ko 27-28 urteetan. Bihar Bea-sainen ospatuko den EuskalHerriko Trikiti Egunaren antola-kuntzan dabil. Biharko egunarieta trikitiaren egoerari buruzkohausnarketa egin du Tapiak.Noiztik ospatzen duzue EuskalHerriko Trikiti Eguna? 2011n hasi ginen berriz Euskal

Herriko Trikiti eguna ospatzen.Duela 25 bat urtera arte, urteroospatzen zen Euskal Herriko-Trikiti Eguna. Beti egun zehatzbatean egiten zen. Jendeak ba-zekien data eta jendeak gogo-an hartzen zuen data hura. Sa-kratua izaten zen egun hura etaegun horretan inork ez zuenerromeriarik lotzen. Trikitilariguztiak elkartzen ginen. Oso-oso giro ona sortzen zen. Bainapixkanaka galtzen joan zen.Orain bi urtean behingo festada.Urtero egitea gehiegi izan zite-keela uste genuen eta bi urteanbehin egiten hasi ginen. Duran-gon hasi ginen. Hurrengo urte-an Bergaran egin genuen. Han-dik bi urtera Zarautzen eta aur-ten Beasainen. Emanaldi askodaude eta zaila da urtero egiteaeta bi urtetik behin egitea era-baki genuen. Nire betiko gerra

daude. Eskolak etortzen dirabaina beste «profesional» ho-riek ez dira etortzen. Ez zaitondo iruditzen hori, Euskal He-rriko Trikiti Eguna da, baina es-kolen festa bezala bihurtu da.Eta ez da hori. Ikusiko da aurtennola joaten den. Gu trikitilari fa-matuak ikusteko irrikan joatenginen, asko bultzatzen zigunhorrek. Orain ez dira etortzenasko eta asko, beste batzuk bai.Horretan egin behar dugu bo-

da, data zehatz bat jartzea.Orain arte beti data desberdi-nean egin dugu. Lehen egitenzen bezala data zehatz bat ja-rriko bagenu, jendeak gogoanhartuko luke eta emanaldirik ezluke hitz emango.Garai batean Euskal HerrikoTrikiti egunak izan zuen norta-sun hori berreskuratu nahi du-zue beraz.Horixe. Egia da gauzak alda-tzen joan direla. Lehen ez zen

hainbeste jende, ez zegoenhainbeste eskola, eta multzotxikitan etortzen ziren trikitila-riak. Hura errazagoa zen anto-latzea, eguraldi txarra izandaere tabernetan sartzen zireneta kitto. Baina gaur egun esko-lak etortzen dira, talde handiak.Ikasleek zer nahi duten ere ikusibehar da gaur egun. Garai bate-an oso tipikoa zen egitaraua:meza, hamaiketakoa, kalejira,bazkaria eta han zeudenektxandaka jotzen zuten. Orain,talde bat ekartzen dugu. Umeasko etortzen da eta erromeriagiro hori piztu nahi dugu.Eskolak aipatzen ari zara. Es-kolen eguna izaten al da?Ez, ez. Lehen garai batean, es-kolarik ez zen, oso bakanak zi-ren. Orduan jende heldua etor-tzen zen, «profesionalak».Gazteak haiek ikusteko irrikanjoaten ziren. Orain, eskola asko

rroka, gazteen erreferentzia di-ren trikitilariak ekarrita.Beasain aukeratu duzue aurtenEuskal Herriko Trikiti Egunera-ko. Beasainen ba al dago trikitigirorik?Nik 27 bat urte daramatzat Be-asainen trikitia erakusten. Nietorri nintzenean, bi trikiti ikaslezeuden. Bi trikiti eta bi panderozeuden musika eskolan. Or-duantxe hasi zen trikitia musikaeskoletan sartzen. Ordura arte,

banaka zeuden eskolak. Gerojende asko ibili da. Goierrin ba-dago zaletasuna. Dantzarakozaletasun gutxi egotea da ara-zoa. Erromeria berreskuratzeko hel-buruarekin Erromeri Bira egi-ten da Goierrin.Bai, eta Beasainen izan den biurteetan, oso giro polita sortuda. Adin desberdinetako jen-dea elkartzen da. Ematen dupixka bat ari ote den berpizten.Baina soinua polita da, dantzaeginda. Horrek grina sortzen dutrikitilariarengan. Lehen trikitidantza egiteko zen, orain besteedozein instrumentu bezalada. Dantza giro hori bultzatzekozerbait egin beharra dagoelairuditzen zait. Jendea badagodantzarako, baina plazakodantzarako ez hainbeste.Gaur egun zenbat ikasle ditu-zu?Ikasleen profila aldatu da?

«Duela 25 baturtera arte, EuskalHerriko TrikitiEguna sakratuaizaten zen»

«Goierrin badagotrikiti zaletasuna.Dantzarakozaletasun gutxiegotea da arazoa»

«Trikitiarekin arin-arina, fandangoa,kalejira eta balsabakarrik jozitekeela zirudien»

GOIBERRI 13ELKARRIZKETA

menturen pare dago; munduosoan da ezaguna. Solfeoakbeste ikuspuntu bat eman diotrikitiari. Inportanteagoa?Lehen trikitiarekin arin-arina,fandangoa, kalejira eta balsabakarrik jo zitezkeela zirudien.Baina hori ez da horrela. Gauregun beste oihartzun bat dau-ka. Kepa Junkera jende askokezagutzen du.Lehen trikitilari bikoteak ari-tzen ziren, gero taldeak etorriziren... Aldaketak ezagutu ditutrikitiak.Garai batean, trikitilaria etapandero-jotzailea aritzen ziren.Gero ahotsa sartzen hasi ziren.Jende gaztea sartzearekin ba-tera, beste ideia batzuk etorriziren, instrumentuak nahastea,adibidez. Instrumentu batzukoso ondo uztartu dira. Bikoteanjotzen dutenak badaude, bainanormalean gehiago izaten dirataldeak.Garai batean infernuko haus-poa deitzen zitzaion trikitiari.Gaur egun nola deituko zenio-ke?Zeruko alaitasuna edo. Lehengarai batean herri batzuetanezin izaten zen trikitirik jo elizan.

Apaizek debekatzen zuten. Nireaitak isuna ordaintzen zuenbalsa jotzen zuelako. Suelto-koa izan behar zuen. Trikitilari familiakoa zara.Bai. Eleuterio zen nire aita; ha-rekin ikasi nuen nik. Bere ga-raian hoberenetakoa zen. Or-duan erromeria asko egitenzen. Hiru egunean jarraian etxe-ra etorri gabe egoten zen; arra-tsaldean ekitaldi bat eta gaue-an bestea.... . Joseba Tapia le-hengusua dut. Juanito osabaere bagenuen; istripuan hil zenhura.

30 bat. Lehen ibilitako jendeaberriz dator ikasteko gogoare-kin. Teknologia berriekin bide-oa grabatu eta bidaltzeko au-kera ematen du, gogoarekinitzuli da jendea. Lehen ikasleak12-13 urterekin hasten zen trikitiikasten. Ni neroni 15 urterekinhasi nintzen. Gaur, egun 8 urte-rako hasten dira. Eta hori des-berdina da. Ikasteko modua ere aldatu da.Garai batean belarriz ikastenzen, gaur egun partitura bidez,zenbaki bidez ere bai. Bai. Garai batean ikastera bes-te gogo batekin etortzen zen.Adina ere desberdina zen. Etxe-ra joan eta eskolan entzunda-koa jotzen jarraitzen zuten.Gaur egun, ikasleak eskolatikateratzen dira eta trikitirik ezdute hartzen hurrengo eguneraarte. Belarriz hari ematea, alfe-rrik da. Zortzi urteko ikasle batiezingo diozu eman belarrizikasteko, ikasi azkarrago egitenda, musika eskolatik besteekintza batera joango dira. Hu-rrengo egunean trikitia hartzendutenean ez dira gogoratukozer ikasi duen. Hortik hasi zen,partiturak idazteko beharra.Lan horretan hasi nintzen lehe-nengotako naiz. Beste abantailarik ba al du par-titurak? Bai, beste instrumentu batekinjotzeko ere berdin-berdin ba-lioko duela. Taldeak oso mo-dan daude eta partitura horiedozein instrumenturekin jodaiteke. Solfeoa hizkuntza oro-korra da.Trikitia beste instrumentuenpare jarri eta beste entitate bathartu duela uste al duzu?Lehen trikitia baserri giroko ins-trumentua zen. Gaurko egune-an, berriz, beste edozein instru-

ihar Beasain Euskal Herriko trikitiaren hiriburua izangoda. Egun osoko egitaraua prestatu dute.

11:00. Loinazko San Martin plazan elkartu eta hamaiketakoa banatu-ko da.11:30. Beasaingo kaleetan zehar kalejira.14:00. Bazkaria Gernika pasealekuko pilotalekuan.17:30. Erromeria Gaitzerdi taldearekin, pilotalekuan.

BEgitaraua

LOINAZ AGIRRE

14 GOIBERRIINTERNET

saretik

Sarean ikusia

OlaberriApp:bertakoa eskuraOlaberriko Udala teknologiaberrien arloan murgildu daeta hainbat berrikuntza aur-keztu ditu. Batetik, udalarenwebgunea erabat berritudute, itxura gaurkotua eta al-bisteen atala gehituz. Beste-tik, sakeleko telefonoetarakoOlaberriApp aplikazioa eresortu dute. Doako tresna ho-

nekin, «herritarren partehar-tzea» bultzatu nahi dute,udalaren eguneroko eraba-kietan herritarrei iritzia eska-tuz. Herritarrek ere, herrianikusten dituzten arazoen be-rri eman ahal izango dute.

Historia biltegi digitalakig i tal izaz ioaketa teknologiaberrien bilketa-rako gaitasunahanditzeak, bil-

tegi digital ugari sortzeko auke-ra eman dute azken urteetan.Gipuzkoan bertan, badaudezerbitzu hori eskaintzen dutenhainbat webgune. Kasu hone-tan ordea, alderdi historiko edodokumentala jorratzen dute-netan jarriko dugu arreta. Donostia Kultura egitasmo-

aren barruan, liburutegi zerbi-tzu digitala eskaintzen du hain-bat udal liburutegik osatutakosareak. Bide horretan, funts in-teresgarriak eskaintzen ditu

Dliburutegidigitala.donostiakul-tura.comhelbideak. Gune ho-rretan, XIX. eta XX. mendeetanEuskal Herrian argitaratutakoegunkarien hemerotekak aurkidaitezke, denak ere 36ko gerra-ren aurrekoak. Horien arteandaude La Voz de Guipuzcoa, ElPueblo Vasco edota El Día be-zalako egunkariak, eta baitaeuskarazko hainbat agerkariere, hala nola: Eskualduna,Euskalzaleeta Gudari. Beste horrenbeste egiten du

guregipuzkoa.comwebguneakere; Gipuzkoako herrietako ar-gazki zaharren bilgunea da.Biak ere, doako zerbitzuak dira,eta kontsultarako erabilgarriak.

Albisteak

Alpify: mendianlaguntza izateko Mendian galdu edo mina hartudutenek larrialdi zerbitzuekinharremanetan jartzeko erre-minta berria dute: Alpify. Sake-leko telefonorako aplikazio ho-nen bidez, 112 zerbitzura alertabat bidaltzen da; satelite bidez-ko geolokalizazio sistemaren bi-dez, larrialdietakoek abisua bi-dali duenaren posizioa bila de-zakete, haren bila joateko. Doa-koa da eta APPstoren nahiz Go-ogle Playn deskargatu daiteke.

Wordpress 4.5bertsioa euskarazBlogak eta webguneak garatze-ko erabiltzen den Wordpressplataformak 4.5 bertsioa argi-taratu du, eta azken edizioekinegin bezala, hasieratik euskarazerabiltzeko aukera ematen du.Librezale komunitatearen web-gunean (librezale.eus) sartuta,bertsioa doan deskargatzekoaukeraz gain, itzulpenekin la-guntzeko aukera ere badago.

GOIBERRI 15LIBURUAREN NAZIOARTEKO EGUNA

Irakurketa, altxorraLiburuaren nazioarteko eguna da bihar. Horren harira liburu truke azokakegingo dituzte Ormaiztegin, Zumarraga Urretxun eta Seguran asteburuan.Irakurtzeko zaletasuna bultzatzea, eta irakurtzean gozatzea da helburua.

M.AranburuIrakurtzen ez duenak bizi baka-rra bizitzen omen du; irakurtzenduenak, aldiz, bat baino gehia-go. Irakurleak liburu bat eskuartean hartzen duenean mun-

du berri bateko ateak irekitzenzaizkio parez pare. Izan daitekeinoiz pentsatuko ez zuen errea-litate batzuetan murgiltzea,existitzen ez diren animalienaurka borrokatzea, milaka urteatzera egitea, edo oraindik eto-rri ez diren ondorengo mendee-

tara bidaiatzea. Badu gaitasunhori liburuak. Haserrea, poza,negarra eta hausnarketarakotartea ere sor dezake. Liburuakaltxorrak dira askorentzat, etairakurtzeko zaletasuna txikita-tik haurrei barneratzen saia-tzen dira eskoletan, ematenduen aberastasunaz ohartuta.

Liburu truke azokakBihar da liburuaren nazioartekoeguna, eta Goierrin hainbat eki-taldi egingo dituzte. Liburuaz

gozatzeko ez dago liburua erosibeharrik, eta aukera bat izandaiteke liburuak trukatzea. Or-maiztegin gaur, ostirala, egingodute liburu truke azoka, biharZumarraga Urretxun, eta Segu-

ran, berriz, asteburuan zehar.Ordizian, berriz, irakurketa klu-ba egingo dute gaur hasi etaondorengo bi larunbatetan Ba-rrena kultur etxean.

Hala ere, egunari aurre hartueta lehenago ospatu dutenakere izan dira. Esaterako, Ordi-

ziako Jakintza ikastolan astele-henean egin zuten I. Irakurketamartxa. 300 lagundik gora ari-tu ziren Bernardo Atxagaren li-burua irakurtzen, tartean, Ordi-ziako elkarte desberdinetako

kideak. Goierrin aurrez ere eginizan dute irakurketa martxa,hala nola, Lazkaon.

Irakurtzea maite duenak ne-kez azalduko du hitzez zer ema-ten dion liburu batek. Agian bi-zitza batekin ez du nahikoaizango horretarako.

Ordiziako Jakintza ikastolan I.Irakurketa martxa egin zuten astelehenean. Irudian, hainbat pertsona ‘Obabakoak’ liburua irakurtzen. M.A.