Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

35
EGILEAK : Ane Jimenez, Jon Ander Arrizabalaga, Ander Torrecilla eta Andrea Paredes (4B)

Transcript of Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Page 1: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

EGILEAK: Ane Jimenez, Jon Ander Arrizabalaga,

Ander Torrecilla eta Andrea Paredes (4B)

Page 2: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

1. Mundu ezaguna hedatzea1. Mundu ezaguna hedatzea2. Kolonen aurreko kulturak eta aurkikuntzaren 2. Kolonen aurreko kulturak eta aurkikuntzaren

ondorioakondorioak3. XV. eta XVI. mendeetako eguneroko 3. XV. eta XVI. mendeetako eguneroko

bizimoduabizimodua4. Gizartea absolutismoaren garaian4. Gizartea absolutismoaren garaian

Page 3: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan
Page 4: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Aurkikuntza handien arrazoiakAurkikuntza handien arrazoiak

Kontinente berria Kontinente berria aurkitu zen, hainbat aurkitu zen, hainbat arrazoiengatik: arrazoiengatik: nabigazio tresnen nabigazio tresnen hobekuntza, liburuen hobekuntza, liburuen zabaltzea eta zabaltzea eta Kostantinopla Kostantinopla Turkiarren esku Turkiarren esku geratzea.geratzea.

Page 5: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Aurkikuntza handien arrazoiakAurkikuntza handien arrazoiak

XV. medearenXV. medearen amaieran Europarrek ez zuten munduaren zati amaieran Europarrek ez zuten munduaren zati handia ezagutzen, baina Aurkikuntzak egin zituzten handia ezagutzen, baina Aurkikuntzak egin zituzten (Amerika), eta hainbat arrazoiengandik:(Amerika), eta hainbat arrazoiengandik:

3.3. Nabigatzeko tresnak hobetu zituzten itsaso zabalean Nabigatzeko tresnak hobetu zituzten itsaso zabalean ibiltzeko: Iparorratza, nabigazio kartak, astrolabioa eta ibiltzeko: Iparorratza, nabigazio kartak, astrolabioa eta karabelak (karel altuagoa eta bela handiak).karabelak (karel altuagoa eta bela handiak).

4.4. Liburuak zabalzu ziren eta mundua biribila zela ondorioztatu Liburuak zabalzu ziren eta mundua biribila zela ondorioztatu zuten (Imago mundi), eta lehen lur globoa agertu zen honen zuten (Imago mundi), eta lehen lur globoa agertu zen honen ondorioz (1492).ondorioz (1492).

5.5. Kostantinopla Turkiarren esku geratu zen, ondorioz, espezien Kostantinopla Turkiarren esku geratu zen, ondorioz, espezien ibilbidea itxi egin zen eta ibilbide berriak bilatu zituzten ibilbidea itxi egin zen eta ibilbide berriak bilatu zituzten Mendebalderantz (itsasotik).Mendebalderantz (itsasotik).

Page 6: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

AURKIKUNTZA HANDIAK

XV. m. amaierakomundua

Ondoren Aurkikuntzen aurretik

Asia AfrikaEuropaAmerika Arrazoiak

Nabigatzeko tresnak Liburuen zabalpenaKostantinopla konkistatu

Itsaso zabaleanMundua biribila

Turkiarrak 1453

non

Iparorratza

Nabigazio kartak

Astrolabioa

Karabela

Karel altua

Bela handiak

“Imago mundi” (1410)Liburua & teoria

Lehen lur-globoa(1492)

Bidaiak egin

ospea

abentura

aberastasuna

Zer bila

EspezienIbilbidea itxi

Ibilbide berriak

Europatik Ekialde

Urrunera

beharrezkoa

ondorioz

Page 7: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Portugesen aurkikuntzakPortugesen aurkikuntzak Lantegiak fundatu Lantegiak fundatu

zituzten kostaldetan eta zituzten kostaldetan eta barruko lurraldeekin barruko lurraldeekin merkataritzan aritzen merkataritzan aritzen ziren. Urrea, esklaboak ziren. Urrea, esklaboak eta espezieak ekartzen eta espezieak ekartzen zituzten.zituzten.

Page 8: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Portugesen aurkikuntzakPortugesen aurkikuntzak

Hiri zaharrak konkistatu zituzten eta Hiri zaharrak konkistatu zituzten eta kostaldeetan lantegiak fundatu, Afrikako kostaldeetan lantegiak fundatu, Afrikako espedizioetan basetzat hartzeko.espedizioetan basetzat hartzeko.

Itsas inperioak sortu zituzten, kostaldeetan Itsas inperioak sortu zituzten, kostaldeetan inperioak eraikiz: Goa, Indian eta Macau, Txinan. inperioak eraikiz: Goa, Indian eta Macau, Txinan. Leku horietatik barruko lurraldeekin Leku horietatik barruko lurraldeekin merkataritzan aritzen ziren eta Afrikatik urrea, merkataritzan aritzen ziren eta Afrikatik urrea, esklaboak eta espezieak ekartzen zituzten.esklaboak eta espezieak ekartzen zituzten.

Page 9: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

• Non eta noiz:Non eta noiz: Europa, Espainia, Europa, Espainia, Amerika. XV. mendean.Amerika. XV. mendean.

• Zer, definizioa:Zer, definizioa: Ibilbide Ibilbide berria, Espainiatik Amerikara.berria, Espainiatik Amerikara.

• Nola, ezaugarriak:Nola, ezaugarriak: Santa Feko Santa Feko hitzarmena.hitzarmena.

• Zertarako, helburua:Zertarako, helburua: Asiara Asiara joateko Ozeano Atlantikoa joateko Ozeano Atlantikoa mendebalderantz zeharkatu.mendebalderantz zeharkatu.

• Zergatik, kausak:Zergatik, kausak: Espezieak Espezieak Europara ekartzeko.Europara ekartzeko.

• Ondorioak: Ondorioak: Amerikaren Amerikaren aurkikuntza.aurkikuntza.

AURKIKUNTZA HANDIAK (2)

Portugesen aurkikuntzakKristobal Kolon eta

Espainiarrak

Hiri zaharrak konkistatu

Itsas inperioasortu

Kostaldetan lantegiakfundatu

Afrikako espedizioetanBasetzat hartzeko

Kostaldeetan inperioakeraikiz

Goa (India) Makau (Txina)

Barruko lurraldeekinMerkataritzan aritu

Afrika

Urrea Esklabuak Espezieak

zertarako

Page 10: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Kristobal Kolon eta Kristobal Kolon eta Amerikaren aurkikuntzaAmerikaren aurkikuntza

Ibilbide berria aurkitu Ibilbide berria aurkitu zuen Kolonek zuen Kolonek Amerikara joateko.Amerikara joateko.

Page 11: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Kristobal Kolon eta Kristobal Kolon eta Amerikaren aurkikuntzaAmerikaren aurkikuntza

XV. mendean ibilbide berria aurkitu zuen XV. mendean ibilbide berria aurkitu zuen Kolonek, Espainiatik Amerikara, Errege Kolonek, Espainiatik Amerikara, Errege Katolikoek (Santa Fe-ko hitzarmena) Katolikoek (Santa Fe-ko hitzarmena) onartu egin ziotelako. Espezieak Europara onartu egin ziotelako. Espezieak Europara ekartzeko egin zuen bidaia, baina Asiara ekartzeko egin zuen bidaia, baina Asiara heldu zela pentsatzen zuen eta Amerika heldu zela pentsatzen zuen eta Amerika zela jakin gabe hil zen.zela jakin gabe hil zen.

Page 12: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan
Page 13: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Kolonen aurreko kulturak

Kolon Amerikara lehenengo aldiz iritsi zenean, hiru inperio garatu ikusi zituen, Maiak, Aztekak eta Inkak (bakoitzak kultura desberdinekin).

Page 14: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Kolonen aurreko kulturak

Espainolak Amerikara iritsi zirenean biztanleak tribu sakabanatuetan zeuden taldekatutak?????1) Azteken inperioa: - Gaurko Mexikon kokatuta zeuden. - Politeistak ziren eta skrifizioak egiten zituzten - Gizartean gerraiak eskulangileak nekazariak eta esklabuak zeuden eta hiriak urbanizatuta zeuden.

2) Maien inperioa: - Tabasko eta Hondurasen bitartean bizi ziren. - Hiri estatuetan bizi ziren eta klanetan antolatuta zeuden. - Maien kultura ezaugarri homogeneoak zituzten

3) Inken inperioa: - Andeetako goi lautadetan bizi ziren. - Herrixka bakoitzean erkidego bat zegoen eta erkidego eta erkidego burua jauntxoa zen - Jarduera nagusia nekazaritza eta abeltzaintza zen. - Politeistak ziren.

Page 15: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Kolonen aurreko kulturak

AMERIKA

IRITZI ZIRENEAN

MAIAKAZTEKAK INKAK

-Mexikon-XVIII.mendean inperio handia

-Politeistak ziren-Gizartean gerraiak,

nekazariak…-Jarduera nagusia nekazaritza

eta merkataritza

-Tabasko eta Honduras-Hiri estatuetan antolatuta

-Zibilizazioa gainbeheran zegoen-Kultura homogeneoa

-Andeetan bizi ziren-Familien artean banatuta

-Politeistak ziren-Jarduera nagusia nekazaritza

eta abeltzaintza

Page 16: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Aurkikuntzaren ondorioak

• Kontinente berria aurkitu zutenean, Europako ohituretan asko nabari zen eta eragin oso handia egon zen Europako gizartean. Zer esanik ez Amerika konkistatuan!

Page 17: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Aurkikuntzaren ondorioak

• Espainolek eta portugesek gaixotasunak eraman zituzten Ameriketara eta horren ondorioz jende asko hil egin zen. Handik gutxira esklabu beltzak jarri zituzten lanera, laborantzan eta meategietan.

• Ondorio ekonomikoak harrigarriak izan ziren. Amerikatik zetozen landare eta produktu berriak nekazaritzan, elikaduran eta kontsumo ohituretan sartu ziren.

• Kulturaren arloko eragina oso ona izan zen eta Indiarrei katolismoa eraman zioten.

Page 18: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Aurkikuntzaren ondorioak

MAGALLANES ETA ELKANO: MUNDUARI BIRA

GAIXOTASUNAK AMERIKARA ERAMAN

ONDORIO EKONOMIKOAK KULTURAREN ARLOKOERAGINA

JENDE ASKO HIL LANDARE ETA PRODUKTU

BERRIAK INDIARREI KATOLISMOA

ERAMAN

Page 19: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan
Page 20: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Hirietako aldaketakHirietako aldaketak

Europarren eguneroko bizimodua eta hiriak Europarren eguneroko bizimodua eta hiriak aldatu ziren. Ohitura berriak hartu zituzten.aldatu ziren. Ohitura berriak hartu zituzten.

Page 21: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Hirietako aldaketakHirietako aldaketak

• Hirigune berriak sortu ziren.Hirigune berriak sortu ziren.• Kale zabal eta zuzenak, eta plaza handiak Kale zabal eta zuzenak, eta plaza handiak

egin zituzten.egin zituzten.• Ameriketatik etorritako produktuei Ameriketatik etorritako produktuei

esker jateko ohiturak aldatu ziren.esker jateko ohiturak aldatu ziren.• Teoria zientifikoak eztabaidatzea eta Teoria zientifikoak eztabaidatzea eta

euren erretratua egitea gustatzen euren erretratua egitea gustatzen zitzaienzitzaien..

Page 22: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Gizonezkoen eta Gizonezkoen eta emakumezkoen jantziakemakumezkoen jantziak

Forma korapilotsuak hartu zituzten.Forma korapilotsuak hartu zituzten.

Page 23: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Gizonezkoen eta Gizonezkoen eta emakumezkoen jantziakemakumezkoen jantziak

NobleenNobleen jantziek forma korapilotsua hartu jantziek forma korapilotsua hartu zuten. Nobleziako emakumeak kolore biziko zuten. Nobleziako emakumeak kolore biziko jantzi nabarrak erabiltzen zituzten.jantzi nabarrak erabiltzen zituzten.BurgesenBurgesen jantziak sinpleak eta ilunak ziren. jantziak sinpleak eta ilunak ziren.Herri xeheaHerri xehea arropa soilak erabiltzen zituen. arropa soilak erabiltzen zituen.

Page 24: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

JanariakJanariakUrriak izaten ziren.Urriak izaten ziren.

Page 25: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

JanariakJanariak

Ogia herri xehearen janari nagusia zen.Ogia herri xehearen janari nagusia zen.Okela luxutzat hartzen zen.Okela luxutzat hartzen zen.Barazkiak pobreen janaritzat hartzen ziren.Barazkiak pobreen janaritzat hartzen ziren.Gazta, batez ere, artzainen eta baserritarren Gazta, batez ere, artzainen eta baserritarren ohizko jatekoa zen jatorduetan, ardoa edateen ohizko jatekoa zen jatorduetan, ardoa edateen zen.zen.Ameriketatik zetorren kakaoz egindako edari Ameriketatik zetorren kakaoz egindako edari beroari txokolatea deitu zioten.beroari txokolatea deitu zioten.

Page 26: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Dibertsioak

Jostatzeko moduak aldatu egin ziren.Jostatzeko moduak aldatu egin ziren.

Page 27: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

DibertsioakDibertsioak

Dibertsiorik arruntenetarikoa antzerkia zen.Dibertsiorik arruntenetarikoa antzerkia zen.Komediak ziren herritarrek gehien atsegin Komediak ziren herritarrek gehien atsegin

zituztenak.zituztenak.

Page 28: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

XV. Eta XVI. Mendeetako eguneroko bizimodua

Hirietako aldaketak Janariak Jantziak Jostatzeko moduak aldatu

Ohitura berriakHiriak

lehen aldaketak

Kale estueta

bihurriak• Hiriguneberriak sortu.• Kale zabal eta zuzenak.• Plaza handiak

Jateko ohiturak

Teoria zientifikoa

eztabaidatzea

Euren Erretratuak

egitea

AmeriketakoProduktuak etorri

Ogia

Okela

Barazkiak

Gazta

Ardoa

Txokolatea

Herri xehearenjanari nagusia

Luxua

Pobreenjanaria

Ohizko jatekoa

Jatorduetanbakarrik

Nobleak

Formakorapilotsua

Emakumeak

Kolorebizikojantzi

nabarrak

Burgesak

•Sinpleak•Ilunak

Herri xehea

Soilak

Jostatzeko moduakaldatu

Antzerkia

gustokoenak

Komedia

Page 29: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan
Page 30: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Gizartea absolutismoaren garaian

XVII. mendeko gizartea hiru estamentutan banatuta zegoen: noblezia, kleroa eta pribilegiorik gabeko jendea.

Page 31: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Gizartea absolutismoaren garaian

Gizartea hiru estamentutan zegoen banatuta: noblezia, kleroa eta pribilegiorik ez zuen estamentua.

1) Nobleen estamentua:

-Nahiz eta talde txikia izan, eragin handia zuen.

- Lur askoren jabe ziren eta errentatik bizi ziren.

-Pribilejio asko zuten.

-Goi noblezia:kontseilariak, diplomatikoak…

-Behe noblezia: Ez zuten hainbeste pribilejiorik.

2) Kleroaren estamentua:

-Pribilejio ugari.

-biztanleriaren %10 zen.

-Lur jabetza asko zituzten.

-Goi kleroa: gotzaiak, abadeak…

-Behe kleroa: apaizak, monjeak…

3) Pribilejiorik gabeko estamentua:

-Egoera latzean bizi ziren

-Nahiz eta ahalmen ekonomiko handia izan ez zuten pribilejiorik

-Askok eskulangileak eta merkatariak ziren.

Page 32: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Gizartea absolutismoaren garaian

GIZARTEAREN ANTOLAKETA

HIRU ESTAMENTUETAN

NOBLEEN ESTAMENTUA

KLEROAREN ESTAMENTUA

PRIBILEJIORIKGABEKO

ESTAMENTUA

-Eragin haundia zuen-Lur askoren jabe

-Pribilejio asko-Goi noblezia:diplimatikoak

-Behe noblezia:pribilejiogutxiago

-Pribilejio ugari-Biztanleriaren %10

-Lur asko-Goi kleroa:AbadeakBehe kleroa:Monjeak

-Egoera latzean bizi-Ahalmen ekonomiko

asko baina pribilejio gutxi

Page 33: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Eguneroko bizimodua Europan absolutismoan

Eguneroko Bizimodua Europan kontraste handikoa zen

Page 34: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Eguneroko bizimodua Europan absolutismoa

Europarren eguneroko bizimodua kontraste handikoa izan zen.

Bi bizimodu bereiz ditzakegu:

1) Hirietako bizimodua:

-Gehienak baserritarrak ziren (eskulangile batzuk ere).

-Bizimodua ez zen erosoa

- Bixileku xumeak, batzuetan oherik ere ez.

2) Landetako bizimodua:

-Gehienak baserritarrak ziren

-Nobleen indarra lurren jabetzan oinarritzen zen

-Uzta txarra bazegoen, biztanleria osoa jasaten zuen.

ESPAINIAKO EGUNEROKO BIZIMODUA XVII. MENDEAN

Gizarteak krisi sakona bizi izan zuen.

Giroa ezkorra zen herrian eta Europako hegemonia galdu zuen.

Elikadura neurrikoa zen.

Page 35: Gizartea XVI eta XVII. mendeetan

Eguneroko bizimodua Europan absolutismoa

EGUNEROKO BIZIMODUA

HIRIETAKO BIZIMODUA LANDETAKO BIZIMODUA

-Gehienak baserritarrak-Bizimodua ez zen erosoa

-Bizimodu xumeak

-Gehienak baserritarrak-Nobleen indarra lurren Jabetzan oinarritzen zen-Uzta txarra bazegoen,

denak jasaten zuten

ESPAINIAKO EGUNEROKO BIZIMODUA XVII. MENDEAN

-Gizartea krisi sakona jasan zuen-Europako hegemonia galdu zuen

-Elikadura neurrikoa zen