GIZAKION ETA INGURUNEAREN ARTEKO HARREMANA

GIZAKION ETA INGURUNEAREN ARTEKO HARREMANA GEOGRAFIA ETA HISTORIA DBH 1 - 8. GAIA


Ingurune naturalak ... eta gizakia


Gaiaren mapa

Ingurumen-arazoak

Konponbide batzuk

GIZAKION ETA INGURUNEAREN ARTEKO HARREMANA

INGURUMEN-ARAZO NAGUSIAK

URAREN GEHIEGIZKO USTIAPENA

BASAMORTUTZEA

OZONO-GERUZAKO ZULOA

Gizakiok ingurunean egindako aldaketak

KLIMA-ALDAKETA

URAREN KUTSADURA

BIODIBERTSITATEAREN GALERA

ESPAINIAKO PAISAIA GIZATIARTUAK

PAISAIA ERALDATUA

KONPONBIDE BATZUK


Ingurune naturalak ...


... eta gizakia


Paisaia ez-gizatiartua

• Gizakia agertu baino lehen ... natura• Gizakiak teknika atzeratua zuenean eta ehizatik eta fruitu bilketatik bizi

zenean, ingurunea era naturalean berriztatzen zen • Gizakia kate naturalean maila bat gehiago zen


Paisaia gizatiartua. Lehenbiziko herrixkak

• Landaredi naturalaren zati handi bat erre zuten, laborantza-lurrak lortzeko.

• Lehenbiziko herrixkak agertu ziren.


Industria-iraultzaren ondoko paisaia gizatiartua

• Lurpea ustiatu zuten, lehengaiak lortzeko. • Urtegiak eraiki zituzten. • Basoak moztu zituzten, zura eta erregaia lortzeko. • Gero eta laborantza-lur gehiago zeuden. • Hiriak hazi ziren. • Industrialdeak hazi ziren. • Garraio-sare trinkoa eraiki zuten.


Itsasertzeko paisaia baten eraldaketa (I)


Itsasertzeko paisaia baten eraldaketa (II)


Itsasertzeko paisaia baten eraldaketa (III)


Itsasertzeko paisaia baten eraldaketa (IV)


Itsasertzeko paisaia baten eraldaketa (V)


Ingurune naturala eta gizakia

• Zuhaitz mozketa era desberdinetan egin daiteke

1.- Zuhaitz guztiak batera moztuta

2.- Zuhaitz batzuk moztu eta gehienak utzi (Sorian, Nafarroan egiten den bezala esate baterako)

• Zer ondorio dakar basoaren tratamendu desberdinak ?



Basoa honela geratzen denean zer gertatuko da ?

• Zuhaitzak berriro hasiko dira ?• Uraren eta haizearen eraginez

gaineko lurra joan egingo da ?• Higaduraren eraginez beheko

harriak agertuko dira eta paisaia harritsua bihurtuko da ?


Lurra soiltzeraren ondorioz (deforestazioa) haizeak eta euriak gainazaleko lurra eraman egiten dute eta honela utzi dezakete

Lurraren higadura (erosioa)

Sustraiak lurra mantendu egiten dute eta higaduratik babestu


Puerto Banús 2003anPuerto Banús 1968an


Ranero (Bizkaia)

Baratzea

Lehortera egokitutako landaredia

Murtziako baratzea


Almansa (Albacete) Cumbresko Parke Naturala

(Kanaria Handia)

Herri bat, altitude

ertaineko eremuan

Roque Nublo


Basamortuaren hedapena, gero eta handiagoa


Ingurumen-arazoei buruzko munduko mapa


Aral lakua

19892005


Lehortasuna Espainian


Tablas de Daimiel (Ciudad Real)

Bardeak(Nafarroa)

• Daimieleko Taulak deituriko padurak lehortzen ari dira, irrigatzeko eta abar akuiferoetatik atera den ura dela eta

• Nafarroako Bardeak basamortu bat bihurtu dira


Uraren kutsadura


Marea beltza Galizian (Prestige, 2005)


Basamortutze-prozesua (I)

1. Eremu bateko landaredia desagertzen da, eta lurzoruak babesa galtzen du.


Basamortutze-prozesua (II)

2. Euri-urak erraz eramaten du herrestan babesik gabeko lurzorua.


Basamortutze-prozesua (III)

3. Eguzki-izpiek zuzenean jotzen dute babesik gabeko lurzoruan, eta ondorioz, emankortasuna galtzen du.


Basamortutze-prozesua (IV)

4. Lurzorua basamortu bihurtzen da. Ez da landarerik hazten, ezin da elikagairik landatu.


Basamortutzearen mapa


Basamortu bihurtutako eremu bat Sikatutako zingira


Basamortutzea Espainian


Basamortutzeari buruzko ariketa


Baso-soiltzea planetan


Basogintza ekologikoaren ustiapenaren eskema


Tantakako ureztapena


Paisaia naturalak- Oihan ekuatorialak


Oihan ekuatorialen aldaketa


Paisaia naturalak - Basamortuak


Basamortuen aldaketa - Ureztaketa


Basamortuen aldaketa - Petroleo putzuak basamortuan


Petrolearen inguruko interes ekonomikoak


Baso hostoerorkorrak


Baso hostoerorkorren aldaketa


Mediterraneoko paisaia naturalak


Mediterraneoko paisaia naturalaren aldaketa


Espainiako landarediaren banaketa


• Aldaketak urrun ematen dira bakarrik ? Amazonian eta abar ?• Gure herrian zer gertatzen da ?• Zein da eragina: 1.- Nekazaritzan 2.- Bizitzeko moduan 3.-

Ibaien garbitasunean 4.- Animaliengan 5.- Kutsaduran 6.- ...

Eta gure inguruan zer?


• Zer aldatu da gure inguruko paisaian ?• Argazki berri hori gaur egunekoa da ? Zenbat urte izan ditzake ?• “?” dagoen tokian zer dago orain ?



• Gaur egun dagoenetik zer ez da ikusten hemen ?• Goazen banan banan esaten.



San Faustoko eliza

KapitanenaAreitio

AlkatenaSAN FAUSTOKO ETXEAK

Montorreta – Elorrioko errepidea

Zeharmendieta

Trenbidekoa



• Konturatu zaitez : 1.- zenbat landa eta soro dauden 2.- Mugarrak triangeluko zatia falta du gaur egun. Zer dela eta ?

Mugarra

Urkiolako aldatza

Durango


MAÑARIA



• Zein arori dagozkio argazki hauek ?• Zer aldaketa eman dira inguru natural hauetan ?

Historiaurrea Neolito garaia




Lehen hiriak Erromatarren garaia




Berant Erdi Aroa XX. mendea



• Zein garairi dagokio argazki hau ?

• Zer aldaketa eman dira inguru natural honetan ?

• Zeintzuk dira gaur eguneko arazo nagusiak?

GIZAKION ETA INGURUNEAREN ARTEKO HARREMANA

Education

Transcript of GIZAKION ETA INGURUNEAREN ARTEKO HARREMANA