Gipuzkoako Bizikleta-bideen Lurraldearen Arloko Plana · 5.5.1.- Eusko Jaurlaritza: EAE-ko...

Gipuzkoako Bizikleta-bideen Lurraldearen Arloko Plana

HASIERAKO ONARPENA

A Dokumentua: MEMORIA

2009KO AZAROA

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektoriala

HASIERAKO ONARPENA

A dokumentua: MEMORIA

Aurkibidea

GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN LURRALDE-PLAN SEKTORIALEKO DOKUMENTUAK

Dokumentuak Titulua

A DOKUMENTUA

MEMORIA

B DOKUMENTUA

ARAUDIA

C DOKUMENTUA

ANTOLAMENDU-PLANOAK

D DOKUMENTUA

INGURUMEN-IRAUNKORTASUNARI BURUZKO TXOSTENA

E DOKUMENTUA

PLANGINTZAREN GAINEKO ERAGINAK

F DOKUMENTUA

HERRITARREN PARTE-HARTZEA

G DOKUMENTUA

LABURPENA


HASIERAKO ONARPENA


Aurkibidea

A DOKUMENTUAREN AURKIBIDEA: MEMORIA

1. ATALA.- GBBLPS-REN HELBURUA ETA JUSTIFIKAZIOA ............................................................ 1

1.1.- MUGIKORTASUN JASANGARRIAREN ETA BIZIKLETA-MUGIKORTASUNAREN NAZIOARTEKO, ESTATUKO ETA AUTONOMIA-ERKIDEGOKO ESPARRUA ........................... 2

1.2.- GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIAK ARLO HONETAN DITUEN AURREKARIAK ........................ 2

1.3.- PLANAREN HELBURUA .............................................................................................................. 3

1.4.- HELBURUAK ETA IRIZPIDE OROKORRAK ................................................................................ 3

1.5.- INGURUMEN-HELBURUAK ETA -IRIZPIDEAK ........................................................................... 3

2. ATALA.- LURRALDE-, GIZARTE- ETA PLANGINTZA-ESPARRUA ................................................ 4

2.1.- GIPUZKOAKO LURRALDE- ETA GIZARTE-ESPARRUA ............................................................ 5

2.1.1.- Esparru administratiboa ......................................................................................................... 5 2.1.2.- Geografia-esparrua ................................................................................................................ 5 2.1.3.- Populazioa ............................................................................................................................. 9 2.1.4.- Sozioekonomia ...................................................................................................................... 9

2.2.- LURRALDE-, SEKTORE- ETA UDAL-PLANGINTZA ................................................................. 11

2.2.1.- Plangintzaren esparrua ........................................................................................................ 11 2.2.2.- Garapen-ardatzak ................................................................................................................ 14 2.2.3.- Gipuzkoako garraio-azpiegiturak ......................................................................................... 16

3. ATALA.- MUGIKORTASUNA GIPUZKOAN .................................................................................... 18

3.1.- MUGIKORTASUNA GIPUZKOAN .............................................................................................. 19

3.1.1.- Mugikortasun orokorra ........................................................................................................ 19 3.1.2.- Eskualde batetik besterako joan-etorriak ............................................................................. 19 3.1.3.- Lekualdatzeak garraiobidearen arabera .............................................................................. 21 3.1.4.- Helmugako jardueraren araberako lekualdatzea ................................................................. 23 3.1.5.- Mugikortasunaren bilakaera ................................................................................................ 26

3.2.- MOTORRIK GABEKO MUGIKORTASUNA ............................................................................... 29

3.2.1.- Bizikletaren erabilera gipuzkoan .......................................................................................... 31

4.ATALA.-GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREA ............................................... 43

4.1.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREA GARATZEKO IRIZPIDEAK ........... 44

4.2.- OINARRIZKO SAREAREN ERABILTZAILEENTZAKO LEHENTASUNEZKO PROFILA ............ 44

4.3.- PROPOSATUTAKO SARE-EREDUA ETA GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO

SAREAREN EZAUGARRIAK ..................................................................................................... 45

4.3.1.- Proposatutako sarearen eredua ........................................................................................... 45 4.3.2.- Gipuzkoako bizikleta-bideen sailkapena .............................................................................. 46 4.3.3.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea (GBBOS) .................................................... 46 4.3.4.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektorialaren eremua ....................................... 47 4.3.5.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektorialaren denbora-irismena ....................... 48 4.3.6.- Oinarrizko Sareko bizikleta-bideen deiturak ......................................................................... 48 4.3.7.- GBBOSren ezaugarri orokorrak ........................................................................................... 48 4.3.8.- GBBOSren ezaugarri teknikoak ........................................................................................... 48 4.3.9.- Ereduzko sekzioak ............................................................................................................... 49

4.4.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREAREN TRAZADURA ......................... 52

4.4.1.- GBBOSren eskema orokorra ............................................................................................... 52 4.4.2.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareko ibilbideak ................................................... 53 4.4.3.- GBBOSren lurraldeaz haraindiko konexioak ........................................................................ 59

4.5.- OINARRIZKO SAREAREN EGUNGO EGOERAREN AZTERKETA........................................... 61

4.5.1.- Lehendik zeuden edo proiektuan sartuta dauden ekimenekin bizikleta-bideen oinarrizko sareak dituen aukerak eta loturak ........................................................................................ 61

4.5.2.- Bizikleta-bideen Oinarrizko Sarearen egungo egoera .......................................................... 61 4.5.3.- Bizikleta-bideen Oinarrizko Sarearen (GBBOS) egungo egoera .......................................... 65

5.ATALA.-PROPOSATUTAKO JARDUERAK ...................................................................................... 70

5.1.- JARDUERA PROPOSAMENAK ................................................................................................ 71

5.1.1.- Bizikleta-bide berrien eraikuntza ......................................................................................... 71 5.1.2.- Bizikleta-bidearen ustiapena ............................................................................................... 74 5.1.3.- Bizikleta-erabileraren sustapena ......................................................................................... 75

5.2.- JARDUEREN PROGRAMAZIOA ............................................................................................... 76

5.2.1.- Oinarrizko Foru Sare Berriaren eraikuntza programatzeko irizpideak .................................. 76 5.2.2.- Lehentasunen esleipena ..................................................................................................... 76

5.3.- KALKULU EKONOMIKOA ......................................................................................................... 79

5.3.1.- Eraikitze-kostuak ................................................................................................................. 79 5.3.2.- Kontserbazio-kostuak .......................................................................................................... 80 5.3.3.- Bizikletaren erabilera sustatzeko kostuak ............................................................................ 80 5.3.4.- Kostu guztia eta laurtekokako banaketa .............................................................................. 80


HASIERAKO ONARPENA


Aurkibidea

5.4.- JARDUERA-TRESNAK .............................................................................................................. 82

5.4.1.- Eraikuntza-proiektu teknikoa ............................................................................................... 82 5.4.2.- Bizikleta-bideen plangintza eta proiekturako gomendio teknikoak (Gipuzkoako Bizikleta

Bideen Eskuliburua) ............................................................................................................. 82 5.4.3.- Gipuzkoako Foru Bizikleta Bideen Sarearen Behatokia ....................................................... 82 5.4.4.- Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoa .......................................................................... 83 5.4.5.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarearen kontserbazio-plana ....................... 83 5.4.6.- ―Gipuzkoako Bidegorriak‖ izena .......................................................................................... 83 5.4.7.- Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia ..................................................................................... 83 5.4.8.- Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua .................................................................................... 84 5.4.9.- Bizikletaren webgunea eta Gipuzkoako bizikleta-bideen bistaratzailea eta beste

zenbait sustapen-ekimen ..................................................................................................... 84

5.5.- GIPUZKOAN MOTORRIK GABEKO MUGIKORTASUNA (BIZIKLETAZ/OINEZ IBILTZEA) GARATZEKO ETA ALOR HORRETAKO ERAKUNDEAK KOORDINATZEKO DAUDEN EDO SOR DAITEZKEEN ALORRAK ETA TRESNAK ......................................................................... 86

5.5.1.- Eusko Jaurlaritza: EAE-ko bizikleta bideen Oinarrizko Sarearen garapena eta bizikletari buruzko EAE-ko politika sustatu eta koordinatzeko egungo eremuak eta tresnak ................................................................................................................................. 86

5.5.2.- Gipuzkoako Foru Aldundia: Gipuzkoako bizikleta-bideen Oinarrizko Sarea eta bizikletari buruzko foru-politika sustatzeko egungo eremuak eta tresnak ............................. 86

5.5.3.- Udalak eta tokiko/eskualdeko erakundeak: tokiko bizikleta-sareak eta bizikletari buruzko tokiko politikak sustatzeko egungo eremuak eta tresnak ........................................ 87


HASIERAKO ONARPENA


Aurkibidea

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldearen Arloko Plana

Informazio-planoen zerrenda

Zk. Titulua Eskala Dokumentua Orria I.01 planoa Baldintzatzaile topografikoak 1:200.000 A: Memoria 7

I.02 planoa Udalerriak eta gune funtzionalak 1:200.000 A: Memoria 13

I.03 planoa Garatzeko leku nagusiak 1:200.000 A: Memoria 15

I.04 planoa Lehendik zeuden garraiobide-azpiegiturak 1:200.000 A: Memoria 17

I.05 planoa Gipuzkoan bizikletaz ibiltzeko azpiegituren inbentarioa 1:200.000 A: Memoria 38

I.06 planoa Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea 1:200.000 A: Memoria 54

I.07 planoa Lurraldeaz haraindiko ibilbide nagusiak 1:200.000 A: Memoria 60

I.08 planoa Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen egungo egoera 1:200.000 A: Memoria 62

I.09 planoa Burututako Foru Sarea (BFS) eta Foru Sare Berria (FSB) 1:200.000 A: Memoria 63

I.10 planoa Foru Sare Berria (FSB) eraikitzeko aurreikusten diren jarduera-motak 1:200.000 A: Memoria 73

I.11 planoa Foru Sare Berriaren (FSB) ibilbide-tarteen haztapen estrategikoa 1:200.000 A: Memoria 78

Antolamendu-planoen zerrenda (C dokumen tua)

Zk. Titulua Eskala Dokumentua O.01 planoa I-1 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Donostia – Irun 1:50.000 D: Antolamendu-planoak

O.01 planoak (9) I-1 ibilbidearen trazadura: Donostia – Irun 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.02 planoa I-2 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Donostia – Mutriku 1:100.000 D: Antolamendu-planoak O.02 planoak (13) I-2 ibilbidearen trazadura: Donostia – Mutriku 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.03a planoa I-3 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Donostia-Beasain 1:100.000 D: Antolamendu-planoak O.03b planoa I-3 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Donostia-Beasain 1:100.000 D: Antolamendu-planoak O.03 planoak (24) I-3 ibilbidearen trazadura: Donostia – Beasain 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.04 planoa I-4 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Deba bailara 1:100.000 D: Antolamendu-planoak O.04 planoak (19) I-4 ibilbidearen trazadura: Deba bailara 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.05 planoa I-5 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Urola bailara 1:100.000 D: Antolamendu-planoak O.05 planoak (12) I-5 ibilbidearen trazadura: Urola bailara 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.06 planoa I-6 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Bergara – Beasain 1:50.000 D: Antolamendu-planoak O.06 planoak (7) I-6 ibilbidearen trazadura: Bergara – Beasain 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O T.07 planoa I-7 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Bidasoa bailara 1:50.000 D: Antolamendu-planoak O.07 planoak (3) I-7 ibilbidearen trazadura: Bidasoa bailara 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.08 planoa I-8 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Leitzaran bailara 1:75.000 D: Antolamendu-planoak O.08 planoak (6) I-8 ibilbidearen trazadura: Leitzaran bailara 1:10.000 D: Antolamendu-planoak O.09 planoa I-9 ibilbidearen trazaduraren plano nagusia: Ego bailara 1:50.000 D: Antolamendu-planoak O.09 planoak (2) I-9 ibilbidearen trazadura: Ego bailara 1:10.000 D: Antolamendu-planoak


HASIERAKO ONARPENA


Lantaldea

LANTALDEA

LANAREN ZUZENDARITZA: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA. GARAPEN IRAUNKORREKO DEPARTAMENTUA. INGURUMENEKO ZUZENDARITZA NAGUSIA Beatriz Marticorena San Agustín: Iraunkortasuna eta Bizikleta Bideen Departamentuko atalburua Germán Pozas Zubizarreta: Bideetako ingeniaria. Bizikleta Bideen atala Ana Martínez de Antoñana Quintana: Bideetako ingeniaria. Bizikleta Bideen atala IDAZLARI-TALDEA: Itziar Eizagirre Irureta. Mirua 21 Iñaki Urrizalki Oroz. Ekolur Asesoría Ambiental, SLL Tomás Aranburu Calafel. Ekolur Asesoría Ambiental, SLL Uxue Sudupe Senosiain. Ekolur Asesoría Ambiental, SLL Ander Irazusta Aramendi. DELINEAZIOA: Eduardo Echenique Olano. DISEINUA ETA MAKETAZIOA: Estela Cuevas Diez. Ekolur Asesoría Ambiental, SLL


HASIERAKO ONARPENA


1. atala GBBLAPren helburua eta justifikazioa 1

1. ATALA.- GBBLPS-REN HELBURUA ETA JUSTIFIKAZIOA


HASIERAKO ONARPENA



1.1.- MUGIKORTASUN JASANGARRIAREN ETA BIZIKLETA-MUGIKORTASUNAREN NAZIOARTEKO, ESTATUKO ETA AUTONOMIA-ERKIDEGOKO ESPARRUA

Azken urteotan, hiriko garraiobide gisara nagusitasuna hartuz joan da bizikleta Europako erakundeen diskurtsoan. Datu adierazgarria da bizikletari lotutako politikak eta planteamendu-, zirkulazio-, garraio-, osasun- eta ingurumen-irizpideak ezartzen diren hainbat ebazpen eta dokumentutan diskurtso horrek hartu duen garrantzia. Europako erakundeek ikuspegi integrala ematen dute garraiobide horren ontasun eta abantailei dagokienez, ikuspuntu hauetatik: pertsonen garraiobidea, berdintasun soziala, ingurumenarekiko errespetua, energia-eraginkortasuna eta ikuspuntu ekonomikoa, kostu baxuko aukera baita. Hala, bizikleta hiriko garraiobide gisara erabiltzearen aldeko Europako Parlamentuko A-2-183/86 Ebazpenak ordezko garraiobide horretan arreta jartzeko eskatu die tokiko agintariei eta hirigintzako plangintzaren arduradunei. Bestalde, Hiri-ingurumenaren liburu berdeak (1991n argitaratua) leku propioa ematen dio bizikletari ordezko garraiobideen esparruan. Halaber, ezin dira ahaztu ingurumenaren arloko Ekintzarako V. eta VI. Esparru Programak. Antzeko iritziak ageri dira horietan ere. Bestetik, Batzordearen ―Liburu Zuria: Europako garraioen politika 2010erako: egiaren garaia‖ liburuak dio garraiobide jasangarriagoak sustatzeak izan behar duela lehentasuna. Horregatik, tokiko agintariek aukera jasangarriagoak eman behar dizkiete herritarrei, leku batetik bestera oinez edo bizikletaz edo garraiobide publikoa erabiliz joateko. Halaber, nabarmentzekoak dira Oinezkoen eskubideen Europako Gutuna eta ―Amsterdameko Adierazpena: bizikleta erabiltzeko eskubidea‖ (2000). Hogeita bat herrialdetan bizikletaren erabilera sustatzeko martxan jarritako politiken egoera orokorra azaltzen duen txosten batetik abiatuta, Hiri-garraiobide jasangarria lortzeko bizikleta-politika nazionalei buruzko adierazpena dugu. Europako garraio-ministroek egindako Ministro Kontseiluen 88. saioko (Eslovenia, 2004) komunikatua da. Bizikletaren erabilera sustatzeko ekintza-esparru nazional bat zehazteko beharra nabarmentzen du agiriak, eta ekintza-multzo bat proposatzen du. Azkenik, UNECE eta OMEk batera egindako txostenak ('Garraioa, ingurumena, osasuna eta gomendatutako neurriei dagozkien tresnen laburpena') motorrik gabeko garraioaren garrantzia aintzatesten du. Txostenak dioenez, nahitaezkoa da bizikletaren erabilera areagotzea eta oinez gehiago ibiltzea; izan ere, egungo politikek ez dute behar bezala bermatzen garraioa jasangarria izatea, osasunari eta ingurumenari dagokienez. Estatuan, esanguratsua da 2001eko abenduaren 19ko Zirkulazioa, motordun ibilgailuen zirkulazioa eta bideko segurtasunari buruzko legeak izandako erreforma: aldatutako artikuluen % 25 zuzenean bizikletari dagokio. Erreferentziatzat har daiteke Ziklismoari edo hiriko eta hiriarteko zirkulazioari eta

zirkulazio-arauak ziklismoari egokitzeari buruzko azaroaren 25eko 43/1999 legea, arrazoi hauek ematen baititu: “bizikleta garraiobide eraginkorra da, eta eguneroko aukera bideragarri bat eskaintzen dio jende askori”. Azkenik, 1998ko Ibilgailuen araudi orokorrak ere aipatzen du bizikleta, 22. artikuluan. Euskal Autonomia Erkidegoko esparrua ez da geratu joera eta ekimen horietatik guztietatik kanpo: 1998an, Eusko Legebiltzarrak aho batez onartu zuen zirkulazio-arauak ziklismoari egokitzeko ez-legezko proposamena. Horren 4. artikuluan, bizikleta-zirkulazioarentzako bide-azpiegitura espezifikoak eraikitzea eta garatzea eskatzen zaie Eusko Jaurlaritzari eta Foru Aldundiei. Halaber, Eusko Jaurlaritzak eginiko Garraio Jasangarriaren Gida-plana ere ibilgailu pribatuaren garraiobide alternatiboak sustatzeari buruzkoa da. Bestalde, ez da ahantzi behar Garapen Jasangarriaren EAEko Ingurumen Estrategiak (2002-2020) —espresuki aipatzen du motorrik gabeko garraiobideen sustapena (oinez eta bizikletaz ibiltzea)— hau esaten duela: ingurumena errespetatzen duten garraiobide horientzako azpiegituretan inbertitzeari lehentasuna eman behar zaiola. Eusko Jaurlaritzako Herri Lan eta Garraio saila EAEko Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektorialaren aurrerapen-agiria ari da prestatzen, bizikleta-bideen gaineko politika EAE osorako formalizatu eta koordinatzeko. Bizkaiko Lurralde Historikoak ere heldu dio bizikletaren gaiari. ―Bizikletaren Plan Nagusia (2003-2016)‖ egin zuen, bizikleta mugikortasun orokorraren sisteman sartu eta garraiobide bideragarri eta funtzional gisara sustatzeko. Helburu horrekin, lurralde horretarako azpiegitura alternatiboen sare bat programatu da. Gaur egun, Bizkaiko Foru Aldundiaren Errepideetarako Plan Sektorialean sartuta dago.

1.2.- GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIAK ARLO HONETAN DITUEN AURREKARIAK

Bizikleta-bideak planifikatzeko eta eraikitzeko eta bizikleta garraiobide gisa sustatzeko programa bat ari da garatzen Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusia 1992tik. 1999tik, garrantzi handia ari da hartzen jarduera-programa, Batzar Orokorrek ematen dioten bultzadari esker. Hain zuzen ere, aurrekontu espezifikoa sortu eta Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusia izendatu dute. 1999tik, Departamentu Egituraren Dekretuan sartzen da —Zuzendaritza nagusiaren Ingurumen Zerbitzuaren funtzioen artean— Gipuzkoako Bizikleta Bideen proiektuak eta obrak planifikatzea eta egitea, baita mugikortasun jasangarria eta motorrik gabeko mugikortasuna sustatzea ere. 2001-2002 denboraldian ―Gipuzkoako Bizikleta Bideen Plana‖ dokumentua idatzi zen. Dokumentu horrek arloaren oinarria eta funtsezko irizpideak finkatu zituen; hiriarteko sarearen lehen proposamena egin eta lurraldeari esleitu zion, eta gaur egun arte kudeaketa argudiatu eta gidatu duten tresna-multzoa eman zuen. Bizikleta-bideen sarea eta errepide-sarea argi eta garbi bereizita daude, elkarren ondoan dauden kasu jakin batzuetan izan ezik.


HASIERAKO ONARPENA



Sarea egiteko esleitutako aurrekontuek gora egin dute, pixkanaka. Eraikita daude proposamena osatzen duten 310 km-etatik 80 km. Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideen Foru Arauak erregulatu du 'bizikleta-bidea' kontzeptua, eta motorrik gabeko mugikortasuna garatzeko azpiegituren hiriko sare berri hau juridikoki eta administratiboki txertatzeko prozesua prestatu du.

1.3.- PLANAREN HELBURUA

Lurraldearen Arloko Plan honen helburua da Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarea (aurrez Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planean definitzen da) EAEko eta Gipuzkoako Lurralde Historikoaren lurralde-antolamenduaren esparruan behin betiko txertatzea.

1.4.- HELBURUAK ETA IRIZPIDE OROKORRAK

Hona hemen plana egiteko helburuak eta irizpide orokorrak: 1.- Azpiegitura-sare baten bidez Gipuzkoako Lurralde Historikoa artikulatzea, hiriarteko motorrik gabeko mugikortasuna (HMGM) garatzeko, hots, bizikleta eta oinezkoen zirkulazioa areagotzeko. 2.- HMGM seguru, eroso eta konektibo baterako sarea diseinatzea, bizikleta garraiobide gisara erabiltzea sustatzeko. 3.- Lurralde-antolamenduaren arabera diseinatzea HMGM sarea eta horren ezaugarriak finkatzea. 4.- Lurralde-antolamenduaren arabera eguneratzea eta egokitzea Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planean egindako proposamena. 5.- Sare horren trazadura bat etortzea Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideen Foru Arauan ezarritakoarekin eta Ingurumen Zuzendaritza Nagusiak horretarako egindako irizpide teknikoekin. 6.- Bizikleta bidezko Komunikazioaren Sistema Orokorra osatzea eta irizpideak zehaztea, sarea herrietatik igarotzen dela ziurtatzeko, hiriko eta hiriarteko sareak mugatzeko —titulartasunari eta kudeaketari dagokienez etorkizuneko antolamendua egiteko—, eta lehendik dauden edo egitea aurreikusten den foruko eta tokiko bizikleta-sareekin konexio egokia izateko. 7.-. Udalerrietako hiri-planeamenduarekin koherentzia eta koordinazioa izatea.

8.- Sarearen uneko egoera aztertzea, egin behar diren eguneratzeak zehaztea, lehentasunak ezarri eta kronologikoki programatzea, jardueren kalkulu ekonomikoa egitea eta plana gauzatzeko tresnak erabilgarri izatea. 9.- Izango duen ingurumen-inpaktua zehaztea, eta ingurumenari dagokionez era egokian sartzeko eta Ingurumen Inpaktuaren Ebaluazio Bateratuaren prozedura ondo bideratzeko irizpideak ezartzea.

1.5.- INGURUMEN-HELBURUAK ETA -IRIZPIDEAK

Gipuzkoako Lurralde Historikoan bizikleta-garraioaren eskaera kudeatzea du helburu Lurraldearen Arloko Planak. Planak jomuga hauek ditu, ingurumen-ikuspegiari dagokionez: 1.- Garraio-modalitateen gaur egungo banaketan eragina izatea, bizikletaren eguneroko erabileraren alde eginez. 2.- Bizikleta garraiobide gisara erabiltzen dutenen segurtasuna handitzea 3.- Batez ere lehendik dauden azpiegituretan oinarritutako bizikleta-bideen sarea sortzea, ingurumenean inpaktu txikia izan dezan eta paisaian integratuta egon dadin. 4.- Bizikleta-bideen sarea ahal den ingurumen-inpaktu txikienaz egitea.


HASIERAKO ONARPENA


2. atala Lurralde-, gizarte- eta plangintza-esparrua

4

2. ATALA.- LURRALDE-, GIZARTE- ETA PLANGINTZA-ESPARRUA


HASIERAKO ONARPENA


2. atala Lurralde-, gizarte- eta plangintza-esparrua 5

2.1.- GIPUZKOAKO LURRALDE- ETA GIZARTE-ESPARRUA

2.1.1.- ESPARRU ADMINISTRATIBOA

Hiru Lurralde Historikok osatzen dute Euskal Autonomia Erkidegoa (EAE, hemendik aurrera): Araba, Bizkaia eta Gipuzkoak. Eusko Legebiltzarrak eta Lurralde Historiko bakoitzeko Batzar Orokorrek dute, EAEn, ahalmen legegilea. EAEren antolakuntza administratiboa lege-testu hauek arautzen dute batik bat:

Euskal Autonomia Erkidegoko Autonomia Estatutuari buruzko abenduaren 18ko 3/1979 Lege Organikoa

Autonomia Erkidegoko Erakunde Komunen eta Lurralde Historikoko Foru Organoen arteko harremanari buruzko azaroaren 25eko 27/1983 Legea.

Gipuzkoako Lurralde Historikoko Erakunde Antolakuntza, Gobernua eta Administrazioari buruzko uztailaren 12ko 6/2005 Foru Araua.

Testu hauek eta beste zenbait testuk arautzen dituzte EAEko gobernu-organoei esleitutako eskumenak: Eusko Jaurlaritza (Eusko Legebiltzarrak izendatzen du lehendakaria), foru-aldundiak (Batzar Orokorrek izendatzen dituzte Ahaldun Nagusiak) eta udalak. Gipuzkoako Foru Aldundiari soilik dagokio Lurralde Historikoko bide-sarea planifikatzea, eraikitzea eta ustiatzea. Eskumen horretan, Garapen Iraunkorreko Departamentuan dago, gaur egun, bizikleta-bideei dagokiona.

2.1.2.- GEOGRAFIA-ESPARRUA

Gipuzkoako Lurralde Historikoa Iberiar Penintsularen iparraldean dago, Bizkaiko Golkoaren ekialdeko ertzean, hain zuzen. 1.978 km2 inguruko azalera du. Lau angeluko forma du, gutxi gorabehera, eta ipar-ekialdera okertuta dago pixka bat. E-W norabideko luzera maximoa 55 km ingurukoa da; luzera minimoa, berriz, 40 km ingurukoa. N-S norabideko luzera maximoa 45 km ingurukoa da. Iparraldean, Kantauri itsasoaren ertzean dago lurraldea, eta kostalde malkartsua du (lerro zuzenean, 50 km ditu, gutxi gorabehera). Ekialdean, Frantziarekin eta Nafarroako Foru Erkidegoarekin egiten du muga. Hegoaldean, Nafarroako Foru Erkidegoarekin eta Arabako Lurralde Historikoarekin egiten du muga; mendebaldean, berriz, Bizkaiko Lurralde Historikoarekin. Ezaugarri geografiko eta orografiko jakin batzuek garrantzia izan dezakete mugikortasunean, batez ere bizikletari dagokionez, eta asko baldintzatu dituzte kokaleku-motak eta lurraldea zeharkatzen duen azpiegitura-sare oparoa. Ikuspuntu geografiko hutsetik, Gipuzkoak bi faktore nabarmen hauek ditu: batetik, malkartsua eta menditsua da lurraldea; bestetik, haran paraleloak ditu.

Bizkaiko Golkoaren ekialdeko ertzean, Kantauriko eta Mediterraneoko uren banalerroa da mugarri geografiko garrantzitsuena: E-W norabidean markatutako lerro bat da, altuera gutxiko mendien segida batek eratua (1.000-1.500 m-ko kota dute). 50-55 km-ko lerroa osatzen dute kostaldean mendiek. 1.551 m-koa da Gipuzkoako kota maximoa: Aizkorri mendilerroko Aitxuri mendia, uren banalerro bete-betean. Hegoaldean, Lurralde Historikoaren muga bat dator, erabat edo ia erabat, uren banalerro horrekin Deba, Urola eta Oria ibaien goi-ibarretan. Hala ere, ekialdean, Gipuzkoatik urrundu eta Nafarroan sartzen da uren banalerroa, Oria eta Bidasoa ibaien goi-ibarrei jarraituz. Gipuzkoako uren % 98 Kantauri itsasora isurtzen da, sei arro hidrografikoren bidez. Lurraldea geografikoki antolatzen dute arro horietako ibaiek1:

Bidasoa

Oiartzun

Urumea

Oria

Urola

Deba Sei arro handi horiez gain, zuzenean itsasoratzen diren arro txikiak ere badaude (Añorga, Iñurritza...). ―Unitate hidrologikoa‖ kontzeptua definitu da: unitate hidrologiko bakoitzak aipatutako sei arro horietako bat du, zuzeneko eta hurbileko kostako arroekin batera. Bidasoa, Urumea eta Oria unitate hidrologikoen zati bat Gipuzkoan dago; beste zati bat, berriz, Nafarroan. Bidasoaren oso zati txikia dago Gipuzkoan (arroaren % 90 Nafarroan dago); Oria, berriz, Gipuzkoan dago batik bat (% 85, hain zuzen). Oiartzun eta Urola ibaiak Gipuzkoan daude oso-osorik. Deba ibaia EAEn dago oso-osorik: ia % 90, Gipuzkoan; gainerakoa, Bizkaian eta Araban. Aipatutako sei ibaiek eragin nabarmena dute Gipuzkoako banaketa geografikoan. Sei bailara handi osatzen dituzte ibai horiek, eta batez ere N-S norabidea dute (Oria, Urola eta Deba ibaiak); beste batzuek, berriz, NNE-SSW norabidea (Urumea, Oiartzun eta Bidasoa ibaiak). Bailara horien artean sortzen dira ibaiarteak. Uren banalerrotik abiatzen dira, N-S edo NNE-SSW norabidean. Ibai nagusien zuzeneko ibaiadarrek bailara sekundarioak osatzen dituzte. Oro har, txikiagoak izaten dira (normalean, ez dira 15-20 km baino luzeagoak izaten), eta E-W norabidea izaten dute. Ibai nagusiek sei bailara osatu dituzte, eta berdin-berdinak ez badira ere, antzeko ezaugarriak dituzte. Nolabaiteko uholde-izaera eta luzetarako malda handia dituzte ibaiek: 500-600 m jaisten dira 65-70 km-tan edo, batzuetan, ibilbide motzagoetan. Luzetarako malda hori nabarmenagoa da goi-ibarretan. Erdiko eta beheko zatietan, zeharkako profil nagusia 'V' formakoa izan arren, zenbait lekutan, lautada alubial batzuk sortzen dira bi ibai-ertzetan. Dena den, nahiko lauak diren hondoek, normalean, ez dute 1 km

1 Gipuzkoako uren % 2 isurtzen da Mediterraneo itsasoan (Ebroren arroa), eta, beraz, ez du interesik Lurraldearen

Arloko Planean. Halaber, kontuan izan behar da Ibaizabal eta Artibai arro hidrografikoetan isurtzen diren ur-kopuru txikiak ere badirela; denera, apenas osatzen dute Gipuzkoako uren % 0,4, eta, beraz, ez dira aintzat hartuko.


HASIERAKO ONARPENA



baino gehiago izaten. Gune lau horiek nahiko handiak dira estuarioetako ia zati guztietan. Unitate hidrologikoen ezaugarri nagusiak dituzue taula honetan:

Unitate hidrologikoa

Azalera (km²) Ibai nagusiaren luzera (km)

Guztira Gipuzkoan Guztira Gipuzkoan

Bidasoa 723.00 76.47 69,00 14.32

Oiartzun 93.32 93.32 19,79 19,79

Urumea 302.05 138.10 56,91 33,52

Oria 912.86 780.04 77,29 77,29

Urola 348.98 348.98 64,91 64,91

Deba 554.29 491.42 60,31 60,31

Gipuzkoako unitate hidrologikoen ezaugarriak. Ez dira sartu Artibai, Ibaizabal, Zadorra eta Arakil, denek batera

Gipuzkoako uren % 2,5 baino ez baitute hartzen. Datuen iturria: EAEko mapa hidrologikoa - E 1:150.000 (Eusko Jaurlaritza, 2001).

Ibaiarte handiek kateak sortzen dituzte, eta uren banalerroetatik hasi eta kostaldera joaten dira, batez besteko altuera galduz. Kota maximoek oso gutxitan gainditzen dituzte 1.000 m, batez ere kostaldetik hurbil. Nolanahi ere, 1.000 m inguruko bi mendigune daude itsasotik 15 km-ra: Ernio eta Izarraitz. Oro har, ibai nagusien zuzeneko ibaiadarrek arro txikia dute, eta oso gutxitan gainditzen dituzte 100 km2. ‗V‘ formako haran oso estuak osatzen dituzte, eta ibai nagusietatik hurbil dauden gune baxuetan baino ez dira zabaltzen pixka bat. Ibaiadar horien adarren sare bat ere badago. Hori dela eta, ibai, erreka eta isurketaz ildaskatutako nahas-mahasa da lurraldea, eta itxura malkartsua ematen diote Gipuzkoari. Ondoko planoan (I.01. Baldintza topografikoak) lurraldearen irudi hipsografiko bat duzue, aipatutako guztiaren irudikapen grafikoarekin.


HASIERAKO ONARPENA



I.01 planoa Baldintzatzaile topografikoak


HASIERAKO ONARPENA



2.1.2.1.- Klimatologia

Gipuzkoak klima ozeanikoa du. Euri asko egiten du probintzia honetan; batez beste, urtean 1.600 mm inguru. Ez dago urtaro lehorrik, baina prezipitazio- eta tenperatura-banaketa ez da homogeneoa lurralde guztian. Irudian dituzue Lurralde Historikoko urteko batez besteko isohietak.

Irudia: Gipuzkoako Lurralde Historikoko urteko batez besteko isohietak (1961-62 eta 1999-00 arteko denboraldiak).

Gipuzkoako Foru Aldundia

Ikusten duzuenez, oro har, areagotzeko joera dute W-E eta N-S norabideko prezipitazioek.

W-E gradienteari dagokionez, lurraldearen osaera dela eta, itsasotik oso gertu altuera-alde handia dago Gipuzkoako ipar-ekialdean. Beraz, eraginkortasun handiz geldiarazten dituzte haize nagusiek ('westerlies' edo W-NWko zirkulazio nagusiak) ekartzen dituzten hodei-fronteak. Hori dela eta, mendebaldeko gunean (Zumaia) batez besteko prezipitazioak 1.300 mm-koak izaten dira, eta, handik 37 km-ra (Irun), 1.700-1.800 mm-koak. Dena den, tokikoagoa den fenomeno nabarmenago bat dago Donostia inguruko kostaldean: urteko batez besteko prezipitazioak 1.600 mm-ra heltzen dira, eta Oiartzun eta Urumeako goi-ibarretan (SE norabidean apenas 15-20 km harantzago), berriz, erruz gainditzen dira urtean 2.000 mm. Urumeako goi-ibarreko zenbait gunetan ere (Artikutzan, Gipuzkoatik kanpo), urtean batez beste 2.500 mm inguru erregistratzen dira, Zumaian erregistratutakoaren ia bikoitza.

N-S da beste gradiente nagusia. Oro har, kostaldean euri gutxiago egiten du barrualdean baino. Izan ere, barrualdean, erliebeak geldiarazi egiten ditu laino-fronteak, eta, horren ondorioz, prezipitazio gehiago izaten da. Adibidez, Zumaiako kostaldean, 1.300 mm-koa da urteko prezipitazioen batezbestekoa; aitzitik, hegoaldean, Aizkorri mendilerroan, batez beste 1.650 mm euri egiten du urtean.

N-S eta W-E gradiente nagusiak berezitasun bat du. Itxuraz dagozkien baino balio baxuagoak dituzte lurraldearen hegoaldeko bi eremuk; dena den, osaera orografikoak erabat justifikatzen du hori. Arrasate eta Beasain inguruetan izaten da Gipuzkoan prezipitazio gutxien: urtean 1.250 mm, batez beste.

Hona hemen Igeldoko estazio meteorologikoan (IEM) lortutako zenbait datu interesgarri.

Donostia. Igeldo Epea: 1973-2002 Altitudea (m): 252 Latitudea: 43º 18´ 24´´ Longitudea: 2º 02´ 22´´ W

TENPERATURAK ETA PREZIPITAZIOAK. (1973-2002 EPEA)

HILABETEA T TM Tm R H DR DN DT DF DH DD I

Urtarrila 8.0 10.6 5.3 162 76 16.5 1.2 1.3 6.4 2.9 2.9 90

Otsaila 8.5 11.3 5.7 124 74 15.2 1.7 1.5 4.7 2.1 2.2 94

Martxoa 9.4 12.5 6.2 128 74 16.8 0.9 1.4 5.7 0.9 2.6 126

Apirila 10.6 13.8 7.5 158 79 17.4 0.5 2.3 8.4 0.1 1.5 125

Maiatza 13.5 16.8 10.2 128 79 17.4 0.0 3.5 8.9 0.0 1.7 167

Ekaina 16.1 19.3 13.0 91 82 14.0 0.0 3.3 9.4 0.0 2.6 182

Uztaila 18.4 21.5 15.3 79 82 13.9 0.0 3.7 7.2 0.0 4.2 197

Abuztua 18.7 21.8 15.5 116 83 15.1 0.0 3.8 7.4 0.0 3.6 184

Iraila 17.9 21.4 14.5 116 79 13.0 0.0 2.8 7.4 0.0 4.7 162

Urria 15.2 18.3 12.1 140 76 13.0 0.0 2.2 6.8 0.0 3.7 134

Azaroa 10.9 13.7 8.2 175 76 15.4 0.5 2.0 5.1 0.8 3.4 101

Abendua 8.6 11.1 6.0 164 76 15.5 1.2 1.4 5.7 2.1 3.3 83

URTEKOA 13.0 16.0 10.0 1.581 78 183.2 6.0 29.2 83.1 8.9 36.4 1.645


HASIERAKO ONARPENA



T Hileko/urteko batez besteko tenperatura (ºC) TM Eguneroko tenperatura maximoen hileko/urteko batezbestekoa (ºC) Tm Eguneroko tenperatura minimoen hileko/urteko batezbestekoa (ºC) R Hileko/urteko batezbesteko prezipitazioa (mm) H Batez besteko hezetasun erlatiboa (%) DR 1 mm-ko prezipitazioak edo hortik gorako prezipitazioak dituzten hileko/urteko egunen batezbestekoa DN Elurra egiten duen hileko/urteko egunen batezbestekoa DT Ekaitza izaten den hileko/urteko egunen batezbestekoa DF Lainoa izaten den hileko/urteko egunen batezbestekoa DH Izotza izaten den hileko/urteko egunen batezbestekoa DD Oskarbi izaten den hileko/urteko egunen batezbestekoa I Eguzki-orduen hileko/urteko kopuruaren batezbestekoa

(Iturria: METEOROLOGIA-INSTITUTU NAZIONALA, 2003)

Emandako datuetatik, nabarmentzekoa da urtean 183 egunetan —urteko bi egunetik behin— egiten duela 1 mm baino euri gehiago. Hilabeteka, alde handirik ez dago: iraila-urrian, 13 egun; apirila-maiatzean, 17,4 egun artean dabil.

2.1.3.- POPULAZIOA

Biztanleria handia du Gipuzkoak: 2006ko erroldaren arabera, 687.000 biztanle inguru ditu, hots, EAEko populazioaren % 32. Batez besteko dentsitatea 347 biztanle/km2 da. EAEko batezbestekoa (288 bizt./km2) baino dentsitate handiagoa du, Bizkaikoa baino txikiagoa, eta Arabakoa baino handiagoa.

Biztanleria, eskualdeka (2006)

Eskualdea Guztira % Populazio-dentsitatea

Bidasoa Beherea 76.289 11,1 1.074,5

Debabarrena 53.838 7,8 295,8

Debagoiena 60.954 8,9 177,7

Donostialdea 316.254 46,1 1.033,5

Goierri 64.534 9,4 183,9

Tolosaldea 45.467 6,6 131,0

Urola Kosta 69.329 10,1 213,3

Gipuzkoa 686.665 100,0 346,8

Iturria: EUSTAT.

Edonola ere, Gipuzkoako biztanleria ez dago lurralde guztian homogeneoki banatuta. Badago kokaleku-ereduak eratzeko joera orokor bat, bi alderdi nagusi hauek dituena:

Gero eta kontzentrazio handiagoa dago kostaldera hurbildu ahala, gehienbat, ibaien itsasoratze handien inguruan eta, bereziki, ekialdeko muturrean, Bidasoa, Oiartzun eta Urumea itsasoratzen diren lekuetan.

Barrualdean, aglomerazio handia dago haran handien eta ertainen hondoetan, eta oso lotura zuzena du ibai nagusiekin.

Hona hemen zenbait datu bi alderdi horiei buruz:

Batetik, Gipuzkoako biztanleriaren % 60 inguru kostaldetik 6 km baino gutxiagora bizi da.

Bestetik, biztanleriaren % 85 haranen hondoan eta horien ibaiak itsasoratzen diren lekuetan (kostaldetik oso hurbil) bizi da.

Ipar-ekialdean dago dentsitaterik handiena. Donostialdeko gune funtzionalean (Donostialdea eta Bidasoa Beherea eskualdeak hartzen ditu) eta apenas da Gipuzkoaren azaleraren % 20, biztanleriaren % 57 dago pilatuta.

Antolakuntza administratiboari dagokionez, 88 udalerrik eta hiru partzuergok osatzen dute Gipuzkoa. 290 herrigunetan daude banatuta 88 udalerriak. 88 udalerrietatik seik 20.000 biztanle baino gehiago dituzte: Donostia (hiriburua da, eta biztanleria guztiaren % 26 du), Irun, Zarautz, Arrasate, Eibar eta Errenteria. Lurralde Historikoko biztanleriaren erdia baino zertxobait gehiago bizi da sei udalerri horietan. Beste 13 udalerrik 10.000 biztanle baino gehiago dituzte, eta 12, 5.000 baino gehiago. Bestaldeko muturrean, 1.000 biztanle baino gutxiagoko 32 udalerri daude, eta, horietatik 11tan 250 lagun baino gutxiago bizi dira, betiere 2006ko erroldaren arabera.

2.1.4.- SOZIOEKONOMIA

Prozesu historikoaren emaitza da gaur egungo egoera. Prozesu historiko horretan, nabarmentzekoa da XX. mendeko 80 hamarkadara arteko bizitasun demografiko izugarria. Gipuzkoan, EAE guztian eta gainerako Lurralde Historikoetan izandako bilakaera erakusten du taula honek:

Urtea

EAE ARABA Bizkaia GIPUZKOA

Bizt. Bizt. % Bizt. % Bizt. % 1900 602.204 98.066 16.3 307.607 51.1 196.531 32.6

1920 783.125 30.0 101.357 12.9 3.3 421.264 53.8 36.9 260.504 33.3 32.6

1940 948.096 21.1 112.503 11.9 11.0 510.590 53.9 21.2 325.003 34.3 24.8

1960 1.358.707 43.3 133.742 9.8 18.9 751.014 55.3 47.1 473.951 34.9 45.8

1981 2.141.809 57.6 257.850 12.0 92.8 1.189.278 55.5 58.4 694.681 32.4 46.6

2001 2.082.587 -2.8 286.387 11.1 1.6 1.122.637 53.9 -5.9 673.563 32.3 -3.1

2006 2.140.908 2.8 301.848 14.1 5.4 1.147.480 53.6 2.2 691.578 32.3 2.7

EAEko eta haren Lurralde Historikoetako demografiaren bilakaera. : biztanleriaren hazkundea aurreko datuarekiko. %: biztanleriaren ehunekoa EAEko biztanleria guztiarekiko (Lurralde Historikoentzat). Fuente:

EUSTAT.


HASIERAKO ONARPENA



Laburpen gisara, EAEko biztanleria 3,5 biderkatu da azken mendean. Gipuzkoan, XX. mende hasierako biztanleria baino 3,4 aldiz handiagoa da XXI. mendearen hasierako biztanleria. Faktore bat baino gehiagok eragin dute Gipuzkoan azken mendeko hazkunde demografikoa; besteak beste, hauek:

Europako hegoaldeko egoera estrategikoa, komunikazio-sare handietarako sarbidea baitu.

Industrializazioak emandako bultzada sendoa; hamarkada gutxitan, gizarte batik bat landatarra enpresa- eta industria-munduko sustrai sendoak dituen gizarte izatera pasatu zen.

Biztanleriaren egiturari dagokionez, herritarren % 50.9 emakumezkoak dira; gainerako % 49.1, berriz, gizonezkoak. Emakumezkoen kopurua handixeagoa da EAEn (% 51.1) Gipuzkoan baino.

Lurralde-eremua Gizonezkoak Emakumezkoak

Guztira Kopurua % Kopurua %

EAE 2.140.908 1.045.893 48,9 1.095.015 51,1

Gipuzkoa 691.578 339.309 49,1 352.268 50,9

Biztanleriaren egitura, sexuaren arabera (2005-XII-31). Datu-iturria: Eustat

Adin-taldeei dagokienez, 20 eta 64 urte bitartean dituzten herritarrena da ugariena (Gipuzkoan, % 64,6). Nabarmentzekoa da, halaber, 65 urtetik gorako pertsonen ehunekoa zertxobait handiagoa dela 20 urtetik beherako pertsonena baino; bi kasuetan ere, % 18 ingurukoa da.

Lurralde-eremua Adin-taldeen ehunekoa

0-19 20-64 >65

EAE 16,5 65,1 18,4

Gipuzkoa 17,2 64,6 18,2

Biztanleriaren egitura, sexuaren arabera (2005-XII-21). Datu-iturria: Eustat

Biztanleriaren jarduerari buruzko datu nagusiak dituzue taula honetan.

EAE Gipuzkoa

Guztira Gizonezkoak Emakumezkoak Guztira Gizonezkoak Emakumezkoak

Biztanleria, guztira 1.825,3 886,4 938,9 581,9 283,3 298,6

Aktiboak

Total 997,4 575,8 421,5 329,7 188,9 140,8

Langileak 964,8 558,4 406,5 321,3 184,7 136,5

Langabeak 32,5 17,5 15,1 8,5 4,2 4,3

Ez-aktiboa 827,9 310,5 517,4 252,2 94,4 157,8

16 urteko eta hortik gorako biztanleria, jarduera eta sexuaren arabera. 2007. urtea. Datuak, milaka pertsonatan. Datu-iturria: Eustat

Taula honetan, 16 urte baino gehiagoko pertsonen jarduera- eta langabezia-tasen datu-bilakaera duzue, laburbilduta.

Año EAE Araba Bizkaia Gipuzkoa

J.T L.T J.T L.T J.T L.T J.T L.T 2001 53,6 11,1 58,7 9,1 51,9 13,5 54,4 8,3

2002 54,3 8,3 59,1 6,9 52,2 9,7 55,7 6,8

2003 55,1 8,6 59,9 7,7 52,5 9,3 57,4 7,9

2004 55,4 7,8 58,4 6,0 53,4 8,5 57,4 7,4

2005 54,8 5,7 57,0 3,0 53,1 7,4 56,7 4,2

2006 54,6 4,1 57,6 3,5 52,6 5,0 56,6 2,9

2007 54,6 3,3 56,8 2,3 52,9 4,0 56,7 2,6

16 urte baino gehiagoko biztanleriaren jarduera-tasa (J.T) eta langabezia-tasa (L.T), hiruhilabeteka eta Lurralde Historikoka, ehunekotan. Datu-iturria: Eustat

Azken zazpi urteetan lanean aritu den biztanleria adierazten du taulak, sektore ekonomikoka. Bistakoa da, bai EAEn (% 64,6), bai Gipuzkoan (% 61,9), zerbitzuen sektorea dela nagusia. Industria-sektorea da bigarren garrantzitsuena; Gipuzkoan, ehuneko garrantzitsua du, lan egiten duen populazioaren % 29,1. Nekazaritza-sektorea da urriena: Gipuzkoan, % 1,0 hartzen du; EAEn, berriz, % 1,2.

Urtea

EAE Gipuzkoa

Guztira Nekaz. Indust. Eraik. Zerbitz. Guztira Nekaz. Industr. Eraik. Zerbitz.

2001 858,9 14,8 260,4 75,9 507,8 288,9 4,7 97,5 23,7 163,1

2002 901,6 16,0 256,1 83,2 546,4 301,7 5,5 97,1 25,4 173,8

2003 914,4 18,9 252,4 87,4 555,9 307,5 4,4 98,1 26,3 178,8

2004 929,2 16,0 250,2 86,0 577 309,4 4,2 94,9 26,6 183,7

2005 941,2 11,2 246,6 82,7 600,8 315,5 3,6 92,0 26,4 193,5

2006 954,2 12,5 244,5 80,7 616,4 319,8 3,6 94,7 24,0 197,5

2007 964,8 12,0 245,5 83,6 623,7 321,3 3,2 93,6 25,7 198,8

Lan egiten duen 16 urte eta gehiagoko biztanleria, sektore ekonomikoka. Datuak, milaka pertsonatan. Datuen iturria: Eustat

Sektore bakoitzean balio erantsia duten datuak dira taula honetakoak. Gipuzkoan, zerbitzuen sektoreak du balio erantsi handiena (% 57), eta horren atzetik dago industria-sektorea (% 36ko balio erantsia du, guztira). Lehen sektoreak du ehunekorik txikiena: balio erantsi guztiaren % 1 baino gutxiago.

Eremua Guztira Lehenengo sektorea Industria Eraikuntza Zerbitzuak

EAE 100 1,4 32,0 6,8 59,8

Araba 100 3,61 38,96 5,92 51,5

Bizkaia 100 0,97 26,96 8,01 64,07

Gipuzkoa 100 0,94 36,12 5,41 57,53

Balio erantsia, sektoreka, ehunekotan. 2000..urtea. Datuen iturria: Eustat


HASIERAKO ONARPENA



Hautatutako azken adierazle ekonomikoak errentari dagozkie. Gipuzkoako per capita errenta gordina 11.056 €-koa da, EAEko batezbestekoa baino zertxobait handiagoa. Familiako errenta totala 30.218 €-koa da Gipuzkoan, EAEko balioa baino handixeagoa (30.009 €).

Per capita errenta Familiako errenta

€ Indizea €

EAE 10.823 100 30.009

Araba 11.261 104 31.305

Bizkaia 10.571 98 29.549

Gipuzkoa 11.056 102 30.218

Batez besteko per capita errenta gordina eta familiako errenta, eurotan. Año 2001. Fuente de Datos: Eustat

Azkenik, Gipuzkoako Lurralde Historikoko motorizazio-tasa aztertu da, Eustatek ematen dituen datuak erabilita. 2001ean, 271.439 auto zeuden erregistratuta, hau da,1.000 biztanleko 403,0 autoko tasa. EAEko portzentajearen oso antzekoa zen (1.000 biztanleko 405,0 auto) Gipuzkoakoa. 2004ko portzentajeak gora egin zuen (298.772 auto Gipuzkoan). Motorizazio-tasa 2001ekoa baino handiagoa zen: 1.000 biztanleko 432,0 auto. EAEko 2007ko motorizazio-tasa Gipuzkoakoaren oso parekoa zen, eta 2001ekoa baino handiagoa: 1.000 biztanleko, 433,8 auto.

2.2.- LURRALDE-, SEKTORE- ETA UDAL-PLANGINTZA

2.2.1.- PLANGINTZAREN ESPARRUA

Euskal Autonomia Erkidegoko lurralde-antolamenduak lege-tresna bat du: Euskal Autonomia Erkidegoko lurralde-antolamenduari buruzko maiatzaren 31ko 4/1990 Legea. Besteak beste, udalaz gaindiko planteamenduak ezartzen ditu lege horrek. Arau-hierarkiaren irizpideen arabera, honela antolatuta daude:

Lurralde Antolamendurako Gidalerroak (LAG)

Lurraldeko Plan Partzialak (LPP)

Lurraldeko Plan Sektorialak (LPS) Udal-plangintzaren gainetik daude lurralde-antolamenduaren tresna horiek. Hala, onartutako lurralde-antolamenduko figuren mendean egon behar du udal-plangintzak, eta ezin ditu inolaz ere urratu.

2.2.1.1.- Lurraldea Antolatzeko Gidalerroak

EAEko araudiaren maila gorenaren oinarrizko tresna dira LAG Lurralde Antolamendurako Gidalerroak. Indarrean dagoen dokumentua 28/1997 dekretuaren bidez onartu zen, otsailaren 11n. Gaur egun, berrikusteko proiektuari ekin zaio. Indarrean dauden LAGek zortzi urterako lurralde-eredua definitzen dute. Denbora hori igaro ostean, berrikustea komeni ote den ebaluatu behar da; oraingoan, baietz erabaki da. LAGen lurralde-eredua sei gai hauen arabera eratuta dago:

Ingurune fisikoa

Kokaleku-sistema

Azpiegiturak (horien artean, garraioarenak) Garraioari dagokionez, LAGek apenas aipatzen duten espresuki bizikleta garraiobide gisara. Edonola ere, gaitasun handiko garraio publikoaren sistemak sustatzearen eta modalitate bat baino gehiago elkarrekin erabiltzearen aldeko apustua egiten dute. Halaber, ongizatea eta berrikuntza bultzatzeko lurralde-ekimenak sartzen dira LAGetan; adibidez, hirigunea berritzeko eta kultura-ondarea eta ekipamenduak antolatzeko estrategiak. Lurralde-antolamendua gauzatzeko, oinarrizko elementu hauek ezartzen ditu:

Udal-antolamenduekin bateragarriak izatea

Gune funtzionalak mugatzea

2.2.1.2.- Eremu funtzionalak

EAEko Lurralde Antolamenduko Gidalerroek (LAG) 'Gune Funtzionalak (GF)' definitu zituzten. EAEko edo Lurralde Historikoko eskala eta udalerriko eskalaren arteko maila dira GFk. EAEn, 15 GF definitu dira. Horietatik sei Gipuzkoan daude, osorik edo partzialki:

‗Beasain-Zumarraga‘ GF: Altzaga, Arama, Ataun, Beasain, Ezkio-Itsaso, Gabiria, Gaintza, Idiazabal, Itsasondo, Lazkao, Legazpi, Legorreta, Mutiloa, Olaberria, Ordizia, Ormaiztegi, Segura, Urretxu, Zaldibia, Zegama, Zerain eta Zumarraga.

‗Donostia‘ GF: Andoain, Astigarraga, Donostia, Hernani, Hondarribia, Irun, Lasarte-Oria, Lezo, Oiartzun, Pasaia, Errenteria, Urnieta eta Usurbil.

‗Eibar‘ GF: Deba, Eibar, Elgoibar, Mendaro, Mutriku eta Soraluze, eta Bizkaiko udalerri hauek: Ermua, Mallabia.


HASIERAKO ONARPENA



‗Arrasate-Bergara‘ GF: Antzuola, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Elgeta, Eskoriatza, Leintz-Gatzaga eta Oñati, eta Arabako Aramaio. Aramaio.

‗Tolosa‘ GF: Abaltzisketa, Aduna, Albiztur, Alegia, Alkiza, Altzo, Amezketa, Anoeta, Asteasu, Baliarrain, Belauntza, Berastegi, Berrobi, Bidegoian, Gaztelu, Elduain, Hernialde, Ibarra, Ikaztegieta, Irura, Larraul, Leaburu, Lizartza, Orendain, Orexa, Tolosa, Villabona eta Zizurkil, eta Aralarko Enirio.

‗Zarautz-Azpeitia‘ GF: Aia, Aizarnazabal, Azpeitia, Azkoitia, Beizama, Errezil, Getaria, Orio, Zarautz, Zestoa eta Zumaia.

LPPak (Lurralde Plan Partzialak) dagozkien gune funtzionalen planteamenduen arabera eraikitzen dira. Gaur egun, behin betiko onartutako lau LPP daude Gipuzkoan:

‗Eibar‘ GF. Behin betiko onartu zen, apirilaren 12ko Dekretuaren bidez.

‗Arrasate-Bergara‘ GF. Behin betiko onartu zen, apirilaren 12ko 87/2005 Dekretuaren bidez.

‗Zarautz-Azpeitia‘ GF. Behin betiko onartu zen, otsailaren 21eko 32/2006 Dekretuaren bidez.

‗Beasain-Zumarraga‘ AF. Behin betiko onartu zen, irailaren 29ko 534/2009 Dekretuaren bidez. I.02. Udalerriak eta gune funtzionalak planoan duzue gune funtzionalen eta udalerrien banaketa.

2.2.1.3.- Lurralde Plan Sektorialak

Lehen definitutako eskalaren ordenan, LAP Lurraldearen Arloko Planak dira lurralde-antolamenduko hirugarren tresnak. Dokumentu hau idazteko unean, hauek dira behin betiko onartutako LAPak:

Ibai eta Erreken Ertzen Antolamenduko LAP (isurialde mediterraneoa eta atlantikoa)

Errepideen LAP (baita Arabako eta Bizkaiko errepideen plan sektorialak ere)

Energia Eolikoaren LAP

EAEko Trenbide Sarearen LAP

Jarduera Ekonomikoetarako eta Ekipamendu Komertzialetako Lurzoru Publikoa Sortzeko LAP

Hezeguneen LAPa

Itsasertza Babesteko eta Antolatzeko LAP Hainbat izapidetze-fasetan daude LAP hauek:

Kultura Ondarearen LAP

Nekazaritzaren eta Basogintzaren LAP

Etxebizitzaren Sustapen Publikorako Lurzoruaren LAP

Portuen LAP

Sare Intermodalaren eta Garraio Logistikaren LAP

Gipuzkoako Errepideen Plana

2.2.1.4.- Udaletako hirigintzaren plangintza

Euskal Autonomia Erkidegoan, Lurzoru eta Hirigintzari buruzko ekainaren 30eko 2/2006 Legeak arautzen du udalerrietako hiri-plangintza. Lurralde Plan Sektorial honi dagokionez, hiru alderdi nagusi izan behar dira kontuan udalerriko hiri-plangintzari dagokionez. Lehenik, udalerriko hiri-plangintza hori Lurralde Antolamenduko udalaz gaindiko tresnen zehaztapen lotesleen mende dago, hots: Lurralde Antolamenduko Gidalerroak, Lurralde Plan Partzialak eta Lurraldearen Arloko Planak. Gipuzkoan, egoera desberdinean dute hiri-plangintza 88 udalerriek. Zenbaitek duela gutxi onartu dute behin betiko bere plangintza; beste zenbait, berriz, berrikusteko fasean daude, edo aspaldi samar onartu zituzten plangintzak. Azkenik, Gipuzkoako udalerri askok, azken urteetan, bizikleta-mugikortasunari lotutako jarduerak sartu dituzte beren Plan Orokorretan Askotariko irismena dute Plan horiek.


HASIERAKO ONARPENA



I.02 planoa. Udalerriak eta gune funtzionalak


HASIERAKO ONARPENA



2.2.2.- GARAPEN-ARDATZAK

Gipuzkoako lurralde-eredua sakonago aztertuta, lehen aipatutako faktoreen eraginez, kostaldean eta haran garrantzitsuenen hondoetan daude kokaleku eta azpiegitura gehienak. Horrenbestez, oro har, jende gutxi bizi da hegaletan, haran txikietan eta gune altuetan; azpiegitura gutxi daude horietan, eta jarduera ekonomiko garrantzitsurik ez dago. Joera nagusi horrek baditu zenbait salbuespen. Adibidez, garraioaren azpiegitura berriak: ez daude lurraldeari ongi egokituta, eta haran txiki ugari banatzen eta hartzen dituzte; eta Gipuzkoako mendebaldeko gune funtzional jendetsuetako industrialde batzuk, ibaiadar txikien goi-ibarretan daudenak. Hona hemen demografia, azpiegitura eta jarduera ekonomikoak garatzeko ardatzak, garrantziaren arabera ordenatuta:

Irun-Donostia korridorea. Funtsezko lotura da Europa hegoaldeko lurralde-ereduan. Gipuzkoako biztanleriaren erdia baino gehiago Bidasoa, Oiartzun eta Urumea ibaien beheko eremuetan bizi da. Hala, Baionako mugatik haratago doan hiri jarraitua osatzen du. Gaitasun handiko garraio-azpiegiturak eta Pasaiako portu komertziala ditu, eta, hemendik gutxira, garrantzi handiko azpiegitura gehiago eraikitzea aurreikusten da. Halaber, hura da Gipuzkoako jarduera ekonomikoen azalera handiena duen eremua.

Oria bailara. Lasartetik Idiazabal-Ormaiztegiraino iristen da. Hiri jarraitua osatzen du Oria ibaiaren ardatzaren inguruan eta haren ibai-adar nagusiak (Leitzaran, Araxes, Agauntza, Estanda...) itsasoratzen diren eremuetan. Hirigune txiki eta ertainak eta jarduera ekonomikoak dituzten eremuak elkarren ondoan daude, hala-moduzko hurrenkeran. Korridore estu horretan, hiriguneak eta bide- eta trenbide-komunikazioen azpiegitura garrantzitsuak daude elkarren ondoan.

Deba bailara. Mendarotik Eskoriatzaraino iristen da, eta bi ibai-adar sartzen dira: Ego (Eibar-Ermua-Mallabia konurbazioa) eta Oñati ibaia (izen bereko udalerria). Orografiak (oso desegokia) etenaldiren bat eragiten duen arren, etxebizitzaz eta industriaz osatutako hiri jarraitua izateko joera dago Deba ibaiaren eta aipatutako ibaiadarren inguruan. Nolanahi ere, bailara horretan, industria ugari dago dimentsio txikia duten eta ibai nagusitik nahiko aparte dauden adarretan ere. Halaber, bide-komunikazioen azpiegiturak oso garatuta daude.

Urola bailara. Bailara horretan, argi eta garbi ikusten dira nahiko banatuta dauden hiru hiri-aglomerazio. Horien ondorioz sortutako hutsuneak okupatzeko joera argirik ez da atzematen. Hauek dira hiri-aglomerazioak: Zumaia (Zestoa aldera hedatzen da); Azpeitia-Azkoitia, bailararen erdialdean; eta Zumarraga-Urretxu-Legazpi, goi-ibarrean. Etxebizitzetarako guneez gain, industria-tradizio handia dago bailara horretan. Hori dela eta, jarduera ekonomikoek azalera handia hartzen dute aipatutako hiru gune horietan. Aipatutako beste hiru eremu nagusiekin konparatuta, garraio-azpiegiturak ez daude hain garatuta bailara horretan.

Eremu horiek ondoko planoan grafiatu dira. /.03 planoa. Garapen-ardatzak


HASIERAKO ONARPENA



I.03 Garapen-ardatzak


HASIERAKO ONARPENA



2.2.3.- GIPUZKOAKO GARRAIO-AZPIEGITURAK

Aipatzekoa da Gipuzkoako garraio-azpiegituren gaia. Oro har, bide-sarea eraikitzeari eman zaio lehentasuna orain arte, eta arreta oso berezia eman zaio zirkulazio handiko sareari. Konparatuz gero, trenbide-sarea gutxiago garatuta dago. Elementu hauek osatzen dute Gipuzkoako oinarrizko bide-sarea, zirkulazio handikoa bereziki:

N-1. Ziurrenik, bide-ardatzik garrantzitsuena da. Irungo muga eta Arabako Lurralde Historikoa (Etxegaratetik) lotzen ditu, Irun-Donostia korridorea eta, ondoren, Oria bailara zeharkatuz. Autobia da zati handiena.

A-8. Frantzia eta Espainiaren arteko muga eta Asturias elkartzen ditu Kantauriko ardatz horrek.

E-W norabide nabarmena du. Gipuzkoan, kostaldetik oso hurbil igarotzen da, eta muga

(Irundik) eta Bizkaiko Lurralde Historikoa (Eibar eta Ermua artean) lotzen ditu. Irun-Donostia tartean, paraleloki igarotzen dira A-8 eta N-1, eta bat egiten dute Donostiako saihesbidean.

AP-1. Urbina-Maltzaga autobidea ere esaten zaio. Gipuzkoan, Maltzagako lotunetik Arabako mugaraino (Arlaban) igarotzen da, Deba Bailaran barrena.

A-15. Leitzarango autobia deitzen zaio. Gipuzkoa eta Nafarroa elkartzen ditu, Irurtzun eta Andoain artean. Gipuzkoan, mugatik (Urto) Andoaineraino igarotzen da.

N-634. Donostia eta Coruña lotzen ditu. Gipuzkoan, Donostian hasi eta Eibarren amaitzen da errepide hori, eta A-8 autobidearen oso hurbileko trazadurari jarraitzen du.

GI-631. Zumaia eta Zumarraga arteko errepidea da, eta Urola bailararen hondotik igarotzen da.

GI-632. E-W norabide nabarmeneko bide-ardatza da, eta Beasain eta Bergara lotzen ditu. Autobia da Beasain eta Zumarraga artean.

Errepide eta autobia horiez gain, era askotako beste hainbat errepidek osatzen dute Gipuzkoako bide-sarea. Hemen daude ikusgai: I.04 planoa. Garraiobide-azpiegiturak. Lurraldean duen garrantzia dela eta, nabarmentzekoa da laster eraikitzekoa den 'Donostiako bigarren ingurabidea'. Hegoaldeko saihesbidea izango da, eta ordaindu beharreko autobidea. Obra hori eta beste zenbait abian jarrita (hala nola N-1, edo GI-632 errepidearen galtzada-bikoizketa), nahiko denbora gutxian burutuko dute zirkulazio handiko bide-sarea; bost-sei urtean, gutxi gorabehera. Gaur egun, elementu hauek osatzen dute trenbide-sarea:

RENFEren linea. Madril-Irun trenbide-ardatza igarotzen da Gipuzkoatik; zehazki, Otzaurtetik (Zegama) mugako hirira igarotzen da, eta Brinkola eta Irun arteko ―aldiriko trena‖ deitzen zaio. Mugatik (Hendaia) aurrera, Frantziako trenbide-sarearekin (SNCF) konektatuta dago.

Euskotrenen linea. Honela dago banatuta: Donostia-Bilbo linea (Gipuzkoan, Eibar arte iristen da) eta Donostia-Irun-Hendaia linea (―Topo‖ izenaz ezaguna).

Bestalde, EAEko trenbide-sarearen Lurraldearen Arloko Planak Abiadura Handiko Trenaren trazadura proiektua egin du. Lurralde Historikoa zeharkatuko du trazadurak, Irunen hasi eta Araba eta Bizkaiko mugaraino. Trenbide-sare berri hori egiten dira proiektuaren zenbait zatitan. Oraindik behin betiko zehazteke egon arren, AHTren hiru geltoki eraikitzea aurreikusten da, Irun, Astigarraga eta Ezkio-Itsason, hain zuzen ere. Azkenik, hona hemen Gipuzkoako gainerako garraio-azpiegitura handiak:

Pasaiako portua. EAEko bigarren portu komertzial garrantzitsuena da, merkantzia-bolumenari dagokionez, Bilboko portuaren atzetik.

Hondarribiko aireportua. EAEko aireportuen sarea osatzen du, Loiu (Bizkaia) eta Forondarekin (Araba) batera.


HASIERAKO ONARPENA



I.04 planoa Garraio-azpiegiturak


HASIERAKO ONARPENA


3. atala Mugikortasuna Gipuzkoan 18

3. ATALA.- MUGIKORTASUNA GIPUZKOAN


HASIERAKO ONARPENA



3.1.- MUGIKORTASUNA GIPUZKOAN

―Garraio Iraunkorraren Gida Plana‖k´2 hau dio: ―EAEk mugikortasun handia du, biztanleria eta lurraldearen azaleraren arabera legozkiokeen estatistika-estandarrak baino handiagoa‖. EAEren antzeko ezaugarriak ditu Gipuzkoak alderdi horri dagokionez. Igarobideko mugikortasuna gehitu behar zaio, bestalde, barne-eskaerari. Izan ere, Pirinioetako pasabide atlantikoan eta Ebroko korridorearen goi-ibarrean dago Gipuzkoa. Hori dela eta, mugikortasun handia izaten da iparraldetik hegoalderako ibilbideetan (Europa) eta ekialdetik mendebalderakoetan (Iberiar Penintsula). Lurraldearen Arloko Plan honen helburuak eta irizpideak zehazteko, kontuan izan da pertsonen mugikortasun-eremua, eta lehentasuna eman zaie gure Lurralde Historikoan bizi diren pertsonen joan-etorriei. Errepidezko garraioa da jaun eta jabe Gipuzkoan, eta norberaren ibilgailua da herritik kanporako joan-etorriak egiteko garraiobiderik erabiliena. Eusko Jaurlaritzako Garraio eta Herri Lan Sailak egindako hainbat azterketetakoak dira atal honetako datuak. Inkesta bidez egin dira, gehienbat, bi azterketak. ―Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren azterketan (2003)‖, unean uneko inkestak egin ziren; ―EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorrean (2005)‖, berriz, denbora-serietan errepikatuta egin ziren inkestak, edo metatutako datuetako informazioa ustiatzeko teknikak aplikatuta. Hala egin zen ―EAEko garraio-eskariaren irudia. 2006‖ azterketan, adibidez. Lehenengo kasuan, EUSTATen edo ―Gipuzkoako Mugikortasunaren Azterketako (1998)‖ datuak ere erabili ziren.3. Lanegun arruntei dagozkie emaitzak; hortaz, ez dute ematen asteburu edo jaiegunetako joan-etorriei buruzko informaziorik. Lehen azterketak joan-etorrien kopurua hartzen du aldagai nagusitzat; azterketa soziologikoak, berriz, lekuz aldatzen diren pertsonen kopurua eta egiten duten distantzia nabarmentzen ditu. Aipatutako azterketetara igortzen da irakurlea Gipuzkoako mugikortasunaren ezaugarri orokorrak zehatz aztertu nahi baditu. Atal honetan, aipatutako ezaugarrien alderdirik aipagarrienak jorratuko ditugu.

3.1.1.- MUGIKORTASUN OROKORRA

Lanegun arrunt batean, Gipuzkoako herritarrek 1.940.000 joan-etorri egiten dituzte, gutxi gorabehera,4, hots, eguneko 2,95 joan-etorri pertsonako. Horien % 96 barneko joan-etorriak dira, hau da, Lurralde Historikoan bertan dute abiapuntua eta helmuga.

2 Garraio Jasangarriaren Gida-plana. Garraio eta Herrilan Saila. Gobierno Vasco. 2002.

3 Gipuzkoako mugikortasunaren azterketa. Garraio eta Herrilan Saila. 1998.

4 Bost urtetik gorako herritarrek egiten dituzten bost minututik gorako joan-etorriak. Gipuzkoako mugikortasunaren

azterketa. 2007. Garraio eta Herrilan Saila.

Gipuzkoako 570.000 herritar inguru joaten dira egunero leku batetik bestera, eta, denera, egunean 14.100.000 km egiten dira5. Horrek esan nahi du lanegun batean pertsonako 25 km-ko joan-etorriak egiten direla, batez beste. Alde handia dago egiten diren batez besteko distantzien artean, leku batetik bestera joaten diren pertsonen sexuaren arabera. Batez beste, emakumeek 17,6 km egiten dituzte egunero; gizonezkoek, berriz, 32 km. Adinaren arabera ere alde handiak daude mugikortasunean, taula honetan ikusiko duzuenez.

Gipuzkoan egunero joan-etorriak egiten dituzten pertsonen kopurua eta egiten duten distantzia

Adina 16-24 urte 25-44 urte 45-64 urte > 64 urte

Sexua ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂

Joan-etorriren bat egiten duten pertsonak

33.978 44.708 105.193 105.510 87.189 87.627 60.149 44.573

Guztira 78.686 210.703 174.816 104.722

Distantzia (km) 985.010 1.109.536 2.366.039 4.344.955 1.251.939 3.091.527 431.118 506.561

Guztira 2.094.546 6.710.994 4.343.566 937.679

Iturria: EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorra. 2005.

3.1.2.- ESKUALDE BATETIK BESTERAKO JOAN-ETORRIAK

Lehen esan dugunez, Gipuzkoan lanegun arrunt batean egiten diren lekualdatzeen % 96 Lurralde Historikoaren barruan egiten dira: 1.860.000 bat joan-etorri, hain zuzen ere. Gainerako lekualdatzeak lurraldeen artekoak dira (Gipuzkoa-Bizkaia: 37.273 lekualdatze; Gipuzkoa-Araba: 15.660 lekualdatze), edo EAEtik kanpoko eremuekin (16.663 lekualdatze).

Gipuzkoarren joan-etorrien mota eta kopurua

Joan-etorriaren mota Joan-etorrien kopurua %

Barnekoa

Udalerri barnekoa 1.188.454 % 61.2

Eskualde barnekoa 449.030 % 23.2

Eskualde barrukoa 221.040 % 11.5

Barrukoa, guztira 1.858.524 % 95.7

Lurralde artekoa 50.784 % 2,6

EAEtik kanpokoa 32.024 % 1,6

Guztira 1.941.332 % 100

Iturria: Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren Azterketa. 2007. Idazlari-Taldeak egina.

5 EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorra (2005). Garraio eta Herrilan Saila


HASIERAKO ONARPENA



Gipuzkoako Lurralde Historikoaren barruan egiten diren joan-etorrietan —lekualdatzeen % 96—, udalerri barrukoak dira gehienak (nabarmen, gainera), eta, ondoren, eskualde barrukoak: orotara, eguneko joan-etorri guztien % 84 inguru. Eskualde guztietan, Tolosaldean izan ezik, joan-etorri horiek (udalerri eta eskualde barrukoak) barne-desplazamenduen % 80tik gora dira; Donostialdean eta Debagoienean, berriz, % 90etik gora.

Eskualde barruko joan-etorriak

Eskualdea Barneko joan-

etorrien kopurua

Eskualdean bertan egiten diren joan-etorrien kopurua

Eskualde barruko joan etorrien %, inguru horretako barne-desplazamenduen

guztizkoarekiko

Donostialdea 923.902 841.579 % 91,1

Bidasoa Beherea 167.457 139.052 % 83,0

Debabarrena 151.636 132.920 % 87,7

Debagoiena 160.675 149.719 % 93,2

Goierri 179.886 156.318 % 86,9

Tolosaldea 110.314 80.664 % 73,1

Urola Kosta 165.736 137.925 % 83,2

Total 1.859.606 1.638.177 % 88,1


Bestalde, eskualde batetik bestera egiten diren lekualdatzeak gutxiago dira (221.040), lekualdatze guztien % 11,5, hain zuzen.

Eskualdean bertan eta eskualde batetik bestera egiten diren joan-etorrien abiapuntua eta helmuga6

Helmuga den eskualdea

Don

ostia

Don

ostia

lde

a

Go

ierr

i

Ba

jo

Bid

aso

a

Uro

la K

osta

Deb

ag

oie

na

Deb

ab

arr

en

a

To

losa

lde

a

Gu

ztira

Abia

puntu

de

n

eskuald

ea

Donostia 454.517 84.291 10.987 14.519 14.451 213 5.323 11.264 595.565

Donostialdea 84.640 218.131 2.771 10.640 2.535 334 1.082 8.204 328.337

Goierri 10.723 2.247 156.318 - 1.492 2.757 232 6.118 179.886

Bidasoa Beherea 10.868 15.062 343 139.052 790 249 - 1.093 167.457

Urola Kosta 3.176 14.257 1.955 696 137.925 1.008 5.745 974 165.736

Debagoiena 710 404 2.962 247 857 149.719 5.301 474 160.675

Debabarrena 5.308 1.553 222 - 5.794 5.483 139.920 356 151.636

Tolosaldea 11.895 8.974 5.597 955 1.343 495 392 80.664 110.314

Total 597.112 329.644 181.153 166.109 165.187 160.257 150.995 109.149 1.859.606


6 Donostiako barrutia Donostialdeko eskualdearekiko bereizirik sartu da, joan-etorrien sorleku edota helmuga bezala duen

garrantzi erlatiboa dela eta.

Lurralde historikoko eskualde guztien gainean dago egituratuta Gipuzkoako mugikortasuna. Bidaiak sortzeko eta erakartzeko eskualde-homogeneotasun handiagoa du Gipuzkoak beste herrialde batzuek baino. Eskualde guztiek, Tolosaldeak izan ezik, garrantzi erlatibo handiagoa dute bidaia-sorreran Lurralde Historikoarekiko Araba eta Bizkaiko beste edozeinek baino, Donostialdeak eta haren eskualdeak gainerakoek baino garrantzi handiagoa duten arren bidaiak sortzeari eta bidaiariak erakartzeari dagokienez. Lurralde Historikoko hiriburura (Donostia) Gipuzkoako joan-etorrien % 32 inguru egiten dira, 597.112 lekualdatze. Horietatik % 76k udalerria bera dute abiapuntu, eta % 14k, Donostialdeko eskualdea. Bidasoa Beheretik, Goierritik eta Tolosaldetik, berriz, hiribururako bidaien % 2 iristen da, bakoitzetik. Gainerako eskualdeetatik joan-etorri gutxiago egiten dira hiriburura, % 1 inguru bakoitzetik: Debabarrenetik, % 0,9; Urola Kostatik, % 0,5; Debagoienetik, % 0,1. Datu horiek baieztatzen dutenez, hiriburura egiten diren joan-etorrien % 92 Donostiako gune funtzionaletik bertatik egiten dira; hots, Donostialdetik eta Bidasoa Beheretik. Eskualdeen arteko joan-etorri gehienak mugakide diren eskualdeen artean izaten dira, edo hiriguneen arteko trukeak. Eskualde edo hirigune7 hauen artekoak dira harreman ugarienak:

Debabarrena-Durangaldea (Bizkaia): 10.938 joan-etorri

Debagoiena-Durangaldea (Bizkaia): 6.153 joan-etorri

Donostia- Gasteiz (Araba): 4.540 joan-etorri

Debagoiena-Gasteiz (Araba): 4.155 joan-etorri

Debabarrena-Markina (Bizkaia): 3.832 joan-etorri

Donostia-Bilbo metropolitarra: 2.759 joan-etorri

EAEtik kanpoko eremuetara egiten diren joan-etorriei dagokienez, aipatzekoak dira Bidasoa Beheretik egunero egiten dira 5.865 joan-etorriak, batez ere mugakide dituen Lapurdira (Hendaia-BAB8) eta Nafarroako ipar-mendebaldera (Bidasoa), haietara egiten baitira joan-etorrien % 80 eta % 16, hurrenez hurren. Alderantzizko noranzkoan ere joan-etorri ugari egiten dira. Lapurditik Gipuzkoara 8.888 joan-etorri egiten dira egunero, horietatik % 85 inguru Hendaiatik. Nafarroatik, berriz, 12.203 joan-etorri egiten dira egunero EAEra, horietatik .2.700 Bidasoa eskualdetik (Lesaka, Bera...).

7 Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren azterketa (2007)

8 BAB: Biarritz-Angelu-Baiona aglomerazioa


HASIERAKO ONARPENA



3.1.3.- LEKUALDATZEAK GARRAIOBIDEAREN ARABERA

Ibilbide-motaren arabera aztertu behar da zer garraio-mota erabiltzen diren; izan ere, oinezko eta bizikletazale ugari izaten da joan-etorri laburretan, eta gutxi luzeetan. Dena dela, “azpimarratzekoa da ibilgailu pribatua [motorduna] ugaria dela edonolako joan-etorrietan”9.

Barruko joan-etorriak, garraiobidearen arabera10

Garraiobidea Joan-etorrien kopurua %

Motorrik gabea

Oinez 761.053 % 40,9

Bizikleta 23.441 % 1,3

Motorrik gabea, guztira 784.494 % 42,2

Motorduna, pribatua

Autoa 738.601 % 39,7

Aukerako autobusa 83.883 % 4,5

Motordun pribatua, guztira 822.484 % 44,2

Motorduna, publikoa

Errepideko garraio publikoa 142.339 % 7,7

Trenbideko garraio publikoa 70.693 % 3,8

Motordun publikoa, guztira 213.032 % 11,5

Beste batzuk 39.596 % 2,1

Barneko joan-etorriak, guztira 1.859.606 % 100

Iturria: Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren Azterketa. 2007.

9 Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren azterketa (2007)

10 Garraio-moduen sailkapenean, ‗autoa‘ kategoriak taxiak ere kontuan hartzen ditu. ‗Beste batzuk‘ taldea

motordun txalupek, banaketarako furgonetek, igogailu eta antzekoek osatzen dute.

Gipuzkoan bizi direnek batez besteko lanegun batean egiten dituzten joan-etorrietatik, % 42,2 motorrik gabeko mugikortasunari dagozkio; % 44,2, ibilgailu pribatuetan egiten dira, eta garraio publikoan, % 11,5. Hiribururako barne-desplazamenduei dagokienez, motorrik gabeko garraiobidez egiten dira % 45,2, garraio publikoan % 25,5, eta autoz % 23,8.

Motorrik gabeko lekualdatzeak, bereziki oinez egiten direnak, oso ugariak dira udalerri barruko lekualdatzeetan (oinezko lekualdatzeen % 93 eremu horretan egiten dira) eta, neurri txikiagoan, eskualde barrukoetan.

Beste garraiobide batzuekin egiten diren joan-etorriak askoz urriagoak dira. Udalez gaindiko joan-etorri gehienak, bestalde, autoz egiten dira. EAEri buruzko datuek diote horrela egiten direla eskualde barruko joan-etorrien % 58,9, eskualde artekoen % 78,6, herrialde artekoen % 74,2 eta EAEtik kanpoko % 90,0. Hona hemen lekualdatzen den jende-kopuruari eta egunero egiten dituzten distantziei buruzko zenbait datu11:

530.000 bat gipuzkoarrek (egunero leku batetik bestera joaten direnen % 70) oinez egiten dute ibilbidearen zati bat; guztira, 2.244.165 km egiten dira oinez.

269.500 gipuzkoar inguru (Gipuzkoan lekualdatzeren bat egiten duten pertsonen % 47) ibilgailu pribatuan ibiltzen dira; guztira, 8.351.736 km egiten dituzte.

Guztira, 159.087 gipuzkoarrek (egunero joan-etorriren bat egiten duten pertsonen % 21) erabiltzen dute garraio publikoa; guztira, 2.772.730 km egiten dira.

Azkenik, 42.919 gipuzkoar beste zenbait garraiobidetan ibiltzen dira egunero, eta 736.408 km egiten dituzte.

11

EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorra (2005).


HASIERAKO ONARPENA



Gipuzkoarrak lanegunetan oinez ibiltzen direna eta egiten duten distantzia


Sexua ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂

Joan-etorriren bat egiten dutenak

30.036 41.131 97.174 96.858 83.596 80.529 57.646 43.009

Distantzia (km)

103.429 133.536 335.640 428.306 376.683 429.300 200.838 237.150

Gipuzkoarrak lanegunetan autoz ibiltzen direna eta egiten duten distantzia


Sexua ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂


36.707 46.025 155.448 231.388 82.090 145.729 21.610 33.477

Distantzia (km)

560.767 1.296.676 3.798.216 10.406.450 1.517.764 6.026.313 199.178 586.014

Gipuzkoarrak lanegunetan garraio publikoan ibiltzen direna eta egiten duten distantzia


Sexua ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂ ♀ ♂


18.892 23.203 27.855 25.006 23.133 15.685 14.584 10.819

Distantzia (km)

614.808 373.339 571.325 418.922 282.159 256.500 157.430 94.170

Iturria: EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorra (2005). Idazlari-Taldeak egina.

Gipuzkoako mugikortasunari buruz erreferentzia egoki diren MOVILIA inkestaren datuek adierazten dutenez12, bestalde, automobil bakoitzean 1,2 pertsona ibiltzen dira, batez beste, eta bidaia gehienek 3 km baino gutxiago egiten dituzte.

Gipuzkoarrek erabiltzen dituzten garraio-moten asteko maiztasuna (lanegunetan) ematen du ―EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorrak (2005)‖. Taula honetan bildu dira emaitzak.

12

MOVILIA: Espainian bizi diren herritarren mugikortasunari buruzko inkesta. Sustapen Ministerioa, 2000.

Garraiobideak erabiltzeko asteko maiztasuna

Garraio-mota Biztanleriaren ehunekoa Astean zenbat aldiz

Norberaren autoa % 57,4 8,7

Beste norbaiten autoa % 28,9 3,6

Hiriko autobusa % 26,3 5,3

Hiri arteko autobusa % 15,0 4,2

Aldiriko trena % 16,6 4,0

Bizikleta % 10,4 4,8

Motorra % 5,8 7,6

Taxi % 2,9 1,8

Distantzia ertain-luzeko trena % 0,9 3,3

Iturria: EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorra (2005). Idazlari-Taldeak egina.

Hona hemen Gipuzkoako mugikortasunari buruzko beste zenbait ondorio azpimarragarri13:

Mugikortasuna sexuaren arabera aztertuta, ikusten da gizonezkoek erabiltzen dutela gehienbat ibilgailu pribatua (joan-etorrien % 45,7an; EAE osoko datuak); emakumezkoei dagokienez, % 31,8k. Emakumeek gizonek baino askoz gehiago erabiltzen dituzten motorrik garraiobideak eta motordun publikoak.

Adinari dagokionez, 16 urtetik aurrera hasten da jendea garraiobide motordunak erabiltzen. Adin horretatik 45 urtera arte, garraiobide motordunetan egiten dira joan-etorri gehienak.

13

Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren Azterketa. 2007.


HASIERAKO ONARPENA




3.1.4.- HELMUGAKO JARDUERAREN ARABERAKO LEKUALDATZEA


Gipuzkoa barruko joan-etorriak, eginkizunaren edo zergatiaren arabera

Eginkizuna Joan-etorrien kopurua %

Lana 653.892 % 35,2

Aisia 388.518 % 20,9

Ikasketak 347.180 % 18,7

Izapide pertsonalak 228.938 % 12,3

Erosketak 144.380 % 7,8

Beste batzuk: 68.159 % 3,7

ED 28.539 % 1,5


Lana da Gipuzkoan egiten diren lekualdatzeen arrazoi nagusia: % 35,2. Nabarmena da aisialdiarekin lotutako arrazoiak hartzen ari diren garrantzia (bigarren lekua, % 20,9). Hirugarren arrazoia ikastetxera joatea da: % 18,7.

3.1.4.1.- Nahitaezko mugikortasuna

Gipuzkoan batez besteko lanegun batean egiten diren joan-etorrien % 54 inguru ―nahitaezko mugikortasunari‖ dagozkio (ikasketak eta/edo lana direla-eta egiten direnak). Lana dela-eta egiten dira joan-etorri gehienak, % 35 baino gehixeago.

Gipuzkoan, 259.076 lagun joaten dira egunero leku batetik bestera lana dela eta; 8.068.198 km egiten dituzte. Batez ere, ibilgailu pribatuan (egiten diren kilometroen % 53), oinez (% 26), hiriko autobusetan (% 5,5), aldiriko trenetan (% 3,8) eta hiriarteko autobusetan (% 2,9) egiten dira distantzia horiek14. Taula honetan dituzue eskualde barruko eta eskualde arteko joan-etorrien ehunekoak, abiapuntu eta helmuga diren eskualdeka sailkatuta.

14

EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorrak (2005).


HASIERAKO ONARPENA



Eskualde barruan eta eskualdeen artean lana dela-eta egiten diren joan-etorrien abiapuntua eta helmuga

Helmuga den eskualdea

Do

no

stia

Do

no

stia

lde

a

Go

ierr

i

Ba

jo

Bid

aso

a

Uro

la K

osta

De

ba

goie

na

De

ba

ba

rre

na

To

losa

lde

a

Gu

ztira

Ab

iapu

ntu

de

n

eskua

ldea

Donostia 134.069 42.160 2.948 5.546 6.297 109 2.096 5.420 198.645

Donostialdea 44.291 56.123 1.011 7.365 679 230 1.082 6.076 116.857

Goierri 3.707 991 52.125 - 1.329 1.974 99 4.877 65.102 Bidasoa Beherea

6.015 7.362 343 40.782 790 127 - 622 56.041

Urola Kosta 5.437 760 1.792 696 46.747 410 4.149 278 60.270 Debagoiena 220 404 2.122 122 - 55.145 3.409 474 61.896 Debabarrena 1.985 1.553 97 - 4.321 3.725 42.594 72 63.125 Tolosaldea 5.262 6.412 4.955 611 1.343 495 81 21.575 40.733 Total 200.987 115.764 65.393 55.122 61.506 62.216 53.509 39.396 653.892


Taula honetan dituzue lana dela-eta eskualde barruan egiten diren joan-etorrien ehunekoak, arrazoi horrengatik eskualde bakoitzean sortutako joan-etorri guztiekiko.

Lana dela-eta eskualdean bertan egiten diren joan-etorrien ehunekoa, eskualde bakoitzeko totalarekiko

Abiapuntu den eskualdea Joan-etorriak abiapuntuan

Eskualde bertako joan-etorriak

Eskualde barneko joan-etorrien

ehunekoa

Donostialdea 324.290 276.643 % 85

Debagoiena 70.783 55.145 % 78

Goierri 66.885 52.125 % 78

Debabarrena 63.125 42.594 % 67

Urola Kosta 61.378 46.747 % 76

Bidasoa Beherea 58.438 40.782 % 70

Tolosaldea 42.128 21.575 % 51

Guztira 687.027 535.611 % 78



10.000 biztanle baino gehiagoko Gipuzkoako udalerri gehienetan, % 40 baino handiagoa da lanaren autoeuspen-15indizea.

10.000 biztanle baino gehiagoko udalerrietako lanaren autoeuspen-indizea

Udala Indizea Udala Indizea

Oñati % 77 Zarautz % 59

Azpeitia % 76 Azkoitia % 57

Arrasate % 74 Tolosa % 53

Donostia % 72 Beasain % 49

Bergara % 67 Hernani % 47

Irun % 66 Andoain % 46

Elgoibar % 64 Zumarraga % 42

Eibar % 61


Automobila da mugikortasun-mota honetako garraiobide nagusia (joan-etorrien % 60); oinez, berriz, joan-etorrien % 21 egiten dira16.

15 ‗Lan-autoeuspena‘ esatean adierazi nahi dugu lan egiten duen populazioak udalerri berean dituela bizilekua eta lantokia. 16 EAE guztirako datuak


HASIERAKO ONARPENA




Egunero, 58.370 pertsona lekualdatzen dira Gipuzkoan ikasketak direla eta; guztira, 1.555.914 km egiten dituzte. Distantzia horien % 21 oinez egiten dira (joan-etorrien % 54); distantzien % 19, hiriko autobusetan; % 16, hiriarteko autobusetan; % 16, norberaren autoan; eta, azkenik, % 9, aldiriko trenean. Egunero, 356.870 joan-etorri egiten dira arrazoi hori dela eta; hots, joan-etorri guztien % 18,7, gutxi gorabehera. Donostia da horrelako joan-etorri gehienen helmuga (133.264, % 37). Kasu honetan, eskualde barruko joan-etorriak ugariagoak dira, arrazoi horregatik egiten direnen % 88. Taula honetan dituzue ikasketak direla-eta eskualdean bertan egiten diren joan-etorrien ehunekoak, arrazoi horrengatik eskualde bakoitzean sortutako joan-etorri guztiekiko.

Ikasketak direla-eta eskualdean bertan egiten diren joan-etorriak, eskualde bakoitzeko totalarekiko

Abiapuntu den eskualdea Joan-etorriak abiapuntuan

Eskualde bertako joan-etorriak

Eskualde barneko joan-etorrien ehunekoa

Donostialdea 175.119 157.815 % 90

Bidasoa Beherea 34.548 27.628 % 80

Goierri 32.477 29.549 % 91

Debagoiena 32.103 28.637 % 89

Debabarrena 30.396 24.760 % 81

Urola Kosta 27.763 25.139 % 91

Tolosaldea 24.464 19.947 % 82

Guztira 356.870 313.475 % 88



Ikasle-kolektiboaren ezaugarriak direla eta, haien garraiobide-erabilerak alde handiak ditu beste arrazoi batzuengatikoekin alderatuta. Automobila % 19k bakarrik erabiltzen du; oinez, berriz, % 45 ibiltzen da; autobusez, % 23, eta % 10, trenez17.

17

EAE guztirako datuak


HASIERAKO ONARPENA



3.1.4.2.- Beste arrazoi batzuengatik egiten diren lekualdatzeak

Gipuzkoan batez besteko lanegun batean egiten diren lekualdatzeen % 21 aisialdi-jarduerengatik izaten dira. Aisia da joan-etorrien bigarren eragilea.


Aisiagatik egiten diren joan-etorrien % 90 baino gehiagok eskualdea bera dute abiapuntu eta helmuga, eta % 70k, udalerria bera. Oinezko joan-etorriak dira nagusi horietan, beste batzuen aldean. Dena den, arrazoi horregatik egiten diren joan-etorrien % 20 baino autoz egin ohi dira. Beste arrazoi batzuengatik (izapideak, erosketak...) gipuzkoarrek egiten dituzten joan-etorriak, berriz, % 20 dira. Kasu honetan, aldeak daude joan-etorrietarako erabiltzen diren garraiobideei dagokienez. Izapide pertsonaletarako, automobila erabiltzen da gehienbat (joan-etorrien % 49), eta oinez egiten da % 29; erosketetarako, berriz, oinez egiten dira joan-etorrien % 55, eta autoarekin % 30.

3.1.5.- MUGIKORTASUNAREN BILAKAERA

Aurreko urteetan egindako azterketek (―EAEko mugikortasunaren azterketa. 2003‖) adierazten dute azken lau urteotan (2003-2007) handitu egin dela EAEn joan-etorrien kopurua. Gipuzkoan bakarrik iraun du lehengoan joan-etorrien guztizko kopuruak epe horretan, beheranzko joerarekin (- % 0,7). Azkeneko hamarkadan, % 10 inguru egin du gora joan-etorrien kopuruak Gipuzkoan.


Mugikortasunaren eboluzioa, 1998-2007

Eremua Joan-etorriak

1998 Joan-etorriak

2003 Joan-etorriak

2007 Δ % (1998-2007)

Gipuzkoa 1.767.491 1.955.169 1.941.332 9,8

Gehikuntza hori ez dagokio biztanleriaren hazkundeari, jarduera ekonomikoaren handitzeari baizik. Hori dela eta, leku batetik bestera joaten diren herritar gehiago daude, eta pertsona bakoitzak joan-etorri gehiago egiten ditu.


HASIERAKO ONARPENA



Egonkortu egin da, bestalde, biztanleko eta eguneko joan-etorrien kopurua Gipuzkoan (2,95) eta Bizkaiko batezbestekoaren parean dago. Izan ere, antzeko zenbait mugikortasun-ezaugarri dituzte bi herrialdeek.


Garraiobideen erabileraren bilakaerak adierazten duenez, gora egin zuen 1998-2002 epean automobilez egindako bidaia-kopuruak garraio publikoan egindakoen aldean, baita oinez egindakoenean ere 2003-2007 aldian.

Ehunekoaren bilakaera, erabiltzen diren garraiobideen arabera

Modua Gipuzkoa

1998 2002 2007

Autoa % 37 % 39 % 40

Garraio publikoa % 12 % 10 % 11

Oinez % 45 % 45 % 41

Beste batzuk % 6 % 6 % 8

Iturria: Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren Azterketa. 2003-2007.

Gora egin du autoaren erabilerak Gipuzkoan 2003-2007 epean.


EMTA18 elkarteak ―Mugikortasun-barometroa‖ egin zuen Europako 21 hirigunetan, eta datu interesgarri hau jaso zuen: motordun ibilgailuekin egiten diren bidaien batez besteko iraupena 25-45 minutu da; 6-9 km-ko distantzia egiten da batez beste; eta pertsona bakoitzak 2-3 bidaia egiten ditu egunean. Europako Batzordearen Garraioaren Liburu Zuriak19 hau dio: ―Joan-etorrietan ematen den denbora nahiko konstantea da, eta, beraz, garraioa eraginkorragoa bihurtu eta azpiegiturak hobetu ahala, distantzia handiagoa egin daiteke denbora berean‖. Hori dela eta, Europan egunero egiten diren joan-etorrien batez besteko luzera bikoiztu egin da: 17 km egiten ziren 1990ean; 35 km, 1998an. Garraio publikoaren (hiriko eta hiri arteko autobusa, trena) erabilerari buruzko datuek adierazten digutenez, berriz, igoera erlatibo txiki bat izan du aztertutako azken aldian. Azpimarratzekoa da hiriburuan izan duen igoera, are gehiago hasierako portzentajea handia zela jakinik.

18

EMTA: European Metropolitan Transport Authorities 19

Liburu Zuria. Europako garraioen politika 2010erako: egiaren garaia. EEB (2001). Comisión de las

Comunidades Europeas. Bruselas. 2001.


HASIERAKO ONARPENA




Joan-etorrien helburuei dagokienez, behera egin dute (portzentajean, ez zenbaki absolutuetan), lanagatik eta ikasketengatik egiten direnak, batez ere lanagatikoak. ―EAEko mugikortasun-azterketa. 2007‖ lanak zioenez, ―ezinbesteko mugikortasuna deritzonaren ordez noizean behineko joan-etorriak, egituratzen zailagoak, ari dira ugaritzen, batez ere garraio publikoaren eskaintzari dagokionez(...)‖. Joan-etorrien % 55 inguru ―nahitaezko joan-etorriak‖ dira (ikasketa eta lanagatik egiten direnak). Horien ehunekoaren baturak zertxobait behera egin zuen aipatutako epean, 2007an ―izapide pertsonalak‖ atalari esleitutako portzentajearen zati bat aurrez beste atal batzuei egotzi baitzaien; besteak beste, ―lanari‖.

Joan-etorrien arrazoien bilakaera

Arrazoia Gipuzkoa

1998 2002 2007

Lana % 40 % 43 % 35

Ikasketak % 19 % 16 % 19

Aisia % 20 % 20 % 21

Izapide pertsonalak - - % 12

Erosketak % 12 % 12 % 8

Beste batzuk % 9 % 9 % 4

Iturria: Euskal Autonomia Erkidegoko Mugikortasunaren Azterketa. 2003-2007.

Joan-etorrien herrialdekako banaketari dagokionez, gora egin du Lurralde Historikotik kanporako joan-etorrien kopuruak. Lurralde barruko joan-etorrien portzentajeak puntu bat baino gehiago egin du behera azken lau urteotan, joan-etorri guztien % 96,4 badiren arren. Joera bera sumatzen da hiriburuan (Donostia), non % 25,7raino igo den udaletik kanporako joan-etorrien portzentajea. Laburpen gisara, ondorio hau: Gipuzkoako biztanleen mugikortasuna duela hamar urte baino handiagoa da egun, eta gero eta gehiago erabiltzen da ibilgailu pribatua. Garraio publikoak, berriz, zertxobait gora egin du, batez ere kalitatezko azpiegiturak eta zerbitzuak jarri diren inguruetan. Barruko joan-etorrien portzentajea txikiagotzeko joera ageri da alor guztietan (udaletan, eskualdeetan, lurralde historikoan). Hori dela eta, distantzia handiagoak egiten dira egunero, eta areagotzen ari da motordun garraioen erabilera motorrik gabekoen aldean. Bestalde, nahitaezko mugikortasunekoak ez diren zenbait joan-etorri mota ugaltzen ari da.


HASIERAKO ONARPENA




3.2.- MOTORRIK GABEKO MUGIKORTASUNA

Iraunkortasunaren aldetik, garrantzi handia du oinezko eta bizikleta bidezko mugikortasunak.


Gipuzkoan, herrialde barruko joan-etorrien % 42,2 motorrik gabeko garraiobidez egiten dira. Azpimarratzekoa da oinezkoen portzentajea (joan-etorrien % 41 inguru). Garraiatzeko modu horiek barruko joan-etorriei, distantzia laburrekoei dagozkie batik bat.

Motorrik gabeko barruko joan-etorriak, garraiobidearen arabera

Garraiobidea Joan-etorrien kopurua %

Motorrik gabea

Oinez 761.053 % 40,9

Bizikleta 23.441 % 1,3

Motorrik gabea, guztira 784.494 % 42,2


Oinezkoen joan-etorrien eragile nagusiak aisiarekin lotutakoak dira, eta udalerri barruan egiten dira gehienbat.


HASIERAKO ONARPENA




Bizikleta bidezko mugikortasunari dagokionez, errepikatu egiten da udal barruko joan-etorrien eskema, garrantzi erlatiboa badu ere nahitaezko mugikortasunak (lanak edo ikasketek eragina).



HASIERAKO ONARPENA



3.2.1.- BIZIKLETAREN ERABILERA GIPUZKOAN

3.2.1.1.- Erabiltzaile-motak eta haien eskariak

Bizikletaren erabilera ez dago modalitate edo lekualdatze-mota bati mugatua; helburu- eta ibilbide-sorta zabal baten eta ziklismoaren hainbat ikuspunturen batura da. Horrenbestez, garraiobide hori sustatzeko, erabiltzaileentzat egokitu behar da bizikletaz ibiltzeko azpiegituren diseinua.

Gaur egun Gipuzkoan bizikletaz ibiltzeko baldintzak kontuan hartzen baditugu, sei bizikletari-multzo handi bereiz ditzakegu, alde batetik bestera joateko arrazoiaren eta haien ibilbide-modalitateen arabera. Sailkapen soziologiko guztietan gertatzen den bezala, eztabaidagarriak dira kategorien kopurua eta mugak. Hala ere, Lurraldearen Arloko Plan honetarako, sailkapen honetan behar bezala irudikatu da bizikletaren erabiltzaileen multzoa.

Bizikletari-motak eta joan-etorrien arrazoiak

Bizikletari-mota Joan-etorriak egiteko arrazoi nagusia

Hirikoa, egunerokoa Lana, ikasketak, kontsumoa, harreman pertsonalak, etab.

Hirikoa eta hiri-ingurukoa, aisialdikoa Ariketa fisikoa

Jaiegunetakoa, aisialdikoa Naturaz eta landa-inguruaz gozatzea

Ibilbide ertain edo luzeko zikloturista Turismoa

Mendikoa, kiroletakoa Ariketa bizia egitea landa-inguruan

Errepidekoa, kiroletakoa20 Ariketa bizia egitea aire librean

Bizikletari-motak eta ibilbide estandarren luzera

Bizikletari-mota Ibilbide estandarraren luzera

Hirikoa, egunerokoa 3-8 km joan-etorri bakoitzean

Hirikoa eta hiri-ingurukoa, aisialdikoa 5-12 km

Jaiegunetakoa, aisialdikoa 20-40 km

Ibilbide ertain edo luzeko zikloturista 40-80 km

Mendikoa, kiroletakoa 30-50 km

Errepidekoa, kiroletakoa 50-120 km

Bizikletari-motak eta bidaia-modalitateak

Bizikletari-mota Bidaia-modalitatea

Hirikoa, egunerokoa Bakarkako bidaiak

Hirikoa eta hiri-ingurukoa, aisialdikoa Bikotekako edo talde txikitako bidaiak

Jaiegunetakoa, aisialdikoa Familiako edo talde txikitako bidaiak

Ibilbide ertain edo luzeko zikloturista Bakarkako, bikotekako edo talde txikitako bidaiak

20

Kategoria horretako bizikletari gehienak Gipuzkoako Txirrindularitza Elkargoan izena emanda dute, eta ‗zikloturista‘ izeneko lizentzia dute. Kontzeptu hori desberdina da Europako gainerako herrialdeetan.

Bizikletari-motak eta bidaia-modalitateak


Mendikoa, kiroletakoa Batez ere talde txikitako bidaiak

Errepidekoa, kiroletakoa Talde edo tropel txikitako bidaiak Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Plana. Gipuzkoako Foru Aldundia. 2002.

Kategoria horiek ez dute elkar baztertzen; izan ere, bizikletariek era askotara erabiltzen dute ibilgailua urte barruan, baita lanegunetan eta opor-sasoian ere. Bizikletari-ugaritasun horri —eta, ondorioz, eskaera-motaren ugaritasunari— gehitu behar zaio beste erabiltzaile batzuek ere erabil ditzaketela garraio-mota horretarako bide-azpiegiturak; adibidez, oinezkoek, patinatzaileek, zaldizkoek, gurpildun aulkietan ibiltzen direnek, baita nekazaritza-jarduerak egiteko edo eraikin jakin batzuetara sartzeko motordun ibilgailuek ere. Hasieran, garraio-mota horri esleitzen zaiona baino konplexutasun handiagoa izatea dakar horrek guztiak, bideak erabiltzeko zenbait arau ezartzea eskatzen baitu (lehentasunak, bateragarritasun-baldintzak, etab.). Desabantaila teoriko horren aurrean, ordea, eskaera potentziala handitzeko abantaila dugu. Erabiltzaile potentzialak gehitzea izango da ondorioa, eta, horrekin batera, bideek arrakasta izateko itxaropen handiagoa. Hona hemen erabiltzaile-mota bakoitzarentzat bide-mota egokiena zein den hausnartzeko taula.

Bide-moten exijentziak eta baldintzak, erabiltzaileen arabera

Exijentziak eta baldintzak

Erabiltzaile-mota

Hirikoa, egunerokoa

Hirikoa eta hiri-

ingurukoa, aisialdikoa

Jaieguneta-koa,

aisialdikoa

Ibilbide ertain edo

luzeko zikloturista

Mendikoa kiroletakoa

Errepidekoa kiroletakoa

Bereizketa-baldintzak, motordun zirkulazioari dagokionez

Ertainak Ertainak Ertainak

edo altuak* Ertainak Altuak Baxuak

Exijentziak, gradienteari dagokionez

Altuak Ertainak Ertainak Ertainak -

altuak Baxuak Ertainak

Exijentziak, errodadurarako bide-zoruaren kalitateari dagokionez

Altuak Ertainak Baxuak - ertainak

Ertainak Baxuak Altuak

Bereizketa-baldintzak, oinezkoei dagokienez

Ertainak Baxuak Ertainak Ertainak Baxuak Altuak

*Familia-taldeei dagokienez

Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Plana. Gipuzkoako Foru Aldundia. 2002.


HASIERAKO ONARPENA



3.2.1.2.- Gipuzkoako egungo eta etorkizuneko bizikleta-mugikortasuna dela eta

―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planak‖ (GFA, 2002) garatutako uneko eta etorkizuneko bizikleta-mugikortasunaren analisia du abiapuntu Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldearen Arloko Planak (GBBLPS). Plan horrek hiru nahiera-geruza edo -lerro ditu, bizikletari-mota baten eta bestearen arabera, horiek eskema orokor batean jarri eta bizikletari guztiek eskatzen dituzten ibilbideen laburpen orokorra emango duen eskema bat era neurritsuan biltzeko eta gainjartzeko. Nahiera-geruza edo -lerroek honelako erabiltzaileak biltzen dituzte:

Hiri-geruza: lana, ikasketak, erosketak eta abar direla-eta egunero egiten diren joan-etorriak eta aisialdirako hurbileko ibilbideak. Hiriko eguneroko bizikletarien eta hirian eta hiri-inguruan aisialdirako bizikletaz ibiltzen diren bizikletarien eskaerak biltzen ditu.

Aisialdi- eta natura-geruza: jaiegunetan eta oporretan egiten diren joan-etorriak. Aisialdiko bizikletarien eta zikloturisten eskaerak biltzen ditu, eta, zenbaitetan, bat datoz mendiko kirol-bizikletarien eskaerekin.

Kirol-geruza: ziklismoa kirol gisa egiteko joan-etorriak. Errepidean ibiltzen diren kirol-bizikletarien eskaerak biltzen ditu.

3.2.1.2.1.- Hiriko eta hiriarteko mugikortasuna bizikletaz

Hiriko eta hiri-inguruetako mugikortasunaren nahiera-lerroen ezagutzaren hurbilketa bat egiten du ―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planak‖, metodologia espezifiko baten bidez —besteak beste, Bilbo, Irun eta Donostian egindako zenbait azterketatan aplikatu zen—, eta ―Gipuzkoako Mugikortasunaren Azterketako‖ datuetan oinarrituta —Eryba, S.L. aholkularitza-enpresak egin zuen 1999an Eusko Jaurlaritzako Garraio Sailarentzat—. Hurbilketa horretan, aztertzeko eremu batzuk ezarri dira, herrien neurriei eta lurraldeari dagozkien irizpide batzuetan oinarrituta (distantziak, hiriguneen osaera fisikoa, finkatutako hiriguneak egotea). Kokalekuak zenbatuz, fluxuen matrizeak eginez eta bidaiak ibilbideka esleituz kalkulatzen da Lurralde Historikoko eskaera. Biztanle dezente dituzten udalerrien arteko joan-etorri potentzialen eskaera-datuetan dago oinarrituta azterketa. Zerrenda bakoitzarekin zifra batzuk ematen dira; hain zuzen ere, gaur egun garraiobide guztietan egiten diren 10 km inguruko bidaien totalari dagozkie. ―Lerro teoriko‖ edo lurraldeko ardatz batzuei esleitzen zaie hiriarteko eskaera potentziala, zenbait irizpide erabiliz —distantzia, konektibitatea, nahitaezko mugikortasunaren sortzaile nagusien (lana,

ikasketak) kokalekua—, edo fluxu bakoitzaren jatorri/helmugaren arteko lurraldearen orografia kontuan hartuz. Hau da emaitza: ibilbide bakoitzaren joan-etorri kopuru potentziala. Emaitza horiek Hiriko eta hiri-inguruko bizikleta bidezko mugikortasunaren nahiera-lerroak irudian ageri dira. ―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planaren‖ barruan egin eta lan honetan jaso da irudia. Bide-zatien garrantziaren hierarkizazioa ere badu planoak, hiriko bizikletarien fluxuak hartzeari dagokionez.

Irudia: Hiri eta hiriarteko mugikortasunerako nahiera-lerroak Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Plana. 2002

Ondoren, eskualdeetako bizikleta bidezko mugikortasunaren beharren azterketak egin dira. Horien artean daude Tolosaldean, Goierrin eta Debagoienean egindakoak. ―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planean‖ lortutako eskaera potentzialaren datuak gehiago zehaztu dira azterketa honetan, eremua murritzagoa baita. Ondorioz, hiriko eta hiri-inguruko nahiera-lerroak egokitzeko aukera eman du.


HASIERAKO ONARPENA



3.2.1.2.2.- Aisialdiaz eta naturaz gozatzeko bizikletazko lekualdatzeak

Joan-etorrien eragileak identifikatuz gero, Gipuzkoako aisialdiko eta naturako bizikletarien eskaeraren erakargune nagusien ikuspegi globala izan dezakegu. Lurraldearen kanpoan dauden baina bizikletaz sartzeko distantzia egokira dauden beste zenbait erakargune gehitu behar zaizkie horiei. Bi eragile bereizi ditugu: aisialdiari lotutako eragileak eta kultura-ondareari lotutakoak. ―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planak‖ kontuan izan ditu Lurralde Historikoari dagozkion elementuak. Aisialdian eta naturan bizikletaz egiten diren bidaien mugikortasunaren etorkizuneko eskaera nagusiak zehazteko, ―I.07 planoa. Turismoa, aisialdia eta natura dela-eta egiten diren joan-etorrien nahiera-lerroak‖ egin du ―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planak‖.

Irudia: Turismo, aisialdi eta naturan lekuz aldatzeko nahiera-lerroak Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Plana. 2002

Hiriko erabiltzaileen eskaeraren kasuan bezala, eskualdeetarako ondoren egindako azterketek eskualdean edo gune funtzionalean garrantzia duten aisialdiari eta naturari lotutako elementuak identifikatzeko aukera ematen dute. Alde horretatik, Lurralde Plan Partzialen zehaztapenak ere izan dira kontuan. Gune funtzionaleko aisialdirako gune jakin batzuk edo erakargune izan daitezkeenak sartzen dira hor.

3.2.1.2.3.- Errepidez ibiltzen diren kirol-bizikletarien joan-etorriak

GBBLPS honetan, ―Kiroleko joan-etorrien nahiera-lerroak‖ dago. ―Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Planean‖ egin da, Gipuzkoako Txirrindularitza Elkargoko taldeekin eta arduradunekin kontsultatu ostean.

Irudia: Kiroleko joan-etorrien nahiera-lerroak Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Plana. Año 2002.


HASIERAKO ONARPENA



Jarduera horren ezaugarriak direla eta, erabiltzaile-mota horren nahiera-lerroak ez dira ibilbide-sare bakarrean irudikatzen. Aitzitik, solaskideek garrantzitsutzat jotzen dituzten ideia-multzo batekin osatzen dira (errepide-sarean bizikleten zirkulazio-segurtasuna hobetzearekin zerikusia dutenak).

3.2.1.3.- Gipuzkoako eskaeraren datuak

Bizikletak eskaera handia izan zuen Gipuzkoan, garraiobide gisara, XX. mendeko 60ko hamarkadara arte. Hurrengo hiru edo lau hamarkadetan, kirola egiteko bakarrik erabili izan da ia. Gaur egun, oso zabalduta dago kiroletarako nahiz aisialdirako erabiltzea, eta datuek adierazten dute aisialdirako ez den eguneroko erabilera ere hedatzen ari dela pixkanaka. Gipuzkoan gaur egun bizikletak duen eskaera errealari buruzko ideia bat izan dezakegu bi informazio-mota hauek haztatuta: batetik, erregistratutako eskaera edo egungo erabilera zehazten duten datu kuantitatiboak; bestetik, eskaera sorra edo inhibituari lotutako informazio kualitatiboa. ―EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorrak (2005)‖ adierazten duenez, gipuzkoarren % 10,4k astero erabiltzen du bizikleta lanegunetan; astean 4,8 aldiz, batez beste21. Datu horietako batzuk eskualdeka banakatuta ageri dira azterketan. Dena den, bizikletaren erabilerari dagokionez, Donostialdea eta Urola Kosta eskualdeei dagozkien datuak baino ez daude.

Bizikleta lanegunetan erabiltzeko maiztasuna, eskualdeka

Eremua

Astero erabiltzen dutenen

ehunekoa

Astean erabiltzeko maiztasuna

Asteroko erabilera, sexuaren arabera

Asteroko erabilera, adinaren arabera

♀ ♂ 16-24 25-44 45-64 +64

Donostialdea % 9,1 4,6 aldiz % 5,3 % 13,2 % 21,1 % 15,1 % 5,7 -

Urola Kosta % 16,6 6,1 aldiz % 9,6 % 23,6 % 29,7 % 25,7 % 15,3 % 1,0

Gipuzkoa % 10,4 4,8 aldiz

EAE % 6,5 4,7 aldiz % 3,3 % 10,0 % 14,7 % 8,4 % 4,3 % 0,6

―Gipuzkoako Mugikortasunaren Azterketa (2007)‖ txostenaren arabera, 23.441 joan-etorri egiten dira lanegun arrunt batean Gipuzkoan, hots, gure Lurralde Historikoan egiten diren barruko joan-etorri guztien % 1,26. Portzentaje horrek gora egiten du bizikleta-bideen sareak egin dituzten herri batzuetan. Donostiari dagokionez, azterketak dio 12.114 joan-etorri egiten direla egunean, hau da, udalerri barruan egunean egiten direnen % 2,7. Joan-etorri horietatik, % 86 udalerri barrukoak dira; % 12, berriz, eskualde barrukoak. Joan-etorrien arrazoiei dagokienez, aisialdia (% 29), lana (% 29) eta ikasketak (% 28) dira nagusi.

21

EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorrak (2005). OTEUS. Euskadiko Garraio Behatokia

3.2.1.3.1.- Hiriarteko sarean erregistratutako eskaera

Bizikleta Bideen Foru Sarean egiten diren joan-etorrien aldizkako zenbaketa eta ebaluazioa egiten du Gipuzkoako Foru Aldundiko Garapen Iraunkorrerako Departamentuak. Sarearen erabilera erreala ezagutzea du helburu behaketa horrek, kudeaketa eta mantentze-lanak hobetzeko. Lanegunetan nahiz jaiegunetan edo asteburuetan ibiltzen diren bizikletariak zenbatzeaz gain, onartutako beste zenbait erabiltzaile-motaren fluxuak ere erregistratzen dira 22. ―Gipuzkoako Bizikleta-bideen Sarearen Behatokiak‖ 2008an eginiko urteroko txostena foru-sareko erregistroetan dago oinarritua. Bizikleta- eta oinezko-kontagailu automatikoen bidez egin zuen zenbaketa zortzi bideetan (52 km). Aztertutako bideek elkarrengandik 2 eta 5 km bitartera dauden udalerriak eta hiriguneak elkarlotzen dituzte gehienbat, Leitzarango bideak eta Urolakoak (Azpeitia eta Zumarraga artekoak) izan ezik. Bide gehienak oinezkoek eta bizikletazaleek aldi berean erabiltzekoak dira; beste batzuk (berrienak), berriz, erabilera bereizikoak, erabat. Hauek dira aztertutako bideak:

Astigarraga-Martutene

Leitzaran

Tolosa-Alegia

Segura-Idiazabal

Legazpi-Zumarraga

Zumarraga-Azkoitia

Azpeitia-Azkoitia

Soraluze-Osintxu Hona hemen Behatokiaren ondorio nagusiak:

2008an, batez beste 5.300 joan-etorri erregistratu ziren aztertutako bideetan, eguneko. Erabilera handia da (urtean, 2 milioi joan-etorri).

Aipatutako bidaietatik, oinez egin ziren % 78; gainerako % 22a, berriz, bizikletaz. Asteburuak bakarrik aintzat hartuz gero, % 29ra igotzen da bizikleta-proportzioa eta % 29ras jaisten oinezkoena.

Oro har, ez dago alde nabarmenik urtaroen arabera. Aipatzekotan, udako hilabeteetan oro har izaten den erabilera hazkundea (txiki-txikia) azpimarratuko genuke, bide batzuetan izan ezik, non beherakada nabarmena izaten den abuztuan.

22

Nahiz eta neurketak bizikleta-bideen foru-sare osora zabaldu nahi diren, erabiltzaileen neurketei buruz dauden datuak 2008 Urteko Memoriakoak dira, non 8 bizikleta-bide espezifikotan egindako neurketak jasotzen diren.


HASIERAKO ONARPENA



Hainbat erabilera-mota egiten da bide horiez, eta badira erabilera-joera nagusi batzuk. Hauek dira erabilera-mota nagusiak: eguneroko mugikortasuna (lana, ikasketak, erosketak, izapideak...), ibilaldiak eta aisialdia, ariketa arina eta kirol gogorra.

Aisialdia/natura kutsuko bideak (Leitzaran eta Zumarraga-Azkoitia) alde batera utzita, eguneroko eginkizunetarako komunikazio-bidetzat (oinez nahiz bizikletaz) garrantzia hartzen ari dira aztertutako bideak, batez ere Legazpi-Zumarraga, Tolosa-Alegia, Astigarraga-Martutene eta Azpeitia-Azkoitia.

Ezin zehaztu zenbateraino ordeztu dituzten joan-etorri hauek ustez motordun ibilgailuz egiten ziren beste batzuk; hala ere, lanagatik edo ikasketengatik eguneroko erabiltzaile direnen ugaltzeak garbi erakusten du zer garrantzi izan dezaketen hiriarteko motorrik gabeko sareek mugikortasun-sistema iraunkorragoa lortzeko.

Aztertutako bide guztiak dira pasealeku edo berdegunea garrantzitsuak haien hiriguneentzat, eta garbi erakusten dute zenbateko zaletasuna dugun gipuzkoarrok ibiltzeko eta ariketa fisikoa egiteko. Ingurune naturalarekiko lotura hori bereziki nabarmena da Soraluzen (bigarren erabilera-indize orokor handiena), hango hiriguneak ez baitu bestelako pasealekurik.

Oinezkoen eta bizikletazaleen aldi bereko erabilera, berriz, ona da oro har, tarteka ika-mikaren batzuk izaten diren arren. Bidea zein den, larritasun handiagoa edo txikiagoa izaten dute liskar horiek. Alde horretatik, aipatzekoak dira Tolosa-Alegia bidea eta, maila apalagoan, Legazpi-Zumarraga.

Errepideko kirol-ziklista ugarik erabili ohi du Tolosa-Alegia bidea, bi herri horien arteko errepidea (N-1) arriskutsua da eta. Ziklista horietako batzuek abiadura handian ibili dira eta egoera deseroso eta arriskutsuak sortzen dituzte, oinezkoei batik bat.

Gipuzkoako bizikletazale eta oinezkoentzako bideen batez besteko erabilerak 2008

Bizikletazale eta oinezkoentzako bidea

Luzera Erabiltzaileak

2008an

Eguneko batez besteko

erabiltzaile-kopurua

Erabilpen-indizea23 =

Astigarraga-Martutene 2 km 342.000 938 % 72 % 28 119

Leitzaran 20 km 167.000 458 % 74 % 26 29

Tolosa-Alegia 5 km 286.000 783 % 68 % 32 36

Segura-Idiazabal 4 km 54.000 150 % 85 % 15 42

Legazpi-Zumarraga 3 km 282.000 774 % 84 % 16 28

Zumarraga-Azkoitia 12 km 111.000 304 % 80 % 20 17

Azpeitia-Azkoitia 4 km 520.000 1.423 % 83 % 17 52

Soraluze-Osintxu 2 km 195.000 533 % 87 % 13 106

GUZTIRA 52 km 1.957.000 5.363 % 78 % 22

Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarearen Behatokia. Garapen Iraunkorreako Departamentua (GFA)

Gipuzkoako hiriarteko bizikleta bideen erabiltzaile-motaren araberako

banaketa

Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarearen Behatokiaren datuekin geuk prestatua.

23

Honela ateratzen da erabiltzaile-indizea: eguneko erabiltzaile-kopurua bideak lotzen dituen udalerriekin alderatuta. Mila erabiltzaileko kantitatetan adierazten da.


HASIERAKO ONARPENA



Ikusgarriak dira lehendik dauden azpiegituren erabilera-datuak. Egiaztatu egiten dute azpiegituren eginkizun soziala eta errentagarritasuna gizarte-, ingurumen- eta ekonomia-aldetik. Britainia Handiko hiriarteko bideen erabiltzaile-datuekin alderatuta, garbi ikusten da Gipuzkoako hiriarteko sarea hartzen ari den garrantzia. Britainia Handiko sarea da Europako bigarren handiena: 13.000 km eta 200.000.000 erabiltzaile24 Britainia Handiko erabiltzaile/km ratioa Gipuzkoako sarera ekarriz gero, 800.000 erabiltzaile izango lituzke. Aise gainditu zuen gipuzkoar sareak kopuru hori 2008an, 2.000.000 erabiltzaile baino gehiago izan zituen eta. Bizikletari buruzko Gipuzkoako web-orrian (www.gipuzkoabizikletaz.net) dago ikusgai 2008ko Urteko Memoria25 osoa, behatutako bide bakoitzaren azterketa eta guzti.

3.2.1.3.2.- Hiriko sareetan erregistratutako eskaera

Bizikleta-erabiltzeari buruzko beste zenbait datu inguru jakin batzuei buruzkoak dira; esaterako, Donostiako hiriko sareari buruz jasotakoak: 1999tik hona, % 150etik gorako hazkundea izan da egunero bizikletaz egiten diren joan-etorrietan. Gaur egun, udalerriko joan-etorrien % 2 egiten da bizikletaz; 1999an, berriz, % 0,926. Hiriarteko sarean gertatzen ez den bezala, hirietako bizikleta-bideetan —hala nola Zarautzen edo Donostian— bizikleta gehiago erabiltzen da eguneroko zereginetarako aisialdirako baino.

24

2004ko Ingalaterrako bizikleta-bideen sareari buruzko datuak. 25

Biziker. Gipuzkoako Bizikleta-, oinezko-bideen erabileraren ebaluaketa. 2008. urteko Txostena. Gipuzkoako Bizikleta-Bide Sarearen Behatokia. Garapen Iraunkorreko Departamentua (GFA). 26

Eusko Jaurlaritzak egindako etxeko inkesta, 1999.

Evolución 1998-2005: Nº de ciclistas por día (Junio-Septiembre)

4,5194,012 4,302

5,175

6,549

8,750 8,837

11,945

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

14,000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Iturria: Mugikortasun Departamentua. Donostiako Udala

3.2.1.3.3.- Eskaera potentziala

Hainbat iritzi-inkestak adierazten dute gero eta handiagoa dela Gipuzkoako herritarren eskaera bizikleta sarriago erabiltzeko, hainbat arrazoi direla medio. Horrek esan nahi du bizikletaren erabileraren erregistroek adierazten duten eskaera baino handiagoa dela eskaera sorra; hain zuzen ere, bizikleta-bideak egin ahala sortzen da eskaera hori. Inkesta horien arabera, bizikletak erosten, ezagutzen eta erabili nahi dituzten herritar gehienek interesgarritzat eta gustukotzat hartzen dute ibilgailu hori. Eskaera hori sorra dela ondorioztatzen dugu, datu hauek direla eta: bizikleten salmenta-kopuruaren handitzea, etxeetako ekipamenduen inkestek adierazitakoa (Gipuzkoako familien % 47k bizikleta bat behintzat badu etxean), erabileraren ezagutza-maila (donostiarren % 71k badaki bizikletaz ibiltzen)27, eta bizikleta erabiltzeko prest dauden herritarrak (normalean bizikletaz ibiltzen ez den populazioaren % 25 ibilgailu hori erabiltzeko prest dago, bide-segurtasuna hobetzen bada).

27

‗Bidaien gaineko inkesta Donostiako udalerrian‘. 1988, ARALDI, S.A., Udalaren Plan Orokorraren Bulegoak eskatuta.


HASIERAKO ONARPENA



Halaber, ―EAEko bidaiarien garraio-soziologiari buruzko azterketa orokorraren (2005)‖ emaitza berri batzuek zeharka detektatzen dute leku batetik bestera joateko eredua aldatzearen aldeko jarrera dutela herritarrek; hala, bizikletak gaur egun duena baino rol garrantzitsuagoa izan dezake garraio-sisteman. Gipuzkoan inkestatutako herritarren % 35ek ibilgailu pribatua ordez dezakeela baieztatu du; % 67k garraio publikoa erabiliko luke, bere beharrak aseko balitu; ibilgailuen gehiegizko kutsadurari buruzko kezka dago (7,69ko balorazioa, 1-10 eskalan); eta % 79k baieztatu du prest dagoela ibilgailua etxean utzi eta garraio publikoa edo beste modalitate jasangarriren bat erabiltzeko. Beste datu batzuek (Eustat, 2004) adierazten dute biztanleriaren sektore batzuk bizikleta-bideen sareren baten erabiltzaile izan daitezkeela etorkizunean, baldin eta sarea garatuta badago eta gutxieneko segurtasun-neurri batzuk betetzen baditu.

Gipuzkoako 100.000 langile baino gehiago, 16 urte edo gehiagokoak, lantokitik 5 km baino gutxiagoko distantziara bizi dira.

Beste 45.000 langilek, berriz, bizilekutik 5 eta 10 km bitarteko distantziara daukate lantokia.

Sei urteko eta hortik gorako ikasleen % 45 ikastetxetik 2 km baino gutxiagora bizi dira. 3.2.1.4.- Bizikletaz ibiltzeko Gipuzkoan lehendik dauden azpiegiturak Azken urteetan, udal-, eskualde- eta foru-ekimen ugari egin dira, bizikleta garraiobide gisara sustatzeko. ―Mugikortasun Planak‖ idatzi dituzte zenbait udalerri eta/edo eskualdek, bizikleta ere aintzat hartuta. Zazpi eskualdek eta 37 udalerrik hartzen dute parte Gipuzkoan (2007) mugikortasun iraunkorreko udal- edo eskualde-planetan28. Beste zenbait udalerrik urrats bat aurrera egin dute, eta bizikleta-mugikortasunaren plan espezifikoak idatzi dituzte. Hona hemen plan horietako batzuk:

Hiriko mugikortasunean bizikleta sustatzeko plana (Donostiako Udala, 2000).

Irungo mugikortasunean bizikleta ezartzeko proiektua (Irungo Udala, 2000).

Oñatin bizikleta-mugikortasuna eta motorrik gabeko mugikortasuna sustatzeko Estrategia eta Ekintza Plana (Oñatiko Udala, 2005).

Errenterian bizikleta garraiobide jasangarri gisara berriro sartzeko bizikletaren udal-estrategia (Errenteriako Udala, 2007).

Bestalde, eskualdeetan ere idatzi dituzte edo idazten ari dira bizikleta-bideak sortzeko plangintzen azterketak; adibidez:

28

EAEko Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektorialaren diagnostikoa. Eusko Jaurlaritzarako ingurumen-ekimenak. 2008ko uztaila

Oarsoaldean oinezko eta bizikletentzako eskualde-errei bat egiteko azterketa (2000). Tolosaldeko bidegorriaren bideragarritasun-azterketa (Altair, 2000).

Goierriko bizikleta-mugikortasunaren arloko beharren azterketa (Ander Irazusta, 2004)

Debagoieneko bizikleta-bideen sarearen azterketa (LKS, 2005).

Debagoieneko eskualdeko bizikleta-bideen sarearen azterketa (LKSk DEBEGESArentzat, 2009. Egiten ari da).

Zalantzarik gabe, plangintza egiteak asko lagundu die udalei eta Gipuzkoako Foru Aldundiari —Ingurumenaren Zuzendaritza Nagusiaren bidez— bizikleta-bideak egiten. Ekimen horien ondorioz, eta urteak igaro ahala, beste zenbait udalerritako bizikleta-bideen zatiak gehitu zaizkio Donostiako bizikleta-bideen sare berriari Lurralde Historiko guztian. Gipuzkoan bizikletaz ibiltzeko prestatutako ondare guztiaren bistaratzaile bat du Gipuzkoako bizikletaren webak (www.gipuzkoabizikletaz.net). Foru- nahiz udal-ekimen horiek guztiak ―I.05 planoa. Gipuzkoan bizikletaz ibiltzeko azpiegituren inbentarioa‖ planoan jaso dira.


HASIERAKO ONARPENA



I.05 planoa. Gipuzkoan bizikletaz ibiltzeko azpiegituren inbentarioa


HASIERAKO ONARPENA



3.2.1.5.- Gipuzkoako bizikleta-istripuen kopurua

Bizikleta garraiobide gisara erabiltzeko aukerak aztertzean, bizikletazaleek izaten dituzten istripuak oso kontuan hartzen dira. Berrikitan egindako zenbait plangintza-eskuliburuk29 diote arrisku-pertzepzioa funtsezko faktorea dela, benetako arriskutik edo arrisku-datuetatik landa. Hona hemen EAEko Bizikleta Bideen LPSak idaztean eskuratutako datuetatik atera ditugun zenbait ondorio esanguratsu:

2000-2006 epean, 2,7 lagun hil ziren urteko EAEn bizikleta-istripuengatik.

Urtean 25 zauritu larri izaten dira, batez beste.

Hiri arteko zatietan izaten dira hildako (% 95) eta zauritu larri (% 75) gehienak.

Udaberrian eta udan izaten dira istripuen % 75 baino gehiago, eta horietatik % 35etik gora, asteburuetan.

Hona hemen 2000-2006 epean istripu gehien izan dituzten Gipuzkoako errepide-zatiak:

Errepidea Ibilbidea Distantzia (km) Istripurik izandakoen kopurua

N-1 Etxegarate-Irun 75 77

N-634 Añorga-Eibar 67 70

GI-627 Maltzaga-Arlaban 37 36

GI-2133 Ordizia-Altzoazpi 20 22

GI-631 Arroabea-Zumarraga 34 17

N-638 Mugondo-Hondarribia 3 16

Iturria: EAEko LPSetako eta GFAko Bide Azpiegituren Departamentuko datuekin geuk prestatua.

Errepideko kirol-bizikletazaleen mugikortasunak eragin handia du datu horietan.

Datu horiek oinarri harturik, bi bizikletazale-multzo oso desberdinen arazoei aurkitu behar zaizkie konponbideak.

Batetik, errepide-sarean ibili behar dutenei (zikloturistak edo kirol-ziklistak) hobetu egin behar zaizkie kondizioak. Dagoeneko zenbait ekimen ari dira bultzatzen horretarako —besteak beste, Gipuzkoako foru-sareko ibilbide babestuen hobekuntza—, eta gehiago bultzatzea ere komeniko litzateke. Bestetik, segurtasun-neurri zorrotzagoak behar dituztenen (hiri barruko bizikletazaleak) arazoak daude. Hain zuzen ere, Gipuzkoako Bizikleta Bideen LPS honek proposatu behar duen Bizikleta Bideen Sareakren eginkizuna da arazo horiek konponbideratzea.

29

Vicente Torrado TL., Hormaeche Larrauri (2006). La bicicleta como medio de transporte. Puntos de vista de las personas usuarias y expertas. Eusko Jaurlaritza. Herrizaingo Saila.

3.2.1.6.- Intermodalitatea

Ekimen generiko ugari bultza daitezke —udaletan, batez ere— bizikletaren intermodalitatearen alorrean, jarduera-eremu bizia eta erakargarria baita. Dena den, bizikleta-sareak ez badira garatzen eta intermodalitate-ekintzak ez badira egiten bizikletaren aldeko jarduera-eremu orokor baten arabera, lurraldearen ezaugarriei egokituta eta une egokian, ez dira benetako aurrerapausoa izango eta, kasurik onenean, ez dute inongo onurarik ekarriko; txarrenean, berriz, alferrikako inbertsioak, eta administrazio publikoaren eta bizikletaren irudi txarra. Bizikleta publikoaren alorreko bench-markingak eta elkarrekin apenas loturarik duten hiri eta herrietako sareetan izan ohi den estasi kolektiboak adierazten digutenez, batzuetan multinazional bakan batzuen onerako bakarrik izaten dira ekimenak. Ez dirudi, zorionez, Gipuzkoan horrelakorik gertatzen ari denik.

Lehenbizi, ziurtatu behar da bizikleta-bideen sareek bat egiten dutela gainerako garraiobideek bizikletaz ibiltzeko dituzten aukerekin, oinez (kaleak, hiriko eremuak), autoz (aparkalekuak), trenez, tranbiaz eta autobusez (estazioak, geltokiak, geralekuak) ibiltzeko aukerekin batik bat. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sarearen Planak (GFA, 2002) kontuan hartu zuen elementu garrantzitsu hori Gipuzkoarako oinarrizko sarea diseinatu zuenean, eta GBBLPSk bereganatu egin ditu bizikleta bidezko mugikortasunaren alorrean Planak ezarritako nahiera-lerroak. Bestalde, aintzat hartu ohi da elementu hori Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) zatien proiektuan eta eraikuntzan. Oso bestelako kontua da Oinarrizko Sarearen (oro har) eta hiri arteko zatien (bereziki) ahalmen intermodala izugarri handitzen dela tokiko sareak garatuz eta hiri arteko mikroloturak atzemanez. Finkatzeko daude oraindik mikrolotura horiek, eta Gipuzkoako Bizikleta Bideen Behatokiaren bitartez ari dira aztertzen. Udaletan eta eskualdeetan oinezkoentzako eta bizikletazaleentzako mugikortasun-planak garatzea aurrerapauso handia litzateke bide horretan. Sarearen kapilaritatea du lehen aktibo nagusia bizikletazaleak erakarri eta haien zirkulazioa areagotzeko.

Baina, izan gaitezen errealistak: asko dago egiteko Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareak eta Udal-Sareek benetako sare egituratua osatu arte. Horrek ez du esan nahi zenbait herrik ezin dutenik aurrerapausorik eman intermodalitatearen arloan, betiere beren sare eta politikei egokituak. Bizikletak uzteko sare egokia, bizikletak trenean edo autobusean garraiatzeko aukera, bizikleta tolesgarri gero eta hobeak eta merkeagoak, maileguan uzteko eta alokatzeko bizikleta publikoak... alderdi guztiak aztertu behar dira bizikletaren intermodalitatea sustatzeko. Baina bizikletazaleen premiak behar adina ezagutzen ez dituztenek neurri zentzugabeak har ez ditzaten, bizikleta-politikaz arduratzen direnek ekin behar diote, hasieran bederen, gaiari, maila guztietan: EAEn, Foru Aldundian edo eskualdean/udalean. Garraio kolektiboan eta motordun garraioan oro har oso ohikoa den bidearen eta garraiobidearen eskumenak bereiztea ez da kudeaketa-eredu egokia bizikletari dagokionez. Horregatik, Gipuzkoako Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Araua kudeaketa-ikuspegi orokor batetik sortua da, hots, bizikletarentzako azpiegitura-sarearen eta hori sustatzeko politiken uztarketa tinkotik.. Gipuzkoan, bi jardunbide oso argi erabiliko dira, GLHko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Arauari jarraiki. Laster egingo den Gipuzkoako bizikletaren estrategiaren bidez egingo da lehenbizikoa; bigarrena, berriz, Gipuzkoako Bizikletaren Kontseiluak horretarako daukan berariazko lan-batzordearen


HASIERAKO ONARPENA



bidez (4. batzordea: Beste garraiobide batzuekiko bizikletaren intermodalitatea). Kontseilu horretako kide dira foru-aldundiko eta EAEko garraio-arduradunak. Hona hemen batzordearen eginkizun orokorra: “Mugikortasun iraunkorrak esparru zabala irekitzen du garraiobideak konbinatzeko eta egungo mugikortasun-ereduaren ordezko irtenbide errealak lortzeko”. Mugikortasun iraunkorraren aldeko politika globaleko garraiobideetako bat da bizikleta. Hala, bizikleta gainerako garraiobideekin (trena, tranbia, autobusa, automobila eta oinezkoak) konbinatzeko modu operatiboak ezarri beharko dira irtenbideak integralak izateko. Proposatuko bidetik joko du Batzordeak, bizikleta eta haren premiak ardatz dituela. Azterketa espezifikoak ere egitekoak dira ―Gipuzkoako Bizikletaren Intermodalitate Plan‖ bat eratzeko, betiere Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen eta bizikleta-politikako beste ekimen batzuen garapen-mailari egokituz eta berrikusiz.

3.2.1.7.- Lurralde mugakideetako bizikleta-planak eta Gipuzkoako bizikleta-sarearekiko lotura

3.2.1.7.1.- Bizkaia

Bizkaiko Lurralde Historikoak ere heldu dio bizikletaren gaiari. ―Bizikletaren Plan Nagusia (2003-2016)‖ egin zuen, bizikleta mugikortasun orokorraren sisteman sartu eta garraiobide bideragarri eta funtzional gisara sustatzeko. Helburu horrekin, lurralde horretarako azpiegitura alternatiboen sare bat programatu da. Gaur egun, Bizkaiko Foru Aldundiaren Errepideetarako Plan Sektorialean sartuta dago. EAEko Bizikleta Bideen LPSren Diagnostikoko30 agiriko zenbait datu berrik —Bizkaiko Foru Aldundiak zabalduak— , adierazten dute zertan den Gida Planean aurreikusitako 10 ardatzetako 585 km-en egungo egoera: % 23, martxan; % 4,4, eraikitzen, eta % 6,5, eraikitzekoa.

30

EAE Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektoriala. Ingurumen-ekimenak. Garraio eta Herrilan Saila. Eusko Jaurlaritza. 2008ko uztaila.

Iturria: Eusko Jaurlaritzarako Ingurumen Ekimenak-ek egina. EAEko Bizikleta Bideen LPS. 2008ko uztaila.

EAEko Bizikleta Bideen LPSaren hasierako agirietan Gipuzkoa eta Bizkaia arteko bi lotura proposatzen ziren. Lotune nagusiak aukera emango luke Durangaldeko ardatza Ego bailarara eta, ondoren, Debakora luzatzeko. Ermua-Zaldibar-Eibar eremuan da egitekoa lotura. Bigarren loturak, berriz, kostako Donostia-Mutriku ardatza Ondarroa aldera luzatzeko eta Lea eta Artibai haranetan egitekoa den ardatzerantz jarraitzeko aukera emango luke.

3.2.1.7.2.- Araba

Araban ez dago, oraingoz, Lurralde Historiko osorako bizikleta-bideen sare-proiekturik. Mugikortasun Iraunkorreko Planean hiribururako (Gasteiz) eratutako sare zabal baten proposamenaz aparte, besterik ez dago. Arabako bizikleta-azpiegiturei dagokienez, badira zenbait ekimen, garatuak edo garatze bidean, LPS hau bultatzeko oso baliagarriak, Gipuzkoako sarearekin lotzeko jarduerak jasotzen edo proposatzen baititu. Azpimarratzekoa da ekimen hau:

―Vasco-Navarro‖ deritzon bidea Eraberritzeko Plan Berezia. Ia erabat amaitua dago Arlaban (Gipuzkoako mugan) eta Murieta (Lizarratik 14 km-ra dagoen herri nafarra) lotzen dituen bide hori (63,5 km).


HASIERAKO ONARPENA



EAEko Bizikleta Bideen LPSko hasierako agirian ageri den lotura horri esker Debako ardatza Araba aldera luza daiteke.

3.2.1.7.3.- Nafarroa

Nafarroako Bizikletaren Plan Gidariak 31(GEA21, 2007) herrialde osorako sare mailakatu moduko azpiegitura bat sortzea proposatzen du, betiere herrialde mugakideekin lotua (Gipuzkoarekin, besteak beste).

Iturria: Oinarrizko Sarea. Lehentasunezko ibilbideak. BPG. Nafarroako Gobernurako Gea21. 2006ko iraila.

31

Nafarroako Bizikletaren Plan Gidaria (GEA21. Nafarroako Gobernuko Ingurumen, Lurralde Antolamendu eta Etxebizitza Saila). 2007.

Egun erabiltzen ez diren trenbide zaharrak eraberritzea eta bide berde bihurtzea —mendiko bizikletan, oinez eta zaldiz ibiltzeko moduan uztea, alegia— izan da jarduera nagusia. Aisialdirako erabiliko dira, beraz, bide horiek. Hona hemen egindako lanetatik batzuk:

Plazaolako bide berdea

Bidasoako bide berdea

Vasco-Navarro trenbideko bide berdea Gipuzkoarekin lotura hauek proposatzen ditu agiriak:

Leitza-Andoain, Leitzaran bailaratik

Bera-Irun, Bidasoa bailaratik

3.2.1.7.4.- Pirinio Atlantikoetako Departamendua

―Bizikleta Bideen Sare Nazionala‖ du Frantziak. Estatuko administrazioa arduratzen da sareaz, eta ―Schéma Nacional de Véloroutes et Voies Vertes‖ deritzonak garatzen du. Departamendu bakoitzak, bestalde, badu eskumenik bizikletaren erabilerari buruz ekimenak bultzatzeko. Gure inguruari dagokionez, ―Schéma régional en Aquitaine‖ da horretan diharduen erakundea.


HASIERAKO ONARPENA



Iturria: Schéma régional de véloroutes et voies vertes en Aquitanie. Akitaniako Erregio Kontseilua

Pirinio Atlantikoen Departamenduan, hiriarteko zenbait lotura proposatzen dira: Hendaia-Irun, eta Behobia-Irun artekoak, Santiago zubia eta Pausu inguruan besteak beste.


HASIERAKO ONARPENA


4. atala Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea

43

4.ATALA.-GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREA


HASIERAKO ONARPENA


4. atala Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea 44

4.1.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREA (GBBOS) GARATZEKO IRIZPIDEAK

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea (hemendik aurrera, GBBOS) garatzeko, irizpide orokor hauetan oinarritu behar da:

Sare erabilgarria egiten saiatu behar da, konektibitatea (lurraldeko lekuen artean), funtzioaniztasuna (hainbat erabiltzaile), erosotasuna (zatien, aldapen, zoru-motaren eta abarren baldintza zehatzak) eta bide-segurtasunari dagokienez. GBBOSk jasangarria izan behar du ingurumena, gizartea eta ekonomiari dagokienez, eta gaur egungo erabiltzaileak eta erabiltzaile izan daitezkeenak erakarri behar ditu.

GBBOSk jarraipena eta koherentzia eman behar die bizikleta-bideei, eta, ahal den neurrian, etenaldiak saihestu behar ditu, trazadurak helburu hauek bete ditzan: herritarren beharrei erantzun eraginkorra ematea, bizikleta-eskaera sortzen duten puntu nagusiak konektatzea eta lehendik zeuden beste bizikleta-bide batzuekiko konexioa lehenestea, haien titulartasuna edozein dela ere.

Funtzionalitate-irizpideak aintzat harturik, GBBOSren ikuspegi orokorrak izan behar du nagusi beti. Foru-titulartasuna nahiz tokiko titulartasuna duten bizikleta-bideak sartzen dira Sarean.

Ibilbideen trazaduran ahal den norabiderik zehatzena izaten saiatu behar da, helmugara zuzenean bidera gaitzan, betiere inguruaren gutxieneko segurtasun-, erosotasun- eta kalitate-irizpideak errespetatuta.

Mugakide dituen lurraldeetako sareekin (egitea aurreikusten direnak edo lehendik daudenak) eta Europako sare handiekin (EuroVelo) lotu behar du Gipuzkoako Lurralde Historikoa GBBOSk.

Bideari eta aurreikusitako motari eta erabiltzaile-kopuruari egokitutako ezaugarri geometrikoen arabera diseinatu behar da, trazadura erosoa egiten eta gehiegizko maldak saihesten ahaleginduz. Halaber, azpiegituren gutxienezko baldintza batzuk bermatu behar dira, helburu hori lortzeko lagungarri diren zorua, seinaleak eta ekipamenduari dagokienez.

Segurtasuna bermatzen ahalegindu behar da, zirkulazio-motak gaika banatuz eta/edo ordenatuz, bizikletentzako eta motordun ibilgailuentzako bideak bereiziz, eta nahitaez horiekin elkartzen den guneetan arreta berezia jarriz, gatazkarik sor daiteke eta.

Lurraldeari egokitutako GBBOS mistoa egiten saiatu behar da, hainbat ezaugarri tekniko dituena. Berez, helburua ez da bizikletentzako bide esklusiboak edo bereiziak izatea.

Lurraldearen ingurumen-balioak aztertu eta kontuan hartu behar dira (naturalak, sozialak eta ekonomikoak) eta irtenbide egokiak ematen saiatu, bidea egin behar den lekuan ahal den integraziorik onena bideratuz, eremu hori hirikoa, hiri-ingurukoa, landakoa nahiz naturala izan.

GBBOS osatzen duten zatietara erraz eta hiriguneetatik zuzenean sartzeko modua izan behar dute bizikletariek; bestela, garraio kolektiboekin behar bezala lotuta egon behar dute, ahal dela motordun ibilgailuarekiko mendekotasuna saihesteko.

Oinezkoen zirkulazioarekin gutxieneko bizikidetza-baldintzarik izan behar da (lehendik dagoen edo aurreikusten den zirkulazioarekin), eta esklusiboki bizikletek erabiltzeko azpiegiturak egokitzen saiatu behar da, betiere espazioaren aldetik bideragarria bada eta zati bakoitzean aurreikusten den bizikleta-eskaeraren arabera justifikatzen bada.

Bestelako erabiltzaileentzat eta bidearen funtzioentzat onuragarri diren neurriak ezarri behar ditu bizikletentzako GBBOSk.

4.2.- OINARRIZKO SAREAREN ERABILTZAILEENTZAKO LEHENTASUNEZKO PROFILA

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareak (GBBOS) bizikletarien profil bat definitu behar du lehentasuna duen erabiltzailearentzat. Dena den, beste zenbait erabiltzaile-mota —bereziki, oinezkoak— hartzeko behar adina malgutasun ere izan behar du, erabiltzaile-mota hori edo beste erabiltzaile-motaren bat pilatuko dela aurreikusten den zatietan. Garraio Jasangarrirako Gida-planak32 dioenez, motordun zirkulazioaren pilaketa-indize handiek eragindako ekonomia-, gizarte- eta ingurumen-problematika konpontzeko, ordezko garraiobide-sistemak bultzatzeko kudeaketa eta motordun ibilgailu pribatuaren arrazoizko erabilera behar dira. Lanegunetan, lana eta/edo ikasketengatik egiten diren joan-etorrien —eta horien artean, eskualdean bertan egiten direnen— garrantzi kuantitatiboa adierazten dute dokumentu honetako aurreko ataletan jasotako mugikortasunari buruzko datuek. GBBOS sortzeak garraiobideen egungo banaketan eragitea du xede, ahal den neurrian; beraz, joan-etorri mota horiek dituzte bizikletaren erabilera gehitzeko aukera gehien. Horregatik, lehenik, hirian eta hiriartean egunero ibiltzen diren bizikletariei eman behar die lehentasuna proposatutako sareak. Erabiltzaile-mota horren joan-etorriak erraztu behar ditu (hiriko/hiriarteko eguneroko bizikletaria) GBBOSk; hots, lana, ikasketak edo aisialdia/kirola dela-eta egunero 10 km baino gutxiagoko ibilbideak egiten dituen erabiltzailearenak. Sare-egitura duenez, ez du egon behar soilik erabiltzaile-mota horrentzat diseinatuta, hiri eta hiri-inguruko eremuetatik haratago baitoa haren hedapena, nahiz eta haren zatietan erabiltzaile gehienak horiek izan. Bigarrenik, GBBOSk zikloturisten33 eskakizunei erantzun behar die, bizikletaren eguneroko erabilera ez denari (alegia, aisialdi, turismo eta kiroletarako erabilerari), ibilbide ertain edo luzeko bideak ezarriz.

32

Garraio Jasangarriaren Gida-plana. Garraio eta Herrilan Saila. Eusko Jaurlaritza. 2002. 33

Zikloturista: bizikleta egunero ez erabiltzea; aisialdi, turismo eta/edo kirola egiteko erabiltzea.


HASIERAKO ONARPENA



Kasu horretan, hainbat eskalatan, gune funtzionaletan, lurralde historikoan edo estatuan eta/edo nazioartean erakargarriak izan daitezkeen hiriko gune nagusiak eta gune naturaletara edo aisialdi, ekipamendu eta abarren guneetara sartzeko adar-zatiak elkarrekin lotzeko aukera eman behar du sareak. Hirugarrenik, zehar-aldetik eta osagarri gisa, GBBOSek zentzua izan dezake 'errepidez ibiltzen den kirol-bizikletarientzat'. Izan ere, normalean erabiltzen dituzten errepideetan gatazkak izan ditzakete motordun ibilgailuekin, eta gatazka horiek saihesteko zatiak eskaintzen dizkio bizikleta-sareak. Kontuan izan da ezin dela garatu mendiko edo errepideko kirol-bizikletarientzako egokia den sare global bat, ez behintzat GBBLAP honen esparruan. Izan ere, Gipuzkoako oinarrizko lehen sarea diseinatzea du helburu; batetik, lehendik zeuden azpiegitura arinak, zabalera eta bide-zoru exijentzia baxuak dituztenak, izan nahi dituelako; bestetik, bide zabalen eta errodadura erraza duten hedadura handiko sareak (zirkulazio orokorreko errepideak osatzen dituztenak bezalakoak) erabiltzeari oso lotuta dagoelako haren asmoa. Oinezkoen aisialdirako aukerak ere eman behar ditu GBBOSk. Hala, hirigune nagusiei lotutako ibilbideetan ibiltzeko aukera izango dute eta, batzuetan, hiri eta hiri-inguruetan baino gune lasaiagoetan eta naturalagoetan paseatu ahal izango dute.

Hala, batez ere bizikletaren erabilera sustatzeko trazatu eta diseinatu da GBBOS, baina helburu hauek ere baditu (lehentasun-ordena honetan):

hiriko eguneroko erabilera dinamizatzea, erabiltzaile ahulenentzako segurtasuna eta erosotasuna bermatuz.

lurralderako sarbidea erraztea, aisialdirako eta ingurune naturalaz gozatzeko helburuak betetzeko.

Lehentasuna duten bizikletari-motak eta joan-etorrien arrazoiak

Bizikletari-mota Joan-etorriak egiteko arrazoi nagusia

Hirikoa, egunerokoa Lana, ikasketak, kontsumoa, harreman pertsonalak, etab.

Hirikoa eta hiri-ingurukoa, aisialdikoa Ariketa fisikoa

Jaiegunetakoa, aisialdikoa Naturaz eta landa-inguruaz gozatzea

Lehentasuna duten bizikletari-motak eta ibilbide estandarren luzerak

Bizikletari-mota Ibilbide estandarraren luzera

Hirikoa, egunerokoa 3-8 km joan-etorri bakoitzean

Hirikoa eta hiri-ingurukoa, aisialdikoa 5-12 km

Jaiegunetakoa, aisialdikoa 20-40 km

Lehentasuna duten bizikletari-motak eta bidaiatzeko modalitateak


Hirikoa, egunerokoa Bakarkako bidaiak

Hirikoa eta hiri-ingurukoa, aisialdikoa Bikotekako edo talde txikitako bidaiak

Jaiegunetakoa, aisialdikoa Familiako edo talde txikitako bidaiak

Bide-moten exijentziak eta baldintzak, erabiltzaileen arabera

Exijentziak eta baldintzak

Erabiltzaile-mota

Hirikoa, egunerokoa

Hirikoa eta hiri-

ingurukoa aisialdirako

Jaiegunetakoa, aisialdikoa

Bereizketa-baldintzak, motordun zirkulazioari dagokionez

Ertainak Ertainak Ertainak edo

altuak*

Exijentziak, gradienteari dagokionez Altuak Ertainak Ertainak

Exijentziak, errodadurarako bide-zoruaren kalitateari dagokionez

Altuak Ertainak Baxuak - ertainak

Bereizketa-baldintzak, oinezkoei dagokienez Ertainak Baxuak Ertainak

*Familia-taldeei dagokienez

4.3.- PROPOSATUTAKO SARE-EREDUA ETA GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREAREN EZAUGARRIAK

4.3.1.- PROPOSATUTAKO SAREAREN EREDUA

Erabiltzaile-mota baten eta besteen nahiera-lerroak gainjarrita, sarearen eskema bat sortzen da, eta lurraldeari esleitu behar zaio, eta bizikletaz ibiltzeko azpiegitura non eta nola irudikatu behar den erabaki. Horretarako, garatu nahi den sare-mota definitu behar da aurrez, eredu bakoitzari konponbide-mota bat baitagokio. Lehen aukera da motordun zirkulaziotik erabat bereizitako ibilbideak izaten saiatzea. Aukera hori eraginkorra da, nahikoa hedapen baldin badu eta erakarguneen multzo nabarmen bati lotuta baldin badago. Lehentasuna ematen zaion erabiltzaile-motaren araberako parametro-multzo bat behar du: zabalera, malda, zolaketa, seinaleak, etab. Esperientzia handirik ez duten pertsonak —bereziki haurrak eta familia-taldeak— bizikletaz ibiltzera bultzatzen ditu aukera horrek. Zenbait desabantaila ditu, ordea: lurzorua dezente okupatzen du, era askotako kalteak eragiten ditu, zati trinko eta gatazkatsuetan egiteko zaila da, eta kostu ekonomiko handia du.


HASIERAKO ONARPENA



Bigarren ikuspuntu baten oinarria da motordun ibilgailuak eta bizikletariak lehendik zeuden bide-azpiegituretan bateratzen laguntzea. Asteko une jakin batzuetan arreta-seinaleak eta abiadura-mugei buruzkoak ohikoak baino zorrotzagoak izatea da proposamenaren funtsa. Sare osoa egiteko zaila izatea, hori du eragozpena. Gainera, ez du bermatzen arretaren eta abiaduraren gomendioak beteko direnik, eta horrek konfiantzarik eza dakarkie bizikletari-talde kalteberenei. Bi hurbilketa horien aurrean, Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldearen Arloko Planak azkenean aukeratutako proposamenak hau du helburu: lurraldearen baldintzei eta lehendik zeuden azpiegiturei egokitutako bizikletentzako ibilbideak eratzea. Kasu bakoitzean, bizikletariak eta zirkulazio orokorra bereizteko edo bizikletariak zirkulazio orokorrean sartzeko aukera egokiena ezarri nahi da. Ingurumen-, gizarte-, politika- eta ekonomia-alderdietan errealismoa eta eraginkortasuna ezaugarri dituen azpiegitura izan nahi du ikuspuntu horrek.

Sare-ereduen abantailen eta desabantailen laburpena

Modeloa Erabiltzaileak Kalteak

eta eraginak

Kostuak Kudeaketa

Bereizitako ibilbideak

Ia erabiltzaile guztiak bizikleta erabiltzera bultzatzen ditu. Beti ez da egokia errepidean ibiltzen diren kirol-bizikletariak erakartzeko, normalean erabiltzen diren diseinu-parametroak eta erabileren eta erabiltzaileen nahasketak murriztu egiten baitute haien zirkulazio-erregimena.

Oso altuak Oso

altuak Oso

konplexua

Adierazitako seinaleak

Ez ditu bultzatzen erabiltzaile gehienak bizikleta erabiltzera

Oso baxuak

Oso baxuak

Oso erraza

Egokitutako ibilbideak

Bizikleta erabiltzera bultzatzen du jendea, eta, batez ere, egunero eta aisialdirako erabiltzera. Hala ere, beti ez da egokia errepidean ibiltzen diren kirol-bizikletarientzat: zenbait zatitako trazaduraren egoerak atzeraka eragin diezaiekete.

Ertainak Ertainak Zaila

Iturria: Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen Plana. (GFA, 2002)

4.3.2.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN SAILKAPENA

GBBLPSk, 1/2007 Foru Arauari jarraiki34, honi deritzo bizikleta-bide: “Bizikletak ibiltzeko proiektatutako eta eraikitako edo berariaz egokitutako jabari publikoko bidea, dagozkion seinale horizontal eta bertikalak dituena, eta haren zabalerak ibilgailu horiek segurtasunez ibiltzeko aukera ematen duena”.

34

Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideen 1/2007 Foru Araua, urtarrilaren 24koa.

Gipuzkoako Lurralde Historikoan egun dauden eta gerora egongo diren bizikleta-bide guztiek osatzen dute ―Gipuzkoako Bizikleta Bideen Sare Osoa‖ (GBBSO). Lurraldearen Arloko Plan honek bi multzotan sailkatzen ditu bizikleta-bideak, hiriartekoa edo hirikoa diren, haien titulartasuna eta kudeaketa behin betiko antolatze aldera.

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarea (GBBFS)

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Udal Sarea (GBBUS) Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarea foru-titulartasunekoak diren eta bereziki hiriarteko izaera duten bizikleta-azpiegiturek osatzen dute, betiere Gipuzkoako Lurralde Historikoan daudenek35. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Udal Sarea (GBBUS) udal-titulartasuna duten bizikleta-bideek osatuko dute, eta hiri-izaera izango dute batez ere.

4.3.3.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN OINARRIZKO SAREA (GBBOS)

GBBLPSk Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea (GBBOS) sortzea proposatzen du: Lurralde Historikoko bizikleta-bideen sarearen bizkarrezurra. Hala, Gipuzkoako herri nagusiak lotuko dituen 424 km-ko luzerako sarea egitea proposatzen da, Hiri eta hiriarteko bizikleta-azpiegituren multzo batek osatzen du, eta Lurralde Historikoa zeharkatzen duten bederatzi ardatz nagusi ditu. Hona hemen bederatzi ibilbide horiek:

1.- Donostia – Irun

2.- Donostia - Beasain

3.- Donostia - Mutriku

4.- Deba bailara

5.- Urola bailara

6- Bergara-Beasain

7.- Bidasoa bailara

8.- Leitzaran bailara

9.- Ego bailara Lurraldeaz haraindiko izaera nabarmena du GBBOSk, muga egiten duten lurraldeekin konexioa izateko asmoa baitu. Egituratuta dago, Lurralde Historikoko eskualde eta area funtzional guztiak elkarrekin lotzen dituelako.

35

Bizikleta Bideen Foru Sarearen katalogoa egitean (Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Arauan, urtarrilaren 24koa, aurreikusia) aipatutako katalogora bilduko dira bide horiek.


HASIERAKO ONARPENA



Oinarrizko Sare hori honela osatuta dago:

hiriarteko zatiak, foru-titulartasunekoak, ―Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarea‖ (GBBOFS) deritzenak36.

hiriko zatiak, oinarrizko sarea osatzekoak, udal-titulartasunekoak, ―Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Udal Sarea‖ (GBBOUS) deritzenak.

GBBPLSk Oinarrizko Sarerako egindako proposamenean, hiriko zatien 128,4 km Oinarrizko Udal Sarean (GBBOUS) sartu dira, eta hiriarteko 295,5 km, Oinarrizko Foru Sarean (GBBOFS). Lurralde Plan Sektorial honen helburuetako bat da titulartasun hori behin betikoz zehazteko eta sareko zatiak ongi kudeatzeko (kontserbazioa, ebaluazioa...) irizpideak ematea, baita, oro har, Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareko zama guztiak orekaz banatzeko ere. Gogoan izan behar da foru-titulartasuna izateko izendatzen diren eta Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoan sartzen diren bizikleta-bideen eremua dela Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Araua aplikatzeko eremua. Beraz, Lurralde Plan Sektorial honen bidez argi zehaztu behar da zein diren hiriarteko zatiak, Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarera bil daitezkeenak alegia. Titulartasunen eskualdatzeak arautzeko tresnak ezartzen ditu arau horrek, alde batera zein bestera izan (11. artikulua). Halaber, zati bat Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarekoa noiz izendatzen den (9. artikulua) eta hala jotzen den zehazteko tresnak ezartzen ditu. Oraindik ez da GBBFSko inongo zatirik izendatu, eta lehendik eginak dauden bideen inbentarioa egiten eta titulartasunak erregulatzen ari gara; ondoren, Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarearen lehenbiziko Katalogoa egingo da.

4.3.4.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN LURRALDE PLAN SEKTORIALAREN EREMUA

Bizikleta Bideen LPS honek, proposamen funtzionala den aldetik, Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko sarea hartzen du. Sare Osoko gainerako bideak, GBBOSkoak ez direnak (tokikoak, ia denak) ez dira sartzen LPS honen aplikazio-eremuan, garrantzi handikoak diren arren gure Lurralde Historikoko oinezkoen eta bizikletazaleen mugikortasunerako. Etorkizuneko Oinarrizko Foru Sarearen (GBBOFS) zati, adar eta elementu funtzionalei dagokie, bakarrik, GBBLPS, eta loteslea da haiekiko esteka. Halaber, GBBLAP honen arauen atalak erabilerak arautzeko proposamena egiten du, eta udalerriek beren plangintzak egitean bizikleta-bide horiek

36

Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideen 1/2007 Foru Araua, urtarrilaren 24koa.

ezinbestean lurzoruaren kalifikazio honetan sartu behar dituztela ezartzen du: Bizikleta bidezko Komunikazio Sistema Orokorra. Oinarrizko Sarearen konektibitatea bermatzeko, bideak igarotzen diren udalerrietako mugen sarrera- eta irteera-lekuak ezartzen ditu Gipuzkoako Foru Aldundiak, eta puntu horiek lotzen dituzten tokiko sareei dagozkien hiri-ibilbideak proposatzen. Tokiko sarearen proposamenak ez dio kalterik egiten —dagozkien tokiko administrazioei kontsultatu ostean— hitzar daitekeenari. Oinarrizko Udal Sareari dagokionez, GBBLPSk gomendiozko irizpide ez-lotesleak proposatzen ditu, oro har, alderdi jakin batzuetan izan ezik. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektorialak proposamen bat egiten du Oinarrizko Sarearen trazadurarako (antolamendu-planoetan ageri da, grafikoki adierazita). Halaber, GBBOSn sartzeko bizikleta-bideen zati guztiek bete beharreko gutxieneko baldintza teknikoak xehe-xehe azaltzen ditu GBBLAPk.


HASIERAKO ONARPENA



4.3.5.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN LURRALDE PLAN SEKTORIALAREN DENBORA-IRISMENA

GBBLPS hau zortzi urteren buruan ezarriko da, eta, eraginkortasunagatik, bi laurtekotan banatu da. GBBLPSn indarrean dirauen bitartean sartzen diren aldaketak aldaketa, GBBLPS egoerek hala eskatzen dutenean berrikusi beharko da, eta, dena den, jarduera-programen epeak amaitu baino urtebete lehenago. GBBLPSren berrikusketak hasierako onarpenerako prozedura berari jarraitu behar dio.

4.3.6.- OINARRIZKO SAREKO BIZIKLETA-BIDEEN DEITURAK

Bi eratara izendatuko dira GBBLPSren esparruko GBBOSeko bizikleta-bideak:

1- Ibilbidearen kodea, ‗I‘ hizkia (―Ibilbidea/Itinerario‖), eta ibilbide edo adarrari dagokion zenbakia. 2- Ibilbidearen kodea eta laburdura. Udalerrietako edo ibilbidearen jatorri eta helmugako toki-

izenez osatuko da laburdura.

Ibilbide eta adarrak izendatzeko adibidea

Kodea Kodea eta izena

I - 3 I-3 Donostia-Beasain

I - 3.5 I – 3.5 Villabona-Asteasu

4.3.7.- GBBOSREN EZAUGARRI OROKORRAK

―4.1 Gipuzkoan bizikleta-bideen oinarrizko sare bat garatzeko irizpideak‖ atalean aipatutako irizpide orokorren araberakoa da Oinarrizko Sarearen diseinua, eta ezaugarri hauek ditu:

Hiriartekoa GBBOSk hiriarteko ezaugarri nabarmena du, udalerrien artekoa, alegia. Hala ere, sarearen kontzeptua indartzeko eta sareko zatiak lotuta daudela ziurtatzeko, hiriko trazadurak ere definitzen ditu, orientabide gisa. Dagokion hiri-plangintzaren zehaztapenak ordezkatzeko egin da planteamendu hori.

Zatien tipologia, funtzionalitatearen arabera Hainbat ezaugarri eta potentzialtasun dituzte GBBOSren zatiek. Mota hauek bereizi dira:

hirikoa hiriartekoa aisialdia naturan (Leitzaran, Arditurri...)

Irismena GBBOS oinarrizko sare bat da, eta lehen konexio-maila definitzen du, biztanle gehien dituzten Gipuzkoako eremuak eta joan-etorri gehien egingo direla aurreikusten den ibilbideak elkarrekin lotzeko.

Erabiltzaile-mota baten eta besteen erabilgarritasuna Hainbat eratako bizikleta-erabiltzaileak asetzea du helburu GBBOSk, Europako beste proiektu batzuetan erabili izan diren planteamendu metodologikoekin bat etorriz. Bizikleta hiriko eta hiriarteko eguneroko garraiobidean sartzea du helburu GBBOSk, eta, hala, motorrik gabeko ibilgailuen mugikortasuna indartzea. Bestalde, bizikleta aisialdian erabiltzea eta ingurune naturalera sartzea bultzatu nahi da, baita gune gatazkatsuetan bizikleta kirolerako erabiltzeko aukera seguru bat ematea ere.

Diseinuaren egokitzapena Eraikuntza berriko bideetan bakarrik daude oinarrituta zenbait proposamen, beste zirkulazio-mota guztietatik bereizita; Lurraldearen Arloko Plan honek, ordea, bizikletariak beste zenbait erabiltzailerekin integratzeko aukerez ere baliatzeko apustua egiten du, Bizikleta Bide Sarearen Planarekin bat etorriz, guztientzako erosotasun- eta segurtasun-baldintza jakin batzuetan, batez ere erabiltzaile kalteberenentzat.

Beste zenbait modalitaterekin nola uztartu Oinarrizko sarea sortzeak erabiltzaileen aldeko neurriak ezartzen lagundu behar du —batez ere oinezkoen aldeko neurriak ezartzen—, eta bideen beste funtzio batzuk erraztu behar ditu. Halaber, trazaduraren oinarrizko irizpide bat da beste zenbait modalitate garraio kolektiboarekin batera erabiltzea, eta sarean sartutako zati batzuk arrakasta izateko funtsezko faktorea ere bada.

Lurralde-kohesioari nola lagundu Gure lurraldeko piezak elkarrekin uztartzea du xede oinarrizko sareak, eta turismo eta aisialdiko jarduera osagarriak sorraraztea.

4.3.8.- GBBOSREN EZAUGARRI TEKNIKOAK

Hautatutako sare-eredua dela eta, irizpide tekniko hauei jarraitu behar zaie Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea egiteko:

Motordun ibilgailuekin duen erlazioa


HASIERAKO ONARPENA



Motordun ibilgailuetatik bereizi behar da GBBOS, egoera hauetan izan ezik:

30 km/h baino gutxiagoko V8537 duten bideak.

1.000 baino gutxiagoko EBIa38 duten hiriarteko zatiak (ibilgailu astunen ehunekoak ohikoa nabarmen gainditzen badu salbu), betiere zirkulazioaren abiadura motelduko duten neurriak hartuz.

Hiriko zatiak, betiere zirkulazioaren abiadura moteltzeko neurriak aplikatzen badira.

Gomendagarria da errepideekiko paraleloan bereizita dauden zatiek 5 km baino gehiagoko luzera ez izatea, 10.000 ibilgailu baino gehiagoko EBIa baldin badu.

Oinezkoekiko erlazioa

Oinezkoen dentsitatea oso handia bada, bizikletariekin nahastea saihestu behar da, edo, bestela, bizikletariekin partekatzen duten eremua ibiltarientzat erosoa eta segurua izateko neurriak hartu behar dira.

Gradienteari dagozkion eskakizunak

% 6 baino handiagoko maldak saihestu behar dira, zati motzetan gradiente handiagoak onartzen badira ere.

Zoruari dagozkion eskakizunak

GBBOSren zoruak asfaltozkoa edo antzeko kalitatekoa izan behar du, ohiko bizIkletak higitu ahal izateko. Eremu naturaletan, ordea, salbuespenak egon daitezke; beste zenbait irtenbide aplikatu ahal izango dira hor.

Sekzioari dagozkion eskakizunak

Bi bizikleta paraleloan sartzeko moduko zabalera izan behar du bideak, bai aurreratzeko bai zirkulazio-modalitate gisa, ohiz kanpoko kasuetan izan ezik. Halaber, funtsezkoa da beste zenbait erabiltzaile egon daitezkeela kontuan hartzea —hala nola oinezkoak, ibilgailu baimenduak...—, sekzioaren zabalera egokia izan dadin.

37

A85: bide batean ibiltzen diren ibilgailuen % 85ek gainditzen ez duen abiadura. 38

EBI: eguneko batez besteko intentsitatea

4.3.9.- EREDUZKO SEKZIOAK

GBBLPSren helburua ez da GBBOS osatzen duten bizikleta-bideetako zatiei aplikatuko zaizkien eredu-sekzioak definitzea. Dena den, horiei buruzko ezaugarri orokor batzuk ematen ditu, orientazio gisa. Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko urtarrilaren 24ko 1/2007 Foru Arauaren arabera, hainbat bide-mota bereizten dira, motordun- eta oinezko-modalitateei dagokienez plataformaren osaera kontuan izanda eta horiei dagokien desberdintze- edo banatze-maila aintzat hartuta. Azpiegituren tipologia honen arabera daude sailkatuta bizikleta-bideak: 1.-Bizikleta-zidorra: oinezko eta bizikletarientzako bidea da. Kale eta errepideetatik igarotzen da, alde batera utzitako trenbide-plataforma, lehendik zeuden bide edo berriki sortutako lur-berdinketen gainean.


HASIERAKO ONARPENA



2.- Bizikleta-espaloia: oinezkoen espaloiaren gainean prestatutako bizikleta-bidea. Bizikleta-zirkulazioa oinezkoen zirkulazioarekin batera ezar daiteke, bi modalitateen seinaleak jarrita; bestela, argi eta garbi bereizita egon behar dute, seinale, zoladurako marka edo desberdintzeko eta/edo fisikoki banatzeko beste edozein elementuren bidez. Noranzko bakarrekoa edo bi noranzkokoa izan daiteke.


HASIERAKO ONARPENA



3.- Bizikleta-pista: galtzada/errepidearekiko eta espaloiarekiko paraleloan igarotzen den bizikleta-bidea da. Trazadura eta aparteko plataforma ditu, eta zirkulazio motorizatutik bereizita dago. Noranzko bakarrekoa edo bi noranzkokoa izan daiteke.

4.- Bizkikleta-Lerro Babestua: galtzadaren zati bat hartzen duen bizikleta-bidea da. Bideko marka batzuek, mutiloiek edo bereizteko eta/edo babesteko beste zenbait elementuk galtzada eta zirkulazio motorizatutik bereizten du. Noranzko bakarrekoa edo bi noranzkokoa izan daiteke.

5.- Bizikleta-lerroa: galtzadaren zati bat hartzen duen bizikleta-bidea da. Galtzada eta zirkulazio motorizatutik banatuta dago, baina ez fisikoki bereizita, eta zirkulazioaren noranzko berean igarotzen da.

6.- Bizikleta-bazterbidea: errepideko bazterbidea hartzen duen bizikleta-bidea da, eta zirkulazioaren noranzko bera du. Ez dago fisikoki bereizita, baina banatuta dago bideko marka, kolore- eta egitura-aldaketekin, maldaren gainalde-aldaketa txikiekin eta beste zenbait metodorekin.


HASIERAKO ONARPENA



7.- Ibilgailu motordunekin partekatutako bidea: hiriko edo hiriarteko bidea da, eta ibilgailu motordunen abiadurari eragiten diote diseinuak eta zirkulazio-araudiak, bizikletariekin bateragarriak izan daitezen.

Bizikleta-zirkulaziorako —eta, hala badagokio, oinezkoentzako— behar den sekzio-zabalera desberdina da: 2,20 m bi noranzkoko bizikleta-biderako, eta 4 m bizikletari eta oinezkoen bideetarako, azken horien dentsitatea oso handia bada. Bestalde, Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko urtarrilaren 24ko 1/2007 Foru Arauak ―jabari publikoko gune‖39 bat ezartzen du. Foru-bideek eta haren elementu funtzionalek hartzen dituzten lurrez gain, lur-berdinketaren kanpoko ertzetik hasi eta metro bateko zabalgune bat sartzen da jabari horretan. Halaber, foru-arau horren arabera, foru bizikleta-bideek zortasun-eremu40 bat izan behar dute. Lursail-zati bana izan behar dute bi aldeetan; barrutik, jabari publikoko guneak mugatu behar dute; kanpotik, handik bi metro eta erdira jartzen diren bi marra paralelok.

39

‗Herri Jabari Gunea‘, Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko urtarrilaren 24ko 1/2007 Foru Arauaren arabera. 40

‘Zorgune‘, Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko urtarrilaren 24ko 1/2007 Foru Arauaren

arabera.

4.4.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREAREN TRAZADURA

4.4.1.- GBBOSREN ESKEMA OROKORRA

3.2.1.2. atalean (Gipuzkoako egungo eta etorkizuneko bizikleta-mugikortasunarekiko hurbilketa), hiri-geruza, aisialdiaren/naturaren geruza eta kirol-geruza izendatu dira, eta erabiltzaile-mota guztien egungo eta ezkutuko eskaerak hautatzea eta gainjartzea ahalbidetu du. Hiriko eta hiriarteko nahiera-lerroak izan dira abiapuntu. Izan ere, eskaera horren erabiltzaileak jo dira Oinarrizko Sareko lehentasunezko helburutzat. Neurrizko topografiaren eremuak aprobetxatzen dituzte lerro horiek, eta itsasaldeko ardatzari eta Deba, Urola, Oria, Urumea eta Bidasoa bailaren hondoei gainjartzen zaizkie. Ekialdetik mendebaldera doan Beasain eta Zumarraga arteko beste konexio garrantzitsu batek osatzen du oinarrizko sarea. Gipuzkoako hirigune nagusien (bizitokiak eta jarduera ekonomikoen guneak, ekipamenduak...) kokagunea bat dator, oro har, foru-eremuko eskema orokor honekin. Izan ere, biztanleriaren % 85 haranen hondoan eta horien ibaiak itsasoratzen diren lekuetan (kostaldetik hurbil) bizi da. Oinarri horren gainean bederatzi ibilbide edo Oinarrizko Sarearen ardatz ezartzeko asmoa dago. Horiek izango dira sarearen bizkarrezurra. Ardatz horiei zenbait adar lotzen zaizkie eskualde edo gune funtzional bakoitzean. Eguneroko erabiltzaileen hiriarteko joan-etorrien behar potentzialei erantzuten diete adar horiek.


HASIERAKO ONARPENA



Hiriko mugikortasun-fluxuak bat datoz, hein handi batean, aipatutako lurralde-eremuaren eskema orokorrarekin. Zeharkako izaera eta nolabaiteko garrantzia duten tokiko zenbait fluxu baino ez dira geratzen Oinarrizko Saretik kanpo: Oñati-Legazpi, Azkoitia-Elgoibar, Lasarte-Hernani... Erabiltzaile-mota horri erantzunez, beste ardatz edo ibilbide batzuetatik abiatzen diren zenbait ibilbide espezifiko eta adar planteatu dira. Hala, erakarpen-indar esanguratsua duten eta gune naturalak, aisialdiko guneak edo ekipamenduak dituzten hirigune nagusiak lot daitezke adar horien bidez. Eskualdeen arteko ibilbideak (elkarrekin lotzen dituzte gune funtzional gehienak) eta ibilbide ertain eta luzeko ibilbideak ezartzeko aukera ere ematen du GBBOSk. Alboko lurraldeetan lehendik zeuden edo egiteko asmoa duten sareekin konektatzeko aukera ematen du lurralde-diseinuak. Bestalde, kointzidentzia handia dago oinarrizko eskemaren eta errepideko kirol-bizikletaren nahiera-lerroen artean. Eskematik kanpo geratzen diren kirol-ibilbideak gune malkartsutatik igarotzen diren zatiei dagozkie. Egia da, halaber, kirol-bizikletariek arriskutsutzat jo dituzten egungo errepide-sareko lekuek zerikusia izan dezaketela eskema nagusiko zatiekin. Azken batean, Gipuzkoako Bizikleta Bide Sarearen trazaduraren proposamenak hiriko nahiera-lerroen eskema nagusiari jarraitzen dio;. eta aisialdi, turismo eta naturako erabiltzaileen eskaera garrantzitsuei erantzuten dien azpiegiturek osatzen dute Horrez gain, kirol-erabiltzaileen segurtasuna areagotzeko balio dezake zati batzuetan. Sare horrek ez du baztertzen tokiko, eskualdeko edo beste motaren bateko ekimenetatik sortutako proposamen osagarriak egitea. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Udal Sarea osatuko lukete horiek Oinarrizko sarean ez egon arren), eta etorkizunean bizikletan ibiltzeko aukerei batuko litzaieke.

4.4.2.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN OINARRIZKO SAREKO IBILBIDEAK

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea (hemendik aurrera, GBBOS) 424 km luze da, eta elkarrekin lotzen ditu Lurralde Historikoko hirigune nagusiak. Hona hemen GBBOS osatzen duten bederatzi ibilbideak:

I-1.- Donostia-Irun

I-2.- Donostia-Mutriku

I-3.- Donostia-Beasain

I-4.- Deba bailara

I-5.- Urola bailara

I-6.- Bergara-Beasain

I-7.- Bidasoa bailara

I-8.- Leitzaran bailara

I-9.- Ego bailara

Dagokien ibilbideari esleitzen zaizkion adarrek osatzen dituzte GBBOSko ardatz nagusiak. 0.01 planoa: Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea planoan ageri dira ibilbideak. Ibilbide bakoitzaren trazadura xehatuagoa 1/10.000 eskalan kartografiatu da, ―C: Antolamendu-planoak‖ dokumentuan.


HASIERAKO ONARPENA



I.06 planoa. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea


HASIERAKO ONARPENA



Hona hemen ibilbide horietako bakoitzaren deskribapen laburra:

4.4.2.1.- ‖I-1 Donostia – Irun‖ ibilbidea

Donostia eta Irun arteko trazadura da I-1 ibilbidea. Zurriolako zubitik (Donostia) abiatzen da ardatza, eta Santiago zubian (Irun) amaitzen da, edo alderantziz. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbide horri:

I-1.1 Errenteria – Pasai Donibane (3,1 km)

I-1.2 Errenteria – Oiartzun (9,4 km)

I-1.3 Fanderia – Lartzabal (1,4 km)

I-1.4 Arragoa (1,4 km)

I-1.5 Jaizubia (3,6 km)

I-1.6 Irun hegoaldea (4,9 km)

I-1.7 Irun - Hondarribia (5,2 km) Ardatz nagusia 21,3 km luze da. Ibilbide eta adarren luzera batuta 50,4 km ditu. Trazadura hiritarra da nagusiki (planifikatutako luzeraren % 71), eta zati asko hiriguneetatik igarotzen dira: Donostiatik (3,8 km), Pasaiatik (0,9 km), Errenteriatik (6,1 km), Lezotik (1,3 km), Oiartzundik (9,5 km), Hondarribitik (3,7 km) eta Irundik (11,1 km). Lehenbiziko adarrak Lezo eta Pasai Donibaneko sareekin lotzen du ibilbidea, baita Nabalaldeako industrialdearekin ere. Bigarren adarrak Errenteria eta Arditurri lotzen ditu. Aiako Harria parke naturalean (Aiako Harriko BGL) dago, eta Fanderia auzotik abiatzen da. Hirugarren eta laugarren adarrek Fanderia (Errenteria) eta Arragoa (Oiartzun) auzoak lotzen ditu, eta ibilbide horretako ardatz nagusiarekin lotzeko aukera ematen du. Bidasoa alderako, ardatz nagusitik abiatzen diren hiru adar programatu dira. Bosgarren adarra Jaizubiako saihesbidekoa da, Hondarribiarekin lotura zuzenagoa ekarriko duena. Irungo hirigunea hegoaldetik inguratuko duen seigarren adar bat ere planifikatu da. Zazpigarren adarrak, azkenik, Irun eta Hondarribiko hiriguneak lotuko ditu. Azken adar hori Hondarribiko Udal Sarearekin lotuko da, eta aisia-lekuak (hondartza, kirol-portua) ditu muturrean. Konexioak ditu barneko Donostia-Beasain ibilbidearekin, Astigarraga-Oiartzun adarraren bidez, baita Bidasoa bailaratik igarotzen den ibilbidearekin ere, Irunen. Ibilbide honen trazadura 1. planoan (plano gidaria) eta 1. antolamendu-planoetan kontsultatu daiteke, 1.1-1.9 orrietan. Ibilbide horrek zeharkatzen duen leku gehiena urbanizatua dago, eta populazio eta jarduera ekonomiko handiko hirigunean dago, bereziki Donostialdeko metropoli-barrutian (Pasaiako badia, Oarsoaldea) eta

Txingudiko eremuan (Hondarribia-Irun-Hendaia). Horregatik, sortzen den sareak interes handia izango du eguneroko mugikortasunari dagokionez. Bestalde, proposatutako trazadurak bizikleta aisialdian erabiltzeko konexio interesgarriak ditu, ingurumen- edo aisialdi-balio handiko guneak dituzten eremu urbanizatuenak konektatuko dituelako (Aiako Harria, Txingudi, Jaizkibel; Donostia, Hondarribia eta Hendaiako hondartzak, etab.). Errepidearen (N-1) ordezko bide bat izan dezakete kirol-bizikletariek, ibilbideari esker. Erabilgarria da, batez ere zati arriskutsuetan. Gainera, GBBOS eta Akitaniako eskualdean egin behar duten sarea konektatzen ditu elkarrekin. Hendaiarekin muga egiten duen udalerriraino iristea trazadura aurreikusten da. Eremu hori oso urbanizatua dagoenez, egiteko dauden foru-sareko zatien garapenerako aurreikusitako jardueren zati batek eginda dauden bide-azpiegiturak berrantolatzeko proiektuen aukerak baliatuko ditu (N-1 zaharra Herrera eta Pasai Antxo artean; N-1 Jaizubian; GI-638 Amute eta Hondarribiaren hirigunearen artean edo GI-3440 Lezo eta Pasai Donibane artean), edo erabiltzen ez diren trenbideak, egungo trenbidea zabaldu eta halako proposamen bat zehazteko aukera sortzen bada (Errenteria-Irun). Oinarrizko Foru Sarean egiteko dauden zatietan, hasiera batean zailtasun handiena duten edo beste azpiegitura-proiektu batzuen mende (adibidez, Errenteria-Gaintxurizketa, Gaintxurizketa-Irun (Bentak) edo Jaizubiako adarra) dauden zatietarako alternatiben aurretiazko proiektua egitea aurreikusi da Ardatz honetan bizikleta-bide berriak eraikitzeko aurreikusten diren jarduera-motak: 5. atala: proposatutako jarduerak kontsultatu daitezke.

4.4.2.2.- ―I-2 Donostia-Mutriku‖ ibilbidea

I-2 ibilbidea Donostia-Deba-Mutriku kostaldeko ardatzari dagokio, eta I-1 ibilbidearen mendebalderako luzapena da, hiriburutik hasi eta Bizkaiko muga administratiboraino (Berriatua), Mutrikun. Proposatutako ibilbidea 76 km luze da, gutxi gorabehera, eta erreferentzia-leku hauek ditu nagusi: Oria ibaia, Donostia (Zubieta) eta Orio artean; N-634 errepidea, Zarautz eta Deba artean, eta Gi-638 errepidea Deba eta Mutriku artean. Konexioak ditu barneko Donostia-Beasain ibilbidearekin, Lasarte-Urnieta konexio-adarraren bidez; Urola Bailararekin, Arroabean; Deba Bailaratik igarotzen den ibilbidearekin, berriz, Deba herrian. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbideari:

I-2.1 Errekalde (2,1 km)

I-2.2 Txikierdi (1,8 km)

I-2.3 Lasarte Oria – Urnieta (3,8 km)


HASIERAKO ONARPENA



Hirikoa da, nagusiki, ibilbidea, eta hirigune hauek igarotzen ditu: Donostia (7,7 km), Usurbil (0,3 km), Lasarte (0,9 km), Zubieta-Donostia (1,3 km), Zarautz (1,5 km), Getaria (1,4 km), Zumaia (2,6 km), Deba (0,8 km) eta Mutriku (1,1 km). Ibilbide honen trazadura 2. planoan (plano gidaria) eta 2. antolamendu-planoetan kontsulta daiteke, 1.13-13.13 orrietan. Donostiako metropoli-barrutia zeharkatzen du ibilbideak lehen kilometroetan. Biztanleria-dentsitate handia eta jarduera ekonomikoko gune ugari ditu Donostiak. Ibilbide horrek erraztu egin dezake Donostiako gune funtzionalaren mendebaldeko sektoreko motorrik gabeko mugikortasuna, tokiko sare osagarriak garatzearekin batera, Lasarte-Oria eta Usurbil direlarik gune nagusi. Beste zenbait herri ere lotzen ditu, hala nola Orio eta Zarautz. Herri horietan asko erabiltzen da bizikleta egunero. Halaber, ibilbidearen gainerako zatiak interes handia du aisialdian erabiltzeko, hainbat hondartza, kostaldeko natura-erakargune, gune natural eta aisialdiko gunetara heltzeko aukera ematen baitu; adibidez, Pagoeta, Iñurritza, Zumaia eta Debako kosta, Garate-Santa Barbara, Oria edo Urolaren itsasadarrak. Alde horretatik, trazadurak kostaldeko Santiago bidearekin bat egiten du, oro har, eta sinergiak sor ditzake aisialdian eta turismoa erakartzeko sektorean. Kostaldeko ibilbidea onuragarria izango da kirol-bizikletarientzat ere. N-1 eta N-634 errepideetako zati batean ibili ohi dira bizikletariak, errepide horietan egun segurtasun eta erosotasun eskasa izan arren. Ibilbidearen zati bat, horretarako aukerak sortzen badira, lur-berdinketa berriak eginez garatuko da, aurretik dauden azpiegiturak baliatuz edo horiek egokituta (errepideak nagusiki: N-1 Errekalden, N-634 Zarautz eta Deba artean, GI-638 Deba eta Mutriku artean, Donostiako HAPOk Zubietara sartzeko aurreikusitako Txikierdiko zubi berria). Aurreikusita dauden beste zati batzuetan (Añorga Txiki-Errekalde, Zubieta-Orio), alde batera utzitako bideak, pistak edo trenbide-plataformak baliatuko dira neurri handi batean, ETSrekin (Euskotren) batera lan eginez; izan ere, ETSk Zumaia eta Donostia arteko trenbidea hobetzeko jarduerak egitea aurreikusten du. Bestalde, Lasarte-Oria eta Urnietaren arteko azken zatiaren trazadura, bi herrien arteko Plazaola trazadura zaharra osorik galdu ondoren, oso modu heterogeneoan konpondu behar da. Kostako zati batzuei dagokienez, berriz, bertako errepideetan (N-634 Zarautz eta Deba artean, eta GI-638, Deba eta Mutriku artean) jardueraren bat egitea izan daiteke irtenbidea; errepide horiek Paisaia-ibilbidetzat hartzen ditu LAGak, eta haiek birmoldatzea aurreikusten da. LAGak hau adierazten du zati horiek diseinatzeari eta eraikitzeari dagokionez: ―lehentasuna izan behar dute ingurumen-kalitateak, begiratokiek, laguntza-zerbitzuek eta aisialdiko izaerako ekipamenduek, lotura-funtzioaren osagarri izango direnek (...) bidearen funtzionaltasunaren zenbait ezaugarri jakinetan oinarrituta‖. Kontuan izan behar da eremu horiek Babes Berezi Zorrotzeko kategorian (Itsasertza Babesteko eta Antolatzeko Lurraldearen Arloko Plana) sartutako eremu ugari dituztela ondoan, eta azken horien erabilera-arautzeak neurri handi

batean mugatzen dituela erabilerak eta jarduerak. Kontuan izandako beste alternatiba batzuek, behin betiko baztertu ez direnek, eraikitzeko zailtasun handiagoak dituzte; izan ere, kasu batzuetan hegalak eraiki beharko lirateke itsasoaren gainean, edo lur-mugimendu handiak egin, beharrezko espazioa lortzeko, berrerabil daitezkeen beste bide edo zabalgune zaharrik ez dagoelako.

Dena den, zati horien trazadura definitzeko, aurretiazko proiektuak egin behar dira, aukera tekniko eta ekonomikoak nahiz lurraldearen ingurumena babestuko duten alternatiba koherenteak aztertzeko.

4.4.2.3.- ―I-3 Donostia-Beasain‖ ibilbidea

Gipuzkoako komunikazio-ardatz historiko batean (―Errege Bidea‖) oinarritzen da, funtsean, ibilbide hau. Iraganean, Frantzia eta Gaztelako meseta elkartzeko trenbideen eta errepideen azpiegiturak elkarri gainjarriz joan ziren. Donostia-Beasain ardatzari dagokion ibilbidea Urumea Bailaratik pasatzen da, hasieran. Gainerako ibilbidea, Oria Bailaratik. Barneko harremanetan, Donostiako eremu funtzionala eta Tolosaldea eta Goierriko eremu funtzionalen arteko konexioa errazten du. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbide horri:

I-3.1 Martutene-Ergobia (2,2 km)

I-3.2 Astigarraga – Oiartzun (8,2 km)

I-3.3 Epele (4,8 km)

I-3.4 Urnieta (1,7 km)

I-3.5 Villabona-Asteasu (3,8 km)

I-3.6 Ordizia-Zaldibia (3,4 km)

I-3.7 Ordizia-Senpere (1,2 km)

I-3.8 Beasain-Ataun (11,0 km)

I-3.9 Beasain-Zegama (11,4 km)

I-3.9.1 Idiazabal (1,0 km)

I-3.9.2 Mutiloa (2,3 km) Ardatz nagusia 52 km luze da. Ibilbide eta adarren luzera batuta 106,5 km ditu. Hirikotzat jotzen diren zatiak ditu ibilbide horrek, eta hirigune hauek zeharkatzen ditu: Donostia (10,7 km), Astigarraga (0,9 km), Urnieta (1,7 km), Andoain (2,9 km), Villabona (1,0 km), Zizurkil (0,7 km), Tolosa (2,8 km), Itsasondo (0,3 km), Ordizia (3,1 km), Beasain (4,0 km), Lazkao (2,6 km) eta Segura (1,4 km). Ibilbidearen eta haren adarren trazadura 3a eta 3b planoetan (plano gidariak) eta 3. antolamendu-planoetan kontsulta daiteke, 1.24-24.24 orrietan.


HASIERAKO ONARPENA



Donostia eta Andoain arteko trazadurak eta Tolosaldea eta Goierri eskualdeen artekoak oso lurralde urbanizatua igarotzen dute: elkarren jarraian daude hiriguneak eta jarduera ekonomikoak, eta haranen kotarik baxuenak hartzen dituzte nagusiki. Era horretako lurralde-antolamendua onuragarria da bizikleta eguneroko garraiobide gisa erabiltzeko. Horrez gain, ardatz sekundarioek hobetu egingo dute joan-etorrietan bizikletaren eguneroko erabilera ardatz nagusian eta zenbait hirigune eta industrialdetan: Oiartzun, Hernani, Asteasu, Zaldibia, Lazkao, Ataun, Idiazabal, Segura, Mutiloa eta Zegama. Aisialdiko interesa du ibilbideak, biztanleria-dentsitate handieneko bizitokiak gune naturaletara eta kultura-erakargune diren lekuetara hurbiltzen baititu. Horien artean, nabarmentzekoak dira Aiako Harria, Aralar eta Aitzkorri-Aratz parke naturalak; Urumea, Oria Garaia eta Ernio-Gazume Europako Erkidegoko Leku Garrantzitsuak (EELG), eta kultura-interesa duten lekuak, hala nola Zerain. Bestalde, Irundik Iberiar Penintsulara sartu nahi duten ibilbide luzeko zikloturistei ordezko bideak eskainiko dizkie ibilbideak, konektatzeko aukerak direla eta, Leitzarango Bailaratik Nafarroara iristen den ibilbidearen bidez (8. ibilbidea). Kirol-bizikletariek gehien erabiltzen dituzten bideetako batzuekin gainjartzen da ibilbidea, eta oso arriskutsutzat jotzen diren zatiak daude tartean. Erabiltzaile horien jarduerak hobekuntzak izango ditu segurtasunaren arloan, Oinarrizko Sarea N-1 errepidearen ordezko aukera sendoa den heinean. Oro har, Gipuzkoako sareko ibilbide nagusienetakoa eta lehentasun handienetakoa da ibilbidea, gure iritziz, askotariko eskaera potentzial garrantzitsuetarako balio baitu. Ibilbide hori gauzatzeak ez du zailtasun handirik trazaduraren zati handi batean, bide-sarerako aurreikusitako beste jarduera batzuek, saneamendu-lanak edo sare hidrografikokoak baliatzea aurreikusten baita; esaterako, galtzada estutzea (GI-2131), saneamendu-kolektoreak edo bideratze-lanak. Beste zati batzuek, ordea, zailtasun orografikoak edo hiri-kudeaketaren ondoriozko zailtasunak dituzte, eta, horrenbestez, alternatiben azterketa espezifikoak egin beharko dira behin betiko trazadura definitzeko. Esaterako, Astigarraga-Oiartzun edo Epele (Hernani) adarretan. Eta dagoeneko aipatu den moduan, Urnieta-Andoain zatiaren trazadura, ibilbide honi dagokiona, oso modu heterogeneoan konpondu beharko da, bi herrien arteko Plazaola trazadura zaharra osorik galdu baita. Bestalde, zati batzuetako proiektuetan arreta handia jarri beharko da ingurumenari dagokionez, Oria Garaia EELGko eremu batzuen ondoan daudelako, edo haiek zeharkatzen dituztelako, bereziki Oria ibaiaren goiko arroan eta haren ibaiadarretan.

4.4.2.4.- ―I-4 Deba Bailara‖ ibilbidea

I-4 ibilbidea Lurralde Historikoko mendebaldetik igarotzen da, eta kostaldeko ibilbidea eta Arabako muga administratiboa lotzen ditu, Deba ibaiaren goranzko noranzkoari jarraituz. Barnealdean, Lurralde Historikoko bi eremu funtzional garrantzitsu lotzen ditu ibilbideak: Debabarrena eta Debagoiena. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbide horri:

I-4.1 Bergara-Antzuola, 3,2 km luze.

I-4.2 San Prudentzio-Oñati, 6,7 km luze.

I-4.3 Arrasate – Aramaio, 5,2 km luze.

I-4.4 Leintz Gatzaga, 1,0 km luze. Trazaduraren zati handi bat hiriartekoa da. Hiri-zatitzat jo dira hirigune hauek igarotzen dituztenak: Elgoibar (1,6 km), Soraluze (1,4 km), Bergara (6,6 km), Arrasate (6,4 km) eta Aretxabaleta (1,7 km). Ibilbidearen eta haren adarren trazadura 4. planoan (plano nagusia) eta 4. antolamendu-planoetan kontsulta daiteke, 1.19-19.19 orrietan. Ibilbide eta adarren luzera guztia 81,0 km da; horietatik, 64,9 km ardatz nagusikoak dira. Ingurune horren konexioak hobetu egingo ditu ibilbideak. Jatorri-helmuga arteko 10 kilometro baino gutxiagoko joan-etorriak egiteko aukera ematen duen lurralde-egitura du ezaugarri eskualde horrek. Populazio ertaineko hiriguneetan egiten dira era horretako joan-etorriak (Mendaro, Elgoibar, Soraluze, Bergara, Antzuola, Arrasate, Eskoriatza, Aretxabaleta). Hango bizitokien artean jarduera ekonomikoko gune asko daude tartekatuta. Bizikleta eguneroko garraiobide gisa erabiltzeko eskaera sor handia egongo da, ziurrenik, inguru horretan. Bestalde,Aramaio, Arrasate, San Prudentzio, Oñati, Bergara eta Antzuola lotzen dituzten adarrek Aramaio, Oñati eta Antzuolaren konektibitatea areagotzen dute Arrasate-Bergara gune funtzionalean, eta, gainera, trazaduratik hurbil dauden industrialde garrantzitsuak zeharkatzen dituzte. Aisialdirako ere interes handia du ibilbideak. Izan ere, Deba eta Mutrikuko hondartzak erakargarriak dira; Zadorrako urtegiak aisialdirako aproposak dira, eta erabiltzaileek hurbil dituzte zenbait gune natural; esaterako, Aizkorri-Aratz (EELG) eta Urkiolako parke naturalak eta Arnoko EELGa.

Beste zenbait azpiegitura egoteak baldintzatzen du ibilbide hau lurraldera egokitzea, nola alde batera utzitako azpiegiturak egoteak (lehengo EAE-Nafarroa burdinbidearen trazadura), hala etorkizuneko azpiegiturak (Debako tranbia). Azken kasu horretan, LPS honek proposatutako trazadura tranbiaren aurreproiektuarekin koordinatu da, eta, hala, trenbide-plataforma zaharra trenbidearen azpiegitura berriak erabiliko ez duen zatietan soilik erabiliko da. Hala ere, zatiren batean, eta ETSrekin elkarlanean aurretiaz hitzartuta, bertan egingo da, tranbiaren obra egin artean, eta etorkizunean aldatuko da.


HASIERAKO ONARPENA



N-634 errepidearen ardatzari jarraitzen dio trazadurak Debabarrenean, eta alde batera utzitako trenbide-plataformen gainean ezartzen da Soraluze eta Leintz Gatzaga arteko zatian. Hala ere, zati batzuk zailak dira egokitzeko —esaterako, Maltzaga-Soraluze—, behar den lekua lortzeko arazoak baitaude, eta alternatiben azterketa espezifikoa behar dute.

4.4.2.5.- ―I-5 Urola Bailara‖ ibilbidea

Arroabea auzotik (Zestoa) Brinkola auzora (Legazpi) artekoa da ibilbidea, eta Urola ibaiaren bidea egiten du. 43 km inguruko luzera du trazadurak. Zuzenean kostaldeko ibilbidearekin (I-2) lotuta dago Arroabean (Zestoa), eta I-6 Bergara-Ordizia ibilbidearen bidez, Deba (I-4 ibilbidea) eta Oria (I-3 ibilbidea) bailaretatik igarotzen diren ibilbideekin konekta daitezke. Hiriko zenbait zati definitu dira Azpeitian (1,3 km), Azkoitian (1,5 km), Urretxun (1,9 km), Zumarragan (1,2 km) eta Legazpin (2,5 km). Trazaduraren gainerako zatiak hiriartekoak dira. Ibilbide honen trazadura 5. planoan (plano gidaria) eta 5. antolamendu-planoetan kontsulta daiteke, 1.12-12.12 orrietan. Batetik, Legazpi-Zumarraga-Urretxu konexioak eta, bestetik, Azkoitia-Azpeitia-Zestoa konexioak bizikleta eguneroko garraiobide gisa erabiltzeko ezaugarri interesgarriak dituzte. Aisialdiko erabilerak eta horri lotutako turismo-jarduerek potentzial handia dute eremu horretan, kultura-erreferentzia garrantzitsuak baitaude (Ekaingo haitzuloak, Zestoako Bainuetxea, santutegien ibilbidea, Mirandaola museoa...). Zenbait naturagunetara inguratzeko aukera ere ematen du; adibidez, Zumaia-Deba zatiko biotopora, edo Izarraizko EELGra. Kirol-ziklismoari dagokionez, GI-631 erabiltzearen ordezko aukera izan daiteke proposamena. Errepide horretan izaten dira Gipuzkoako bizikleta-istripu gehien. Proposatutako trazadurak trenbide-plataforma zaharrak erabiliko ditu oro har, Azpeititik Urretxu-Zumarragara eta Urretxu-Zumarragatik Legazpira; zenbait kasutan, gainera, kanalizazio hidraulikoko obrak baliatu dira. Trazaduraren gainerako zatiak eginda dauden bideetan oinarrituko ditu. Arroa Behekoa eta Lasao arteko zatian, alternatibak aztertu beharko dira; izan ere, hasiera batean Urolako trenaren plataforma zaharra erabiltzea aurreikusten zen, baina plataforma hori erabili egingo da, Zumaia eta Azpeitia artean trena berriro jartzea aurreikusi baita, Urola Kostako LPPn eta EAEko Trenbide Sareko Gipuzkoako Lurralde Historikoko LAPean jasotako proposamenen arabera.

4.4.2.6.- ―I-6 Bergara-Beasain‖ ibilbidea

Bergara eta Beasain arteko ibilbideak Deba Bailara eta barneko eskualdeen arteko konexioa ixten du, gutxi gorabehera 31,5 km luze den trazaduraren bidez. Urretxu eta Zumarragako udalerri-mugekin bat dator I-5 ibilbideko 1,7 km-ko zati bat. Adar hau esleitu zaio ibilbideari:

I-6.1 Santa Barbara, 3,8 km luze. Ia ibilbide guztia hiriartekoa da, hiriko zatitzat jo diren udalerri hauetako zati batzuetan izan ezik: Bergara (0,4 km), Zumarraga (1,3 km) eta Ormaiztegi (2,5 km). Ibilbide honen trazadura 6. planoan (plano gidaria) eta 6. antolamendu-planoetan kontsulta daiteke, 1.7-7.7 orrietan. Urretxu-Zumarraga eta Beasain arteko zatiak dute eguneroko bizikletarien mugikortasunerako potentzialtasun handiena. Eskualdeko eremu garrantzitsu horiez gain, Ormaiztegi Bailarako hiriguneak eta industrialde garrantzitsuak tartekatzen dira. Kirol- eta aisialdi-erabiltzaileek distantzia ertain eta luzeko ibilbideetarako funtsezko lotura izango dute ibilbide honetan. Ibilbidearen hasierarako zatian, Bergaratik Urretxu-Zumarragara doan zatian, proposamena alde batera utzitako trenbidearen trazadura batean (eten garrantzitsuak ditu, eta lur-berdinketak egitea eskatzen du) eta eginda dauden bideak erabiltzean oinarritzen da. Zumarraga eta Beasain arteko zatian, GI-632 errepidearen (egun GI-2632) ardatzean ekintzak egitean edo hirigintza-proiektuek edo aurreikusten diren garapen berriek ekarritako beste zenbait proiektu egitean datza proposamena.

4.4.2.7.- ―I-7 Bidasoa Bailara‖ ibilbidea

Bidasoa Bailarako ibilbidea Irungo udalerri-mugatik abiatu eta Endarlatsako zubiraino heltzen da, Gipuzkoa eta Nafarroako muga administratibora, hain zuzen. 9,7 km-ko luzera du trazadurak.

Ibilbide honen trazadura 7. planoan (plano gidaria) eta 7. antolamendu-planoetan kontsultatu daiteke, 1.3-3.3 orrietan.

Aisialdiko edo turismoko bizikleta-jardueretarako da ibilbidea, batik bat. Nafarroan jarraitzen du, eta haren ―Bizikletaren Gida Planak‖ ere proposatzen du Donezteberaino Bidasoako bide berdea berreskuratzea. Hendaiarekin ere lotzen dute, Pausuko zubiari esker. Ibilbidearen hasiera hirikoa da, eta hala definitu da Irungo 3,5 km-ko zati bat. Ondoren, lehengo trenbidearen trazadurari eusten dio berriro. Lehengo plataforma desagertu den zatietan, eraikuntzako


HASIERAKO ONARPENA



irtenbide konplexuagoetara jo behar izan da; adibidez, hegalkin bat egin Bidasoa ibaiaren gaineko N-121 errepidearen ondoan.

4.4.2.8.- ―I-8 Leitzaran Bailara‖ ibilbidea

22 km inguruko luzera du ibilbidearen trazadurak, eta Plazaolako Nafarroako zatiarekin lotuta dago. Bide berde bihurtu da zati hori, bizikletariek eta oinezkoek erabil dezaten. Hiriko zati batekin (2,4 km luze) hasten da ibilbide hau, Andoainen, eta Leitzarango bailararen sarrerara iristen da. Ibilbide honen trazadura 8. planoan (plano gidaria) eta 7. antolamendu-planoetan kontsultatu daiteke, 1.6-6.6 orrietan.

Plazaolako trenbide zaharraren trazaduraz baliatzen da Leitzarango adarra. Ardatz nagusia Nafarroarekin lotua du Leitzaran bailararen bidez, eta natura- eta aisialdi-interes handia du haran horrek (EELG eta biotopoa da).

4.4.2.9.- ―I-9 Ego bailara‖ ibilbidea

Azken ibilbidea Ego ibaiaren haranetik pasatzen da, Maltzaga eta Bizkaiko muga administratiboaren artean. 5,2 km-ko luzera du, gutxi gorabehera. Ibilbideak badu hiriarteko zati bat, Maltzaga eta Eibarko hirigunearen artean, eta hiriko zati bat, 3,8 km-koa, hiriko barrutia zeharkatzen duena. Ibilbide honen eta aipatutako hiriko zatiaren hedatzearen trazadura 9. planoan (plano gidaria) eta 9. antolamendu-planoetan kontsultatu daiteke, 1.2-2.2. orrietan.

Ardatz horrek potentzial handia du bizikletaren eguneroko erabilerarako, hiri-aglomerazio handiari ematen baitio zerbitzua —Eibarko metropoli-barrutiari, kasu—, eta gune funtzionaleko beste zenbait hirigunerekin eta industrialderekin konektatzen du —esaterako, Ermua, Elgoibar eta Soraluzeko industrialdeekin—. Gainera, mugako beste zenbait gune funtzionalekin ere konekta daiteke ibilbidea —hala nola Durangaldearekin—, eta, beraz, ibilbide luzeagoko sareak osatzeko aukera ere ematen du. Maltzaga eta Eibarko gunearen artean aurreikusitako biderako alternatiben azterketa bat egitea pentsatu da, Ego bailara estuan trazadurak dituen zailtasunak direla eta. Izan ere, ibaia N-634 errepidearen, trenbidearen (Euskotren) eta A-8 autobidearen artean geratzen da. Gero, 3,8 km-ko hiri barruko zati batek Eibarko hirigunea zeharkatzen du. Azkenik, Zaldibar eta Ermua herrietarantz egiten du, Bizkaiko Lurralde Historikoko herrietarantz, eta muga horretan amaitzen da ibilbidea.

4.4.3.- GBBOSREN LURRALDEAZ HARAINDIKO KONEXIOAK

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareak Gipuzkoarekin muga egiten duten lurraldeetan (Bizkaia, Araba, Nafarroa eta Lapurdi) egitea aurreikusten den edo lehendik zeuden sareekin eta Europako sareekin (EuroVelo) konektatzen du gure Lurralde Historikoa. Oinarrizko Sarearen barruan, lurraldeaz haraindiko ardatz nagusiak definitu dira; hain zuen ere, Europako sareekin eta Gipuzkoarekin muga egiten duten lurraldeetan dauden edo egitea aurreikusten den sareekin lotzeko konexioa dira horiek. Hona hemen lurraldeen arteko ardatz nagusiak:

- Kostaldeko ardatza: - Bidasoa bailara - Leitzaran bailara - Ego bailara - Deba bailara

Irun-Mutriku kostako ardatzak —1. ibilbidearen (Donostia-Irun) eta 2.aren (Donostia-Mutriku) jarraipenak osatua— Hendaiarekin eta Akitaniako bide berdeen sarearekin lotzeko aukera ematen du, baita Europa zeharkatzen duen ―EuroVelo‖ sarearekin ere. Mendebaldeko muturrean, Bizkaiarekin lotzen da, Berriatua-Ondarroatik. ―Deba-Artibai‖ ibilbidea du jarraipen, Bizkaian, ardatz horrek. Hori da, hain justu ere, EAEko Bizikleta Bideen LPSk proposatzen duen bidea. Bidasoa bailarako ardatzak Hendaiarekin (Pausun) eta Nafarroarekin (Endarlatsa) du lotura. Azkena aipatutako lotura horrek Europaz haraindiko sarera sartzeko aukera ematen du, Bidasoatik, eta Bidasoako bide berdetik jarraitzekoa (Nafarroako Bizikletaren Plan Gidarian aurreikusia). Leitzaran bailarako ardatza 3. ibilbidearen zati batek (Donostia-Andoain) eta 8. ibilbideak (Leitzaran bailara) osatzen dute, eta kostako ardatza eta Donostia Leitzarekin (Nafarroa) lotzen ditu, Leitzaran ibaiaren haranetik. Nafarroarekiko mugatik aurrera, Plazaolako bide berdetik segitzen du bideak, Lekunberrirantz. Bestalde, Bizkaiarekiko bigarren lotune bat Ego bailaran egitea pentsatu da. 9. ibilbidearen trazadurak Eibar zeharkatu eta Zaldibarren iristen da Bizkaiarekiko mugara. ―Irun-Sopuerta‖ ibilbidean du jarraipena ardatz horrek Bizkaiko Lurralde Historikoan. Hori da, hain justu ere, EAEko Bizikleta Bideen LPSk proposatzen duen bidea.

Azkenik, Arabarekiko lotune bat ere aurreikusi da, 4. ibilbidetik (Deba bailara), Arlabandik. Handik Arabako lautadarantz jarraituko du, ―Vasco-Navarro‖ trenbidearen ibilbidetik. Hori da, hain justu ere, EAEko Bizikleta Bideen LPSk proposatzen duen bidea.

I.07 planoan (Lurraldeaz haraindiko ibilbide nagusiak) daude ikusgai ibilbide horiek eta aurrez aipatutako lotuneak.


HASIERAKO ONARPENA



I.07 planoa. Lurraldeaz haraindiko ibilbide-sarea


HASIERAKO ONARPENA



4.5.- OINARRIZKO SAREAREN EGUNGO EGOERAREN AZTERKETA

4.5.1.- LEHENDIK ZEUDEN EDO PROIEKTUAN SARTUTA DAUDEN EKIMENEKIN BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREAK DITUEN AUKERAK ETA LOTURAK

Oinarrizko Sareak zenbait aukera ematen ditu eta loturak egiten erakunde publikoek sustatzen dituzten beste zenbait proiektu eta ekintzarekin. Batetik, dagoeneko eginda edo proiektuan sartuta dauden udal-proiektu eta -ekimen batzuek sendotasuna ematen diote proposatutako Oinarrizko Sareari. Lurralde Historikoko udalerri askotan jarri dira martxan hiriko sare horiek. Hiriko eta hiriarteko ibilbideez osatuta daude tokiko sare horiek. Erraztu egiten du horrek Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareko zatiak hiri artean konektatzea. Gipuzkoako Foru Aldundiak egin ditu Oinarrizko Sarea sendotzen lagunduko duten beste hainbat proiektu. Horietako batzuk eguneroko bizikletarientzako hiriarteko konexioak dira; beste batzuek, berriz, aisialdirako erreferentziazko guneak dituzten hirigune jendetsuetarako konexioa hobetu dute. Euskal Autonomia Erkidegoko lurralde-antolamenduaren esparruan, gune funtzionalei dagokienez, proposamenak egin dira hainbat Lurralde Plan Partzialetan. Plan honek proposatutako sarean sartu dira proposamenak. Halaber, paisaia-interesa duten kostaldeko ibilbideak (Deba-Mutriku eta Deba-Zarautz) finkatzeko Lurralde Antolamendurako Gidalerroen zehaztapena egiten du GBBLAP honek.

Lurralde mugakideekiko lotuneetan egiten ari diren planteamenduekin koherenteak diren konexioak proposatzen ditu Oinarrizko Sareak. Hori gertatzen da, adibidez, Nafarroako Foru Erkidegoan: zenbait proiektutan, Gipuzkoarako proposatutako sarean jarraituko dute bide batzuek; hala nola Leitzaran-Plazaola eta Bidasoa. Arabarekiko konexioei dagokienez, Arabako Foru Aldundiak EAE-Nafarroa burdinbidea erabiltzeko berreskuratu dituen zatiekin konektatuko da, seguruenik, Gipuzkoarako proposatutako Oinarrizko Sarea. Epe ertainera, Lizarran jarraituko du, Nafarroako Foru Erkidegoan. ―Bizikletaren erabilera sustatzeko ekintza-planeko (2000-2003)‖ eta ―Bizkaiko Bizikleta Plan Gidaria, 2003-2016‖-ko antolamendua eta EAEko Bizikleta Bideen LPSko hasierako proposamenak aintzat hartuta planteatu dira Bizkaiarekiko loturak. Azkenik, Irun-Hendaia bideak ziurtatzen du Pirinio Atlantikoetako Departamenduarekin —eta, beraz, Donostia-Baiona euskal eurohirirako proposamenaren ardatzarekin— lotura izatea. Frantziako sarearekin konektatzeko aukera eman behar du horrek, baita Europako iparraldeko eta erdialdeko gainerako sarean integratzekoa ere.

4.5.2.- BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREAREN EGUNGO EGOERA

Ingurumen Iraunkortasunari buruzko Txosten hau egiteko garaian (2009ko azaroa), GBBOSko 151,2 km (% 35,7) eraikita41 zeuden jada, foru- edo udal-sustapena zirela medio. Oinarrizko Udal Sarea (GBBOUS) bitan banatu da: eraikitako zatiak edo Burututako Udal Sarea (BUS) eta eraiki gabeko zatiak edo Udal Sare Berria (USB). Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarea (GBBOFS) honela banatuta dago: eraikitako zatiak (hemendik aurrera, ―Burututako Foru Sarea‖, BFS), eta eraiki gabeko zatiak (hemendik aurrera, ―Foru Sare Berria‖, FSB). Burututako Oinarrizko Sareak (GBBOS) Burututako Udal Sareari dagozkion 64,7 km ditu, eta Burututako Foru Sareari (BFS) dagozkion hiriarteko 86,5 km. Sareko egindako zatitzat jotzen dira, eta hala sartu dira, espezifikoki bizikletaz ibiltzeko eraiki edo egokitu diren bideak, dagozkien seinale horizontal eta bertikalak dituztenak eta ibilgailu horiek seguru ibiltzeko zabalera egokia dutenak. Foru-titulartasunpeko hiriarteko zatiei dagokienez ere (GBBFS), ―Burututako Foru Sarearen‖ (BFS) kategoria horretan sartu dira LPSren hasierako onarpenaren dokumentua idazteko unean Gipuzkoako Foru Aldundiaren Diputatu Kontseiluak onartuta dituen eraikuntza-proiektuetako zatiak, egin gabe dauden arren. Beraz, egiteko daude Oinarrizko Sareko 272,7 km (% 64,3): Udal Sare Berriko (USB) 63,7 km eta Foru Sare Berriko (FSB) 209,0 km. Burututako zatiak (hiri barrukoak nahiz hiriartekoak) plano honetan daude ikusgai: I.08 planoa. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen egungo egoera. Oinarrizko Foru Sarearen gauzatze-mailari dagokionez, I.09 planoan (Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarearen egungo egoera) daude ikusgai eginda dauden zatiak eta egiteko daudenak. Ibilbide-multzoari dagozkien datuen laburpena dugu taula honetan. Titulartasunaren eta gauzatze-mailaren arabera banatuta daude.

41

Kategoria honetan sartu dira ere bai, nahiz eta LAParen Hasierako Onarpenerako dokumentua idazterako garaian burutu gabe dauden, beren Eraikuntza-Proiektua Gipuzkoako Foru Aldundiko Diputatuen Kontseiluan onartua izan diren tarteak.


HASIERAKO ONARPENA



I.08 planoa. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen egungo egoera


HASIERAKO ONARPENA



I.09 planoa. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarearen egungo egoera


HASIERAKO ONARPENA



Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen (GBBOS) egungo egoera

Ibilbidea Izena

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Udal Sarea GBBOUS

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarea

GBBOFS

GUZTIRA Burututako Udal Sarea

BUS (km)

Udal Sare Berria USB (km)

Burututako Foru Sarea BFS (km)

Foru Sare Berria FSB (km)

I-1 Donostia-Irun 22,32 13,83 0,25 13,99 50,38

I-2 Donostia-Mutriku 10,90 10,18 1,69 53,54 76,32

I-3 Donostia-Beasain 15,47 16,42 23,88 50,77 106,54

I-4 Deba bailara 5,31 12,41 13,64 49,67 81,03

I-5 Urola bailara 3,86 4,61 17,96 16,12 42,54

I-6 Bergara-Beasain 2,46 0,86 2,96 23,50 29,77

I-7 Bidasoa bailara 1,95 1,57 6,20 0,00 9,72

I-8 Leitzaran bailara 2,43 0,00 19,94 0,00 22,37

I-9 Ego bailara 0,00 3,78 0,00 1,41 5,18

GUZTIRA 64,71 63,65 86,52 208,99

423,86 128,36 295,50


HASIERAKO ONARPENA



4.5.3.- BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREAREN (GBBOS) EGUNGO EGOERA

Oinarrizko Sarearen egungo egoera ibilbideka aztertzeko, ikus taula hauek. Ibilbideka zehaztu dira egindako bideen luzerak (burututako sarea) eta egiteko daudenenak (sare berria), baita Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Udal Sareko (GBBOUS) udal-titulartasunpeko zatiak eta Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) foru-titulartasunpekoak ere. Azkena aipatutako horretan, zatika ematen da Oinarrizko Sarearen egoeraren berri. Aurreko ataletan aipatu dugunez, bederatzi ibilbide ditu Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareak (GBBOS).

4.5.3.1.- I-1 ibilbidearen (Donostia-Irun) egungo egoera

Donostia eta Irun artekoa da I. ibilbidearen trazadura. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbide horri:

I-1.1 Errenteria – Pasai Donibane (3,1 km)

I-1.2 Errenteria – Oiartzun (9,4 km)

I-1.3 Fanderia – Lartzabal (1,4 km)

I-1.4 Arragoa (1,4 km)

I-1.5 Jaizubia (3,6 km)

I-1.6 Irun hegoaldea (4,9 km)

I-1.7 Irun - Hondarribia (5,2 km) Ardatz nagusiaren eta adarren artean 50,4 km-ko luzera dute. Horietatik, 22,6 km eginda daude, hau da, aurreikusitako luzera guztiaren % 45. Ibilbidearen % 72 hiri barrukoa da eta Oinarrizko Udal Sareari esleitu zaio; beraz, udal-erakundeei dagokie haren titulartasuna eta kudeaketa. Aurreikusitako hiri barruko 36 km-etatik, 22,3 km daude eginda, hots, ibilbide horri dagokion Oinarrizko Udal Sarearen % 62. Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) hiriarteko zatiak 14,2 km luze dira (ibilbidearen trazaduraren % 28). Guztiak egiteko daude, berriki Buenavistan egin den zatia izan ezik, eta Foru Sare Berriari (FSB) esleitu zaizkio.

1. ibilbidea Donostia-Irun

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Udal Sarea

GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA (m) Burututako

Udal Sarea BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)

Burututako Foru Sarea

BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Donostia 1.552,70 2.281,35 3.834,05

Donostia – Pasai Antxo 250.49 1.709.48 1.959.97

Pasai Antxo 130,88 130,88

Errenteria 3.655,44 2.417,36 6.072,80

Lezo 1.327,45 1.327,45

Lezo-Pasai Donibane 874.71 874.71

Pasai Donibane 249.83 491.87 741,70

Oiartzun 8.705,26 777.42 9.482,68

Errenteria-Gaintxurizketa 3.841.89 3.841.89

Gaintxurizketa-Irun (Bentak) 2.357.30 2.357.30

Jaizubia 3.634.70 3.634.70

Irun 4.752,14 6.387,66 11.139,80

Irun-Hondarribia 1.568.88 1.568.88

Hondarribia 1.941,67 1.474,75 3.416,42

GUZTIRA 22.315,37 13.830,41 250.49 13.986,96 50.383,23

4.5.3.2.- I-2 ibilbidearen (Donostia-Mutriku) egungo egoera

2. ibilbidearen trazadura Gipuzkoako hiriburutik Mutrikuraino doa. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbideari:

I-2.1 Errekalde (2,1 km)

I-2.2 Txikierdi (1,8 km)

I-2.3 Lasarte Oria – Urnieta (3,8 km) Ibilbide hori 76,3 km luze da; horietatik 12,6 km eginda daude, ibilbidearen % 16,5, hain zuzen ere. Kasu honetan, trazaduraren % 72 baino gehiago hiriarteko zatiak dira. Hiri barruko zatien luzera 21,1 km-koa da; horietatik, eginda daude % 52. Ibilbide honi dagokion Foru Sarea (GBBOFS) 55,2 km luze da. Horietatik 1,7 km egina dago; totalaren % 3,0, hain zuzen ere. Hiriarteko gainerako zatiak, egiteko daudenak, Foru Sare Berriari (FSB) esleitu zaizkio.


HASIERAKO ONARPENA



2. ibilbidea Donostia-Mutriku


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA (m) Burututako Udal

Sarea BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Donostia 7.765,70 964,34 8.730,04

Añorga Txiki-Lasarte 1.686,00 1.233,99 2.919,99

Errekalde 2.059,68 2.059,68

Txikierdi 1.839,87 1.839,87

Usurbil 317,66 317,66

Lasarte 1.842,69 1.510,78 3.284,98

Lasarte-Urnieta 3.768,59 3.768,59

Zubieta (Donostia) 1.273,30 1.273,30

Zubieta-Usurbil 2.529,12 2.529,12

Usurbil-Orio 9.093,83 9.093,83

Orio-Zarautz 4.968,12 4.968,12

Zarautz 1.476,98 1.476,98

Zarautz-Getaria 3.502,00 3.502,00

Getaria 1.401,66 1.401,66

Getaria-Zumaia 4.162,22 4162.2

Zumaia 1.316,61 1.292,75 2.609,36

Zumaia-Arroabea 1.089,82 1.089,82

Arroabea-Deba 12.418,48 12.418,48

Deba 833,37 833,37

Deba-Mutriku 3.994,96 3.994,96

Mutriku 1.104,42 1.104,42

Mutriku-Saturraran 2.877,02 2.877,02

GUZTIRA 10.925,00 10.175,26 1.686,00 53.537,70 76.323,96

4.5.3.3.- I-3 ibilbidearen (Donostia-Beasain) egungo egoera

Hirugarren ibilbidea Donostiatik abiatzen da, eta Beasaini lotzen dio Gipuzkoako hiriburua, 52 kilometro luze den trazaduraren bidez. Adar hauek esleitu zaizkio ibilbide horri:

I-3.1 Martutene – Ergobia (2,2 km)

I-3.2 Astigarraga – Oiartzun (8,2 km)

I-3.3 Epele (4,8 km)

I-3.4 Urnieta (1,7 km)

I-3.5 Villabona – Asteasu (3,8 km)

I-3.6 Ordizia – Zaldibia (3,4 km)

I-3.7 Senpere (1,2 km)

I-3.8 Beasain – Ataun (11,0 km)

I-3.9 Beasain – Zegama (11,4 km)

I-3.9.1 Idiazabal (1,0 km)

I-3.9.2 Mutiloa (2,3 km) Ardatz nagusia 52 km luze da. Ibilbide eta adarren luzera batuta 106,5 km ditu. Ibilbideko 39,3 km daude eginda, hau da, ibilbide osoaren % 37. Ibilbidearen trazaduraren % 70 baino zertxobait gehiago Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) hiriarteko zatiak dira. Sare horren 75 km-etatik % 32 eraikita dago. Foru Sare Berrian egiteko dauden zatiak 50,8 km luze dira. Hiri barruko zatien luzera —Oinarrizko Udal Sarekoena (GBBOUS)— 31,9 km-koa da; horietatik, eginda daude 15,5 km, erdia ia.


HASIERAKO ONARPENA



3. ibilbidea Donostia-Beasain


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA

(m)

Burututako Udal Sarea

BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Donostia 7.055,30 3.617,01 10.672,31

Donostia-Astigarraga 1.174,86 1.174,86

Martutene-Ergobia adarra 2.219,52 2.219,52

Astigarraga 878,01 878,01

Astigarraga-Oiartzun 7.345,55 7.345,55

Astigarraga-Hernani 4.062,25 4.062,25

Epele 4.759,78 4.759,78

Hernani-Urnieta 1.305,07 1.305,07

Urnieta 1.688,18 1.688,18

Urnieta-Andoain 4.518,83 4.518,83

Andoain 984,45 1.905,62 2.890,07

Andoain-Villabona 788,71 2.735,27 3.523,98

Villabona 967,92 967,92

Zizurkil 703,29 703,29

Zizurkil-Asteasu 3.127,63 3.127,63

Villabona-Tolosa 5.438,67 5.438,67

Tolosa 2.764,29 2.764,29

Tolosa-Alegia 2.974,61 2.974,61

Alegia-Itsasondo 9.108,87 9.108,87

Itsasondo 303,07 303,07

Itsasondo-Ordizia 1.137,53 1.137,53

Ordizia 1.006,05 2.733,78 3.739,83

Ordizia-Zaldibia 2.275,08 2.275,08

Beasain 1.358,80 1.985,77 3.344,57

Lazkao 914,60 1.639,35 2.553,95

Lazkao-Ataun 3.123,13 3.123,13

Ataun (S.Martin – Ergoiena) 5.288,70 5.288,70

Beasain-Idiazabal 3.467,94 3.467,94

Idiazabal-Segura 2.096,06 2.096,06

Idiazabal 1.021,56 1.021,56

Mutiloa 2.267,75 2.267,75

Segura 1.384,81 1.384,81

Segura-Zegama 3.303,15 1.104,93 4.408,08

GUZTIRA 15.468,30 16.422,00 23.878,96 50.766,49 106.535,75

4.5.3.4.- I-4 ibilbidearen (Deba Bailara) egungo egoera

Laugarren ibilbideak Deba bailara zeharkatzen du, izen bereko kostaldeko herritik abiatu eta Arabako mugaraino (Arlaban mendatea). Adar hauek esleitu zaizkio ibilbide horri:

I-4,1 Bergara-Antzuola, 3,2 km luze.

I-4,2 San Prudentzio-Oñati, 6,7 km luze.

I-4.3 Arrasate – Aramaio, 5,2 km luze.

I-4.4.- Leintz Gatzaga, 1,0 km luze. 64,9 kilometro ditu, eta Gipuzkoako oinarrizko sareko bederatzi ibilbideetatik luzeenetako bat da. Ibilbide eta adar guztiak batuta, 81,0 km luze dira. Horietatik, 18,9 km eginda daude, hau da, luzera osoaren % 23,4.

4. ibilbidea Deba bailara


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA

(m)

Burututako Udal Sarea BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Deba-Altzola 9.684,39 9.684,39

Altzola-Elgoibar 2.544,52 2.544,52

Elgoibar 1.582,11 1.582,11

Elgoibar-Malzaga 2.271,59 2.271,59

Maltzaga-Soraluze 2.967,23 2.967,23

Soraluze 1.414,55 1.414,55

Soraluze-Bergara 4.017,30 4.017,30

Bergara 1.969,45 4.664,49 6.633,94

Bergara - Antzuola 2.461,90 2.461,90

Bergara - San Prudentzio 3.041,34 3.041,34

San Prudentzio - Oñati 6.670,07 6.670,07

San Prudentzio - Arrasate 3.029,98 3.029,98

Arrasate 1.064,87 4.749,26 6.354,13

Arrasate - Aramaio 2.455,49 2.455,49

Arrasate-Aretxabaleta 1.318,28 1.318,28

Aretxabaleta 1.731,96 1.731,96

Aretxabaleta-Eskoriatza 1.965,53 1.965,53

Eskoriatza-Arlaban 1.609,07 18.273,47 19.882,54

Leintz Gatzaga 1.002,19 1.002,19

GUZTIRA 5.306,28 12.410,41 13.643,67 49.668,68 81.029,04


HASIERAKO ONARPENA



Ibilbide hau hiriartekoa da nagusiki. Ibilbidearen % 80 inguru Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) zatiak dira, eta 63,3 km luze dira. Horietatik 13,6 km eginda daude; hau da, aurreikusitako luzera guztiaren % 21,5. 50 km inguru geratzen dira Foru Sare Berriko (FSB) zatiak osatzeko. Hiri barruko zatiei 17,7 km esleitu zaizkie. Egina dago ibilbide horri dagokion Oinarrizko Udal Sarearen luzera osoaren % 30 inguru.

4.5.3.5.- I-5 ibilbidearen (Urola Bailara) egungo egoera

Urolako ibilbidea bosgarrenari dagokio, eta, guztira, 42,5 kilometro luze da. Egun 21,8 km inguru eraikita daude; hau da, ibilbidearen erdia baino gehiago.

5. ibilbidea Urola bailara


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA (m)

Burututako Udal Sarea BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Arroabea-Lasao 8.523,38 8.523,38

Lasao-Azpeitia 4.806,38 4.806,38

Azpeitia 1.274,91 1.274,91

Azpeitia-Azkoitia 3.999,29 3.999,29

Azkoitia 583,36 940,93 1.524,59

Azkoitia-Urretxu 10.931,44 10.931,44

Urretxu 1.932,05 1.932,05

Zumarraga 919,75 264,49 457,68

Urretxu-Legazpi 3.027,72 703,10 3.730,82

Legazpi 420,92 2.127,14 2.548,06

Legazpi-Brinkola 2.090,02 2.090,02

GUZTIRA 3.856,08 4.607,47 17.958,45 16.122,88 42.544,88

Ibilbidearen zati handiena hiriartekoa da, hiriguneak nahiko sakabanatuta baitaude bailara horretan. Ibilbide honi dagokion Oinarrizko Foru Sarea (GBBOFS) 34,1 km luze da. Horietatik, 18 km (erdia baino gehixeago) eginak daude. Foru Sare Berrian (FSB) egiteke dauden ibilbide honetako zatiak 16,1 km luze dira. Ibilbide honetarako aurreikusitako Oinarrizko Udal Sarearen (GBBOUS) % 46 dago egina.

4.5.3.6.- I-6 ibilbidearen (Bergara-Beasain) egungo egoera

6. ibilbidea, Bergara eta Beasain artean Deba, Urola eta Oria bailarak zeharka lotzen dituena, 31,5 km luze da. Ibilbide horren zati batek 5. ibilbidearekin bat egiten du 1,7 km-ko luzeran, eta, horrenbestez, 6. ibilbideari 29,8 km esleitu zaizkio. Gaur egun, eginak daude zenbait zati. Guztira, 5,4 km dituzte, hau da, luzera guztiaren % 18.

6. ibilbidea Bergara-Beasain


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA

(m)


BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Bergara-Urretxu 17.472,99 17.472,99

Urretxu 12,48 12,48

Zumarraga 846,64 846,64

Zumarraga-Ormaiztegi 6.024,08 6.024,08

Ormaiztegi 2.455,44 2.455,44

Ormaiztegi-Beasain 2.955,49 2.955,49

GUZTIRA 2.455,44 859,12 2.955,49 23.497,07 29.767,12

Ibilbide hau ere hiriartekoa da nagusiki. Trazaduraren % 90 inguru Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) zatiak dira, eta 26,4 km luze dira. Hiriarteko zatien % 11,2 egina dago. Foru Sarearen gainerako zatiek —hots, Foru Sare Berriari (FSB) dagozkionek— 23,5 km-ko luzera dute, guztira.

4.5.3.7.- I-7 ibilbidearen (Bidasoa Bailara) egungo egoera

Irun eta Endarlatsa lotu eta Bidasoa bailaratik igarotzen den trazadurari dagokio zazpigarren ibilbidea. 9,7 km luze da, eta 8,2 km eginak daude.

7. ibilbidea Bidasoa bailara


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA (m)


BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Irun 1.953,38 1.570,92 3.524,30

Irun-Endarlatsa 6.197,85 6.197,85

GUZTIRA 1.953,38 1.570,92 6.197,85 0,00 9.722,15


HASIERAKO ONARPENA



Ibilbide horri dagokion Oinarrizko Foru Sarea (GBBOFS) Irun-Endarlatsa egindako zatiarekin osatu da. 6,2 km luze da, eta egiteko dago Irungo hiri barruko zati bat.

4.5.3.8.- I-8 ibilbidearen (Leitzaran Bailara) egungo egoera

Leitzaran ibaiaren haranetik igarotzen da Oinarrizko Sareko zortzigarren ibilbidearen trazadura, 22 km baino gehixeagoko luzerakoa. Ibilbide hori egintzat hartzen da, baina ustiatze-fasean hobekuntzak egin daitezke.

8. ibilbidea Leitzaran bailara


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA

(m)


BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Andoain 2.427,96 2.427,96

Andoain-Leitzaran 19.944,26 19.944,26

GUZTIRA 2.427,96 0,00 19.944,26 0,00 22.372,22

4.5.3.9.- I-9 ibilbidearen (Ego Bailara) egungo egoera

Oinarrizko Sareko azken ibilbidea, bederatzigarrena, Ego bailararen trazadurari dagokio: Maltzaga eta Bizkaiko mugaren (Zaldibar) artean dago. 5,2 km luze da ibilbidea, eta Eibarko hirigunea zeharkatzen du. Gaur egun, ibilbide honetan ez dago egindako zatirik.

9. ibilbidea Ego bailara


GBBOUS


GBBOFS GUZTIRA (m) Burututako

Udal Sarea BUS (m)

Udal Sare Berria

USB (m)


BFS (m)

Foru Sare Berria

FSB (m)

Maltzaga-Eibar 1.406,16 1.406,16

Eibar 3.775,10 3.775,10

GUZTIRA 0,00 3.775,10 0,00 1.406,16 5.181,26


HASIERAKO ONARPENA


5. atala Proposatutako jarduerak 70

5.ATALA.-PROPOSATUTAKO JARDUERAK


HASIERAKO ONARPENA



5.1.- JARDUERA PROPOSAMENAK

GBBOS sortzearen helburu orokorra da motorrik gabeko mugikortasuna garatzeko eta, batez ere, bizikleta-erabiltzaileen beharrei —egunero erabiltzen dutenen eta aisialdirako erabiltzen dutenenei— erantzuteko balio duten hiriarteko ibilbideekin antolatzea lurraldea. Gipuzkoako herri gehienen hirigunea ez da oso handia. Hori dela eta, ibiltari, kirolari eta abarrek herrietatik kanpora dauden bide publikoetara, alde batera utzitako lur-berdinketetara eta, batzuetan, errepideetako bazter-bideetara jotzen dute ibilbide luzeagoak egiteko. Gipuzkoan ohitura handia dago paseatzeko, eta horren froga ugari dugu GBBOSko zati batzuk eraiki ostean. Oinez ibiltzea izan daiteke leku batetik bestera joateko erarik iraunkorrena, baina baliteke kasu batzuetan erarik eraginkorrena ez izatea. Automobila gutxi erabiltzen den egoeren modalitate-banaketan kontuan izan behar da bizikleta dela ezaugarri jakin batzuk dituzten hiri eta hiri-inguruetan leku batetik bestera joateko modalitate nagusia. Oinezkoentzat luzeegiak diren eguneroko ibilbideak egiteko irtenbidea da bizikleta erabiltzea. Izan ere, atetik aterako 5 km baino gutxiagoko ibilbideetan (gehienez ibilbideko 7-8 km), bizikletaz autoz baino azkarrago heltzen dela jotzen da. Horregatik, GBBOSko bizikleta-bideak erabiltzeko egungo erregimena, oro har, oinezkoen eta bizikletaren arteko bizikidetza izan arren, kontuan izan behar da zati askoren helburua izango dela hiriko eguneroko bizikletariaren beharrei erantzun osoa ematea, eta behar diren mekanismoak ezarri beharko direla horretarako. Beste era batera esanda, errepide-sarean automobilak ibiliko direla segurua den bezala, GBBOSk, eta, oro har, bizikleta-bideen beste edozein sarek aktiboki eta paraleloki jardun behar du lanean bizikleta eguneroko garraiobide gisa erabiltzea sustatzeko, Europako beste hainbat herrialdetan egiten den bezala. Horregatik guztiagatik, GBBOS eraikitze eta kontserbatze hutsa baino gehiago egin behar da, ildo gehiago landu behar dira. Hala, Gipuzkoako motorrik gabeko mugikortasunaren eskaera ongi kudeatzea dute helburu jardueren proposamenek.

5.1.1.- BIZIKLETA-BIDE BERRIEN ERAIKUNTZA

―Foru Sare Berria‖ —hau da, Oinarrizko Sarean sartu nahi diren foru-titulartasuneko zatiak eta egiteko daudenak— eraikitzeko, zenbait jarduera-mota planteatu dira:

- Trenbide-plataforma zaharren gainean zatiak eraikitzea - Lehendik zeuden bide edo zidorretan zatiak eraikitzea - Zati berriak egitea, berrantolatzeko beharra duten eremuetan edo gerora hirigintza-proiektuak

egiteko daudenetan - Lur-berdinketa berriak egitea zati batzuetan

GBBLPS honetarako proposatutako ibilbide eta adarren trazadura diseinatzeko, lehendik zeuden eta egun alde batera utzita edo gutxiegi erabiltzen diren azpiegiturez baliatzeko irizpide orokorra izan da kontuan, ahal izan den neurrian, azpiegitura berriek lurraldean inpaktu txikiagoa eragiteko (lurzoru-kontsumoa, biodibertsitate-galera...). Batzuetan, oinezkoen zirkulazioa izaten dute erabiltzen ez diren trenbide-plataformek edo lehendik zeuden bideek. Hori babestu egin behar da, ordura arte oinezkoena zen eremuan bizikleta sartu eta inbadituta senti ez daitezen. Lur-berdinketa berriko zati asko (plano honetan daude ikusgai: I.16 planoa: Foru Sare Berria eraikitzeko ekintza-motak) errepide, trenbide edo ibaiekiko paraleloan igarotzen dira. Hala, aurreikusten da horietatik bereizita eraikitzea bizikleta-azpiegitura, baina antzeko trazadurarekin. Bizikleta-bidea eraikitzea beste zenbait jarduerari lotuta baldin badago —esaterako, lehendik zeuden errepideak hobetzea eta/edo hedatzea, trenbideak bitan banatzea eta hirigintza-proiektu berriak egitea—, jarduera horien mende egoten da hura egitea. Halaber, zati hauen bereizketa egiten du planoak: alde batera utzitako eta eraberritu beharreko trenbide-zatiak, lehendik zeuden bideak, erabiltzeko berriro egokitu behar direnak, eta, berriak izan arren, bizikleta-bidea ezartzeko hiriko edo hiriarteko eremua berrantolatu beharko direnak. Lurzoruaren kontsumo erantsia ez da esanguratsua izango, ezta lur-mugimenduak ere. Bizikleta-bideak eraikitzeko obrak egin aurretik, dagokion eraikuntza-proiektu teknikoa onartu behar da, eta osorik eta xehetasunez zehaztu egin behar diren obrak.

5.1.1.1.- Ingurumen-memoria

Foru Sare Berrian egiteko dauden bizikleta-bideak eraikitzeko, GBBLPSk garapen-tresna hauek txertatzen ditu:

Aurretiazko proiektuak: alternatiben azterketak, trazadura-proiektuak, aurreproiektuak. Eraikuntza-proiektu teknikoak.

Planteatzen diren aurretiazko proiektuek ingurumen-memoria bat izan behar dute derrigorrez, eta gutxienez aurkibide hau jaso, kasu bakoitzera egokituta:

Sarrera eta dokumentuaren helburuak.

Legezko kokapena.

Ingurumen-kokapena.

Proposatutako alternatiben deskribapena Alternatiben ingurumen-azterketa eta -balorazioa. Aurreikusitako ingurumen-ondorio nagusiak.

Prebentzio-neurrien eta neurri zuzentzaile eta konpentsatzaileen hasierako proposamena.

Ingurumen-zainketaren eta -segimenduaren programaren hasierako proposamena.

Hurrengo faseetarako beste gomendio batzuk.

Laburpen ez-teknikoa.


HASIERAKO ONARPENA



Dokumentazio grafikoa. Eraikuntza-proiektu teknikoek ingurumen-memoria bat izan behar dute ezinbestean, eta gutxienez aurkibide hau, kasu bakoitzera egokituta. Dena den, une horretan indarrean dagoen ingurumen-inpaktuei buruzko legeriaren arabera idatziko da.

Proiektuaren deskribapena. Ordura arteko prozesu parte-hartzailea.

Proposatutako alternatiba nagusiak eta haien ingurumen-balorazioa.

Ingurumen-legeria eta erreferentziazko lurralde- eta sektore-plangintza.

Ingurumen-inbentarioa.

Ingurumen-ondorioak identifikatzea eta baloratzea.

Prebentzio-neurriak eta neurri zuzentzaile eta konpentsatzaileak. Proiektuan txertatzeko behar adinako xehetasun-maila izatea eskatuko da, eta balorazio ekonomikoa ere egin beharko da.

Ingurumena zaintzeko eta ikuskatzeko programa. Ingurumena zaintzeko eta ikuskatzeko programaren balorazio ekonomikoa ere jasoko da.

Ingurumen-inpaktuaren azterketa egiteko zailtasunak.


Dokumentazio grafikoa: planoak, irudiak, argazkiak, etab. FSBko proiektu bat ingurumen-inpaktuaren ebaluazio-prozedurapean baldin badago, indarrean dagoen legearen arabera42, Ingurumen Inpaktuaren Azterketa behar du proiektuak, edo, hala badagokio, Ingurumen Inpaktuaren Azterketa Sinplifikatua, uneko ingurumen-legediari jarraiki. Proiektuak faseka egiten direnean (aurretiazko proiektuetatik hasi eta eraikuntza-proiektuetaraino), ingurumen-memoriek xeheago doitu eta garatu beharko dituzte inpaktuen identifikazioa eta balorazioa, prebentzio neurrien eta neurri zuzentzaile eta konpentsatzaileen proposamena eta ingurumen-zainketaren eta -segimenduaren programak. Gomendatzen da tokiko erakundeek Udal Sare Berria egiteko sustatutako azterketek eta proiektuek ere antzeko ingurumen-memoriak izatea.

42

Urtarrilaren 11ko 1/2008 Errege Dekretu Legegilea, zeinaren bitartez Proiektuen Ingurumen Inpaktuak Ebaluatzeko Legearen testu bateratua onartu zen. Eta 3/1998 Legea, otsailaren 27koa, EAEko Ingurumena Babesteko Lege Orokorra.


HASIERAKO ONARPENA



I.10. Foru Sare Berria (FSB) eraikitzeko aurreikusten diren jarduera-motak


HASIERAKO ONARPENA



5.1.2.- BIZIKLETA-BIDEAREN USTIAPENA

GBBOFSren ustiapenari dagozkion alderdi nagusiak GLHko Bizikleta Bideen 1/2007 Foru Arauaren II eta III tituluetan daude finkatuta. Bideen kontserbazioaz gain, bidearen eta erabiltzailearen babesa, seinaleztapena, sarbideen antolamendua, jabari publikoaren kontrola eta babestu beharreko eremuetako arautze-, baimentze- eta zigor-prozedura hartzen ditu.

Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sareko zati hauen kontserbazioaren ardura dagokio, egun, Iraunkortasun eta Bizikleta Bideen Departamentuari. Kontserbazio- eta mantentze-lanetan sartzen dira zoruak garbitzeko eta birgaitzeko lanak, lorezaintza, hesiak eta seinaleak lehengoratzea, eta drainatze- eta argiztapen-sistemek ongi funtzionatzeko egin beharreko lanak, berregonkortze lanez eta unena uneko bestelako batzuez gain. Zati guztiek dituzte kontagailu automatikoak, Bizikleta Bideen Behatokiak zati bakoitzeko zirkulazioa eta erabilera azter ditzan.

Gipuzkoako Foru Aldundiko Iraunkortasun eta Bizikleta Bideen Departamentuak zaintzen dituen zatiak

Zatia Ibilbidearen zenbakia Luzera (m) Behatokia

Martutene-Astigarraga 3 1.174,86 bai

Zizurkil-Asteasu 3 3.127,63 bai

Tolosa-Alegia 3 2.974,61 bai

Idiazabal-Segura 3 2.096,06 bai

Azpeitia-Azkoitia 5 1.560 bai

Azkoitia-Urretxu 5 10.931,44 bai

Zumarraga-Legazpi 5 3.027,72 bai

Leitzaran 8 19.944,26 bai

Zati horien jasotze-topografikoa, bidearen eta inguruko bideen jabetzaren azterketa erabatekoa eta zatiaren ezaugarri, osagai, zortasun, erabilera eta motordun hondar-zirkulazioaren inbentarioa ari da egiten egun. Ondoren, haren egoera juridiko-administratiboa behin betiko erregularizatuko da, kudeaketa hobetu, erantzukizunak esleitu eta Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogora igortzeko. Zortzigarren ibilbidea (Leitzaran) Landa Garapeneko Foru Departamentuak eta Garapen Iraunkorreko Foru Departamentuak kudeatzen dute. Ibilbidearen zati handi baten azpitik (ia-ia azalean) doan eta Andoaini zerbitzu ematen dion kanalizazio hidraulikoa, batetik, eta, bestetik, Ibiurko urtegia martxan dela kontuan harturik, ibilbidearen zoladuran eta drainaketan jarduera sakonago eta epe luzeagokoak egin ahalko dira, baita kontserbazio-egoera orokorra hobetu ere. Soraluze-Osintxu zatia ere (4. ibilbidea), hiriartekoa eta GBBOFSari esleitua agiri honetan, Behatokiko zerbitzuaren hartzaile da eta udalak arduratzen dira haren zaintzaz. Mekolalderaino argiztatze- eta handitze-lanak egin eta gero, datozen hilabeteotan kontserbazio-lanei ekingo zaie, betiere udalak konforme badatoz foru-sareari esleitzearekin. Alegia-Itsasondo (3. ibilbidea; 9.108,87 m) eta Salbatore-Ormaiztegi (6. ibilbidea; 1.590,49 m) zatiak Bide Azpiegituren Foru Departamentuak egin ditu, eta oso-osorik daude errepidearen jabari publikoan.

Egun, Garapen Iraunkorreko Foru Departamentuak (bizikleta-bideez arduratzen dena) ez ditu ez bide-zati horiek zaintzen ez haien zirkulazioa behatzen. Zati horiek ere erregulatu egin behar dira.

5.1.2.1.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarearen ebaluazioa eta segimendua

Lurraldearen Arloko Plan honetan Oinarrizko Sarea behar bezala egiten dela bermatzeko, nahitaezkoa da jardueren balorazioa eta segimendua egitea. Aldizkako ebaluazio horien helburua da bizikletaren alorreko jarduera bakoitzaren funtzionamendua ezagutzea, aldatzeko edo jarraitasuna emateko. Helburua da, beraz, datu-multzo koherente eta sistematikoa izatea, espero ditugun emaitzekin alderatzeko jarduerak, eta, hala, bizikleta sustatzeko foru-politika doitzeko. Bizikleta-bide bat inauguratzeak ez du esan nahi automatikoki erabiliko denik. Zenbait faktoreren araberakoak dira erabilpen-maila eta -modua, eta faktore horien hausnarketa egin behar da. Dagoeneko abian dira Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarearen Behatokiaren segimendu- eta ebaluazio-lanak, eta azterketa-eremu hauetan bildutako informazio erabilgarria emango dute: Bizikleta-erabileraren ebaluazioa. Erabiltzaile-kopurua, modalitate-banaketa eta bidaiatzeko arrazoiak. Bizikleta-bidearen ibilbidea ezartzeak duen gizarte-errentagarritasuna ebaluatzeko, bidea erabiltzen duten bizikletari-kopurua eta -mota zenbatzeko eta bilakaera ikusteko lanak egin behar dira. Zeregin horren helburua da azpiegituraren erabilera erreala irudikatuko duten datu kuantitatiboak eta kualitatiboak jasotzea eta bidea erabiltzen duten bizikletari-motak bereiztea, landa-lanaren eta teknika soziologikoen bidez: inkestak, elkarrizketak eta/edo hiritarren parte-hartzea sustatzeko beste zenbait teknika. Mantentze-lana eta kalibrazioa behar dituen kontagailu automatikoko sistema batekin egingo dira neurketak, eta eskuzko kontraste-zenbaketen bidez Bide bakoitzeko erabiltzaile-motak aztertzeko eta zati bakoitzaren erabilera nagusia zehazteko oinarri izango dira eskuratzen diren datuak. Bizikletan ibiltzeko baldintzen ebaluazioa. Bizikletaz eroso, seguru eta gustura ibiltzeko bizikleta-bideen sarea bermatzeko, aldizka ebaluatu behar dira bizikletaz eroso eta seguru ibiltzeko bidean dauden diseinu- eta eraikuntza-elementuak. Hona hemen elementu horien zerrenda: bide-zorua, seinaleak, bereizte-elementuak, argiztapena, oztopoak, elkarguneen segurtasuna eta, zeharkakoak baina funtsezkoak, bizikletentzako aparkalekuak. Bizikleta-bidea erabiltzeko gogoa zapuztu egin dezakete hutsuneek. Aitzitik, bizikleta erabiltzeko eskaera nabarmen igoarazten dute hobekuntzek. Batzuetan, arreta handia jarri behar da garraiobide baten eta besteen arteko gatazkak edo tirabirak detektatzeko, baita beste zenbait erabileraren eta soilik bizikletaren erabileraren bateraezintasunak atzemateko ere.


HASIERAKO ONARPENA



Bizikleta-bideen irisgarritasunaren ebaluazioa, konektibitatea eta ekintza-erradioa. Oinarrizko Sarearen irisgarritasuna. konektibitatea eta ekintza-erradioa handitzea du helburu lan horrek. Bidaia-eragile berrien hurbiltasuna dela eta (bizitokiak, industrialdeak, ekipamenduak...), baliteke ebaluatutako zatiari konektatzeko adar berriak proiektatu beharra izatea. Hori jakin ostean, eta aurreko ataletako datuekin bateratuta, ebaluatutako bidearen erabilera sozialari lotutako helburu batzuk planteatu behar dira. Talde jakin batzuentzako sustapen-kanpaina espezifikoak izan daitezke horietako zenbait helburu. Tokiko jarduerekin koordinatzea bizikleta eta oinezkoen bideen eta bizikleta-bideen arloan. Garrantzitsua da aurreikusitako Oinarrizko Foru Sareari eragin diezaioketen edo harekin loturak dituzten tokiko hiri-ekintzetatik sortutako aukerak aprobetxatzea. Horregatik, bideetan eragina duten eta hiriarteko edo hirien inguruko guneak lotzen dituzten edo lot ditzaketen tokiko hirigintza-proiektuak Gipuzkoako Bizikleta Bideen LAPren zehaztapenei egokitzen saiatu behar da. Udalen eta Foru Aldundiaren lankidetzak honetan oinarritu behar du: bi administrazioen ekintza mugakideak bateragarri bihurtu eta, ahal den neurrian, aldi berean egitea. Sinergia horiek indartzeko, udalerrietan sortzen ari diren ekintzen segimendua egiteko sistema bat ezarri behar da.

5.1.2.2.- Oinarrizko Foru Sarearen kontserbazioa

Bizikleta-bide berriak eraikitzeaz gain, eraiki ondorengo kontserbazioa ere sartzen da Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurraldearen Arloko Planaren jardueretan. Hauek dira egin beharreko lanak: mantentze-lanak; hau da, garbitzea, zorua birgaitzea, belar-sastrakak garbitzea, lorezaintza, hesiak eta seinaleak aldatzea, eta drainatze- eta argi-sistemak mantentzea. Egindako zatien kontserbazioak bizikleta-bideko plataformaren eta hurbileneko inguruaren ingurumen-diagnostikoa ere izan behar du, ingurunearen gaineko inpaktu aipagarriak atzeman eta eragin kaltegarri horiek ahalik (baldin badago) eta gehiena gutxitzeko eta zaintza- eta behaketa-lanetan prebentzio-neurriak ere tartekatzeko, gerora inpakturik ez izateko. Material pikortatuarekin zolatutako zatiei dagokienez, elementu gutxiago kontserbatu behar dira. Izan ere, oro har, ingurune naturaletatik igarotzen dira bizikleta-bide horiek, bitarteko gutxiago dituzte, argiztapenik ez dute, apenas duten fabrikako lanik... Kasu horietan, ezinbestekoa da aldizka beste zenbait lan egitea; hala nola bide-ertzetako sasiak garbitzea, bizikleta-zirkulaziorako lekua har ez dezaten. Aurreko paragrafoetan azaldutakoaz gain, ez da ahantzi behar ohiz kanpoko egoerarik ere sor daitekeela. Aparteko kontserbazio-gastuak beharko dira lan jakin horiek egiteko. Ingurumen Iraunkortasunari buruzko Txostenaren ―Ustiatze-fasean prebentzio-neurriak eta neurri zuzentzaileak definitzeko irizpideak‖ atalean ezarritako irizpideen arabera egin behar dira Oinarrizko Foru Sarearen kontserbazio-lanak, bizikleta-bide bakoitzaren egoerara egokituta betiere.

5.1.2.3.- Bizikleta Bideen Katalogoa

Bizikleta Bideei buruzko urtarrilaren 24ko 1/2007 Foru Arauak agintzen duenez, Gipuzkoako Foru Aldundiak Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoa egin behar du. Foru bizikleta-bide guztien zerrenda xehatua eta sailkapena izan behar ditu Katalogoak, baita haien identifikazioa eta izen ofiziala ere, eta etengabe eguneratu behar da. Foru-titulartasuneko bizikleta-bidetzat jotzen dira Gipuzkoako Foru Aldundiak, bizikleta-bideei buruzko gaian eskumena duen organoak proposatuta, Foru Dekretuaren bidez erabiltzeko izendatutako azpiegiturak, eta Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoan sartuta daudenak. Bidea beste foru-departamentu bati esleituta baldin badago, bi departamentuek batera egindako proposamenaren bidez izendatuko da. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoa aldatu egin behar da, lehendik zeuden bizikleta-bideen titulartasuna aldatzen bada, edo Gipuzkoako Foru Aldundiak foru bizikleta-bide berriak eraikitzen baditu.

5.1.2.4.- Bizikleta-bideen foru-sareko seinaleen erregularizazioa eta ―Gipuzkoako Bidegorriak‖ izena

Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen (eta, hedapenez, Sare Osoarena) hazkundea arautzeko eta haren ezaugarri funtzionalak pixkanaka ordenatzen joateko, ―Gipuzkoako Bidegorriak‖ izena eta marka erregistratua sortu dira, Gipuzkoako Lurralde Historikorako interes orokorrekoak diren eta gutxieneko baldintza funtzional batzuk dituzten bizikleta-bideak —foru-titulartasuna izan edo ez izan— izen komun bakarrean biltzeko. Ingurumeneko Zuzendaritza Nagusiak du –bizikleta-bideei buruzko alorrean organo eskumendun bakarra izanik– bizikleta-bideko zati bati izen hori emateko ahalmena43. Foruak, udalerriak edo beste titularren batek eskatuta egin daiteke izapide hori, betiere bi alderdiek horretarako interesa badute eta ados badaude. Izen hori eman aurretik, ezinbestekoa da bizikleta-bidearen seinaleak erregularizatzea, zirkulazioari buruzko araudia eta Bizikleta Bideen Foru Sareko Seinaleen Katalogo ofiziala kontuan izanik44.

5.1.3.- BIZIKLETA-ERABILERAREN SUSTAPENA

Bizikleta ibilgailu atsegina da pertsona gehienentzat, eta hori da eguneroko edo aldizkako garraiobide izateko arrakastaren oinarri nagusia. Hirugarren adinekoak dira bizikleta gehien erabiltzen duten taldeetako bat bizikletaren aldeko politikak emaitza onak dituzten Europako herrialde askotan.

43

Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Araua (80. artikulua) 44

Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Araua (I. eranskina)


HASIERAKO ONARPENA



Aisialdirako eta kirolerako ibilgailu hutsa izan beharrean berriro ere bizikleta garraiobide ere izan dadin, lehendabizi, eroso eta seguru ibiltzeko gune bat sortu behar da. Helburu horiek lortzea dute xede 5.1.1 ataleko (“Bizikleta-bide berrien eraikuntza”) eta 5.1.2-ko (“Bizikleta-bidearen ustiapena”) jarduerek. Gure kulturan, ordea, galdu egin da bizikleta eguneroko mugikortasun-beharretarako garraiobide gisa erabiltzeko ohitura. Beraz, ezinbestekoa da ibilgailu hori leku batetik bestera joateko bitarteko lehiakor eta atsegina dela iradoki eta gogoraraztea, bizikletaren erabilera berriro hedatzeko oztopo nagusia gainditzeko: haren aurkako aurreiritziak, alegia. Horregatik, hori bezain garrantzitsua da bizikleta garraiobide gisa erabiltzeko sustapenean sakon lan egitea. Sustapen-lan hori zentzu zabal eta integralean hartu behar da, eta ez dibulgazio-ikuspuntu hutsalean. Horretarako, bizikletaren aldeko alderdi eta bizikleta-erabiltzaileen kolektibo bakoitzarentzako neurri espezifikodun hainbat programa garatu behar dira. ―Gizarte-ingeniaritzatzat‖ joko genituzke programa horiek. Hartu beharreko lehen neurria Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia eratzea da, Gipuzkoako Lurralde Historikoko Sareko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Arauak (81. artikulua) zehazten duenez. Estrategia horrek zenbait politika eta jarduera-ildo zehaztuko ditu. Horien azken helburua da bizikletaren eta Gipuzkoako bizikleta-bideen erabilera sustatzea. Dokumentu integratzailea izan behar du, eta horren arabera sortu GBBFSn sartzen diren bizikleta-bideen plangintza, diseinua, eraikuntza eta kontserbazioari lotutako egungo ekintzak berrikustea, tokiko sareak (GBBUS) garatzen laguntzeko ekimenak bultzatzea, bizikletaren erabilera sustatzeko egungo ekintzak oso-osorik egiteko eta dibertsifikatzeko. Beste ekintza nagusi bat Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua osatzea izango da, Gipuzkoako Lurralde Historikoko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Arauak (82. artikulua) agintzen duenez. Kontsulta- eta aholku-organoa izan behar du, administrazioek, erakundeek, gizarte- eta enpresa-eragileek eta herritar interesdunek hitzartu eta parte hartzeko organoa. Leku batetik bestera joateko garraiobide gisa bizikletaren erabilera sustatzeko ekimen hauek behintzat eduki edo baloratu behar ditu Gipuzkoako Bizikletaren Estrategiak:

- Herritarrak eta sektore jakin batzuk (administrazioa, lantegiak, ikastetxeak, auto-gidariak, merkataritza, bizikleta-bideetatik hurbil bizi diren biztanleak eta haietatik hurbil dauden zentroak, aisialdi- eta turismo sektorea, etab.) sentsibilizatzeko ekintzak: lan-mugikortasunerako planak, ekintza dibulgatzaileak eta sentsibilizazio-ekintzak, ekintza hezigarriak, etab.

- Komunikazio-ekintza orokorrak (Mugikortasun Iraunkorraren Europako Astea, kanpainak zenbait komunikabidetan, Bizikletaz lauhilabetekaria, etab.).

- www.gipuzkoabizikletaz.net web orri interaktiboa eta Gipuzkoako Bidegorrien Bistaratzailea (GBBOS eta GBBTS) bultzatzea bizikletaren erabilera sustatzeko komunikazio-tresnatzat.

- Bizikletaz aldizkaria, lauhilabetekaria. - Azterketa soziologikoak. - Ekintza sinergikoak beste zenbait eskumen-eremurekin: errepideak, osasuna, gazteria, kirolak,

aisialdia eta turismoa, hezkuntza, gizarte-ongizatea, berrikuntza, landa-ingurua, euskara, etab. - Ekintza sinergikoak beste zenbait administraziorekin. - Ekintza bateratuak hiriko bizikletari, hiriko beste zenbait kolektibo, denda eta enpresa

(bizikletaren enpresa-sektorea), unibertsitate eta abarrekin. - Argitalpen espezifikoak, jardunaldiak, txapelketak, etab.

5.2.- JARDUEREN PROGRAMAZIOA

5.2.1. – OINARRIZAKO FORU SARE BERRIAREN ERAIKUNTZA PROGRAMATZEKO IRIZPIDEAK

Funtzio- eta aukera-irizpideen arabera programatu dira Foru Sare Berriari dagozkion zatiak, hots, egiteko daudenak. Foru-erakundeak garapen sektorial horretarako dituen aurrekontu-esleipenak betetzen diren edo ez, horren mende dago programazioa. GBBLPS hau indarrean den bitartean diru gehiago eskuratzen bada obra batzuk aurreratzeko, ohiko lehentasunezko aldaketak egingo dira aurreikusitako programazioan. Erabilera funtzionalerako hartutako irizpideak koherenteak dira GBBLAPren irizpide orokorrekin, eta, zehazki, Oinarrizko Sarea erabiltzeko lehentasuna duten pertsonen profilaren definizioarekin. Hala, ezaugarri hauek biltzen dituzten zatiei eman zaie lehentasuna:

Eguneroko/hiriko erabilera izateko probabilitate handia;

Erabilera-dentsitate handia izateko probabilitatea;

Hiriguneen arteko tarteak (etxebizitza eta/edo industrienak) eguneroko bizikletariak egiteko modukoak izatea.

Bestalde, kontuan izan dira aukera-irizpideak; izan ere, zati batzuk egiteko, beste jarduera-mota batzuek (hirigintza- eta azpiegitura-jarduerak, adib.) eragindako aukerak nahiz zailtasunak izan baitira. Lehentasunak esleitzean islatu da aukera-irizpidea, funtzionalki lehentasunik ez duen ekintza posibleak aurreratzeko izan, edo, aitzitik, funtzionalki lehentasuna duten zatietan ekintzak atzeratzeko izan (horiek gauzatzeko kanpoko oztopoak dituztelako egun). Udal Sare Berriari (USB) dagokionez, berriz, tokiko erakundeek doitu behar dute egiteko dauden jardueren programazioa.

5.2.2.- LEHENTASUNEN ESLEIPENA

Funtzio- eta aukera-irizpideen banaketa hiru zati-motaren bereizketan islatzen da, lehentasunaren araberako ordenan, eta Foru Sare Berriko zatiak egiteko programazioa zehaztean emango dira. Hona hemen zati-mota horiek:

Lehentasunezko zatiak (gorriz). GBBLPSren 1. laurtekorako proposatutakoak.

Zati garrantzitsuak (urdinez). GBBLPSren 2. laurtekorako proposatutakoak.

Programatu gabeko zatiak (berdez) Programatu gabeak.

http://www.gipuzkoabizikletaz.net/


HASIERAKO ONARPENA



IBILBIDEAK* ZATIAK PROGRAMAZIOA

1. ibilbidea: Donostia-Irun

Donostia (Herrera)-Pasai Antxo 1. laurtekoa

Lezo-Pasai Donibane 2. laurtekoa

Errenteria-Gaintxurizketa Programatu gabe

Gaintxurizketa-Irun Programatu gabe

Jaizubia 2. laurtekoa

Irun-Hondarribia 1. laurtekoa

2. ibilbidea: Donostia-Mutriku

Donostia (Añorga Txiki) - Lasarte 1. laurtekoa

Errekalde Programatu gabe

Txikierdi Programatu gabe

Lasarte-Urnieta 2. laurtekoa

Zubieta-Usurbil 1. laurtekoa

Usurbil-Orio 2. laurtekoa

Orio-Zarautz Programatu gabe

Zarautz-Getaria Programatu gabe

Getaria-Zumaia Programatu gabe

Zumaia-Arroabea 2. laurtekoa

Arroabea-Deba Programatu gabe

Deba-Mutriku Programatu gabe

Mutriku-Saturraran 1. laurtekoa

3. ibilbidea: Donostia-Beasain

Martutene-Ergobia adarra Programatu gabe

Astigarraga-Oiartzun Programatu gabe

Astigarraga-Hernani 1. laurtekoa

Epele adarra 2. laurtekoa

Urnieta-Andoain 1. laurtekoa

Andoain-Villabona 2. laurtekoa

Villabona-Tolosa 2. laurtekoa

Itsasondo-Ordizia 1. laurtekoa

Ordizia-Zaldibia 1. laurtekoa

Lazkao-Ataun Programatu gabe

Ataun (San Martin)-Ataun (Ergoiena) Programatu gabe

Beasain-Idiazabal 1. laurtekoa

Idiazabalgo adarra 2. laurtekoa

Mutiloako adarra 1. laurtekoa

Segura-Zegama 1. laurtekoa

4. ibilbidea: Deba Bailara

Deba-Altzola Programatu gabe

Altzola-Elgoibar 1. laurtekoa

Maltzaga-Soraluze 2. laurtekoa

Bergara-San Prudentzio 1. laurtekoa

San Prudentzio-Oñati 1. laurtekoa

San Prudentzio-Arrasate 1. laurtekoa

Arrasate-Aramaio Programatu gabe

Eskoriatza-Arlaban 2. laurtekoa

Leintz-Gatzagako adarra 2. laurtekoa

IBILBIDEAK* ZATIAK PROGRAMAZIOA

5. ibilbidea: Urola Bailara

Zestoa (Arroabea-Azpeitia (Lasao) Programatu gabe

Azpeitia (Lasao)-Azpeitia 1. laurtekoa

Legazpirako sarrera 1. laurtekoa

Legazpi (Mirandaola)-Legazpi (Brinkola) Programatu gabe

6. ibilbidea: Bergara-Beasain

Bergara-Urretxu (1. fasea) 1. laurtekoa

Bergara-Urretxu (2. fasea) 2. laurtekoa

Zumarraga-Ormaiztegi Programatu gabe

9. ibilbidea: Ego Bailara Maltzaga-Eibar 2. laurtekoa

*Eginak daude I-7 eta I-8 ibilbideei dagozkien Foru Sareko (GBBOS) zatiak.

Programatu gabe dauden eta funtzionaltasunaren aldetik garrantzi berezia duten zatiak, berriz, horretarako modua dagoenean eraikiko dira, gaur egun dauden zailtasunak desagertu edo horiek zehazteko aukerak sortzen direnean alegia. Bestela, gerorako utzi eta GBBLPSren lehen berrikuspenean aztertuko dira.


HASIERAKO ONARPENA



I.11 planoa. Foru Sare Berria eraikitzeko lehentasunen esleipena


HASIERAKO ONARPENA



5.3.- KALKULU EKONOMIKOA

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea eraikitzeko, mantentzeko eta sustatzeko kostuaren kalkulu ekonomikoa egin da, sarearen egungo egoera kontuan izanda eta gaur egun arte metatutako esperientziaren bidez ateratako ratio ekonomikoak erabilita. Ondoren, GBBLPSren garapenaren programazio ekonomikoa egin da, 5.2.2. atalean xehetasunez azaldu dugun lehentasunen esleipena kontuan izanda. Bi laurtekotan esleitu da kostu guztia.

5.3.1.- ERAIKITZE-KOSTUAK

Hiriko zatien (Bizikleta Bideen Oinarrizko Udal Sareari – GBBOUS– dagozkie) nahiz hiriarteko zatien (Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sareari – GBBOFS– dagozkie) kostua kalkulatu da, baina azken horiek baino ez dira hartuko aintzat GBBLPS hau egiteko, horiek bakarrik baitira Foru Aldundiaren eskumenekoak. Planean hiri barruko zati horiei buruz adierazten diren aurrekontuak ere gutxi gorabeherakoagoak dira, Foru Sarekoak baino are gehiago, hirietako bizikleta-bideen arloko jarduerak oso aldagarriak baitira: batzuetan, nahikoa da 30 eremuak jartzearekin, eta, beste batzuetan, birmoldaketa- edo birgaitze-lan handiak egin behar dira edo urbanizazio-kargen bidez gauzatu beharreko bideak. Guztiz koherentea da Foru Aldundiak, eskura dituen tresna guztiekin, tokiko bide-zati horiek eraiki daitezen bultzatu behar duela eta, oro har, GBBOFSren eta GBBOUSren arteko lotura hobeak ezar ditzaten zaindu behar duela proposatzea. Hori izango da, hain zuzen ere, Gipuzkoako Bizikleta Estrategian jasoko den jarduera-ildo argienetakoa. 2009an hasiko dira estrategia hori idazten eta eztabaidatzen Gipuzkoako Bizikleta Kontseiluan. Hain zuzen, udal eta tokiko/eskualdeko erakundeen ordezkariek osatzen dute kontseilu hori, eta, laster, autonomia-erkidegoko, foru-aldundiko eta tokiko bizikleta-arloko ekintzen koordinazioaz arduratuko da hango batzordeetako bat. Hori dela eta, gure ustean, dokumentu honen esparrua ez da egokia auzi honi buruzko obligazioak zehazteko, eta beste tresna batzuen bidez egin behar da: Gipuzkoako Bizikleta Estrategiaren, aipatutako batzordearen eta horien ondorioz aplikatutako xedapenen bidez edo lehendik dauden eta/edo oraindik sortu ez diren aurrekontu-programen bidez.

5.3.1.1.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Tokiko Sarea (GBBOTS)

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarea (GBBOS) hiri barruko zatiak egiteko kalkulu ekonomikoa

- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Udal Sarea - GBBOUS

IBILBIDEA

Luzera (km) Udal Sare Berriaren eraikuntza-kostua

USB (€)

Burututako Udal Sarea BUS

Udal Sare Berria USB

1- Donostia-Irun 22,32 13,83 3.111.842

2- Donostia-Mutriku 10,93 10,18 2.289.434

3- Donostia-Beasain 15,47 16,42 3.694.950

4.- Deba bailara 5,31 12,41 2.792.342

5.- Urola bailara 3,86 4,61 1.036.681

6- Bergara-Beasain 2,46 0,86 193.302

7.- Bidasoa bailara 1,95 1,57 353.457

8.- Leitzaran bailara 2,43 0,00 0

9.- Ego bailara 0,00 3,78 849.398

Guztira 64,66 63,70 14.321.405

Taulako kantitateetan ez da kontuan hartu bizikleta-bideak egiteko lekua eskuratzeak ekarriko duen kostu ekonomikorik. Hiriguneetatik igarotzen dira zati horiek, eta, beraz, lursail gehienak titulartasun publikokoak direla jo da.

5.3.1.2.- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarea (GBBOFS)

Batura honek osatzen du Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sareko (GBBOFS) hiriarteko ibilgailuen kostu ekonomikoa: egite-kostua —bizikleta-bidea bera eraikitzea eta behar diren lursailak eskuratzea— gehi kontserbazio eta mantentze-lanen gastuak. Handituz joango dira gastu horiek, sarean kilometro gehiago eraiki ahala. Obra egitearen kostua zehazteko, bizikleta-bidea lurraldera egokitzeko zailtasuna balioztatu da, 5.1.1. atalean (“Bizikleta-bide berrien eraikuntza”) jasotakoaren arabera: kilometroko batez besteko ratio ekonomiko bat aplikatu da, kasu bakoitzaren arabera.


HASIERAKO ONARPENA



Foru Sare Berriko hiriarteko zatiak egiteko kilometroko batez besteko diru-ratioa

Mota Batez besteko

ratioa (€/Km)

Oharrak

Zati bereziak 850.000

Lurraldean oso nekez txertatzeko moduko zatia, edo oso zati hiritarrak, non seguru aski sekzioa bereizi eta oinezkoentzako lekua egin beharra izango den

Zati arruntak 650.000 Lurraldean erraz txertatzeko moduko zatiak, fabrika-obrekin edo tamaina txikiko egiturekin

Konplexutasun txikiko zatiak 500.000

Ingurune naturaletan dauden bizikleta-bideen zatiak, edo lehendik zeuden bideak edo zabaltzak (egokituak) aprobetxatzen dituztenak

Bestalde, kontuan hartu da bizikleta-bideko zati berriak eraikitzeko hartu behar diren lursailak eskuratzeak ekar dezakeen kostua.

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sareko (GBBOS) hiriarteko zatiak egiteko kalkulu ekonomikoa - Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarea -

GBBOFS

IBILBIDEA

LUZERA (km)

EGITE-KOSTUA (€) Foru Sare Berria (FSB)

(€)

Burututako Foru Sarea BFS

Foru Sare Berria FSB

Eraikuntza Lursailak erostea

1- Donostia-Irun 0,25 13,99 9.740.689 736.649

2- Donostia-Mutriku 1,69 53,54 32.795.435 2.752.409

3- Donostia-Beasain 23,88 50,77 33.651.528 3.045.989

4.- Deba bailara 13,64 49,67 30.137.068 1.883.713

5.- Urola bailara 17,96 16,12 10.306.989 967.373

6- Bergara-Beasain 2,96 23,50 12.652.147 920.344

7.- Bidasoa bailara 6,20 0,00 0 0

8.- Leitzaran bailara 19,94 0,00 0 0

9.- Ego bailara 0,00 1,41 1.195.236 84.370

Guztira 86,52 208,99 130.479.091 10.390.846

295,50 140.869.936

Laburbilduz, ehun eta berrogei milioi euro baino gehixeago kostatuko da FSB.

5.3.2.- KONTSERBAZIO-KOSTUAK

Oinarrizko Foru Sareko hiriarteko zatien kontserbazioari dagozkion gastuak kalkulatzeko, bereizketa bat egin da: batetik, hiriko eta hiri-inguruko zatiak daude; bestetik, ingurune natural batetik pasatzen diren eta aisialdirako baino ez diren bide-zatiak. Bi kasu horiek mantentze-lan desberdinak dituztelako egin da bereizketa. Aisialdirako baino ez diren bideak naturalak izaten dira, eta, beraz, eraikuntza-elementu gutxiago behar dira horiek egiteko.

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sarearen (GBBOS) hiri barruko zatien kontserbazioaren kalkulu ekonomikoa

- Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sarea - GBBOFS

IBILBIDEA LUZERA

(km) KONTSERBAZIO-KOSTUA

(€ urtean)

1- Donostia-Irun 14,24 157.751

2- Donostia-Mutriku 55,22 611.879

3- Donostia-Beasain 74,65 861.286

4.- Deba bailara 63,31 690.963

5.- Urola bailara 34,08 379.618

6- Bergara-Beasain 26,45 283.834

7.- Bidasoa bailara 6,20 65.387

8.- Leitzaran bailara 19,94 210.412

9.- Ego bailara 1,41 15.580

Guztira 295,50 3.276.710

Laburbilduz, kalkulatzen da urtean hiru bat milioi euro kostatuko dela GBBOFSren kontserbazioa, Sarea erabat amaitua denean.

5.3.3.- BIZIKLETAREN ERABILERA SUSTATZEKO KOSTUAK

Kontzeptu horretarako jarduerak egiteko kalkulatutako kostua 150.000 € da, urteko.

5.3.4.- KOSTU GUZTIA ETA LAURTEKOKAKO BANAKETA

Foru Sare Berrian egiteko dauden zatiak eraikitzeko lehentasunak esleitu ostean, GBBLPS egiteko programazio ekonomikoa egin da. Bi laurtekotan esleitu da kostu guztia: Honenbestez, ehun bat milioi eurokoa izango da GBBLPSren jardueren kostua, guztira, dagozkion bi laurtekoko aplikazioan. Beraz, hirurogeita bi milioi euro inguru geratuko lirateke programatu gabeko eraikuntza-gastuetarako.


HASIERAKO ONARPENA



Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Foru Sareko hiriarteko zatiak egiteko eta kontserbatzeko zenbatespen ekonomikoa GBBOFS laurtekoka

IBILBIDEA

Lehen laurtekoa Bigarren laurtekoa Programatu gabe

Egitea (€)

Kontserbazioa (€)

Sustapena (€)

Egitea (€)

Conservación (€)

Sustapena (€)

Egitea (€)

1- Donostia-Irun 2.331.631 156.399

600.000

3.744.282 356.256

600.000

4.401.425

2- Donostia-Mutriku 4.335.124 369.014 8.106.649 952.921 23.106.070

3- Donostia-Beasain 13.372.360 2.021.740 9.092.448 2.675.193 14.232.709

4.- Deba bailara 10.852.996 1.210.845 12.548.469 2.225.813 8.619.315

5.- Urola bailara 4.052.351 1.048.085 0 1.048.085 7.222.011

6- Bergara-Beasain 4.079.005 475.255 5.216.389 868.347 4.277.097

7.- Bidasoa bailara 0 261.549 0 261.549 0

8.- Leitzaran bailara 0 841.648 0 841.648 0

9.- Ego bailara 0 0 1.279.606 62.321 0

Balantzea, guztira 39.023.467 6.384.535 600.000 39.987.843 9.292.134 600.000 61.858.626

45.408.002 50.045.535 61.858.626


HASIERAKO ONARPENA



5.4.- JARDUERA-TRESNAK

5.4.1.- ERAIKUNTZA-PROIEKTU TEKNIKOA

Bizikleta-bideak eraikitzeko, hobetzeko eta kontserbatzeko lanak egiteko, dagokion eraikuntzaren proiektu teknikoa onartu behar da aldez aurretik. Osorik eta xehe-xehe zehaztu behar dira proiektu horretan egin behar diren obrak. Euskal Autonomia Erkidegoan nahitaez bete beharreko arau teknikoen araberakoak izan behar dute eraikuntza-proiektuek, eta, obren ezaugarrien arabera, azterketa geologiko eta geotekniko eta hidrologikoak eta egitura-, zirkulazio- eta segurtasun-azterketa guztiak izan behar dituzte, ezusteak eta zailtasunak saihesteko, bai bidea egitean, bai ondorengo funtzionamenduan. Obrek kokaleku duten natura-, landa- edo hiri-ingurunea errespetatu behar dute eta behar bezala egokitu behar dira haietara, nahitaez bete beharreko ingurumen-araudian ezarritakoa beti betez.

5.4.1.1.- Ingurumen-memoria

Eraikuntza-proiektu teknikoek ingurumen-memoria bat izan behar dute ezinbestean, eta gutxienez aurkibide hau, kasu bakoitzera egokituta. Dena den, une horretan indarrean dagoen ingurumen-inpaktuei buruzko legeriaren arabera idatziko da.

Proiektuaren deskribapena.

Ordura arteko prozesu parte-hartzailea.

Proposatutako alternatiba nagusiak eta haien ingurumen-balorazioa.

Ingurumen-legeria eta erreferentziazko lurralde- eta sektore-plangintza.

Ingurumen-inbentarioa.

Ingurumen-ondorio garrantzizkoak identifikatzea eta baloratzea.

Prebentzio-neurriak eta neurri zuzentzaile eta konpentsatzaileak. Proiektuan txertatzeko behar adinako xehetasun-maila izatea eskatuko da, eta balorazio ekonomikoa ere egin beharko da.

Ingurumena zaintzeko eta ikuskatzeko programa. Ingurumena zaintzeko eta ikuskatzeko programaren balorazio ekonomikoa ere jasoko da.

Ingurumen-inpaktuaren azterketa egiteko zailtasunak.


Dokumentazio grafikoa: planoak, irudiak, argazkiak, etab.

FSBko proiektu bat ingurumen-inpaktuaren ebaluazio-prozedurapean baldin badago, indarrean dagoen legearen arabera45, Ingurumen Inpaktuaren Azterketa behar du proiektuak, edo, hala badagokio, Ingurumen Inpaktuaren Azterketa Sinplifikatua, uneko ingurumen-legediari jarraiki. Gomendatzen da tokiko erakundeek Udal Sare Berria egiteko sustatutako azterketek eta proiektuek ere antzeko ingurumen-memoriak izatea.

5.4.2.- BIZIKLETA-BIDEEN PLANGINTZA ETA PROIEKTURAKO GOMENDIO TEKNIKOAK

(GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN ESKULIBURUA)

Oinarrizko gomendio tekniko batzuen hautaketaren ondorio da ―Gipuzkoako Bizikleta Bideen Eskuliburua‖. Eskarmentua kontuan hartuz, gomendio horiek jotzen dira plangintzaren errealitate jakinei eta Gipuzkoako bizikleta-bideen proiektuari erantzuteko egokienak. Aldizka eguneratu behar da eskuliburua. Hurrengo eguneraketetan, bizikleta-bide berrien diseinu eta eraikuntzarako ingurumen-irizpideak gehituko zaizkio eskuliburuari, baita mantentze- eta ustiatze-lanetarako jardunbide egokien kodea ere.

5.4.3.- GIPUZKOAKO FORU BIZIKLETA BIDEEN SAREAREN BEHATOKIA

GBBFSren Behatokiak lagundu egingo du segimendu- eta ebaluazio-lanak egiten. Gipuzkoako Foru Aldundiko Ingurumen Zuzendaritza Nagusiak abiarazitako eraikuntza-, kontserbazio- eta sustapen-jarduerak sustatu eta bideratu behar dituzte lan horiek. Zuzendaritzako zerbitzu teknikoek zuzenean kudeatzen dute behatokia. Plangintzari berari estu lotuta egon izan da beti erabiltzaile-kopuruaren zenbaketa; kasu honetan, ordea, bizikletaren erabileraren sustapenari, hiriko bizikletazale izan daitezkeenen erakarpenari, oinezkoen eta bizikletazaleen baterako zirkulazioan (oinezkoak/ziklistak eta kirolari/aisiari/turismoari lotutako erabilerak) bizikidetza egokia izateari, toki-mugapen handiei, motordun hondar-zirkulazioei, oinezkoentzako/ziklistentzako bideen baterako erabileraren kultura-eskasiaren eta era guztietako inguruko jabetzei ere lotuta egon behar du. Beraz, zati bakoitzaren erabilera nagusia zehazteari lotutako dago eginkizun hori; hitz gutxitan esanda, motorrik gabeko mugikortasun-eskariaren kudeaketari.

Horregatik, datu horietatik bideen erabilera orokorrari buruzko indizeak eta zati bakoitzeko erabiltzaileei buruzko (oinezkoak/ziklistak) eguneroko datu garbiak ateratzen ari direnez jada, beste zenbait gai interesgarriz gain, GBBOFSren kudeaketa-ereduaren ardatzean bertan dago zerbitzu hori, baita GBBLPSren tresna-maparenean ere, betiere Gipuzkoako Bizikleta Estrategiaren eta haren adierazle-

45

Urtarrilaren 11ko 1/2008 Errege Dekretu Legegilea, zeinaren bidez onartzen den Proiektuen Ingurumen Inpaktua Ebaluatzeko Legearen eta otsailaren 27ko 3/1998 Legearen (EAEko Ingurumena Babesteko Orokorra) testu bateratua.


HASIERAKO ONARPENA



premiaren zerbitzura, eta mantentze- eta ustiatze-zerbitzuei oso lotua, GBBOFSren beharrei haren zirkulazioei baino gehiago begiratzen baitiete.

Hiru urteko gidaritza- eta jarduera-eskarmentua du jada Behatokiak, eta alderdi hauei lotutako informazio erabilgarria emateko lanak egiten ditu:

1. Bizikleta-erabileraren ebaluazioa. Erabiltzaile-kopurua, modalitate-banaketa eta bidaiatzeko

arrazoiak. 2. Kontagailu-sistema automatikoaren mantentze-lana eta kalibrazioa. Eskuzko kontraste-

zenbaketak. 3. Erabiltzaile-moten eta ibilbide-tarteen ezaugarrien azterketa. 4. Bideen bizikletan ibiltzeko egokitasunaren, irisgarritasunaren, segurtasunaren eta

konektibitatearen ebaluazioa. Gogobetetze-mailari buruzko inkestak erabiltzaileei. 5. Tokiko eta eskualdeko jardueren segimendua oinezko/bizikleta-bideei eta bizikletari

dagokienez. 6. Datu-bilketa, hilero, eta lau hilean behin txostena, eguneko eta hileko balioekin. GBBOFSren

erabilerari buruzko ebaluazio-txostena, urtero. 7. Berariazko arazoei buruzko txostenak egitea eta aholkularitza ematea proiektu-, eraikuntza- eta

kontserbazio-sailari.

GBBOFSren Behatokiaren datu berrienen (2008koak) laburpena dokumentu honetako 3.2.1.3.1. atalean (“Hiriarteko sarean erregistratutako eskaera”) duzue. Informazio gehiago nahiz izanez gero, begiratu www.gipuzkoabizikletaz.net web-orria, hor baitaude orain arte egindako txostenak.

5.4.4.- BIZIKLETA BIDEEN FORU SAREAREN KATALOGOA

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarean sartu behar duten eta lehendik dauden bizikleta-bideen inbentarioa egiten ari da, 1/2007 Foru Arauak agintzen duenez. Titulartasunak erregulatu ondoren, Gipuzkoako Foru Aldundiak lehenbiziko ―Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoa‖ egingo du. Foru-sareko bizikleta-bide guztien zerrenda xehatua eta sailkapena izan behar ditu Katalogoak, baita haien identifikazioa eta izen ofiziala ere. Etengabe eguneratu behar da Katalogoa. Foru-titulartasuneko bizikleta-bidetzat jotzen dira Gipuzkoako Foru Aldundiak, bizikleta-bideei buruzko gaian eskumena duen organoak proposatuta, Foru Dekretuaren bidez erabiltzeko izendatutako azpiegiturak, eta Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoan sartuta daudenak. Bidea beste foru-departamentu bati esleituta baldin badago, bi departamentuek batera egindako proposamenaren bidez izendatuko da. Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoa aldatu egin behar da, lehendik zeuden bizikleta-bideen titulartasuna aldatu egiten bada, edo Gipuzkoako Foru Aldundiak foru bizikleta-bide berriak eraikitzen baditu.

5.4.5.- GIPUZKOAKO BIZIKLETA BIDEEN OINARRIZKO FORU SAREAREN KONTSERBAZIO-PLANA

GBBOFSren Kontserbazio Plan bat prestatu eta hor zehaztu behar dira egin beharreko lanak: bideak mantentzea eta garbitzea, zoru-konponketa, belar-sastrakak garbitzea, lorezaintza, hesiak eta seinaleak aldatzea, eta drainatze- eta argi-sistemak mantentzea. Egindako zatien kontserbazioak bizikleta-bideko plataformaren eta hurbileneko inguruaren ingurumen-diagnostikoa ere izan behar du, ingurunearen gaineko inpaktu aipagarriak atzeman eta eragin kaltegarri horiek ahalik (baldin badago) eta gehiena gutxitzeko eta zaintza- eta behaketa-lanetan prebentzio-neurriak ere tartekatzeko, gerora inpakturik ez izateko. Ingurumen Iraunkortasunari buruzko D Txostenaren “Ustiatze-fasean prebentzio-neurriak eta neurri zuzentzaileak definitzeko irizpideak” atalean ezarritako irizpideen arabera egin behar dira kontserbazio-lanak, bizikleta-bide bakoitzaren egoerara egokituta betiere.

5.4.6.- ―GIPUZKOAKO BIDEGORRIAK‖ IZENA

Bizikleta Bideen Sarearen hedatzea erregularizatzeko eta haren ezaugarri funtzionalak pixkanaka ordenatuz joateko, 'Gipuzkoako Bidegorriak' izena eta marka erregistratua sortu dira. Horren helburua da Gipuzkoako Lurralde Historikorako interes orokorrekoak diren eta gutxieneko baldintza funtzional batzuk dituzten bizikleta-bideak —foru-titulartasuna izan edo ez izan— izen komun bakarrean biltzea. Bizikleta-bideen alorrean eskumena duen organoarena da bizikleta-bideko zati bati izen hori emateko ahalmena. Foruak, udalerriak edo beste titularren batek eskatuta egin daiteke izapide hori, betiere bi alderdiek horretarako interesa badute eta ados badaude. Izen hori eman aurretik, ezinbestekoa da bizikleta-bidearen seinaleak erregularizatzea, zirkulazioari buruzko araudia eta Bizikleta Bideen Foru Sareko Seinaleen Katalogo ofiziala kontuan izanik. Halaber, bizikleta-bideen alorrean eskumena duenak ezarriko ditu izena erabiltzeko baimenak, bizikleta-bidearen zati jakin bat hedatzeko. Ingurumenari inpaktu txikia egiten dion eta paisaian integratuko den bizikleta-bideen sarea egin ahal izateko, izendapen hori erabili ahal izateko, baldintza funtzionalez gain bidea eraikitzean eta ustiatzean gutxieneko ingurumen-irizpide batzuk betetzen diren ere aztertuko da.

5.4.7.- GIPUZKOAKO BIZIKLETAREN ESTRATEGIA

Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia egiteko agintzen du Gipuzkoako Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Arauak (81. artikulua).



HASIERAKO ONARPENA



Estrategia horrek zenbait politika eta jarduera-ildo zehaztuko ditu. Horien azken helburua da bizikletaren eta Gipuzkoako bizikleta-bideen erabilera sustatzea. Halaber, estrategia gauzatzeko, hura aldi baterako programatzeko eta beste zenbait administrazio eta eragilerekin lankidetzan aritzeko sistema eta ebaluazio-sistemetarako baliabideak zehaztu behar ditu. Bizikleta-bideen alorrean eskumena duen foru-organoak egin behar du estrategia hori, partaidetza-prozesu baten bidez, administrazio, erakunde, gizarte- eta enpresa-eragile eta herritar interesdun guztiei leku eginez. Gutxienez bost urtean behin berrikusi behar da Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia.

5.4.8.- GIPUZKOAKO BIZIKLETAREN KONTSEILUA

Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua sortzeko agintzen du Gipuzkoako Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Arauak (82. artikulua). Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua kontsulta- eta aholku-organoa da, Gipuzkoan bizikletari eta bizikleta-mugikortasunari lotutako Gipuzkoako administrazioek, erakundeek eta gizarte- eta enpresa-eragileek hitzartu eta parte hartzeko organoa. Bizikleta-bideen alorrean eskumena duen foru-departamentuari atxikitako organo gisa osatuko da Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua. Hona hemen Gipuzkoako Bizikletaren Kontseiluaren zeregin orokorrak:

a) Gipuzkoako Bizikletaren Estrategia egiteko eta berrikusteko aholku ematea b) Gipuzkoako Bizikletaren Estrategiaren segimenduan eta ebaluazioan parte hartzea c) Gipuzkoako mugikortasunaren arloan bizikletaren erabilera sustatzen laguntzea d) Foru-sareko nahiz tokiko eta eskualdeko bizikleta-bideetan eta bizikletaz eroso eta seguru

ibiltzeko egokituta dauden beste zenbait eremutan bizikletaren erabilera sustatzen laguntzea e) Jarduerak koordinatzea eta esperientziak trukatzea f) Organoko kideen partaidetza eta adostasuna sustatzea

Gipuzkoako Bizikletaren Kontseiluaren Araudia onartzen duen Irailaren 9ko 70/2008 Foru Dekretuak garatzen ditu haren berariazko eginkizunak, egitura, funtzionamendua eta osaera. Kontseiluko parte-hartzaileak hauek dira: batzarkide-taldeak, Foru Aldundiaren eta Eusko Jaurlaritzaren hainbat departamentu, eskualdeko erakundeak, udalak, sindikatuak, EHU, Donostiako Bizikletaren Behatokia, hiriko bizikleta-elkarteak, Gipuzkoako Txirrindularitza Elkargoa eta beste elkarte batzuk.

Lau lan-batzorde eratu dira:

- Bizikleta-estrategia eta bizikleta-bideen plangintza - Oinezkoentzako/ziklistentzako bideen erabilera, bizikleta-erabilgarritasuna eta bizikidetza - Jaurlaritzaren, foru-aldundien eta udalen arteko koordinazioa bizikletari dagokionez - Bizikletaren intermodalitatea beste garraiobide batzuekiko

5.4.9.- BIZIKLETAREN WEBGUNEA ETA GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN BISTARATZAILEA ETA

BESTE ZENBAIT SUSTAPEN-EKIMEN

Gipuzkoan bizikletaren erabilera sustatzeko funtsezko komunikazio-tresna gisa sortu da Gipuzkoako bizikletaren web gunea (www.gipuzkoabizikletaz.net). Batez ere, hiriko bizikletari berriari erantzuteko eta bizikletari potentziala erakartzeko pentsatua dago, eta Gipuzkoan bizikletaz ibiltzeko prestatutako ondare guztia (Gipuzkoako Bizikleta Bideen Oinarrizko Sare burutua Oinarrizko Sarean sartu gabeko zatiak) ikusteko bistaratzailea du. Pixkanaka, atal guztiak hobetzea espero dugu. Bestalde, lau hilean behin Bizikletaz aldizkaria argitaratzeko asmoa dago.


HASIERAKO ONARPENA




HASIERAKO ONARPENA



5.5.- GIPUZKOAN MOTORRIK GABEKO MUGIKORTASUNA (BIZIKLETAZ/OINEZ IBILTZEA) GARATZEKO ETA ALOR HORRETAKO ERAKUNDEAK KOORDINATZEKO DAUDEN EDO SOR DAITEZKEEN ALORRAK ETA TRESNAK

5.5.1.- EUSKO JAURLARITZA: EAE-KO BIZIKLETA BIDEEN OINARRIZKO SAREAREN GARAPENA

ETA BIZIKLETARI BURUZKO EAE-KO POLITIKA SUSTATU ETA KOORDINATZEKO

EGUNGO EREMUAK ETA TRESNAK

KATEGORIA TRESNA

Bizikleta-politika EAEko bizikleta-estrategia

Partaidetza eta erakundeen koordinazioa

Erakundeen arteko mahaia Gizarte-erakundeen mahaia

Sektorekako plangintzaren eta lurralde-antolamenduaren arteko koordinazioa

EAEko Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektoriala Irizpide-transmisioa (LAG, LPP,LPS, HAPOak)

5.5.2.- GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA: GIPUZKOAKO BIZIKLETA-BIDEEN OINARRIZKO SAREA

ETA BIZIKLETARI BURUZKO FORU-POLITIKA SUSTATZEKO EGUNGO EREMUAK ETA

TRESNAK

KATEGORIA TRESNA

Araudia GLHko Bizikleta Bideei buruzko 1/2007 Foru Araua

Bizikleta-politika Gipuzkoako Bizikleta Estrategia (1/2007 FA)

Parte-hartzea Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua (1/2007 FA)

Erakundeen arteko koordinazioa

Gipuzkoako Bizikletaren Kontseilua: Udalak-Foru-Aldundia-Eusko Jaurlaritza elkarrekin koordinatzeko Lan Batzordea

Plangintza sektorialak eta partzialak

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Lurralde Plan Sektoriala (1/2007 FA)

LPPen berrikuspena eta aldaketa

GBBOFSren proiektua eta eraikuntza

Oinezkoentzako/ziklistentzako bideen proiektuak eta obrak

Oinezkoentzako/ziklistentzako bideak planifikatu, proiektatu eta eraikitzeko gomendio teknikoak

Gipuzkoako Bizikleta Bideen eskuliburua (2006)

GBBOFSren kontserbazioa eta ustiapena

Bizikleta Bideen Foru Sarearen Katalogoa (1/2007 FA). GBBOFSren Kontserbazio Plana

GBBOFSeko oinezkoen eta ziklisten zirkulazio-segimendua

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Behatokia

Oinezkoen eta ziklisten zirkulazioak arautzeko berariazko gomendioak

Gipuzkoako Bizikleta Bideen Foru Sareko Seinaleen Katalogo Ofiziala (1/2007 FA)

GBBOFSean ibiltzeko gomendio-kodea

Sustapena eta Komunikazioa

www.gipuzkoabizikletaz.net Gipuzkoako bidegorrien bistaratzailea Bizikletaz aldizkaria Dibulgazio-ekitaldiak

Bizikletaren intermodalitatea GBBOFSean

Gipuzkoako Bizikletaren Intermodalitate Plana



HASIERAKO ONARPENA



5.5.3.- UDALAK ETA TOKIKO/ESKUALDEKO ERAKUNDEAK: TOKIKO BIZIKLETA-SAREAK ETA

BIZIKLETARI BURUZKO TOKIKO POLITIKAK SUSTATZEKO EGUNGO EREMUAK ETA

TRESNAK46

KATEGORIA TRESNA

Bizikleta-politika Gipuzkoako bizikletaren tokiko/eskualdeko estrategia

(Gipuzkoako Bizikletaren Estrategiarekin koordinatuta)

Parte-hartzea Tokiko eta eskualdeko foroak eta kontseiluak Bizikletaren tokiko behatokiak

Tokiko plangintza sektoriala eta hirigintzakoa

Motorrik gabeko mugikortasuna sustatzeko tokiko/eskualdeko planak (2006ko Gipuzkoako Bizikleta Bideen Eskuliburuan, zenbait irizpide-iradokizun dituzue) eta GBBOSrekiko koordinazioa

Hiri Antolamenduko Plan Orokorretako komunikazio-sistema orokorren berrikuspena

Proiektua eta eraikuntza Oinezkoentzako/ziklistentzako bideen proiektuak eta obrak

Kontserbazioa eta ustiapena Bizikletazale eta oinezkoentzako tokiko sareen kontserbazio-

plana eta udal-zerbitzuetan txertatzea

Bideen erabileraren segimendua

Azterketak eta inkestak Bizikletaren tokiko behatokiak

Oinezkoen eta ziklisten zirkulazioak erregulatzeko berariazko araudia

Oinezkoen eta ziklisten zirkulazioak erregulatzeko udal-ordenantzak

Sustapena eta Komunikazioa Bizikleta hiriko eguneroko garraiobide gisara sustatzeko

planak lantokietan, merkataritzan, ikastetxeetan... Dibulgazio- eta komunikazio-jarduerak

46

Egungo ekintza-aukera edo etorkizunean garatu ahal izango direnak nabarmen aldatzen da udalerriaren tamaina, egoera eta ezaugarrien arabera. Kasu batzuetan funtsezkoa izan daiteke eskualde-erakundeen laguntza eta ikuspegia.

Gipuzkoako Bizikleta-bideen Lurraldearen Arloko Plana · 5.5.1.- Eusko Jaurlaritza: EAE-ko...

Documents

Transcript of Gipuzkoako Bizikleta-bideen Lurraldearen Arloko Plana · 5.5.1.- Eusko Jaurlaritza: EAE-ko...