Gilgamesh

29
GILGAMESH

description

O poema de Gilgamesh,a primeira grande epopea literaria da humanidade

Transcript of Gilgamesh

Page 1: Gilgamesh

GILGAMESH

Page 2: Gilgamesh

A

Epopea de Gilgamesh foi o primeiro bestseller da humanidade, do que se fixeron versións e traducións en sumerio, acadio, hitita, hurrita, asirio e arameo. Foi un libro que influíu a todas as culturas veciñas de Mesopotamia durante polo menos dous milenios, pese a que despois caese no esquecemento case absoluto ao longo de case outros dous mil anos, ata que, no século XIX, as expedicións arqueolóxicas rescataron a civilización mesopotámica e descifraron a escritura cuneiforme.

2

Page 3: Gilgamesh

3

Page 4: Gilgamesh

4

Page 5: Gilgamesh

ARGUMENTO MÍTICO DA EPOPEA DE GILGAMESH

Na primeira táboa, trala descrición da cidade de Uruk, preséntasenos a Gilgamesh, figurado como un ser divino en dous dos seus terzos e humano no restante. A súa actuación como rei deixaba moito que desexar, pois se comportaba en ocasións como un verdadeiro déspota, polo cal os seus súbditos quéixanse ante Anu, o pai dos deuses. Estes queixumes son recibidos por devandito deus, quen se dirixe á deusa Aruru, a creadora de Gilgamesh, instándola a formar un

5

Page 6: Gilgamesh

dobre do rei para que lle fixese fronte, meténdoo en cintura, e así afastalo do seu goberno tiránico.

Facéndolle caso, Aruru, a partir da arxila, que amasa e moldea na estepa, crea un ser salvaxe, Enkidu, igual en forza a Gilgamesh, e único capaz de poñer coto ás provocaciones do rei de Uruk. Este home salvaxe, bo por natureza -e estariamos ante un prototipo do Emile de Rousseau- protexía os animais de todo tipo de cazadores. Un incidente cun dos cazadores será o que motive que Gilgamesh teña noticia daquel ser extraordinario. A fin de facelo vir a Uruk para coñecelo, a Enkidu enviaráselle unha fermosa hieródula, Shamkhat, da cal se prendaría Enkidu. Tal hieródula faloulle a Enkidu de Gilgamesh, e tamén da existencia de cidades, de xentes, en suma, do que significaba a civilización.

Enkidu, tomando conciencia do seu natural humano tras convivir coa hierdódula, e sentíndose desprazado do ambiente animalesco no que ata entón vivira, marcha con ela a coñecer a Gilgamesh.

A segunda táboa narra a adaptación de Enkidu á civilización, o encontro de ambos heroes e a subseguinte loita entre ambos. O feroz combate dará paso a unha inquebrantable amizade -con ribetes de homosexualidade-, amizade capaz de superar calquera continxencia.

Na terceira táboa Gilgamesh fálalle de importantes proxectos, entre eles, ir combater ao xigante Humbaba, terrible ser -xa coñecido por Enkidu cando este andaba errante pola estepa cos animais-, ser que vomitaba lume e que vixiaba o frondoso Bosque dos Cedros, morada exclusiva dos deuses.

A quinta táboa conta as peripecias da viaxe e a loita feroz contra Humbaba, o seu gardián -loita descrita de modo dantesco-, a quen dá morte Enkidu.

Na táboa seguinte, a sexta, Gilgamesh procede a bañarse e a vestirse coas súas atavíos reais. Esta acción é observada pola deusa Ishtar, a cal queda atraída pola prestancia do rei de Uruk, a quen lle propón o seu amor. Gilgamesh rehúsa, Encolerizada por este desprezo, Ishtar acode ante Anu, o seu pai, e pídelle vinganza. Esixe para iso a creación dun Touro Celeste que dese morte a Gilgamesh e ao seu amigo Enkidu. Enviado o Touro Celeste á terra, entre Enkidu e

6

Page 7: Gilgamesh

Gilgamesh, despachan á fiera, dándolle morte. Ishtar, que viu este feito, maldí a Gilgamesh, pero Enkidu, nun alarde máis de terrible osadía, lanza ata unha porción da carne do Touro, xa descortizado, ao rostro da deusa, á vez que a insulta.

Anu, coñecedor daquela acción, decretaraa morte de ambos heroes, pero dado que Gilgamesh tiña un alto compoñente de divinidad na súa persoa -dous terzos-, só Enkidu, un simple humano, debía morrer.

A oitava táboa dedícase ao queixume de Gilgamesh, que presenciou, impotente, a morte do seu amigo Enkidu.

A novena táboa, continuación directa da anterior, prosegue co queixume de Gilgamesh ante o cadáver de Enkidu, preguntándose que significado tiña a morte, experiencia ata entón nunca coñecida por el. Cheo de temor, e por instinto de conservación, intenta pescudar como podería esquivala e conseguir así a inmortalidade, a Vida eterna, en suma, a Vida dos deuses. Para iso emprende unha longa peregrinaxe, abandonando a súa cidade e trasladándose ao mundo da natureza, rexeitando así a cultura e a civilización. Intentará conectar cun antepasado seu, Utanapishtim, pois sabía que vivía nun remotísimo país inaccesible, lugar onde o situaron os deuses, ao concederlle a Vida eterna, logo de salvarlle dun devastador Diluvio. Era preciso arrincarlle o segredo de como lograra gozar daquel tipo de Vida, sen deixarse amilanar polas penalidades dunha longa viaxe, no medio dun ambiente totalmente descoñecido.

Os seus pasos lévanlle á mítica montaña Mashu ou Dobre Montaña, lugar por onde saía e poñíase o sol. Os seus gardiáns, os homes-escorpións advírtenlle que ningún mortal atravesara aqueles parajes, pero recoñecido divino nos seus dous terzos, os misteriosos seres permítenlle atravesar a montaña e percorrer o longo e tenebroso subterráneo polo que se escondía o Sol, e cuxo camiño final desembocaba nun Paraíso, repleto de árbores con froitos de brillantes pedras preciosas -era o xardín de Shamash- e cuxa descrición non coñecemos na súa totalidade por estar rota a táboa neste punto.

A décima táboa presenta a Gilgamesh nun punto inconcreto, a beiras das Augas da Morte, entendidas como un vasto e impenetrable Océano. O heroe áchase xunto á mansión dunha camareira divina, de nome Siduri, a cal recela de Gilgamesh á vista de como ía vestido. Tras contarlle Gilgamesh os seus peripecias e o motivo da súa viaxe, así como pedirlle información sobre como achar o camiño que conducía ao País da Inmortalidade, a camareira aconséllalle que desista daquel empeño e que aproveitase os días de vida terrea e apurase os praceres que esta lle ofrecía, deixando ao carón as súas preocupacións:

7

Page 8: Gilgamesh

Gilgamesh, por que vagas dun lado para outro?

A Vida que persegues non a atoparás xamais.

Cando os deuses crearon a Humanidade,

asignaron a morte para esa Humanidade,

pero eles retiveron entre as súas mans a Vida.

En canto a ti, Gilgamesh, enche o teu ventre,

vive alegre día e noite,

que os teus vestidos sexan inmaculados,

lávache a cabeza, báñache,

atende ao neno que che tome da man,

deleita á túa muller, abrazada contra ti.

Tal é o destino da Humanidade!

Estamos, pois, ante o famoso carpe diem, cantado moitísimos séculos despois por Horacio nunha das súas famosas Odas. Con todo, ante a insistencia de Gilgamesh, Siduri indícalle que se entrevistase cun tal Urshanabi, o barqueiro de Utanapishtim, a única persoa capaz de guiarlle a través das Augas da Morte. Hai que remarcar que este Utanapishtim era unha das poucas persoas á que os deuses concedéronlle a Inmortalidade ao salvarlle dun pavoroso Diluvio, co que os Grandes deuses castigaran tempo atrás á Humanidade.

A esta temática, o Diluvio Universal, dedícase a totalidade da táboa undécima, así como a unha unha serie de probas a que lle somete Utanapishtim a Gilgamesh para demostrarlle que non podía alcanzar a Vida Eterna. No entanto, a instancias da esposa de Utanapishtim -que tamén se salvou do Diluvio- o “Noé

8

Page 9: Gilgamesh

mesopotámico” revela a Gilgamesh a existencia dunha planta milagrosa, que proporcionaba a eterna mocidade -non a inmortalidade- e que se achaba no fondo do mar. Gilgamesh, deseoso de facerse con aquel gran agasallo, logra obtela, pero nun trazo de xenerosidade no canto de comela el só, gárdaa para facer partícipe das virtudes da mesma, tempo despois, aos anciáns de Uruk. Con todo, durante o regreso á súa cidade, e mentres fai un alto no camiño para bañarse e refrescarse, unha serpe apodérase da planta, deixando a súa pel tras de si. Gilgamesh ponse a chorar e agora é cando comprende o significado da súa realidade: a inmortalidad ou a segunda mocidade non era para el, non era para ningún humano. Entristecido, prosegue a súa viaxe con Urshanabi e o Poema finaliza cando Gilgamesh ensínalle orgulloso a Urshanabi as murallas de Uruk, a súa cidade.

A lectura da epopeya de Gilgamesh trae sempre novas orixes: a primeira viaxe, o primeiro diluvio, a primeira amizade, a primeira aventura de amor homosexual, a primeira dicotomía entre natureza e civilización, a primeira interpretación dos soños, a primeira tentativa de escapar á morte, e tantas outras cousas que están aí por primeira vez, pola razón xa mencionada: é a primeira obra literaria, e en certo sentido, aínda que estea escrita en verso, a primeira novela.

9

Page 10: Gilgamesh

A Epopea de Gilgamesh é unha das primeiras mostras da literatura nas que se se menciona a escritura de xeito explícito.

O autor do poema confirma que se dispón a trascribir os textos escritos polo lendario rei sabio:

Ve agora a buscar

o cofre de cobre

manipula nel

o anel de bronce

Abre nel

o pomo do segredo

e extrae a táboa de lazulita

para descifrar

como Gilgamesh

superou tantas probas.

10

Fálase dun relato escrito e dunha transcrición dese relato, máis que dun canto como parece suceder nos textos considerados homéricos, nos que apenas hai ningunha mención á escritura

Page 11: Gilgamesh

11

Page 12: Gilgamesh

FRAGMENTOS DO POEMA DE GILGAMESH xunto con algúns versículos que aparecen na Biblia (Xénese VI-VIII). O poema data do III milenio a.C., e o relato bíblico é aproximadamente do século VI a.C.

(reproducimos a páxina de www.uv.es/ivorra/Historia/Historia_Antigua/Gilgamesh.html)

Gilgamesh habló a Utnapishtim el Lejano: «Te he estado observando, pero tu aspecto no no es extraño, ¡eres como yo! Tú mismo no eres diferente, ¡eres como yo! Tenía la intención de luchar contra ti, pero (en cambio) mi brazo se posa amistosamente sobre ti. Dime, ¿cómo asististe a la Asamblea de los dioses y encontraste la vida (eterna)?» Utnapishtim habló a Gilgamesh, diciendo: "Te revelaré, Gilgamesh, una cosa oculta, y un secreto de los dioses te diré:

Suruppak, ciudad que tú conoces y que en las riberas del Éufrates está situada, esa ciudad era muy antigua, y había dioses en ella. Los corazones de los grandes dioses los impulsaron a suscitar el diluvio. El padre de todos, Anu, ordenó el juramento [de no revelar lo que allí se hablara], el valiente Enlil era su consejero, Ninurta, su asistente, Ennuge, su irrigador. Ea (el sabio príncipe) también estaba con ellos bajo el juramento [de silencio], así que repitió su parlamento a la choza de cañas: «¡Choza de cañas, choza de cañas! ¡Pared, pared! ¡Oh, Hombre de Suruppak, hijo de Ubar-Tutu! ¡Demuele (esta) casa y construye una nave! Renuncia a tus riquezas y busca la vida. ¡Desdeña tus pertenencias y salva a los seres vivos! Haz que todos los seres vivos suban al barco. El barco que has de construir ha de tener las mismas dimensiones: su longitud debe corresponder con su anchura. Constrúyele un tejado como el Apsu.».

Haz para ti un arca de maderas bien acepilladas: en el arca dispondrás celdillas, y las calafatearás con brea por dentro y por fuera. Y has de fabricarla de esta suerte: la longitud del arca será de trescientos codos, la latitud de cincuenta, y de treinta codos su altura. [...] Y de todos los animales de toda especie meterás dos en el arca, macho y hembra, para que vivan contigo.

Entendí y dije a Ea, mi señor: «He aquí, mi señor, lo que así ordenaste tendré a honra ejecutar. Pero, ¿qué contestaré a la

12

Page 13: Gilgamesh

ciudad, a la gente y a los ancianos?» Ea habló, diciéndome a mí, su servidor: En tal caso, esto es lo que has de decirles: «He sabido que Enlil me es hostil, de modo que no puedo residir en vuestra ciudad, ni poner mi pie en el territorio de Enlil. Por lo tanto, a lo profundo bajaré, para vivir con mi señor, Ea. Pero sobre vosotros derramará la abundancia, los pájaros selectos, los más excelentes peces. La tierra se colmará de riqueza de cosechas. Por la mañana hará que lluevan panes y por la noche trigo».

Al primer resplandor del alba, [la gente de] la región se juntó a mi alrededor, el carpintero trajo su hacha, el artesano de las cañas trajo su piedra (de trabajo), [...] el niño llevaba la brea, el débil trajo todas las otras cosas necesarias. Al quinto día tendí su maderamen exterior. Un acre (entero) era el espacio de su suelo, diez docenas de codos la altura de cada pared. Diez docenas de codos cada borde del cuadrado puente. Preparé los contornos (y) lo ensamblé. Lo proveí de seis puentes, dividiéndolo (así) en siete pisos. Cada piso lo dividí en nueve compartimentos. Clavé desaguaderos en él. Me procuré pértigas y acopié suministros. Tres sar de betún eché en el horno. Tres sar de asfalto también eché en el interior, tres sar de aceite los portadores de cestas transportaron, Aparte de un sar de aceite que la calafateadura consumió, y los dos sar de aceite que el barquero estibó.

Bueyes maté para la gente y sacrifiqué ovejas cada día. Mosto, vino rojo, aceite y vino blanco di a los trabajadores para beber, como si fuera agua del río, para que celebrasen como en el día del año nuevo. Abrí... ungüento, aplicándo(lo) a mi mano. Al séptimo día el barco estuvo completo. La botadura fue ardua. Tuvieron que formar una pista de rodillos que llevaban de atrás adelante hasta que dos tercios de la estructura entraron en el agua. Cuanto tenía cargué en él: cuanta plata tenía cargué en

Por tanto tomarás contigo toda especie de comestibles, y los pondrás en tu morada, y te servirán tanto a ti como a ellos de alimento. [...] En el plazo señalado del día dicho, entró Noé con Sem, Cam y

13

Page 14: Gilgamesh

él; cuanto oro tenía cargué en él; cuantos seres vivos tenía cargué en él. Toda mi familia y parentela hice subir al barco. Las bestias de los campos, las salvajes criaturas de los campos. Todos los artesanos hice subir a bordo.

Jafet, sus hijos, su mujer, y las tres mujeres de sus hijos con ellos, en el arca.

Shamash me había fijado un tiempo: «¡Por mañana haré que lluevan panes, y por la noche trigo! ¡Sube [entonces] a bordo y sella la entrada!» Aquel tiempo señalado llegó: por la mañana, hizo que llovieran panes, y por la noche trigo. Contemplé la apariencia del tiempo. El tiempo era espantoso de contemplar. Subí al barco y sellé la entrada. Por haber calafateado el barco, a Puzur-Amurri, el barquero, cedí la casa con todo su contenido. [En otros textos, Utnapishtim le entrega al barquero, que cierra la escotilla por fuera, una tablilla nombrándolo heredero de todos sus bienes que quedan atrás.]

[...] Y el Señor lo cerró por la parte de afuera.

Al primer resplandor del alba, una nube negra se alzó del horizonte. En su interior Adad truena, mientras Sullat y Hanis van delante, moviéndose como heraldos sobre colina y llano. Erragal arranca los amarraderos; avanza Minurta y hace que los diques se desborden. Los Anunnaki levantan las antorchas, encendiendo la tierra con su fulgor. La consternación por los actos de Adad llega a los cielos, pues volvió en negrura lo que había sido luz. La vasta tierra se hizo añicos como una vasija. Durante un día el viento del sur sopló, más y más fuerte, sumergiendo los montes, atrapando a la gente como un ataque. Nadie ve a su prójimo, no pueden reconocerse unos a otros en el torrente. Los dioses se aterraron del diluvio y, retrocediendo, ascendieron al cielo de Anu. Los dioses se agazaparon como perros acurrucados contra el muro exterior.

Pasados los siete días, las aguas del diluvio inundaron la Tierra. [...] Entonces vino el diluvio por espacio de cuarenta días sobre la tierra, y crecieron las aguas.

Ishtar gritó como una parturienta, la señora de dulce voz de los dioses gime: «Los días antiguos se han trocado, ¡ay!, en arcilla porque dije maldades en la asamblea de los dioses. ¡Cómo

[...] y todo cuanto en la tierra tiene aliento de vida, todo pereció. [...] Y las

14

Page 15: Gilgamesh

pude decir maldades en la asamblea de los dioses, provocando una catástrofe para destrucción de mi gente! ¡No tardé más en dar a luz a mi querido pueblo de lo que él tarda ahora en llenar el mar como los peces! Los dioses Anunnaki lloraban con ella, Los dioses, humildemente, lloran sentados, con los labios ardiendo, muertos de sed.

aguas dominaron la tierra por espacio de ciento cincuenta días.

Seis días y siete noches sopló el viento del diluvio, mientras la tormenta del sur barre la tierra. Al llegar al séptimo día, la tormenta del sur (transportadora) del diluvio amainó en la batalla, que había reñido como un ejército. El mar se aquietó, la tempestad se apaciguó, el diluvio cesó. Contemplé el tiempo: la calma se había establecido, y toda la humanidad había vuelto a la arcilla. El paisaje era llano como un tejado. Abrí una escotilla y la luz hirió mi rostro. Inclinándome muy bajo, me senté y lloré, deslizándose las lágrimas por mi cara. Miré en busca de la línea litoral en la extensión del mar: a doce leguas emergía una región (de tierra). En el Monte Nisir el barco se detuvo. El Monte Nisir mantuvo sujeta la nave, impidiéndole el movimiento, Un primer día, un segundo día, el Monte Nisir mantuvo sujeta la nave, impidiéndole el movimiento. Un tercer día, un cuarto día, el Monte Nisir mantuvo sujeta la nave, impidiéndole el movimiento. Un quinto y un sexto (día), el Monte Nisir mantuvo sujeta la nave, impidiéndole el movimiento.

Al llegar el séptimo día, envié y solté una paloma. La paloma se fue, pero regresó. Puesto que no había descansadero visible, volvió. Entonces envié y solté una golondrina. La golondrina se fue, pero regresó; Puesto que no había descansadero visible, volvió. Después envié y solté un cuervo. El cuervo se fue y, viendo que las aguas habían disminuido, come, se rasca, se atusa las plumas, pero no regresa.

Dios, entre tanto, teniendo presente a Noé, y a todos los animales, y a todas las bestias que estaban con él en el arca, hizo soplar el viento sobre la tierra, con que se fueron disminuyendo las aguas. [...] Y el arca, a los veintisiete días del mes séptimo, reposó sobre los montes de Armenia. Las aguas iban menguando de continuo, pues en el primer día de este mes se descubrieron las cumbres de los montes. Pasados después cuarenta días, abriendo Noé la ventana que tenía hecha en el arca, despachó al cuervo, el cual no volvió hasta que las aguas se secaron sobre la tierra. Envió también después de él la paloma, para ver si ya se habían acabado las aguas en el suelo de la tierra, la cual,

15

Page 16: Gilgamesh

no hallando donde posarse, volvió a él, al arca, porque había agua sobre toda la tierra [...]

Entonces dejé salir (todo) a los cuatro vientos y ofrecí un sacrificio. Vertí una libación en la cima del monte. Siete y siete vasijas cultuales preparé, sobre sus trípodes amontoné caña, cedro y mirto. Los dioses olieron el aroma, los dioses olieron el dulce aroma, los dioses se apiñaron como moscas en torno al sacrificio.

Cuando, al fin, la gran diosa llegó, alzó las grandes joyas que Anu había labrado para su disfrute: «Dioses, tan cierto como que no olvidaré este lapislázuli que está en mi cuello, recordaré estos días, sin jamás olvidarlos. Vengan los dioses a la ofrenda; (pero) no acuda Enlil a la ofrenda, porque, sin mostrar respeto alguno, causó el diluvio y a mi pueblo condenó a la destrucción».

Salió, pues Noé, y con él sus hijos, su mujer y las mujeres de sus hijos, como también salieron del arca todos los animales [...] Y edificó Noé un altar al Señor y, cogiendo de todos los animales y aves limpias, ofreció holocaustos sobre el altar. Y el Señor se complació en aquel olor de suavidad, y dijo: «Nunca más maldeciré la tierra por las culpas de los hombres»

Cuando finalmente llegó Enlil y vio el barco, Enlil montó en cólera, le invadió la ira contra los dioses Igigi: «¿Escapó algún ser vivo? ¡Ningún hombre debía sobrevivir a la destrucción!». Ninurta habló al valiente Enlil, diciendo: «¿Quién, salvo Ea, podía idear algo así? Sólo Ea, que conoce toda maquinación».

Ea habló al valiente Enlil, diciendo: «Tú, el más sabio de los dioses, tú, héroe, ¿cómo pudiste, sin respeto alguno, causar el diluvio? ¡Castiga al pecador por sus pecados, castiga al ofensor por su ofensa! ¡(Sin embargo), sé benévolo para que [la humanidad] no sea cercenada! ¡Sé paciente para que no muera! En lugar de traer tú el diluvio, ¡ojalá un león hubiera surgido para disminuir la humanidad! En lugar de traer tú el diluvio, ¡ojalá un lobo hubiera surgido para disminuir la

He aquí una diferencia notable entre ambos textos: en el Génesis no hay ningún dios sabio como Ea que le saque los colores a Yahveh por el crimen contra la humanidad que cometió al desencadenar el

16

Page 17: Gilgamesh

humanidad! En lugar de traer tú el diluvio, ¡ojalá una hambruna hubiera surgido para menguar la humanidad! En lugar de traer tú el diluvio, ¡ojalá una pestilencia hubiera surgido para herir a la humanidad! No fui yo quien reveló el secreto de los grandes dioses. Yo sólo hice que Utnapishtim viese un sueño, y percibió el secreto de los dioses. ¡Reflexiona ahora en lo que le atañe!».

diluvio.

17

Page 18: Gilgamesh

Hai outro episodio do poema, que tamén está conectado, aínda que de forma máis indirecta, coa mitología xudía.

A serpe que arrebata a inmortalidad a Gilgamesh (e a todos os homes con quen pensaba compartila) aseméllase á que desencadea a expulsión de Adán e Eva do Edén, impedindo que cheguen a comer da Árbore da Vida, que lles deu a inmortalidade.

Xa case no desenlace da historia, cando Gilgamesh se disapón a regresar frustrado a Uruk, o barqueiro Utanapishti, dille:

-Gilgamesh, viñeches ata aquí

con gran dor e fatiga:

Que che vou a dar cando regreses ao teu país?

Vou revelarche

un misterio

A comunicarche

un segredo dos deuses

Trátase dunha planta

coa raíz semellante á do Falso-Xasmín,

E cuxas espiñas son como as da zarza

listas para pincharte as mans.

Se consegues facerte con ela,

atoparías a vida prolongada.

18

Page 19: Gilgamesh

Gilgamesh non o dubida un instante e mergúllase ata o fondo do mar onde atopou a planta.

Apoderouse dela pese aos pinchazos

O heroe, feliz e satisfeito tras todas as penurias que sufriu, dille ao seu barqueiro UrShanabi:

-UrShanabi, esta é a planta

contra o medo á morte:

Con ela,

pódese recobrar a vitalidade.

Vou levala a Uruk, dos cercados,

onde para probar a súa eficacia

farei que a tome un vello:

Porque o seu nome é:

“O vello rexuvenece”

Logo tomareina eu mesmo,

para recuperar a miña mocidade.

O regreso a Uruk é agora feliz, grazas a este inesperado agasallo de Utanapishti. Con todo, logo de percorrer trescentos quilómetros, Gilgamesh e UrShanabi acampan:

Ao ver Gilgamesh

un pozo de auga fresca,

Entrou nel

para bañarse

19

Page 20: Gilgamesh

Pero ao cheiro da planta

unha serpe

saíu furtivamente do seu niño

e levouna

De regreso

quitouse unha pel.

A serpe que rouba a Gilgamesh a planta da mocidade, cando xa todo parecía conducir ao feliz desenlace, é o primeiro “diabolus ex machina” literario coñecido. O desenlace feliz converteuse en tráxico de xeito imprevisto:

Gilgamesh, entón sentouse

20

Page 21: Gilgamesh

e chorou

E as bágoas escorregaban polas súas fazulas.

Tomou a man de UrShanabi o Barqueiro

e díxolle:

-Para quen se esgotaron os meus brazos?

Para quen o sangue do meu corazón

se derramou?

GILGAMESH E O CINE

Dous homes e un destino, a película de George Roy Hill e protagonizada por Robert Redford e Paul Newman, é un dos exemplos máis coñecidos das tramas de amizade: dous amigos que emprenden unha viaxe xuntos.

Estas historias a miúdo acaban mal, como Thelma e Louise, de Ridley Scott, que é en certo xeito unha variación do guión de Goldman, pero agora protagonizado por dúas amigas.

É un tipo de aventura que se remonta a Gilgamesh e o seu gran amigo Enkidu.

Poderíanse atopar exemplos desde Stan Laurel e Oliver Hardy (o Gordo e o Fraco) ás xa mencionadas Thelma e Louise.

21

Page 22: Gilgamesh

22