Gaixotasun ZeliakoaGaixotasun Zeliakoa

Iker OrtizIker Ortiz

SarreraSarrera• Glutenarekiko intolerantzia iraunkorra sortarazten duen gaixotasuna da.•Glutena duten zerealak: garia, garagarra, zekalea eta oloa•Gaixotasun Zeliakoa bizitzaren edozein alditan ager daiteke.•Europan 100 biztanletik 1 zeliakoa(ohikoagoa emakumeetan)

SintomatologiaSintomatologia Gutxiago pisatzea Gose ez izatea Nekea sentitu Goragaleak Distentsio abdominala Gihar masa txikiagotu Hazkuntza moteldu Anemia: Burdin eta Azido foliko nahiko ez xurgatu Hezurren haustura: C eta D bitamina nahiko ez xurgatu

Froga diagnostikoakFroga diagnostikoakLehenengo odol-analisiak

(Gaixotasun zeliakoaren adierazleak aurkitzeko)

Adierazleak: antigliadina, antiendomisioa eta antitransglutaminasa tisularra.

Adierazitako kopurua altua bada, hesteetako biopsia egingo da diagnostikoa ziurtatzeko.

Gaixotasun zeliako motakGaixotasun zeliako motakSintomatikoa: sintoma

ezberdinak eta hesteetako biopsia positiboa. Arruntena da.

Subklinikoa: sintomarik ez baina froga diagnostikoak positiboak

Egoera estarian: une batean glutena hartu eta sintomarik ez eta digestio normala.

Potentziala: hesteko biopsia negatiboa baina joera genetikoa

TratamenduaTratamenduaGlutenik gabeko dieta zorrotza

bizitza osorakoDieta elikagai naturaletan

oinarritu: Haragia, arraina, arrautza, frutak, barazkiak, lekaleak, eta glutenik gabeko zerealak (arroza eta artoa)

Ahal den neurrian prozesaturiko elikagaiak sahiestu

Zer da glutena?Zer da glutena?Zereal batzuen hazietan

aurkitzen dugun proteiba mota bat, almidoiarekin konbinatua.

Gliadinaz eta gluteninaz osatuaGlutenarekiko alergiaren eragilea

gliadina da.

Zein zerealetan aurkitzen Zein zerealetan aurkitzen dugu?dugu?Glutena : garian, garagarran, zekalean eta

oloan

Glutenik gabeko zerealak: artoa eta arroza

KonplikazioakKonplikazioakGaixotasun zeliakoa eduki baino

lehen edo ondoren agertu daitezkeen beste gaixotasun batzuk:◦1.motako diabetes mellitusa◦Down sindromea◦Gaixotasun hepatikoa◦Tiroide guruinaren gaixotasunak

Elikagai motak gluten Elikagai motak gluten kopuruaren araberakopuruaren arabera

Berez glutenik ez duten elikagaiak

Glutena izan dezaketen elikagaiak

Zeliakoentzat debekatutako laboreekin egindako produktuak

Berez glutena ez duten Berez glutena ez duten elikagaiak elikagaiak

Esnea eta esnekiak: gaztak, zaporerik gabeko zabaltzeko gazta, gaztanbera, esnegaina, mamia..

Haragi eta errai mota guztiak, freskoak, izoztuak zein bere zukuan ontziratuak. Hestebeteak: zezina, urdaiazpiko ondua eta goi kalitateko urdaiazpiko egosia. Arrain freskoa eta arrautza-irinetan pasatu gabeko arrain izoztua, itsaski freskoa

eta bere zukuan edo oliotan ontziratutako arrain eta itsaskiak. Arrautzak. Barazkiak, ortuariak eta tuberkuluak. Frutak. Arroza, artoa eta tapioka aleak. Lekaleak. Azukrea eta eztia. Koipeak eta gurinak. Kafe-aleak edo kafe xigortua, infusioak, eta laranja, limoi eta kola freskagarriak. Ardoa eta edari apardunak. Fruitu lehor gordinak. Gatza, ardo-ozpina, ongailu-txotxak, ongailu aleak eta ongailu natural guztiak.

Glutena izan dezaketen Glutena izan dezaketen elikagaiakelikagaiak Hestebeteak: choppeda, mortadela, txorizoa, odolostea,

saltxitxak, eta abar. Pateak. Gazta urtuak, zaporerik gabeko zabaltzeko gazta,

pizzetarako gazta bereziak. Haragi-kontserbak, albondigak, hanburgesak. Arrain-kontserbak saltsan, tomate frijituarekin. Saltsak, gozagarriak eta elikagaietako koloratzaileak. Kafe-suzedaneoa, txokolatea eta kakaoa, eta makinetako

beste edari batzuk. Fruitu lehor txigortuak edo irinez eta gatzez frijituak. Gozokiak eta litxarreriak. Izozki mota batzuk. Txokolate-suzedaneoak

Zeliakoentzat Zeliakoentzat debekatutako laboreekin debekatutako laboreekin egindako produktuakegindako produktuakOgia, gari-irina, garagarra eta zekalea. Opilak, pastelak eta tartak. Gailetak, bizkotxoak eta gozogintza

produktuak. PJanari-pasta: fideoak, makarroiak, tailarinak... Higos secos. Edari destilatuak edo laboreez hartzituak:

garagarra, garagar-ura. Euren osaeran aipatutako irinak (edozein

eratan: almidoiak, fekulak, semolak, proteinak) dituzten produktu manufakturatuak.

Jaunartzeetako olatak.

Nola identifika daitezke Nola identifika daitezke elikagai horiek?elikagai horiek?

Bi jakinarazpen mota:◦ Gluten kopuru txikikoa (100 mg/kg baino txikiagoa )◦ Glutenik gabe (20 mg/kg baino txikiagoa)

Sinbolo honek bermatzen du produktu honen gluten kopurua 100 mg/kg baino txikiagoa dela

Nazioarteko sinboloa “glutenik gabea”

adierazteko.

Glutenik gabeko dieta Glutenik gabeko dieta jarraitzeko gomendioakjarraitzeko gomendioak

Erosketak egitean:◦ Produktuen etiketak begiratu◦ FACE zerrenda erabili◦ Ontziratu gabeko produktuak eta artisau

produktuak kendu◦ Produktu batekin zalantzak edukitzekotan

ez kontsumituSukaldean:

◦ Egokitu gune bat glutenik gabeko elikagaiak gordetzeko

◦ Etiketak ikusgai izan beti◦ Olioa aldatu glutendun elikagaiekin erabili badugu◦ Sukaldeko tresna garbiak erabili

Gaixotasun zeliakoa Gaixotasun zeliakoa diagnostikatu eta tratatu diagnostikatu eta tratatu

ondorenondorenNahiz eta pazieteari dietatik glutena kendu ez da inoiz sendatuko, gaixotasun hau kronikoa baita.

Pazientea periodikoki mediku edo dietistarengana joan behar da jarraipen zehatz bat edukitzeko.

GalderakGalderak1) Zenbat eta zeintzuk dira gaixotasun

zeliako motak?Sintomatikoa, subklinikoa, egoera estarian

eta potentziala2) Zeintzuk dira glutena duten zerealak?

Garia, garagarra, zekalea eta oloa3) Zeintzuk dira glutena ez duten

zerealak?Artoa eta arroza